|
2000
|
|
|
Herri hunentzat eramaiten duten lanak gainditzen du mediatikoki erakutsia dena. Ulertzen ditut beren ezadostasunak, zonbait aldiz adierazle eta partaide naiz ere, eta
|
badakit
herritarrak adierazi behar direla. Baina ez da medioen zepoan erori behar berehala eta denentzat.
|
|
2001
|
|
|
Miguel Sanz lehendakaria eta Rafael Gurrea lehendakariordea izan dira dekretu berria defendatu duten aurpegi publikoak. Euskararen erabilera Nafarroako egungo errealitate soziolinguistikora egokitzearena izan da dekretua defendatzeko argudiorik nagusiena, lehengo dekretuaren bidez diotenez euskaraz ez dakiten nafarrek administrazioko lanpostuetara iristeko eskubideak babestearren, euskaraz ez
|
dakiten
herritarrak ez diskriminatzeko alegia.
|
|
2002
|
|
|
Irribarre malmutzez begiratzen zien Mentxuk tituluei, Espainiaz kanpoko mundua izugarri txarto zebilela ematen baitzuen. Sindikatuek kontra egin berri zioten Londresko gobernuari soldaten beherapena geraraztearren, eta Italiako agintariek ez bide
|
zekiten
herritarrek, inoiz dibortziatu ahal izatearren, ezkontzen atzerrira joatearen iruzurra zelan konpondu. Hori gutxi balitz, Parisko modaren imitaziokoan munduan zehar barreiatzen ari ziren inolako eskubide saririk ordaindu barik.
|
|
2003
|
|
|
XIX. mendeak aurrera egin ahala areagotzen doan euskal hirietako gune burgesen liberalismoak ez zuen
|
jakin
herritarren gehiengoa erakartzeko diskurtso eta praktika sozialik jorratzen. Antiklerikalismo biziegirik ere ez zuten agertu.
|
|
2004
|
|
|
Euskara jakitea, aldiz, aukerakoa da, eta, testuinguru horretan euskararik ez jakitea ohikoena da. Baina, administrazioek, besteak beste, euskaraz ere
|
dakiten
herritarrei zerbitzua eskaini behar diete, bada, zerbitzu egokia nola eskaini euskaraz jakin ezean. Halakoak, baina, jendearen presioaren eta eskariaren baitara ekarri ohi dira.
|
|
2006
|
|
|
Tamalez, hori ez zen lege testuetan gauzatu. Jendaurreko prozesu aipatuenean, Idiakez auzian alegia, agerian geratu zen, beste behin ere, zer nolako jauzia zegoen auzitegietako hizkuntza zen gaztelaniaren eta hizkuntza bera jakin ere ez
|
zekiten
herritar askoren artean.
|
|
2008
|
|
|
Baina ez gaitezen inozoak izan. Krisi ekonomiko garaian gaude eta zer
|
dakigu
herritarrok. Ekonomian, eragileen arteko konfiantza oinarri omen da.
|
|
|
12 EUSKARAREN ERABILERA TASA, EGUNKARIEN KONTSUMOAN, ADINAREN ARABERA. ZARAUTZ, 2006 (Euskaraz irakurtzen ondo
|
dakiten
herritarrak,%)
|
|
|
Kooperatibako bulegotik pasa eta eurek deitzen diote egun horretan dagokion gidariari. Hartara, bisitariak
|
badaki
herritarra eta herria ezagutzen duen norbait daukala gidari, prezioaren erdia gidariak jasoko du eta bestea herriko hainbat egitasmotarako da. Errotazio sisteman ahalik jende gehien inplikatzen saiatzen dira, eta sasi gidariak uxatzen dituzte.
|
|
|
Egun EA eta ONIN dira jaun eta jabe, egin eta desegin inorekin kontatu gabe. Adibide batzuk aipatze arren, Lesakak dituen «azken» lurrak (landazelaiak) zein egoera juridikoan dauden, zer egin daitekeen edo zer ez daitekeen egin bertan ez
|
dakigu
herritarrok. Eta herritarren inguruan informazioa zabaltzeko eskaerei entzungor egiten dabiltza.
|
|
|
«jendea identifikatzea, abestia bere sentitzea» bilatu du. Izan ere, Amurizak
|
bazekien
herritar askori mina eragiten dioten egoerez mintzatu zuela. Egoera gogorrak izango zituela atzean kantuak.
|
|
|
Egun bat lehenago, uztailaren 29an, udalbatza goizez jarri zuten.
|
Bazekiten
herritarrek eta baita Ezker Abertzaleko hautetsiek ere ezinezko zutela egon. Gai ordenan ere ez zen ageri interes berezia zuen gairik.
