|
2000
|
|
|
Zentzu honetan, gizarte estataletan egitura burokratikoek gure bizitzaren gero eta atal gehiagotan eskua sartzen dutenez, pertsonartekoharreman zuzenen mundua, batetik, eta gizarteko antolamenduaren maila gorenak, bestetik, gero eta urrunagotzen ari direla esan dezakegu.
|
Egoera
honetatik bi komunitate mota bereizten ditu Calhoun ek: harreman zuzenetan oinarritutakotaldea bata, eta halako harreman zuzenetan oinarritu gabe bitartekotutako harremanetan oinarritzen den taldea, bestea:
|
|
|
Bigarren atalean Ipar Euskal Herriko hedabideen
|
egoera
aztertu du PascalRicaud ek: telebistan, irratian zein prentsan dauden komunikabide nagusiak, berenenpresa egitura eta bilakaera, Euskal Herriarekin zerikusia duten edukien presentzia, eta beste zenbait ezaugarri.
|
|
|
Begi bistakoa dugu nortasunen mundua osokonplexua dela, eta horregatik ezin dela inkesta soil batez neurtu. Gure asmoa ez da ordea euskalnortasunaren
|
egoeraren
analisi sakona egitea, ezta urrunetik ere, nortasun horrek oinarri ezberdinakdituela erakustea baizik. Beti ere orain arte azaldutako hipotesien arabera.
|
|
|
Egunkariei dagokionez, Hego Euskal Herriko
|
egoerak
honako mugarriak erakusten ditu:
|
|
|
Ildo honetan, CSA (Conseil Superieur de l. Audiovisuel/ Ikus entzunezkoen Kontseilu Gorena), gaian itsutu gabe, hiru irratiek euskal preso politikoen
|
egoerari
buruko informazioa ematen dute. Presoenoihartzuna, deritzan emankizunean, zenbait sostengu elkarterekin txandakatuz, Ahaideak barne, egitendena.
|
|
|
Kontzentrazioagehiago gertatu da industrian eta, bereziki, ikus entzunezkoan. Espainiar Estatuanezberdina da
|
egoera
, dibertsifikazio multimediatikoa oso indartsua baita. Talde nagusiek, Telefonica k, Prisa k, eta baita El Correo k ere, komunikabide gehienetan edo iaguztietan dute presentzia nabarmena, nagusitasun posizioetakoa alegia.
|
|
|
Ezin dakioke Estatu mailako irrati eta telebista lurrazaleko analogiko baten baimen titularitateaeman, ezta kable sare baten ustiapenerako baimena ere, honako balizko
|
egoeretatik
bi baino gehiagotanegongo litzatekeen inori:
|
|
|
Ezin dakioke eremu geografiko zehatz batetan lurrazaleko irratia edo telebista lokal analogikoa eragiteko baimena eman, ezta kable sare baten ustiapenerakoa ere, honako balizko
|
egoeretatik
bi baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Ezin dakioke Estatu mailako lurrazaleko irrati edota telebista zerbitzu digital baten titularitateaeman, honako balizko bi
|
egoera
baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Ezin dakioke lurrazaleko irrati eta telebista digital lokal bat eragiteko baimena eman, eremu geografiko zehatz baten gainean honako balizko bi
|
egoera
baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Honek arazo ugari sorrarazi zituen Gobernu espainiarraren eta Eusko Jaurlaritzaren artean urteaskotan zehar. Hain zuzen ere, 1989ko ekainaren 29an sinatutako hitzarmen baten bidez legeztatu zenegoera, administrazio zentralak defacto onartu zuelarik
|
egoera
, frekuentzien esleipena egiteko etatelekomunikazio sarean kolaboratzeko konpromisoa hartuz (J.L. Ibañez, 1993: 329).
|
|
|
Satelite bidezko difusio sistemen eragiketa liberalizatuta dago; baina dekretuz zehaztutako baimen prozedura baten menpe dago. Baldintzapeko sarbidea darabilten zerbitzuen kasuan, dekodetzailearengaineko arau zehatzak ezarri dira, konkurrentziaren aurkako
|
egoerarik
emango ez dela ziurtatu nahidutenak.
