2010
|
|
f) Hitzarmen honen aplikazioaren inguruan estatu kide bakoitzak izan behar
|
duen
urteko oroitidazkian jasotzea politika hori gauzatzeko hartutako neurriak eta lortutako emaitzak.
|
|
2 Hitzarmen hau berretsi duen estatu kide orok, aurreko paragrafoan aipatu hamar urteko epealdia amaitu ondoren, urtebeteko epean artikulu honetako salaketa eskubidea egikaritzen ez
|
badu
, beste hamar urtez bete du hitzarmena, eta, aurrerantzean, hitzarmena salatu ahal izango du hamar urteko aldi bakoitza amaitzean, artikulu honetan ezarritako baldintzetan.
|
|
b) Hiru hilabete igaro ondoren, gatazkako estatu alderdiak ez
|
badute
lortzen akordiorik Batzordeko kide guztien edo horietako batzuen inguruan, Komiteak hautatuko ditu gatazkako estatu alderdiek adostu gabeko kideak, Batzordeko kideen artean, boto sekretuaren bidez eta bi hereneko gehiengoarekin.
|
|
1.Estatu alderdi orok edozein unetan adierazi ahal izango du Komitearen eskumena onartzen duela, bere jurisdikzioko pertsonen edo pertsona taldeen komunikazioak jaso eta aztertzeko, halakoek alegatzen dutenean biktimak direla, estatu horrek konbentzio honetako eskubideetarik edozein urratzeagatik.Komiteak ez
|
du
inolako komunikaziorik jasoko, komunikazio hori denean adierazpen hori egin ez duen estatu bati buruzkoa.
|
|
...ikulu honetako 1 paragrafoaren araberako adierazpena egin duen estatu alderdi orok organo bat ezarri edo izendatu ahal izango du, bere antolamendu juridiko nazionalean, eskumena izan dezan bere jurisdikzioko pertsonen edo pertsona taldeen eskariak jaso eta aztertzeko, halakoek alegatzen dutenean biktima direla, konbentzio honetako eskubideetarik edozein urratzeagatik, eta estatu mailan eskuragarri
|
dituzten
errekurtso guztiak agortu dituztenean.
|
|
...i edo izendatutako organoaren izena estatu alderdi interesdunak gordailutuko ditu, Nazio Batuetako idazkari nagusiaren esku utzita; idazkari horrek adierazpen eta izen horien kopiak bidaliko dizkie gainerako estatu alderdiei.Adierazpen oro edozein unetan kendu ahal izango da, idazkari nagusiari zuzendutako jakinarazpenaren bidez, baina jakinarazpen horrek ez du ondorerik izango Komiteak gauzatzeke
|
dituen
komunikazioei begira.
|
|
5.Artikulu honetako 2 paragrafoarekin bat etorriz ezarri edo izendatutako organotik ez
|
badu
konponketa egokirik lortzen, eskatzaileak eskubidea izango du, hurrengo sei hilabeteetan arazoa Komiteari komunikatzeko
|
|
7.a) Komiteak komunikazioak aztertuko ditu, estatu alderdi interesdunak eta eskatzaileak bere esku jarritako datu guztiak kontuan hartuz.Komiteak ez
|
du
eskatzailearen komunikaziorik aztertuko aldez aurretik egiaztatu gabe eskatzaile horrek barne jurisdikzioan dituen errekurtso guztiak agortu dituela.Aitzitik, erregela hori ez da aplikatuko aipatu errekurtsoak bideratzea justifikatu gabe luzatzen denean.
|
|
7.a) Komiteak komunikazioak aztertuko ditu, estatu alderdi interesdunak eta eskatzaileak bere esku jarritako datu guztiak kontuan hartuz.Komiteak ez du eskatzailearen komunikaziorik aztertuko aldez aurretik egiaztatu gabe eskatzaile horrek barne jurisdikzioan
|
dituen
errekurtso guztiak agortu dituela.Aitzitik, erregela hori ez da aplikatuko aipatu errekurtsoak bideratzea justifikatu gabe luzatzen denean.
|
|
1.Herrialde eta herri kolonialei independentzia emateari buruzko Adierazpena, Nazio Batuen 1960ko abenduaren 14ko 1514 (XV) ebazpenean jaso dena, aintzat hartu eta horren helburuak lortzen ez diren bitartean, konbentzio honetako xedapenek ez
|
dute
inola ere mugatuko nazioarteko beste tresna batzuek edo Nazio Batuek eta horren erakunde espezializatuek bestelako herri horiei eskariak egiteko aitortu dieten eskubidea.
|
|
2.a) Konbentzio honetako 8 artikuluko 1 paragrafoaren arabera eratutako Komiteak jasoko du Nazio Batuetako organoen eskarien kopia, organo horiek konbentzio honetako printzipio eta helburuekin zuzeneko lotura
|
duten
arazoak aztertzen dituztenean, eta organo horiei komunikatuko dizkie, eskari horietan oinarrituta, bere iritzi eta gomendioak, aztertu behar dituenean zainpeko lurraldeetako edo lurralde autonomoetako biztanleek, eta Biltzar Orokorraren 1514 (XV) ebazpena zein lurraldetan aplikatu eta lurralde horietako biztanleek aurkeztutako eskariak; eskari horiek izan dira Konbentzio honetako gaien ingurukoak...
