|
2000
|
|
|
Jarrai dezagun, beraz, desobedientzia zibilaren bidetik, estatuekiko intsumisioarekin, herri honi bere etorkizunaren jabe izaten lagunduko dion irudimenezkoak eta demokratikoak diren formulekin. Eta mesedez, ez
|
dezagun
ahantz herriek estatuen ezarpenari aurre egiteko ezinbestekoa den baldintza, elkartasuna, alegia.
|
|
|
Zernahi gisaz ere, bilduma honetako ezaugarririk aipagarriena berriro ere aniztasuna da: " Hibridotasuna ezin
|
dezakegu
ahantz, jenero, tonu eta tekniken amalgama zerikusizkoa baitago ipuinotan zehar: atzekoz aurrerako denbora, eszenen tartekatze ikasia, literaturaren jarduerari buruzko hausnarketak eta kritikak, zati filosofikoak..." (Egunkaria XII)
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz XVI. mendean Nafarroa gehiena euskalduna zela Erribera inguruko mugetaraino. Horrela erakusten digu Iruñeko Apezpikutegiaren 1587 urteko herri zerrendak.
|
|
|
Beraz, EuskalTelebistan, eguraldi mapen urrezko kontsumoa bederatziak hamarrak bitartean izanohi da. Ez
|
dezagun
ahantz, hala ere, Euskal Telebistak eguerdian ere badituela informatiboak: Iparraldearen orena, Gaur Egun, Informativo Territorial eta Teleberri15.
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantzi 1960ko hamarkadan plazaratuta daudela idazkiok. Gaurbertan ere, inork gutxik aurkeztuko liguke hain modu garbi eta zehatzean euskarareneta Euskal Herriaren arteko lotura.
|
|
|
Kontua hauxe da: erakundeek informazioak igortzen dituzte eta kazetariek, nolabaiteko informazio eskuragarritasun errazak harrapatuta, beren lanari uko egiten diote, edo uko ez bada, alboratuta uzten dute, konturatu gabe; eta ez
|
dezagun
ahantz kazetariek berriak bilatu, aurkitu, hautatu eta burutu egin behar dituztela. Carlos Soria-k (1991) honela oharrarazten gaitu iturri honek izan dezakeen arriskuaz:
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz iturri batzuek mekanismo gaizto eta bigunak dauzkatela, zer eman eta nola eman behar den kontrolatzeko. Eta kontrola iturrietan sortu ohi da.
|
|
|
Irrati izena erabiltzeari egoki deritzot, baina ez
|
dezagun
ahantz lehenago tezef eta. radio berbak ere erabili ditugula geure hizkuntzan irratia izendatzeko. Lehenbizikoak, tezefak alegia, hedabide honen hastapenera garamatza, harigabeko telegrafiak urrats bat gehiago eman zuen garaira.
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz hurrengo puntua. Kontua ez da, oro har, dibortzioa ona den jakitea, baizik eta noraino den komenigarria, legeek hertsitzeko duten ahalmenaz baliaturik, berez aske den zerbait horretan eskua sartzea, batez ere, aintzat hartzen bada halako autuetan bihotzak eta sentimenduek dituzten pisua eta garrantzia.
|
|
2001
|
|
|
Bertzalde, Azkuek apaizbidea hartu bazuen ere, Unamuno Jaungoikoarekin beti gerra irekian aritu zela dirudi. Ez
|
dezagun
ahantz, hondarrean, Azkue euskaltzalea zela, Unamuno erdaltzalearengandik bertze lubakian kokaturik zegoena.
|
|
|
Baina aldaketek zergaiti bati erantzuten diotenez, jakina da XX. mendean eman diren nobelari buruzko teoria guztiek arrazoi bat, poetika berri bat, dutela oinarrian eta, azken finean, momentuko beharrari erantzuten diotela. Bilakaera honek literatur irakurleriarengan eragin zuzena duenez (ez
|
dezagun
ahantz literaturak komunikazio egite orok bezala hiru elementu jartzen dituela harremanetan: idazlea, obra eta irakurlea)," Aurreusteen eremu" bat(" Horizonte de expectativas" delakoa Harreraren Estetikan erabiltzen den terminologia erabiliz) birmoldatzen du, garapen horretan ematen diren testu desberdinen harrera ahalbidetuko duena.
|
|
|
Kontzientziaren prolongazio deiturikoa izan dadin, BEGIRADA izango da idazleok euren esku izango duten baliapidea (ez
|
dezagun
ahantz, hastapenetako Nouveau Roman-i, hots, 50eko hamarkadan garatu zenari," ècole du règard" deitu zitzaiola.)
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz, dena den, gurasoek azkeneko bidea hartzeko aukera izango dutela: seme alabak nondik nora ibili diren jakitea.
|
|
|
Nolanahi, gaurkotasuna itotzen duen elikagaien krisia eskerga izanik ere, ez
|
dezagun
ahantzi Euskal Herrian gertatzen diren toxiinfekzio gehienen errudunak egoera txarrean dauden maionesak eta kutsaturiko tortillak direla.
|
|
|
Programazioari dagokionez, irakasle bakoitzak bere programazio propioazeraman; horrela, ariketa ugari sortu genuen, baina filosofia berberaren barruan.Azken batean, ezin
|
dezakegu
ahantz gure gainetik (irakasleon gainetik) euskaltegiadagoela, eta euskaltegiaren gainetik HABE. Horrela, hiru kurrikulu dauzkagu; bainahiru horien artean adostasuna, edo koherentzia, behintzat?
