|
2000
|
|
|
Orain arte ez genuen Euskal Herri osoan aztarnategi bat ere Paleolitokoa, aztarna batzuk bakarrik. Orain arte Euskal Herrian tresnei bakarrik galdetzen genien garai haiei buruzko informazioa biltzeko, orain aztarnategiari ere galdetuko diogu eta aztarnategi horrek eman
|
dezake
zer nolako landaredia zegoen orduan. Orain arte hezurrik ez da azaldu, terrenoak azidoak direnean hezurrak galdu egiten direlako, baina sua aurkitzen baldin bada orduan datazioa egin dezakegu termoluminiszentzia metodo horren bidez. Badakigu Irikaitzeko aztarnategiak 200.000 urtetik gora daukala, baina 300.000, 400.000 edo 500.000 urte duen jakingo dugu.
|
|
|
telefonoak jo arte itxaroten egon" eta bestea, telefonoa alde batera utzi eta zeuk zure lana sortu. Modu honetan gainera, guk erabaki
|
dezakegu
zer kontatu, zeinekin eta nola; horrek bultzatu gaitu Dar Dar sortzera". " Helburu nagusia antzerkitik bizibidea ateratzea izanik, merkatu eta ikusle guztiengana iritsi beharra dago, hori hasteko.
|
|
|
Ipuin arriskutsuak bildumako ipuinak ere ederki sar
|
zitzakeen
Zer gerta ere bilduman, marko narratibo berean sar baitaitezke. Nahiz eta gazte literaturako sail batean argitaratu diren, aipaturiko bilduma honekin duen lotura dela bide erabaki dugu lantxo honetan leku txiki bat eskaintzea.
|
|
|
Hor salatzen duen garai hartako pedagogia bihurria, bere muinean antipedagogia zen. Ikus
|
dezagun
zer zioen:
|
|
|
Euskaldunen kasuan aspaldian irentsi ditugun parekotasunak, gizon eta emakumeen artekoak, indioek arima ere badutela (zuriek bezainbat, behintzat), zalduneneta herri xehearen burumuinaren neurrian etab., legamia baino urrunago eboluzionatuduten beste herrietatik, pentsa
|
dezakegu
zerk edo zerk, txikia bada ere, bereizten gaituela (txikia izanik ere delikatua, sentibera, omen), gertaerek (mende batzuetako esperimentuek) adierazten duten gisan.
|
|
|
Aurreko galderari erantzuteko baietzak zein ezetzak duten garrantzi nabarmena azpimarratuz, hurbil gaitezen orain Estaturik ez duten nazioetara, eta ikus
|
dezagun
zer nolako errealitatea aurki daitekeen eta zein den kulturari dagokion gai honi buruz Estatu nazioarekin bat egiten ez duten beste era honetako nazionalismoek erakutsitako jarrera, eta oraintxe bertan airean utzitako galderak berebiziko pisua hartuko duela konturatuko gara. Hasteko, diogun ezen mugimendu nazionalistak izugarrizko kapital politikoa izango duela eskuartean, baldin eta berak ordezkatuko lukeen kultur taldearen errealitateaz nolabaiteko gizarte mailako sinestea edota uste osoa zabaltzen badu.
|
|
|
Ea ba, hemen naukazu, erruki zaitez nitaz. Azal
|
iezadazu
zer ikusten den hortik goitik; esaidazu egia: inmentsitatearena elizak asmatu du, ezta?
|
|
|
Eta, nola hura ez baitzetorren eta nola burutik ezin bazter
|
bainezakeen
zertan ari ote zitekeen, hala, neure jakin nahiak bentzuturik, goiti beheiti jantzi, kanporat jalgi, eta ni ere, enigmaren argitzeko, ezkutuka eta itzalgaizka ibili nintzen harat eta honat, Mattinen xerka.
|
|
|
Edo, benturaz, bai... zeren eta, bat batean, napolitarraren kontseiluz Pisako katedralean aditu nuen meza etorri baitzitzaidan bururat, eta, harekin batean, oihu erdiragarri hura, erro errotik eta bihotzaren erditik atera zitzaidana: Credo!, apez izaiteko dei bat ere izan zitekeena, eta ozentki eta bortizki deitu ninduena... eta, uste nuen arren ezen, irririk gabeko egun goibel haien ondotik, ahantzia izan
|
nezakeela
zer zen irri egitea, aldiz, irri egiten ikusi nuen neure burua... zeren eta gurasoek ere apez nahi baininduten, eta, baldin erraiten banien ezen apez izan nahi nuela, kolejio edo komenturen baterat igorriko baininduten, Iruñarat edo Baionarat, uda finatu bezain fite, jauregitik eta osaba Joanikotenganik urrun... Hartan nengoela, boz bat entzun nuen, ustekabean:
|
|
|
Eta hala joan ziren gauzak, ezin hobekiago, harik eta egun batean ohartu nintzen arte ezen zure aitak ez zidala ohi bezala kasu egiten, enekin zegoen arren enekin ez balego bezala. Eta egun batean morroi bat jarri nuen haren barrandan... eta morroiak Ubarnerat egin zuen aitaren gibeletik, eta ikusi zuena ikusi zuen, pentsa
|
dezakezu
zer... Eta hark min izugarria eman zidan, eta mina handitzen eta handitzen hasi zitzaidan...