|
|
2.a) Konbentzio honetako 8 artikuluko 1 paragrafoaren arabera eratutako Komiteak jasoko du Nazio Batuetako organoen eskarien kopia, organo horiek konbentzio honetako printzipio eta helburuekin zuzeneko lotura duten arazoak aztertzen dituztenean, eta organo horiei komunikatuko dizkie, eskari horietan oinarrituta, bere iritzi eta gomendioak, aztertu behar
|
dituenean
zainpeko lurraldeetako edo lurralde autonomoetako biztanleek, eta Biltzar Orokorraren 1514 (XV) ebazpena zein lurraldetan aplikatu eta lurralde horietako biztanleek aurkeztutako eskariak; eskari horiek izan dira Konbentzio honetako gaien ingurukoak eta aipatu organoek aztertu beharrekoak.
|
|
b) Komiteak Nazio Batuetako organo eskudunetatik jasoko du, konbentzio honetako printzipio eta helburuekin zuzeneko lotura
|
duten
arazoei dagokienez, potentzia administratzaileek aurreko lerrokadako lurraldeetan aplikatutako legegintza, epaiketa eta administrazio neurrien edo beste neurri batzuen txostenen kopia, eta Komiteak bere iritziak eta gomendioak komunikatuko dizkie organo horiei.
|
|
4.Komiteak Nazio Batuetako idazkari nagusiari eskatuko dio eskuragarri
|
duen
informazio oro, informazio horrek lotura duenean konbentzio honetako helburuekin eta aztergai dituenean artikulu honetako 2 paragrafoko a) lerrokadako lurraldeak.
|
|
4.Komiteak Nazio Batuetako idazkari nagusiari eskatuko dio eskuragarri duen informazio oro, informazio horrek lotura
|
duenean
konbentzio honetako helburuekin eta aztergai dituenean artikulu honetako 2 paragrafoko a) lerrokadako lurraldeak.
|
|
4.Komiteak Nazio Batuetako idazkari nagusiari eskatuko dio eskuragarri duen informazio oro, informazio horrek lotura duenean konbentzio honetako helburuekin eta aztergai
|
dituenean
artikulu honetako 2 paragrafoko a) lerrokadako lurraldeak.
|
|
1.Estatuek berrespen edo atxikipen unean egindako erreserben testuak Nazio Batuetako idazkari nagusiak jasoko ditu, eta testu horiek konbentzio honetako alderdi diren edo izango diren estatu guztiei komunikatuko dizkie.Erreserba bati begira eragozpenak
|
dituen
estatu orok idazkari nagusiari jakinaraziko dio erreserba hori ez duela onartzen, eta jakinarazpen hori laurogeita hamar eguneko epean egin da, idazkari nagusiak komunikazioa zein datatan egin eta data horretatik zenbatzen hasita.
|
|
1.Estatuek berrespen edo atxikipen unean egindako erreserben testuak Nazio Batuetako idazkari nagusiak jasoko ditu, eta testu horiek konbentzio honetako alderdi diren edo izango diren estatu guztiei komunikatuko dizkie.Erreserba bati begira eragozpenak dituen estatu orok idazkari nagusiari jakinaraziko dio erreserba hori ez
|
duela
onartzen, eta jakinarazpen hori laurogeita hamar eguneko epean egin da, idazkari nagusiak komunikazioa zein datatan egin eta data horretatik zenbatzen hasita.
|
|
Kontuan harturik, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalak aldarrikatutakoaren arabera, gizaki guztiak aske jaiotzen direla, berdinak izanik duintasunari eta eskubideei begira, eta pertsona orok bertan adierazitako eskubide eta askatasunak
|
dituela
, inolako bereizketarik egin gabe, batik bat, arraza, larru kolore edo jatorri nazionalaren ondoriozko arrazoiengatik,
|
|
...horrekin batera gauzatu ohi diren segregazio eta bereizkeria eginera guztiak kondenatu dituztela, horien mota eta horiek dauden tokia edozein dela, eta herrialde eta herri kolonialei independentzia emateari buruzko Adierazpenak, 1960ko abenduaren 14koak, [Biltzar Orokorraren 1514 (XV) ebazpena], adierazi eta solemnitateaz aldarrikatu duela halakoak lehenbailehen eta baldintzarik gabe bukatu behar
|
dutela
,
|
|
Jakinik, arrazaren araberako hesiak izatea bateraezina dela edozein gizartek
|
dituen
idealekin,
|
|
4.Arraza edo etnia talde nahiz pertsona batzuen aurrerapen egokia ziurtatzeko helburuarekin bakarrik hartutako neurri bereziak, talde eta pertsona horiek behar
|
duten
laguntza premiazkoa denean, berdintasun baldintzetan berma dakien giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen izatea edo egikaritza, ez dira arraza bereizkeriazko neurritzat hartuko, betiere, horren ondorioz ez badira ezartzen eskubide desberdinak arraza talde desberdinentzat, eta neurri horiek indarrean jarraitzen ez badute, neurriok zein helbururekin hartu eta helburuok lortu ondoren.
