|
2006
|
|
|
Artikuluetan jaso diren ebaluaketak ere, gehienbat UPV/EHUren egoeraren aurkezpenetan, nahiko bat datoz hitzaurre honetan esaten ditugunekin. Hala bada ere, gerora begira
|
zer
espero daitekeen ikustea, eta zer lortu nahi den ikustea ere, epe motzean eta luzean, da garrantzitsuena, baina hau beste baterako utziko dut.
|
|
|
Artikuluetan jaso diren ebaluaketak ere, gehienbat UPV/EHUren egoeraren aurkezpenetan, nahiko bat datoz hitzaurre honetan esaten ditugunekin. Hala bada ere, gerora begira zer espero daitekeen ikustea, eta
|
zer
lortu nahi den ikustea ere, epe motzean eta luzean, da garrantzitsuena, baina hau beste baterako utziko dut.
|
|
|
Aztertuz gero eman daitezkeen erantzunen konbinatoria hutsa dela antzeman daiteke, baina 81 kategoria posibleetatik (gehienak esanahigabekoak) bakarrik zazpi onetsi dira. Hori da, hain zuzen ere, bildutako informazioarekin egiten den lehenbiziko galbahea,
|
zer
gertatzen da esandako zazpi kategoria horien arabera erantzuten ez dutenekin. Pertsona asko ez badira ere, gure ustez, estatistikoki talde esanguratsua izan daiteke, adibidez ez litzateke horren arraroa hiztun batek ondo hitz egin eta nekez ulertzen duela erantzutea; tankera horretako erantzunak sailkaezinak dira emandako tipologian.
|
|
|
Azkeneko taulan (VII. Taula) 81/ 86, 86/ 91 aldea ez da kendura hutsa, horrekin sail bakoitzean zenbat baino
|
zer
egiten den adierazi nahi izan dugu. Hau da, zeinuen arabera berezi ditugu irabazi(+) eta galerak(); bestetik, berezko hazkuntzari dagokiona hutsik utzi dugu, laukitxo horretan hazkuntza beti positiboa baita.
|
|
2007
|
|
|
Alde batetik, euskararen eremua soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 27 hiru administrazio desberdinen artean banatuta dago, eta horren ondorioz hasieratik ageri dira egoera desberdinak leku batetik bestera. Argi dago ez dela berdin euskararen egoera, helduei dagokienez, EAEn edo Nafarroan edo,
|
zer
esanik ez, Iparraldean. Hor arazo gordin bat daukagu, ez daukagulako estrategia bateratu bat aurrera eramateko modurik helduen euskalduntzean inziditzeko.
|
|
|
Baina, hau guztia ez dago gure esku bakarrik. Izan ere, administrazioek Euskararen Normalizazioan
|
zer
asmo duten jakitea ezinbesteko da.
|
|
|
Erabilera guneak sortu, emaitzak aztertu eta baloratu, bitarteko ekonomikak erdietsi... Hori guztia ezin euskaltegiek bakarrik egin, beraz, instituzioek eta jendarteak badugu
|
zer
egin elkarrekin euskalduntzea baldin bada gure helburua.❚
|
|
|
Ondoko hilabeteek eta urteek erakutsiko digute egitarau polit hau
|
zer
heinetan eta zer epetan gauzatuko den. Horri begira aurrekontua izanen da elementu erabakigarria.
|
|
|
Ondoko hilabeteek eta urteek erakutsiko digute egitarau polit hau zer heinetan eta
|
zer
epetan gauzatuko den. Horri begira aurrekontua izanen da elementu erabakigarria.
|
|
|
Gure ikasle direnek ez dakite ezer askorik hizkuntz politikaz, baina are gutxiago sekula euskaraz ikasi ez dutenek. Komunikabideetan euskarari buruzko berriak oso urriak dira, eta gainera aztertzekoa litzateke
|
zer
nolako tratamendua ematen zaion gaiari. Euskarazko komunikabideetan izan ezik, inon ez da euskalduntze planei buruzko eztabaidarik egiten eta informazio askorik ere ez da zabaltzen.
|
|
|
Hiru oinarri nagusi ditu:
|
zer
, nola eta non. Batetik, euskara ikasten duen ikasleak zer ikasten duen zedarritzen laguntzen du.
|
|
|
zer, nola eta non. Batetik, euskara ikasten duen ikasleak
|
zer
ikasten duen zedarritzen laguntzen du. Bigarrenik, hizkuntzaren eskurapenean aktibatzen diren prozesuak eta parte hartzen duten elementuak definitzen saiatzen da.
|
|
|
Jarduerak zentzua izan dezan, hiru ezaugarri bete behar ditu: ikasleak
|
zer
egin behar duen aurretik jakin behar du. Ikasleak bere aurrezagutzak martxan jarri behar ditu eta bere ikas prozesuaren bilakaeran eta emaitzetan parte hartu behar du.
