|
2000
|
|
|
K. L. gazteak asko estimatzen dio keinu txiki hori, baina esaten dio itxaron
|
dezala
bere txanda, bai, itxaron dezala, asko eska  tzea ez bada. Eta, ziztu bizian, folioak irakurtzeari ekiten dio etengabe.
|
|
|
K. L. gazteak asko estimatzen dio keinu txiki hori, baina esaten dio itxaron dezala bere txanda, bai, itxaron
|
dezala
, asko eska  tzea ez bada. Eta, ziztu bizian, folioak irakurtzeari ekiten dio etengabe.
|
|
|
Eta ondoren, adierazi nahi duen ideiaren atari gisa, lau txiste kontatzen ditu, eta denak barrez lehertu beharrean jarri dituenean, beste azalpen hori irteten da bere ahotik, ezari ezarian: " Aldarte ona du bai liburu honen irakurleak, aldarte umoretsua, eta distantzia; baina beste gauza bat ere aitor
|
dezadan
: hemen espiritu ludikoa trajikotasunari gailentzen zaio".
|
|
|
Non dago mundu honetan Justizia! Ireki
|
ditzatela
Askatasunaren Ateak! Laster!".
|
|
|
Esaten du: " Eta ez
|
dezala
irakurleak nire liburuan sosegurik bilatu, desosegua aurkituko baitu; zeren orrialde hauetan barrena ez baitabil heroirik edo irabazlerik, derrotaren armada baizik; bai, derrotaren armada eta patu idatziaren kontra borrokatzen den gizagaixoa...". Armada aipatu duenean, jendea begira gelditu zaio.
|
|
|
Neurri batean, behinik behin, baliagarria zait. Eta, orduan, horregatik adieraz
|
dezaket
orain niretzat auto ilara poliki doala. Irratia jarri dut.
|
|
|
Giacomo Leopardi ez zaie arrotz: " zer zorion edo poztasun edo kontsolamendu ekar
|
dezake
egiak, hau da, ezerezak?". Itaunari ez diote erantzuten jakin.
|
|
|
Itaunari ez diote erantzuten jakin. Utzi beharra dago denborak aurrera egin
|
dezan
. Badakite, hala ere, denbora irabazteak ez dakarrela ezer onik, horrek beti bizia galtzea baitakar.
|
|
|
Baina, zergatik?, galdetu nion ene buruari, zergatik gu? Ez nuen erantzuna ezagutzen, ezin jakin
|
nezakeen
ezta ere zein helburu zuten edo nork (edo nor  tzuk) mugitzen zituen hariak isil gordeka. Gustura hartuko nituen galdera haien guztien erantzunak, noski, arerioa ezagutu egin behar baita, ahalik eta egokien hari aurre egin nahi bazaio, baina segituan jabetu nintzen inoiz ez nituela erantzunak jakingo.
|
|
|
Eroarena egin nuen, jakina; areago oraindik: bagoian bizi genuen barne giro sasimistiko hura aprobetxatuz, erabaki nuen zigarrokina itsuaren esku batean itzaltzea, argi jakin
|
zezan
nork agintzen zuen han; eta halaxe egin nuen; hura ez zen zipitzik ere kexatu, eta, beraz, nik pentsatu nuen edo gogo ahulekoa zela oso, edo bestela niganako mendekotasun erakusgarri gisa jokatu zuela hala. Itsu hura masokista nazkante bat ere ondo asko izan zitekeela gogoan neukan, ordea.
|
|
|
Ba ote zekiten tren hura ez zihoala inora? Zergatik esan zidan txartel saltzaileak zeina, izan ere, ez baitzen betikoa, beste bat baizik, garaiagoa eta lotsagabeagoa eta libertinoagoa inondik ere, nik ordura arte sekula ikusi ez nuena bidaia on bat izan
|
nezala
, ez baninduen ezagutzen. Gizalege hutsez?
|
|
|
inor ez zen bere lekutik mugi  tzen, inork ez zuen ezer galdetzen itsuak bakarrik, inork ez zuen angustiaz edo itobeharraz edo negarrik egiten. ...aiek guztiek bazekitela liberatuak izango zirela, edo, bestela, txarrenera jota, kondenaren ondorioak ez zituztela jasango; hortik ekartzea zegoen bidaiari haiek guztiak edo inpartzialak edo arerioak zirela; inpartzialak, jukutria edo, hobeto, trajedia hura antzezteko kontratatuak edo agian behartuak edota bahituak izan ziren neurrian; arerioa, ni, zuzenki nahiz zeharbidez, akabatzeko agindua izan
|
zezaketen
neurrian. Susmo txar hark indar hartu zuen nire baitan, eta, benetako  tzat jotzeaz gainera, iruditu zitzaidan nirekin zihoazen bidaiariak inpartzialtzat hartzea biguna eta arriskutsua ere bazela.
|
|
|
Zuhurra eta onargarria al zen pentsatzea akabatu egin nahi nindutela nire ipuin erromantiko edo endetxa edo serbentesio edo liren kausaz? Gorde al
|
zezakeen
giza arimak bere baitan horrenbeste gorroto?
