|
2000
|
|
|
90eko hamarkadan, gizartearen zatiketa politikoaren ondorioz, bertsolariari gauzak esateko eta interpretatzeko oholtza gainean
|
zuen
askatasuna ez zitzaion normaltasunez onartzen eta horrek bere ondorioak izan zituen. Seguruena kolektiboki erasan horiek bertsolariak baino gehiago Elkarteak jasaten zituen, Elkartea baitzen proiektuari tira egiten ziona, eta erasoaren atzaparkadak berari joaten zitzaizkion.
|
|
|
Bere berezkoak
|
ditu
askatasun eta justizia egarria ezagumen gutxikoa bada ere, XVI. mendeak ekarri zuen mundu eraberrituan jakintzak eta sineskeriak, handikien asmoak eta herri xehearen eguneroko epopeiak tupust egiten dute Bizkaiko kostaldean. (Hitzak eta ideiak 3)
|
|
|
Gaurko egoera aski iluna izanda ere, gerorik ez
|
dugu
askatasunik gabeko etorkizun beltzean, zeren askatasuna gure pertsona nahiz herri izaerak aske izan ahalizatean baitatza.
|
|
|
Agintekeriazko Estatuetan, printzea lurralde osoaren jabe izan eta merkataritza osoa Estatuko Buruzagiaren izenean eta horren probetxurako egiten den horietan, gizabanakoek ez
|
dute
askatasunik, borondaterik edo jabetzarik, eta epaile eta borrero gehiago dira, legeak baino; haatik, herritarrek zer zaindu eta zer babesturik badute, eskubide politiko nahiz zibilen jabe badira eta ohorea aintzat hartzen bada, herri horietan bertan, lege kopuru zehatza behar da horiei guztioi aurre egiteko. Ondasun mota desberdinak, langintza bestelakotsuak, giza bizitzaren osterantzeko egoerak, horiek guztiek eskatzen dituzte erregela berezkoak.
|
|
|
Nork bestela?
|
Zuen
askatasun purtzil ganorabako horrek. Ez.
|
|
2001
|
|
|
Errefuxiatuen kanpamenduan erizain, behin marokoar armadako militar bat heriotzetik atera zuen. Gaur militar hura kanpamenduan bizi da, hormarik gabeko basamortu zabalean" preso", baina beretzat desio
|
duen
askatasuna ez die sahararrei opa. Malkoak eta barre algarak eragin dizkigu Gurutzek, eta bitartean semeak hiru te prestatu ditu, sahararrek bizitzari hartzen dizkioten zaporetakoak:
|
|
|
Hori horrela da, baina ez gaitezen abiatu gatazka balizko ezagutza baten faltaren ondorioa dela esatetik, bestela akabo. Zeren eta nik ezin
|
dut
askatasunez hitz egin, ezta mugitu ere. Hasteko, hor dugu gatazka, gure artean, gaineratikoak honen menpe daude.
|
|
|
Nekazarien askatasuna mugatuta zegoen, beren pertsonei zein ondasuneizegokienean. Bizi zireneko lurrak erabil zitzaketen, baina ez
|
zuten
askatasun osoalur horietako ondasun higiezinak saltzeko. Eroslea ere menpeko nekazaria bazen, orduan soilik sal zitzaketen ondasunak.
|
|
|
Handik irtetean egingo duzunaz buruari bueltaka hasten zara, askatasun egun hori egun zoriontsua bilakatzen duzu, izango duzun egunik zoriontsuena izango da. Baina egunak joan egunak etorri etsitzen hasten zara, egun gehiegi igaro behar duzulako denok merezi
|
dugun
askatasuna lortu arte. Agian zure gurasoei barkamena eskatu eta nota hobeagoak ekarriko dituzula zin eginez, bidezkoa ez den zigor gogor hau altxatuko dizute, baina oso buru gogorra zara, zure gurasoekin batez ere.
|
|
|
Tigre abertzaleok
|
badute
askatasunaren alde beren buruez beste egiteko gerturik dagoen talde berezi bat.
|
|
|
Hizkuntza txikien aldeko mugimenduak hortxe daude preso, nazionalismoan, etnian. Ikuskera honetan, hizkuntzak ez
|
du
askatasunik, ez nortasunik. lazko abuztuan Problemes politiques et sociaux aldizkari frantsesak zenbaki monografiko bat atera zuen gai honen inguruan: " L’ethno nationalisme en Europe occidentale".
|
|
|
Beraz, kausen eta efektuen kate horretatik at geratuko litzateke, esperientziaren eremutik at. Askatasun transzendental hau gero etikan agertzen den askatasun praktikoaren oinarria da, eta lehenaren ukapenak bigarrenaren ezintasuna eragingo luke (sentsuetatik aske norbere burua determinatzeko ahalmena; baina hau ez da autua orain). Kausalitateak esperientziaren mailan duen jokabidea Analitikan frogatu denez, Kantek orain erakutsi nahi
|
du
askatasuna ez zaiola kontrajartzen izadiari.