|
|
|
Helduen euskalduntze alfabetatzea (HEA) hasiera batetik euskara normalizaziorantz eroango duen prozesuaren adarretako bat kontsideratu izan da. Izan ere, euskara inoiz Euskal Herriko hizkuntza" normala" eta" naturala" izango bada eta herri honetan maila guztietako hartu emanetarako erabiliko badugu, hartarako behar diren baldintza politiko administratiboak, hizkuntzarekiko jarrerak eta hizkuntz eredu normalizatuarekin eta abarrekin batera, herritarrak hizkuntza arlo guztietan erabiltzeko trebatzea dugu
|
zer
eginetako bat da.
|
|
|
Beharbada, lehenengo pauso modura, ikasleak lortu lukeen gaitasunarekin batera,
|
zer
nolako jarrerak lortu eta erabilera esparruetan nola eragin nahi genukeen ere planteatu genuke.
|
|
|
Hizkuntzaren normalizazioan eragin nahi badugu hau da lehenengo galdera, galdera kurrikularra nonbait: Zer da normalizazioa eta
|
zer
lortu nahi dugu. Baliteke alferrikako galdera dela pentsatzea, baina nago gutariko askori ez litzaigukeela erraza egingo azalpen argia ematea.
|
|
|
Zer esan nahi da azken batean? Curriculumetan hizkuntza
|
zer
den ondo definitzen saiatzen garen modura, geure hizkuntza nola egotea nahi dugun ere zehazten saiatu dugula. Honek inplikazio argia dakar, hizkuntzaren pedagogia ez ezik, normalizazioaren ingurukoak ere landu beharra dagoela, eta horretarako seguruenik laguntza du HEAk.
|
|
|
Hau da, helburuen eta edukien formulazioan hori aintzat hartu litzateke. Beharbada, lehenengo pauso modura, ikasleak lortu lukeen gaitasunarekin batera,
|
zer
nolako jarrerak lortu eta erabilera esparruetan nola eragin nahi genukeen ere planteatu genuke. HEOKek planteatzen duen" paradigma aldaketari" beste buelta bat, alegia.
|
|
|
Normalizazioari begira lan egin nahi bada, komenigarria da lehenengo eta behin
|
zer
nahi dugun ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori lortzeko bidea antolatzea.
|
|
|
Erabilera sustatzea eta praktika sustatzea ez dira nahastu behar. Praktikak erabilerarako bidea egiten laguntzen du baina ez da hor amaitzen. d. Normalizazioari begira lan egin nahi bada, komenigarria da lehenengo eta behin
|
zer
nahi dugun ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori lortzeko bidea antolatzea. e. Euskara irakasle askok pentsa dezakete aparteko saltsetan sartu barik, jarduera didaktikoan zentratuta ikasleak euskara ondo menperatzea lortuz gero horrela ere ekarpen handia egiten zaiola normalizazioari, eta halaxe da, baina, nahi izanez gero, aurrerago ere joan daiteke.
|
|
|
Beste era batera esanda, oso pertsona gutxik dakite benetan zein hizkuntzatan hitz egiten duten eta, beraz, galdetzen bazaie normalean zein hizkuntzatan hitz egiten duten, eraiki dute iritzi bat eta erantzun bat, eta eraikitze prozesu horretan erabileraren errealitatearekin
|
zer
ikusirik ez duen hainbat aldagai sartzen da (esate baterako: iritziak, nahiak, usteak eta abar); hortaz, benetako erabileraren errealitatetik urruntzen gara.
|
|
|
euskara eta gaztelera (hegoaldean) eta frantsesa (iparraldean) ez ezik, beste hizkuntzak ere jaso ditugu atal berezi batean. Izan ere, azken urte horietan Euskal Herriak jaso duen immigrazio berriak errealitate soziologikoa aldatu du neurri batean eta herritar berri horien etorrerak egoera soziolinguistikoan
|
zer
nolako aldaketak eragin dituen jakin nahi izan dugu. Noski, immigrazio berri horren eragina ez da Euskal Herriko hizkuntzen aniztasunean bakarrik gertatu.
|
|
|
" Euskara dela eta... Neskek,
|
zer
diote?" in BAT Aldizkaria, 53 zka.