|
|
2009
|
|
|
Ondorioz 2050 urtean Ipar Euskal Herrian 300.000 herritarretarik 90.000 euskaldun izanen dira, %30 orokorki eta %55 inguru adin multzo gazteenetan. Ez da irabazia, baina gertagarria da,
|
dakigularik
herritar guztiak hartuz, euskaldunak eta erdaldunak, %42 euskararen alde edo oso alde direla, %52 ados edo oso ados direla euskararen ikaskuntza haur guztiei eskaintzeko.
|
|
|
Jende ezaguna prentsan agertzea edota albisteen protagonista izateak artikulu edo albistea irakurtzera bultzatzen baititu herritarrak. Joxe Aranzabalek kontatzen du, nola euskaraz ez
|
zekiten
herritarrek ere jotzen zuten astekarira, esaterako, euren familiartekoren bat ezkontzen zenean argazkia astekarian jartzeko eskatzera. Hasieran harrituta geratzen omen ziren, baina ohartu ziren hain hurbileko informazioa eskaintzeak euskaraz irakurtzera ere bultzatzen zituela herritarrak.
|
|
|
– instituzioek
|
badakite
herritarren neke haserrea ez dena mugimendu oposizio soziala bilakatzen.
|
|
|
Jordi Pujol Generalitateko presidente ohiak esana da espainolek ez dutela inoiz gaur bezain argi jakin Katalunia suntsitzeko gai direla. Arazoa da Kataluniako buruzagi politikoek ez
|
dakitela
herritarrak mugitzeko gai diren diskurtsoak egiten.
|
|
|
Mugetariko batek euskararen ezagutzarekin du lotura. Euskaraz
|
badakiten
herritarren kopurua eta portzentajea mugatuak dira oraindik Euskal Autonomia Erkidegoan, non, EUSTAT Euskal Estatistika Erakundeak argitaraturiko datuek diotenez, biztanleen %37, 5 baita bere burua elebiduntzat jotzen duena (755.000 biztanle), %17, 3 elebidun pasibo (350.000 biztanle) eta %45, 2 erdaldun elebakar (910.000 biztanle). Euskaraz badakitenen kopuruak are mugatuagoak dira Nafarroan eta Iparraldean.
|
|
|
Asimetria hori ez dugu, beraz, larrimin iturri bihurtu behar. Gure iritzian, kasu horretan, elebitasun pasiboa lortzea izan behar du helburuak, alegia, euskaraz tutik ere ez
|
dakiten
herritar horiek, oraindik ere beste hizkuntza bat ikasi dezaketen milaka horiek, gutxienez euskaraz ulertzera iristea.
|
|
|
Lehenik elebidunen bizilekuetan gertatu den aldaketari begiratuko diogu, gune soziolinguistikoaren arabera [25]. Egungo elebidun gehienak 10.000 biztanletik gorako hiriguneetan eta hiriburuetan bizi dira, hots, euskaraz ez
|
dakiten
herritar kopuru altuenak dituzten udalerrietan. 1981ean, elebidun guztien %32 bizi ziren bigarren gunean, baina gaur egun erdia baino gehiago, %51, dira hor bizi direnak [26]; 1981ean elebidunen %15, 4 bizi ziren gunerik euskaldunenean, laugarren gunean alegia, baina gaur %9 baino ez.
|
|
2010
|
|
|
Arestitxoan esandakoek, aitor dezagun, ukitu erabat subjektiboa dute, eta tentuz hartu beharrekoak dira. Izan ere, ondorioak urrutiegira eramanez gero, pentsa genezake euskaraz ez
|
jakiteak
herritar batzuk talde jakin batzuetara eramaten dituela, harreman sare jakin bat ematen diela, eta sare horren balorazio soziala eskasa dela eta marjinalitate puntu bat ere ematen duela. Ez nuke osotara baztertuko ideia hori, baina, bestalde, ez naiz halakorik erabat baieztatzera ausartzen.
|
|
|
erru osoa hiztunak dauka, eta hark euskaraz egiten ez badu, besterik gabe, nahi ez duelako da; eta jokabide hori iaia arduragabekeriaren mugan kokatzen da. Hizkuntzaren galera jokabiOndorioak urrutiegira eramanez gero, pentsa genezake euskaraz ez
|
jakiteak
herritar batzuk talde jakin batzuetara eramaten dituela, harreman sare jakin bat ematen diela, eta sare horren balorazio soziala eskasa dela eta marjinalitate puntu bat ere ematen duela. Ez nuke osotara baztertuko ideia hori, baina, bestalde, ez naiz halakorik erabat baieztatzera ausartzen.
|
|
|
Zentroaren irekiera Eukadin izan dela eta, bi hizkuntza hain ezberdinak
|
dakizkiten
herritarrengan jarriko dute arreta.
|
|
|
IMANOL. Bai hoixe! Udala ez dago zigorrak jartzeko bakarrik,
|
badaki
herritarren lan ona ere saritzen!