|
|
|
Konforme nago psikiatrarekin. Zer besterik pentsa
|
nezake
–Psikiatrak lotura estua ikusten du.
|
|
|
Gehiegi dakienak ez daki ezer. Asko gogoratzen duenak ezin ikas
|
dezake
. Enuresia, bada; horrek bultza, eraman, behartu omen ninduen lehorrean igeri egiten ikastera.
|
|
|
Orain badakit zer den ozeanoa. Zer besterik pentsa
|
nezake
–Barka bezait ahalkea.
|
|
|
Basamortu antzuetatik nekeak jota nentorren. Ahoan senti
|
nezakeen
oraindik bakardadearen mihi ozpindua. Urrundik nentorren, desterruaren iruntzi mingarritik.
|
|
|
Zergatik esaten zuen orduan berdeak ikusten zitzaizkiola begiak? Arrazoi asko leudeke itaun horri taxuzko erantzun bat emateko, baina nork berak aurki
|
beza
gustukuen lukeena, nik ez dut-eta sekretu hori argituko. Gehiago interesatzen zait zeruaren amildegia; izan ere, norentzat da zerua amildegi bat, paraxutista batentzat ez bada?
|
|
|
Zein ingenuoa gure Diogenes zaharra! Baina utz
|
ditzadan
burubide hauek; Will Langekin ari nintzen. Eta zer esan dezaket nik, bada, William Langez, neuk gizon hura sekula ikusi ez banuen?
|
|
|
Baina utz ditzadan burubide hauek; Will Langekin ari nintzen. Eta zer esan
|
dezaket
nik, bada, William Langez, neuk gizon hura sekula ikusi ez banuen. Ezer handirik ez.
|
|
|
Inork ezin
|
dezake
esan zenbat urte dituen, ez baitaki noiz hilko den. Poeta handi bati irakurri berria nion esaldia behin eta berriz errepikatuz nindoan, stadiumera iritsi nintzenean.
|
|
|
Kanpoaldetik entzuten ziren orroek (eta atea zabalik egon izanak) sarrerazi ninduten; estreinako aldiz sartu ere, egia esa  tera, ezen ni ez bainaiz sekula aparteko kirolzalea izan. Beraz, kuriositate hutsez sartu nintzela adieraz
|
dezaket
, ez berariazko zer batez. Iragarkiek azaltzen zutenez, meeting handi bat ospatzen zen.
|
|
|
Ikuskizun hura aipatu nion orduantxe, eta isiltzeko agindu zidan hark, ezker besoa falta zuela, eta ezintasun hark zeharo mingosten ziola aldartea. Nik, gauzen alderdi ona ez ezik komikoa besterik ikusten ez dakien honek, galdetu nion, irrimirri apur batez baina betiere errespetuz, ea zein aldartez ari zitzaidan, kosmikoaz ala beste batez, probintziar idazle gaixo bat besterik ez nintzela eta azal
|
ziezadala
arren astiroago puntu hura. Ubel eta triste jarri zen, eta ilean artesia egiten hasi zen abilezia txalogarriz.
|
|
|
Igogailuaren zarata leunak inkontzienteki altxarazi ninduen. Lasterka abiatu nintzen eskaileretan gora, bizilagunek ikus ez
|
nintzaten
. Eta zergatik ez naute, bada, ikusiko?
|
|
|
Irribarre egin nuen berriz ere, baina hatzen dardarizo nabarmenek beste zerbait adierazten zuten, nik neure buruari ezkutatu nahi niona. Ezin uka
|
dezaket
: neure zer guztiak paper beldurgarri hartan hizki larriz eta argazkiz inprimatuta ikusteak zeharo inpaktatu ninduen, erraz ulertuko den moduan.
|
|
|
Okerrago oraindik. Zer egin
|
nezakeen
, baina. Hasteko, lasaitu.
|
|
|
Hasteko, lasaitu. Ez
|
nazala
beldurrak jan. Beldurrari aurre egin behar zaio, esaten zuen gure yoga maisuak.
|
|
|
Har
|
dezadan
atseden, neka nadin gero. Tira.
|
|
|
Ez al daukate zure begiek limpiaparabrisarik? Tira, tira, konta
|
iezadazu
: entzuleen maisu nauzu.
|
|
|
Hori ez da erraketa morala, moral galketa baizik. Ez
|
ditzagun
kontzeptuak nahas.
|
|
|
Nik ez dut ezer nahasten, lagun. Trafiko ilara erraldoi batean oro gal
|
dezakezu
: pazientzia, morala, birjinitatea, izena eta izana.
|
|
|
Oi, salbatzaileak! Zatozte, gizonok, munduan zareten gizagaixo guztiok, eta eros
|
ezazue
trafikoaren pandemia biblikotik salbatuko zaituzten GPS navigator system paregabea! Azkar, mugi, lau xoxetan, lau txakur txikiren trukean!
|
|
|
Dei
|
nazazu
John, mesedez, Townsend doktorea.
|
|
|
Edertasuna aipatu duzu lehen, harmonia. Egin
|
iezadazu
, mesedez, horri buruz bost folioko idazlan bat.
|
|
|
Gauza bat, Townsend doktorea: zergatik esan nahi dio loretxoak umeari aska
|
nazazu
–
|
|
|
Utz
|
ditzagun
, orduan, autoak, eta eser gaitezen parkean. Giro ederra dago.
