|
2000
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman
|
dezakeela
irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman
|
dezakeela
irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Giro horretara hurbiltzeko, beraz, orainaldia eta etengabeko elkarrizketak darabiltza. Orainaren erabileraren bidez, bertan egoteko sentsazioa geuregana
|
dezakegu
irakurleok. Uneko giro hori islatzeko asmoa dela-eta, ez zaigu pertsonaiei buruzko informazio askorik eskaintzen.
|
|
|
Lehenik aipa dezadan, gai honetako terminologian sakontzeko kontsultatu egin daitekeela UZEIk argitaraturiko Musika Hiztegia. Hor aurki
|
ditzake
irakurleak zalantza terminologikoak uxatzeko bidea, soinu, ahots eta musikaren esparruan ager daitezkeen problemei itzurtzekoa alegia.
|
|
|
Homo fit sapiens bis non, sed saepe legendo.20 Eta, hartaz ari zinela, bertze komentario hura egin zenigun: ...zen duenak bi liburu irakurtzen ditu", zeren ez baitzen berdin liburu bat irakurtzea bazkal aitzinean edo bazkal ondoren, eri egonik edo osasuntsu... eta zeren eguraldiak ere bere eragina izan baitzezakeen, halako moldez, non orzkarbiak, bertzerik gabe, arrai eta alegera jar baikintzakeen, eta lainoak triste, oraingo arraitasunak eta geroko tristeziak, bakoitzak bere oinatzak eta aztarnak utz
|
ziezazkiokeelarik
irakurleari, bere irakurbidean. Eta, noiz eta ideia hura aditu bainizun, atsegin izan nuen, baina etxerako bidean, haatik, galdegite bat etorri zitzaidan:
|
|
|
Esaten du: " Eta ez
|
dezala
irakurleak nire liburuan sosegurik bilatu, desosegua aurkituko baitu; zeren orrialde hauetan barrena ez baitabil heroirik edo irabazlerik, derrotaren armada baizik; bai, derrotaren armada eta patu idatziaren kontra borrokatzen den gizagaixoa...". Armada aipatu duenean, jendea begira gelditu zaio.
|
|
|
Bai gizakiak nola animaliak. Eta orduan ere ikusle asko eraman zuen aurrean drogak; gaindosiak, kalitate eskasa, ohitura falta, ihes egin nahia, bizkarroikeria... aukera
|
beza
irakurleak plazer duena. Gauza da, droga zebilela han barra barra ene iritzian, eta eskua joan zitzaiela nolabait arduradunei jendea lasai eta gustura eduki nahi bihozgabe hartan.
|
|
2001
|
|
|
Ikusi eta harritu egin ninduten gertakizunak. Koadro horietan, Caravaggiorenetan bezala, alderdi ilun ugari aurki
|
lezake
irakurleak.
|
|
|
Maila hori izan
|
zitzaketen
irakurleek ematen zieten, inork ez baitu bere neurria besterik gabe hautatzen, irakurleak ere kontuan eduki gabe.
|
|
|
Hitzaldi delako hori Bergaran egin dut, azaroaren 4an. Beheraxeago ikus
|
dezake
irakurleak nondik sortu zen ni han mintzatzea, egun haietako jaialdiak zirela medio beste zenbait ere min  tzatu ziren bezalaxe1.
|
|
|
Ez ginen agian behar adina ohartzen Mendiburu ere, bere aldetik eta Larramendiren joerari zeharka baizik obeditzen ez ziola, berrizale izan genuela. Eskuka
|
beza
irakurleak oiartzuarraren hizkeraz Altunak hitzaurrean utzi digun ohar pila. Beste bi soil soilik erantsiko nizkioke neure baitarik.
|
|
|
Ez dut uste gehiegi ardura duenik. Ni ez naiz eredutarako jaioa, eta hoberik aurki
|
dezake
irakurleak bazterretan.
|
|
|
Gehiegikeriazko iritzi epaia?! Erabaki
|
beza
irakurleak liburua hausnartuz gero.
|
|
|
Epai
|
beza
irakurle pentsalariak liburu hau —txikia itxuraz, erraldoia edukiaz—.
|
|
|
Eta oraino, xantza banuela sinets nezakeen, autoaren ezinaz eta kabalen errekontuekin batera, ez zitzaidala sasietan trebes har malats moldeko estraterrestra larderiatsuz hanpatu aireko bietan supersonikorik jaukitzen. Pentsa
|
ezazu
irakurle ene orduko izua! Estraterrestrak ere, eztiak maite nituen.
|
|
2002
|
|
|
Bilatu
|
dezagun
irakurlearen soslai hori apur bat. Zein da genero irakurriena, zein dago gorago zein beherago?
|
|
|
Eideak soilik eideekin baitute hartuemanik, halaber gauzak soilik gauzekin, eta bata eta bertzea osotoro eta elkharkiro bereziak dira. Elkharhizketa hunen hulertzean aintzinatzekotz, gogoan har
|
beza
irakurleak erran hau.