|
|
|
Nafarroako konkistak ez zuen egoera erraztu, bertako erakunde guztiak kanpotarren esku utzi zituelako. Konkista baino lehenagoko nafar administrazioak erdara erabiltzen zuen ofizialki, baina jakin
|
bazekien
herritarren mintzo nagusia zein zen eta, neurri batean behintzat, egokituta zegoen horretarako.
|
|
|
Halaxe geratu da duela hiru urte laborismo berriaren izar distiratsua izan zena. Gordon Brown jarduneko lehen ministroak ez du
|
jakin
herritarren eta alderdikideen babesa bereganatzen, eta ezta zituen tresnak erabiltzen ere, kargua hartu berritan eta laborismoa gorenean zegoela, bozak deitu eta agintaldia 2012ra luzatzeko aukera izan zuen, baina ez zuen baliatu. Lerro hauek idazteko unean hauteskundeen emaitzak oraindik eman ez zituzten arren, datu guztiek pentsarazten zuten inoiz bozik irabazi gabeko gobernuburu laborista gisa agertuko dela eskoziarra historia liburuetan.
|
|
2011
|
|
|
eta hirugarrena: herriaren inguruan hitz egiteko, ez
|
dakit
herritarrengana formazio soziolinguistikoa eman behar ote diogun. XXI mendean ari garela, ekintzaren bitartez jendeak harrapa ditzake hor dauden parametro teorikoak nahi izanez gero. eta praktika horrekin ados egonez gero, zientziak dioena aplikatzen ari zara, bai.
|
|
|
du, ondo erabiltzen
|
dakiten
herritarrek soilik balia dezaten. Izan ere, gaikako bilketa ondo egiteak bermatzen du konpostaren kalitatea.
|
|
2012
|
|
|
" Ohiko sarrera bi euro merkeago izango da, eta bonoa ere bai". Udalaren egoera ekonomikoa" zaila" dela gogorarazi du, baina
|
badakitela
herritar askorena ere[...]
|
|
|
" Ohiko sarrera bi euro merkeago izango da, eta bonoa ere bai". Udalaren egoera ekonomikoa" zaila" dela gogorarazi du, baina
|
badakitela
herritar askorena ere" ez dela nahi bezain ona"; beraz," haien poltsikoetara egokitzeko ahalegina" egiten saiatu direla adierazi du.
|
|
|
Ikerketaren landa lana 2010eko irailetik abendura burutu zen Agurainen, Bergaran, Berriatuan, donostiako Antigua auzoan, orion eta zeanurin. egitasmo hau parte hartzaileek euskararekiko duten gertutasunaren edo urruntasunaren baitan egituratzen da eta bi profil aurreikusten ditu: Auzotarrak (egunerokotasunean euskaraz bizi diren herritarrak) eta Auzokideak (euskara ez
|
dakiten
herritarrak). Auzokok bi profil horien arteko euskarazko harreman pertsonalak bultzatzen ditu, euskaraz jakitea kohesioa eta berdintasun soziala bultzatzeko faktore garrantzitsua dela nabarmenduz.
|
|
|
Auzotarrak, egunerokotasunean euskaraz bizi diren herritarrek osatzen dute. Auzokideak berriz, euskara ez
|
dakiten
herritarrek osatzen dute, euskaratik urrun bizi direnak.
|
|
|
Atal honetako azalpenekin amaitzeko, komeni da argitzea" euskaldun" eta" elebidun" terminoak sinonimo moduan, zeharo baliokidetzat hartu ditugula ikerketa honetan. Izan ere, euskalduntzat hartu dugu euskara duen oro, hau da, euskara
|
dakiten
herritar guztiak36.
|
|
|
batetik, goi kultura? dei genezakeena, latinez zekiten elizgizon eta jakitunen artean garatzen zena; bestetik, berriz, herri kultura, herri hizkera baizik ez
|
zekiten
herritarren artean sortzen zena. Goi kultura idatzizko testuen bidez garatzen zen, eta itzulpenak fideltasun testuala zuen premisa nagusi, XVIII. mendetik aurrera gorpuztuko zen pentsamendu modernoan bezala.
|
|
|
Eta garrantzi gutxiagokoa da langileek eman dezaketen iritzia. Haiek egunero jartzen dira harremanetan bezeroekin, produktuarekin, eta ongi
|
dakite
herritarrak zer nahi duen eta salmentak nola hobetu. 5 Ez erabili azalekoa Askotan, enpresak ia erabiltzen ez dituen azpiegiturak ditu, jende gutxi joaten den lokalak, langileentzako beharrezkoak ez diren enpresako telefonoak, gaizki banatutako lana, otorduengatiko dieta handiak, asko kobratzen dion banku baten bezeroa da.
|
|
2013
|
|
|
Gauzak horrela, egun
|
jakinetan
herritarrek zaborrak aterako dituzte etxetik eta kaletan kokatutako zintzilikario edo poste batean utziko dituzte, etxebizitza bakoitzari dagokion kakotan, hain zuzen ere.