|
|
|
Horren ondorioz esan dezakegu etorkizuna elebakarra ez dela izango, ezta elebiduna ere; etorkizuna eleanitza (eta kultur anitzekoa) omen dator, beste ikerketa batzuek ere kanpoko hizkuntzei (eta kulturei) lekua egitearen aldekoak baitira: Onartu beharreko pluraltasun horretan kanpoko euskal herritarrek ere (euskal diasporak zein etorkinek) badute
|
zer
esanik. (Hainbat egile, 2006:
|
|
|
Horren ondorioz esan dezakegu etorkizuna elebakarra ez dela izango, ezta elebiduna ere; etorkizuna eleanitza (eta kultur anitzekoa) omen dator, beste ikerketa batzuek ere kanpoko hizkuntzei (eta kulturei) lekua egitearen aldekoak baitira: Onartu beharreko pluraltasun horretan kanpoko euskal herritarrek ere (euskal diasporak zein etorkinek) badute
|
zer
esanik.
|
|
|
Hernandez, J. M. (2004) Euskara dela eta... Neskek,
|
zer
diote. Bat Soziolinguistika aldizkaria 53 (79).
|
|
|
Beste muturrean, hots, haurrik tartean egon ezean, helduen arteko erabilera apalagoa da (%2, 6) harreman horietan haurren bat tartean dagoZalantza izpirik ez dugu heldu haurren arteko erabilera altuago horren atzean dagoena
|
zer
den: azken hamarkadetan, euskara ondorengotaratzeko
|
|
|
Zalantza izpirik ez dugu heldu haurren arteko erabilera altuago horren atzean dagoena
|
zer
den: azken hamarkadetan, euskara ondorengotaratzeko Hegoaldean nagusitu den kezka, hain zuzen.
|
|
|
Deigarria ere egin zaigu haurren arteko erabilerak
|
zer
emaitza ezberdina eman duen Iruñerriko udalerrietan: batzuetan hutsetik hurren (adibidez, Zizur Nagusian eta Berriozarren% 0 eta Iruñean% 0,8) eta bertze batzuetan, aldiz, erabilera orokorraren gainetik (Burlatak% 5,9; Atarrabiak% 3,3).
|
|
|
Berriozar Iruñerriko udalerria da eta han txertatu dugu haren azterketa. Baina ikus dezagun tamainaren araberako azterketa honek
|
zer
ematen duen: oro har hartuta, tipologia honetako udalerriek ere haurren inoizko erabilerarik garaiena eman dute azken neurketan:
|
|
|
Irakurketa zabalagoa hartze aldera, ikus dezagun
|
zer
joera ikusten den 5.000 biztanletik beheitiko tipologiako herrietan. Nafarroan dauden 254 udalerrietatik 2 neurtu dira:
|
|
|
Haurrek dituzten erabilera aukera ezberdinak, eskaintzak, testuinguruak aztertu lirateke ikerketa konparatiboen bidez:
|
zer
elementu objektibo dago udalerri batzuetan eta zer bertzeetan, haurren arteko erabilerak hain joera ezberdinak izateko.
|
|
|
Haurrek dituzten erabilera aukera ezberdinak, eskaintzak, testuinguruak aztertu lirateke ikerketa konparatiboen bidez: zer elementu objektibo dago udalerri batzuetan eta
|
zer
bertzeetan, haurren arteko erabilerak hain joera ezberdinak izateko.
|
|
|
Ondo. Baina hori
|
zer
da asko ala gutxi. Hamar hiztun horien artean zenbat dira euskaraz dakitenak?
|
|
|
Goian egindako itaun bera datorkigu gogora: hori
|
zer
da asko ala gutxi. Hazkuntza nolakoa izan da?
|
|
|
Oraindik ere leku batzuk bereziki babestu beharrean gara eta hori ez da gertatzen ari. Nafarroa Garaiko datuetara etorrita berriz ere Vascuenceren legeak berak oinarri hartzen duen banaketak ere ez du bermatzen euskara ofiziala behar lukeen lekuetan hala izan dadin, datuak begiratzea besterik ez dago euskararen erabilera datu orokorrak ezagutza handia den eremuetan 1993ko kale neurketaren azpitik ageri baitira,
|
zer
esanik ez euskarak babes hori ez duen eremuetan. Administrazioak eta Euskal Autonomia Erkidegoaz ari naiz oraingoan, behin eta berriz esan izan digu azken aldian euskaldunon utzikeria dela erabilera datuak aldrebesten dituena.
|
|
|
Galdea: Ingurune dinamiko honek
|
zer
eragin du euskal kulturgintzaren jarraipenean. Biziki eragin handia. elkarte bakoitzak badu 40 edo 50 urteko historia luzea.
|
|
|
Baina euskara edo euskalduntasuna,
|
zer
bilakatzen da dinamika zabal horretan, elkarterik jendetsuenak dantzaz, musikaz eta kantuaz arduratzen dira. euskararen ezagutza ez da beharrezkoa talde horietan diharduteko. hor dago euskal kulturgintzaren" paradoxa" (I. Martinez de Luna).
