|
2000
|
|
|
Eta hori demokratikoki egiteko aukera bakarra dago, euskal herritar guztiei eskubide berdinak onartzea. Hortaz, Lizarra Garaziren bidez bultzatu nahi dugun gatazkaren konponketa eta Udalbiltzaren bidez bultzatu nahi
|
dugun
nazio eraikuntza demokratikoa errealitate berdinaren alorrak dira.
|
|
|
Arazoa, ordea, ez da gurea bakarrik, autodeterminazio eskubidea gauzatzerikez
|
duten
nazio guztiena baizik, eta bide batez, gaur egungo politikagintza osoarena, zeren gizabanakoaren eta gizartearen eskubideen uztarketa onartzeko gaitasunnahikorik ez baitu6.
|
|
|
Bata, hizkuntzaren alorreko fenomenoak ahalik eta ongienik ezagutzea(...) Bestea, berriz, hizkuntz pizkundean herria bera interesatu gabe, soluziorik ez dagoelasinetsi eta sinesterazi behar dugu. (...) Herriak ez badu nahi, herriak ez
|
badu
nazio hizkuntzaren arazoa bere gain hartzen, jai dago? (1, 10).
|
|
|
Hizkuntzak ezinbestekoa du kulturaren (etniaren) sostengua, oinarri etnokulturalik ez duen herriak tradizioaren unibertsoarekin etendura bortitza dakarrelakogainerakoan. Halaber, etniak noraezekoa
|
du
nazioaren sostengua, abertzaletasunarenbarne kohesiorik gabe historian barrena datorren oinarri etnokulturalak nazionalismoaren aroan zer eginik ez daukalako. Eta, azkenik, baina ez azken, nazioak behar beharrezkoa du estatuaren sostengua, nazio identitatearen elementuak gizarte harremanen sarean Estatuaren esku bakarrik dauden botere eskumenei esker hezurmamitzen direlako.
|
|
|
Edonola ere azken orrialdeetan azaltzen saiatu garen egoera, hezkuntzak Estatu nazioarekin, eta honekin bat egiten duen nazionalismo motarekin? duen lotura zertxobait argitzeko baliagarria izan badaiteke ere, Estaturik ez
|
duten
nazioen kasuan bere zeregina zein izan daitekeen argitzeke dago oraindik. Dena dela, ezinbestean, Estatu nazioaren erreferentzia nagusitzat jo dugu hemen ere.
|
|
|
Baina Estaturik ez
|
duten
nazioen kasuan, beste bat izango da proposatuko zaigun eredua. Lehen prozesu nazional motelaren eredua baldin bagenuen eskuartean, orain prozesu azkarrarena suertatuko zaigu interesgarri.
|
|
|
Hemen koka genitzakeen nazioek egoera bereziari egin diote aurre: ...la, ez dute Estaturik eta, beraz, ezta honek martxan jartzen duen Hobsbawn ek aipatutako ingeniaritza ideologikoa ere; bestalde, Estatu horien barruan sortzen diren heinean, Estatu nazioak irensten duen nazioak etsai nagusia izango du Estatua, hil ala biziko borrokan, nazio batek (Estatu nazioak alegia) bestea ukatzen baitu22 Beste era batera esanda, eta hezkuntzaren arloan kokaturik, Estaturik ez
|
duen
nazioak ez du hezkuntza sistema nazionalik (armada, zerga sistema?, ez duen bezala) eta legitimazio tresna indartsuaren faltan dago; baina ez hori bakarrik, nazioa ukatzen duen Estatuaren hezkuntza sistemaren eraginari aurre egin dio, horrek legitimatzen baitu Estatuaren oinarri ideologikoa den nazioa.
|
|
|
Jadanik ikusi dugun legez, eta Europari dagokionez, XIX. mendearen hasieran Estatuek, eta Estatu izateko bidean zirenek, nazioan eta honek eskaintzen zuen komunitate nortasunean izan zuten oinarri sendoa. Eta identitatearena da, hain zuzen, orain helduko diogun gaiaren funtsezko ardatza; izan ere, hezkuntzaren arloan leku pribilegiatua izango duen kultura/ hizkuntza binomioarekin25 lotura zuzena
|
du
nazioaren konstrukto ideologikoak.
|
|
|
Estatua, egitura politiko gisa, herritarrek osatzen (omen)
|
duten
nazioa den gorputzari lotzen zaio; baina gorputz horrek nolabaiteko sendotasuna behar du (eta ez duenean, sendotasun batez hornitu behar da). Alde horretatik, kultur identitateak funtseko zutabea osatzen du, komunitate nazional bakarraren nozioa sortzeko bidea eskaintzen baitu, nazioaren definizioari sendotasuna ematen dion neurrian.
|
|
|
Aurreko galderari erantzuteko baietzak zein ezetzak duten garrantzi nabarmena azpimarratuz, hurbil gaitezen orain Estaturik ez
|
duten
nazioetara, eta ikus dezagun zer nolako errealitatea aurki daitekeen eta zein den kulturari dagokion gai honi buruz Estatu nazioarekin bat egiten ez duten beste era honetako nazionalismoek erakutsitako jarrera, eta oraintxe bertan airean utzitako galderak berebiziko pisua hartuko duela konturatuko gara. Hasteko, diogun ezen mugimendu nazionalistak izugarrizko kapital politikoa izango duela eskuartean, baldin eta berak ordezkatuko lukeen kultur taldearen errealitateaz nolabaiteko gizarte mailako sinestea edota uste osoa zabaltzen badu.
|
|
|
Zentzu horretan, testuinguru honetan kulturak beteriko funtzioei dagokionez, Estatu Nazioari eta kulturari buruz esandakoa baliagarria izango zaigu, Estaturik gabeko nazioei buruz hitz egiterakoan ere. Laburbilduz, Estatuarekin bat egingo ez
|
lukeen
nazioaren eta nazio hori osatuko lukeen populazioaren arteko lokarria, komunitate nortasunarekin lotuta dagoen kultur identitatean aurkituko du nazionalismoak. Hemen ere kultur nortasunak nazioaren oinarrizko ardatza den komunitate nazionalaren nozioari berebiziko sendotasuna emango dio, hori ezinbestekoa baita kontzientzia nazionala eraikitzerakoan.
