|
2000
|
|
|
Ados nago Koldok esandakoarekin, idatzirako eredua landu da eta ahozkoa gehiegi ez; egia da, eskolara doazen haurrek eredu formala
|
badakite
baina ez dira gai gauza bat euskaraz txukun kontatzeko erdarara jo gabe, hogeita hamar bider latigoa gaizki erabiliz... Donostian behintzat hori nabarmena da, ez dakit herri txikiagoetan horrela den.
|
|
|
Kazetari ikerketak telebistan dirua eta denbora eskatzen ditu gainera eta arrakasta, oso gutxitan jo daiteke ziurtzat. Alabaina, sona handiena duten telebistetan jakin
|
badakite
kate baten heldutasuna fikziozko telesailekin ez ezik, erreportaje eta dokumentalen bidez ere lortzen dela. Ikerketa erreportaje batek esaterako, batez beste 15 milioi pezetako (600.000 bat libera) aurrekontua behar du, ikuskizun saio baten erdia, alegia.
|
|
|
EAJren orekarako egoera hau luzatzea ere ez da erosoa izango, eta ona ere ez seguruenik, baina hauteskundeei begira polarizazio horrek abertzale askoren botoa eman diezaioke; jeltzaleek
|
badakite
hori eta ondo baliatzen ari dira. EA ere ahalegin berdinean ari da, eta Nafarroan bereziki izan dezake bere uzta, EHko batzuk bozkatzera badoaz behintzat.
|
|
|
Orain, aldiz, sozialistak bidegurutze larrian dira. PPren ildoari jarraituz gero,
|
badakite
zer duten. Edozein kasutan ez litzateke txarra izango gure jarreretara hurbiltzen hastea, gure jarrerak guztiz demokratikoak dira eta.
|
|
|
Asier Otamendik azkenengo hirurak bere egin ditu, baina iaz Oihane Perea ezustekoa emateko zorian egon zen. Bestalde, ez dugu ahaztu behar Asier Iriondo puntu gehien lortu duen bertsolaria dela eta Zigor Enbeita puntu bakar batera geratu zaiola; bai batak, bai besteak
|
badakite
zer den txapela janztea. Azkenik Rikardo Glez. de Duranak, beteranoenak, eta Nagore Soroak, gazteenak, ez dute halako presiorik, eta horrek euren alde egin dezake.
|
|
|
Esaterako, umeek txapelketa bat dute Pokemon" Kultura" n nor dagoen jantzien neurtzeko. " Kultura" deitzen diote,
|
badakite
" Crongis" bat zer den eta zer bihurtzen den uretan bustitzen bada. Baina gero ez dakizkite beren herri inguruan dauden mendi eta ibaien izenak.
|
|
|
Ez alde ez aurka. Hiruek
|
badakite
segur naizela elgarrekin dugula lortuko ditugun helburu berak. Nahi nuke bakarrik hemen jakinarazi horrendako denen indarra dugula
|
|
|
Agian hurrengoan? Dena den, euskal jokalariek
|
badakite
zer den Europako, eta baita Amerikako, nazio askoren aurka lehiatzea, Joseba Gotzon Valero idazlearen" Euskadiko Futbol Selekzioaren Historia" liburuak argi uzten duen moduan. Hona hemen historia luze eta sakon horren laburpena.
|
|
|
Saioa ez da batere errentagarria. Argitaletxeek
|
badakite
narratiba dela dirua ematen duena. Gero eta ikuspegi profesionalago batetik eta argitaletxeak gero eta enpresago diren heinean, narratiba sustatzen dute.
|
|
|
Gaurko mendietan lan handiak egiten dira, makina zahar asko dabil hor bueltaka, pista asko irekitzen dira. Orain udalek
|
badakite
zer daukaten eta zer nolako babesa eman behar zaien. Hori dela-eta lehendabizi Diputazioaren bitartez, basozainekin egin dugu programa bat, ondare horretatik hurbilen beraiek daudelako.
|
|
|
Ulertezina dena, baita azalpenik ez duena ere, azaltzen saiatu dira iritzi publikoan eragin nahirik, buruan dituzten neurri murriztaileak kosto politikorik txikienarekin onartzeko bidea izan dezaten. Nafarroako gizartea ez dago euskararen kontra eta
|
badakite
lan handia egin dutela errealitate hau aldatzeko; euskararen kontra jartzeko gezurra, iraina eta intoxikazioa erabili dituzte, bizi izan dugun kanpaina mediatikoan ikusi dugun bezala. Gizartean sakonki errotua dago hobe dela jakitea ez jakitea baino.