|
|
|
" urtero finkatzen da kultura egitasmoa eta araberako aitzin kontua bozkatzen (milioi bat euro hurbil 2012an). ekintzen eta finantzaren bilana urteroko biltzar nagusian egiten da, botere publikoaren, udalerrien eta elkarteen aitzinean. Lauzpabost urtetarik ekek gogoetaldi zabal bat antolatzen du, herritarrei galde egiteko
|
zer
pentsatzen duten euskal kulturaz, bere jarduera gaurkotzeko xedearekin.
|
|
|
Eta
|
zer
gertatzen da Y belaunaldiarekin?
|
|
|
Alabaina ezin da baztertu ondare naturala, hots bazterrak eta ingurunea. ondare zabal honen balorazioa ibiliz egiten da. Badakigu ibilaldiak direla kirol praktika nagusiak eta Uda Lekun eta orokorki gazteen artean. eta
|
zer
gertatzen da Y belaunaldiarekin. Y da gazteek darabilten belarrietako entzungailuen itxura eta ikurra.
|
|
|
Inkestek erakusten dute euskaldunek, bereziki gazteek, euskaraz guti irakurtzen dutela baina entzun ikusgai asko kontsumitzen dituztela. etorkizunari begira, komunikazio teknologiak baliatuko dira euskal kultura transmititzeko. horretarako ikusgaiak eta entzungaiak sortu behar dira. Bada
|
zer
eginik. Aldudarrak bideo eta argitaletxeen ekoizpenak irratietan eta telebistan zabaltzen dira.
|
|
|
Aldudarrak bideo eta argitaletxeen ekoizpenak irratietan eta telebistan zabaltzen dira. TVPIn edo Euskal Irrati etan ematen dena eskuko telefonoan edo taula grafikoetan eman daiteke. ekek antolatu dituen erakusketa ibiltariak Kantuketan, Batekmila euskal munduak, adibide onak dira ikusteko
|
zer
egin daitekeen komunikazio elkarreragilearen bidez. Bestalde elkarte askok beren webguneak muntatu dituzte eta gainera m.eke.org helbidearekin, noiznahi nornahik badaki zer gertakari kultural dagoen auzune hurbilean. Baina bada asko egiteko. euskarazko produktuak ez badira ugaritzen jendeek erdal kultura kontsumituko dute.
|
|
|
Aldudarrak bideo eta argitaletxeen ekoizpenak irratietan eta telebistan zabaltzen dira. TVPIn edo Euskal Irrati etan ematen dena eskuko telefonoan edo taula grafikoetan eman daiteke. ekek antolatu dituen erakusketa ibiltariak Kantuketan, Batekmila euskal munduak, adibide onak dira ikusteko zer egin daitekeen komunikazio elkarreragilearen bidez. Bestalde elkarte askok beren webguneak muntatu dituzte eta gainera m.eke.org helbidearekin, noiznahi nornahik badaki
|
zer
gertakari kultural dagoen auzune hurbilean. Baina bada asko egiteko. euskarazko produktuak ez badira ugaritzen jendeek erdal kultura kontsumituko dute.
|
|
|
Nortasun 2005 inkestan ikertu da herritarrentzat
|
zer
den euskal kultura. Galdea zen:
|
|
|
Nahitaez, frantses kulturak frankofonia sortzen du eta elkartasun bat lotzen frantsesa darabilten herrien artean. Gauza bera gertatzen da euskal kultura eta euskal nortasunaren artean, baina molde militante batean. eta bizimolde kulturala nolazbait hizkuntza baino indartsuago da euskaltasuna pizteko et biziberritzeko. euskara ez dakiten anitzek beren burua" eusNortasun 2005 inkestan ikertu da herritarrentzat
|
zer
den euskal kultura. Galdea zen:
|
|
|
Horrekin batera baditugu erakunde batzuk, bereziak direnak munduan, berbarako," alkarpoderosoa", hau da, andrazko batek eta gizoneko batek erabakitzen dutenean euretarik baten etxera ezkontzea, ezkondu orduko egiten dute alkarpoderosoa, euretarik bati
|
zer
edo zer jazotzen bazaio, besteak haren heriotzaren ondorik haren ondasunak erabili ahal izateko. Erakunde juridiko hori, esate baterako, galarazita dago Espainiako Zuzenbidean.
|
|
|
Horrekin batera baditugu erakunde batzuk, bereziak direnak munduan, berbarako," alkarpoderosoa", hau da, andrazko batek eta gizoneko batek erabakitzen dutenean euretarik baten etxera ezkontzea, ezkondu orduko egiten dute alkarpoderosoa, euretarik bati zer edo
|
zer
jazotzen bazaio, besteak haren heriotzaren ondorik haren ondasunak erabili ahal izateko. Erakunde juridiko hori, esate baterako, galarazita dago Espainiako Zuzenbidean.