|
|
|
Hain zuzen, horrexegatik aipatu dugu kulturaren kapital politikoaren garrantzia; izan ere, kultura bakoitzaren egoera zuzenean loturik baitago bere etnia edota nazioaren egoera politikoarekin. Hala, Estatu nazioarekin bat egiten ez
|
duten
nazioek horren pareko kultur garapena baldin badute, asimilazioari aurre egiteko egoera hobean egongo dira. Ezaguna den legez, Estatuaren aldetik erreakzioa bat batekoa da eta mespretxuzko etiketak sortzeari ekiten dio;, sektarioa?,, tribala?
|
|
|
Azken finean, argitu egin genuke noiz hitz egiten den Estatu nazioaskodunez, kontzeptu honek sakoneko azterketa ilundu ez dezan: a) Estaturik gabeko nazionalismoek Estatu Nazioarekin bat egiten ez
|
duten
nazioen presentzia aldarrikatzen dutenean, Estatu horrek beste nazio batzuk integratzen dituela adieraziz; b) Estatuak, testuinguru historikoak bultzatuta (askotan beste nazionalismoen eraginez) nazio aniztasunaren errealitatea onartzen duenean, harmonikoa den neurrian, noski?, hain zuzen Estatuaren beraren egitura arriskuan ikusten duenean. Edonola ere, esan behar da ez direla gutxi beren helburuen muga ofizialki aintzat hartzen den Estatu nazioaskodunaren markoan kokatzen duten mugimendu nazionalistak.
|
|
|
tartean izanik. Beharbada, Estatuaren funtzionamendura hurbiltzeak jarriko gaitu arazoa ulertzeko bidean (oraingoz Estaturik ez
|
duten
nazioen egoera ez dugu kontuan hartuko, baina, zer esanik ez, kasu hauetan ere Estatuak badu bere presentzia eta eragina, aldarrikapen gisa zein etsai moduan13). Estatuek eskuartean izan duten aparteko tresna dugu eskola, oinarrizko eskola?.
|
|
|
erantzuteko gaitasunean berez neurtzen den zerbait. Nahitaez Estatuari eta Estatuaren borondateari lotuta doakien gai bati heldu behar diogu53 Hots, Estatuak nahitaez lotu behar
|
du
nazioaren ideologia hizkuntza nazionalaren ideologiarekin. Benetakoa den ala faltsua den baino gehiago, lotura hori eraginkorki nola gauzatzen den ikustea interesatzen zaigu.
|
|
|
Lehena, norbanakoen artean gauzatzen da, norbanako horien elkarrekiko premiak eta bat etortzeak euren arteko betebeharrak batzen dituztela. Bigarrenak, ordea, eginkizun
|
du
nazioak eta herriak hurbiltzea, gizakien arteko gizarte unibertsalaren beharrak betetzea. Merkataritza mota horien eragiketak, ia beti, loturik egon ohi dira administrazio eta politikaren ikuspegi nagusiei.
|
|
2001
|
|
|
Indian %12 musulman dira. Indonesiaren ondoren munduan musulman gehien
|
duen
nazioa. Gero Bangladesh eta Pakistan datoz.
|
|
|
Horrexegatik, arazoak bazuen bere munta. Izan ere, Estatu propioa
|
duten
nazioetara doazen etorkinek, bertan gelditzeko asmoa dutenean behintzat, hartara moldatzeko eta integratzeko joera garbia erakusten dute eta hizkuntza, ohiturak etab. berenganatzen ahalegintzen dira eskuarki. Hori normala izaten da, adibidez, Estatu Batuetara, Erresuma Batura, Frantzia, Espainia edo Alemaniara joaten direnekin; baina estatu propiorik ez duten nazioetara doazen etorkinek, eta areago metropolitik helduak direnean, maiz bizileku berrietan beren jatorrizko hizkuntzak eta ohiturak mantentzen dituzte, eta sarritan estatuak berak erabiltzen dituzte bertako jendeen homogeneotasun nazionala desegiteko (Frantziak Aljerian eta Kaledonia Berrian, Errusiak estatu baltikoetan, Txinak Tibeten...).
|
|
|
Izan ere, Estatu propioa duten nazioetara doazen etorkinek, bertan gelditzeko asmoa dutenean behintzat, hartara moldatzeko eta integratzeko joera garbia erakusten dute eta hizkuntza, ohiturak etab. berenganatzen ahalegintzen dira eskuarki. Hori normala izaten da, adibidez, Estatu Batuetara, Erresuma Batura, Frantzia, Espainia edo Alemaniara joaten direnekin; baina estatu propiorik ez
|
duten
nazioetara doazen etorkinek, eta areago metropolitik helduak direnean, maiz bizileku berrietan beren jatorrizko hizkuntzak eta ohiturak mantentzen dituzte, eta sarritan estatuak berak erabiltzen dituzte bertako jendeen homogeneotasun nazionala desegiteko (Frantziak Aljerian eta Kaledonia Berrian, Errusiak estatu baltikoetan, Txinak Tibeten...). Toki horietako hizkuntzak eta kulturak babesik gabe egon direnean, gainera, anitzetan etorkinen kolono funtzioa sendoagoa izaten da, guztiok dakizkigun ondorioekin.
|
|
2002
|
|
|
asmatu dira. Bigarrenik, ordea, ez dago esan beharrik, euskal gizartean, arrazoi desberdinak tarteko, izaera politikoa
|
duen
nazio nortasunaren gatazkak (enfrentamendu kulturala) bestelako gaztaka errealak edo posibleak estaltzen dituela. Agenda politiko monotematikoak gatazka bakarra eta absolutua bideratzen du.
|
|
|
Beraz, esan bezala, hurrengo orrietan, egin berri den gogoeta horren garrantzia ahaztu gabe eta, lan sakonago baterako ateak zabalik utzita, areago Euskadin hor egongo bada izaera politikoa
|
duen
nazio nortasunaren gatazkaren bideratzea, sistemen arteko elkarrekintzaren ikuspegitik jorratuko da esparru politikoaren gaia.
|
|
|
Eskubideez hitz egin behar da, eskubideak adostu, baten batzuk absolutu izan daitezela erabaki, beharrezkoa izanez ikuspegi modernoaren zenbait ideia eta aurreiritzi gainditzea. Izaera politikoa
|
duen
nazio nortasunaren gatazka da. Herri
|
|
|
Jakina da gero eta kolektibo zabalagoak daudela elkarri begira; elkar ikusten ote duten da hain argi ez dagoena. Gero eta gehiago dira elkarren berri
|
duten
nazioak eta herriak; hala ere, sarritan ematen du, elkarren berri eduki arren elkarren berririk ez dutela, elkar ezagutzen ez dutela. Ingurukoek sortzen dutenari buruzko informazio gero eta bolumen handiagoaren jabe da gizakia, baina informazio prozesamenduetan sarritan egiten da kale.