|
|
|
Eta fruitu oparoa ematen du, normalean, baratzea ere ongi ureztatua zegoelako. Dena den, barka
|
nazazu
irakurle gazte, orain tartetxo batean esaten baldin badut, hola, isilka, etxekoek bakarrik irakurtzeko moduan, ez bat inondik ere euskal idazle izateko idazle izatearekin aski dela pentsatzen dutenekin.
|
|
|
Juan Garziaren testua Lur Entziklopedia Tematikoan kontsulta daiteke, Literatura Unibertsala liburukian," Ipuina" atalean. Kontua da, azken finean eta laburbiltzearren, 90eko hamarkadako euskal narratiba ezin dela ulertu hiruzpalau eleberri aipatu gabe (aukera
|
bitza
irakurleak aipatu ohi diren bospaseien artean), ados; baina horri nik eransten diot: baina nobela horiei, jaun andreak, hiruzpalau ipuin libururen izenburuak gehitu behar zaizkio (aukera bitza irakurleak aipatu ditudan sei horien artean, edo nahi dituenen artean), bestela ez da posible ulertzea, bere osotasunean, euskal narratibaren azken aldiko bilakaera.
|
|
|
Kontua da, azken finean eta laburbiltzearren, 90eko hamarkadako euskal narratiba ezin dela ulertu hiruzpalau eleberri aipatu gabe (aukera bitza irakurleak aipatu ohi diren bospaseien artean), ados; baina horri nik eransten diot: baina nobela horiei, jaun andreak, hiruzpalau ipuin libururen izenburuak gehitu behar zaizkio (aukera
|
bitza
irakurleak aipatu ditudan sei horien artean, edo nahi dituenen artean), bestela ez da posible ulertzea, bere osotasunean, euskal narratibaren azken aldiko bilakaera.
|
|
2003
|
|
|
Eta nirea omen da azkeneko Azkena, ARGIA berritu aurretik. «Eta?» Galde
|
dezake
irakurleak ere, beti premisak irakurtzeaz gogaiturik. «Eta?» diot nire artean, ez izaki azkenen aldekoa.
|
|
2004
|
|
|
Irakurketa ezberdinak erraztearren, testuak gaien arabera eta kronologikoki ordenatuta agertzen zaizkigu. Pasaiako barrutiz barruti ere bidaia
|
dezake
irakurleak eta ez da falta herri kazetarien lanak jarraian irakurtzeko aukera ere.
|
|
|
Besterik pentsatu nahi nuke, jakina, baina nafar argitaratzailearen luma zorrotza oraingoan kamuts antzean dakusat. Bestela, epai
|
beza
irakurleak: –En la comarca de Pamplona, hormiguero mayor del Reyno, la demanda en la escuela pública de la enseñanza en euskera, o modelo D, ha alcanzado el 44%, y llega al 76% si se suma los de la enseñanza del euskera, o modelo A. El castellano cae picado al 23%, la mitad de los que tenía hace sólo 5 años.
|
|
|
Orientabide gisa, gida honen espirituari jarraituz, ideia orokor batzuk aurkeztuko ditugu, alabaina. Dena dela, arlo batzuetan, batez ere idazki honen azken atalean erakusten diren gaietan, ikerketarako materialinteresgarria aurki
|
dezake
irakurleak egungo galderei buruz bere kabuz aritzeko.
|
|
|
Baina zer da zehazki irudikatze forma? Wittgensteinen erantzunak ustekabean harrapa
|
dezake
irakurle ez aditua: " Irudikatze forma zera da:
|
|
|
Luze joko luke hemen Fregeren bereizketaren berri zehatza emateak. " Uber Sinn und Bedeutung" izeneko idazlan mamitsura jo
|
dezake
irakurleak. Tractatus aren euskal bertsioari eskaini genion Hitzaurrea k ere argitasun nahikorik eman diezaioke, guk uste, euskal irakurleari (ik.
|
|
2005
|
|
|
Hamarkadaren hasieran, gainera, eleberrigintzan joera aldaketa antzematen zen, 80ko hamarkadan narratiban, ipuingintzari esker batez ere, zabaldu zen joera fantastikoak honetan joera errealistari eman zion bidea. Euskal literaturako izen handiak17 ere bide horretatik ibiltzen hasi ziren, aurreko hamarkadako ipuingintzak izan
|
zitzakeen
irakurleak eleberrira eramanez.
|
|
|
Ez naiz asko luzatuko arlo honi dagokionez hasieran esandako arrazoiengatik. Gainera, lerro hauen bidez nolabaiteko gogoeta eragin nahi dut berauek irakur
|
litzaketen
irakurleengan. Eta badakit sail honetako gutxik (inork ere ez esatearren) irakurriko dituena.