|
|
|
Adibidez, ‘azken txanpa’ esapidea nekez uler daiteke, ez badago estropadetan egiteko ekandurik. ‘Untza’ (‘iltzea’)
|
zer
den ezin dakioke azal gizonnahiz idi probak zer diren ez dakienari.
|
|
|
Adibidez, ‘azken txanpa’ esapidea nekez uler daiteke, ez badago estropadetan egiteko ekandurik. ‘Untza’ (‘iltzea’) zer den ezin dakioke azal gizonnahiz idi probak
|
zer
diren ez dakienari.
|
|
|
Halandaze, badugu beste gogoeta gai bat: mundu aldakor honetan,
|
zer
da aldagai eta zer aldagaitz?
|
|
|
Halandaze, badugu beste gogoeta gai bat: mundu aldakor honetan, zer da aldagai eta
|
zer
aldagaitz?
|
|
|
Orain arte esaniko guztiak beste gogoeta bat sorrarazi behar digu:
|
zer
da kultura?, adigai aldagaitza?, ala adigai aldakorra. Nire aburuz, bederen, azkena da.
|
|
|
Orain berrogeita hamar bat urte arte, umeek baserrietan aponekin jolasten zuten; bildotsa jaten zenean etxe baten, haren hezur batzuk erabiltzen ziren umeek eurek olgatzeko. Gaur egun, zenbat euskal umek daki
|
zer
den apona. Une honetan jostailuak Txinatik edo batek badaki nondik datozela, non dago euskal berezitasuna?
|
|
|
" Hi zuzera hagoan behia haz". Bertsolari horrek itaundu behar izan zion gai jartzaileari
|
zer
ote zen ‘zuzera’ hori. [Zuzera= umeske].
|
|
|
Gai honi heldu orduko, kulturaren adigaia
|
zer
zaidan argitu nahi dut. Horretara, bada, kultura batek hainbat osagai ditu:
|
|
|
hizkuntzak lehenengo eta hizkuntza horretan kultur adierazpenek sortzaile eta hartzailearen arteko lotura sortzen dute. Kode bera dute eta badute elkarren berri, badakite zertaz ari diren,
|
zer
adierazi nahi duten, zergatik egiten den zerbait. Adibide sinplea jarrita, Wazemank saioko" daiola" atalean euskaldunok badakigu zertaz ari den.
|
|
|
Adibide sinplea jarrita, Wazemank saioko" daiola" atalean euskaldunok badakigu zertaz ari den. Badakigu bokadiloa jaten ari garela koipea dariola egotea
|
zer
den. Kultur erreferentzia berdinak ditugu eta horrek lotzen gaitu.
|
|
|
Horrelako erauntsiari ezin zaio eutsi kultura programatuz bakarrik, irakurketa kritikoa egiten hasi genuke. Kultur arloan prestatzen hasi, geure buruari galderak egin, kultura nola, zertarako, norentzat,
|
zer
harreman izan genuke handi deritzan albo kultura horiekin...
|
|
|
Beraz, arlo juridiko politikoko araudi formala izan edo gizartearen arkitektura korapilatsu eta informaleko fruitua izan, dimentsio makrosozialean hedatzen dira hizkuntzarekiko hautemateak eta interpretazioak irizpide normatibo bihurtzen dira herritarrentzat:
|
zer
egin behar
|
|
|
Ukipen egoera bateko harremanetan erabiliko den hizkuntzaren hautua ez da berez gertatzen, baizik eta zirkunstantzia baldintzatzaile batzuen mendean. den eta
|
zer
ez, zer dagoen ongi ikusia ala gaitzetsia, eta abar. Batzuetan, gizarte diskurtso informalaren irizpide horiek bat etorriko dira hizkuntzaren lege estatusa eta bere araudi formalarekin; bestetan, ordea, planteamendu horiek kontrajarriak izango dira.
|
|
|
Ukipen egoera bateko harremanetan erabiliko den hizkuntzaren hautua ez da berez gertatzen, baizik eta zirkunstantzia baldintzatzaile batzuen mendean. den eta zer ez,
|
zer
dagoen ongi ikusia ala gaitzetsia, eta abar. Batzuetan, gizarte diskurtso informalaren irizpide horiek bat etorriko dira hizkuntzaren lege estatusa eta bere araudi formalarekin; bestetan, ordea, planteamendu horiek kontrajarriak izango dira.
|
|
|
Gaurtik aurrera
|
zer
–: Emaitzak ikusita eta ahalegin berriak era eraginkorragoan bideratzeko asmotan, zalantza eta galdera batzuei erantzun egokiak bilatu behar zaizkie.