|
|
|
Baina ni ziur naiz egiaren maitale sutsu diren zientzialariak, horrenbeste egia jakingarri eta maitagarri eskaintzen dizkiguten ikerlari zientifikoak etorriko zaizkigula arakatzen kodearen hipotesia, benetan hipotesi metazientifikoa delako eta ez metafisikoa. Misterioaren aurrean, batez ere zientzian bertan gizakia den misterio txundigarriaren aurrean, begiak ireki egin behar
|
ditugu
askatasun osoz, ez itxi eta atzera egin, mamuren bat azalduko ote zaigun beldur. Adibidez, zientzialari batzuk beldur diren mamua:
|
|
2002
|
|
|
...statu espainolak EAEko lurraldearen itxuran eta moldaketan nabarmen eragin baitezake, besteak beste bere zenbait eskuduntza sektorialen bidez, hala nola, interes orokorra duten herri lanen bidez; esaterako, errepideak (A etaA autopistak kasu), portuak (Bilbokoa eta Pasaiakoa, adibidez), trenbideak, kostaldea, mendiak, energia auziak, defentsa kontuak, etab. Lurraldearen antolaketaren alorrean EAEk
|
duen
askatasuna ez da, beraz, inolaz ere erabatekoa.
|
|
|
Eta nondik datozkigu arazo horiek? Euskal Herriak erabakiak hartzeko
|
duen
askatasun falta da arrazoi nagusia. Euskal Herriak mundukobeste edozein herriren moduan bere burua antolatzeko eskubidea du.
|
|
|
Eta nondik datozkigu arazo horiek? Euskal Herriak erabakiak hartzeko
|
duen
askatasun falta da arrazoi nagusia. Euskal Herriak mundukobeste edozein herriren moduan bere burua antolatzeko eskubidea du.Herri baten egituraketan unibertsitatearen antolaketa oso garrantzitsuada.
|
|
|
Euskal Herriak ez du inoiz bere unibertsitate ereduaeztabaidatzeko eta martxan jartzeko aukerarik izan. Euskal Herriak erabakiakhartzeko
|
duen
askatasun falta da arrazoi nagusia. Euskal Herriak munduko besteedozein herriren moduan bere burua antolatzeko eskubidea du.
|
|
|
Hitzarmenaren arabera, Red de Emisoras Diocesanas de la Iglesia izeneko emisoren sarearen oinarriak onartzeaz gain, estazio horien kontzesioa eta ezaugarri teknikoak ezarri ziren. Era berean, Elizak irratiak sortzeko
|
zuen
askatasunari uko egin zion, emititzeko potentzia eta kontrol gehiagoren truke (Ibidem: 49).
|
|
|
Isla bera ere askea da, erakusten duena originalarekiko isomorfikoa da (ispilu arruntetan behintzat). Hedabideak, ostera, ez
|
du
askatasun hori.
|
|
|
Hori egiteko huts eman didana ez da sekula adorea izan, egoerak huts eman dit. Argi izpiren bat agertzen zela iruditu zaidanerako neu izan naiz
|
zuen
askatasunaren alde ekiten aitzindari, eta lehenago saiatu izan banintz hori egiten orain ezin izango nukeen egin.
|
|
|
Goraipamenik handienekin jantzi du senatuak Zesar, errepublika eta
|
zuen
askatasuna bere ahalegin, aholku eta ondasun guztiekin zaindu dituen eta zaintzen ari dena. Laudatzen zaituztet, kiriteok, zinez laudatzen, esker onez omen egiten diozuelako gaztetxo, edo hobe ume?
|
|
|
Egokiro eta bete betean onetsi zenuten zuen oihuekin, kiriteok, Marteren soldaduen jarduera bikaina: horiek senatuaren agintearen,
|
zuen
askatasunaren eta errepublika osoaren alde jarri ziren, eta beste horri, etsai, lapur, aitaren etxearen saltzaile horri, atzea eman zioten. Eta ez zuten bihotzez eta adorez bakarrik egin, hausnartuz eta zuhurtziaz ere bai:
|
|
|
Seguruenik, hastapenean bere burua kanpoan aske ikusirik alaitasunak gaihartu zuen, baina laster hodei hartatik jautsi eta hankak non zituen oroitu zen. Izan ere, urrezko kaiola baino nahiago
|
zuen
askatasun miserablea. Iritsi zen agurtzeko garaia, hainbat urtez gelako kide izan zuenak zeru amaitezina arnasa hartuko zuen.
|
|
|
IV. AINTZAT HARTU DUGU, gorago aipatu printzipioen arabera, gizakiak ezin
|
duela
askatasun zibil eta politikoez gozatu, baldin eta horretarako baldintzak sortzen ez badira.
|
|
2003
|
|
|
Horiek eskubide indibidual eta kenezinak dira. Klandestinitatean sartzeko erabaki indibidual eta errespontsablean bezala, gero ere ateratzeko balio
|
dute
askatasun eta erantzukizun indibidualek. Tradizio luze batek laidotzen ditu boterearekin akomeatzako edota abantaila materialak erdiesteko lagunak saltzen dituztenak.
|
|
|
Eta kristoren karga bihurtzen hasten da. Gaia entzuterako jendeak espero duelako zerbait konkretua entzutea zugandik, eta ez
|
duzulako
askatasunik gaiari aurre egiteko. Bakoitzak lana egin behar du estereotipo horretatik kanpo errespetatzeko eta estimatzeko.
|
|
|
Zorigaitzez, 40 urte zentsurapean bizi behar izan duen gizarte batek ez
|
ditu
askatasunaren arriskuak erraz hartzen eta Zabal ireki zutenek hetsi behar izan zuten.