|
|
...uarekin bakarrik hartutako neurri bereziak, talde eta pertsona horiek behar duten laguntza premiazkoa denean, berdintasun baldintzetan berma dakien giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen izatea edo egikaritza, ez dira arraza bereizkeriazko neurritzat hartuko, betiere, horren ondorioz ez badira ezartzen eskubide desberdinak arraza talde desberdinentzat, eta neurri horiek indarrean jarraitzen ez
|
badute
, neurriok zein helbururekin hartu eta helburuok lortu ondoren.
|
|
Estatu alderdiek kondenatzen dituzte propaganda oro zein erakunde guztiak, halakoek baliatzen dituztenean arraza baten edo larru kolore nahiz jatorri etniko jakin bateko pertsonen nagusitasunean oinarritutako ideia nahiz teoriak, edo halakoek justifikatu edota sustatu nahi
|
dutenean
arraza gorrotoa eta arraza bereizkeria, horien mota edozein izanik ere; eta bereizkeria hori gauzatzera bultzatzen duten egintza guztiak edo horrelako bereizkeriazko jarduerak ezaba daitezen, berehalakoak eta positiboak izango diren neurriak hartzeko konpromisoa hartzen dute. Halaber, xede horrekin, estatu alderdiek Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalera bildutako printzipioak, bai eta konbentzio honetako 5 artikuluan esanbidez adierazitako eskubideak ere, behar den moduan aintzat hartu ondoren, besteak beste, hurrengo neurriak hartzen dituzte:
|
|
a) Auzitegietan eta justizia administratu ohi
|
duten
organoetan tratamendu berdintasunerako eskubidea;
|
|
...k diren neurriak hartzeko, batez ere, irakaskuntza, hezkuntza, kultura eta informazio arloetan, arraza bereizkeria eratortzen duten aurreiritzien aurka borrokatzeko eta nazioen eta arraza nahiz etnia talde desberdinen artean elkar ulertzea, tolerantzia eta laguntasuna sustatzeko, bai eta Nazio Batuen Gutunaren, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren, arraza bereizkeria mota guztiak ezabatu nahi
|
dituen
Nazio Batuen Adierazpenaren eta konbentzio honen asmoak eta printzipioak hedatzeko ere.
|
|
b) Aurreikusi gabeko hutsuneak betetzeko, Komitean zein estatu alderdiko kidek utzi bere eginkizunak gauzatzeari eta horren estatuak izendatuko du beste aditu bat, bere nazionalen artean, aditu horren izendatzeak Komitearen onespena behar
|
duela
.
|
|
1.Estatu alderdi batek uste
|
badu
beste estatu alderdiren batek ez dituela betetzen konbentzio honetako xedapenak, gai hori Komitearen esku utzi ahal izango du.Komiteak kasuan kasuko komunikazioa helaraziko dio interesdun den estatu alderdiari.Hiru hilabeteko epean, komunikazioa jasotzen duen estatuak idatziz aurkeztuko dizkio azalpenak edo adierazpenak Komiteari, arazoa argitzeko eta, hala denean, hartu duen neurri zuzentzailea ...
|
|
1.Estatu alderdi batek uste badu beste estatu alderdiren batek ez
|
dituela
betetzen konbentzio honetako xedapenak, gai hori Komitearen esku utzi ahal izango du.Komiteak kasuan kasuko komunikazioa helaraziko dio interesdun den estatu alderdiari.Hiru hilabeteko epean, komunikazioa jasotzen duen estatuak idatziz aurkeztuko dizkio azalpenak edo adierazpenak Komiteari, arazoa argitzeko eta, hala denean, hartu duen neurri zuzentzailea azaltzeko.
|
|
5.Komiteak artikulu honek eratorritako arazoetarik edozein erabaki behar
|
duenean
, estatu alderdi interesdunek ordezkari bat bidali ahal izango dute, Komitearen lanetan parte hartuko duenak, boto eskubiderik gabe, arazoa aztertu bitartean.
|
|
Komiteak onartu ezinezkotzat joko
|
du
protokolo honekin bat etorriz aurkeztutako komunikazio oro, baldin eta hori anonimoa bada, edo, bere ustez, horrek komunikazioak aurkezteko eskubideaz abusatzea badakar, edo hori ituneko xedapenekin bateraezina bada.
|
|
2.Komiteak ez du aztertuko gizabanakoen komunikaziorik, aldez aurretik egiaztatu ez
|
badu
:
|
|
Komiteak itunaren 45 artikuluaren arabera urtero aurkeztu behar
|
duen
txostenean jasoko du protokolo honen ondorioz gauzatu dituen jardueren laburpena.
|
|
Herrialde eta herri kolonialei independentzia emateari buruzko Adierazpena, Nazio Batuen 1960ko abenduaren 1514 (XV) ebazpenean jaso dena, aintzat hartu eta horren helburuak lortzen ez diren bitartean, protokolo honetako xedapenek ez
|
dute
inola ere mugatuko nazioarteko beste agiri batzuek edo Nazio Batuek eta horren erakunde espezializatuek herrialde horiei eskariak egiteko aitortu dieten eskubidea.