|
|
|
Euskaraz egin ohi ez duten euskaldun euskaltzaleek badute, definizioz, gaitasun eta motibazio maila txukuna eta, hortaz, erraz bihur litezke euskaldun aktibo, baldintza eta bitarteko berri gutxirekin. tzioaren balioa agerian jarri denez,
|
zer
nolako neurriak bultzatu behar dira halakoak gainditu ahal izateko. Zein izan behar dute interbentzio eraginkor eta berriaren hartzaileek edo xede taldeek?
|
|
2008
|
|
|
Alabaina, oso laster mugitzen den teknologia oso astiro aldatzen den hizkuntzan
|
zer
eragin izaten ari den aztertu nahi dugu hemen. Arestian aipatu dudan artikuluan nioen ikuspegi apokaliptikoa duen bati horrek dinosauroak suntsitu zituen meteoritoa ekarriko diola burura eta beste batzuek, berriz, uste izan dezaketela ahaleginduz gero arriskuari arrakastaz erantzun dakiokeela.
|
|
|
Bi komunikazio sistemetan erabiltzaileak hizkuntza jakin bat erabiltzen du. Interesgarria litzateke euskaldunok esparru horietan
|
zer
jokabide dugun jakitea, baina ez dut ezagutzen xede hori duen ikerlanik. Nire ustez Kike Amonarriz izan da gazteek SMSetan, txatetan eta emailetan erabiltzen duten lagunarteko euskarari buruz azterketak egiten gehiena ahalegindu dena1.
|
|
|
IKT Inbentarioa bizirik mantenduko bada, zalantzarik gabe, agente teknologikoen ekarpenei esker izango da. Euskarazko tresnen kontsumitzaileek jakin behar dute momentu orotan
|
zer
dagoen garatuta euskaraz, zeinek egin duen eta non lor dezaketen horri buruzko informazioa. Azken finean, helburua da euskarazko IKTen merkatua sustatzea eta areagotzea.
|
|
|
Etorkizunari begira
|
zer
–
|
|
|
Horretarako, delako ‘osasun’ hori
|
zer
den, zein adierazleren bidez neur daitekeen zehaztu behar da. Osasunarekin erlazionatu ohi diren adierazle batzuk aipatzearren:
|
|
|
Arlo honetan euskarak
|
zer
hobetu nabaria duela uste dugu. Corpus gehienak Internet bidez kontsulta daitezke, baina esan dugu helburu askotarako ez dela aski.
|
|
|
Mendekotasunen barruan, garrantzitsua da jakitea ze elementuk modifikatzen duen
|
zer
.
|
|
|
aukerak, arazoaketa erronkak– Iñaki Alegria, Arantza Diaz de Ilarraza, Gorka Labaka, Baina badira euskarazko bertsioa irakurrita ulertzen ez diren itzulpenak ere, noski. Halakoetan espainierazko jatorrizko esaldia irakurri behar da itzulpenek
|
zer
esan nahi duten ulertu nahi izanez gero:
|
|
|
Resources Association) elkarteak (http://www.elra.info/) komertzializatzen dituzte. Hona hemen euskararako
|
zer
aurkitzen dugun, ELRAren web gunera joz gero:
|
|
|
Ez hori bakarrik, prozesu osoan zehar egindako aldaketa guztiak gordeta gelditzen dira eta nork eta noiz egin dituen ere ikus daiteke. Horiek horrela, dokumentuaren bertsioak erkatu eta egile ezberdinen aldaketak gorriz eta berdez azaltzen direnez, ikasleek oso garbi ikus dezakete
|
zer
zuten idatzia eta zein izan den irakaslearen zuzenketa. Horrela, ondo egindakoa, akatsak eta hobetzeko arloak, besteak beste, ikus ditzakete.
|
|
|
Bata besteari azalpenak eskatzen: ea
|
zer
adierazi nahi duen honelako edo bestelako adierazpenak, protagonistaren jarrera zer dela eta aldatu den, zergatik gertakizun hau edo beste... Harreman literarioa ahalbidetzeaz gain, bestelako jarrerak sustatzeko ere guztiz baliagarria delako irudipena dut:
|
|
|
Bata besteari azalpenak eskatzen: ea zer adierazi nahi duen honelako edo bestelako adierazpenak, protagonistaren jarrera
|
zer
dela eta aldatu den, zergatik gertakizun hau edo beste... Harreman literarioa ahalbidetzeaz gain, bestelako jarrerak sustatzeko ere guztiz baliagarria delako irudipena dut:
|
|
|
Aztertze eta aplikazio maila artean ere badago
|
zer
argitua, izan ere taldea askotan, eta komunitatea batzuetan, menderatu den hizkuntza eta hizkuntza komunitatea izendatzeko erabiltzen baita, baina menderatzailearentzat gehienetan hizkuntzamenderatzailea edo gehiengo hizkuntza menderatzailea erabiltzen da, baina ez estatu menderatzailea, behar lukeen moduan; gure ustez, oro har, harreman asimetrikoak maila desberdinen artekoak dira, menderatzaile...