|
|
|
Gizarte zibilak bultzatu egin behar
|
du
nazio desberdinen arteko harremana, berebat kulturen artekoa, erlijioen artekoa, generoen artekoa eta kontzientzia eta politika arrazoiak direla-eta izan daitezkeen presoen eta kaltetuen artekoa; izaera nahiz ezaugarri desberdineko giza taldeen arteko konfiantza handitzeko eta kulturen arteko ukipena bortxarik gabe errazago gauzatzeko.
|
|
|
Ordena horren ondorioz, lau milioi italiar oinez, bizikletaz edo garraio publikoarekin joan ziren. Egoera ez da aldatu aste honetan, eta Milan, milioi eta erdi biztanle
|
dituen
nazioaren hiriburu ekonomikoa, agintarien erabaki zorrotza hartzeko zorian egon da. “Osasuna dugu jokoan” Herrialdearen gainerakoa ez dago askoz hobeto, eta Ingurumen Ministerioak kutsadurari aurre egiteko talka plana iragarri du.
|
|
|
Erantzuna baiezkoa da. Unibertsitateak izan behar
|
lukeen
nazio izaeraren ikuspuntutik, nire iritziz, garrantzitsua izango litzateke Euskal Herrian diren unibertsitate guneak sistema baten partaide izatea. Batetik, euskal nazioaren erakundetzeari begira, osagai garrantzitsua izango litzateke partaidetza hori.
|
|
|
Gurean, beraz, garrantzi handikoa deritzot unibertsitate sistemak nazio izaera izateari. Kontu honetaz gero luzeago aritzeko asmoa dudan arren, aldez aurretik azaldu nahi
|
dut
nazio izaera nola ulertzendudan edo, hobeto esateko, nola ez dudan ulertzen. Uste dut euskal gizartea ren —eta ez beste edozein gizarteren— zerbitzuan egongo den unibertsitate sistema bat eraikitzen saiatu genukeela, euskal herritarren kultur eta ekonomi beharrei egokiro erantzungo dien eta euskal nortas unaren alde egingo duen sistema bat.
|
|
|
Erakundetze maila edo modu egokia
|
duten
nazioetan ia ez da eztabaidarik egiten unibertsitatea ren nazio izaeraz. Alderantziz, unibertsitaterako izaera" unibertsala" aldarr ikatzen da, eta herrien arteko muga politikoak gainditu lituzkeen unibertsitatearen aldeko hitzak dira nagusi.
|
|
2003
|
|
|
Txoferrekin eta beren elkarteko buruzagiekin egon da Kimani kazetaria. Eta hauek aitortu diote arrazoi
|
duela
Nazio Batuen Elkarteak HIESarentzako duen erakundeak dioenak: herri eta eskualdeen artean duten mugikortasunagatik, profesional hauek gaitza zokorik atzeratuenetara ere zabaltzen dute.
|
|
|
Eta orduan entzunen dugu Tomas Akinokoa aholku hau emaiten: Ohartu behar da bizkitartean, nazio bakarrekoa delarik (estatua), ohitura berak eta aztura berak
|
baititu
nazioak, elkarren eiteari esker, errazkiago erdiesten dela herritarren arteko adiskidetasuna. Ondorioz, ohitura ezberdinetarik sortu liskarrek desegin ohi dituzte jendaki ezberdinek osatzen dituzten estatuak; hauen bi alderdietarik bat batzen baitzaio etsaiari, bera aiher zaiolarik beste alderdiari.
|
|
|
Ekonomiaren globalizazio joeran murgildurik dagoen honetan, produkzioa, banaketa, inbertsio eta bestelako finantza fluxuak gero eta mundu mailakoagoaden esparru batean antolatzera jotzen dute. Merkatuen eskala handiak, boterearenzentralizazio era berriekin batera, azpiegitura beharrak birdefinitzen ditu; garraioko eta komunikazioko azpiegiturak eraginkorrak izan behar
|
badute
nazio eremuezharago doan nazioarteko izaera lortu dute nahitaez.
|
|
|
Planteatutako gatazkaren ebazpen judizialak aurrekari berri bat ezarri zuen Konstituzioaren interpretazio egokirako; beraz, ebazpen horretatik sortutako doktrina antzeko kasuetan aplika daiteke, eta Konstituzioaren aginduak aplikatzeko gida administrazioen arteko etorkizuneko jarduketetarako. Auzitegiak agindu autonomikoaren konstituzionaltasuna dekretatu zuen, nahiz eta onartu Gaztela eta Leonen ibai karramarroarekin salerosteko debekuak eragina
|
duela
nazio lurralde osoan, mugatutako eremu geografiko batean merkatura sartzea debekatzen duen heinean; eta baieztatzen du debeku horrek enpresa askatasunari eragiten diola, bereziki, establezimenduaren biraketari edo trafikoari eragiten dioten ondasunei dagokienez. Azkenik, jabetza pribaturako eskubidearen ikuspegitik ere ez ditu ezkutatzen zenbait ondorio, debekuaren ondorioz, debekua baino lehen ibaiko karramarro biziak merkataritza erabileretarako eskuratu zituzten karramarroen erabilera osoa ukitzeko aukeraren ondoriozkoak, eta, Autonomia Erkidegoko Aginduaren ondoren, horiek eskuratu eta zirkulazioan jarri ezin izatearen ondoriozkoak, gerora merkataritzatik kanpoko produktutzat jo baitira.
|
|
|
merkatu libreak hesi nazionalak behera botatzen dituela mito bat baino ez da. Merkatu libreak ez
|
du
nazio subiranotasuna mehatxatzen, demokrazia ahultzen du.
|
|
2004
|
|
|
hemengo gerrilarien finantzazio iturria drogaren komertzializazioa delako teoria oinarritzat hartuta, drogen labore, produkzio eta merkaturatzea errotik suntsitzea du helburu plan honek. Eta Kolonbiak bere buruarentzako
|
duen
Nazio Garapen Plana delakoaren barruan itsatsi zuten.