|
|
|
Isiltasunaren Espirala nagusitu zen. Ez
|
dezagun
ahantzi ezker abertzalea bakartzeko politika indar nazionalistak parte hartzen ari ziren itun batean, Ajuria Eneako Itunean, sortu zela eta Itun horrek Lehendakari nazionalista zuela buru. Sistema politikoa baturik ageri zen, berak zuen lehentasuna eta berak zehazten zuen diskurtsoa.
|
|
|
1. Azken urteotan, lehenbiziko aldiz Euskal Herriaren historia osoan, unibertsitatera heltzen ari den gazte belaunaldiak bere ikasketa guztiak —edo gehienak— euskaraz burutzeko aukera izan du. Horrek esan nahi du, oraintsu arte, euskararen errebindikazioa euskaldunok egiazki sentitzen genuen premia baino gehiago praktikan zerbait sinbolikoa bazen —ez
|
dezagun
ahantz, aurreko euskaldunen belaunaldiek, ikasketa guztiak erdaraz egitera beharturik, de facto erraztasun handiagoa izan dutela erdaraz ikasteko, eta eskatzen zuten euskal irakaskuntza eskaini balitzaie gorriak ikusiko zituzketela hura ulertzeko! —, orain, aldiz, euskararen eskaria zerbait normal, benetan sentitu eta egiazko premia objektiboetan oinarrituriko nahia dela, hots, ikasketa guzt...
|
|
|
Alde batetik, ezin
|
dezakegu
ahantz Euskal Herriarenbu rujabetzaren alde dagoen hainbeste euskal herritar erdaldun, eta orobat Euskal Herriko eskualde batzuk duela ehundaka urte direla erdaldun. Zuhurtzia halandaze.
|
|
|
euskaldunok, herri txiki bat garen neurrian, munduko beste herri txiki guztiek bezala, bigarren eta hiruga rren hizkuntza handiren bat edo batzuk ikasi behar ditugu, baina argi edukita elebitasun hori, batezere, Euskal Herritik kanporakoa dela eta arrotzak gurean daudenerako. Haatik, ezin
|
dezakegu
ahantz hainbat euskal herritar oraindik ere erdaldunak direna, eta justiziaz beraz, ezin ditzakegula ezelan ere zapal eta bazter. Era berean, gorago esan dudan legez, ezin utz dezakegu alde batera gure arazoa ez bailitzan, Euskal Herriko hainbat eskualdetako hizkuntza nagusi eta lehena erdara dela. b) Euskararen zabalkundea oso prozesu geldoa izanen dela, eta berrogei urte dugula, behintzat, Euskal Herri osoa berreuskaldundu baino lehen. c) Euskal Herria ren egitura soziala eta historikoa ikusita, elkarrekin batera joan eta borrokatu arren, bakoitzakbe re erritmoari eutsi behar diola, eta beraz hiru ekintzae remu nagusi desberdindu behar ditugula, gero bakoitzaren barruan egin daitezkeen diferentziez gain:
|
|
|
Azkenik, ez
|
dezagun
ahantz euskal herrigintzareneremuetako bat dela euskalgintza, eta ondorioz ibilbide politikoari guztiz lotuta dagoela, hots, ahalik eta zabalena eta bateragileena den proiektu politikoa euskalgintzak ezinbesteko duela, azken hogei urteotako akatsetatik ikasi eta zuzenduko dena, eta lorpenak sendotu eta sakonduko dituena, hain zuzen ere.°
|
|
|
Ez zait gustatzen Errepublika burges, bekaitz eta neo kapitalista hau, jada anitz duen Benedikatuaren onetan, deus ez duena pikarraitzen duelako. Ez
|
dezaket
ahantz alabaina hemengo etxetiar, petxero eta buhameak oro 1789an Errepublikaren alde agertu zirela, apez errefraktarioek, etxeko jaun opulantek eta notableek haizea norabidez aldarazi artean.
|
|
|
Kasu eskasez, eman dezagun, gasna itzul eta mindu daiteke, halaber hautsez edo harrez emoka, nahiz eta gasna jale aristokratikoentzat harrekilako gasna, zintzurrean behera gargailaka abere molkoak lerratzen zaizkiola mustetan mustena den. Ez
|
dezagun
ahantz gasnaren antzeko niniak izan baldin bagara noizbait, laster batean gure haragia, eta haragiaren arteko hutsuneak betetzen dituen arima har gotorrez iraitziko zaigula, kaosetik kaoserako bidea, lurpeko izaki anemiko zurpailen lerroen balantzaren kulunkak zedarrituko digun bitartean.