|
|
|
Bada, ez nizuke esaten jakingo. Baina, ikus
|
dezagun
: ziklotimiarik?
|
|
|
Sina
|
ezazu
hemen, mesedez.
|
|
|
Eta hurrena, urdaiazpiko zaku batetik beso ustelgabea atera zuen, txan ta ta txan eginez, hamar urte atzera emazteak labanaz moztu zion beso berbera, bere bost hatz eta guzti. Eskuz esku pasatu zuten beso iletsua, ikusleriaren onespena jaso
|
zezan
. Alfredo Iradierrek pozik jaso zuen jendearen txalo zaparrada.
|
|
|
" Hauxe izan da ene sumendia, laba honen indarrak ehundaka sabel, ezpain, tunel, sarobe ernaldu ditu, ene gogoz kontrara, diru apur batzuen truk. Maria Magdalenaren leinuari fidel izan nintzen, egia da, baina orain, orain Gabriel goiaingerua nauzue, bere suzko ezpatarekin, eta nik salbatuko zaituztet bekatuetatik, kainendandik, judas gaiztoengandik, eta nire arbola, nire suzko kirtena ez du inork ebaki ahal izango, zeren, jakin
|
bezate
arerio guztiek, berau suntsituta ere, atzera loratuko dela zuhaitz bat bezala, gero eta ederrago, gero eta indartsuago". Jendeak eskuak lehertu beharrean txalotu zituen hitzok Hadesetik, eta halaxe erretirarazi zuten Abdul kaiolaratua.
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. ...hau ez da kronika poliziako bat edo biografia baten kontatze soil hotza, eta narrazio honek halako intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan
|
zezakeen
txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik askatzeak, gure ustetan, bizitasun pixka bat ekarriko liokeelako aditzera eman nahi den kontakizunari.
|
|
|
Ez dakigu, era berean, zer eguraldi egiten zuen Brown jaunaren eskuan aldaketa txiki hura gertatu zen egunean, euria ari zuen ala eguzkia zegoen; badakigu, ordea, zein egun zen, eta hori jakinik, eguraldia ere nolakoa zen jakitea baino gauza errazagorik ez dago. Jar
|
dezagun
, beraz, egun euritsu bat zela, eta haizeak ere gogor astindu zituela hiriko tamarizak eta platanondoak, baina ez gingko bilobak, hiri hartan ez zegoe  lako gingko bilobarik.
|
|
|
Beti bezala esnatu zen Brown jauna goiz euritsu hartan, zortziak aldera, eta ezkongabea zenez eta bakarrik bizi zenez, inork ez zion esan azazkal haiek oso aldatuta zeuzkala, oso handituta, ez ziruditela, ez tamainaz ez formaz ez kolorez, bere eskuko azazkal berezkoak, azaz  kalordeak baizik; Brown jauna ere ez zen, noski, txikikeria hartaz jabetu, eta bulegoan ere, astelehena izaki, inork ez zion hitzik ere aipatu aldaketaz. Era berean, ez genuke ziurtasun osoz esaten jakingo baina badakizu baietz zenbat denbora igaro zen azazkalen aldaketatik azken eta erabateko itxuraldaketaraino; eman
|
dezagun
, hortaz, hilabete. Apiril osoa.
|
|
|
eskuetakoak, jatorrizkoen aldean, handiagoak ziren, ilunxeagoak, biribilagoak eta, batez ere, zainduagoak! Luzaz gelditu zen eskuetako azazkalei begira, sorgorturik, ikusten zuenari arrazoiren bat aurkitu nahian, eskuei jira eta buelta eraginez, hatzak gora eta behera mugituz, orain astiro, bizkor geroxea  go, esku desitxuratu haiek begien onespena jaso
|
zezaten
zain. Behaketa luzearen ondoren, irribarre sineskaitz bat sortu zen Brown jaunaren ezpainetan, eta afaria prestatzearekin batera erabaki zuen aurkikuntzaren berri inori ez ematea, batik bat uste osoa zuelako loaldi goxo batekin dena bere onera etorriko zela.
|
|
|
Gauzak bere onetik ez ateratzea erabaki zuen, desarrazoiaren sareetan ez erortzearren, gehiegikeriei eta mamuei kalipuz uko egitea. Eta bere burua apur bat sosegatzeko, behin behineko bakea, badarik ere, izan
|
zezan
, axaleko arrazoiren bat aurkitu nahi izan zuen, nolabaiteko gezur errukarri bat; nora jo, bada, arrazoi bila. Medikuntzara.
|
|
|
Euria egitea eta negar egitea sinonimo dira; eta haren eskutik: Inork ezin
|
dezake
haizea hautsi. Ezustean oldartzen zuten beti aforismo harrigarriek, eta Brown jaunak abegi onez hartzen zituen, eta goxoki on bat dastatzen den bezala luzaz edukitzen zituen hitz laburño haiek ahosabaian, esanahi guztia xurgatu nahian.