|
|
|
Ricardo de la Encinaren saio honek nazionalismoak balio politiko eta arrazionalik ez duela diotenei egiten die aurre, abertzaletasuna zerbait modernoa dela eta etika politikoa duela azalduz. Naziorik gabeko estatuen artean estatua
|
duten
nazioen inposizioa aztertzen du egileak, 1994an bukatu zuen Soziologian doktorego tesia abiapuntu izan duen lan honetan. Garbi utzi du XVIII. eta XIX. mendeko Europako pentsaeretan errotutako ideologia dela nazionalismoa, aldaketa politikoen eta bizitza politikoaren sekularizazioaren bultzatzaile.
|
|
|
hizkuntza etnikoa, balio sozialik ez duen mintzaira diglosikoa, seme alabei irakastea deliberatu duten jokabide horretan, zer dago zinez azken azkenean? Euskal Herriaren nazio nortasunari zor zaion aitorpena, edo bizitzaren ardatza bera
|
duten
nazio identitate espainiarraren eranskin folklorikoa. Odolkiak ordainetan direnez, eta zor kontuak ahotan hartuak ditugunez, zergatik ez egin galdera andana hau?
|
|
|
Jakina, egiten ari garen hautu honetan, euskararen nagusitasuna dugu xede eta helburu, besteek euskal lurraldearen eremuan izan ditzaketen eskubideak zapuztu gabe. Hegemoniaren aldeko aukera, hortaz, azken buruan, herri orok bere nortasun jakinaren arabera bizi ahal izateko eskubidean datza, ez inori bere etxean berea ez
|
duen
nazio nortasuna zapuzteko jokabide doilorrean. Totalitarismoaren aurkako estrategia dugu hemen hegemoniaren auzi hau; nolabait esan, herrian herriko, lurraldean lurraldeko eta historian historiako izateko funtsezko giza eskubideak legitimatzen du gure hautuaren izaera etikoa eta politikoa.
|
|
|
Irakaskuntzan iraultza txikia ari dira burutzen (unibertsitateraino lehen aldiz), ekonomian eremu gehiago integratu nahi dute estrategia komun batean eta, azkenik, kulturaren arloari ekin diote, kultur labela okelarena bezainbestekoa izan daitekeela sinisturik. Nonbait, barneraturik
|
dute
nazio gisa aritzeko unea heldu dela, eta ez soilik autonomia gisa.
|
|
|
Eta nortasun kulturalaren defentsa beharrezko ikusten bada tradizio historiko luzea
|
duten
nazioetan, zer esanik ez nazio berrienen kasuan (garatuenak aipatuz: Kanada, AEB, Australia, Zeelanda Berria, eta abar).
|
|
2005
|
|
|
Elkargoak autonomia izango du bere helburuak betetzeko. Elkargoak elkargokideen gaineko eskumena
|
du
nazioko lurralde osoan, eta eskumen hori Gobernu batzak egikari dezake zuzenean, edota beste kidego organo batzuen bidez.
|
|
|
Eskumena
|
duten
nazio erakundeen eskutan utzi behar da Estatuetako ingurumen baliabideen erabileraren plangintza, administrazioa edo kontrola, ingurumenaren kalitatea hobetze aldera.
|
|
|
Identitate nazionalak indartzearekin batera, helburu erregional eta globalak, esaterako ingurumenaren babesa eta pobreziaren aurkako borroka?
|
dituzten
nazioz gaindiko mugimendu indartsuak sortzen eta garatzen ari dira. Horren lekuko dugu Munduko Gizarte Foroa bere edizio ugarietan. Munduko Gizarte Foroaren (MGF) lehen topaketak Porto Alegren (Brasil) izan ziren 2001eko urtarrilean?.
|
|
2006
|
|
|
«gegene» atxilotuak elektrizitatez torturatzeko tresna da. Baina zakur zahar horiek uste
|
dute
nazioari zerbitzua egin diotela. «Ez genuen nahi Maroko marxisten eta ateoen atzaparretan erortzerik, edo atzerritarren mende.
|
|
|
Mahaiaren erabaki ahalmenari dagokionez, transbertsalitatean jarri du garrantzia PSEk. Batasunak, aldiz, mahaiak ordezkatu behar
|
duen
nazio izaera azpimarratzen du. Eta EAJ bigarren lerro batean dago, ezohikoa den jarreran, oraingoz burua gehiegi agertu gabe.
|
|
|
Ohartu, gainera, harresiaren ideia agertzen zaigula berriro, eta gogoratuhonetaz gorago esandakoa: nazioak ez ote
|
du
nazio hori osatzen dutenen gaineanidentitate homogeneo bat aurresuposatzeko eta hedatzeko arriskua. Beste erabatean esanda, euskal herritar izateko edota euskaldun sentitzeko modu asko daude (nork bere harria dauka):
|
|
|
itsas ekosistema sakonak ur hotzeko koral gisa, eta espezie asko mapatik ekortzen ari direla suntsitzeko ahalmen handia duten ontzi txiki samar batzuek”, azaldu zuen. “Nazio Batuek arazo horri aurre egiteko neurri bakarra hartu behar dute, sakoneko arrasteari buruzko luzamendu bat ezarri behar
|
dute
Nazio Batuen Batzar Nagusia urrian elkartzen denean”, adierazi zuen Greenpeace Internacionaleko Karen Sack ek. Ebaluazio hori Nazio Batuen Batzar Nagusiak (AGNU) eskatu zuen 2004an, eta Idazkaritza Nagusiak egin du.
|
|
|
Cermik gogoratu du AEBetan.' eremu pribatuan, jendearentzat irekitako establezimendu fisikoak dituzten enpresen web gune guztietara zabaltzen da irisgarritasun betebeharra. Informazio mintegia Bestalde, Amparo Valcarce Gizarte Zerbitzuen, Familien eta Ezgaitasunaren Estatuko idazkariak, Amparo Valcarce, nabarmendu zuen Cermi ko informazio mintegia ixtean, NBEren Ezgaitasuna duten Pertsonen Eskubideei buruzko konbentzioari buruzkoa, Espainiak “garrantzi handiko” protagonismoa
|
duela
Nazio Batuen itun hau egiteko. “Gure ordezkaritzak gogor egin du lan emakume eta haur ezgaituei buruzko berariazko artikulu bat egon zedin”, azpimarratu zuen Valcarcek.