|
|
2002
|
|
|
Ezin
|
dezakegu
ahantz, dena den, unibertsitateak ikasleen hazkunde bizkorbati erantzun behar izan ziola laurogeiko hamarkadaren hasieran (24.751 ikasle1979/ 80 ikasturtean, 40.562 ikasle 1985/ 86 ikasturtean) azpiegituran aldaketagutxi egin ziren bitartean, krisi ekonomiko eta politiko larriaren erdian, eta campusdesberdinen arteko koordinazioa eta garraioa nola ezarri ezin erabakita zeudenean.Unibertsitatearen... Hori guztia gutxibalitz, unibertsitatearen agintariak aukeratzeko prozesuak tentsio ugari sortu zitueneta makina bat botere hutsune (Flores, 1997:
|
|
|
Hauek, oraingoz, soilik trikuharrietan aurkitu direnez, Herioaren Jainkosa gisa interpretatu dira, bainagarai haietako bizileku induskatuak hain urriak direnez, ez litzateke harritzekoabeste testuinguru batzuetan ere azaltzea, eta, ondorioz, horren inguruko ikuspegiaaldatzea. Ez litzateke gaizki egongo gogoratzea ezen emakumeen errepresentazioak berriz ugaltzen hasten direla Neolito Arotik aurrera (ez
|
ditzagun
ahantzi GoiPaleolito Aroko horrelako errepresentazioak: venusak bezalako eskulturak, eta irudigrabatu estilizatuak ere bai), horien artean aipagarriak direlarik Gava ko meategietan (Katalunia) idorotako venusa, edo Paris Arroko (Tarrete, 1995) igargu estalieta hipogeoetan agertzen diren emakume irudiak (jainkosak?) lepokoekin:
|
|
|
Hizkuntza, ez
|
dezagun
ahantz, hiztun taldeen sortzaile da, jakina?; baina baita hiztun talde horien biziraupena berma dezakeen euskarri soziala ere. Hartara, hizkuntza sortzailea eta birsortzailea da:
|
|
|
Gauza bera esan dezakegu Anjel Lertxundiren Azkenaz beste eleberriko Nora gogoangarriaz (1996). Eta horra hor, azkenik, Ramon Saizarbitoriaren azken lanak, Bihotz bi eta Gorde nazazu lurpean, non, tira, gizonaren irudi ilun eta batez ere patetikoaren ondoan, emakumeaz eskaintzen duen ikuspegi positiboagoa (ez naiz positiboa soilik jartzen ausartzen) bereziki esanguratsua iruditzen baitzait (eta ez
|
dezagun
ahantz zein izan zen lehenengoa: Egunero hasten delako).
|
|
2003
|
|
|
Historia sentiberatasun horren arabera egiten da oraindik ere. Halaber, Iraultzaz geroztik fenomeno ideologiko bat sortu zen, baina ez
|
dezagun
ahantz, ideologia hau Eliza Katolikoaren eskutik heldu zela. Politikak Elizaren ildoa jarraitu zuen.
|
|
|
Guztietan merkeena Murtziako ehorzketa etxe batean atzeman genuen, 58 euroko prezioan, eta garestiena (ez
|
dezagun
ahantz ehorzketa etxe bakoitzeko koroarik merkeenaz ari garela) Arabako batean aurkitu genuen, 203 eurotan.
|
|
|
Ez
|
dezakegu
ahantz, hala ere, zer bilakatzen ziren printzipio eder horiek Enperadorearen edo Aita Sainduaren izenean gobernatzen ziren Erreinu Zaharretan ala Lur Berrietan. Baitzen, egia erran, printze haien gorteetako aholkularietan Martin Azpilkueta, Frantses Xabier, Frantzisko Vitoria, Bartolome de Las Casas, edo Tomas Moro iduriko gizon saindu, argi eta zuzen baino gehiago, Francisco Cisneros, Juan Sepulveda, Armand Richelieu, Jacques Bénigne Bossuet bezalako kardinale, apezpiku, erregeorde, gobernadore edo teologo ilun, oker eta leun.
|
|
|
Fedearen eta Hizkuntzaren arteko harremanek gure baitan edo gutartean sortzen dituzten galdeei ihardestekotz, behar dugu beti gogoan eduki zer den fedea eta zer den hizkuntza, adimendua eta nahikundea, hots, gizakiaren izpiritu osoa hartzen duela fedeak, erran dugu haste hastetik. Nola
|
dezake
ahantz bestalde Fedearen arduradunak, gizartearekin komunikatuz edo hizkuntzaren bitartez dela egituratzen nagusiki gure izpiritua. Horra zergatik diren hain hertsiki lotuak elkarri fedea eta hizkuntza:
|
|
|
Bizkitartean ez
|
dezaket
ahantz, egun batez, bere biziko esperientziak sustaturik, agian, honelako hitzaldia atera zuela: Jaunak, ez dakit zuek guztiak apeztuko zareten, baina uste dut guztiek nahiko duzuela kristau zintzo izaten saiatu.
|
|
|
Bizkitartean, ez
|
dezaket
ahantz, bizpalau hilabete lehenago, 1973ko abenduan, ildo bertsutik zihoan tesia aurkeztu nuelarik Tolosako fakultate katolikoaren aitzinean, aita René Coste jaun irakasleak lagundurik eta besteak beste Pierre Eyt kardinale beharrak epaiturik, nola entzungor egin zuten ez bakarrik Baionako apezpikutegiak, baina bai ere Pariseko Irakasle edo Argitaletxeek.