|
|
|
Irribarre keinu bat azaldu zen haren ezpain aparrez inguratuetan osaba Gilitoren kontura, baina keinua hain txikia izan zen, eta apar geruza, berriz, hain ugaria, non neke izango baikenuke eta hau ez da kontalariaren estu ibiltze/ ez ibiltze kontura soil soilik mugatzen, ezta fisonomia irakurketa huts batera ere zehatz mehatz adierazten keinu hura alaitasun xumekoa izan zen edota etsipen maxkalekoa. Nolako edo halako, gure aldetiko ezin erabakitze honek ez luke, inolaz ere, narrazioaren gardentasuna lainaje umel batean murgildu behar, zeren zinez aurrera
|
baitezakegu
xehetasun honi buruz aitortu dugun jokaera zalantzatiak ezen ez ezjakintasunak, eta are gutxiago zabarkeriak ez dituela gradu erdi batean ere aldatzen gertaeraren koordenadak.
|
|
|
Jarrai
|
dezagun
. Minutu ezbaitsu baten ondoren, ispiluaren aurrean jartzea erabaki zuen.
|
|
|
Lehen egun haietan, gauzei neurria har  tzen ikasi zuen, hura guztia berez etorriko zelakoan bere onera. Esku oinen aldaketak, hotz pentsatuta, ez zuen aparteko arazorik sortzen, ez zion Brown jaunari ohiko bizimodua egin
|
zezan
behaztopa gaindiezinik ipin  tzen; nahikoa zuen neurri txiki batzuk har  tzearekin. Eta halaxe egin zituen lehen hiru egunak, lanean, aparteko aldaketarik gabe:
|
|
|
denak, luze. Eta orduan pentsatu zuen, gosal  tzen ari zelarik, hura haluzinazio baten ondorio besterik ezin zitekeela izan, eta hala izanik ere edo, hain zuzen, halaxe zelako, ez zuela askorik iraungo, ezin
|
zezakeela
askorik iraun, eta gehiegikerien sareetan ez erortzeko ahalegin guztiak egin behar zituela, eta egoera hura ahalik eta modurik naturalenean eraman. Eta zein zen modurik naturalena?
|
|
|
Gainerako sentzumenak noiz aldatzen joan zitzaizkion, alegia aste hartako zein egun jakinetan, ez genuke zuhurtasun osoz esaten jakingo, baina gutxi gorabeherako hurbilketa batek ere guztiz eusten dio kontakizunaren espirituari eta hariari eta erakargarritasunari, eta berdin izango da eta berdin ez bada, berdintsu adierazten badugu asteartean aldatu zitzaiola usaimena beti ere, hori bai, ustekabean; asteazkenean, ikusmenar; ostegunean, entzumena; eta ostiralean, ukimena; beste era batera ere izan zitekeen noski, hori ez dago ukatzerik, eta akaso lehenago aldatuko zitzaion en  tzumena ikusmena baino, eta ukimena, beharbada, ez zitzaion ostiralez mudatuko, neurri handi batean ukimena esku berrien jabetzarekin aldatuta zeukalako, aldez edo moldez, ordurako. Nolanahi ere eta ordenaren gorabehera bigarren mailako zer bat dela garbi geldi dadila nahi genuke, bost egunen buruan halako aldaketa bortitz eta guztizko batek gizaki batengan sor
|
dezaken
desosegua, noraeza eta nekea izugarria dela kontuan izanik, bada esan behar dugu Brown jaunak oso ongi bereganatzen jakin zuela horrek berekin zekarren guztia bizitzeko eta gauzak ikusteko eta ikasteko modu berri bat, lehen egunetan batik bat. Orain gutxiago entzuten zuen, gehiago usaintzen, ez zitzaion camember gazta gusta  tzen eta asko, berriz, Margarita pizza; laztu egiten zitzaion ilea ile beltz motz kixkur antzekoa, ez jada horaila foam zati bat uki  tzean, eta bistak arintzera egin ziola iruditzen zitzaion, hobeto ikusi ez baina begiak lehen baino azkarrago mugitzen zitzaizkiola, artega bezala, urduriago.
|
|
|
ohartu zen begiek nekez egiten zutela aurrera edozein motatako letren aurrean, itxi egiten zitzaizkiola Garcilasoren soneto batekin, Galdósen nobela batekin, Filisteoen pasartearekin... eta Edmundo de Oryren aerolitoekin!; eta ez hori bakarrik: begi berri haiek onez eraman
|
zezaketen
letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik. Kultura txirotze hari bai iritzi zion benetan tristea eta penagarria, eta analfabetismoaren atarian sentitzeak seko hondoratu zituen haren animo lehen ere ajetuak, eta halaxe, beste zereginik gabe eta oharkabean, negarrari eman zitzaion luzaroan, eta, halako batean, artean ordu txikietan, besaulkitik jaiki, eta, ordura arte sekula egin ez bezala, telebista piztu zuen; han ikusi zituenak eta hura ikusten berak egin zituenak geldi bitez geure artean, ez dira-eta lau haizetara barreiatzekoak.