|
|
|
Hirugarrenik, Rabanerak eta Alonsok jakin
|
badakite
euskara edo kultura guretzat diren bezain gai garrantzitsuetan PNVren politika erraz gaindi dezaketela eta horrela izaten ari da emandako dirulaguntzekin, inbertsioekin, eta abar. Gasteizen aurrekontuaren inguruan gertatutakoa barne, zeinean soilik PPri euskaraz akats potoloak sartzea gerta dakiokeen, Cuerdak beti erdera hutsez egiten baitzuen.
|
|
|
Beraz, satelite, kable eta telematikaren zirimola gainean dugula, Goienakoek ez dute ostrukarena egin edo lozorroan geratu nahi izan. Jakin
|
badakite
ate joka dugun telebista digitalean jendeak menu zabala izango duela aukeran. Gaikako kateak eta Interneten bitartez, gaur egun dugun eskaintzaren merkatua eskari merkatua bilakatuko da, zeinean ikusleak" eguneko menua" jatetik" kartara" aukeratzera pasako diren.
|
|
|
Dena den, 300 bat kontzertu utzi dituzte atzean eta horien inguruan balorazio positiboa egiten dute. Italia, Frantzia, Suitza eta Japonian ere
|
badakite
zer den taldearen Karibeko soinuekin dantza egitea zer den. Fan taldeak dituztela ere esan genezake:
|
|
|
San Pedro eta Aristoteles ia garaikideak ziren. San Pedroren berri
|
badakite
bertsolariek Bibliatik. Baina Aristotelesekin Jon Sarasuak konparatu ninduen lehendabizi saio batean.
|
|
|
Kalitatearekin ere arduratzen dira eta
|
badakite
euren ikasleek gela barruko hizkuntza menperatzen badute ere, gabezia nagusiak hizkuntza erregistro informaletan dauzkatela. Horregatik" ahaleginak gero eta gehiago hizkuntz funtzional bat lor dezaten egiten ditugu".
|
|
|
Euskal Herriko beste eskualde askorekiko euren egoera" pribilegiatua" dela
|
badakite
eta, horregatik, eredu bezala jokatu behar dutela ere bai. Kantitatea dagoen tokietan, kalitatean zer hobetua badagoelako.
|
|
|
Organizazio eskema zehatzak, Administrazioaren parte hartze orokorra eta zabala. Badugu, bai, Kataluniatik, urrundikbederen, zer ikasirik; eta katalanek
|
badakite
, Marik berak aitortzen duenez: –gureesperientziak beste hizkuntz komunitateentzat interesgarria den zerbait izango duelakoan nago??
|
|
|
Orain badakigu inflazioa eta deflazioa batera gerta daitezkeen desorekak direla: presente daude biak, stagflazioan'. Ekonomialariek
|
badakite
inflazioa eta langabeziaez dagozkiela bitartekari monetarioko eta finantzarioko eginkizun bikoitza era ezperfektuan beteko luketen bankuei.
|
|
|
Hiru irlandarrek txundiduraz begiratu zioten Txemari, txakur bat arraunean ikusten duenak bezala, eta Clay bibotedunak hartu zuen berriro hitza: " Mozkorti bi hauek
|
badakite
, eta ez zait ardura beste batek ere jakitea. Hara, my basque fellow, nik emaztearen arropak janzten ditut askotan.
|
|
|
Ni ez naiz futbol kontuetan adituegia. Baina beste horiek
|
badakite
.
|
|
|
Azken atalak Wittgensteinen eta gaurko filosofiaren arteko erlazioa finkatzen du. Liburuan zehar, egileek
|
badakite
zer esaten duten. Horrexegatik liburu pertsonala da irakurlearen onurako.
|
|
|
auzokoek
|
badakite
nola balkoian paratu
|
|
2001
|
|
|
Ezker abertzaleak trantsizio proposamena egiten du EAJren ibilbide historikoa kontuan hartu, jakinik Gasteiz ezin dela bat batean hankaz gora bota. Beraien proposamenean ez da gure kultura eta ibilbide historikoa, eta idatzi bezain pronto
|
badakite
ezker abertzalearen ezezkoa dutela. Zergatik egiten dute hori?
|
|
|
Asko hobetu dugu azpiegituretan: lokal interesgarriak ditugu, estudio onak, diskoetxeek
|
badakite
mugitzen... Euskal musika independientea da, ez dugu estatu frantses eta espainiarraren inolako menpekotasunik.
|
|
|
Txarrena da politikoki ez dagoela alternatibarik. Jaun eta jabe dira, inork ezin die aurka egin;
|
badakite
eta bitsetan dira, harro, horregatik edozein barrabaskeria egiteko prest daude.