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz Mao Zedong lemazain handia ere bide beretik zebilela, fusilaren puntan zegoela boterea irakasten zuelarik.
|
|
|
Ezin
|
dezakegu
ahantz, era berean, unibertsitateak ikasleen hazkunde bizkor bati erantzun behar izan ziola laurogeiko hamarkadaren hasieran (24.751 ikasle 1979/ 80 ikasturtean, 40.562 ikasle 1985/ 86 ikasturtean). Baina, ez zuen bitarteko nahikorik:
|
|
|
Espero dut jite bisita bat eginen didazula. Otoi ez
|
nazazula
ahantz, beti nire bizitzako eguzki izpia egonen zara eta zure presentzia sendituko dudano nire bihotza ez da itzaliko.
|
|
|
Ez baita aski elkartasuna eta babesa, euskara eta Euskal Herria beste eszenatoki batetara eramateko neurri politikoak behar dira. Ez
|
dezagun
ahantzi egoera orokorra: Osakidetzako oposizioak, justizian bizi den egoera, komunikabideen arloan euskararen egoera tamalgarria, eskoletan euskara ez da bermatzen, Biziberritze Planarekin dagoen oztopatzea, Nafar Gobernuaren Dekretua eta Unibertsitate Legea, Frantziar Gobernuaren ezetza lege babesari eta euskararen aitortza eza, ofizialtasun falta Euskal Herrian, hizkuntza eskubideen bortxaketa etengabea...
|
|
|
Horrek zeharo legitimatuko luke bizimodu hori. Eta ez
|
dezagun
ahantz identitate oro ekintzara zuzendua dagoela, era batera edo bestera jokatzeko argibideak ematen dizkigula, ohiturak osatzen dituela: ethos bat, termino klasikoa erabiltzearren, balio multzo bat.
|
|
2004
|
|
|
Baina, politikaren funtsa aurrekontuetan dago. Printzipioen aldarrikapen asko egin dezakegu, baina gaiak gai, gai bakoitzak gobernuen aurrekontuetan eta agendetan hartzen duen tokiak politikoen sentsibilitateen maila ematen digu aditzera, eta ez
|
dezagun
ahantz politikoak guk hautatzen ditugula.
|
|
|
Euskararen ezaugarri izaera hortxe dagoela aitortuko nuke nik, nahiz eta oinarrizko planteamendu hau xehe xehe aztertu beharra egon diglosiaren minbiziak jotako hizkuntzen artean. Hori dela eta, oraindik geure zentzumenak kemen guztiak ahituak ez baditu behintzat, ez
|
dezagun
ahantzi minbizi horrek erasandako mintzaira dela gurea.
|
|
|
Arrotz bere lurraldean eta bere historian. Estatu totalitario honen mugarrien barruan bestelako lurralde, historia, hizkuntza eta kulturarik baldin bazegoen, ez
|
dezagun
ahantzi Nazio estatu gehien gehienak nazio askotarikoak direla (sei mila hizkuntza, berrehun estatu; atera kontuak!), hauek berezko espaziotik eta historiatik egotziak izan dira. Etxetik, identitatetik, hizkuntzatik, kulturatik... erauziak.
|
|
|
Berriz, nazio minorizatuak dituen estatu unitario batean, naziotasuna eta herritartasuna gauza bera direla esatea minorizatuen eskubideak zanpatzeko beste modu bat da. Onar dezagun demokrazia dela gatazka konpontzeko bidea, baina ez
|
dezagun
ahantz arazoa nazio desberdinen artekoa dela?. 8
|
|
|
Ez dugu guk antz handirik garai batekoekin. Ez
|
dezagun
ahantz, euskaltasuna, beste herri izaerak bezalatsu, aldakuntza etengabean ibili dabilen errekako uraren antzekoa dela: zahar bezain berri, berri bezain zahar.
|
|
|
Edo Euskal Herriaren egoera? Ez
|
dezagun
ahantzi Xamarrek esana eta berresana, arrazoi oso osoa du eta: –Ondorioz, euskararen alde gauden galdetzeak ez du zentzurik, euskara gu garelako; hizkuntzaren garapena gure garapena bera da.
|
|
|
Guztiarekin ere, ordea, auzi hau ez da itxuraz dirudien bezain zedagarria: ez
|
dezagun
ahantzi, izan ere, nahasbide semantiko hauen abiapuntuan bertan ideologia adigaiaren erabilera ideologikoa daukagula.179
|
|
|
Euskaldungoari ezarri zaion estatus kategoria hori, bazter talderik arloteenari ere nekez opa dakiokeen hori, ez ote bada gehiengoak gutxiengoari buruz daukan ideologia totalitarioaren uzta? Ez
|
dezagun
ahantzi, gaur egun gehiengoa den hori, euskal hizkuntzari eta kulturari etnozidioaren politika aplikatu dion Estatu itogarri bati esker dagoela nagusitasun egoera horretan.262
|
|
|
gauden egoeran bertan ere giltza horrek irekiko dizkigu, ezerk irekitzekotan, nazio eraikuntzaren euskaltasuna bermatzen duten ateak. Ez
|
dezagun
ahantzi, arren: bidea ez da tresna soila, bide horrek berak determinatzen du helburuaren zer nolakoa.
|
|
|
Hitz batez, hortaz, euskera gure herriaren zerbitzari izatea, euskal literaturaren izanean datza. Gure batasun gintzan, gramatika gintzan eta hiztegi gintzan ari garen artean, euskaldun jendeari traba zaio euskera (eta ez
|
dezagun
ahantz legearen aldetik ere traba zaiola eta, kondairak erakusten duenez, zenbait urtez bederen izango ere zaiola). Euskeraren prestaerak eta batasunak presa haundia dute.