|
|
|
Baina inork santujaletzat har ez
|
gaitzan
edo zer zitalagotzat, eta iradoki besterik egin ez dena eta bere horretan ere nahikotxo badena, ulertu nahi duenarentzat esplizitatzera joz, eta ez noski halako morbo arrazoigabe batek bultzaturik, beste erremediorik ez dagoelako baizik, bada astelehen goizeko berrikuntza azaltzea dagokigu orain, ordu txikietako filmarekin zerikusi estua gordetzen duena, eta bere gordintasun guztian jakinaraziko ... Hara:
|
|
|
Aurrera
|
dezadan
orain aste hartan ere hu  tsik egin gabe joan zela egunero egunero bulegora; hiru aste egin zituen, beraz, bulegora joanez eta bere diseinuak eginez, itxuraldaketa prozesua hasi eta gero. Eta hutsik egin gabe joan zela esan dugu, eta bere lana txukun bete zuela ere bai, azken baieztatze hau guztiz egia ez den arren.
|
|
|
Posible ote zen, mekaguensandios, zera haiek guztiak oharkabean pasatzea? Bada, esan
|
dezagun
lehenbailehen: ez, jakina.
|
|
|
ez, jakina. Eta gauzak zuzen esatearren, adieraz
|
dezagun
behingoz ez zirela oharkabean pasatu, eta lehen aipatu bezala, aitzakiak eta estrategiak zirela medio, egin zuela aurrera nola edo hala, ahal izan zuen punturaino: belarriak belarriorde ziren; begietan lentilla ilunak ipini zituen; orbaina etxeko istripu baten ondorio zen; aho  tsarena, katarro gogaikarri baten errua; denetarako bazuen erantzuna Brown jaunak, arrazoibide erraza, naturala, sofistikaziorik gabea; eta horrexegatik sinesten zion jendeak, ez zuelako atziperako gogo gaiztorik, erantzuna sano sano botatzen zuelako, zer ezkutaturik ez balu bezala.
|
|
|
Horiek denek bihotz arimaz hunkitzen zuten, ondo sentiarazten, baina Brown jaunaren eskakizunak harago zihoazen, eraginkortasuna zuten helburu. Nork salba
|
zezakeen
egoera hartatik? " Suhiltzaileek", pentsatu zuen, bere buruari txantxa hori onartuz, eta, beste zotin batek irribarre erorixea desitxuratu ziolarik, seriotasun mingarrira itzuli zen segituan.
|
|
|
Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista. ...hitza ahoan dastatu ahala, haragiaren flakezian eroririk, beharbada, pentsatu nuen nik ere gustura konkistatuko nukeela azafata gaztaina bero haietakoren bat, zergatik ez?, eta nik ederki erakutsi ahal izango niola miserikordiaren eremu txuria eta argiaren iruntzia, jainkoen errukia eta iluntzearen zauri antzua, eta hainbeste eta hainbeste gauza gehiago uhinek edo haizeek nire gorpua ezerera itzul
|
zezaten
aurretik...
|
|
|
Eta beste dohain bat ere bazuelako, apartekoa eta bitxia: bere adar bakarrez gurutzearen seinalea eginez, den dena purifika
|
zezakeelako
, hala airea nola sua edota ura. Hortaz, zergatik hil zuten?
|
|
|
Hortaz, zergatik hil zuten? Gu salbatzeko aukera izan ez
|
zezan
. Eta, zer zela eta zeuden gugandik gero eta bertago panterak eta sugegorriak eta salamandrak eta fenix hegaztiak eta putreak eta hidrak eta aspidak?
|
|
|
Ez al zekiten, akaso, zinpeko zaintzaile haiek basiliskoa Satanas berbera zela, zeinak, paradisuan ezkutatuz, Adan eta Eba engainatu baitzituen? Zer onik espero
|
genezakeen
, bada, piztia pozointsu harengandik?
|
|
|
Eta nik baietz egin nuen berehala buruarekin, baietz demonio, ea ez al nuen irudimena kontrolatzen ikasi. Eta zer eskain
|
ziezadakeen
halako une larri batean nire jakinduriaren altxorrak. Zer, esperientziaren zamak?
|
|
|
Negarrari ekin genion gero, Edurtxo Caterpilarrek behin eta birritan adierazi zigun arren amonatxo haurdunena parodia bat zela, halako antzerki satiriko bat. Baina guk eta horrexegatik jakin nuen beste hiru gonbidatuen izaeraz eta minduraz beste begi batzuekin ikusten genuen oro, anestesiaren edo maitasunaren begiekin, guk edaniko ardoaren ozpinduak zer berezi bat, hondar berezi bat utzi baitzuen gugan, sentiberatasun isuria biziki areagotzen zuena; guk, hortaz, ezin ikus
|
genezakeen
graziarik halako satira beltz batean, edota azafatek beren borondate on guztiarekin egun batzuk atzera erakutsi ziguten show gaztaina lerden beroarekin, hienaren larrutzeari edo Afrikako ume gosetuen gainean egiten ziren txiste gordinei irribarrerik txikiena ere egiten ez genien modu berean.