|
|
|
indiarrek igorri zuten ene semea purgatoriorat eta indiarrek atera dute. Eta horregatik baizik ez ditut indiar emaztekiak hartzen, eta horregatik igortzen ditut haiek, erditzear direnean, beheko txaboletarat, haien haurrek ere tipitarik ikas
|
dezaten
zer den sufrimendua, harik eta, sufrimenduari sufrimendua eratxikiz, sei zazpi urteko direnean, Cumanáko perla saltzaile lagun bati igortzen dizkiodan arte, dohainik, hark enplega ditzan perla bilatzaile gisa han edo hemen, Vene zue lako kostan oraino ere geratzen diren perla toki bakanetan, eta halatan hil daitezen haiek guztiak bizimodu ezin gogorrago baten ondoren, birikak leherturik —et... Zeren mundu honetan sufrimenduak erredimitzen baikaitu eta ene seme bastartek ene seme lejitimoa erridimituko baitute, sufrimenduaren bidez.
|
|
|
Pentsa
|
dezakezu
zer nolakoa zen ene arimaren orduko estatua, jaun André: osaba Joanikoten ausentzia ordegabea nuen, alde batetik, eta, bertzetik, amarekin eta jauregiarekin guztiz hautsi beharreko sentimendu hura, bertze lur baterat jaiotzeko grina eta nahikundea pizten zidana.
|
|
|
Euskal liburu bakarra ere ez dut. Pentsa
|
ezazu
zer galera den niretzat".
|
|
2001
|
|
|
Paco Capdevilak idatzi eta Josu Lartategik euskaratu duen ipuin antzeko honek haurrari musika munduak eskain diezaiokena agertzea du helburu. Bere orrialdeetan murgilduz, haurrak ikas
|
dezake
zer den musika eskola bat, zertara doa hartara jendea eta bertan jo ohi diren musika tresnak izenez eta itxuraz ezagutzen. Helduen laguntza pixka batekin, biolina, harpa, pianoa, tinbalak, tronpeta, gitarra, txirula, panderoa eta besteren soinuak bereizten ere ikas dezake, eta agian horietakoren bat jotzeko gogoa piztuko zaio.
|
|
|
" Batasunaz gain, edo batasunaz areago, kalitateak sortzen digu ardura. Eta nola defini
|
dezakegu
zer den kalitatea. Hitz bitan esateko, erabileremu bakoitzerako hizkuntza eredu egokia erabiltzea.
|
|
|
Luis Larrañaga ikastolako zuzendari azkoitiarrak esan digunez, laster erabaki dute ikastolak espazio gehiago izan
|
dezan
zer egingo duten. Bitartean, 2002ko urriaren 20an Nafarroa Oinez Tuterako Argia ikastolak antolatuko duela inork ahaztu ez dezan, kosk egin 2002ko egutegi takoari
|
|
|
Ordea, igandea, lantegiko nekeen sariketa merkea ere ba dugu. Pentsa
|
dezagun
zer gerta daitekean, baldin iganderik ez balitz, eta langileak eguneroko explotazio bera jasan balu, sosegurik gabe; zera... nagusien egunak konta halakoak izanen lirake. Matxinadaren indarrik eragileena, leporaino dagoenaren hasperena eta ezin etsia da(...) (XII)
|
|
|
nire ustez ikasle mota jakin batentzakogarrantzi handikoa izan daiteke irakaslearen eredua. Modu askotara adieraz
|
genezake
zer nolako kultura kontsumitzaileak garen: pertsonaia famatuen adibideakjartzen ditugunean, telebista saioren bat gomendatzen dugunean, irakur zaletasunakadierazten ditugunean, erosten dugun egunkaria, euskararekiko eta ikasleenkulturarekiko agertzen dugun jarrera baikor eta errespetagarria...
|
|
|
Kontuan hartu behar dugu, elkarrizketa baten aurrean gaudela eta jatorrizkohiztunek elkarrizketaren arauak ezagutzen dituztela; hau da, galdera egiten duenakerantzuleak egia esaten diola pentsatuko duela, eta erantzuleak, berriz, galderaegiten dionak zinez lortu nahi duela eskatutakoa. Ikus
|
dezagun
zer adieraztenduten diskurtsoaren ustezko jira eta bueltek:
|
|
|
Ikus
|
dezagun
zer gertatzen zaion I herrialdeari.