|
|
|
" Modernoek" ideia hauek zaharkitutzat jotzen dituzte. Alabaina, gazte esplotatuak, saltoki handiko behin behineko langile kontratatuak, langabetu iraunkorrak, Altzako" Sintel" enpresako despedituak, Gasteizko" Daewoo" ko langile ebentualak, gaizki ordaindutako langileak eta sindikalista argiek
|
badakite
zertaz ari garen.
|
|
|
Baionako AEK k lau urte daramatza euskaltegia kokatzeko egoitzaren bila. Baionako euskaltegiko 260 ikasle eta 15 bat irakaslek orain
|
badakite
eraikin berria jasotzeko dirua Korrika 12ren eskutik helduko dela. Egoitza 2002 edo 2003 urtean eraikiko da.
|
|
|
Duela 34.000 urtetik honuntzako giza aztarnategi pleistozeniko eta holozenikoen ikerketetatik adituek
|
badakite
bertako landareen gutxi gora beherako sekuentziaren berri. Ipuruak, urkiak, haritzak, errosazeoak, zume eta sahatsak, artea, hurritza, ametza, zumarra eta pagoa.
|
|
|
Inpresioa dut sumario honen helburu nagusia ez dela epaiketa batean bukatzea baizik eta bidea egitea ezker abertzalearen egitura batzuk oztopatzeko, ezker abertzalearen jarduera baldintzatzea, alegia. Baina jakin
|
badakite
lehenbiziko unetik ikuspegi juridiko batetik sumario honek ez duela bukaera onik. Garzoni berari esan nion:
|
|
|
Egia da, ez daude bi frontoi berdin, eta zaharren artean denek daukate nonbait akats txikiren bat, botea hemen edo han egin bote normala egitea eragozten duena; bertan ibiltzen direnek ezagutzen dute hori eta jokatzeko orduan erabili egiten dute, noski. Anoetako pilotalekuak esaterako azpian aparkalekua du; pilotariek
|
badakite
hori, eta azpiko habeak bilatzen dituzte pilota bideratzerakoan, habe baten gainean bote egin ala beste nonbaiten bote egin pilotaren mugimendua oso ezberdina izango delako.
|
|
|
Entzuketa da beste batekin elkartu ondoren sortzen den lehen jarrera. Bestalde, haurrak esateko asko dute eta eskolan
|
badakite
bere gauzarik eta pentsamendurik hoberenak eta tentsioak adierazteko aukera izango dutela aniztasunaren bidez.
|
|
|
Estatutua betearazteko gai izan ez diren EA eta EAJ alderdiek, nola adierazi dezakete lotsagorritu gabe marko politiko honetan estatuek onartu dutela euskaldunon edozein erabakia? Jakin
|
badakite
Frantziak eta Espainiak ez dutela gogo onez hartuko euren barruko herrien autodeterminazioa. Haien tresneria guztia horren aurka erabiliko dutela.
|
|
|
Pertsona hauek alderditik kanpoko indar batzuei hauspoa ematen diete, gure artean eta errealitatean ez dauden ezberdintasunak irudikatuz. Bai beraiek bai espainolek
|
badakite
, presioak presio, EAJk indartsu jarraitzen duen neurrian kapaza dela bere norabidea mantentzeko. EAJ gero eta indartsuago agertu da herriarekiko duen konpromisoa hezurmamitzeko eta bere estrategia gauzatzeko leial agertu ere bai.
|
|
|
" Talibanek...", hirugarrenak «Bin Laden...». Denak ari dira errepikapen kate batean, eta
|
badakite
zenbat eta aldi gehiagotan errepikatu bere mezua, besteak ez duela aukerarik ere izango bere mezua zabaltzeko. Euskal Herrian hori garbi ikusia dugu, eta argi gelditu da hemengo bertako komunikabideak izatea funtsezkoa dela, eutsi egiten diotelako besteen erasoari.
|
|
|
Hamar urte hauetako desberdintasun handiena Internet da. Komunikabide serioenek
|
badakite
informazioa ezin dela ezkutatu. Zer gertatzen da?
|
|
|
Detergenteek, lixibek, giro egokitzaileek eta abarrek ere
|
badakite
garbitasunaren usaina eta mendiko usain freskagarria zer diren; hola diote, behintzat.
|
|
|
Perfumegileek
|
badakite
perfume on bat egiteko beharrezkoak direla lehengai usaindun asko eta onak, denak ondo nahastuta beren proportzio egokietan, zeren, bestela, itogarria izan baitaiteke perfume hori. Are gehiago, lehengai usaindun asko eta onak eduki arren, horrek ez du esan nahi edozein konbinazio ona izango denik, musika noten konbinazioaz batzuetan musika sortu barik zarata sortzen den bezalaxe, edo sukaldaritzan lehengai fresko eta onak eduki arren jaki eskasa presta daitekeen bezala, edo kolore desberdinez osatutako polikromismo guztiak maisulan ez diren bezalaxe.