|
|
|
Gertakari txiki ezusteko hark nire baitan sortu zuen ondoeza ez dut orain aditzera emango; soil soilik esan behar dut, betidanik gogaitu izan nauen komunikazio inkomunikazio dikotomiak sortzen dituen arazo nire ustez konponezinekin akordatu nintzela orduan ere ezinbestean, eta, atzera, nire teoria ezkorra, nahi bada, eta agian atzerakoi samarra ere bai, baina ez horregatik okerra edota enpirismorik gabea sendotu egin zen, kasik errefutaezin bihurtzeraino. Mila froga eman
|
nitzakeen
gizakion arteko komunikazio ezintasunari buruz; horietatik bat aukeratzekotan, nire izate guztia aspaldidanik zauritzen duen adibidea aukeratuko nuke zalantzarik gabe, ezinago argi adierazten zuelako nire teoriaren funtsa batetik, eta, bestetik, ni neurrigabeki eta desesperatuki mintzen ninduelako. Zenbat gutun bidali nizkion nik neure maite kuttun bihotzekoari, gaxte gaxtetatik hasi eta gaurko neure zahartzaro ubel honetaraino?
|
|
|
Eta arrazoibidea arrazoizkoago izan zedin, eta sakonago, idazle txekiar buruzuri baten ahotik hauxe adieraziko nuke jarraian: " Gizakiak eternitatea irrikatzen du, baina ezin lor
|
dezake
haren suzedaneo bat baizik: estasiaren unea".
|
|
|
Baina ez nion ametitu nire buruari pentsamendu makur hura, zakarkeria matxista atzerakoi hura. Zeren, egia izanik ere, zer egin
|
zezakeen
urkamendia zain zeukan emakume koitaduak. Zer egingo genuke gainerakook une latz azkenaren atalasean?
|
|
|
" Bada, telekinesiaren bidez". Erantzunak hotz utzi zituen guztiak, eta Otsotzarmendi jaunak xehetasun gehiago eman
|
zezala
eskatu zion. " Telekinesiaren bidez nire pertsonalitatea beste gizaki batengan txerta dezaket ukimenaren bidez; hau da, nik behar nukeena da...".
|
|
|
Erantzunak hotz utzi zituen guztiak, eta Otsotzarmendi jaunak xehetasun gehiago eman zezala eskatu zion. " Telekinesiaren bidez nire pertsonalitatea beste gizaki batengan txerta
|
dezaket
ukimenaren bidez; hau da, nik behar nukeena da...". Deerek eten zion, zorrotz:
|
|
|
Ana Morenak irribarre sardoniko bat egin zuen, galdetzailearekiko irain gisa. " Horixe da zuk nahi zenukeena idatzi zuen astiro astiro arbel elektroniko estreinatu berrian, zure emazteak inoiz jan ez dizuna nik jan
|
niezazun
, urde alaena!". Jendeak barre egin zuen gogotik berdekeriarekin, eta Otsotzarmendi jaunak baietz bezala egin zuen buruaz, barre txikiak esku ahurrez ezin ostendurik.
|
|
|
Armando Bonilla zen, Otsotzarmendi jaunak ahots hanpatuz azaldu zuen bezala, alboan nuen gizagaixo onanista gortzen hasia gaixotasun batek bestearekin zerikusirik izan ote
|
zezakeen
pentsatu nuen tarte laburño batez; alegia, bigarrena lehenaren ondorio izan ote zitekeen, baina ez nuenez taxuzko hipotesirik ehuntzerik lortu, bada hementxe utziko dut, oraingoz behintzat, auzia. Harixeri tokatzen zitzaion hurrengo larruketa mingotsa.
|
|
|
" Armando Bonilla", eta hark bere izena entzuten zuen bakoitzero" zuen zerbitzurako" erantzuten zuen apal eta umil, gutxiagotasun konplexu argi eta garbiz. Kanpai jotze demasak izan ote
|
zezakeen
konplexu haren egituraketan parterik?: hala galdetu nion atzera neure buruari.
|
|
|
Halaxe egin ere. Esan al
|
dezaket
, beraz, zuhurtasun osoz, huraxe klaustro gotiko bat zenik. Ez al zen hura dena kartoi harri huts hutsa izango?
|
|
|
Ez al zen hura dena kartoi harri huts hutsa izango? Garaiari dagokionez ere, bat edo batek esan
|
dezake
zehazgabe bezala nabilela, ez dagoela argi kontagai dudana noiz gertatu zen. Arrazoi puskarik aitortu behar nioke, dudarik ez, galdetzaileari, eta zentzu horretan Inkisizioaren gainean egin nuen aipamena zuzendu behar nuke, oker ulerturen bat bidera dezakeen neurrian; hau da, Inkisizioa aipatu nuen, ez Inkisizioaren garai ilunetan geundelako, ez, une latz hark garai haiek ekarri zizkidalako burura baizik.
|
|
|
Garaiari dagokionez ere, bat edo batek esan dezake zehazgabe bezala nabilela, ez dagoela argi kontagai dudana noiz gertatu zen. Arrazoi puskarik aitortu behar nioke, dudarik ez, galdetzaileari, eta zentzu horretan Inkisizioaren gainean egin nuen aipamena zuzendu behar nuke, oker ulerturen bat bidera
|
dezakeen
neurrian; hau da, Inkisizioa aipatu nuen, ez Inkisizioaren garai ilunetan geundelako, ez, une latz hark garai haiek ekarri zizkidalako burura baizik. Aipamen hori, beraz, zentzu figuratuan egin nuen, eta halaxe ulertu beharra dago, nahitaez.