|
|
|
Ezin
|
nezake
ahantz,
|
|
|
Euskadiren historia ere guztion gogoan jarri eta euskara mailu malgu erabili zuen, literaturaren alorrean moldaketa ederrak egiteko. Hitz gutxitan esanda, goi mailako intelektuala, eta ez
|
dezagun
ahantz, herriaren zerbitzari ere, beharrezkoa izan zenean, administrazio, politika zein euskalgintzako ardurak hartuta. Akarregik, aurrekoak entzun arren, beti zirtolari eta mesfidati:
|
|
|
Nekez aurkituko dugu, ordea, hizkuntzan heldu samarreko gizakirik (heldutasun, hots, gaitasun linguistikoaz ari gara hemen, jakina) izenen aipatze hutsez mintzatuko denik, afasia mota batek jota ez badago. Ez
|
dezagun
ahantz haurrek hizkuntza jada menderatzen duten hiztunei entzunez ikasten dutela hitz egiten, eta hiztun gaituak ez direla izen aipamen hutsez mintzatzen. Nolanahi ere, ‘X’ soil soilik badiogu, hauxe gainulertzen eta ulertarazten dugu:
|
|
2005
|
|
|
Eta, argi dago, mugimendu errepresibo historiko horiek ez zutela batere lagundu gizarte zuzenagoa eta askeagoa sortzen; kontrakoa baizik. Era berean, ez
|
dezagun
ahantz beste mutur politikotik gure artean burutzen diren eskubideen urraketek ere »adibidez, arerio politikoak mehatxatzeak edo beren egoitzak erasotzeak» ondorio berdintsuak dakartzatela; bitartekoek ondorioak baldintzatzen dituzte eta.
|
|
|
Baina, ez
|
dezagun
ahantz, prentsarena dugu aztergai, eta bosturtekoan, euskal prentsa idatziaren norabidea markatu zen. Egungo egoera, ulertzeko tenorean ezinbesteko garaia.
|
|
|
Berriz, hirira zeharo hurbiltzen da, eta bide batez, Jimenezek elementu berria sartzen du, bere literaturan berebizikoa hau ere, bestelako ikus entzunezkoen aipamenekin batera zinearen garrantzia hain zuzen. Ez
|
dezagun
ahantz Edorta Jimenez zine eta telebista gidoilari eta ekoizlea dela. Zinearen garrantzia dagoeneko 80ko hamarkadako idazle batzuengan ikusita geneukan (Sarrionandia, Urkixo...), hala ere, joera horrek 90eko idazleen artean ere irauten du, baita zabaldu ere.
|
|
|
Bertzalde, ez
|
ditzagun
ahantz Michel Elissamburu edo Frere lnnocentius en obrak bereziki: Zer izan diren eta zer diren oraino framazo nak munduan, Eskualduna astekariak agertu zituen artikuluen bilduma (1890) eta urte berean Framazonak, bigarren edicionea, eta Frantziako hirur Errepubliken istorioa laburzqui.
|
|
|
El Paisen informazioa irakurtzean egunkari honek gatazkaz duen iritzia jakiteko editorialen ezean, badaude, errotatibaren politika editorialetik gertu dauden, zutabe batzuk. Ez
|
dezagun
ahantz: «Iruzkina edo zutabea artikulu arrazoi emailea, orientatzailea, analitikoa, iritzi itxuratzailea eta, kasuen arabera?
|
|
|
Panpiliren bandara hupatzeak ez zion kideekiko aho-sabaiko samin gustua ezabatu; alderantziz, arrunki erran zitekeen pitokeriaz pitokeria galdu zela, Lilak hartu zueneraino. Lilarekin amodiotan gastatu hilabeteak ez
|
zitzakeen
ahantz; zorion eta normalitate trukean, Ekiaren Semeak sektako partaidea izatea barkatzen zion. Samurtasuna eta maitasuna zituen eskas, kasik sortuz geroztik.
|
|
2006
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz famili balioetako bat amatasuna dela: horregatik emakumeak ama izan nahi du eta bere seme alabekin egon, beste hamaika gauza bazterrean alboratuta.
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz, noski, landareen %60ren polinizazioa (bizirik irauteko ezinbestekoa) intsektuen ardurapekoa dela.
|
|
|
orduko euskal giroari, ez zen ez lasaia, ikuspegi etsia eskaintzen dio, hainbat non orduko Argiako erreseinalari batekliburuari «iparraldeko abertzaletasun epela» zeriola zioen. Ez
|
dezagula
ahantz biurte lehenago bazterrak inarrosi zituen Basilika agerrarazi nuela Susan. Jadanikabertzale munduaz burlatzen da ausarki nobela hartan.
|
|
|
Ez zen bereziki poeta onaizan, baina utzi zituen lagin batzuk. Poesiak, ez
|
dezagun
ahantzi, mendean zeharindar sinboliko handia izan du bertsolaritzarekin batera, iruditeria eta sentimenduasortzerako orduan, bereziki... Poesiaren indarrez kontziente zen Arana.
|
|
|
Berriz ere zatitzea eta menperatzea da helburua. Ildo horretan Unidad Alavesa alderdiaren historiak laburbiltzen du azken episodioa, baina ez
|
dezagun
ahantz alderdi hori formalki deseginda badago ere, bere diskurtsoaren zati handi batek bizirik dirauela han hemenka. Topikoak nabarrismoarenaren berberak dira:
|
|
|
Normala da. Zeren, ez
|
dezagun
ahantz sarritan gehiegizko zuzentasun politikoaren izenean aipatu gabe uzten ohi dena, hau da, espainiar nazionalismoaren helburu nagusietako bat Espainia linguistikoki uniformizatzea da, argiago esanda, euskara (katalana, galiziera, asturiera eta aragoiera) desagertaraztea. Helburu hori komuna da ezkerreko nazionalismo progresistenetik eskuineko nazionalismo klerikalenera.