|
|
|
Zergatik hartzen dituzte elikagai gordinak? Crudiboro edo krudistek
|
badakite
egosteak proteinak, azukreak, koipeak, gatz mineralak eta bitaminak galtzea eragiten duela elikagaietan. Koipetan edo uretan egositako beroak bitamina kantitate handiak ematen dizkie landareei; gatz mineralak, berriz, uretan disolbagarriak dira (sodioa eta potasioa nagusiki), eta egoste uretan sakabanatzen dira.
|
|
|
Gorpu erretzaileek ez dituzte emagalduok erre nahi. Hiesa dutena
|
badakite
, eta kutsatzeko beldur dira.
|
|
|
Koxkortzen denean, gizonezkoak Sheela liluratzen saiatuko dira. Gurasoek
|
badakite
hori. Babesle bat izan dezan, beharbada ezagutzen ez duen mutiko batekin ezkontaraziko dute.
|
|
|
Arratoiok
|
badakite
nik ez diedala kalterik egingo eta lasai dabiltza dorreetatik lurrera erortzen diren hondakinak ahoratzen.
|
|
|
Erasoz gero, berriz, izugarriak dira. Hortz zorrotz zorrotzak dituzte eta atzaparka ere
|
badakite
minki egiten.
|
|
|
Holako beherakoekin ohituta dago hango jendea. Erizainek
|
badakite
horren berri. Eskura dituzte beharrezko botikak.
|
|
|
Horien gainean finkatzen dira familiaren gorabehera eta joan etorri guztiak. Neskatxen aitek horrela jokatu zuten eta
|
badakite
beren alaben senarrek gauza bera egingo dutela.
|
|
|
Auzitan ez dute horrelakorik entzun nahi, ordea. Senarrek usu emaztea diru gose hutsez eraiten dutela
|
badakite
epaileek. Berandu gabe beste emakumeren batekin ezkondu eta emazte berriaren dotea bereganatuko dute.
|
|
|
Arrantzaleek jaten ematen ez badiete, ez dute arrantzarik egiten. Nonbait hegaztiok
|
badakite
kontatzen, zazpira arte bederen, eta beren lan eskubideak begiratzen.
|
|
|
Beren eskubideak iristeko elkarteak eta erakundeak sortu dituzte. Batasunak indarra dakarrena
|
badakite
. Hitzak nahiko ez direla eta jazarraldiak ere egiten dituzte.
|
|
|
Baina hori
|
badakite
, horrexetarako joan dira zure bila hain urrutira, esku usteldua mozteko lain eskuzabala eta eskuona izanen zarelakoan. Eta zer egingo duzu ba orain, hezur haragirik mozten egundo ausartu ez zaren horrek?
|
|
|
Hor agertzen diren idazlan askok ez dutela euskal lorategi batean sarrerarik izango? Egileek ere
|
badakite
hori, noski. Badakite, ordea, hori baino gehiago dena:
|
|
|
Ageri baita ageri ahala hiztegiek, gurean hartu duten gradu hedatu bezain goitarrean bederen (entziklopedia aldera iraultzen direlarik), ezin dezaketela hitzen ezaguera biluzian planto egin," geiak" ere ezagutu behar direlarik, hitzak ez eze. Asko den adina ez izanik ere, premiazko dute hiztegigileek hitzen berri jakitea, eta ikastea dagoeneko ez
|
badakite
, bai euskarazkoen eta bai erdarazkoen. Nahikoa itxuragabeki jokatu zuen, izan ere, Babelgo nahastea sortu zuenak, erraldoien kasta zela eta ez zela, erdara bat baino gehiago barreiatu zuenean munduan zehar.
|
|
|
Orain ikasi dugu horrelakoak, eder izateaz gainera, ez direla nahitaez haur  jolasak edo jostailu atseginak. Txantxetan eta irribarrez ez ezik, zinez eta bene benetan ere mintzatzen
|
badakite
.
|
|
|
Erdaraz adierazi nuen. Euskaldunek, nik uste, horrelako gauzak irakurtzeko gogoa duten euskaldunek?, erdaraz
|
badakite
; irakurtzea nahi nukeen zenbait erdaldunek, berriz, ez dakite euskaraz.
|
|
|
aurrez aurre begiratzeko ausardia. Nahimen kemena ez dute ahitua;
|
badakite
erabaki gogorrak hartzeko jaioak direla, baina ez dituzte nolanahi, ero eroan, hartuko, ez baitituzte gero erdizka eta gogo gaiztoz bete nahi. Gure artean dabiltzan ideiak eta balioak erroetaraino ikusmiratu nahi dituzte.