|
|
|
Esandako horrengatik guztiagatik, irrati eta telebista sistemen bilakaera, eta hortaz, baita araudi markoena ere, oso ezberdinak izan dira batean eta bestean.Desregulazioa, garapen teknologikoa eta deszentralizazioa, eta lurralde batean zeinbestean ikus entzunezko sistemen eraldaketak gidatu dituzten indarrak, lurralde horietako bakoitzeko tradizio eta egituratze modu historiko, politiko eta mediatikoetantxertatuta eman dira, eta beren artean antz txikia duten irrati/ telebista egiturak dirahorren ondorio.
|
Egoera
oso ezberdinetan jartzen ditu honek Hego eta Ipar EuskalHerria beren ikus entzunezko sistemak gidatu edota, gutxienez, baldintzatzeko orduan, eta aipatutako balizko Euskal Herriko ikus entzunezko komunikazio esparrua irudikatzeko orduan. Bakoitzaren ezaugarri nagusiak aipatuko ditugu jarraian.
|
|
|
– Norbaitek ikus entzunezko komunikazio zerbitzu bat eskainiko duen sozietate baten botoen edo kapitalaren %10 baino gehiago izatekotan, egoerahorren berri eman behar dio CSAri; baita
|
egoera
horretan gerta daitekeenedozein aldaketarena ere.
|
|
|
Horiek garatu eta gauzatzeko ahalmena, berriz, Autonomia Erkidegoei ezagutzen die, betiere Erkidego bakoitzeko AutonomiaEstatutuan zehaztutakoaren arabera (149 artikulua). Eskuduntzen banaketarako moduorokor honek arazoak sorrarazi ditu historikoki, ez baitu argitzen zein diren oinarrizkoarauak, eta etengabeko tentsio
|
egoeratan
kokatu ditu Estatua eta Autonomia Erkidegoak, momentu politikoaren arabera erabakitzen joan direnak.
|
|
|
Hego Euskal Herriko erakunde publikoak (Jaurlaritza, Gobernua, Aldundiak, Unibertsitateak) ozta ozta heltzendira eredu elebidunetara, publikoari eskaintzen dizkieten eduki idatziak kontuanhartuta; eredu mintzatuetan eta abarretan, ostera, ez. Are gizarte
|
egoera
kaxkarragoa
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Euskararen
|
egoera
tamalgarria da eguneroko prentsa hizkuntzanitzean.
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Presoen
|
egoera
bigundu du izenburu Artzalluz, tar Joxemarik egindako lanak.Euskal preso politikoen eta berauen familien egoerari buruzko gogoeta kristaua daArtzalluz, tar Joxemarik dakarrena.
|
|
|
Presoen egoera bigundu du izenburu Artzalluz, tar Joxemarik egindako lanak.Euskal preso politikoen eta berauen familien
|
egoerari buruzko
gogoeta kristaua daArtzalluz, tar Joxemarik dakarrena.
|
|
|
Euskararen
|
egoera
egunkarian:
|
|
|
Herri bat baino gehiago da
|
egoera
horretan bizi dena, hots, besteek ezarritakomugak hertsiegi dituena, bere bere propioak gura dituena, besteak beste bera izateko, besteen artean burua zutik egon ahal izateko baino ez bada ere. Herri bat bainogehiago da munduan bere mapa identitario ezaguturik ez duena eta besteekinposatutako mapa ikasi beharra duena.
|
|
|
Aturritik Ebrorainoko ibai sistema erakusteak batasunaren eta pertenentziaren ideiak sozializatzen lagun dezake. Aldiz, banaketa administratiboakgaur egungo
|
egoera
iraunarazten du.
|
|
|
Analisi praktikora etorririk, errealitatearen eraikuntza horrek zentzu bereziahartzen du, nazioen definizio politikoekin lotzen denean. Estatua eta, beraz, botereaduten nazio askotatik hedabide nazioazgaindikoek izan dezaketen eragin kulturalariburuz kezka sortu baldin bada7, Estaturik gabeko nazioen
|
egoera
are kezkagarriagoada. Beren gutxitasun egoeratik, ezin diote aurre egin beste nazio indartsuagoenerrepresentazio eta eraikuntza mediatikoei.