|
|
|
Heroiaren nortasunaren adierazgarria den aristeia adjektiboak, beraz, bere baitan biltzen ditu esparru semantiko bereko adiera ezberdinak: ohorea, handitasuna, eskuzabaltasuna eta betegintzarrea; baina, ez
|
dezagun
ahantz, baita indarra, ausardia eta zuhurtzia ere.
|
|
|
(agwn) agertzen den leku guztietan antzematen da; eta, ez
|
dezagun
ahantz, Biltzarra gizonak gailentzen dituen leku horietako bat da.
|
|
2007
|
|
|
Anaitasunako proposamenaren bideragarritasun juridikoaz mintzatuko bagina, besterik gabe gai horrek Konstituzioaren xedapenetara garamatza eta konkretuki behin behingozko laugarren xedapenera; bertan aurrikusten baita Nafarroak Euskadiko erkidegoarekin bat egiteko jarraitu beharreko bidea. Ez
|
dezagun
ahantzi juxtu xedapen hori dela UPNk orain betirako ezabatu nahi duena. Ongi etorria bedi ezker abertzalearen" errealismo berria".
|
|
|
Aitortu behar dut nik biak ikusten ditudala beharrezkoak, edo, hobeto esanda, ezinbestekoak. Horretan ez naiz nire garaikideez oso bestelakoa, zeren, ez
|
dezagun
ahantz, indarrean dagoen Konstituzio eta Estatua eraitsi nahi dutenek beste konstituzio eta beste estatu bat eraiki nahi baitituzte. Hori, behintzat, espero dut, eta, ahal balitz, demokratikoa izan zedila eta soziala eta eskubidekoa.
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz, gainera, gure Galaxiaren araberako Zenitean eta Nadirrean, hutsartea are hutsagoa dela (disko batean gaudela ez ahantz).
|
|
|
Eskola libreetan euskara irakasteko eskubidea bazegoela gogoratu zuten Aintzinan: Eskola libroetan erakusle diren Begiralek ez
|
ditzatela
ahantz Jaun Aphezpiku ohiak eskuarari buruz eman manamendu bereziak; Gobernuko eskoletakoak orhoit ditela halaber beren erreglamenduko 15 garren artikuluaz. Hunek zuzena emaiten dute eskolan haurreri erakusteko nola itzuli behar den frantsesa eskuaralat eta eskuara frantseserat, Begiraleak, Aintzina, 1934ko azaroa.
|
|
|
Asimilazioaren eta akulturazioaren tesiak onartzen dituen ideologia horrenaburuz, eta ez
|
dezagun
ahantzi ideologia hori bera maiz abertzale amorratuenahotsa dela, herri honek bere egoera nazionala normaltzeko eta baketzeko ez daukaarazo handirik berez. Oraindik ez dut ondo ulertzen gurean horrenbeste urtezbizirik dagoen gatazka politikoaren zergatikoa, orain hitzetik hortzera aditzen arigarena adituta:
|
|
|
Iturbe, Meabe, Iturbide, Arkotxa, Arrieta... Barka
|
nazatela
ahantzi ditudanek; esan nahi nuen hutsune handiak izan direla, gizonkrazia hutsezko urte parrasta, eta, bestalde, idazle horietako gehienek ez dutela obra oparoa sortzerik izan, direnak direla horretarako arrazoiak eta faktoreak.
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz, Biltzarrean, epaiketetan eta teatroan giza aberea hizkuntzarekin hasi zela ariketan617.
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz, bestetik, hizkuntza ariketa publiko haien bidez sozializatuko —dibulgatuko— zirela ezagupenak, balioak eta teknikak —pertsuasio teknikak, horien artean—, kultura komun bat gauzatu arte618.
|
|
|
Filosofoengan ere ohikoa zen jarrera horrekin, arrakasta lortu nahi izateaz batera —ez
|
dezagun
ahantz egitura agonal eta lehiatsua zela kultura helendarraren oinarrietako bat—, estatus bat errebindikatu ere nahi izango zuten. Nortasun indibiduala lortzeko borrokan zebiltzan; ezberdinak nahi zuten izan.
|
|
|
Eta ez
|
dezagun
ahantz arrazoimenaren jarduera bera ahalegin eta ekimen duin horren barruan kokatuko dela, berehala. Xenofanesek eta Anaximandrok giza aberearen garapen jarraikorraz hitz egingo dute.
|
|
|
– Zoratzekoa bada Etxepareren kopla gordeak aurkitu ditugulakoan, baina ez
|
dezagula
ahantz bi gizon hilak izan direla, ez hiru, testu hauek ezkutuan atxikitzea helburu. Gainera, zutoinari estekan datxizkagun gaiztaginek argitaletxe handi eta mediatiko bati bertsoak saltzeko asmoa zutela badakigu.