|
|
|
Karismadunen artean bizi direlarik beti, karisma apurren bat lortu nahi lukete, nondik edo handik. Ebanjelioa irakurri ez badute ere,
|
badakite
, zeruetakoari ez ezen, lurreko erresumari ere" bortxa egiten zaiola, eta kexuek harrapatzen dutela hura".
|
|
|
Zehazkiago, giro horren barrenean, horrela uste du idazleak, badira franko uler ditzaketenak; hortik kanpora, berriz, ustekabean baizik ez da aurkituko jakinaren gainean dagoenik. Zenbaitek
|
badakite
, Chaucer irakurri ez badute ere, nor zen Bath eko andrea; beste zenbaitek badute Camachoren ezteien aditzea. Baten batek, azkenik, igarriko dio adierazi nahi duzunari Maisu Juanek ostatuan kontu larregia kitatzeko erabili zuen burubideaz.
|
|
|
Haren atseginaren parerik ez da, bere haurrak biltzen ahal dituelarik denak bere ingurura. Langilea dela eskualduna, denek
|
badakite
. Indarrez azkar da eta lanaren nagusi.
|
|
|
|
badakite
ez direla gehiago itzuliko
|
|
|
[I] eta �: lkasleek jadanik
|
badakite
idazkera hamartarraren zati bat baizik ez hartzen, hurbiltze bat eginez eskasean edo soberakinean. Zatiketa baten zatidura" kakotxaren ondotik mugiaraziz" bilatzeko testuinguruan ikasi dute (ikus 84 sekuentzia).
|
|
2002
|
|
|
Herri minez bizi ziren Argentinaraino iritsitako euskaldunok, espero zuten aurrerabiderik ez zuten aurkituko askok, beste zenbait sos batzuk eginda itzuli zen sorterrira (Hernanin bezala beste zenbait herritan diren Buenos Aires auzoetako jendeek
|
badakite
horren berri), eta denentzako ere urte eta egoera latzak bizi zituen Euskal Herritik alde egiteko ihesbide ere bazen.
|
|
|
Hala, lehorte handia izan den urteko eraztuna nahikoa mehea izango da, eta bere inguruko arbola guztiak moztu badituzte, ordea, eraztun lodia sortuko du, konpetentzia faltari esker. Dendrokronologian adituek ere jakin
|
badakite
arbolak euren eraztun faltsuak sortu eta ikerketetan nahasmenak eragin ditzaketela. Horregatik zientzialariek aztertutako zuhaitzen eraztunen datuak (lodiera, batik bat) ordenagailuan sartzen dituzte.
|
|
|
Bi sindikatuon arteko harremanei dagokienez, LABeko kideek ondotxo dakite elkarlanerako oztopoak zeintzuk diren, eta
|
badakite
ere oztopo horiek kentzeko ezinbestekoa dela LAB mugitzea; benetako mugimendua ez da, baina, lekutik aldendu gabe egiten den zalaparta, sarritan mugitzeko borondate edo ahalmen ezaren mozorrotzeko erabiltzen dena.
|
|
|
Baina armada errusiarrak bere soldaduei ematen dien tratuaren testigantzak ere badira. Adinagatik behartutako soldaduek holako gerra kolonialetan (Aljeriara bidali zituzten euskaldunek
|
badakite
horren berri) beren papera izaten dute: eliteko tropek «garbitu» nahi dituzten eremuen inguruko bideak blokatu, lurraldearen kontrola segurtatu, eskorta lanak egin...
|
|
|
Herrialde kontsumitzaileetako gobernuak, eta bereziki Bushena, dagoeneko kokatu dira eszenarik okerrenean, gerrarenean, eta beren buruak hornituak eduki nahi dituzte, petroliorik falta ez dakien. AEBetan, non ari baitira prestatzen Iraken kontrako erasoa,
|
badakite
tropen hedatze handi batek berak, erasotzeari ekin gabe ere, petrolioaren deribatuen kontsumoa handitzea eskatzen duela. Gainerako herrialdeetan, hala nola Europakoetan, bai petrolio enpresek, bai gobernuek, beren erreserbak maximoan mantentzeko modua bilatzen dute.
|
|
|
Zinema, telebista edo antzerkiko ikusleek
|
badakite
Charo Lopezek kontu handiz aukeratzen dituela bere paperak.
|
|
|
Profesionalek
|
badakite
nola jokatu horrelako egoeratan; eta beharrezkoa balitz, anbulantzia edo mediku bat igorriko dizute eta, gainera, etxera iritsi bitartean zer egin behar duzun esango dizute.
|
|
|
UPV EHUko euskal irakasleek %20an bakarrik egiten dute komunikazioaeuskaraz hierarkian gorago daudenekin. Beraz, unibertsitate horretako kargudunenartean euskaldunak eskas direla dirudi, edo baldin
|
badakite
, ez dute euskaraz berbaegiten.