|
|
|
Millerrek, adibidez, bi baldintza jartzen ditu: bestelakoak izatea bereiztu nahi
|
duen
nazioaren identitatea eta nazio handiarena; eta bereiztu nahi duen taldea gai izatea errebindikatutako lurralde guztian bere agintea onartua izateko (1998: 69).
|
|
|
Auzi horiek, gehienetan, autodeterminazioaren praktikan aurrez aurre jartzen diren alde bien interesak adierazten dizkigute: eskubidea errebindikatzen duten estaturik gabeko nazioenak, eta estatua
|
duten
nazioenak.
|
|
2007
|
|
|
Saiatzen ginen gaixoak bakarrik hil ez zitezen, beti alboan izan zezaten bat edo bat. Hogeita sei gela jarri genituen, baina ez
|
genuen
nazioko ospitaleetan eskaintzen zen zerbitzua baino arta hobea eskaini nahi, bestela nazioari burla egitea iruditzen zitzaidan. Hala, AEBetara, Kanadara, Holandara... diru bila bidaiak egiten hasi nintzen.
|
|
|
M. IZU. Erkidego bien arteko harremanak normaldu behar direla argi dago, baina ikusi da zer egin nahi dugun harreman horien bidez. Ez
|
dut
nazioetan sinesten eta, beraz, ez dut uste bi erkidegoek nazio bat osatzen dutenik. Bi erkidego dira, begi bistakoak diren osagai amankomun askorekin eta elkarlanean aritzeko hainbat tresna erabiltzea normala da eta horretarako hor dira Foru Hobekuntzan aurreikusten diren lankidetzarako hitzarmenak, organo komunak edo euroerregioaren eremukoak.
|
|
|
Hortaz, Euskal Herriaren uztardura politikoa lortzeko burujabetasunaren aldekoek zelanbaiteko bide orria badute ere, lausoa eta adostasun ezekoa izan arren, biharko Euskal Herriaren uztardura soziala eta lurralde oreka lortzeko ezkerreko eragileek ez dute bide orria, zabala eta sakona, izan daitekeenik. Gatazka politikoak ezker independentistaren balantza okertzen duen bitartean, indarrean den globalizaziozko eredu sozio-ekonomikoak gauza bera egiten du eredu horretan sinesmen itsua
|
duten
nazio identitate desberdineko eragileen balantzan. Marko juridiko politikoa aldatzea bezain inportantea zait marko sozio-ekonomiko lurraldekoaren gaineko gogoeta, azken hau aldatzeko askoz ere trantsizio luzeagoak eta nazioarteko lotura sendoagoak badira ere.
|
|
|
Parlamentuan bestelako jardunak ere sendotu dira, besteak beste, Diputatuen Kongresuan urtero nazioaren egoerari buruzko eztabaida egitea, edo Senatuan autonomia erkidegoen egoerari buruzko eztabaida egitea, eta, agian, gaur egungo Gobernuak abiatutako jarduna, hots, «lehendakarien hitzaldi» izenekoa, Senatuan Gobernu Zentraleko eta autonomia erkidegoetako lehendakariak biltzen dituena; horien guztien kasuan, konstituzio konbentzioei buruz hitz egin dezakegu. Baina, berriro diot, jardun horiek aldatu edo bete gabe utz daitezke (adibidez, ganbera bakarra desegin daiteke eta ez biak batera, edo Gobernuko lehendakariak erabaki dezake urte jakin batean ez
|
duela
nazioaren egoerari buruzko eztabaidarik egingo, etab.). Modu horretan, erraz uler daiteke konstituzio ohitura eta, konbentzioek gure antolamendu juridikoan duten irismen mugatua.
|
|
|
Euskara umezurtz dagoela esan berri dugu bere bereak
|
dituen
nazio osagarrien aterpetik eta botere sozialaren babespetik kanpo dagoelako. Oraingo egoeradefinitzeko balio du iritzi horrek, nik uste:
|
|
|
b. Lurraldetasunaren ardatzean harilkaltzen
|
ditu
nazio identitatearen gainerako osagaiak (hizkuntza, historia, kultura...). Haren mendeko dabiltza hauek, eta hura mamitzen den neurrian bakarrik dute zentzua hauek; hobeto esan, lurraldea erakundetu gabe ez du biderik ikusten gainerako herri nortasunaren oinarriak garatzeko.
|
|
|
Gainerakoan, Europar Batasunari gertatzen ari zaiona gertatuko zaigu: herritarrak euskal herritar bihurtzeko gai ez diren bideetan galduta ibiltzea. Nazioidentitaterik sortzeko eraginkortasunik ez
|
duen
nazio eraikuntza aldez aurretikiragarritako porrota da. Eta horretan gaude, bideak eta borrokak noiz aldatuko zain.
|
|
|
Tradiziotik sortuta, euskal baserritarraren irudia erabili zeneuskal nazio norberaren diskurtsoa legitimatzeko (erro sakon eta eztabaidaezinetanezartzeko), oraingoan ere, euskal nazio norbera modernoa erabil liteke adierazlehuts gisara. Edo aukeran,
|
badugu
nazio irudi hau bertan behera lagatzea etaberriak, hutsetik, asmatzea. Nik lehenengo aukera nahiago dut:
|
|
|
egoera ulertzeko tresnakematen ditu. Euskaldunak ez dira abertzaleak edo euskaltzaleak euskara zapalduta, gutxituta edo baztertuta dagoelako, ez, euskara zapalduta, gutxituta edo baztertutaantzematen
|
dute
nazio norbanakoaren irudikapena indarrean dagoelako euskalnortasuna azaltzeko, eta termino politikoetan azaltzen delako.
|
|
|
Hegoaldeko herritarrak ez ote dira identifikatzen espainiar Estatuaren baitanjaun eta jabe diren hizkuntza, kultura, informazio eta erreferentzialtasun nazionalekin? Ez ote
|
ditugu
nazio ezaugarri horiek partekatzen espainiarrekin. Zakar antzeanesateko:
|
|
|
Horrek ez duesan nahi, jakina, nazio kultura guztiek hizkuntza desberdina izan behar duteniknahitaez: badira hizkuntza bera
|
duten
nazioak, dezente gainera, baina hizkuntzaberdin hori izan da, hala eta guztiz ere, nazio identitate berezi bakoitza eraiki dueneuskarria. Dakigun bezala, nazio identitatearen sistema ez du elementu osagarribatek soil soilik osatzen, askoren eginkizuna da identitate horren eraikuntza.