|
|
|
Euskara guztiona... baina nola? ure inguruan zabalkunderik handiena duen egunkari bateko zuzendariari zuzendutako gutunen sailean honako hau irakur
|
genezakeen
irakurle baten lumatik 2004ko azaroaren 13an" Euskara y utilidad" izenburupean (gutunak aurreko egun batean egunkari berean agertutako beste bati erantzun nahi zion):
|
|
2006
|
|
|
Ororen buru, irail honetan AEBek pilatuta daukate ofizialki onartuta 51 bilioi dolar; urteko Barne Produktu Gordin osoa baino askoz gehiago. Milioi eta bilioien hotsek marearazi
|
dezakete
irakurlea, baina Williamsek berak eman du pista bat herrenek ere harrapatzeko modukoa: «Herritar guztien soldatetatik estatuak hartzen dituen zergak %100 gehitu eta guztia zaku batean ipiniko bazenu, hala ere defizita edukiko zenuke».
|
|
|
1996an, aurreikus zitekeenez PP boterera ailegatu zenean, zortzi urte oso beltzen aroari eman zitzaion hasiera; dokumentuak erreklamatzen zituztenentzat ez ezik, demokraziarentzat berarentzat ere bai, oro har. Ezer berririk esan al
|
diezaiokegu
irakurle euskaldunari. Izan ere," Katalunia zitalaren aurrean Artxiboa defendatzen zutenak" ohartu ziren beren diskurtsoa zertxobait leuntzea komeni zitzaiela, hain itxura totalitario eta inperialista ez ematearren.
|
|
2007
|
|
|
Erants
|
beza
irakurleak ongien deritzona.
|
|
|
Eta has gaitezen zatiketa xinple batzuk egiten (egin
|
bitza
irakurleak ere).
|
|
|
Kalkula
|
beza
irakurleak laburki zenbat milaka bilioi kometa egon ote daitekeen. Hamargarren planeta hemen?
|
|
|
760 Ik. aipatua, in: DAVIS, H. B., Nacionalismo y socialismo, Bartzelona 1975, 91 Liburu honetan hainbat eta hainbat adibide gehiago ikus
|
dezake
irakurleak.
|
|
|
Beste ohar bat. Bere tonuagatik, Nietzsche-ren hainbat pasartek Herder berrirotzen duela eman
|
lezake
irakurlearentzat: kultura herri gogo biziaren sorkuntza da, herri baten estiloa; kultura batek herri gogoaren ezaugarriak erakusten ditu, etab. Nietzsche maiz mintzo da (fase honetan bereziki) izpirituaz (alemana, frantsesa); gehienetan izpiritua kulturaren sinonimoa da911, kulturaren karakterearena912, estiloarena913 Erabiltzen ditu, nazioaren izpiritua?,, jeinu alemana?
|
|
|
Ildo horri jarraituz, ezinbestekoa da kontuan hartzea 50eko hamarkadanShannon eta Weaver ek garaturiko informazioaren teoriak izan zuen garrantzia, garatutako eremuan, hots, zibernetikan ez ezik, bai eta linguistikan eta biologianere. Informazioaren teoriaren bitartez sare kontzeptual bat hedatzen da (programa, itzulpena, kodeak, informazioa, zarata, eta abar) eta hortik, hain zuzen, hasiko daulertzen bizitzaren barneko egitura, hortik irakurtzen da nola dagoen idatzitabizitza (eta onar
|
dezagun
irakurleak testu bat irakurtzen duenean, testu horrenesanahia ekoizten duela; hau da, esanahia irakurlearengan datza, zehatzago esateko, irakurlearen ohituretan; baina zientziarentzat esanahi bakarra dago: zientziakobjektibotasunaren bitartez lortu duen esanahia).
|
|
|
16 Elkarrizketa haietaz ari den lan bat badago Jakin Taldeak K. Santamariaz burututako baina paper inprimatuan argitara gabeko ikerlanean: ikus
|
beza
irakurleak Gipuzkoako Foru Aldundiaren webgunean.
|
|
2008
|
|
|
Aplikazio informatikoen artean aipagarri dira Matxin itzulpen sistema (Alegria et al., 2007; Mayor, 2007) eta Zientzia eta Teknologiaren Corpusa (Areta et al., 2007). Baina bi aplikazio horiekin beste bi artikulu definitu dira BAT aldizkariko ale honetarako, beraz, jo
|
beza
irakurleak artikulu horietara berri zehatzago lortzeko.
|
|
|
Zu kazetari2 Erabiltzaileek sortutako albisteak ETBn eta internet3 bidez ikusi ahal dira eta taldeko irratietan jorratutako gaietako bat ere izan daiteke. Bertan bideoz, argazkiz edota testuz osatutako albistea utz
|
dezakete
irakurleek. Oso antzekoa da GOITBn martxan jarritako tartea.
|
|
|
Funtsean, tokiari eta herriari zoakiona egina zieten hogeigarren mendeko gazteeri beren molda etxea, 1926 urtean ideki behar zuena hots, duela 80 urte. Gogoan har
|
beza
irakurleak ehun eta hogei bat metroko aitzindei pareta duela beti Uztaritze gaineko barnetegi xurigorriak pentze pareta berde heien buruan, Errobizelaiari eta Jatsu Haltsuko gaineri beha dagoena bere patxadan. Eta huna zertako dudan luzetasun oso hori aipatu gure pilota solasean:
|
|
|
Ez ditugu hemen heietarik zenbait baizik aipatuko, aski erakusteko doia bakarrik, nola josi duen, bikario gaztedanik eta herri zenbai ten erretorgoaraino Erramunek pilota maitatua bere apeztasunarekin. Gisa guziz jakin
|
beza
irakurleak, badaukala oraino gehiago gogoan Domintxaineko erretorak pilota solas.