|
|
|
AZPkoen kasuan, portzentaje hori %16koa da. AZPkoen artean ere euskaldunak uste baino gutxiago dira, edo euskaraz baldin
|
badakite
, ez dute hizkuntzahonetan komunikazioa egiten goragokoekin.
|
|
|
Izan ere, tamainaz eskola txikia da, irakasle, ikasle etalangileen kopuruaren aldetik. Bestetik, Gipuzkoan kokatuta egonik, aldez aurretikkontratatuta zeuden askok euskaraz
|
badakite
. Horrek guztiak komunikazio horizontal guztiaren %50a gutxi gorabehera euskaraz izatera bultzatu du.
|
|
|
Unibertsitario euskaldunok antzekb problemak dauzkagu unibertsitate guztietan; gabeziak, gehienetan.Gabeziak irakasleriaren prestakuntzan eta ikasmaterialetan; euskaraz ikasten dutenikasleek ez dute gainerakoek adina aukera, eta, neurri batean, behin behinekoegoeran ikasten dute. Oro har,
|
badakite
euskaraz ikasteko hautuak gabezia egoeranjarriko dituela, zenbaitzuetan irakaslerik izango ez dutela, bestetzuetan irakaslehasi berriak izango dituztela, euskaraz testulibururik edukiko ez dutela, hautazkoirakasgaietan eskaintza murritzago izango dutela, eta abar. Euskaraz ikasteak, gainera, ez dakarkie inolako ekarpen bereizgarririk titulazioa eskuratzerakoan; egoera berdinean, edo hobean?, egon liteke Salamancan lizentziatura lortu duenEGA tituludunak euskaraz ikasi duenak baino. EGA titulua izan ala ez?.
|
|
|
Behartsuek hitz hori hartu dutela ikustea da Thompson enlanetan gehien harritzen duena. Egoera ezagutzen dute,
|
badakite
zer gertatzen ari zaien, baita zer gertatuko zaien ere. Egoera horri aurre egiteko protagonisten erantzunak ikertzen ditu Thompson ek.
|
|
|
1996an, hiritar ekimenek eta kostuek bultzatuta (25.126 milioi, zeinetatik 5.835 milioi publikoa zuen izan) eta Eusko Jaurlaritzaren gaitzespen eta mugimendu ekologisten oniritziarekin, errauskailua ez egitea erabaki zen. Hala ere, badirudi,, hiritarrek ez
|
badakite
ere?, eztabaida berriro piztuta dagoela azken urte luzean.7
|
|
|
Albistearen kokapenaren bidezko aurriritziak. Albiste kontsumitzaileek
|
badakite
, jakin ere, egunkarietako lehen orrialdeetan edo albistegietako lehen uneetan kontatzen diren albisteak direla garrantzitsuenak. Barruko orrialdeetarako eta albistegiaren barrurako uzten dira bigarren mailakotzat jotzen direnak.
|
|
|
profesionalen kontratazioa, langileen promozioa eta pertsonalaren despidoa zuzendarien esku zuzenetan egotea. Kazetariek
|
badakite
zer albiste, zer gertakari, zer gai, zer ikuspuntu eta zer estilo onartzen diren hedabideetan. Irizpide hegemonikoetatik aldentzen diren heinean, arriskuan ikus dezakete lanpostua.
|
|
|
Eta bitartean kanpoan utzi duen maitale negartiak atalburua lorez eta girlandaz jazten du eta atezango harroak lurrintzen, eta gizarajoak ateorrietan musuak inkaturik uzten ditu; onartua izanik, ostera, sudurrera letorkiokeen lehen bafadan, hanka egiteko arrazoi jatorrak bilatuko lituzke eta luzaz entseiaturiko elegia panpoxa behera letorke eta bere burua ergeltzat joko luke, maiteari hilkor bati dagokion baino gehiago esleitu diola ikusirik. Eta gure Venusek
|
badakite
hori; horrexegatik saiatzen dira euren bizitzaren eszena ostea ezkutatzen maitasunaren zerrendan katigatu nahi dituztenei; alferrik, ostera, zeure gogoan dena atera baitezakezu argitara eta barre haiek guztiak azter eta, bihotz onekoa bada eta ez gorrotobera, zeuk ere ez ikusi egin eta giza akatsak barka.
|
|
|
Eta heurek ere
|
badakite
desiratzen dutena
|
|
|
Sornosak esan zuen “PP talde guztietako diputatuak presionatzen saiatu da” plana defenda dezaten, Europa osoa kezkatzen duen gaia baita. “Eurodiputatuek
|
badakite
gai horrek garapen iraunkorraren europar politikarekin zerikusia duela, eta Espainian PHNren jarduerak koarentenan jarri behar direla” esan zuen diputatuak. Jaume Matas Ingurumen ministroak azaldu zuen onartutako zuzenketak “ez diola inolaz ere eragiten” PHNren garapenari, eta ziur agertu zen Europako finantziazioa egongo dela, eta, aldi berean, PSOEri “desleiala” leporatu zion.