|
|
|
COAGeko idazkari nagusiak, Eduardo Navarrok, nabarmendu du haragiaren kontsumoa handitu egin dela, eta, aldi berean," behi eroen" gaitza agertzearen ondorioz sortutako alarma soziala gutxitu egin dela. Hala ere, informazio kanpainak oraindik ere garrantzitsuak dira kontsumitzailearen konfiantza handitzeko; beraz, Navarroren arabera, informazioak “argia eta gardena” izan behar du, abereek gaixotasun bat badute, kontsumitzaileek uler
|
dezaten
zer den eta giza osasunean eragiten duen ala ez. Nafarroaren ustez, ordea, “behi eroen” krisiak abeltzaintzaren ekoizpen ereduaren beste planteamendu bat egitera behartzen du.
|
|
|
Hori bereziki interesgarria da xilitolaren kasuan, jarduera antikariogenikoa ere deskribatzen baita. Azkenik, azukre kopuru jakin bat, bereziki glukosa, ematen denean, askatzea eragiten dela ikusi da. garuneko endorfinak. Substantzia horiek lagundu egin lezakete abaildura kontrolatzen eta ondoeza murrizten; horrek arrazoitu
|
lezake
zergatik jaten dituzten gozokiak bereziki, batez ere isolamendu soziala edo familia mailako arazoak gertatzen direnean. Horren ondorio negatiboa da gehiegi kontsumitzeak loditasuna ekarriko duela, eta horrek osasunerako arriskuak ekarriko dituela.
|
|
|
Trazabilitatea eta kontrola’, erantsi zuen Espainiako abeltzainak oraindik ez daudela oso kontzientziatuta osasun araudi horien beharraz, eta horiek aplikatzeari uko egiten diotela. Kontsumitzaileek jakin
|
dezaten
zer jan duten dagoeneko oinarriak jartzen ari dira animalia non hazi den, zer gaixotasun izan dituen, noiz hil den… Behi haragia da kontrolatuena eta kontsumitzaileari datu gehien ematen dizkiona. Animaliaren identifikazioa, hiltegia, zatiketa gela eta herrialdea ezagutzen dira, eta 2002ko urtarrilean zehaztuko da non jaio den eta non gizendu den, bai eta animaliari jarri zaizkion botikak ere.
|
|
|
Ez. Izan ere, nork asma
|
lezake
zertaz pentsatzen ari ote den hor jarrita, hormari zinemaskopeko pantaila mutu bati bezala begira. Garai bateko maitale adeitsuak bidean nola usteldu diren sinetsi ezinik arituko da beharbada, denboraren errotak hezurrik gogorrenak ere kraskatzen dituela hausnartuz.
|
|
|
Hara errua aitortu: funtzionario bihurtu nintzen, eta erraz jakin
|
dezakegu
zer pentsatzen duen Txillardegik bilakatze horretaz (23 eta hurrengo orr.): " Azkeneko 25 urteetan, oro har, ezker abertzaleak eutsi dio (eta eusten ere, hein handi batez) euskal kulturaren pizkundeari.
|
|
|
Ez dituzte behinik behin baztertu gu baino larriago, aberatsago eta ikasiago diren inguruko eta urrutikoek. Soziologoek bederen aise uler
|
dezakete
zergatik idazten dugun erdaraz maiz aski, zenbait egokieratan erdaraz mintzatzen garen bezalaxe. Hona sarri aski ahotan erabilia izan den kasu bat.
|
|
|
Aita baten seme izanik, badute elkarren eitea, baina ez dira berdinak, ezta alderatzeko ere. Ikus
|
dezagun
zertan.
|
|
|
Norbaitek galde
|
dezake
zergatik eginen dudan hori, eta lehenago aipatu arrazoiez gain, esan behar dut neure neurrian ere nekatuta nagoela, hots, pertsonalki hainbeste onura jasotzeagatik ere, komenigarria dela, bai mailape rtsonalean nola sozialean, lehendakariak aldatzea, eta nik neuk horixe eginen dudala, Jainkoa lagun, heldu den urtean. Are gehiago, Ana Urkiza gure idazkari berriak proposatzen duen legez, Euskal Idazleen Elkartea ren historian hiru aro desberdintzen ahal badira:
|
|
|
Garapena helburu, politika munduko buruek, nor bere alorrean, denak pentsamendu sailetan kokatzen gintuzten. Sosa partekatzekoa zelarik, nagusiak berak banaketa obratzeko ordez, ez zena zazpietan hobe, bakearen izenean, mutilek erabaki
|
zezaten
zer nori joanen zitzaion: management’s first law.
|
|
|
Gu gara non, noiz eta zenbat hil behar diren erabakitzen dugunak, hau da, gerra honetan ordena pixka bat jartzen dugunak. Imajina
|
dezakezu
zer izan litekeen batere kontrolik gabeko gerrarik. Batzuetan, ez ahaztu, beharrezkoa izaten da batzuk hiltzea beste batzuk bizi ahal izan daitezen.
|
|
|
3 Esplika
|
ezazu
zergatik beste segidak ez diren egokiak.