|
|
2008
|
|
|
Garai batean bizi gira alde batetik eta alegiazko mundu batetan bertzetik. Oroit naizen bezala egun ederra izan zen Baigorrin eman zelarik Tobera mustra hori eta Baigorriarrek ez
|
dezaten
ahantz hona Larzabalen obrarekin eman zuten jokolariak:
|
|
|
Iritsi da garaia Europako instantzietara jotzekoa, geure etorkizuna erabakitzeko kontsultatuak izateko dugun eskubidea defendatzeko, inolako beldurrik gabe, geuregan konfiantza osoa izanik. Ez
|
dezagun
ahantzi atzo bertan Europako Justizia Auzitegiak aitortu ziola Herri honi autogobernu ahalmena gai fiskaletan, Espainian politikak eta justiziak etengabe eraso egin eta zalantzan jarri dutena, gaineratu du Ibarretxek.Auzitegi Konstituzionala gogor kritikatzen jarraitu du Jaurlaritzako buruak. Esan duenez, Zapaterok, galdeketa legeari helegitea jarrita, irekitako bideari jarraipena eman dio Auzitegiak.Auzitegiak emandako epaiaren oinarrian Estatuak itxura juridikopean mozorrotutako arrazoi politikoak daudela iritzi dio Ibarretxek.
|
|
|
Euskararen erabilera dela eta, ez
|
dezagun
ahantzi jadanik esandakoa: erabilera hori askoz ere nabarmenagoa da alderdi abertzaleen jendaurreko jardunetan.
|
|
|
Berriz, nazio minorizatuak dituen estatu unitario batean, naziotasuna eta herritartasuna gauza bera direla esatea minorizatuen eskubideak zanpatzeko beste modu bat da. Onar dezagun demokrazia dela gatazka konpontzeko bidea, baina ez
|
dezagun
ahantz arazoa nazio desberdinen artekoa dela?.
|
|
|
Eta gizakia, ezer izatekotan, egiten duena da, gizarte ekintzaren zurekoa da. Alde honetatik, ez
|
dezagun
ahantzi inoiz hitz egitea ere gizarte ekintza dela hizkuntza pragmatikaren argitan. Hitzaren baitan sozializatuz hornitzen ditugulako, besteak beste, geure ideologia, pentsaera eta jarrera politikoak.
|
|
|
Baina interesgarria da ikustea nola aldi berean nazka eta lilura eragiten dizkion Atxagari Scardenallik, obraren idazkera sutsuak salatzen digunez. Ez
|
dezagun
ahantzi 23 urteko gazte baten obra dela Ziutateaz.
|
|
|
Eta, Scardenallik bezalaxe, bere anbizio pertsonalak hala agindu dionean Ezenarrok ere Ikaroei bizkar eman eta hiria konkistatzera jo du, 70eko hamarkadako utopia ezkertiar iraultzaile abertzalearen arropa estuegi bilakatuak zailtasun edo eskrupulo gehiegirik gabe erantziz. Iparraldean (Euskal Herriko iparraldean, hau da Frantzian) ETAp.m.kide gisa eginiko egonaldia Gasteiz itxi eta gabeziaz jositakotik ihes egiteko modu bat izan bide zen Ezenarrorentzat, ez
|
dezagun
ahantzi ETAk izan zuela hamarkada urrun haietan Europa osoan halako glamour berezi bat, halako unibertsaltasun kutsu bat, Frankok zutik zirauen bitartean, harik eta iraultza abertzalea kontserbatismo nazional bat gehiago bihurtu zen arte.
|
|
|
Eta istorio biok, Biblia idatzi baino lehenagokoak ditugu. Eta Egipto aipatua dugunez gero, ezin
|
dezakegu
ahantz, Rosettako harri ospe tsua\ 1799an Napoleonen tropek aurkitua, Egiptoko hizkuntza zaharraren bi idazkeraz gainera (hieroglifikoa eta demotikoa), grezieraz ere izkiriatua. Azken hizkuntza ezagun honi esker, egiptoera zaharraren aldaera bcrriaz baliatuz, hots, koptoeraz, era irudimena cta metodología zehatza erabiliz, Jcan Fran ois Champollion ck, Thomas Young ingelesaren urratsen atzetik abiatuta, azkenean hierogüfikoen barruan ezkutatzen zen hizkuntza argitu ahal izan zuen 1822an inguruan.
|
|
|
Edonola ere, egungo irizpideekin inori ez litzaioke bururatuko Bill Clinton, George Bush edo Vladimir Putin presidenteei, Guillermo Clinton, Jorge Bush edota Vladimiro Putin deitzea, baina ez
|
dezagun
ahantz, oraintsura arte, oso ohikoak izaten zirela Carlos Marx, Federico Engels edota Adolfo Hitler bezalakoak, XV XVI. mendeetan Gutenberg eta Maastricht eskuarki Gutemberga eta Mastrique itzuli ohi ziren bezala19 Horrexegatik, orain dela berrogeita hamar urte Estatu Batuetan giroturiko eta aktoreekin jokatutako film horri Juan> Nadie> bezain izen karpetovetonikoa ipintzea ohikoa z... Gaur, zalantzarik gabe, gaztelaniaz bestelako izenaz aurkeztuko zatekeen pantailetan.
|
|
|
Gure aldameneko Kantabrian, eta ez
|
dezagun
ahantz bertakoen nekazaritza giroa gure baserritar gehienena bezain, jatorra, denik?
|
|
|
Orain, baina, herri koldar bat gara duela urte asko, bere buruan sinesten ez duen herri bat, ahalketasuna dariona, eta atzendua duena buruzaletasun, heldutasun eta duintasun hitzen esanahia; herri masokista bat, atsekabean atsegin hartu nahiago duena, makurrarazten duenari aurpegia ematea baino. Tristea da hori, bai horixe, baina ez
|
dezagun
ahantz masokismoa eta barregarri gertatzeko beldurra ez direla bateragarriak. Horregatik, Kataluniak bere borreroaren alde bozkatu du inolako zalantza izpirik gabe Espainiako iragan hauteskundeetan, gertatuak gertatu eta gero:
|
|
|
Azken batean, pertsona da funtsa. Ez
|
dezagun
ahantzi.