|
|
1.Protokolo honetako estatu alderdi orok zuzenketak proposatu eta, Nazio Batuetako idazkari nagusiaren esku utzita, gordailutu ere ahal izango ditu horiek.Proposatutako zuzenketak Nazio Batuetako idazkari nagusiak komunikatuko dizkie protokolo honetako estatu alderdiei; aldi berean, eskatuko die jakinarazi diezaiotela estatu alderdien Konferentziarako deialdia egitea nahi
|
duten
, proposamenak aztertu eta horien inguruko botazioa egiteko.Estatu alderdietarik, gutxienez, heren batek konferentziaren alde egiten badu, idazkari nagusiak deialdia egingo du, Nazio Batuen babespean.Konferentzian izan eta boto emaile diren estatu alderdien gehiengoarekin zein zuzenketa onetsi eta Nazio Batuen Biltzar Orokorraren mende utziko da horiek onestea.
|
|
Ulerturik, gizabanakoak, beste gizabanako batzuei eta bere erkidegoari begira eginbeharrak izateagatik, ahaleginak egin behar
|
dituela
itun honetan aitortutako eskubideak sustatu eta betetzeko,
|
|
1.Herrialde guztiek
|
dute
determinazio askerako eskubidea.Eskubide horren ondorioz askatasunez zehazten dute euren izaera politikoa eta askatasunez bultzatzen dute euren ekonomia, gizarte eta kultura garapena.
|
|
3.Itun honetako estatu alderdiek, baita autonomoak ez diren lurraldeak eta zainpeko lurraldeak administratzeko ardura
|
dutenek
ere, sustatuko dute determinazio askerako eskubidearen egikaritza, eta eskubide hori errespetatuko dute, Nazio Batuen Gutuneko xedapenekin bat etorriz.
|
|
1.Itun honetako estatu alderdi bakoitzaren konpromisoa da neurri, batik bat, ekonomikoak eta teknikoak hartzea, alde bakarrez nahiz nazioarteko laguntzaren eta lankidetzaren bidez, euren baliabideen arabera ahal
|
duten
neurriraino, arian arian lortzeko, egoki diren bide guztiak baliatuz, bai eta, bereziki, legegintzazko neurriak harturik ere, hemen aitortutako eskubideen erabateko eragingarritasuna.
|
|
2.Ezin da onartu herrialde batean legeen, hitzarmenen, erregelamenduen edo ohituren ondorioz aitortutako edo indarrean dauden oinarrizko giza eskubideak murriztea edo horiei kalte egitea, aitzakiatzat jarriz itun honek ez
|
dituela
horiek aitortu edo babes gutxiagorekin aitortu dituela.
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute lan egiteko eskubidea, horrek bere baitara biltzen duela pertsona orok
|
duen
eskubidea, bizimodua ateratzeko aukera izateko, askatasunez aukeratu edo onartutako lanaren bidez, eta neurri egokiak hartuko dituzte eskubide hori bermatzeko.
|
|
Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok
|
duen
eskubidea, lan baldintza bidezko eta egokiak izateko; lan baldintza horiek pertsona guztiei ziurtatuko dizkiete:
|
|
i) Alokairu bidezkoa eta berdina, balio bera
|
duen
lanarengatik, inolako bereizkeriarik gabea; bereziki, emakumeei gizonen pareko lan baldintzak ziurtatu behar zaizkie, alokairu bera ordainduz lan bera egiteagatik;
|
|
a) Pertsona orok
|
duen
eskubidea, sindikatuak sortu eta aukeratutako horretan afiliatzeko, kasuan kasuko erakundearen estatutuak izanik horretarako muga bakarra, bere ekonomia eta gizarte interesak sustatu eta babesteko.Eskubide hori egikaritzeari dagokionez ez da murrizketarik ezarriko, legeak ezarritakoez landa; orobat, azken murrizketa horiek beharrezkoak izan dute, gizarte demokratiko batean, segurtasun nazionalari...
|
|
2.Artikulu honek ez du eragotziko lege murrizketak ezartzea eskubide horien egikaritzari, eskubideok egikaritu behar
|
dituztenean
indar armatuen, poliziaren edo Estatuko Administrazioaren kideek.
|
|
Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok Gizarte Segurantzarako
|
duen
eskubidea, bai eta gizarte asegururako ere.
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok hezkuntzarako
|
duen
eskubidea.Adostu dute hezkuntza bideratu behar dela gizakien nortasuna eta gizakiaren duintasunaren zentzua erabat garatzera, eta hezkuntzak indartu behar duela giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen errespetua.Orobat, adostu dute hezkuntzak pertsona guztiak gaitu behar dituela, eragingarritasunez parte hartzeko gizarte aske batean, ulermena, tolerantzia eta adiskidetzea ahalbidetzeko nazio g...
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok hezkuntzarako duen eskubidea.Adostu
|
dute
hezkuntza bideratu behar dela gizakien nortasuna eta gizakiaren duintasunaren zentzua erabat garatzera, eta hezkuntzak indartu behar duela giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen errespetua.Orobat, adostu dute hezkuntzak pertsona guztiak gaitu behar dituela, eragingarritasunez parte hartzeko gizarte aske batean, ulermena, tolerantzia eta adiskidetzea ahalbidetzeko nazio guztien artean eta arra...