|
|
|
3 Esp.lika
|
ezazu
zergatik beste segidak ez diren egokiak.
|
|
|
Bi biderketa hauek kalkulatu gabe, segur gara emaitza bera izanen dutela. Esplika
|
ezazu
zergatik eta egiazta ezazu biderketak kalkulatuz.
|
|
2002
|
|
|
Zehaztu
|
dezakezu
zertan ez zaudeten ados?
|
|
|
Lagun guztiak agurtu eta nituen arropa zikin guztiak maletan sartu nituen. Pentsa
|
ezazu
zer nolako itxurarekin nentorren: alkandora bat, orduan uda zen, bakero batzuk, Bahametan erabiltzen nuen lastozko kapela eta betaurreko ilunak.
|
|
|
Pentsa
|
ezazu
zer nahi duzun, zer gertatzen zaizun, nola zauden, eta saiatu erostera joatea ez den bestelako aukerak bilatzea.
|
|
|
–erantzun zuen ezezagunak?. Konta
|
iezadazu
zer den delako abentura hori, eta, beharbada, zerbitzuren bat eskaini dizut. Zailak ziruditen ekintzak egiten lagundu diet gazte askori euren abenturetan.
|
|
|
Ikus
|
dezagun
zertan diren bata nahiz bestea.
|
|
|
Baten batek galde
|
dezake
zer egin dezakeen gobernu autonomoak. Gasteizkoak zein Iruñekoak, espainiar gobemuaren erabakien aurrean.
|
|
|
Ikus dezagun telebista betaurreko konformagaitzekin. Begira
|
dezagun
zer dagoen publizitate gero eta omnipresenteagoaren azpian.
|
|
|
Ekin diezaiogun atal honetako hirugarren azterbideari. Begira
|
dezagun
zer dagoen publizitate omnipresentearen azpian. Izan gaitezen kritiko iragarkien diskurtsoarekin.
|
|
|
Benetan egin dizut eskea. Ea, egizu jakin
|
dezadan
zertan ari zaren; ezin bait dut ezjakinean egon, larriki kezkatu gabe. Agur.
|
|
|
Interneteko Erabiltzaileen Elkarteko bozeramaileak adierazi zuenez, lege proiektu hau onartuz gero, «konfiantza eta segurtasuna emango da, bai eroslearentzat, bai saltzailearentzat» sarearen bidez. Ildo horretatik, azaldu zuen arautuko duela, halaber, «nork saltzen duten eta zer saltzen duten sarearen bidez» zehazteko betebeharra, hau da, merkataritza elektronikoko enpresak «merkataritza erregistroan agertzeko eta Internet bidez egindako kontratuei balioa emateko betebeharra, gaur egun arazo juridikoak sortzen baitituzte». Bestalde, Víctor Domínguez Internauten Elkarteko lehendakariak gogorarazi zuen legeak «merkataritza elektronikoa soilik eta «beste ezer ez» arautu behar duela, «konstituzio bermeak errespeta daitezen, eta epaileek erabaki
|
dezaten
zer eduki erretiratzen diren eta zein ez web batetik». «Gainera, lege berriak zabor posta masiboa bidaltzea debekatzea eta epaiketak interesdunaren bizilekuan ebaztea espero dugu», adierazi zuen.
|
|
|
Jakin
|
ezazu
zer desberdintasun dauden publizitate engainagarri, desleial, subliminal eta konparatiboaren artean, horiek guztiak gehiago saltzeko erabiltzen baitira.
|
|
|
Laguntza publikorik ez dagoenez, guraso batzuek seme alabak beren etxeetan heztea erabaki dute, horrek irakasleen eta logopeden artean dakarren kostuarekin, baina autonomia erkidego guztietan Euskal Autonomia Erkidegoko eredua hartzeko eskatu dute. Izan ere, autonomia erkidego horietan haur gehienak ikastetxe publikoetan integratuta daude, ikasgela espezifikoekin eta laguntza irakasleekin, eta Administrazioari eskatu diote azter
|
dezala
zergatik hitz egiten duten euskal autistek, lau aldiz gehiago.
|
|
|
Azken baliabidea beti da aldatzea. Baina lehenago egiazta
|
dezakezu
zergatik ez duen funtzionatzen. Baliteke giltza herdoilduta edo zikin egotea.
|
|
|
Desberdintasunak oso handiak ez badira, erregaia eta denbora aurreztuko dituzu. 6.Supermerkatuko langileen artean azter
|
dezakezu
zer egunetan jartzen diren eskaintza sendoak produktu jakin batzuen prezio jaitsiera aprobetxatzeko. 7.Gainazal handi batzuetan, prezio onenak apalenak eta altuenak dira, eta begien parean daudenak supermerkatuari tarte handiagoa ematen dioten prezioetarako gordetzen dira.