|
|
|
Hego Euskal Herriko bezeroez ere mintzatu zen. «Ez
|
dezagun
ahantz gure lurraldean hizkuntza bat badugula: euskara.
|
|
|
Ez
|
dezagun
ahantz hizkuntza bat badugula: euskara.
|
|
|
Bizkitartean, ikus nola Abere Batzarrak lehertu artino tinkatzen duen. Ez
|
dezagun
ahantz Gorrail akusatua dela, ez kondenatua. Bestalde, pentsa dezagun ere goi kastakoa dela.
|
|
2009
|
|
|
PPrekin bataila zabaldu da jada, honek politikaren presiozko osagaiak sartuko ditu jokoan. Ez
|
dezagun
ahantz 38 legebiltzarkide konstituzionalisten batuketa datu erabakiorra dela. Ez da PPren eragina soilik, indar korrelazioa aldatu da eta horrek alderdi guztiak behartzen ditu beste jokoetan sartzera.
|
|
|
Lehenbizikoeredua aspalditik dator Erdi aroko kantuena etEtxeparek segitauduenaXVI.mendean, estrofaedobertsoasonantzia ederrimoabakarre kilakoa, kantuarebitartenz zabaldua. Ez
|
dezagun
ahantz zer idazten zion BernarLeheterdi Linguae Vasconume Primitialiburuareneskaintzan:«... eta bascoecbercecbeçaladutenberenlengoagianscribuzcerbaitdoctrinaetaplazer harcecosolaseguiteco, cantatzekoa etdenborairagaitecomateria... »Oihenartek berakazpimarratzendukantatzenzirelaEtxepareren bertsoadk: «e quutonet delairauquelilfaisoitChanters severs...» (Artpoétique, 37.or.).
|
|
|
Aldiz, erronka nagusia teknologia berriak erabiltzea da. Ez
|
dezagun
ahantz teknologia berrien inpaktua izugarria dela biblioteken munduan eta honekin lotutako sektore guztietan; gure ustez, egokitzeprozesua oso sakona eta, era berean, luzea izango da hemendik aurrera eta ez da batere garbi ikusten hamar edo hogei urte barru zer izan daitekeen biblioteka bat. edo hogei urte barru zer izan daitekeen biblioteka bat.
|
|
|
Hurrengo hiru kapituluetan txekieraren historia sozial bat marrazten digu, biziki interesgarria euskaldunontzat; ez
|
dezagun
ahantz nazionalismo kulturala, Euskal Herrian edo Katalunia bezalako lekuetan gaur egun praktikatzen den gisan, funtsean txekiarren asmakizun bat izan zela (eta ez alemanena, normalki esaten den bezala) eta nazionalismo mota horretan hizkuntza elementu nagusia izateaz gain, politika asmo horiek, gainera, eragin erabakigarria izan dutela eta dutela hizkuntzaren historian, besteak beste batasunaren... Ondoren, bosgarren kapituluan krisia bera aztertzen du, gertakarien segimendu zehatza eginez.
|
|
|
Kultur maila ikaragarriko heziketa jasotzen dute Sebastian, Adler eta konpainiak. Ez
|
dezagun
ahantz Viena zela XX. mende hasierako Europako kapital kulturala, Parisen beraren gainetik seguruenik, eta, dudarik gabe, gizarte kultu haren isla aurkitzen dugu kontakizun honetan.
|
|
|
Eraiki nahi dugun Euskal Herri berrian, batzuek etxea dute helburu, estatu bat sortzea. Alabaina, Aitaren teilatua garrantzitsua izanik ere, ez
|
dezagun
ahantzi ezinbestekoa dela Amaren sua: gure hizkuntza, gure usadioak, gure kultura, gure izaeraren adierazleak.
|
|
|
Bere eragina giza-toki antolatua da, zatitua, aginteak arautua. Eta ez
|
dezagun
ahantz, Antonio Canovasen epaian horrek zer dakarren: –lagunari mesedea; etsaiari legea?.
|
|
|
Horrek ematen didan gerizpetxotik umil umil eta xume xume eskatu nahi nioke Aralarri, jakitun Etxerat ekoekin harreman onak izan dituela, publikoki adieraz dezala presoen argazkiak jarriko dituela bere egoitzetan eta agerraldi publiko orotan presoak euskal herriratzearen aldeko ikurrak erabiliko dituela (ez
|
dezagun
ahantz eskaera hori berori egin zuela Gasteizko Parlamentuak joan den legegintzaldian).
|
|
|
Inork ezin du ukatu euskal hezkuntza kooperatiben sareak Euskadiko Autonomia Erkidegoko hezkuntza munduan duen pisua, eta ondorioz bigarren Biltzar horrek eta bertatik aterako ditugun ondorioek eragin handia izatea espero dugu. Gure eremua kontuan hartuz, une honetan gure hezkuntza sareak itundutako hezkuntza osoaren ehuneko 40 baino gehiago hartzen du, eta ez
|
dezagun
ahantz itundutako hezkuntzak EAEko Hezkuntza sistema osoaren erdia baino pixka bat gehiago hartzen duela.
|
|
|
Haritzak, ez
|
dezagun
ahantz,
|