|
|
|
Nik ere nai
|
dut
askatasuna,
|
|
|
Ale horiek gatibu ugaltzen direnean, katamotz berriak askatu eginen dira, etorkizunean ehizatzeko gaitasun nahikoa dutela frogatzen badute. Programan dauden bost katamotz horiei dagokienez, “zoritxarrez” bizitza osoa itxian geratuko da, ohitu egin baitira bazkaltzera eta ehizarako ohitura galtzera, eta, beraz, ez
|
lukete
askatasunean bizirik irauteko aukera handirik izango, Batzordeko teknikariak azaldu duenez. Gatibu hazteko programa gorabehera, zientzialariek diotenez, katamotz iberiarra kontserbatzeko modurik onena bizi den egoera hobetzea da, gaur egun dituen arazo nagusiak habitata suntsitzea eta ehizatzeko eta elikatzeko untxirik ez izatea baitira.
|
|
|
Hori dela eta, produktuen etiketatzea eta trazabilitatea funtsezko elementutzat hartzen dira: iritzia zatituta dagoenez, europarrek uste
|
dute
askatasunez eta ahalik eta informazio gehienarekin aukeratzeko eskubidea dutela genetikoki eraldatutako produktu bat erosi nahi duten ala ez, edo osagaien edo jatorriaren artean konposatu transgeniko bat duten.
|
|
|
Ordezpenen oinarria, berriz, ondokoetatik edozein izan daiteke: nork bere ondasunak xedatzeko
|
duen
askatasun orokorra; ondasunok familian iraunarazteko asmoa; legatu hartzaile edo jaraunsleei zenbait ondasunen gaineko xedatze askatasuna kentzeko aukera, ondasunok gaizki erabiltzeko arriskua dagoenean; edo antzekoak.
|
|
2004
|
|
|
Gaur egun kazetaritza independentea egiteko asmoa
|
duenak
askatasun neurrigabea eta hedabide txiki batean aritu behar du. Askatasun itzela funtsezkoa da, egiten utzi behar dizute.
|
|
|
Garai bateko euskaldun fededunen dogmakeriak ez zuen onartzen beren sokako fedea ez
|
zutenen
askatasun hauturik. Oraingo hau, orduko haren pareko dela sinestarazi nahi digu Lertxundik bere talai asketik, baina ni ez nago horren seguru.
|
|
|
Ez
|
dut
askatasunik bururatzeko existentziarik gabeko Jainkoa(...), nahiz eta badudan askatasuna bururatzeko zaldia hego gabe nola hegoekin.50
|
|
|
Ez dut askatasunik bururatzeko existentziarik gabeko Jainkoa(...), nahiz eta
|
badudan
askatasuna bururatzeko zaldia hego gabe nola hegoekin.50
|
|
2005
|
|
|
Euskara eta haren kultur ondarea bereizi ditugun hamarkada hauetan, gure hizkuntzaren eta kulturaren arteko etena nola berreskuratu dezakegu? Gazte belaunaldiek ez dute haien gurasoen edo irakasleen antzera hitz egin nahi, eta hizkuntzaren zuzentasunaren zuzentasunaz, nazkatu ditugu, euskararekiko grina are gehiago apalduz, hizkuntza baliatzeko behar
|
duten
askatasuna murriztuz. Zein erregistro eta zertarako?
|
|
|
Herriek autodeterminatu behar dutela uste dut nik. Nola hitz egingo dugu pertsonen askatasunaz herrietan elkartuta dauden pertsonek ezin
|
badute
askatasun hori izan. Beren ahotsa entzuna izan dadin eskubidea dute.
|
|
|
Honelako familietako kontrola aurreko kasuan bezain zorrotz eta finkoa bada ere, elkarrekikotasunik agertzen ez denez, zurrun gertatzen da, seme alabek ez
|
dute
askatasunaz gozatzeko espaziorik.
|
|
|
Orain daukagu bi alternatiba Euskal Herrian: biolentzia behar
|
dugu
askatasunerako; edo daukagu: ez dugu biolentzia behar baina lortu egingo dugu askatasuna.
|
|
2006
|
|
|
Zifra makroekonomiko ikusgarriak izatea? Hortik ote dator herriarentzat nahi
|
dugun
askatasuna. Egipton izan nintzen behin.
|
|
|
Bazegoen zuzendaritza artistiko bat, bestetik, tutoretza politiko bat; eta bi ikuspegiak uztartzea ez zen erraza izaten. Artista bezala, pentsatu nahi
|
genuen
askatasun osoa genuela hitz egiteko, espresatzeko. Baina abertzale militante bezala, hori ez zen erabat zilegi; kontuan hartu behar ziren sentsibilitate desberdinak, eta ikonoklastiak, gordinkeriak eta horrelakoak mugatu egin behar ziren...
|
|
|
jokaera delitutzat jotzeko, ez da ondasun juridiko bat kaltetu behar, eta nahikoa izango da kaltea sortzeko aukera egotea. Kontsumitzaileek merkatuari buruz benetako informazioa jasotzeko duten eskubidea izango da babestutako ondasun juridiko hori (EK 51.1 artikulua), horrelaxe bakarrik bermatzen baita kontsumitzaileek produktu eta zerbitzuak libre aukeratzeko
|
duten
askatasuna (Del Moral, 2003: 2).
|
|
|
Eta bere gibelean zaldira igotzen lagundu ninduen. Irlandako zelai bukaezin eta berdeetan lauoinka ibilarazi genuen zaldi eder eta bizkorra, haizeak gure ileak nahasi eta matelak hozten zituelarik; une horretan inoiz sentitu ez
|
genuen
askatasun sentimendua sumatu genuen. Eta momentu haietan bere gerria ene besoez estuago tinkatzen nuen, ez galtzeko bezala...