|
|
|
·Distantzia luzeko deiak egin behar badituzu, ebaluatu zein den merkatuko tarifarik baxuena. ·Jakin
|
ezazu
zer zerbitzuk balio duten; izan ere, zuk uste duzun dei edo zerbitzu batzuk doakoak dira eta kostua dute. ·Begiratu nola egon den kontsumoa etxean, jaitsi edo igo den ikusteko.
|
|
|
«Anormaltasun hori hizkuntzaren eta hizketaren eskuratze goiztiarreko aldian garatuko da ziurrenik, eta denbora horretan haur askok hitz totelezko aldi iragankor bat biziko dute. Gure metodoekin jakin
|
genezake
zergatik garatzen dituzten haur batzuek hitz toteltasun iraunkorra, beste batzuek ez», dio Sommer ek. Orain dela urtebete aurkitu ziren lehen zantzuak, toteltasun anatomiko zerebralen inguruan, eta, halaber, eskuineko hemisferioaren eta pertsona totelen arteko lotura handiagoa.
|
|
|
Nahaste hori areagotu egin daiteke gurasoek arreta behar adina ematen ez badiote; beraz, ezinbestekoa da lehenbailehen jakitea nola jokatu behar duten. Adituek aholkatzen diete gurasoei arau argiak har ditzatela haurrek jakin
|
dezaten
zer espero den, eta zigor laburrek eraginkorrak izan daitezen aholkatzen badute, baztertu egiten dituzte fisikariak. Garrantzitsua da janari ordutegi egonkorrak, jarduerak, loa eta beste lan finko batzuk zehaztea, haurraren bizi erritmoa ez aldatzeko, giro ordenatua eta lasaia izateko.
|
|
|
«Orain konturatu gara oraindik asko falta zaigula legionelari buruz jakiteko. Lehen ondo ezarrita zeuden alderdiak zalantzan jartzen ari gara eta, besteak beste, azal
|
dezakete
zergatik ez garen beti gai izaten infekzio guztietan infekzioaren gunea aurkitzeko», azaldu du Miquel Sababriá doktoreak. Oraingoz, badakigu zunda nasogastrikoak erabiltzen dituzten zenbait gaixok infektatu egin dutela, mikrofasaketa bidez, ahoa ur poluituarekin garbitzen dutelako.
|
|
|
“Pertsona batzuen immunitate sistemak nola kontrolatzen duen GIBaren bidezko infekzioa, fenomeno hori baliatuko duten tratamendu berriak sortzeko gai izan gaitezke”, gehitu zuen. Aurkikuntza horrek azal
|
lezake
zergatik bizi diren “epe luzeko progresiboak ez diren” pertsona seropositibo gutxi batzuk hiesa eta gaixotasun horrek dakartzan patologiak garatu gabe. Zientzialariek bazekiten 1986az geroztik immunitate sistemako globulu zuri batzuek, CD8 linfozitoek, GIBaren erreplikazioa inhibitzeko eta, beraz, hiesa gerarazteko gai diren substantzia kimikoak sor ditzaketela.
|
|
|
Euskara menditik hirira eraman genuen, gu ere gazte sentimentalak baikinen: baserritarren behitegietatik medikuen kontsultazioetara, zikin mantxarik gabeko arto landetatik unibertsitateko arlo landuetara, udako belai beroetatik notarioen gela airez girotuetara, eta apaizen predikuetatik hizkuntzaren industria berrietara, ordenagailuetara eta Internetera, zer deabru, Australian ere jakin
|
dezaten
zer egiteko gai garen hemen. Eta, badakizu, gazte?:
|
|
|
Hori da helburua? bagenu ikusleen %100 nahiko genuke guregana ekarri, denek ikus
|
dezaten
zer gauza ederrak egiten ditugun erdaraz. Ematen da noizbait kalitatearen berri?
|
|
|
Besteak beste, ez baita ez astero, ez hilabetero, ez urtero, euskaltzain berririk izendatzen. Baina ikus
|
dezagun
zer gertatu zen egun horretan. Beraz, alde batera utzirik telebista euskararekin lotu behar dugula, berriak bazuen, nik uste, berezko interes bat kazetaritzaren ikuspuntutik ere.
|
|
|
Eta horretarako, beharbada, ikastaro batzuk antolatu lirateke irakasleei begira, euskalki jakin baten xehetasunak erakusteko baino gehiago horrek ere, jakina, ez du inolako kalderik egiten, euskalki horren berezitasunak nola ibili genituzkeen eredu estandarrean irakasteko. Baina Zuazo irakaslearena utzita, ikus
|
dezagun
zer dioen euskal kontuez Rubio jaunak.
|
|
2003
|
|
|
laneko eraso morala omen da Suediako suizidioen %10 edo %15aren kausa nagusia. Nolanahi ere, lehenbizi eta aurrera egin baino lehen, argi
|
dezagun
zer den laneko eraso morala eta zer ondorio ezagun dituzten mobbinga pairatzen duten pertsonek.