|
|
|
Egoera hartan, duela hogeita zazpi urte, gauza asko behar genituen, ausardia indar bihurtzeko eta indarrak bideratzeko eta jakin mina asetzesoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain ko... Ezker eta eskuin begiratzen genuen eta, batzuetan —nahi baino gehiagotan—, desertuan galduta geundela iruditzen zitzaigun. Gustura hartuko genukeen nondik jo esango zigukeen norbait,
|
zer
irakurri aholkatuko zigukeen gidaririk, zer egin erakutsiko zigukeen maisurik. Hitz batean, gu baino zaharragoren —zuhurragoren— bat behar genuen, nahiz eta zaharrek halako erreparoa ematen ziguten.
|
|
|
Egoera hartan, duela hogeita zazpi urte, gauza asko behar genituen, ausardia indar bihurtzeko eta indarrak bideratzeko eta jakin mina asetzesoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain ko... Ezker eta eskuin begiratzen genuen eta, batzuetan —nahi baino gehiagotan—, desertuan galduta geundela iruditzen zitzaigun. Gustura hartuko genukeen nondik jo esango zigukeen norbait, zer irakurri aholkatuko zigukeen gidaririk,
|
zer
egin erakutsiko zigukeen maisurik. Hitz batean, gu baino zaharragoren —zuhurragoren— bat behar genuen, nahiz eta zaharrek halako erreparoa ematen ziguten.
|
|
|
Erramunek berak atera zuen argazkia. Askotan, albistea ez da
|
zer
edo nor ageri den argazkian, baizik eta zer edo nor ez den ageri.
|
|
|
Erramunek berak atera zuen argazkia. Askotan, albistea ez da zer edo nor ageri den argazkian, baizik eta
|
zer
edo nor ez den ageri.
|
|
|
Erramun Baxoken hitzaldiekin eta, antzeko zerbait gertatzen zitzaigun gazteoi: ederrak iruditzen zitzaizkigun, baina gero ez genekien azaltzen
|
zer
esan zuen hark.
|
|
|
Erramun Baxoken hitzaldiekin eta, antzeko zerbait gertatzen zitzaigun gazteoi: ederrak iruditzen zitzaizkigun, baina gero ez genekien azaltzen
|
zer
esan zuen hark.
|
|
|
Egungo sujetari
|
zer
hatxeman dakozute hobena?
|
|
|
Tobera mustren aro berri bat sortu zen orduan eta, lekuko gisa, mintzo naiz parte hartu bainuen 1946eko emanaldian. Ez naiz batere oroit
|
zer
gai hautatu zen eta parte hartu zuten gehienak bertze mundura joanak dira, bainan oroit naiz plazan bildu zela sekulako jendea, hiru milako bat, bertsulariek alegeratu zutela jendea, dantzariek eman zutela berea, zirtzilek halaber ikusleak loriaturik utziz eta taulen gainean arizan zirela gataskan, bainan ez naiz oroit zertaz. Philippe Veyrin ek galdeginik idatzi nuen zerbait Tobera horiei buruz eta eman nion manuskritoa, doblerik ez nuelarik atxiki, 1948ko Euskal Kongresurako.
|
|
|
Zu irakasle zinen Québec probintzian, eta askotan etortzen zinen CIRB erakundera, bertasoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain ko mintegietan parte hartuz; nik ere bertako mintegietan parte hartzen nuen, horrela gure artean topo egin eta ezagutuz. Zuk agian asko ikasiko zenuen mintegi horietan, baina ziur egon nik asko ikasi nuela; gainera, nik badut
|
zer
eskertu Québec eko Unibertsitateari, besteak beste bertan lauhilekoan egoteko dirulaguntza eman zidalako eta bertan neurri handian burutu nuelako ere nire doktorego tesia, W. Mackey irakaslearen laguntzarekin, gero Unibertsitate Complutensean 1982 urtean aurkeztu nuena.
|
|
|
Ondorioz bost urtetarik hizkuntza egoeraren argazki zehatza badugu: aldagai soziodemografikoak baliatuz, badakigu zein den hiztunen hizkuntza gaitasuna eta euskararen transmisioa, euskara nola erabiltzen duten etxean, ingurumen hurbilean, gizarte bizitzan, herritarrek
|
zer
iritzi eta jarrera duten euskarari buruz. Gainera aldi oroz galdetegia berdintsua baita, euskararen diakronia egin dezakegu inkesta batetik bestera.