|
|
2007
|
|
|
1 Guztiek
|
dute
askatasunez sindikatu kide egiteko eskubidea. Legeak eskubide horren egikaritza mugatu edo salbuetsi ahal izango die Indar nahiz Erakunde Armatuei edo diziplina militarraren mendeko gainerako kidegoei, eta eskubide horren egikaritzak funtzionario publikoen kasuan dituen berezitasunak arautuko ditu.
|
|
|
Pertsona guztiek
|
dute
askatasun eta segurtasunerako eskubidea. Inori ezin dakioke askatasunik ken, artikulu honetan ezarritakoa betetzen ez bada, eta legean aipatutako kasuak eta baldintzak betetzen ez badira.
|
|
|
Bestalde, Cadizko 1812ko Konstituzioak ere banakako eskubide klasiko batzuk arautu zituen. Konstituzio horren 4 artikuluan jasotako adierazpen orokorraren arabera, nazioak betebeharra
|
du
askatasun zibila, jabetza eta nazioko gizabanako guztien gainerako eskubide legitimoak iraunarazi eta babesteko, lege zuhur eta justuen bidez. Hori gorabehera, eskubide horiek ez ziren bildu titulu zehatz batera, eta Konstituzio testu osoan zehar arautu ziren. Oinarrizko eskubide eta askatasunak desagertu egin ziren 1834ko Errege Estatututik, estatutu horrek ez baitzuen eskubide adierazpenik.
|
|
|
Alderdi politiko bat legearen aurkakoa dela adieraziko da, horren jarduerak printzipio demokratikoak urratzen dituenean, bereziki, jarduera horrekin alderdi politikoak nahi
|
duenean
askatasunen araubidea urratu edo hautsi, edota sistema demokratikoa eragotzi nahiz ezabatu, horretarako, behin eta berriro hurrengo jokabide larri hauetako bat izanez:
|
|
|
Langile guztiek
|
dute
askatasunez sindikatuko kide egiteko eskubidea, euron ekonomia eta gizarte interesak sustatu eta babesteko.
|
|
|
Eskubidearen titulartasunari erreparatuz, EKn formula oso zabala erabili da: «Guztiek
|
dute
askatasunez sindikatu kide egiteko eskubidea». Horrek esan nahi du langile guztiei aitortu behar zaiela, espainiarrak zein atzerrikoak izan (hala ere, azken horien kasuan, ALOren 11.1 artikuluan ezarri da eskubide hori izango dutela Espainian egoteko edo bizitzeko baimena lortzen duten atzerritarrek).
|
|
|
EKren 17 artikuluan ezarritakoaren arabera, pertsona guztiek
|
dute
askatasun eta segurtasunerako eskubidea. Eskubide horiek funtsezkoak dira estatu demokratiko batean, eta aurrekari moduan zuzenbide konparatuan oso ezagunak diren testuak dituzte.
|
|
|
Horren ordez, eskubide horrek lege itxura du eta legegileak betekizunak sartu ditzake hauteskundeetarako hautagai izateko edo eginkizun publikoetara heltzeko, betiere, berdintasun printzipioari eusten bazaio, hau da, legerian ezarritako betekizunak dituzten herritarren artean berdintasuna badago. Legegileak ez
|
du
askatasun absoluturik betekizun horiek zehazteko; izan ere, arauketa horrek beste konstituzio manu batzuetan ezarritakoa errespetatu behar du.
|
|
|
Eskubide horiek errazago ezagutzen dira alderdi negatibotik; izan ere, antolamendu juridikoan ezarri da zein kasutan eta zein betekizunekin mugatu daitezkeen. Hori dela eta, betekizun horiek betetzen ez
|
dituzten
askatasun kentze guztiak EKren 17 artikuluan aitortutako oinarrizko eskubidearen urratzeak izango dira.
|
|
|
Konstituzioak argi utzi nahi du mota honetako formulak erabiltzen dituenean: «Guztiek dute bizitza eta osotasun fisikorako nahiz moralerako eskubidea» (EKren 15 art.), «Pertsona guztiek
|
dute
askatasun eta segurtasunerako eskubidea» (EKren 17 art.), «Pertsona guztiek eskubidea dute, eta auzitegien babes eragingarria lortzeko» (EKren 24 art.). Aitzitik, beste batzuk naziokoen eskubide esklusiboak dira, eta atzerritarrak horietatik salbuetsita daude, besteak beste, politikan parte hartzeko eskubidea edo funtzio eta kargu publikoetara heltzeko eskubidea, hain zuzen ere, EKren 23 artik... Baina eskubide horiei dagokienez ere, EKren 13.2 artikuluak berak estatuko mugak gainditzea kontuan hartu du, eta Espainian bizi diren atzerritarrek ere, baldintza jakinetan (tratatuen bidez edo lege bidez ezarritakoaren arabera, elkarrekikotasunaren baldintzapean), udal hauteskundeetan parte har dezakete, hasieran hautesle moduan (sufragio aktiboa) eta 1992ko konstituzio eraldaketaren ostean, baita hautetsi moduan ere (sufragio pasiboa), Maastricht eko Tratatuan Europar Batasuneko herritarrentzat ezarritakoarekin bat etorriz.