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok hezkuntzarako duen eskubidea.Adostu dute hezkuntza bideratu behar dela gizakien nortasuna eta gizakiaren duintasunaren zentzua erabat garatzera, eta hezkuntzak indartu behar
|
duela
giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen errespetua.Orobat, adostu dute hezkuntzak pertsona guztiak gaitu behar dituela, eragingarritasunez parte hartzeko gizarte aske batean, ulermena, tolerantzia eta adiskidetzea ahalbidetzeko nazio guztien artean eta arraza, etnia edo erlijio talde guztien artean, eta Nazio Batuen jarduerak sustatzeko, bakea izatearen alde.
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok hezkuntzarako duen eskubidea.Adostu dute hezkuntza bideratu behar dela gizakien nortasuna eta gizakiaren duintasunaren zentzua erabat garatzera, eta hezkuntzak indartu behar duela giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen errespetua.Orobat, adostu dute hezkuntzak pertsona guztiak gaitu behar
|
dituela
, eragingarritasunez parte hartzeko gizarte aske batean, ulermena, tolerantzia eta adiskidetzea ahalbidetzeko nazio guztien artean eta arraza, etnia edo erlijio talde guztien artean, eta Nazio Batuen jarduerak sustatzeko, bakea izatearen alde.
|
|
c) Goi mailako irakaskuntza ere denentzat eskuragarri izan behar da, bakoitzak
|
duen
gaitasunaren arabera, horretarako egoki diren baliabide guztiak erabiliko direla, eta, bereziki, dohaineko irakaskuntza arian arian ezarriko dela.
|
|
4.Artikulu honetan xedatutakoa ez da interpretatuko subjektu pribatuek eta entitateek irakaskuntza erakundeak ezarri eta zuzentzeko
|
duten
askatasunaren murrizketa gisa, baldin eta horiek errespetatzen badituzte 1 paragrafoan aipatutako printzipioak, eta erakunde horietan irakatsitako hezkuntza bat badator estatuak ezarritako gutxieneko arauekin.
|
|
Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak noizean behin Biltzar Orokorrari aurkeztu ahal izango dizkio izaera orokorreko gomendioak
|
dituzten
txostenak, bai eta itun honetako estatu alderdietatik eta erakunde espezializatuetatik jasotako informazioaren laburpena ere, informazio hori denean itun honetan zein eskubide aitortu eta eskubide horien errespetu orokorra lortzeko hartutako neurriei eta izandako aurrerapenei buruzkoa.
|
|
Itun honetako estatu alderdiek adostu dute, itun honetan zein eskubide aitortu eta eskubide horien errespetua ziurtatzeko xedea
|
duten
neurriek, halakoak nazioarteko ordenakoak direnean, euren baitara prozedurak biltzen dituztela, hala nola, hitzarmenak burutu, gomendioak onetsi, laguntza teknikoa eman eta erregio mailako bilerak eta bilera teknikoak egitea, kontsultak eta azterketak gauzatzeko, horiek gobernu interesdunekin lankidetzan antolatuko direla.
|
|
Itun honetako xedapenak ezin dira interpretatu herri guztiek euren aberastasun eta baliabide naturalak oso osoan eta askatasunean izan eta erabiltzeko
|
duten
eskubidearen kaltetan.
|
|
1.Itun honetako estatu alderdi orok zuzenketak proposatu eta, Nazio Batuetako idazkari nagusiaren esku utzita, gordailutu ere ahal izango ditu horiek.Proposatutako zuzenketak Nazio Batuetako idazkari nagusiak komunikatuko dizkie estatu alderdiei; aldi berean, eskatuko die jakinarazi diezaiotela estatu alderdien Konferentziarako deialdia egitea nahi
|
duten
, proposamenak aztertu eta horien inguruko botazioa egiteko.Estatu alderdietarik, gutxienez, heren batek konferentziaren alde egiten badu, idazkari nagusiak deialdia egingo du, Nazio Batuen babespean.Konferentzian izan eta boto emaile diren estatu alderdien gehiengoarekin zein zuzenketa onetsi eta Nazio Batuen Biltzar Orokorraren mende utziko da horiek onestea.
|
|
...Haurrak eta nerabeak babestu behar dira ekonomia eta gizarte esplotazioaren aurka.Halakoak enplegatzen badira euren moralarentzat eta osasunarentzat kaltegarriak diren lanetan, edo euren bizitzarentzat arriskutsuak diren lanetan edo lan horiekin euren garapen normalari kalte egiteko arriskua sortzen bada, legeak enplegatze horiek zehatuko ditu.Halaber, estatuek adinaren inguruko mugak ezarri behar
|
dituzte
, muga horietatik behera debekatuta eta legeak zehatuta egongo dela haurren lan eskua alokairuko gisa enplegatzea.