|
|
|
Berri hura sekulakoa izan zen, herrian berehalako oihartzuna izan zuena? ez bizilagun indiskreturen batek bozgorailua hartu eta albistea lau haizeetara zabaltzeari ekin ziolako, bistan da, bai
|
baitzekiten
herritarrek, bestela ere, gai haiek, sexuarekin lotutako eskandalu bat zen!, ezkutuka eta isil misilka eramatekoak zirela, garai itxi hartan bai behintzat?
|
|
|
Hiru taldeen arabera," horrek guztiak agerian lagatzen du udal gobernariek ez dutela izaera demokratikorik,
|
badakitelako
herritar gehienak planaren aurkakoak direla". Eta gehitu dute:
|
|
|
oso isorio tristea zen, mingarria, agure batek bortxatu ez zuen, bada, herriko neska bat, familia ezagun batekoa! Berri hura sekulakoa izan zen, herrian berehalako oihartzuna izan zuena... ez bizilagun indiskreturen batek bozgorailua hartu eta albistea lau haizeetara zabaltzeari ekin ziolako, bistan da, bai
|
baitzekiten
herritarrek, bestela ere, gai haiek –sexuarekin lotutako eskandalu bat zen! – ezkutuka eta isil misilka eramatekoak zirela, garai itxi hartan bai behintzat... Pedrok, artean, ez zekien, beharbada, neska bat bortxatu egin zitekeenik ere, baina, eskolara joaterakoan, hantxe aurkitu zuen lagun kuadrilla bat, hartaz ari zena:
|
|
2014
|
|
|
Unionistek, aldiz, kontrakoa. Nola
|
dakite
herritarrek zeini sinetsi?
|
|
|
8 Agenda politikoan ingurumen gaiak sartzen dira Asunción Ruizek gogorarazi du GKEek ingurumen kezka sartu zutela diskurtso politikoan eta administrazioetan. Greenpeaceko adituak gaineratu du politikariek
|
badakite
herritarrek ingurumena axola dietela, boto bat zehaztu dezakeela, eta mugak dituztela beren jardueretan. 9 Ingurumen egoera katastrofikoetan laguntzen dute Ruizek adierazi du mugimendu ekologista «Prestige edo Aznalkolar bezalako ingurumen hondamendietan egon dela beti, eta giza baliabideak, ezagutza teknikoak edo nazioarteko instantzia onenen laguntza eskaini ditu».
|
|
|
Eritasun hunek min egiten du, Baxenabarre gehienean bezala funtsean, berriki arte osoki euskaldunak izanak diren hiru herri hauetan. Aski da aditzea euskara arras untsa
|
dakiten
herritar ainitz zoin aise lerratzen diren erdarara, nola etxean, hala auzoan, karrikan eta bilkuretan. Euskaldun helduek ez badute beren artean erabiltzen, gazteek eta haurrek nola ikas dezakete?
|
|
2015
|
|
|
Helburu ertaina: aurreko mailari gehitzea euskaraz ez
|
dakiten
herritarrak elebiduntzea. Gehienezko helburua:
|
|
|
Uste izatekoa da hiru aldagairen eragina dela: emandako aurrerapausoen ondorioz erabiltzaileen asebetetzea oso altua delako, kexak non jarri ez
|
dakitelako
herritarrak eta hori egiteko ohitura gutxi duelako.
|
|
|
Nahiz eta oso garrantzitsua izan, oraindik ez
|
dakigu
herritarrek zer nolako ohiturak dituzten dietaren arloan, ezta jendearen nutrizio egoera nolakoa den ere.
|
|
|
Herritar asko hurreratu ziren herenegun Auzoko egitasmoaren aurkezpen ekitaldira. Euskaraz ez
|
dakiten
herritarrak euskararen komunitatera hurreratzea da hain zuzen Pil pileanek martxan jarri duen egitasmoaren helburua.
|
|
|
Jardunaldian parte hartuko duten enpresak: Construciones Viuda de Sainz, Thales, Orona, Grupo Balzola, Grupo Campezo, Dragados, Cycasa canteras y construcciones, Saitec, Altuna y Uria, Fulcrum, Fomento de Construcciones y Contratas (FCC), Siemens, Construcciones Moyúa eta Elecnor dira, eta
|
badakigu
herritarren beharrizanen arabera baino, hauen negozio interesetarako hartuak dituztela AHTarekin aurrera egiteko erabakiak.
|
|
|
Momentu guztietan beldurrez bizi ginen, nahiz eta gure aitari ez zitzaion asko nabari. Aita harrapatu zutenean, kartzelaratzeko eta epaiketan kondenatzeko denuntzia jarri ziola
|
bagenekien
herritar batek, behin, bere sagarrak inausten joateko deitu zion. Amak ez zuen joaterik nahi eta haserretu ere egin zen, baina aita joan eta inausi egin zizkion.