|
|
|
antolaketa politiko eta sozial jakin bat ikusten dugu, erlijio bat, arte eta zientzia bat, arauketa juridikoa, eta horretan guztian ageri da ageri, beharbada beraiek horrelaxe espresuki arrazoitua ez badaukate ere, nola ulertzen dituzten euren buruak, zertzat daukaten gizatasuna, zelan harremantzen diren naturarekin, banakoa hiriarekin, zer eta zeinena den aginpidea, etab. Razionalki eraturiko ordena batean bizi dira (instintoei neurri handian oso kontrajarria), Estatuan. Historia unibertsalean edozein herri ez da agente; naturaltasun guztian bizi den herri bat, bere burua Estatu batean antolatu gabe, naturan bizi da, historian ez da sartu557 Mesopotamiako gure hiriak, ez
|
du
askatasunaren eredu bat ematen, baina Estatuan antolatua da, eta gizarte horrek natura hutsetik askapen maila bat, kontzientzi edo izpiritu maila bat adierazten du, historia zail baten buruan erdietsia dena, ez naturak irakatsia. Han oraindik inork ez du pentsatzen berdinak direla gizaki guztiak, gizonak bestekoak emakumeak, etab.:
|
|
|
Huch, R., Die Romantik, Tübingen 1985, 144 Jendea nola isekatzen zen, baina Fichte-ren niak nola esan nahi
|
zuen
askatasun nahi bat, mendegabetasun eta harrotasun berri bat, gazteria entusiasmatu zuena, ik. Heine, H.,. Zur Geschichte der Religion und Philosophie in Deutschland?, in: Heines ausgewählte Werke, Leipzig d/ g.
|
|
|
Tarifen igoera legezko praktika bat da, merkatuaren lehia libreari dagokiona. Baina operadorearen artean prezioak hitzartzea legez kanpoko ekintza zigorgarria da Egia esan, praktika hori legezkoa da eta bat dator merkatuko lehia askearekin, hau da, enpresa pribatu guztiek beren prezioak askatasunez finkatzeko
|
duten
askatasunarekin. Beste jarduketa bat, ordea, oso bestelakoa litzateke operadoreen arteko prezio ituna, legez kanpoko jarduketa eta agintari eskudunek zehatutakoa.
|
|
2008
|
|
|
«Jabetzaren sakabanaketak (akziokako sozietateetan gertatzen den atomizazioaren bidez) aukera ematen die zuzendariei etekina maximizatzearen helburutik urruntzeko eta beraien berezko helburuak babesteko; hau da: beraien berezko interesak (lansariak, beste mota bateko ekonomia ordainketak, estatusa, ziurtasuna, etab.) salmenten bidezko etekinen bitartez batzuetan, erabilgarriak diren berezko baltzuen araberako sarreren handitze tasaren maximizazioaren bidez eta, azkenik, baita zuzendarien berezko estrategia eta enpresa politikak ezartzeko orduan
|
duten
askatasun maila maximizatuz ere» (Eguidazu, 1999: 102).
|
|
|
Gau hartan bertan, bereak ez ziren beste izara batzuen esklabu zelarik, klinex bat eskuratu zuen Naiak, eta ilargiaren irria lekuko zela, zapalkuntza hari amaiera eman zion. Hegoak, libre izan nahi
|
zuen
askatasunari. Betiko:
|
|
|
Bestalde, Betancourt Lurdesko Santutegian izan da Okzitanian, bera aske dagoela eskertzeko, «miraritzat» jo du, eta beste
|
bahituen
askatasuna eskatzeko.
|
|
|
«Nik uste
|
dut
askatasun egarria zegoela denen atzean. Gizonek zeukaten askatasuna nahi zuten.
|
|
|
Don Josek, Carmenen edertasun sentsualaren ondorioz, burua galdu eta gudua uztea erabakiko du. Edonola ere, Carmenek asko maite
|
du
askatasuna, eta Don Josek, berriz, jabetzaren zentzu oso gogorra du; hortaz, bi izaeren arteko gatazka sortzen da. Heriotzaren itzalak ilunduko ditu bi maitaleen patuak.
|
|
|
Gustuko
|
du
askatasuna Biel Medinak, baina oso pertsona lotua da gizartearen arazoen aurrean. Bere herrialdekoak zein Euskal Herrikoak ardura eragiten diote.
|
|
|
S.I. k denbora asko darama dantza egin gabe. Dantza egiteko sentitu behar
|
duen
askatasuna sentitu gabe. Nahiz eta triste xamar egon.
|
|
|
Batzuen ustez, arazo hori konponezina da berez; beste batzuek bere garrantzia gutxiesten dute arazoaz desegin nahian epifenomeno bat bezala kontsideratuz; eta bada fenomeno kuantikoen mailan erantzuna bilatzen duenik ere (Penrose). Azken horrek neuronen egitura mantentzen duten mikrotubuluen molekula eta atomoetan, mekanika kuantikoaren ziurgabetasunaren printzipioan oinarrituz azaldu nahi
|
du
askatasuna bezalako kontzientziaren ezaugarri bat.
|
|
2009
|
|
|
Hezkuntza horrelaxe ulertzen du, orobat, hezkuntza komunitateak ere. Alabaina, horrek ez du ikaskuntzak lortzeko orduan efizientzia gutxitzen, ez eta bakoitzak bere bizi proiektua garatzeko
|
duen
askatasuna murrizten ere.
|
|
|
Horrela Pet Shop Boysek Britainia Handian bizi
|
duten
askatasun zibilen higaduraren haziera adierazi nahi du: Abestiak britainiar Gobernuak bere herritarrak nola tratatzen dituen laburbiltzen du.