|
|
|
1902ko Hondarribiko kongresua, haren amaiera antzu, eztabaida eta gaizkiulertuekin272 Aurrekari negatibo horien edo antzekoen gomuta izan
|
zezaketen
irakurleei oso bestelako irudia eskaini zien. Ojarbideren, kronikak.
|
|
|
Epai
|
dezala
irakurleak, baina gure iritziz errusiar Estatuak baditu beste lehentasun eta arazo batzuk, horietako askori, orain arte ikusi dugunaren arabera, aurre egiteko ez da gai, nahiz eta bere biziraupena jokoan egon. Beraz, pentsa daitekeen bezala, arrazakeriaren aurkako borrokak (edo momentu honetan bigarren mailakoak diren beste arazo batzuek) ez du errusiar Estatuaren agendan lekurik.
|
|
|
Azken batean, “crash”, “gap” edo “esku indartsuak” hitzak ez dira batere adierazgarriak inbertitzailearentzat. Baina, gainera, burtsa jargan adierazitako gomendioak kontuan ez hartzeak ondorioak izan
|
ditzake
irakurlearen ekonomian, gutxi ulertuta. Horregatik, errenta aldakorrean maiz diharduten inbertitzaile txikiek burtsako argotaren hitz eta adiera batzuk erabiltzen ikasi behar dute.
|
|
|
Nork jarriko du Google emaitzetan lehenik, erabiltzaileek kontzeptu bat bilatzen dutenean (adibidez, Internet)? A Wikipedia, orain arte gertatu ohi den bezala, edo Knol, entziklopedia, onura gehiago ekar
|
diezazkiokeena
irakurleek publizitatean klik egiten badute? . Google bilatzailearen eraginkortasuna zalantzan jar liteke, penalizatzen hasi zenean gertatu zitzaion bezala emaitzetan behera egin dute ez ziren beste enpresa batzuen testu publizitatea zuten berea.
|
|
|
Biak irakasleak zarete. Zer esan
|
dezakezue
irakurle berriez. Badirudi ordezkapena ez dela ziurtatzen ari.
|
|
|
Horrela, argazki bitxiak edo albiste izan litezkeenak bidaltzeko aukera dago. Gainera, iritzi artikuluak bidal
|
ditzake
irakurleak, baita gaiak proposatu ere. Hori bai, betiere sinatuak baldin badaude.
|
|
|
Anjel Lertxundiren ibilbide narratibo luze eta oparoan, paraje mota anitz bisita
|
dezake
irakurleak, guztietan gozamen literariorako aukera gogoangarriak aurkituz. Gaurko eleberri honetan, bereziki bertze bitan bezala, hala nola Zorion perfektua eta Ihes betea n, ongi ere ongi frogatu digu egileak gai dela fresko eta sakon, sarkor eta fin, murgiltzeko gaurkotasunez beteriko uretan, are hauetan engaiatu eta bustitzeko ere.
|
|
|
Askotan gertatzen ez delako, abenduan Iparraldean egindako mintegi bati lerro batzuk eskaintzea du. Mintegi horien berri osoa izan
|
dezake
irakurleak Euskal Kultur Erakundearen web orrian (www.eke.org/euskara/herri_hiz kuntzak/ topaketak_ 2007). Mintegi horien izenburua" Hizkuntzen eta kulturen topaketak 2007" izanik, Iparraldeko, Hegoaldeko eta Frantziako eremuko hizkuntza gutxituen aditu garrantzitsuenetarikoak bildu ziren, eta baita kulturarekin eta hizkuntzarekin lotura duten agintari politiko aipagarrienak ere.
|
|
|
Hautapen hori du ZIOk bere lehen eginkizuna, baina ez da noski hor amaitzen lana. Halako idazlanen tradizioa urria izanik gure artean, dibulgazio mota horretarako prosa egoki bat eraiki beharra dago, mamiak bezala hitzezko azalak ere erakar
|
dezan
irakurlea. Horretarako, bestelako literaturaren alorrean trebaturiko itzultzaileen esperientzia ekartzen ahalegindu gara, han lorturiko egokitasun eta naturaltasun bera izan dezaten testuek.
|
|
|
(Bidez batez, botika naturistei buruzko informazioa Interneten Natural Medicine Comprehensive Database izenekoan topa
|
dezake
irakurle interesatuak: www.naturaldatabase.com.
|
|
2009
|
|
|
Agian, kultura modernoaren historian William Shakespeare idazle eta antzerkigilearen The Tempest obrak inspiratu du bertsio gehien. La tempestad zientzia fikziozko komikia horietako bat da eta, agian, 1611 urtean Londonen estreinatu zen antzezlana eta haren bertsioak ez ezagutzeak jokoz kanpo harrapa
|
dezake
irakurlea, bereziki liburuaren aurreneko partean. Niri behintzat hala gertatu zait.