|
|
|
Nire iritziz, egoera soziolinguistikoak ahalbidetzen duen lekuetan lurraldetasunaren irizpidean oinarritutako hizkuntza politika da jarraitu beharreko bidea. Alegia, euskara hizkuntza ofizial bakarra ezarri, euskaraz ez
|
dakiten
herritarrei, behin behinean, hizkuntza eskubideak onartuz, eta,, nazioarteko zuzenbideak aitortutakoak errespetatuz: giza eskubideak eta oinarrizko libertateak babesteko Europako Hitzarmenaren 5 artikulua, eskubide zibilei eta politikoei buruzko nazioarteko Hitzarmenaren 14 artikuluko 3.a eta 3.f idatz zatiak, eta haurraren eskubideen Hitzarmenaren 40 artikuluko 2.VI idatz zatia.
|
|
|
Bakotxak ihardokitzen du bere sendimenduen eta pentsamoldearen arabera". Horiek hola, sustengu taldea osatzen dutenek
|
badakite
herritarren artean debatea beti on dela. Debate horren inguruko dinamika bizirik nahi dute atxiki, bide beretik preso eta zuzenki hunkiak direner sustengu morala ekarriz eta atxikimendua erakutsiz, bai eta etorriko diren auzibideek sustatuko dituzten gastuak estaltzen lagunduz.
|
|
2016
|
|
|
Exekutiboa katalanaren aldeko neurriak bultzatzen ari da, Consell Social de la Llengua Catalana erakundearekin, gobernua bertako partaidea da?. Horietako batean katalanez ez
|
dakiten
herritarren aurrean katalanez hitz egiten segitzea proposatzen dute. Hori egitea «ekintza solidarioa» da, «autoestimua eta gizalegea» erakusten dituena, erakundearen ustez.Balear Uharteetako alderdikideen politikaren beste muturrean daude euskal sozialistak.
|
|
|
Helburua izan da
|
jakitea
herritarrek zer neurritan ezagutzen dituzten elikagaiei ezarri beharreko araudian egin diren aldaketak (Europako Parlamentuaren eta Europako Kontseiluaren 1169/ 2011 (UE) Araua du oinarrian, 2011ko urriaren 25ekoa, kontsumitzaileari elikadura arloan eman beharreko informazioari buruzkoa).
|
|
|
Edo, ikuspegi nazionalari dagokionez, ez
|
dakit
herritar independentistek behar bezala baloratu duten Nafarroan zein mugarri garrantzitsua den baskoak datozela dioen mamua behingoz desaktibatzea, etorri dira eta mundua ez da amaitu?, edo zein indar sinboliko ikaragarria duen euskaldunon hiri buruzagiak alkate independentista edukitzeak.
|
|
|
Bestetik, sentsibilizazio lana: «Euskaraz
|
dakiten
herritar asko ditugu, euskaldunak, baina beren burua ez dutenak euskaldun sentitzen. Horrek exijitzen du, sentsibilizazio kanpainez gain, gizartearen erdigunean jartzea euskaraz bizi den herri bat:
|
|
|
"
|
Badakizue
herritar maiteak, orai duela hogoi eta dozena bat urte frantses populuak unatua zelakotz beti lanean aritzeaz errege baten eta haren inguruan milaka bizi ziren agur egile alferren asetzeko, haizatu izan zituela errege eta bertzeak eta gobernamendutzat hautatu errepublika".
|
|
|
Gaizka osaba bizi zen orduan etxetzarrean Nati bere emaztearekin. Etxe handia zela ikusita, eta
|
jakinik
herritar talde bat toki bila zebilela umeentzat, Karmenen aspaldiko amets bat bete zuen, eta herriko lehenengo ikastola bertan antolatu zuten, dozenatxo bat umerekin. 1966a zen orduan, eta nahiz eta legezkoa ez izan urte asko geroago arte, zegoen zirrikitu legal bat aprobetxatuz sortu ziren euskal eskolak han eta hemen.
|
|
2017
|
|
|
Berandu baino lehen hasi behar dutela neurriak martxan jartzen egungo sistema aldatzeko. "
|
Badakigu
herritar guztiak ez direla kontent izanen Iruñean orduko 30 kilometroko abiadura muga ezartzen badugu, baina neurri hori ezartzea merezi du, segurtasunaren alde", defendatu du Cuencak. Erantsi du, gainera, Iruñea zeharkatzeko batez besteko abiadura, gaur egun, orduko 15 kilometrokoa baino ez dela.
|
|
|
Goazen 2015eko Hezkuntza Publikoko irakasle lanpostuen deialdira: euskaraz aritzeko atera ziren lanpostuak batez ere eta aurkakoen arabera, lan deialdia desorekatua zen eta kolokan jartzen zen euskaraz ez
|
dakiten
herritarrek funtzionario izateko duten eskubidea. Noiztik da hori eskubidea?
|
|
|
Puskas tabernan zeuden herritarrei arretaz begiratzen ari zen.