|
|
|
" Ez dut uste, Deere jauna. Baina agian arrazoi izan
|
dezakezu
, bai. Ez dakit".
|
|
|
Deereren behementziaz nahikoa nazkaturik, Otsotzarmendi jaunak hartu nahi izan zuen hitza, itaunketari ukitu gizakorrago bat eman nahian, baina Deerek ez zuen men egiteko inolako intentziorik. " Jakin behar du jendeak, jakin behar du etxeko teleikusle errespetagarriak, gizaseme dohakabe itxurako hau, gizaseme onanista zikin hau zer den, zer izan den, gizarteak berriz inoiz halakorik pairatu beharrik izan ez
|
dezan
". Airean utzi zuen esaldia, eta Deerek ezpainak busti zituen ur tragoxka batez.
|
|
|
" Iturri onetik dakigu Armando Bonillak Afrikan egin zituen misiolari lanak zer  tzuk ziren, eta ez dira, lagun maiteak, erraz, itsu itsuan sinesteko modukoak. Bagenekien basakeria gurekin bizi zela, guregan sortzen eta zornetzen zela, bai, baina hainbesterainokorik... hainbesterainokorik ezin
|
dezake
bururik gaiztoenak ere irudika". Armando Bonillak, bien bitartean, etzaulkian jarraitzen zuen etzanda, egonarriz, itxuraz guztiz bere onean, ausart, bat batean gutxiagotasun konplexu hura gainditu balu bezala, Deere jaunari kontra egiteko prest.
|
|
|
Eta zer hausnarketa egin nuen Otsotzarmendi jaunaz? Bada, auskalo eta batek daki zalantzati horien azpian, gizaseme kalkulatzaile bat ezkutatzen zela, otsoak bezalaxe, gaizki egiten badu, bere burua zigortzen duena, eta, era berean, hipopotamoek bezalaxe, zelaietan atzera eginez sartzen dena, kontrako norabidean joan dela irudi
|
dezan
. Hau da, nolakoa zen, egiaz, Otsotzarmendi jauna?
|
|
|
putakumea". Otsotzarmendi jauna hesteak bota beharrean jarri zen ateraldiarekin, ia leher  tzean gorri, eta, mugimenduen bortizkeriarekin, ordezko hortz aginak jausi zitzaizkion ziztu bizian lurrera, eta zinpeko zaintzaileen ahalegin kalapitatsuak alferrikakoak izan ziren, ezen, haiek ohartzerako, basiliskoak hain gertu zegoen jada platotik, non bere hats beldurgarria senti
|
bainezakeen
sudurmintzetan gora irentsia baitzuen ordezko hortzeria urreztatu hura, auskalo zein animalia ote zen pentsatuta. Orduan bai iskanbila!
|
|
|
Haserre borbortsu hura aprobetxatuz, neure iturrira ekarri nituen urak: " Hil
|
dezatela
! Exekuta dezatela!
|
|
|
" Hil dezatela! Exekuta
|
dezatela
! Asesina dezatela!".
|
|
|
Exekuta dezatela! Asesina
|
dezatela
!". Hainbeste behementziaz esan nituen esloganok, hain gartsu, hain iraultzaile plantan, ezen denek txaloka erantzun baitzuten, eta txistuka, eta begiak gorrotoz blai.
|
|
|
Eta Julen Deerek, zer esanik ez. " Hil
|
dezatela
! Exekuta dezatela!
|
|
|
" Hil dezatela! Exekuta
|
dezatela
! Asesina dezatela!", oihukatu zuen herriak behin eta birritan, behin eta birritan, eta hirugarren aldi batez ere bai.
|
|
|
Exekuta dezatela! Asesina
|
dezatela
!", oihukatu zuen herriak behin eta birritan, behin eta birritan, eta hirugarren aldi batez ere bai.
|
|
|
Eta orduan Da Vincik esaten zuena adierazi behar izan nion aurkezle prestuezari: " Inork ezin
|
dezake
basiliskoa hil, animalia batek izan ezik: erbinudeak.
|
|
|
erbinudeak. Ekar
|
ezazue
erbinude bat eta erruda usaintsu pixka bat. Eta kontuz ibili bere pozoiarekin ez ezik, bere hatsarekin eta begiradarekin ere".
|
|
|
Eta, horren segidan, adierazi zuen bera ez zela bizi izan, ez zelako bere buruaz oroitu nahi. " Zer oroigarri izan
|
dezaket
neure buruaz?", galdetu zion erretorikoki bere buruari, eta galdera hori aprobetxatu zuen lehen aipatu dizkizuedan astakerien berri emateko. " Zer oroit dezaket nire iraganaz?
|
|
|
" Zer oroigarri izan dezaket neure buruaz?", galdetu zion erretorikoki bere buruari, eta galdera hori aprobetxatu zuen lehen aipatu dizkizuedan astakerien berri emateko. " Zer oroit
|
dezaket
nire iraganaz. Keniako matatuetan dozenaka hildako utzi nituela bide bazterretan edo zuhaitz lerdenen kontra zanpatuak, eder ba  tzuen truk?