|
|
|
Euskara planetara etorrita, bestearen ekarpena integratuko duen ereduaz ari gara, komunikazio prozesua bideratuko duena eta koherentziaz jokatuko duena. Balora
|
ezazu
irakurle, zenbat aldatzen diren zure erakundeko liderrak eredu honetatik...
|
|
|
Tinta elektronikoa erakusten duten pantailak, berriz, hainbat eta hainbat bolaz osatuta daude; bola horiek kolore bat daukate alde bakoitzean, eta birak ematen dituzte, erakutsi nahi duten irudia ikus
|
dezan
irakurleak (estadio baten harmailetako mosaiko bat izango balitz bezala).
|
|
|
Eta orain esan
|
bezate
irakurleek, suitzarrek neutraltasunaren gailurra atzeman ez ote duten beren egiteko horrekin.
|
|
|
Ikerkuntza lana da Auspoaren orrialdeetan nagusi, horrek egiten baitu Zavala maisu. Bildu ez ezik, landu, jorratu eta apailatu egin du eskutik eskura eta ahoz aho ibilia, aurrerantzean paperezko sorta antolatuan izan
|
dezan
irakurle jakinguratsuak.
|
|
|
Estekek egunkariak ale berean argitaratutako testu ezberdinak lotu ahaldituzte (Ingrid Betancourt-en askapena eta Hugo Chavez-ek gai horretaz esandakozerbait, adibidez). Beste batzuetan, esteka batek egunkariaren hemerotekan dagoenfitxategi batera helbidera
|
dezake
irakurlea (aire istripu bat dago zona batean etabertan gertatutako aurreko aire istripuaren informazioa esteka baten bidez eskaindaiteke, adibidez). Azkenik, hipertestuaren bidez albiste bat beste web orrialdeetanargitaratutakoarekin osa daiteke.
|
|
|
Berria bere testuinguruan kokatzeko, komeni da testu nagusiaren ondoan esteka batzuk jartzea. Esteka horien bitartez, albiste nagusiarekinerlazionatuta dauden beste fitxategi (testuak, argazkiak, bideoak, artxibokomateriala...) batzuetara jo
|
dezake
irakurleak.
|
|
|
Baina, abusatzeak kalteegiten dio edozein testuri. Eta gainera, batzuetan, susmoa piztu
|
dezake
irakurlearengan: zenbat dakien eta zer irakurria den frogatu nahi ote dit?
|
|
|
Ikerkuntza lana da Auspoaren orrialdeetan nagusi, horrek egiten baitu Zavala maisu. Bildu ez ezik, landu, jorratu eta apailatu egin du eskutik eskura eta ahoz aho ibilia, aurrerantzean paperezko sorta antolatuan izan
|
dezan
irakurle jakinguratsuak.
|
|
|
XIX. mendeko idazle dugu Wilkie Collins, emankorra, eta arrakastatsua bere garaian, Charles Dickensen lagun eta lankide hainbat gauzatan. Antton Olano itzultzaileak eginiko Hitzaurrean aurki
|
ditzake
irakurleak zehaztapen interesgarriak. Ederra itzulpena, argitaletxeari egotzi beharreko zenbait deskuiduk haren distira lausotu arren.
|
|
|
Izan ere, Vazquezek uste du egun genero indarkeriaren ondorioz hildako andre askok jabekuntza prozesua abiatu zutela, eta, hain zuzen, emakumeei tradizioz egotzitako genero rolak hausten saiatzeagatik hil zituztela. . Hildakoaren ametsen eta grinen berri eman genuke, hari buruzko erretratu hurbila egin, genero indarkeriaren biktima haien lagun izan zitekeela pentsa
|
dezan
irakurleak?, gaineratu du Lucia Martinez Odriozola kazetariak. Genero ikuspegia duten kazetarien euskal sareko, Kazetarion Berdinsareako, kide da Martinez Odriozola.
|
|
|
Hori ere lorpen bat delakoan nago, akzioari erabateko bizitasuna emateaz gain, ia antzerki testu gisa irakurtzen baita. Egileak adierazi bezala, antzerkira moldatzeko moduko testua da eta, gaineratuko nuke, pertsonaia bakoitzaren karakterizazio orokorrak zein xehetasunak euren esaldien bidez soilik irudika
|
ditzakeela
irakurleak.
|
|
|
diru premian den mediku atzerritarrak abortu bat egitea onartuko du diru truke, ondoren bere seme Daniel jaioberriari bisita egitera joateko. Egoera antitetiko horrek bete betean harrapa
|
dezake
irakurlea eta erritmo asaldagarriz, gertaeren azalaren azpian gogoeta egin du irakurleak, pertsonaia guztien jokaerak ulertzen saiatzeko. Dario levantetarrak kosta ahala kosta atzean utzi nahi du halabeharrez egokitu zaion lohia eta miseria eta horretarako, azpikeriaz azpikeria inguruko guztiak engainatuko ditu den bezalako txerpolari zeken gisa.