|
|
|
Garai hartan Grand Theft Auto atera zen eta jokoaren funtsa guk buruan genuenaren oso antzekoa zen. Jokoan nahi baino indarkeria gehiago agertzen zen, baina behar
|
genuen
askatasuna ematen zigun. Orduan, ikertzen hasi nintzen, nire lagunak ez, ez baitute informatikaren mundua nik adina gogoko.
|
|
|
Auzitegi Nazionalaren arabera, atzerrian zigortutako lagunak (Larrañaga bezala) Espainiara itzultzen diren unean aske gelditu daitezke, baina Espetxe Zaintzako Epaitegiak baimendu behar
|
du
askatasun hori.
|
|
|
sinestera ere iritsia zen ordurako, ausaz, zigarreta askatasunaren ikur izan zitekeela; bere kasuan, baina, zer puntutaraino zen askatasun hura askatasun, baldin eta barruan halako hesi gaindiezin bat, beldurraren hesia? ezartzen bazion?; zertarako
|
zuen
askatasun hura, izan ere, egoeraren mendeago egiten bazuen, egoeratik askatu beharrean?; Adak, irtenbide gisa, ezkutuan erre zezakeen, eremu pribatu batean; orduan, baina, emakumeek erretzeko zutèn eskubidearen erreibindikazioari guztiz kentzen zion esanahia. Txaroren nolabaiteko gaitzespena jasotzeaz gain?, halako erreibindikazio batek espazio publikoa eskatzen zuenez gero: nola gaindituko zuen Adak kontraesan hura, inoiz ganditzen bazuen, jakina?; zeren, askatasunaren bide zail hartan barrena, urrats batek beste urrats batera baitzeraman, beste batera eta beste batera?; behar adina indar izango ote zuen, ordea, oztopoz jositako bide hari ekiteko, helmugara iritsi arte?; edo erdibideren bat bilatu behar ote zuen?; nola, baina, erdibide baten bila abiatu, baldin eta askatasunaren bideak ez bazuen erdibiderik, Txaroren esanetan?; guztiaz ere, Txarok bere familiaren berri eman zion, eta orain berari zegokion. Adari?
|
|
|
–Mende asko daramatzazue gu menperatu nahian, baina ez duzue lortu, eta ez duzue lortuko. Armek ezin
|
dute
askatasuna isilarazi?. Guardia Zibilaren arduradun bat hurbildu zen berehala, eta plaza inguratzen zuten guardia zibilak kaskoak janzten hasi ziren bat batean.
|
|
|
Hirugarren muga bat da, jakina, kapitalaren nazioarteko mugimenduek
|
duten
askatasuna eta, beraz, gero eta zailagoa egiten zaie banku zentralei barne dirupolitikaren mugimenduak nazioarteko finantza sistemaren eraginetik isolatzea eta, zehazki, kapitalaren sarrera eta irteeretatik.
|
|
|
c. Diru politika kudeatzeko orduan banku zentralek
|
duten
askatasuna murrizteko lege neurriak.
|
|
|
jakin badakite potentzialki handiak izan daitezkeela, baldin banku zentralak dirua jaulkitzeko duen ahalmena eta askatasuna kontuan hartzen badugu. Bestaldetik, interes tasak zehazteko orduan eta maileguak emateko edo hartzeko orduan banku zentralak
|
duen
askatasunagatik, banku honen borondatea eta praktika bat etortzeko aukera handiak daude banku zentralaren esku eta hori ere gauza jakina da banku pribatuentzat. Azkenik, interes tasen norabidea zehazteko orduan banku zentralak finantza
|
|
|
Hala ere, Ramon Etxezarreta Donostiako Udaleko Kultura zinegotziak jakinarazi du ez dutela Noaren kontzertua bertan behera utziko. Donostiara ospe handia duen artista delako dator Noa, adierazi du Etxezarretak, eta artista orok nahi duena eta nahi duen bezala adierazteko
|
duen
askatasuna nabarmendu du. Ez dugu ulertzen Noari egin nahi zaion boikota; bai, ordea, Israelgo Estatuari egin nahi zaiona.
|
|
|
Zuei emakumezkooi adorea eman nahi dizuegu jarrai dezazuen
|
zuen
askatasuna gauzatzen eta mundu gizabidezkoagoa eraikitzen, non pertsona guztiok biziko garen inolako zapalkuntza eta bazterkeriarik gabe. Jarraitu ezazue zareten modukoak izaten, halaxe maite eta behar zaituztegu eta.
|
|
|
Hator, hator neska mutil etxerat"," beraiek gogoan izateko eta mundu guztiari gogorarazteko euren senide eta lagunek inoiz baino kilometro gehiago egin behar dituztela beraiek bisitatzeko… horrek dakarren arrisku eta diru galerarekin", aipatu dutenez. Horri guzti horri, gainera, beste hainbat traba gehitu behar zaizkio, antolatzaileen arabera, hala nola," azken aldiko baldintzapeko askatasunaren ukatzea, askatasuna berreskuratzeko trabak, izan preso gaixoena (92 artikulua ukatuz) izan euren zigorra osorik bete
|
dutenei
askatasuna lapurtzea (“Parot dotrina” delakoari jarraituz), senideak azken aldian bisitetan pairatzen ari diren umiliazio eta xantaia saiakerak, edo, gaur egungo egoeran, edonor izan daitekeela goiz ala berandu kolektibo honetako kidea, pentsatzeagatik soilik…" Amaitu dutenez," horregatik guztiagatik jabetu gaitezke Hatortxu beste urte batean antolatzearen beharraz"....