|
|
|
Boterearen kontzeptua oinarri oinarrizko auzia
|
dugu
nazio estrategiaren nondiknorakoak zirriborratzeko orduan. Boterearen izaera eta jarduera ikuspegi mekanikohutsean ulertzen badugu, adibidez, era honetako pentsaera eta jokabidea nagusituko zaigu.
|
|
|
– Aberri bereko haurrek
|
dituzten
nazio jarrerak aldatzen dira, gizarteklasearen, talde soziolinguistikoaren eta talde etnikoaren arabera.
|
|
|
Karaktere nazionala ematen dutenak, «l, esprit militaire et l, amour de la patrie» ei dira. Alemanek, hainbat erresuma txikitan zatikatuak, ez
|
dute
nazioaren handitasunaren kontzepturik. Berdin agitzen omen da italiarrekin, «dont la situation politique a depuis plusieurs siècles affaibli le caractère» (Ib.).
|
|
|
Nazioa indibiduo antzo ikustea ez da Fichte edo Humboldt-en batere partikularra, esanak esan gure artean batzuek. Iraultza aurreko literaturan ere edozein tokitan aurkitzen ahal
|
duzu
nazio frantsesa indibiduo moduan tratatua (eta hori ez da noski iraultzarekin sortua suposatzen: «cette nation a prosperé sous le même gouvernement pendant plus de douze siècles», irakurtzen duzu Rivarol baitan) 667:
|
|
|
Baina ez diozue irlandar bati ere entzunen Gaeltacht nazio bat denik. Denek, gaelikodun edo ez, Irlanda (Éire)
|
dute
nazioa. Hemen, ordea," euskal herria" eta" Euzkadi/ Zazpiak Bat" lasai asko nahasten ditugu.
|
|
|
Haiek nahi izan gabe, edo euren buruak sekula nazio gisa pentsatu gabe. Horrelako kasuek erakusten dute inork ez
|
duela
nazio izatea horrela ulertzen, eta haren jatorri estatalari buruzko teoriak enpirikoki eutsiezinak direla.
|
|
|
Euskal hiritar batek eduki ezin duen bezala bere nortasun politikoa aukeratzeko, nazioaren garapena ziurtatzeko, hizkuntzaren defentsarako, kultur ondare propioaren aldeko bermeak antolatzeko... eskubiderik. Eskubide horiek guztiak aitortzea (ematea?) saihestu nahian dabil Arteta, estaturik ez
|
duen
naziorik baden galdera erantzutea kontzienteki saihesten duenean. Hegemonismoari lekua egiten ari zaio, nazioen ontologia ebatzi ezinekoa dela dioenean (Espainiaren salbuespena ere norabide berean ulertu behar da).
|
|
|
Halako auziak erabakitzeko, berriz, bozketa da metodo demokratiko egokiena. Moulinesen iritziz, hegemonikoak izateko asmorik ez
|
duten
nazioetan egin lirateke bozketa horiek eta erdiak baino bat gehiagok erabakitzen duena errespetatu. Estatu berri bat sortzeko erabakia barne.
|
|
2008
|
|
|
Betiko galderarekin segitzen dugu: zer nahi
|
dugu
nazio bezala. Errazera jotzen dugu.
|
|
|
Ez dakit, ezin
|
dugu
nazio, koadrila, hiztun saldo, pop talde edo delakoa garela euskal herritarrok mesedez, filosofo batek egin dezala gure identitatea izendatzeko erabiltzen ditugun izenen azterketa dekonstruktibo maribollero politikoa, ja horrelako mugimendu estrategiko bat egin eta Kixmi sindromea saihestuz bagina bezala bizitzen hasi egin, egiten dugu gainera, aldizkari hau da adibide bat. Inozente bat naizela.
|
|
|
Nazio kulturalik, nazio euskalduna? ez
|
duen
nazio politikoaren boterea, estatus politikoa, ez da nazio kulturalaren eskuko izango.
|
|
|
Kontua ez baita, gure aldetik behintzat, estrukturalismoaren azalpen eredu teoriko horietan agortzea adierazi nahi genukeenaren zer nolakoa. Inolako determinismo zurrunik gabe pentsatu nahi genuke, eta hala pentsarazi nahi
|
genituzke
nazio identitatearen inguruko gorabehera gandutsuak. Egituren eta ekintzaren arteko dialektikari zirrikitu guztiak zabaldu nahi genizkioke geure burubidean; ekintzen eragin egituragarria ondo gogoan izanik, batetik, eta egituren baldintza mugak ahantzi gabe, bestetik.
|
|
|
Nazio identitatearen auzia oker planteatzeko joera bi aldetakoa da gure herrian: euskal letretan dabilen euskaltzale askok ez du onartu nahi nazio politikoaren eta nazio kulturalaren arteko barne lotura, alde batetik; eta euskal mundu abertzalean dabilen beste askok ez
|
du
nazio identitatearen auzia sentimendu eta ideologia politikotik haratago doan auzia dela onartu nahi. Zergatik ote?
|
|
|
Alegia, errealista izan behar dugula gauden gaudenean egonda, baina errealismoak ere badu bere muga: edo euskaldun gisa bizitzeko baldintzak
|
dituen
nazio bat sortzen dugu, edo gainerakoan ez du merezi herri euskaldunari duintasun nazionalik opa ez dion independentzia ereduetan lardaska jardutea. Argi ditzagun beraz ertz horiek, ustezko askatasunaren izenean lor dezakegunak erabat zapuztu ez gaitzan.
|
|
|
Nazioaren aurreko aro etnikoari dagokion herri mota izango genuke hori:
|
baditu
nazio izateko erro etnokulturalak, baina, guztiarekin ere, oraindik ez du nazio izatearen kontzientziarik garatu, arrazoi batengatik edo bestearengatik. Baina irits daiteke egun hori, hala ere:
|
|
|
Bai baitakigu, zoritxarrez, euskarak ezin dituela hizkuntza normalizatuaren nazio funtzioak bete, eta funtzio horiek bete ezean, nekez eragin ditzakeela hizkuntza batek herri bat autodeterminatzeko ondorioak. Ez euskal hizkuntza bere hartan hartuta gai ez delako, baizik eta, euskara dagoen estatus etnikoan egonda, bere jardunak ezin
|
duelako
nazio efekturik sortarazi. Euskara hizkuntza ofizialkidea da eskualde batzuetan, baina ofizialtasun formal horrek ez du naziorik eraikitzeko ahalmenik erakutsi gaur arte.