|
|
|
Ba al dut nik iraganik? Zertarako balio didate errefrauek, horiek ere ezin
|
badezakete
nire iragana zuri. Horiek ere ezin badezakete nire atsekabea otzan?
|
|
|
Zertarako balio didate errefrauek, horiek ere ezin badezakete nire iragana zuri? Horiek ere ezin
|
badezakete
nire atsekabea otzan?
|
|
|
Ez al zen nahikoa kondena hiru aurkezle haien jipoiketa pairatu behar izana? Zuri al
|
zezakeen
amaiera batek hainbesteko oinazea. Zilegi al da edozein bide helburu bat lortzeko?
|
|
|
Tira. Honaino azken atalaren atari gisa aurrera
|
ditzakedan
hitzak. Nirekin zer egin zuten, laster batean jakingo duzu.
|
|
|
Erabaki sendo haren ondoren, hiru aurkezleek ordu erdiko atsedenaldia izan zutenez paperak eta errepasatzeko, argiak itzalita zeudelarik eta ikusleak palomita jate isilekoan, bada, aulki hartantxe ahalik eta erosoen eseriz artean Ana Morena zenaren haragi erre usain sarkor okaztagarria ederki asko suma
|
nezakeen
, aulkiak belus gorrimin hartatik isurtzen zuena, programara ekarri nindutenetik hainbeste alditan neure buruari egin nion galdera egin nion berriz ere, baina orduan larritasun handiagoz beharbada: zergatik ekarri naute hona?
|
|
|
Ezen, ustezko harritzarra tankera hartan erori eta ez zela txikitu ikusirik, ikusle batek eta bik eta hiruk programaren faltsukeria salatu zuten, eta biluzik, larru gorritan, sarreraren dirua itzultzea eskatu zuten. Hiru dohakabe atzipetu haiekin zer egin zuten ez dut dagoeneko oroimen garbirik, baina ez nintzateke oso oker ibiliko baieztatuko banu, hodi zabal ezkutu ba  tzuez baliaturik, halako gas mota hotz hotz bat bideratu zutela protestagileengana lekuko fidel gisa erabil
|
dezaket
nire ezker eskuko hatz txiki une harez geroztik izoztua, minutu eskasen buruan seko izozturik utzi zituztelarik, hitza ahoan dilindan zutela.
|
|
|
Gargola benetakoa ez izanak ez zuen ikuslerian ardura edo zalantza apartekorik sortuko: palomitaz eta txokolatez eta goxokiz eta aldizkari pornografikoz horni
|
zitzaten
bitartean, ez zen haiengan errezelo arriskutsurik sortuko, ez zen haien kontzientzia esnatuko. Eta puntu horretantxe etenalditxo bat egin nahi nuke nire buruari dagozkien kontuekiko, garrantzitsua baiteri  tzot oso ikusleen kontzientzia lozorrotuaren gainean egindako aipamena argitzeari eta luzetxoago azaltzeari.
|
|
|
Bai gizakiak nola animaliak. Eta orduan ere ikusle asko eraman zuen aurrean drogak; gaindosiak, kalitate eskasa, ohitura falta, ihes egin nahia, bizkarroikeria... aukera
|
beza
irakurleak plazer duena. Gauza da, droga zebilela han barra barra ene iritzian, eta eskua joan zitzaiela nolabait arduradunei jendea lasai eta gustura eduki nahi bihozgabe hartan.
|
|
|
Galdera horiek guztiak niretzat gorde eta, Armando Bonilla ez asaldatzearren, disimuluz, platera ondo ondo garbitu eta eraztuna iren  tsi nuen. Eta orain, irakurle, atera
|
itzazu
zeuk kontuak. Nik nahikoa esan dut.
|
|
|
Eta arestian esan bezala, azken atal honetako xehetasunez edota apaingarriez ez dudanez oroimen garbirik, bada ahapaldi hau hasteko esan
|
dezaket
une hartantxe euri langarra ari zuela patioa toldo hori erraldoi batez estalita zegoen, hori gorri marrakiko batez hain zuzen ere, zirku baten itxura bete betea ematen ziona, eta abendua zela, adibidez, eta ikusleriaren ehuneko hogeita hamarra ordurako gezurretazkoa zela, hau da, artelana edo jostailu huts hutsa. Eta xehetasun txiki hauen ondoren, esan behar dut orduantxe hasi zela benetako borroka.
|
|
|
Udazkenetik badator karabana erraturik, Apunte eta azkurak eta Urliaren eskuak, olerki liburuak; Eldarniotan, ipuin sorta eta Zer gerta ere, nire nobela oso amaitu gabea, azken hau, erabaki berri dudanez, sekula argitaratuko ez dena. Ikus
|
dezakezun bezala
, irakurle, letren erresuman sartu izana nire lotsagabekeriaren eskutik zuri dezaket soil soilik, eta egun zabaltze urdin bat bezain argia da ez naizela ni deitua izango Parnasoko ezti gozoak dastatzera. Nire liburu hauek guztiak eta samintasunik gabe dio  tsut hau, oinak lurrean jarrita erreak izan litezke, suntsituak, eta ez luke horregatik literaturaren ozeanoak malko pare bat baino galduko:
|