|
|
|
Arazo horiek saihesteko, medikuek 4 zentimetro baino gehiago ez duten plataformak gomendatzen dituzte, eta taconazoak kasu berezietarako uztea. Baina
|
badakite
iradokizun hori ia beti hausten dela: ‘Batzuek kasu egiten didate eta takoia erabiltzeari uzten diote, kaltea sendatu arte.
|
|
|
Alde horretatik, ibaietako presek eta horien bideratzeak sedimentuak atxikitzea eragin dute, eta, beraz, fanerogamoak desagertzea kostalde gehienetan. Foresma proiektuko ikertzaileek
|
badakite
fanerogamoen basoberritzea, “itsasoaren benetako birika”, lehen urratsa besterik ez dela Malagako itsasertza kontserbatzeko. Félix Lópezek dio Costa del Sol berreskuratzeko aukera dagoela oraindik, baina beharrezkoa dela:
|
|
|
Denboraren gorabeherei lotutako presio aldaketek eragiten dute mina edo zurruntasuna artikulazioetan. Hori dela eta, kaltetuek
|
badakite
noiz aldatuko den denbora.
|
|
|
Leptina peptido bat da, 167 aminoazido dituena, eta 21 seinalea duen sekuentzia bat, zirkulaziora pasatu aurretik ezkutatzen dena. Ikertzaileek
|
badakite
—hortik roedoreekin etengabe entseguak— aminoazido sekuentziak espezieen artean oso desberdintasun gutxi dituela; beraz, giza leptinak %84ko homologia du saguaren proteinarekin eta %83koa arratoiarekin. Bestalde, 1997an, Hoggard doktoreak eta haren kolaboratzaileek Aebko Zientzia Akademiako «Proceedings» aldizkarian, plazenta eskalan eta zilbor hesteko espedizioan iradoki zuten bezala, amaren eta fetuaren nutrizio egoeraren seinale edo seinale gisa joka dezake.
|
|
|
«Udan handitu egiten da dei kopurua, familia oporretara joaten delako eta handiena bakarrik geratzen delako», dio elkarte horretako arduradun batek. «Zaharrek
|
badakite
entzuten dituen pertsona baten laguntza dutela, gauez batez ere, eta, batez ere, babesgabeagoak sentitzen direla».
|
|
|
“Lehen aldiz, eskualde horien mehatxuen eta zaurgarritasunaren argazki orokorra dugu”, dio Mark Collins zentroko zuzendariak. Adituek orain
|
badakite
Afrikako mendietako lurren %34 larre bihurtu dela, eta beste %10, berriz, laborantza eremu. Balantzaren beste aldean, Groenlandia kontuan hartu gabe, ondoen kontserbatutako mendiak Erdialdeko Amerikan eta Ipar Amerikan daude, non lurzoruaren %14 baino ez baita eraldatu.
|
|
|
Larramendiren aburuz, erabilera publiko berriaren helburua Doñanara etortzen diren bisitarien eskariari erantzutea da, bisitaria ezagutu dezaten eta «sentimendu kontserbazionistaz blai daitezen». Patronatuko kide guztiek, baita ekologistek ere,
|
badakite
ermandadeekin zer gerra sortuko litzatekeen parkean ihinztegiak sartzea debekatuz gero. Ohitura hori sustrai sakonekoa da Andaluzian.
|
|
|
Leku horietan, isuriaren ondorengo egunetan, gutxienez lau ale zikin daudela egiaztatu da, “petrolioak orain arte ez die hainbeste eragin, ez eta lehorreratu edo hilik agertu ere”. Hala, bada, atariko azterketa horren egileek diote “Prestige” k benetako “itsas faunarentzako hondamendia” eragin duela, baina
|
badakite
, halaber, “Prestige ren petrolio freskoaren azpian, kontrolik gabeko ehunka isuritako txapote fosila dagoela, eta Fisterraren aurretik pasatzen diren milaka ontziek, urtero, beren sentinak bide betean garbitzean eragin dituztela”. Kutsadura horrek, zalantzarik gabe, arrastoa uzten du itsaso eta ozeanoetan, eta adituak bat datoz esatean desagertzeko arriskuan dauden mundu osoko espezie ia guztiak atzera egitearen arrazoi nagusietako bat dela.