|
|
|
Edota, nahiago bada, egin dezagun galdera beste modu honetara: euskal humus etnokulturalaren erroak erauziak
|
dituen
nazio kulturalik gabe, zertan da nazio politikoaren zoria. Ba ote du atzera bueltarik itzulbiderik ez duen puntura iritsi ondoren?
|
|
|
Benetako nazioa esan dut, bai, eta jakinaren gainean esan dut: alegia, bere nazio ezaugarrien arabera bizi nahi
|
duen
nazioa nuelako buruan, bere nazio duintasunari eutsi nahi diona, ez oinarri oinarrizko identitate balioak, euskalduntasuna dela, nazio kultura euskalduna dela, lurraldea eta historia direla?, alde batera utzita arrazoi ekonomikoengatik bakarrik beste nazio baten altzoan asimilatua eta ezereztua izan nahi duen nazio bat.
|
|
|
alegia, bere nazio ezaugarrien arabera bizi nahi duen nazioa nuelako buruan, bere nazio duintasunari eutsi nahi diona, ez oinarri oinarrizko identitate balioak, euskalduntasuna dela, nazio kultura euskalduna dela, lurraldea eta historia direla?? alde batera utzita arrazoi ekonomikoengatik bakarrik beste nazio baten altzoan asimilatua eta ezereztua izan nahi
|
duen
nazio bat.
|
|
|
euskara partekatu ezean, arrotzak gara elkarrekiko lurraldearen eremuan, nahiz eta ideologia abertzalearen sentimendu batzuk sinbolikoki elkarrekin trukatu. Elkar ulertzen ez badugu, ezin
|
dugu
nazio bera partekatu. Zergatik?
|
|
|
zentzua eraikitzen. Horixe baita abertzale erdaldunaren ustea, alegia, hizkuntzak ez
|
duela
nazio askatasunaren zentzua eraikitzen.
|
|
|
Fedekontua bihurtu da euskal herriaren izaera abertzale askorentzat: izate enpirikoa
|
duen
nazio edo herri bat izan ordez, ideologia politikoaren fedean besterik ez du existentziarik gure herriak. Ez zaio ez arrazoirik falta, alajaina, Segurolari:
|
|
|
Gerra injustizia ekonomikoekin eta errepresio politikoarekin zegoen lotuta hasierako sozialista batzuentzat, elite estu baten berekoikeriarekin eta aginteko talde indartsuekin, chauvinismo nazional, inperial eta arrazialarekin. Sozialismoa zatituta egon zen tradizio militaristaren eta antimilitaristaren artean. Izan ere, marxistek eta marxista ez zirenek eztabaida
|
zuten
nazio estatuak sozialismorako aldaketan jokatu beharreko rolaren inguruan, indarkeria iraultzailearen inguruan, sozialistek gobernu kapitalistetan parte hartzea komeni zen ala ez?
|
|
|
Azken bi hamarkadetan, abian zegoen joera historikoa bizkortu eta tinkotu egin da. Egunotan ekonomiak
|
duen
nazioz gaindiko dinamika tinkoa da, eta ondorioz, ekonomialari asko mundu ekonomia bakarrez mintzo dira. Ekonomia globalizazioaren errealitatea egiaztatzeko, estatuek nazio ekonomietan duten kontrola eta administratzeko ahalmenaren galera erabiltzen dira.
|
|
|
Udalbiltzarekin gertatutakoak bai errepresiboari dagokionez, bai Udalbideri dagokionez nazio erakundearen beharra areagotu besterik ez du egin. EAJk sinatutako konpromisoak ez zituen bete nahi eta soilik beste erremediorik izan ez
|
zuenean
nazio mailako instituzioa eraikitzeko pausoa eman zuen. Duela 10 urte Espainiarekin zituen loturak eta gaur bertan dituenak estuegiak dira.
|
|
|
Hori da zure patua. Hori duzue eraiki nahi
|
duzuen
nazio madarikatu horretako patua, etorkizuna eraiki nahi duzuela ni bezalakoen lepotik; eta etorkizunik ez dagoela.
|
|
|
Bi mota horien artean badira berdintasunak, baina alde handiak ere bai. Azkenik, zenbait esku hartze komun proposatzen saiatuko gara, Euskal Herria bezalako nazio baten berariazko ezaugarriak kontuan hartuta; hau da, bi estatuek kulturaren eta politikaren arloetan minorizatu
|
duten
nazioarenak, eta autodeterminazioa jende askok eta aspalditik eskatzen duen nazioarenak.
|
|
|
Artikulu honetan, migrazio eta kultura aniztasunaren gaiari buruz arituko gara, estaturik ez
|
duten
nazioentzat, orokorrean, konplexua delako eta erronka bat delako, eta, bereziki, Euskal Herriarentzat.
|
|
|
Gutxieneko subiranotasuna bermatzen duen estatu edo tresnaren bat
|
duten
nazio edo komunitate politiko guztietan, arazo nagusietako bat da lurralde horietara iristen diren pertsona migranteen hiritartasuna lehendabizi, eta nazionalitatea ondoren41 Estatu subiranoa duten nazio guztiek, edo izan nahi duten guztiek, nahi eta nahi ez hausnartu behar dute arazo horretaz. Ahalik eta berme gehienekin egitea, bestalde, erabakigarria izango da gizarte horretako bizikidetza demokratiko eta anitzarentzat, bizikidetza eta kalitateari eragingo baitio, eta, halaber, gizartean ez da lehen mailako eta bigarren mailako hiritarren arteko edo integratuen eta baztertuen arteko bereizketarik egingo42 Arazoari ez zaio irtenbidea emango hiritartasunaren eta nazionalitatearen arteko desberdintasunari uko eginda, edo bata ezabatuta bestearen mesedetan, edo pentsatuta hiritar eskubideak" unibertsalak" direla eta nazionalitate eskubideak" norberaren aukerakoak" direla; arazo nagusia da bien arteko lotura eta batetik besterako urratsa nork eta nola definitu behar duen.