|
Bazekien
herritar horietako bat izan zitekeela hurrengoa, barruko mezulari ezezagun batek esaten zion. Baso erdiari azken tragoa eman eta Maialenengana biratu zen beste bi baso erdi eskatzeko.
|
|
|
urte bi behar izan zituzten krisia dagoela onartzeko, eta gehiago dituzte txarto egindako plan ekonomikoa aldatzeko. Gobernuak ez du
|
jakin
herritarren kezkei erantzuten, bankuek etxerik gabe utzi duten jendeari laguntzen, langabeak babesten... herriarengandik oso urrun egon dira hala nahita, baina orain hauteskundeak datoz eta botoak behar dituzte. Alfredo Perez Rubalcabak bere album pertsonaleko argazkiak argitaratu ditu hauteskundeetarako ireki duen webgunean.
|
|
|
Dieta bidez hartzen denari buruz Estatuan egindako inkestan (ENIDE) ageri diren kalkuluek diote herritarrek hartzen dutenaren %20 azukre esaten zaien karbohidratoetatik datorrela (azukrea, txokolatea eta eratorriak, esnezkoak ez diren edariak eta nahas mahas erako edariak), baina ez
|
dakigu
herritarrek zehazki zenbat azukre eta eztitzaile hartzen duten kanpotik eta zenbat etxetik.
|
|
2019
|
|
|
• eskolako, administrazioko edo osasungintzako jarduerak eta zerbitzuak euskaraz garatzea eta eskaintza, euskararik ez
|
dakiten
herritarrekiko komunikazioari irtenbide indibidualizatuak eskainiz.
|
|
|
Onartu du lehenengo egunetan ez zela jende askorik ibili: " Ezin da
|
jakin
herritarrek zer egingo duten eta zaila da asmatzea. Dena den, abuztuaren 16an, eta bereziki 17an, jendetza elkartu zen ekitaldietan".
|
|
|
|
Badakite
herritarrentzat zeinen garrantzitsua den jaiotza, eta Dionik azaldu du etengabea izaten dela jendearen joan etorria. " Ederra da jendeak disfrutatu egiten duela ikustea; haurrek eta Gabonak pasatzera Azpeitira itzuli diren herritarrek, esaterako", adierazi du Iñigok.
|
|
|
Felixek, bildutasun izutuan, Hodeien ehortzetak oroitu zituen bat batean: gurasoen etsipena irudikatu zuen, lagunena, mutikoaren inplikazioaz deus ere ez
|
zekiten
herritarrena. Zazpi apezek eman mezara hurbildu ziren guztiak bidegabeko destinoaren dorpeak lehertzen zituen eta Felixek, oraino ere, tristura sakona senditzen zuen papo aldean.
|
|
2020
|
|
|
Jendeak zinema adimenduna eskatzen duela diote zine klubekoek. "
|
Badakigu
herritarrei zer gustatzen zaien. Badakigu zer film izan daitezkeen interesgarriak, eta horiek proiektatzen ditugu", azaldu dute.
|
|
|
Oraingoz, proben emaitzen zain egongo direla adierazi du alkateak, eta horien arabera neurriak hartzea ez du baztertu: "
|
Badakigu
herritarrak kezkatuta daudela, gu ere hala gaude, baina ikusi egin behar da zer emaitza ematen dituen baheketak. Horren arabera hartuko ditugu erabakiak, Osasun Sailarekin elkarlnanean".
|
|
|
Hegoaldeko muga ez ezik, iparraldekoa ere itxi egin du Trumpen administrazioak, eta gauza bera egingo du handik AEBetara sartzen ahalegintzen diren migratzaileekin ere. Izan ere, Zigor Kodearen 42 artikuluaren arabera, toki eta herrialde
|
jakinetako
herritarrei sarrera galarazteko aukera dago, AEBetako Osasun Departamenduak irizten badio «gaixotasun kutsakor bat» zabaltzeko arriskua dagoela.
|
|
|
Maddalen Iriarte EH Bilduko legebiltzarkideak ordea, zalantzan jarri du ea gaurko agerraldia hauteskundeez hitz egiteko momentua ote den: “Haurrak kalera irten ez diren honetan ez
|
dakit
herritarrak hauteskundeei buruz hitz egiteko prest dauden”. Oposizioak irtenbideen inguruan hitz egin behar dela gaineratu du, eta hori dela momentuko lehentasuna.
|
|
|
Bada, antzeko metodologia erabilita neurtu zuen hitanoaren kale erabilera bai Azpeitian (Soziolinguistika Klusterra, 2016) bai Usurbilen (Soziolinguistika Klusterra, 2017), eta Azpeitiko ikerketak utzitako datuak erakutsiko ditugu hemen. Metodologia, funtsean, behaketan oinarritzen da; aurrez Soziolinguistika Klusterrak berak formatutako behatzaileek ordu jakinetan eta leku
|
jakinetan
herritarren hizkuntza erabilera erregistratzen dute, beste zenbait aldagai ere kontuan hartuta: adina, sexua, eta umeen presentzia, besteak beste (Altuna, 2002).