|
|
|
Jarraitu aurretik, jakin
|
dezagun
zer diren kreditu lagapenak. Fiskoarentzat opakuak diren produktuak dira.
|
|
|
Ikusi be egin ninduzun bart, jantzita daukozun azpikogonea jantzi neutsunean. Bai, begiak zabaldu zenduzan eta ulertzeko gai izan ez
|
nintzan
zer edo zer esaten hasi zinan... Lasai, zengozan egoeran normalena ezer ez gogoratzea da.
|
|
|
Garaipen bikoitza bart, eta ez al zuen ospatu behar, ba? Ez, ezin uler
|
zezakeen
zergatik bainu hark baketasun sentsazio hura uzten zion. Ez zuen ulertu nahi.
|
|
|
Ondotik erran
|
dezakegu
zer harreman izan duten egiazki bi errealitate horiek mendeetan zehar, eta zer harreman duten gure ustez gaur egun oraino.
|
|
|
Ez da erraite beharrik nora garamatzan bide horrek. Ohartaraziko dugu halere, zenbait historialariren ustez, horrelako historia batek adieraz
|
dezakeela
zergatik hain errazki suntsitu zen VIII. mendean Ipar Afrikako eliza osoa: eliza hori ez omen zen batere herriko hizkuntzan ez kulturan sartua, osoki latinari emana baizik.
|
|
|
Zuek esaten duzuen moduan, elikagai transgenikoak ez diragarrantzitsuak bakarrik ekartzen dituzten ezaugarri edo kausa politikoengatik, baizik eta eredu berri bat ezartzen dutelako. Azal
|
dezakezu
zergatik ematen diozuentransgenikoei hainbeste garrantzi?
|
|
|
Medikuak gurasoei ohartarazi zien erne egon behar dutela beren ohituretan izan ditzaketen sintomei buruz, hala nola suminkortasunari buruz eta ikastetxearekiko, lagunekiko eta haien jarduera gogokoenekiko interesa galtzeari buruz. Horrez gain, esan zuen seme alabek uler
|
dezaten
zer egiten dien zoriontsuago bizitzan eta zer ez den dirua eta fama. Streetek ondorio horiek aurkeztu zituen Britainia Handiko Psikologia Elkarteak Bournemounth kostaldeko hirian, Ingalaterrako hegoaldean, egindako bileran.
|
|
|
Horien atzean, kontsumitzaile talde batek eta kontsumitzaile elkarte batzuek uste zuten zenbait produkturen informazio faltak, batez ere azido edo koipe horri dagokionez, nahi gabeko obesitatea edo espero ez den gaixotasuna eragin diela, eta kontsumitu duten produktuari buruzko informazio faltagatik sortu dela. Auzi uholde bati aurre egiteko eta epaileek informazioa ez emateagatik zigorra ekar lezakeen erantzukizunen bat ikusteko beldurrak bultzatuta, elikadurako multinazional handi batzuek informazio kanpaina bat egin dute beren produktuen onurei eta arriskuei buruz, kontsumitzaileak erabaki
|
dezan
zer jaten duen eta zer jaten duen. Elikagaien etiketako arriskuen informazioak kontsumitzaileari ematen dio erantzukizuna Enpresa horietako batzuek lotura zuzena dute zigarroen fabrikazioarekin.
|
|
|
–Don Anxelmorekin batera, don Julian genian, herriko apaiza. Baina hik don Estebe ezagutzen duk, eta pentsa
|
dezakek
zer nolakoa izan zitekeen don Julian –eta, gelditu eta aurrez aurre so egiten zidala, honela esan zidan Patxi maisuak–: Hala ere, jakin nahi al duk zer sermoi bota zigun don Estebek, Azpila iritsi zen lehen urtean, nik hamabost bat urte nituela?
|
|
|
–Permin, entzun
|
ezazu
zer dioen gure Jainkoak: Fratres:
|
|
|
Aukera guztiak eskura dituzu. Zeuk aukeratu
|
dezakezu
zer egin nahi duzun. Noiz, non eta, batez ere, norekin.
|
|
|
Edo atea zabalik dagoela egiaztatzeko, nork daki. Aise imajina
|
dezake
zer pasatu zaion burutik berria jakin duenean. Oso obsesionatua ibili da Jonekin autobusarena gertatu zenez geroztik, horregatik ez du ezer komentatu nahi izan.
|
|
|
Hitz bitan, gizarteari dagozkionak eta sektoreari dagozkionak. Guk hemen jakin nahi duguna da zer gertatu den euskal gizartean, Euskal Herrian, 70 hamarkadetatik gaurdaino, hain zuzen ere beherakada hau esplika
|
dezakeen
zer. Galdeketa hau euskalduntze eta alfabetatzearen errealitatea oso ongi ezagutzen duten adituen artean banatu dugu.
|
|
|
Azal
|
dezadan
zer esan nahi dudan. India, munduko demokraziarik handiena, gaur egun globalizazio egitasmoaren aitzinean dago.