|
|
|
Gutxieneko subiranotasuna bermatzen duen estatu edo tresnaren bat duten nazio edo komunitate politiko guztietan, arazo nagusietako bat da lurralde horietara iristen diren pertsona migranteen hiritartasuna lehendabizi, eta nazionalitatea ondoren41 Estatu subiranoa
|
duten
nazio guztiek, edo izan nahi duten guztiek, nahi eta nahi ez hausnartu behar dute arazo horretaz. Ahalik eta berme gehienekin egitea, bestalde, erabakigarria izango da gizarte horretako bizikidetza demokratiko eta anitzarentzat, bizikidetza eta kalitateari eragingo baitio, eta, halaber, gizartean ez da lehen mailako eta bigarren mailako hiritarren arteko edo integratuen eta baztertuen arteko bereizketarik egingo42 Arazoari ez zaio irtenbidea emango hiritartasunaren eta nazionalitatearen arteko desberdintasunari uko eginda, edo bata ezabatuta bestearen mesedetan, edo pentsatuta hiritar eskubideak" unibertsalak" direla eta nazionalitate eskubideak" norberaren aukerakoak" direla; arazo nagusia da bien arteko lotura eta batetik besterako urratsa nork eta nola definitu behar duen.
|
|
|
Horrenbestez, gaia konplexua da, baina subiranotasun politikoa duten gizarte edo nazioek, badute, ondorioz, politikoki eta juridikoki arautzeko eskumena, gaizki edo ondo, hobeto edo okerrago. Tresna politiko hori ez
|
duten
nazioek edo herriek, eta autodeterminazioa helburu dutenek, ordea, gaiari behar bezala ekin behar diote, bestela, prozesuaren beraren oztopo bihur daiteke.
|
|
|
...pertsonaeta sektore kopuru handienen arteko itun demokratikoa ezartzea da gakoa, bi eskubide mota horiek guzti guztiok, inolako salbuespenik gabe eta baldintza berberetan, bermatuta izateko aukera eta ahalmena errespetatuko eta bermatuko dituzten espazioak eta tresnak eraikitzeko eta ezartzeko. b) Eta bestetik, gauza bat da nazionalitatea edo komunitate politikoa (eskubide eta betebeharrak osorik
|
dituen
nazio estatuko lurralde batekoa izatea modu egonkorrean, lurralde horretako biztanleentzat komunak izango diren tresna instituzionalak, kulturalak eta linguistikoak onartzen direla) eta beste bat, oso desberdina, identitate nazionala, kulturala edo komunitarioa, estatu nazio horren edo subiranotasuna bermatuko dion tresna izatea helburu duen nazioaren lurraldean43 Esaterako, gauza bat da euskal n... euskaldun, galiziar, extremadurar... espainiar, frantziar eta mistoa44(" hegoaldeko" herrialdeetako immigranteak iritsi arte), eta bereber, senegaldar, argentinar, kitxua... eta mistoa (hemendik aurrera).
|
|
|
...komunitate politikoa (eskubide eta betebeharrak osorik dituen nazio estatuko lurralde batekoa izatea modu egonkorrean, lurralde horretako biztanleentzat komunak izango diren tresna instituzionalak, kulturalak eta linguistikoak onartzen direla) eta beste bat, oso desberdina, identitate nazionala, kulturala edo komunitarioa, estatu nazio horren edo subiranotasuna bermatuko dion tresna izatea helburu
|
duen
nazioaren lurraldean43 Esaterako, gauza bat da euskal nazionalitate politikoa, eta beste bat hura osatzen duten identitateak: euskaldun, galiziar, extremadurar... espainiar, frantziar eta mistoa44(" hegoaldeko" herrialdeetako immigranteak iritsi arte), eta bereber, senegaldar, argentinar, kitxua... eta mistoa (hemendik aurrera).
|
|
2009
|
|
|
Nazio horretan bizi diren gizakiak iraganeko nazio horrekin identifikatzen al dira? Identifikazio horretan egungo biztanleek zein rol jokatu behar
|
dute
nazioan nazioa egiteko, galderei erantzun behar zaie hasteko eta behin.
|
|
|
Ingurumari honetan, Gasteizko gobernua abertzale gabe geratu da. Estaturik gabeko nazioek, barne desadostasunetatik haratago, nolabaiteko batasun bat mantendu izan ohi dute Estatua duen edo
|
duten
nazioen aurrean, gurean ordea, egoera bestelakoa da. Borroka parametroak aldatu direla dirudi abertzaletasunean, bi zutabe nagusienen arteko ikusezinak bere horretan dirau eta Kataluniako formula imitatzeko tentazioa izanen da.
|
|
|
Botere kontzeptuaren abstrakzioa egiten du euskal abertzaletasunak oro har, alde batetik, eta, bestetik, botere hori aktibatuta salbu ikusten du herri euskaldunaren zoria. Ez du ikusi nahi, ez du ikasi nahi, ez dagoela identitaterik gabeko botererik, eta euskarazko identitatea garatu ez duen botereak ezin
|
duela
nazio euskalduna bere onera ekarri.
|
|
|
Estatu Batuen eta Frantziaren babesa du Marokok, eta horrekin nahikoa
|
du
Nazio Batuen Erakundean bere kontrako edozein ekimen blokeatzeko. Horrela, urteak aurrera doaz eta Nazio Batuen Erakundea ez da gai erreferenduma antolatzeko.
|
|
|
Baina Espainiak ez
|
duenez
Nazio Batuen 1968ko Gerrako krimenen eta Gizateriaren aurkako krimenen preskribaezintasunari buruzko Hitzarmena izenpetu, ez du nazioartean zentzu honetan konpromiso zehatzik hartu, eta argudio horretanoinarritzen da bere betebehar eza baieztatzeko. Hala ere, Espainiak nazioartekobeste tresna eta hitzarmen batzuekiko atxikimendua adierazi du, tartean GizaEskubideen Adierazpen Unibertsala edo Eskubide Zibil eta Politikoen NazioartekoItuna.
|
|
|
Boluntario birtualen edozein ekimenek arrakasta izan dezan, ezinbestekoa da boluntarioen konpromisoa eta egingo duten jarduera ulertzea. Edozein zalantza argitu behar dute, GKEari beharrezko informazio guztia eskatu eta" posta elektronikoko mezuei ahalik eta azkarren erantzun", behar
|
du
Nazio Batuek. Gutxienez, mezua jaso dela baieztatzea komeni da, geroago erantzun arren.
|
|
|
Herritar gehien
|
duen
nazio musulmana da Indonesia. 234,3 milioi, zehazki.
|