|
|
2021
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artolazabalek beren ahaideak non eta noiz hil ziren ez
|
dakiten
herritarrei galdegin die Gogora institutuarekin harremanetan sar daitezen. Artolazabalek gehitu du Jaurlaritzaren xedea dela Espainiako Gerlan desagertu ziren ahal bezainbat pertsona berreskuratzea.
|
|
|
etorri berriak dira harrera planaren helburu, Bortzirietara, euskararen arnasgune den edo horretarako bokazioa duen eskualde honetara bizitzera etorri den pertsona oro. Bereziki, euskara ez
|
dakiten
herritarrei bideratua da harrera plana, baina ez bakarrik.
|
|
|
Comscore enpresak —AEBetan sortua da— Internet bidezko kontsumoak ikertzen ditu, eta Agullok ohartarazi du operadore global handiekin elkarlanean aritu beharra dutela. «Bestela, argazkiak alde ilunak ditu, eta zailagoa da
|
jakitea
herritarrak zertan ari diren». Garrantzitsutzat jo du etiketen sistema kontsumoaren kuantifikaziorako.
|
|
|
Gogorak garaiko erregistro eta eliz liburuetatik atera du informazioa, eta, ondorioztatu duenez, biktimen gorpuzkiak hilerriko bi eremutan daude banatuta; Aranzadik horietako batean hasi ditu lanak. Gainera, Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artolazabalek dei egin die euren senideak non eta noiz hil ziren ez
|
dakiten
herritarrei Gogora institutuarekin harremanetan jar daitezela eskatzeko. Izan ere, azaldu duenez, badira euren senideak hilerri hartan lurperatuta daudela ez dakiten familiak.
|
|
|
Txinan eta Japonian gerezitzeak lili direnean, natura berriz sortzen dela
|
badakite
herritarrek. Bi aste baino gutxiago dirauen ikusgarri efimeroa da.
|
|
|
Badagokigu bide instituzionalaren zaintza eta jarraipena egitea.
|
Badakigu
herritarrak mobilizatzen garenean gai garela eragiteko. Orain, aktibatzea tokatzen da, gure gutxienekoak argi azaltzeko:
|
|
|
profesionalak falta dira, eskaera handitzen ari da (langile gutxiegi dago eskaerei erantzuteko) eta arretarako hitzordu gutxi ematen da. Harrerako langileek
|
badakite
herritarren presiopean egin behar dutela lan, jendeak arreta zuzena eskatzen baitu, eta askotan mirariak egin behar izaten dituzte hitzorduak agendan txertatzeko, beti pazienteei onena emateko xedez eta okerren bat egiteko beldurrez.
|
|
|
Indiaren eta Pakistanen artean hiru gerra piztu ditu gatazkak. Lurralde osoaren jabe dela aldarrikatzen du lehenengoak, eta Pakistanek, berriz, estatu horren estatusa bertako herritarrek erreferendum baten bidez zehaztea,
|
jakinda
herritarren zati bat Pakistanekin anexionatzearen aldekoa dela.
|
|
|
18 urtetik gora dituzten herritarrek parte hartu ahal izango dute programan: batetik, euskaraz hitz egiten ikasi edo dakitena hobetu nahi duten herritarrek –horiek euskararen oinarri oinarrizko ezagutzeko izan dute–; eta bestetik, euskaraz hitz egiten
|
dakiten
herritarrek. Euskaraz ikasi nahi duten herritarre kasuan, euskalduntze prozesuan egotea lehenetsiko du udalak.
|
|
2022
|
|
|
Maiatzaren 9tik ekainaren 22ra, astean bi orduko bi saio, 28 ordu guztira. Ostalaritzan lan egiten duten edo lan egin nahi duten eta euskaraz ez
|
dakiten
herritarrei eguneroko lanerako oinarrizko trebakuntza eskainiko dute ikastaroan, haiek beren kabuz askotariko tresnak erabili ahal izateko. Esaterako, sare sozialak haien kabuz euskaraz ahalik eta ondoen kudetzeko.
|
|
|
Alda mugimendua 2020an, familia eta pertsonen interes eta beharrak defendatzeko xedearekin sortu zen. Iragan zen lehen biltzar nagusian erabaki zuen Baionako auzoetan inkesta baten egitea
|
jakiteko
herritarren egoera zertan zen. Ohartu zen arazo handiak zegoela bereziki etxebizitza alorrean, egoitza zahartuak, kanpoko ingurunea familientzat ez egokia, hor bizi diren jendeak abandonatuak bezala senditzen zirela.