|
|
|
Bainan orduan ezin ukatuzko argumentua izan zen hizkuntza antolaketaren alde: " Ikus
|
zer
aitzinamendua gertatzen den Hegoaldean hizkuntza politikari esker, Iparraldean euskaltasuna lurrera doalarik hizkuntza politika baten faltaz".
|
|
|
Abiatu bideari jarraiki behar niola, Euskal Herriaren onetan! Eta hogei urte berantago
|
zer
–
|
|
|
Lege honen azterketa zehatza askotan egin dut, adibidez aldizkari honetan (BAT 1995). Orain 30 urteren buruan
|
zer
agertzen da. Quebectar Alderdiak bi erreferenduma galdu ditu independentziari buruz, 1980ean eta 1995ean; halere 101 legea historikoki ekintza subiranista izan da, bederen hiru aldetarik:
|
|
|
Artikulu honen izenburu hori handiustekoa iduri daiteke. Halere, euskararen alde egiten dena aztertzen, neurtzen, ebaluatzen entseatzea garrantzitsua dela uste dugu, nondik nora gabiltzan ulertzeko,
|
zer
eta nola egin behar dugun jakiteko, hots gure hizkuntzaren aldeko lana hobetzeko1 Ikerketa alor horretan Erramun Baxokek parte hartu eta hartzen du noski Ipar Euskal Herrian. Bistakoa da, bere biografiak erakusten duen bezala, gure lurraldeko euskararen eragile inportanteenetarik bat izanez haraindian, hausnarketa ekarle garrantzitsuenetarik bat izan eta izaten dela oraino.
|
|
|
Euskararen alde egiten dena aztertzen, neurtzen, ebaluatzen entseatzea garrantzitsua dela uste dugu, nondik nora gabiltzan ulertzeko,
|
zer
eta nola egin behar dugun jakiteko, hots gure hizkuntzaren aldeko lana hobetzeko. Ikerketa alor horretan Erramun Baxokek parte hartu eta hartzen du noski Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Mikel Zalbide euskaltzainak bere" Ahuldutako Hizkuntza Indarberritzea: teoriak
|
zer
dio?" euskarazko artikulu elektroniko oso eta mamitsuan RLS horren aurkezpena ematen digu, besteak beste9 Oharño bakar bat eginen nuke, ingeles esamoldearen itzulpenaz. Zalbidek esaten digu:
|
|
|
Erramun Baxokek historia horretan parte hartu, aitzindarietatik bat izanez (ikus bere biografia), eta hori buruz asko idatzi du. Beraz lerroalde hau labur izanen da12 2006ko" Eremu urriko hizkuntzak Europa Batuan" artikuluan, adibidez, Erramunek historia hori laburtzen du eta erakusten du Europako erakundeen hizkuntzei buruzko ideologiak
|
zer
eragin zuen eta duen Ipar Euskal Herriko euskalgintzan eta bai ere Frantziako botere publikoetan.
|
|
|
2006ko" Eremu urriko hizkuntzak Europa Batuan" artikuluan Erramun Baxokek erakusten du, testu europarrak zerrendatuz, Europako erakundeen hizkuntzei buruzko ideologiak
|
zer
eragin ukan zuen Frantzian eta nola, 1999an, Frantziak, izenpetua izanik ere, Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuna berretsi ez zuen Konstituzio Kontseiluaren hizkuntza legeriaren irakurketa hertsiarengatik.
|
|
|
2006ko" Eremu urriko hizkuntzak Europa Batuan" artikuluan Erramun Baxokek erakusten du, testu europarrak zerrendatuz, Europako erakundeen hizkuntzei buruzko ideologiak
|
zer
eragin ukan zuen Frantzian eta nola.
|
|
|
Lehendabizi, elkarrizketatuei galdetu zitzaien ea
|
zer
ordutan sartu ziren Nafarroa Oinez jaiaren barrutira. Parte hartzaileen %60, 3k goizeko hamarretatik eguerdiko hamabietara ekin zion ibilbidea egiteari.
|
|
|
Aldiz, heren batek 20:00ak baino geroago alde egin zuen ibilbidetik. Alde horretatik, adierazi beharra dago jendearen %31, 4k ez zuela argi
|
zer
ordutan alde egin zuen.
|
|
|
Azpimarratu behar da Vianako bertako eta inguruetako partehartzaileen portzentajea; hots, nafar bisitarien %19, 7 baitira. Horrek adierazten du inguru horretako auzokideek
|
zer
nolako atxikimendua duten euskararekin eta ikastolekin. Horietatik, %73, 3 urtero joaten da.
|
|
|
Artikulu honen bitartez ezagutzera eman ditugun emaitzen inguruan badago
|
zer
eztabaidatua. Halere, gauzak argitzearren, hemen, ideia batzuk soilik azpimarratuko ditugu.
|