|
|
|
Estatua eta, beraz, botereaduten nazio askotatik hedabide nazioazgaindikoek izan dezaketen eragin kulturalariburuz kezka sortu baldin bada7, Estaturik gabeko nazioen egoera are kezkagarriagoada. Beren gutxitasun
|
egoeratik
, ezin diote aurre egin beste nazio indartsuagoenerrepresentazio eta eraikuntza mediatikoei. Egoera ezorekatu horretan, txikiarentzatmunduaren errealitateak erakusten duen definizioak, hots, munduak hartzen duenerrepresentazioak, irizpide eta agindu politiko nazional arrotzak ditu.
|
|
|
Beren gutxitasun egoeratik, ezin diote aurre egin beste nazio indartsuagoenerrepresentazio eta eraikuntza mediatikoei.
|
Egoera
ezorekatu horretan, txikiarentzatmunduaren errealitateak erakusten duen definizioak, hots, munduak hartzen duenerrepresentazioak, irizpide eta agindu politiko nazional arrotzak ditu.
|
|
|
Bizi dugun
|
egoerari buruz
inguruko pentsalariek diotena edo erruki handirikgabe plagiatuz, honelakoxe laburpen bat egingo nuke: abiadura azkarreko munduinterkomunikatuan bizi gara; edo hobeto esanda:
|
|
|
Eta berdin askatasunarekin.Sekula askatasunik izan gabe, ez behintzat aitortua edo egitura instituzionalekoa, mundu berrian askatasuna ilusio hutsa dela eta gaur egun joeraren muina interdependentzia dela esaten zaigu. Hori da
|
egoera
, aldrebes samarrean azalduta beharbada. Eta egoera horrek baditu bere ondorioak, zeren identitatea eta askatasuna kolokan kausitzen direnean, burujabetzaren aurrebaldintzak ere kolokan baitira.Horrela, abertzaletasunaren sorrera ekarri zuten askatasun eta identitate kontzeptuak birpentsatu behar direla dirudi.
|
|
|
Hori da egoera, aldrebes samarrean azalduta beharbada. Eta
|
egoera
horrek baditu bere ondorioak, zeren identitatea eta askatasuna kolokan kausitzen direnean, burujabetzaren aurrebaldintzak ere kolokan baitira.Horrela, abertzaletasunaren sorrera ekarri zuten askatasun eta identitate kontzeptuak birpentsatu behar direla dirudi. Edo, bestela, zintzoak izan eta dramatismorikgabe abertzaletasun politikoa baztertu.
|
|
|
Ondoren, Euskal Selekzioen gaur egungo
|
egoera
aztertzen duen txostena jartzea erabaki dugu. EZBAIKA elkartearen txosten hori kirol arloko hainbat aditurenarteko mahai inguruaren laburpena da.
|
|
|
Inperialismo, atsegina? dei genezakeen
|
egoera
soziopolitiko horretan, ordea, norbanakoaren eta herrien burujabetza aldarrikapenak indarra eta gaurkotasuna irabazten dute, Abascal-en iritziz. Ondorioz, heziketa aintzat hartzea eta, batezere, erakunde nazional zein internazionalen eraginkortasuna eskatzen ditu, norbanakoaren gaineko kontrola ekidin eta herrien burujabetasuna babesteko.
|
|
|
Horrez gain, identitateen eraketari buruzko hiru artikulu bildu ditugu. EuskalHerriko
|
egoera
, gainera, egoera ezin hobea da halako arazoak planteatzeko.Adibidez, zer gertatzen da estatuak ematen duen nortasuna norbanakoak sentitzenduen nortasuna ez denean. Aitzpea Leizaola antropologo gazteak jardun du horretaz.
|
|
|
Horrez gain, identitateen eraketari buruzko hiru artikulu bildu ditugu. EuskalHerriko egoera, gainera,
|
egoera
ezin hobea da halako arazoak planteatzeko.Adibidez, zer gertatzen da estatuak ematen duen nortasuna norbanakoak sentitzenduen nortasuna ez denean. Aitzpea Leizaola antropologo gazteak jardun du horretaz.
|
|
|
Hamlet enaez da gure galdera. . Izan ala ez izan?, izatekotan, gure
|
egoeraren
deskripzio zuzenbat izan liteke, izan ala ez izatearen kinka horretan dagoelako gure herria.