|
|
|
–Virginia Woolfek zioen bezala, idazle batentzat garrantzitsuena gela propio bat edukitzea da. Leku honek behar
|
duzun
askatasuna ematen dizu sormena pizteko?. Gela bakarreko etxeak ez dauka inolako apaindurarik, eta txikia izan arren, hutsik dagoen sentipena sortzen du.
|
|
|
Agian, bai. Lehen, baliabide asko zuten gizon horiek baino ez
|
zuten
askatasuna; gainerakoek erantzukizunak eta betebeharrak bakarrik zituzten. Baina horrela ikasten da libre izaten:
|
|
|
dela esan du, eta itunek ez dutela zertan aldaezinak izan. . Ez dugu nahi gizartea iraganaren gatibu izatea; gizarteak garatu egin behar du, eta errealitate berrietara moldatu behar
|
du
askatasun indibidualetan eta demokrazian sakonduz?.
|
|
|
Halere, plataforma horrek ez du oso argi aldaketa horiek nola gauzatuko diren. Hau da, plataformak jakin nahi du zer neurri hartuko diren bermatu ahal izateko familien hizkuntza aukeratzeko eskubidea eta ikastetxeek hizkuntzak aukeratzeko
|
duten
askatasuna.
|
|
|
Plataformaren ustez, Zelaak aurkeztutako curriculumaren puntu kritikoa ikastetxeen hizkuntza aukeratzeko askatasuna da. Zentro bakoitzak bere hizkuntz proiektua garatzeko
|
duen
askatasun horrek familien eskubideak urratzen dituela jakinarazi dute, eta, horrenbestez, euskara eta gazteleraren parekotasuna urratzen duela. Plataformak dio ez dakiela nola bateratuko den hizkuntza aukeratzeko eskubidea ikastetxeei arlo horretan eman zaien askatasunarekin
|
|
|
Manipulazioa naturalizatu dute: Alakrana arrantzontziari buruz egin zuten jarraipen lan eskerga interesatzen zitzaien
|
bahituen
askatasunarekin amaitu zen, handik aurrera kudeaketa negargarriari buruz etorri ziren kritikez ezer ere ez; Segi gazte mugimendua kriminalizatzeko eskuliburuarena eskandaluzkoa izango litzateke beste leku batean. Gizarte gai arin edo abstraktuei buruzko eztabaidaren bat, noizean behin, betelana konkretutasunari ihes egiteko moda modernoa, hori ere.
|
|
|
etxean jakiten badute, akabo...!"; Adak ederki bereganatu zuen Txaroren mezua; are gehiago: sinestera ere iritsia zen ordurako, ausaz, zigarreta askatasunaren ikur izan zitekeela; bere kasuan, baina, zer puntutaraino zen askatasun hura askatasun, baldin eta barruan halako hesi gaindiezin bat –beldurraren hesia– ezartzen bazion?; zertarako
|
zuen
askatasun hura, izan ere, egoeraren mendeago egiten bazuen, egoeratik askatu beharrean?; Adak, irtenbide gisa, ezkutuan erre zezakeen, eremu pribatu batean; orduan, baina, emakumeek erretzeko zutèn eskubidearen erreibindikazioari guztiz kentzen zion esanahia –Txaroren nolabaiteko gaitzespena jasotzeaz gain–, halako erreibindikazio batek espazio publikoa eskatzen zuenez gero:... nola gaindituko zuen Adak kontraesan hura, inoiz ganditzen bazuen, jakina?; zeren, askatasunaren bide zail hartan barrena, urrats batek beste urrats batera baitzeraman, beste batera eta beste batera...; behar adina indar izango ote zuen, ordea, oztopoz jositako bide hari ekiteko, helmugara iritsi arte?; edo erdibideren bat bilatu behar ote zuen?; nola, baina, erdibide baten bila abiatu, baldin eta askatasunaren bideak ez bazuen erdibiderik, Txaroren esanetan?; guztiaz ere, Txarok bere familiaren berri eman zion, eta orain berari zegokion –Adari– berearen berri ematea:
|
|
|
Izan ere, esparru pribatuan gizabanakoaren eskubide indibidualak nagusitzen baitira, eta ezin da formalki inor behartu hizkuntza bat edo beste erabiltzera. Gizabanakoak hizkuntza aukeratzeko
|
duen
askatasuna nagusitzen da eremu pribatuan. Espainiako Konstituzioak berak ere" gaztelania ezagutzeko obligazio" formala ezartzen du, ez ordea erabiltzekoa, nahiz eta konstituzio aurreko jarreretara itzuli eta bestelakorik esan ohi duen gaztelania ez beste hizkuntzak basamorturik lehorrenera kondenatu nahiko lituzkeen antipluralista ugarik.
|
|
|
gizarte elebiduna indartu. Garai hartako gizartean ia ia guztiak ziren erdaldunak; euskara, ordea, batzuena bakarrik zen, eta horiek ezin zuten (ezin dute) euskara nahi
|
zuten
askatasunarekin erabili eta, hortaz, ezin zuten praktikan legeak onartzen dien eskubidea gauzatu. Nola, bada, aldamenekoak hizkuntza hori ez baldin badaki!
|
|
|
Errealismoaren eta utopiaren, bi bien, uztardurak ahalbidetzen du aurrerapena; askatasuna eta berdintasuna lotzen dituen uztarriak egiten duen eran. Esan nahi
|
dugu
askatasunak beharrezkoa duela berdintasuna, eta, beraz, berdintasunik ez den tokian, berdintasuna erdiestea askatasunaren beraren exijentzia ere badela.