|
|
|
Eta orain esan
|
bezate
irakurleek, suitzarrek neutraltasunaren gailurra atzeman ez ote duten beren egiteko horrekin.
|
|
|
Nire zifren defentsan esan
|
dezaket
irakurleak berak froga dezakeen zerbait: titulua bere fitxa eta guzti ematen dut, datu guztiekin.
|
|
|
Sare ekonomian, liburuaren munduko aktore nagusi guztiak elkarren lehiakide dira, eta une batean elkarren etsai bihur daitezke: autoreak lotura zuzena egin
|
dezake
irakurlearekin, editorea bezala banatzailea eta dendaria gaindituz. Editoreak zirkulua autore eta irakurlearekin egin dezake, kateko beste osagaiak baztertuz.
|
|
2010
|
|
|
Horrela, artikuluaren helburuak honakoak izango dira: lehenik, liburuak duen interesa handia adieraztea modu aberats eta interesgarrian, eta, bigarrenik, liburuak dituen eduki zabalak, ikuspegi berriak eta zorroztasunak bere osotasunean eta zuzenean jaso
|
ditzan
irakurleak, liburua bera irakurtzera bultzatzea; antzean esan daiteke erabiltzen duen bibliografia zabalari buruz ere, artikuluan aipatuko ez ditugunak.
|
|
|
Esti, zuk aipatutako «langue»a dago batetik, SPrako tranbiatik datorrena, eta edukiari baino gehiago formari errepa rarazten diona. Eta zalantzak sortu dizkit bere aurre ko lanetan, bai eta oraingoan ere, horrek azaleko irakurketa bat egitera bultza
|
baitezake
irakurlea. Eta nahiz eta oraingoan estilo soilagoa, zorrotzagoa bilatu nahi izan den, beste behin gailendu egin zait inpresio orokor hori.
|
|
|
39 Gogora
|
beza
irakurleak gure corpuseko testuetan letra etzanek hainbat balio hartzen dutela: batetik, BE markatu dezakete; bestetik, hitz baten azpimarratzea edo enfatizatzea seinalatu dezakete.
|
|
|
Tentazioa izan
|
dezake
irakurleak, goiko puntuan esandakoak irakurrita, ereduen garapen guztia EEN legeari zor zaiola uste izatekoa. Horri zor zaiola edota, gutxien gutxienez, EEN legea onartu zenetik hona lortu dela hori guztia.
|
|
|
Ohartzen gara, gainera, irakurketa bera entzun egingo dutela, ez irakurri; eta entzun egiten dugunean, informazio handi bat hitzetatik euretatik baino nola esaten direnetik ateratzen dugu. Hainbesteraino non, idatziko testu ederra alperrik gal
|
lezakeen
irakurle monotonoak.
|
|
|
Gora!? (Patxi Erauskin bertsolaria III, 19); Abarrategirenak lan honetan ikus
|
ditzake
irakurleak.
|
|
|
Bertsopaperetan, aldiz, bizkaiera natural eta bizia darabil Uriartek, ondo zekien-eta irakurlego berezia, herrikoiagoa, zena bertsopaperak erosten zituena; herri xehea, azken baten. Orrialdeotan ikus
|
ditzake
irakurleak aipatutako bertsopaper biak.
|
|
|
Ondoko orrialdeetan datu bera hiruzpalau aldiz ikusten ari denaren inpresioa eduki
|
lezake
irakurleak. Baina ez.
|
|
|
Kontuan har
|
beza
irakurleak, bestalde, argitalpen honetarako erabili den oinarria. Horixe da, izan ere, Luciano Pereña ikertzaileak Suarezen De legibus obraren argitalpen elebiduna.
|
|
2011
|
|
|
Beldurra eta beraren aurreko babes nahia dira beti egiazkoak, bai errealitate petralean, bai mintzoen olinpoetan.Urtebete inguru iraunen dute protagonistek elkarren irudiak mentalki zirriborratuz eta sentsualtasun bakartiz dastatuz. Ordu gutxitan dasta
|
dezake
irakurleak Glattauer idazle austriarraren poema birtual kitzikagarri hau.
|
|
|
Han sexu balentriarik ez.Larunbatean, Durangoren inguruko solasaldian, Eider Rodriguezek aipatu zuen irakurle klubetan eta, hezur haragizko bihurtzen dela ordura arte abstrakzio izandako irakurlea, eta, maiz, idazleak nahiagoko zuela hark abstrakzio izateari utzi ez balio. Nori berea ezagutze aldera, aitor
|
dezagun
irakurleak ere, batzuetan, idazlea ezagututakoan, nahiagoko zuela hark, begi aitzinean daukan ego hanpatuko izaki hori gabe, gozarazi dion testuari atxikirik doan etiketa bat bertzerik ez izaten segitu izan balu.Orgietan bezala, literaturan ere arriskua (eta gozamena) guziendako baita.