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok
|
duen
eskubidea, norberak eta norberaren familiak bizitza maila egokia izateko, baita elikadura, jantzi eta etxebizitza egokiak ere, eta bizitza baldintzak etengabe hobetzeko.Estatu alderdiek neurri egokiak hartuko dituzte eskubide horren eragingarritasuna ziurtatzeko, ondore horretarako aitortuko dutela nazioarteko lankidetzaren garrantzia, hori adostasun askean oinarritzen denean.
|
|
2.Itun honetako estatu alderdiek, aitortuz pertsona orok
|
duen
oinarrizko eskubidea, gosearen aurka babestua izateko, beharrezko neurriak hartuko dituzte, programa zehatzak ere barnean direla, banaka eta nazioarteko lankidetzaren bidez:
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok
|
duen
eskubidea, osasun fisiko eta mental mailarik ahalik handiena izateko.
|
|
2.Ezin da onartu estatu alderdi batean legeen, hitzarmenen, erregelamenduen edo ohituren ondorioz aitortutako edo indarrean dauden oinarrizko giza eskubideak murriztea edo horiei kalte egitea, aitzakiatzat jarriz itun honek ez
|
dituela
horiek aitortu edo babes gutxiagorekin aitortu dituela.
|
|
6 Itun honetako estatu alderdiek ezin
|
dituzte
alegatu artikulu honetako xedapenak heriotza zigorra indarrik gabe uztea atzeratu edo eragozteko.
|
|
Inork ez
|
du
torturarik pairatuko, ezta tratu edo zigor krudel, anker edo apalesgarririk ere.Bereziki, inori ez zaio ezarriko esperimentu mediko edo zientifikorik, baldin eta halakoak jasan behar dituenak askatasunez adostasunik ez badu ematen.
|
|
Inork ez du torturarik pairatuko, ezta tratu edo zigor krudel, anker edo apalesgarririk ere.Bereziki, inori ez zaio ezarriko esperimentu mediko edo zientifikorik, baldin eta halakoak jasan behar
|
dituenak
askatasunez adostasunik ez badu ematen.
|
|
1.Inork ez
|
du
esklabotzarik pairatuko.Esklabotza eta esklaboen salerosketa debekatuta egongo dira, horien mota edozelakoa izanda ere.
|
|
1.Gizabanako guztiek
|
dute
askatasun eta segurtasun pertsonalerako eskubidea.Inork ezin izango du atxiloketa edo espetxealdirik nozitu, besterik gabe.Inor ezin izango da askatasunaz gabetu, non ez den legeak jasotako arrazoiengatik eta legeak ezarritako prozedurarekin bat etorriz.
|
|
3.Arau hauste penal baten ondorioz atxilotuta edo preso dauden pertsona guztiak atzerapenik gabe jarriko dira epailearen edo eginkizun judizialak gauzatzeko legeak baimendutako beste funtzionario baten esku, eta atxilotu edo preso horiek eskubidea izango dute zentzuzko epean epaiketa izateko edo aske gelditzeko.Epaiketa izan behar
|
duten
pertsonen aurre neurrizko espetxealdia ez da izan behar erregela nagusia, baina pertsona horien askatasuna berme batzuen mende izan daiteke, berme horien helburua bada akusatua epaiketa ekitaldian edo eginbide prozesalen edozein unetan ager dadila ziurtatzea eta, hala denean, epaitza betearaztea.
|
|
Itun honetako estatu alderdi baten lurraldean legearen arabera dagoen atzerritarra soil soilik kanporatu ahal izango da legearen arabera hartutako erabakia betetzeko; eta, segurtasun nazionaleko premiazko arrazoiek eragozten dutenean izan ezik, atzerritar horri ahalbidetuko zaio kanporaketaren aurka
|
dituen
arrazoiak azaltzea, bai eta, berrikuspen ondoreetarako, bere kasua agintari eskudunaren edo agintari eskudun horrek modu berezian izendatutako pertsonaren edo pertsonen esku uztea, eta horretarako ordezkaria izatea ere.
|
|
1.Pertsona guztiak berdinak dira auzitegien eta justizia gorteen aurrean.Pertsona guztiek eskubidea izango dute, eurek esan beharrekoa behar bezalako bermeekin entzun dezan legeak ezarritako auzitegi eskudun, independente eta inpartzial batek, euren aurka azaldutako akusazioetarik edozein bideratzean, akusazio horiek zigor arlokoak direnean, edo arlo zibilean
|
dituzten
eskubide eta betebeharrak zehazteko.Prentsa eta jendea epaiketa osotik edo horren zati batetik baztertu ahal izango dira, gizarte demokratiko bateko moralaren, ordena publikoaren edo segurtasun nazionalaren arrazoiak direla bide, edo alderdien bizitza pribatuaren interesak hala galdatzen duenean edo, auzitegiaren ustez hori beharrezkoa den heinean, auziaren inguruabar bereziengatik publizitateak ...
|
|
f) Interprete baten laguntza dohainik izatea, auzitegian erabilitako hizkuntza ulertzen ez
|
badute
edo hitz egiten ez badute;
|
|
f) Interprete baten laguntza dohainik izatea, auzitegian erabilitako hizkuntza ulertzen ez badute edo hitz egiten ez
|
badute
;
|
|
4.Zigor ondoreetarako, adingabeei aplikatu beharreko prozeduran, kontuan hartuko dira horien adina eta gizarte birgaikuntza bultzatzeak
|
duen
garrantzia.
|
|
1.Pertsona guztiek pentsamendu, kontzientzia eta erlijio askatasuna
|
dute
; eskubide horrek bere baitara bilduko du euren aukerako erlijioa edo sinesmenak izan edo bereganatzea, bai eta euren erlijioa edo sinesmenak banaka edo kolektiboan agertzeko askatasuna ere, jendaurrean nahiz modu pribatuan, kultu, erritu ospakizun, eginera eta irakaskuntzaren bidez.