|
|
|
Baina, gainera, elebakarrak elebidunari hizkuntza aukeratzeko askatasuna mugatu egiten dio, eragozteraino mugatu ere, bizikidetzaren kaltean, ezbairik gabe. Kasu horretan, eta kasu hori ez da anekdotikoa?, ba al
|
du
askatasunik elebidunak. Ba al du modurik elebidunak bere hizkuntza askatasunaz baliatzeko?
|
|
|
plano indibidualean, norbanako autoafirmatiboa asetzen du; plano sozialean, integrazio soziala bermatzen du; plano sistemikoan, sistemaren egonkortasun ekonomiko eta politikoa sendotzen du. Beharbada, kontsumitzeko eman zaigun askatasunak konpentsatzen du, gainera, herritarrok bestelako eremuetan bizi dugun hutsaltasuna, edo bestelako eremuetan bizi
|
dugun
askatasun galtzea (produkzioaren eremuan, komunitatearen gobernuan, politika nazionalean...). Ikuspegi horretatik, kontsumitzeko eman zaigun askatasuna, sistemaren kontrako txinpartak xurgatzen dituen tximistorratza da.
|
|
|
Ospetsua da kantaren egokitzapen asko egin direlako, jatorrizkoa Xabier Leterena da?: batzuk bertsolaritzak ezaugarri
|
duen
askatasun erritmikoarekin lagunduak. Andoni Egañak Jorge Oteizaren omenezko diskoan bezala?, beste batzuk Letek berak edo Laboak egindako instrumentazioekin kantatuak.
|
|
2010
|
|
|
Espetxean duen osasun asistentzia ez dela egokiena salatu du, gainera. Preso dagoen pertsona batek ez
|
du
askatasunik, baina gainerako eskubideak izan lituzke, osasun eskubidea tarteko. Ordea, Gotzonerekin ez da hori gertatzen.
|
|
|
Iragan maiatzaren 20an, Rumik iragarri zuen soldaten% 5eko murrizketak ez ziola funtzionarioaren oinarrizko soldatari soilik eragingo, baizik eta proportzionalki ezarriko dela soldatetan dituzten osagarrietan ere. Dena dela, Eusko Jaurlaritzak uste
|
du
askatasuna izango dutela euskal administrazioko funtzionarioei neurria aplikatzerakoan.
|
|
|
Rafa ongi dago. Normaltasuna berreskuratu nahian, baina zaila izaten ari da, zeren kalean badago ere ez
|
du
askatasuna eskuratu, eskubide zibil eta politiko asko urratu dizkiotelako.
|
|
|
Bide demokratikoen bidez euskal emakume eta gizonezkoek erabaki behar
|
dute
askatasunean, eta horregatik autodeterminazio eskubidea defendatu du Ibarretxek.
|
|
|
Herritar gehienek nahi
|
dituzte
askatasuna, demokrazia eta
|
|
|
Beti mehatxuka? Hori ez
|
dun
askatasuna!
|
|
|
4.Artikulu honetan xedatutakoa ez da interpretatuko subjektu pribatuek eta entitateek irakaskuntza erakundeak ezarri eta zuzentzeko
|
duten
askatasunaren murrizketa gisa, baldin eta horiek errespetatzen badituzte 1 paragrafoan aipatutako printzipioak, eta erakunde horietan irakatsitako hezkuntza bat badator estatuak ezarritako gutxieneko arauekin.
|
|
|
Inork ez du torturarik pairatuko, ezta tratu edo zigor krudel, anker edo apalesgarririk ere.Bereziki, inori ez zaio ezarriko esperimentu mediko edo zientifikorik, baldin eta halakoak jasan behar
|
dituenak
askatasunez adostasunik ez badu ematen.
|
|
|
1.Gizabanako guztiek
|
dute
askatasun eta segurtasun pertsonalerako eskubidea.Inork ezin izango du atxiloketa edo espetxealdirik nozitu, besterik gabe.Inor ezin izango da askatasunaz gabetu, non ez den legeak jasotako arrazoiengatik eta legeak ezarritako prozedurarekin bat etorriz.
|
|
|
2.Artikulu honetan edo 28 artikuluan xedatutakoa ez da interpretatuko subjektu pribatuek eta entitateek irakaskuntza erakundeak ezarri eta zuzentzeko
|
duten
askatasunaren murrizketa gisa, baldin eta horiek errespetatzen badituzte artikulu honetako 1 paragrafoan aipatutako printzipioak, eta erakunde horietan irakatsitako hezkuntza bat badator estatuak ezarritako gutxieneko arauekin.
|
|
|
honen gaineko eztabaidak, ekonomiarenalorrean beste hainbatetan legez, jarduera ekonomikoan esku hartze publikoak izanbeharko lukeen pisu handiago ala txikiagora gera daitekeela mugatuta, bai estatukideen gobernuen aldetik, zein integrazio prozesu horretatik sortutako estatuengaineko erakundeen aldetik. Horrela, beraz, hauxe da gehienbat ondasun eta zerbitzuen zein kapitalaren eta lanaren liberalizazio maila zehazten duen faktore nagusia, alegia, zabaldutako erregio mailako esparru horretan merkatuaren indarrekizango
|
duten
askatasuna, eta esku hartze publikoaren bidez martxan jarriko direntresna birbanatzaile eta konpentsatzaileek izango duten eragina integrazioarenkostu eta onurak ekitatezko irizpidez banatuak izan daitezen.
|