|
|
|
1. Duela bortz urte inork gutxik asma
|
zezakeen
zer heldu zitzaigun nafar euskaldunoi. 1997an Nafarroako Gobernuaren euskararekiko nolabaiteko permisibitatea eta sustapen epelaren politika, euskararen hedapena galgatzea eta haren erabilera soziala ez sustatzea xede zuen hizkuntz politika batek ordezkatu zuen.
|
|
|
5 Borondatezko eta elkarrekiko betebeharretan, kontratua egiten dutenek elkarri zintzotasuna zor diote, bakoitzak uler
|
dezan
zeri buruzkoa den berak bereganatzen duen betebeharra. Zintzotasuna izan behar da, orobat, betebeharra betearazten denean.
|
|
|
Euliez gehiago jakin nahi duela esan dio emakumeak. Konta
|
iezadazu
zergatik gustatzen zaizkizun hainbeste. Esan Damian, zer dute euliek besteok ez daukagunik hainbeste gustatzeko, jarraitu du jostari, Damianek aldartea pozteko egin behar izan duen ahalegin eskergari erreparatu ere egin gabe eta, batez ere, gaur arratsaldean biologiako bi ikasle etorriko dira etxera, dardararik gabe esan ahal izateko aurkitu behar izan duen adorearen handiaz ohartu ere egin gabe.
|
|
|
Esan
|
iezadazu
zer gertatzen den, Damian. Esan iezadazu, mesedez.
|
|
2004
|
|
|
Ziklismoak etorkizun oparoagoa izan
|
dezan
zer egin litzateke?
|
|
|
Kargu berria hartu ondoren, Euskalduna Jauregian «euskal nazio zibikoa» kontzeptuaz aritu zinen. Azal
|
iezaguzu
zer den kontzeptua, mesedez.
|
|
|
Zapatero izeneko dinamita kartutxoak guztiok pentsatzen genuena baino bolbora gehiago zuen, eta ez beharbada bere dohainengatik, baina nik ez nuen pentsatzen Zapateroren hautagaitzak horrenbeste ekar zezakeenik. Zaila da esatea zer berri ekarriko duen, baina dagoeneko esan
|
dezakegu
zer oztopatu duen: Aznarren nazioarteko politikaren birbideratzea ekarriko du, Aznarrek Espainiarekiko egin duen apustu politikoaren birbideratzea, planteamendu antiterroristaren berraztertzea eta, PPn, halabeharrez, Aznarren irudia amortizatu dute, sinesgarri izan nahi badute.
|
|
|
«Graffitiak duen kutsu negatiboa izanda, eta egiten diren zirriborro pila ikusita, festa bat antolatzen dugu guk, jendeak graffitiak marrazten ikasteko aukera izan dezan, erakusteko arte bat dela eta ez bandalismo hutsa. Marrazten hasi aurretik hitzaldi bat ematen diegu, gazteek jakin
|
dezaten
zer den graffitia, nola egiten den, zer gerta dakiekeen harrapatzen badituzte». dio Intxaurdanzako kide Marta Olaldek. Graffiti festan panelak eta sprayak jartzen dituzte, girotzeko musika ere bai, eta bitartean errimak inprobisatzen eta breaka dantzatzen aritzen dira.
|
|
|
Defini
|
dezakezu
zer den gidoiak idaztea?
|
|
|
–Ama, konta
|
iezadazu
zer gertatzen den, ez naiz umea, denik txarrena ere entzuteko prest nago.
|
|
|
Gainera, deitoratzen du Iberdrolak ez duela behar adina informazio ematen bezeroek “energia berdea” erosteak ingurumenean izan dezakeen eragin onuragarria zein izan daitekeen deklara dezaten; eta konpainiak ideia engainagarri bat zabaltzen duela bezeroak jasotzen duen energia garbiari buruz, “sistema elektriko nazionalaren funtzionamenduari buruz kontsumitzaileen artean dagoen ezjakite tekniko orokorraz baliatuz”. Endesaren kanpainari dagokionez, esan du Iberdrolak baino akats gutxiago eragiten duela, baina azpimarratu du ematen den informazioa, egia izan arren, agian ez dela osoa edo nahikoa kontsumitzaileek jakin
|
dezaten
zer ekarpen egingo dioten ingurumenari “energia berdea” erosita. Lehia desleiala Bestalde, CNEk txostena LDZri igortzea erabaki du, uste baitu publizitate engainagarria lehia desleialeko ekintza bat izan daitekeela, “energia berde” hori iragartzen duten enpresei lehiatzeko abantaila batzuk ematea.