|
|
2.Inork ez
|
du
neurri hertsagarririk jasango, halakoek kaltetu dezaketenean norberaren askatasuna, aukerako erlijioa edo sinesmenak izan edo bereganatzeko.
|
|
1.Edonork
|
du
iritziak emateko eskubidea, inolako trabarik izan gabe.
|
|
2.Pertsona guztiek
|
dute
adierazpen askatasunerako eskubidea; eskubide horretara biltzen da era guztietako informazioak eta ideiak bildu, jaso eta zabaltzeko askatasuna, mugak kontuan hartu gabe, ahoz, idatziz edo inprimatuta, modu artistikoan edo eurek aukeratutako beste edozein prozedura baliatuta.
|
|
...ko murrizketek bakarrik murritz dezakete eskubide horren egikaritza, murrizketok gizarte demokratiko batean beharrezkoak direnean, segurtasun nazionala, segurtasun publikoa edo ordena publikoa dela eta, edo enparauen osasun nahiz moral publikoak edo eskubide eta askatasunak babesteko.Artikulu horrek ez du eragotziko lege murrizketak ezartzea eskubide horren egikaritzari, eskubideok egikaritu behar
|
dituztenean
indar armatuetako eta poliziako kideek.
|
|
2.Gizonaren eta emakumearen eskubidea aitortzen da, ezkontzeko eta familia osatzeko, horretarako adina
|
badute
.
|
|
1.Haur guztiek eskubidea dute, inolako bereizkeriarik gabe, arraza, larru kolorea, sexua, hizkuntza, erlijioa, jatorri nazionala edo gizarte jatorria, ekonomia maila edo jaiotza dela bide, adingabearen egoerak behar
|
duen
babes neurriak izateko, familiak eskaini beharrekoak eta gizarteak nahiz estatuak eskaini beharrekoak.
|
|
2.Komitea osatuko dute itun honetako estatu alderdietako nazionalek; nazional horiek izan dute moral aldetik zintzotasun handikoak, eta giza eskubideen arloan ageriko trebetasuna dutenak.Kontuan hartuko da eskarmentu juridikoa
|
duten
pertsona batzuek parte hartzearen onura.
|
|
1.Gainerako kideek ahobatezkotasunez uste
|
badute
Komiteko kide batek bere eginkizunak gauzatzeari utzi diola, aldi baterako absentziaz besteko arrazoi batengatik, Komiteko lehendakariak egitate hori jakinaraziko dio Nazio Batuetako idazkari nagusiari, eta horrek kide horren postua hutsik dagoela adieraziko du.
|
|
1.Artikulu honen arabera, itun honetako estatu alderdi orok edozein unetan adierazi ahal izango du Komitearen eskumena aitortzen duela, estatu alderdi baten komunikazioak jaso eta aztertzeko, estatu horrek komunikazio horien bidez alegatzen duenean beste estatu alderdi batek itunak ezarritako betebeharrak ez
|
dituela
betetzen.Artikulu honen ondorioz aurkeztutako komunikazioak soil soilik jaso eta aztertu ahal izango dira estatu alderdi batek aurkezten baditu, eta estatu alderdi horrek adierazi badu Komitearen eskumena aitortzen duela berari begira.Komiteak ez du inolako komunikaziorik onartuko, komunikazio hori denean adierazpen hori egin ez duen estatu alderdi bati buruzkoa.Artikulu honen arabera jasotako ko...
|
|
...azioak jaso eta aztertzeko, estatu horrek komunikazio horien bidez alegatzen duenean beste estatu alderdi batek itunak ezarritako betebeharrak ez dituela betetzen.Artikulu honen ondorioz aurkeztutako komunikazioak soil soilik jaso eta aztertu ahal izango dira estatu alderdi batek aurkezten baditu, eta estatu alderdi horrek adierazi badu Komitearen eskumena aitortzen duela berari begira.Komiteak ez
|
du
inolako komunikaziorik onartuko, komunikazio hori denean adierazpen hori egin ez duen estatu alderdi bati buruzkoa.Artikulu honen arabera jasotako komunikazioen izapideak egingo dira hurrengo prozedurarekin bat etorriz:
|
|
...beste estatu alderdi batek itunak ezarritako betebeharrak ez dituela betetzen.Artikulu honen ondorioz aurkeztutako komunikazioak soil soilik jaso eta aztertu ahal izango dira estatu alderdi batek aurkezten baditu, eta estatu alderdi horrek adierazi badu Komitearen eskumena aitortzen duela berari begira.Komiteak ez du inolako komunikaziorik onartuko, komunikazio hori denean adierazpen hori egin ez
|
duen
estatu alderdi bati buruzkoa.Artikulu honen arabera jasotako komunikazioen izapideak egingo dira hurrengo prozedurarekin bat etorriz:
|
|
a) Itun honetako estatu alderdi batek uste
|
badu
beste estatu alderdiren batek ez dituela betetzen itun honetako xedapenak, arazo hori beste estatuaren esku utzi ahal izango du, idatzizko komunikazio baten bidez.Hiru hilabeteko epean, komunikazioa zein datatan jaso eta data horretatik zenbatzen hasita, estatu jasotzaileak komunikazioa bidali duen estatuari idatziz emango dio arazoa argitzeko azalpena edo beste edozein adierazpen; azalpen edo ad...