|
|
|
Tolosako gertakariek ez zuten lerro bat baino gehiago bete egun bakoitzean egunkari gehienetan. Izatez, Tolosaren prentsako presentzia murritzak ia gertakaririk ere eman ez zela pentsatzera eraman
|
dezake
irakurlea eta kasu bat baino gehiagotan ikusi denez giro lasai eta baketua aipatzen dute, beste iturrien arabera erabat kontrakoa agertzen den bitartean. Muga Gipuzkoako gobernadore zibilak berak urriaren 8an giroa hobetu zela esanez bete zuen ahoa, hurrengo egunek kontrakoa erakutsi zutelarik.
|
|
2012
|
|
|
Hori salbu, gizon protagonisten inguruan zertzeladaka agertzen dira emakumeak, beren bahetatik paseak. Koadroaren osagarri horien falta suma
|
dezake
irakurleak, baina egileak aita semeen ikuspuntua hautatu duenez, haien bitartez narratzen du. Gainerakoan, hainbeste urte korritzen dituenez, azpigai asko ageri dira.
|
|
|
Bankiaren erreskatea, edo Espainiako finantza sistema bideratzeko EBZk jarritako 100.000 milioi euroen ondoren, lekutan dira Iturberen berbak. Erabaki
|
beza
irakurleak iruzurrik baden ala ez. Iturbek argi zioen, aurrezki kutxek eta bankuek ohiko jardueretara itzuli behar zuten, nagusiki mailegura:
|
|
|
Atsegin
|
beza
irakurleak ohartzea, ugazabarekin izandako elkarrizketa askoren ondorengo laburpen hau punturik garrantzitsuenen bilduma dela, bi urte luzez aldi ezberdinetan aztertutakoa; jaun agurgarri hark gero eta informazio osoagoa eskatzen zuen sarri, nik houyhnhnmen hizkuntzan aurrerapenak egiten nituen neurrian. Ahal bezain ongi, Europako egoera orokorra azaldu nion; merkataritza eta industria, arte eta zientziei buruz mintzatu nintzaion; eta hark egindako galdera guztiei ematen nizkien erantzunak etengabeko elkarrizketa iturri bihurtzen ziren.
|
|
|
Bestalde, Enperadore haren Gorteko damei buruz hitz egitean, hark esan ohi zidan batek oreztak zituela, beste batek aho zabalegia, hirugarrenak sudur luzeegia, nahiz halakorik ezer ezin nuen nik sumatu. Gogoeta hauek nahikoa jakinak direla aitortu beharrean nago, baina, halere, ezin nituen baztertu, bestela izaki erraldoi haiek benetan itxuragabeak zirela pentsa
|
baitzezakeen
irakurleak; eta, justizia egiteko, esan behar dut jende mota erakargarria dela; eta batez ere nire ugazabaren aurpegiera, nekazari baizik ez izan arren, oso egoki eratua iruditzen zitzaidala, hogei metroko altueratik ikusten nuenean.
|
|
|
Bizitzeko berez dugun gogoak pozezko barne zirrara eragin zidan, baita aurkitzen nintzen leku eta egoera triste hartatik abentura hark era batera edo bestera aterako ninduen itxaropena sortarazi ere. Baina, aldi berean, nekez uler
|
dezake
irakurleak nire harridura irla bat airean ikustean, gizakiak bizi zirelarik bertan, irla, beren nahierara, gora edo behera edo aurrerantz eramateko gai zirenak (hala zirudien behintzat). Baina ez nengoenez orduan fenomeno honetaz filosofatzeko egoeran, nahiago izan nuen irla norantz joango zen begira geratzea, aldi batez geldi geratu zela ematen baitzuen.
|
|
|
Handik aldi batera, kopuru zehatz hori finkatzera nola iritsi ziren galdetu niolarik Gorteko lagun bati, erantzun zidan Maiestatearen matematikariek koadrante baten laguntzaz nire gorputzaren altuera neurtu eta berena halako hamabi zela ohartuz, nireak beraien 1.728renen edukiera izango zuela ondorioztatu omen zuten, eta, beraz, liliputiar kopuru hori mantentzeko adina janari nuela nik ere. Hortik atera
|
lezake
irakurleak zenbateraino zen argia jende hura, eta zenbateraino zen zuhur eta zehatza Printze handi haren burubidea.