|
|
|
Konforme nago, hori bai; baina ez konforme horrela maitatzea tokatu zaidalako, baizik eta nire buruan bueltaka egon den egoerari azkenik irtenbidea eman diodalako. Izan ere, nire lagun guztiek
|
badakite
eta errespetatzen naute, eta, bestalde, mutil bat ezagutu dut, eta harekin nago; eta ez dut uste egoera transmititzen dizkidan zirrara eta emozioak beste gizakiek bizi dituztenetatik bereiztu daitezkeenik. Hainbeste amestutako laugarren etapan nago jadanik (geroago argituko dudan bezala), konturatu gabe, amodioarekin batera dastatzen ari naizen eta hitzetan adierazi ezin daitezkeen sentsazioek beldurtzen, baina, era berean, hunkitzen eta liluratzen nautela.
|
|
|
Zakurrek ipurtzulo inguruan glandula usaintsuak dituzte eta kaka egiterakoan lurra markaturik gelditzen da. Zakurrek beraiek
|
badakite
nola interpretatu usain hori.
|
|
|
Bereziki hezitako zakurrek arropa garbitegietan zer egin
|
badakite
, txartelak erosten dituzte, nagusiak konortea galduz gero telefonoa erabiltzen eta gaixoaren gainean manta bat ipintzen ikasi dute
|
|
|
Ez zitzaion nagusiari oldartuko. Zakurrek
|
badakite
nor den beraiek baino indartsuago.
|
|
|
Berriz ere esan beharra dago. Zakurrek
|
badakite
haurrak ahul direla eta mende har ditzaketela.
|
|
|
Errazena errua otsoei bizkarreratzea da. Salaketa horrekin, gainera diru-laguntza errazago eskuratuko dutela
|
badakite
ganaduzaleek.
|
|
|
Zakurrek ere
|
badakite
lan hori ardiekin egiten. Artzainak iluntzean ardiak ukuilura ekartzen dituenean, zakur zaharrek, ardietara gerturatu eta, maitasun ageriz, hortzez akainak kentzen dizkiete.
|
|
|
Han itsasten zaizkie. Eta
|
badakite
norat joan. Ardiek edo zakurrek harrapatu ezin dituzten tokietara.
|
|
|
Zakurrek gure aldean entzumen hobea dute. Mendian barna bazoaz, esaterako, zuk entzun baino lehenago,
|
badakite
norbait edo zerbait badatorrela.
|
|
|
Niri gehiago errepikatu zuen berak, irakinda. Eta txakurrek
|
badakite
nork daukan beldurrik handiena. Â Usaindu egiten dute beldurra.
|
|
|
a) 47.422 ikasle zeuden 2000 ikasturtean unibertsitateko irakaskuntza euskaraz jarraitzeko gai zirenak; b) Euskaraz ikasteko gai ziren horien artetik 22.512 ikaslek ez dute ezertxo ere euskaraz ikasten. Galera horren arrazoiak era askotakoak izan daitezke, baina argi dago ikasleek dutela euskaraz ikasi irakasleek ez
|
badakite
. Euskaraz dakiten ikasleen kopurua %49koa da eta irakasleena aldiz %29koa, eta dakiten horien artean euskaraz zerbait irakasten dutenak %20 Hau da, Euskal Herriko Unibertsitateetan ez dago euskaraz dakien behar adina irakaslerik eta daudenak ez dira euskaraz irakasteko probetxuz erabiltzen.
|
|
2003
|
|
|
Azken hauek, noski, geldoak izan ohi dira, eta egunero ziurtatuta duten dosiagatik soilik arduratzen dira, nahiz dosi hori gero eta txikiagoa izan, jabeak erabakitakoa baita. Erreketan dabiltzanek, ordea, bizirik irauteko jakia bilatu eta harrapatu behar dela
|
badakite
. Egundoko aldea dago bi arrain mota hauen artean.
|
|
|
Egoera honi aurre egiteko, dena den, gizarte lana behar beharrezkoa dela
|
badakite
gizarte eragileek, gizartearen presioak eraginen duelako aldaketa alderdi politiko eta instituzioetan.
|
|
|
Boteredunak boterean eta beste guztiak azpian, horixe helburua, eta egin beza Jainkoaren borondatea. Eskuin zaharrak eta gobernuak
|
badakite
besteek moralik ez dutela: pobreek lapurtzen dute eta estudianteak erreboltatzen dira; badakite gaiztaginak eta separatistak badirela eta izanen direla eta haien lekua finkatu dute:
|
|
|
Eskuin zaharrak eta gobernuak badakite besteek moralik ez dutela: pobreek lapurtzen dute eta estudianteak erreboltatzen dira;
|
badakite
gaiztaginak eta separatistak badirela eta izanen direla eta haien lekua finkatu dute: lurrean kartzela eta eternitatean infernua.
|