|
|
|
Onartu egin dugu estatua eta nazio oro konstruktoakdirela, baina gaur egun Espainia eta Euskal Herria maila bereko konstruktoak direnik ezin dugu esan. Gure
|
egoerak
alde eta kontra dauzkan faktore guztiekin, alternatiba bat eraikitzeko gauza izan behar dugu. Kontra, batez ere zentzu askotan ukiezina den errealitate batekin jendea nazio proiektu horretara gureganatzeko zailtasuna dugu.
|
|
|
Euskaldunok horretan dihardugu oraindik ere. Eguneroko bizitzan askatasunak ematen duen duintasuna lortzeko aukeretan, ez dugu aski, gizabanakoen eskubideak soilik kontuan hartzen dituen
|
egoera
; horrez gain, gure herriaren eskubidekolektiboak alboratu ezinezko erreferentzia suertatzen zaizkigu. Ez dugu, bada, batere lan errazik.
|
|
|
Fuhrerprinzip delakora, alegia. Baina hau guztia euskaldun arazoa dela-eta gertatzen denez, salbuespen
|
egoera
argi batean oinarritutik hain zuzen, demokrazian funtsezkoa dugun berdintasunaren hastapena urratzeaz gain, nabarmen dago berriro ere eskubideei dagokienez kolonizazio egoerak dakarren ondoriozko asimetria (berez bi motatakoherritarrak daude Espainian, hau da, euskaldunak eta besteak...); eta, gainera, espainiar erregimen politikoaren ezaugarriak behar bezala antzemateko argigarria suertatzen zai... Horregatik, Espainian euskaldunontzat demokraziarik ez dagoela esandezakegu.
|
|
|
Fuhrerprinzip delakora, alegia. Baina hau guztia euskaldun arazoa dela-eta gertatzen denez, salbuespen egoera argi batean oinarritutik hain zuzen, demokrazian funtsezkoa dugun berdintasunaren hastapena urratzeaz gain, nabarmen dago berriro ere eskubideei dagokienez kolonizazio
|
egoerak
dakarren ondoriozko asimetria (berez bi motatakoherritarrak daude Espainian, hau da, euskaldunak eta besteak...); eta, gainera, espainiar erregimen politikoaren ezaugarriak behar bezala antzemateko argigarria suertatzen zaigu. Horregatik, Espainian euskaldunontzat demokraziarik ez dagoela esandezakegu.
|
|
|
Lehen Nazio Estatuak zirenekonomiaren motorea, eta orain, gero eta gehiago, munduko merkatuak ezartzenditu denontzako legeak.
|
Egoera
berri honetan, Nazio Estatuaren eremua gaindidezaketen prozesu integratzaile berriak agertu dira Europan, Amerikan eta Asian.Aldi berean, enpresa multinazionalen arteko uztartze prozesuek beren garrantziestrategikoa berrindartu dute. Eta mundu mailako soldaten eta lan baldintzen arteko ezberdintasunak ezinbesteko bihurtu dira enpresa handien akumulaziorako, produkzioaren leku-aldaketak ugarituz.
|
|
|
Balio aniztasuna duen produktua eskatzen du sistema produktibo berriak, eta lan-taldeak bihurtzen dira gestio sistemaren oinarri. Jakina, ahalmen produktiboberriak bideratzeko, kapitala enpresa barneko boterea birbanatzera derrigortutadago, eta, ondorioz, hemen dugu kapitalaren eta erakunde sindikalen artekogatazka,
|
egoera
berria bakoitzaren kontrolpean ezartzeko.
|
|
|
kapitalista ere eraldatzen ari da. Orain arte, langileriak bere lan indarra saltzen zuen soldataren truke;
|
egoera
berri honetan, soldataren truke, langileriak bere lan indarra eta baita enpresarekiko atxikimendua ere saldu beharditu. Horrela, egoera berri honetan, zenbait elementu politiko eta ideologiko txertatzen dira lan kontratuaren egituran.
|
|
|
Orain arte, langileriak bere lan indarra saltzen zuen soldataren truke; egoera berri honetan, soldataren truke, langileriak bere lan indarra eta baita enpresarekiko atxikimendua ere saldu beharditu. Horrela,
|
egoera
berri honetan, zenbait elementu politiko eta ideologiko txertatzen dira lan kontratuaren egituran.