|
|
|
– Dirudienez, ez baitut kontatu, 255 lerro utzi nizkion Larramendiri,, cuya obra principal es un diccionario vasco español (atzekoz aurrera irakur
|
beza
irakurleak) plagado de aberraciones?, eta 38 Bilintxi, beste zenbaiten artean. (LIB II:
|
|
|
– Dirudienez, ez baitut kontatu, 255 lerro utzi nizkion Larramendiri,, cuya obra principal es un diccionario vasco español (atzekoz aurrera irakur
|
beza
irakurleak) plagado de aberraciones?, eta 38 Bilintxi, beste zenbaiten artean. (LIB II:
|
|
|
– Dirudienez, ez baitut kontatu, 255 lerro utzi nizkion Larramendiri,, cuya obra principal es un diccionario vasco español (atzekoz aurrera irakur
|
beza
irakurleak) plagado de aberraciones?, eta 38 Bilintxi, beste zenbaiten artean. (LIB II:
|
|
|
– Dirudienez, ez baitut kontatu, 255 lerro utzi nizkion Larramendiri,, cuya obra principal es un diccionario vasco español (atzekoz aurrera irakur
|
beza
irakurleak) plagado de aberraciones?, eta 38 Bilintxi, beste zenbaiten artean. (LIB II:
|
|
|
– Dirudienez, ez baitut kontatu, 255 lerro utzi nizkion Larramendiri,, cuya obra principal es un diccionario vasco español (atzekoz aurrera irakur
|
beza
irakurleak) plagado de aberraciones?, eta 38 Bilintxi, beste zenbaiten artean. (LIB II:
|
|
|
– Dirudienez, ez baitut kontatu, 255 lerro utzi nizkion Larramendiri,, cuya obra principal es un diccionario vasco español (atzekoz aurrera irakur
|
beza
irakurleak) plagado de aberraciones?, eta 38 Bilintxi, beste zenbaiten artean. (LIB II:
|
|
|
– Dirudienez, ez baitut kontatu, 255 lerro utzi nizkion Larramendiri,, cuya obra principal es un diccionario vasco español (atzekoz aurrera irakur
|
beza
irakurleak) plagado de aberraciones?, eta 38 Bilintxi, beste zenbaiten artean. (LIB II:
|
|
|
Horregaitik edo, berau begitandu jat gaitzena eta bihurriena. Goragoko itaunari erantzutean emon ditut horren argitasunak eta han esanikoetara bidaliko
|
neuke
irakurlea.
|
|
|
Alde batera, gerraondoan, gurean, hots, Mendebaldean deritzanean, gertatuzen giro aldaera larriari, krisi existentzialari Koperniko eta Galileoren aurrekoerantzuna, esan
|
lezake
irakurleak, gainera, Itun Zaharreko Hasiera libururaino atzeraeginik. Aurrerago ikusiko dugu Bizkaiko Anaitasuna kazetatik eta, Imanol Berriatuabatek edo Luis Villasantek Orixeren mundu ikuskera kristau katoliko hurbilekoaizanagatik, bestela egiten ziotela aurre modernitate edo laikotasun zantzuei, moduherrikoiagoan esan dezagun, eta Orixek modu herrikoi eta modu intelektual zaharzaleberezian aldi berean, Hasiera liburuaren eta mezaren praktika soziologiko moralarenarteko hibridazio berezi batez, baina gatozen Krutwigengana, eta jarrai dezagunKoldo Mitxelenak balioen trukaera izendatzen zuenari erreparatzen, humanismoarenkontzeptua mugatu beharrak bide emanik5.
|
|
|
Horrela, papera ez da beharrezkoa izango, gure basoek deskantsu ederra hartuko dute eta, sistema digital horren bitartez, literaturaren mundua ere erabat aldatuko da. Konektibitatea martxan jarriko da, idazleak kasik irakurle batentzat propio idatzi dezake, kapituluka, aldatu dezake liburuaren amaiera (XIX. mendeko idazleak, Dickensen garaian, foiletoiak asmatzen zituztenean bezala) eta aspalditik agortuta dagoen liburu bat momentuan lor
|
dezake
irakurleak editorial etxeari dei bat egin ondoren, minutu batean deskargatuko duelako aurki ezina den obra hori. Gainera, sistema digital horrekin, lortuko omen da belaunaldi gazteenak, paperaren mundutik urrun baina oso gertu pantailetatik daudenak, berriz ere itzultzea literaturaren mundura.
|
|
2013
|
|
|
Barka
|
nazala
irakurleak, baina neure ohiko joeraren kontra ezkortasunez ikusten dut EITBren etorkizuna, Zuzendari Orokorra izendatzeko izan diren mugimenduen ostean. Aspalditxotik nabarmena da irrati telebista publikoak gogoeta sakona, itun zabala eta zuzendaritza sendoa behar dituela.
|
|
|
Bestetik, burdin sareen teknika mendiaren alde banatan nabari zela deskribatu zuen, frontearen inguruko paisaien itxura bat eskainiz. Horren arabera, lekuak irudika
|
zitzakeen
irakurleak, batzuen eta besteen lerroak burdin hariz babesturik. Baina teknika hura lehenago ere baliatua izan zela esplikatu zuen.
|
|
|
" Mari jainkosa" izenburua daraman testua idatzi berri duzu, eta, hura berrikusten ari zarela, aurrez ikusi duzu zer jakin
|
lezakeen
irakurleak gai horri buruz; hauxe erabaki duzu: informazio laburrak gehituko dizkiozu testuari, hainbat izen, ideia eta kontzeptu argiago gera daitezen.
|
|
|
Dena den, narratzaileak eta gertakizunak horrela tartekatzeak itxura berezia ematen dio eleberriari. Batzuetan galdurik egotearen sentipena izan
|
dezakete
irakurleek, baina liburuaren amaieran den dena argituko zaie, bai eta liburuaren hasierako atala ere, zeinak ematen baitzuen ez zuela loturarik gainerakoekin.
|