|
|
|
Gazteluaren aztarnak eta Amaiurko herria tontorretik. 1522ko borrokaldiaz gutxi badakigu, are gutxiago
|
dakigu
herritarrek bizi izandakoaz. (Argazkia:
|
|
|
1 Garai hartan UEMAko herri denak arnasgunetzat hartzen ziren. 179/ 2019 Dekretuak Euskara
|
dakiten
herritarrak% 80tik gora izatea jartzen du baldintza, eta Zumaia ez da% 74ra iristen, 2016ko datuen arabera.
|
|
|
Udalerri euskaldunenetan, bai, nabari da galera: euskaraz
|
dakiten
herritarren ehunekoa% 90etik% 84ra jaitsi da. Erkidegoko joera orokorraz bestelakoa dute, beraz, udalerri euskaldunek; erkidegoan, izan ere, nabarmen hedatu da euskararen ezagutza, batik bat belaunaldi berrien bidez.
|
|
|
Are gehiago, aurrez aurreko etiketatze sistemak proposatu direnean, nahiz eta hasieran aurka egin, azkenean klaudikatu egiten du, eta produktuak sistema horietara egokitzen ditu.
|
Badakite
herritarrak beren osasunaz kezkatuta daudela eta oreka bilatzen saiatzen dira beren produktuen onarpenaren eta onura ekonomikoaren artean. Horregatik jarrai dezakegu presioa mantentzen.
|
|
|
EITB hainbat ikerketa egiten ari da,
|
jakiteko
herritarrek —gazteek, bereziki— zer nolako edukiak nahi dituzten. Iparragirrek uste du emaitzek «arrastoak» emango dizkiela, «eduki bereizgarriak sortzeko».
|
|
|
Oso garrantzitsua da
|
jakitea
herritar bakoitzak zer emateko aukera daukan, eta horientzat parte hartzeko maila ezberdinak eskaintzea; bideak egokitzea biek bat egiteko. Bestela ez da hain demokratikoa, edo denen parte hartzea bermatzea ez da posible.
|
|
|
Orain artean, batez ere atzerritik etorri eta gaztelania ez
|
zekiten
herritarrak artatu izan dituzte, eta unean uneko erantzunak eman dizkiete, batez ere Elkarrizan boluntario taldearen bidez. Oraingo honetan, ordea, «tokiko entitateek elkarrekin lan eginez, beharrak integralki asetzea lortuko dugu».
|
|
|
Tira, egoerak aldatuz doaz denboran zehar, baina euskarak inoiz baino hiztun gehiago dituela, gertuago dago gezurretik egiatik baino. EAEn euskaraz
|
dakigun
herritarrak %35 inguru omen gara (eztabaidarako hori ere), baina euskara gutxi asko erabiltzen dugunok horien erdiak ere ez gara (%15?). Bestalde, proportzioan, Francoren diktadurara arte orain baino askoz gehiago izan dira beti euskal hiztunak, Bujandak, aldagai erabakigarria den garaian garaiko biztanle kopurua" ahaztu" baitu.
|
|
2023
|
|
|
Afrikako, Belgikako, Turkiako eta Frantziako lan denborak bururatu zituenetik Baionan bizi zen, aste hondarretan eta behar zen aldi guziz Baigorrira jinez elizkizunetan organoa jotzera. Ez
|
dakit
herritarrok aski eskertu ginuen kasik mende erdi batez segurtatu duen zerbitzua. Erakasle ona baitzen, noizbait Ibaigorriko kantari batzuei musika irakurtzen erakatsi zigun.
|
|
|
Alde batetik, Ramon Labaienentzat (Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburua,) helburua euskaraz soilik igorriko zuen telebista zen (Pavón eta Zuberogoitia 2013). Beste aldetik, ETBren sorreran parte hartu zuten langileek kate elebidunaren apustu argia nabarmendu dute, gaztelaniaz soilik
|
zekiten
herritarren eskubideak ere bermatu behar zirela argudiatuta (Torrealdai 1985). Lehen zuzendaritzak egitasmo elebiduna izan zuen buruan:
|
|
|
Ezezko batek finantza merkatuetan eragin zezakeen astinduaz kezkatuta zegoela adierazi zien ministroei.
|
Jakin arren
herritarren sumindura koska batzuk igoko zela, eta ordura arte baketsua izan den protesta indarkeriaz tinda zitekeela. Eta hori ari da gertatzen.
|
|
|
Alderdi berria dira eta ez genekien zein puntutara arte eragingo zuen edo ez. Halaber, bagenekien EAJren hekatonbea nahiko handia izango zela, baina ez
|
genekien
herritarrek zein puntutaraino zigortuko zuten EAJ.
|
|
|
UEMAk azaldu duenez, datu soziolinguistikoei erreparatuta, %81 da euskaldunen indizea Azkoitian. " Dena dela, eta azkenaldian UEMAra gehitu diren zenbait udalerriren antzera, euskara
|
dakiten
herritarren zati handi batentzat euskara ez da ohiko lehen hizkuntza, eta horrek gero eragina du erabileran eta hizkuntza ohituretan, bai etxean eta baita kalean ere".
|