|
|
|
Hori dela eta, SEO/ BirdLifek eta beste erakunde ekologista batzuek, hala nola DEPANA eta GEPEC, Generalitateari eskatu diote berehalako neurriak har ditzala Ebroko deltan babestutako habitatak suntsi ez daitezen, eta erantzuleak horiek konpontzera behartzeko. Halaber, Kataluniako Gobernuari eskatzen diote akusazio gisa ager dadila Ampostako epaitegian ustezko delitu ekologikoaren kasu honetan, eta azal
|
dezala
zer egin den eta zer egin duen egoera horretara iristeko.
|
|
|
Europako zortzi herrialdetako 19.000 pertsona aztertu zituzten gene horren hiru mutazio aztertzeko. Zientzialariek uste dute esplika
|
dezaketela
zer sentikortasun duten norbanakoek osteoporosia dutenean hausturak izateko. Zehazki, mutazio horietako bat, Xbal izenekoa, hausturak izateko arriskua %20 eta %40 artean murrizten zen.
|
|
|
Tenperatura ezin hobea lortzeko aukera asko daude. Ikus
|
dezagun
zer jakin behar den gure beharretara hobekien egokitzen dena aukeratzeko.
|
|
|
Femini zazioa oztopatzen duena ez da hizkuntza, honek onartzen baitu aldatzea eta moldatzea, jendarteak eta mentalitate atze rakoiak dira erantzukizuna dutenak (hau hizkuntzan islatzen delarik). Ikus
|
dezagun
zer dioen honi buruz Marcela Lagarde adituak:
|
|
|
" Esan ohi da Jainkoak den oro sor zezakeela, logikaren legeen kontra zihoakeena salbu. Izan ere, ezin esan
|
genezake
zer lirudikeen mundu ‘ilogiko’ batek" (3.03). " Logikari kontraesanen dion zerbait hizkuntzan irudikatzea, geometrian koordenatuen bidez espazioaren legeei kontraesanen dien irudi bat irudikatzea bezain ezinezkoa da" (3.032).
|
|
|
Esan ohi da Jainkoak den oro sor zezakeela, logikaren legeen kontra zihoakeena salbu. —Izan ere, ezin esan
|
genezake
zer lirudikeen mundu ‘ilogiko’ batek (3.031).
|
|
|
1929ko Etikari buruzko hitzaldia ra jo beharra dago horretarako, izkribu hori baita Wittgensteinek etikaz idatzi zuen testurik luzeena eta sistematikoena. Baina, hitzaldi honi heldu baino lehenago, begira
|
dezagun
zer dioskun Wittgensteinek etikaz eta erlijioaz bere Egunkaria n.
|
|
2005
|
|
|
Euskarak historian zehar emandako berriez hornitzen da Plazaola, eta ez dauka, hortaz, gaurkotasunarekin inongo loturarik. Isoirdek azaldu duenez, «aldizkariak sei hilabetean behin edo berrituko ditugun zortzi orrialde dauzka; gehienbat kanpotarrentzat dago eginda, jakin
|
dezaten
zer diren bertsolariak, zein izan zen euskaraz idatzitako lehenengo liburua...».
|
|
|
Nola eboluzionatzen ari da festa? Bada ezin dizut erantzun, zehaztu
|
dezagun
zertaz hitz egin behar dugun. Jakina, Urbeltzen kasuan izan ezik, berak festa beste modu batez definitzen baitu.
|
|
|
Orain ez dakigu zehazki zer baloratzen den. Batzutan nahiago nuke epaileek idatzi
|
dezatela
zer den eurentzat bertso on bat, sorpresak ere hartzen dira-eta.
|
|
|
Gaur egun aldiz barnekoa. Ez dut ikusten, goiti berriz abiatzea ekar
|
lezakeen
zer aldaketa izaten ahal litekeen.
|
|
|
Ikus
|
dezagun
zer den orduko giroa Frantzian.
|
|
|
Esplika
|
ezazu
zer den estrategia enpiriko arrazionala:
|
|
|
Esplika
|
ezazu
zer den autoritate estrategia.
|
|
|
Esplika
|
ezazu
zer den ikastetxeko harreman sistema.
|
|
|
Esandakoaren berradierazpena dela dio Manuel Pereira-k Erredundantzia (1998). Baina, defini
|
dezagun
zer den Erredundantzia. Errepikapena da erredundantzia, berradierazpena.
|
|
|
Denborarekin, erreproduzitzaileekin gertatu den bezala, grabagailuek prezioak jaisten eta prestazioak handitzen dituzte, nahiz eta oraindik garestiak izaten jarraitzen duten. Ikus
|
dezagun
zer erosketa irizpide hartu behar ditugun kontuan DVDa erosteko. Hauek dira:
|
|
|
Irakurleak jabeari bere hatz markagatik antzemango dio, eta ez du arrotzek erabiliko. Pentsa
|
ezazu
zer elementu behar dituzun edo ilusioa ematen dizun, eskuko ordenagailua zenbat eta osoagoa izan, orduan eta garestiagoa izango baita. Tamaina eta pisua Makina horiek guztiak arinak eta txikiak dira, baina egia da beste batzuk baino astunagoak daudela.
|