|
|
a) Itun honetako estatu alderdi batek uste badu beste estatu alderdiren batek ez
|
dituela
betetzen itun honetako xedapenak, arazo hori beste estatuaren esku utzi ahal izango du, idatzizko komunikazio baten bidez.Hiru hilabeteko epean, komunikazioa zein datatan jaso eta data horretatik zenbatzen hasita, estatu jasotzaileak komunikazioa bidali duen estatuari idatziz emango dio arazoa argitzeko azalpena edo beste edozein adierazpen; azalpen edo adierazpen horrek aipatuko ditu, ahal den n...
|
|
a) Batzordeak ezin
|
badu
arazoaren azterketa hamabi hilabetean amaitu, txostenak azalpen labur bat baino ez du jasoko, arazoaren azterketak duen egoeraren berri emanez;
|
|
a) Batzordeak ezin badu arazoaren azterketa hamabi hilabetean amaitu, txostenak azalpen labur bat baino ez du jasoko, arazoaren azterketak
|
duen
egoeraren berri emanez;
|
|
Itun honetako xedapenak ezin dira interpretatu herri guztiek euren aberastasun eta baliabide naturalak oso osoan eta askatasunean izan eta erabiltzeko
|
duten
eskubideen kaltetan.
|
|
1.Itun honetako estatu alderdi orok zuzenketak proposatu eta, Nazio Batuetako idazkari nagusiaren esku utzita, gordailutu ere ahal izango ditu horiek.Proposatutako zuzenketak Nazio Batuetako idazkari nagusiak komunikatuko dizkie estatu alderdiei; aldi berean, eskatuko die jakinarazi diezaiotela estatu alderdien Konferentziarako deialdia egitea nahi
|
duten
, proposamenak aztertu eta horien inguruko botazioa egiteko.Estatu alderdietarik, gutxienez, heren batek konferentziaren alde egiten badu, idazkari nagusiak deialdia egingo du, Nazio Batuen babespean.Konferentzian izan eta boto emaile diren estatu alderdien gehiengoarekin zein zuzenketa onetsi eta Nazio Batuen Biltzar Orokorraren mende utziko da horiek onestea.
|
|
Ulerturik, gizabanakoak, beste gizabanako batzuei eta bere erkidegoari begira eginbeharrak izateagatik, ahaleginak egin behar
|
dituela
itun honetan aitortutako eskubideak sustatu eta betetzeko,
|
|
1.Herrialde guztiek
|
dute
determinazio askerako eskubidea.Eskubide horren ondorioz askatasunez zehazten dute euren izaera politikoa eta askatasunez bultzatzen dute euren ekonomia, gizarte eta kultura garapena.
|
|
3.Itun honetako estatu alderdiek, baita autonomoak ez diren lurraldeak eta zainpeko lurraldeak administratzeko ardura
|
dutenek
ere, sustatuko dute determinazio askerako eskubidearen egikaritza, eta eskubide hori errespetatuko dute, Nazio Batuen Gutuneko xedapenekin bat etorriz.
|
|
a) Itun honetan aitortutako eskubideak edo askatasunak urratzen direnean, halakoak urratuak
|
dituzten
pertsonek errekurtso eragingarria jarri ahal izatea, nahiz eta urratze hori gauzatu eginkizun ofizialak betetzen ziharduten pertsonek.
|
|
3.Estatu alderdiek indar armatuetarako ez dituzte errekrutatuko 15 urte bete ez
|
dituzten
pertsonak.Errekrutatzen badituzte 15 urte bete dituzten pertsonak, baina 18 urtetik beherakoak direnak, estatu alderdiek ahaleginak egingo dituzte, adin gehiagokoei lehentasuna emateko.
|
|
3.Estatu alderdiek indar armatuetarako ez dituzte errekrutatuko 15 urte bete ez dituzten pertsonak.Errekrutatzen
|
badituzte
15 urte bete dituzten pertsonak, baina 18 urtetik beherakoak direnak, estatu alderdiek ahaleginak egingo dituzte, adin gehiagokoei lehentasuna emateko.
|
|
3.Estatu alderdiek indar armatuetarako ez dituzte errekrutatuko 15 urte bete ez dituzten pertsonak.Errekrutatzen badituzte 15 urte bete
|
dituzten
pertsonak, baina 18 urtetik beherakoak direnak, estatu alderdiek ahaleginak egingo dituzte, adin gehiagokoei lehentasuna emateko.
|
|
4.Nazioarteko zuzenbide humanitarioak eratorritako betebeharrekin bat etorriz, gatazka armatuetan biztanleria zibila babesteari dagokionez, estatu alderdiek ahal
|
duten
neurri gehienak hartuko dituzte, gatazka armatu batek ukitutako haurren babesa eta zaintza ziurtatzeko.
|
|
a) Ez alegatzea haurrek zigor legeak hautsi dituztela, eta haurrak ez akusatzea edo errudun direla ez adieraztea, lege horiek hausteagatik, egite nahiz ez egiteen ondorioz, baldin eta egite nahiz ez egite horiek gauzatu baziren lege nazionalek edo nazioartekoek halakoak debekatu gabe
|
zituzten
unean;
|
|
vi) Haurrek dohaineko interprete baten laguntza izatea, baldin eta erabilitako hizkuntza ulertzen edo hitz egiten ez
|
badute
;
|