|
|
|
Aldi berean, gizarte dualak, emakumearen diskrimazioa eta behin behineko lankaskarrak areagotu dira.
|
Egoerari
aurre egiteko, boterearen aldeko kultura berriak, ordena, hiri segurtasuna eta bakea aldarrikatzen ditu.
|
|
|
EMAKUMEEN
|
EGOERA
|
|
|
Hizkuntza eta kultura nazionalen alorrari dagokienez, planetako gizakien bioaniztasuna osatzen duenetik, horien bereganatze abiadurak bizkortu egiten ditu homogeneizazio prozesuak, erasoa areagotuz eta babesik ez dutenen biziraupena arriskuanjarriz. Horrela, nazio estatuek estatuaren indarra erabili dute beren kultura defendatzeko, eta estatu gabeko nazioak
|
egoera
jasanezin batean aurkitu dira. Halaber, mendebaldeko kulturaren zapalkuntzaren aurka, Hirugarren Munduko herrietanerreakzio bereziak gauzatu dira:
|
|
|
|
Egoera
horretan inperalismo kulturalaren helburu nagusia, injustiziaz beteriko globalizazio kapitalista inperialista normaltzat onartuko duen, subjektu berria, gauzatzea da.
|
|
|
Horretan,, american way of life" dakarren pertsona berria inposatu nahidu mundu mailan. Bere fortuna indibiduala, bere botere indibiduala eta bere profesioaren garapena soilik bilatzen dituen sustrai gabeko pertsona; horrek inolako sustrai sozial, nazional edo komunitariorik ez du, baina munduan zehar hedatuko da.Jakina, kapitalismo mundializatu eta inperalista
|
egoera
normaltzat onartuko duensubjektua ez da antzinako katoliko tradizionalista. Alderantziz, kapitalismo mundializatuak pertsona berria eskatzen du:
|
|
|
Bere liburu baten sarreran [Lyon], David Lyon-ek,
|
egoeraren
onarpen pasiboa saihesten duen hezkuntza proposatzen du, hots, herritarrek kontrola hartzeraeramateko erresistentzia: –Zainketari buruzko gure beldur gaiztoenak askoz errazago burutuko dira efizientzia informatikoa aurrerakuntzaren baliokide dela edo intimitate legeek herritarra babesten dutela sinesten den testuinguruetan?.
|
|
|
Eguneroko bizitzan hainbat
|
egoera
desberdinetan izaten gara nortasuna bermatu beharrean: banketxera joan, erosketak ordaindu edota edozein dokumentu ofizialeskuratzeko, ezinbestekoa zaigu geure nortasunaren berri ematea.
|
|
|
izen abizenak, jaiotza data, helbidea, eta dokumentuaren araberako beste zenbait:
|
egoera
zibila, gurasoen izenak, gurasoizanez gero seme alaben izenak, eta bai itxura fisikoari lotutakoak ere, gehientsunetan argazki arautu baten bidez agertzen direnak. Horiez guztiez gain, beste datubaten berri ematen dute agiri guztiek:
|
|
|
Horretarako nortasunareneraikitze prozesuak baino, nortasunaren adierazle diren elementu zenbait hartukoditut kontuan, batik bat, agiri ofizialak eta haien inguruan sortutako eztabaidak etaproposamenak. Gai honetarako, Euskal Herria ikerketa eremu ezin hobea dugu; batetik, gaur egun ezagutzen dugun
|
egoera
politiko eta administratiboa dela medio, biestatu egituratan banatua izateagatik, estatu bakoitzaren antzekotasun eta ñabardurak azaleratzen direlako; eta bestetik, azken mende luze honetan zehar gauzatzen ariden euskal naziogintzak adibide interesgarriak gorpuztu dituelako. Hiru izango dira, beraz, lan honen ardatz nagusiak:
|
|
|
bezalako kontzeptuek apenasjaso duten oihartzunik orain arte, gai zabal bezain aberats honen inguruan egindakoikerketa ugarietan. Zenbaitek berriki salatu badu ere (Neveu, 1997; Stolcke, 1996; Leizaola, 1999),
|
egoera
hau ez da antropologiara soilik mugatzen, besteak beste, soziologia politikoan ere arreta txikia eskeini izan baitzaie horrako kontzeptu horiei.Zientzia politikoetan, oro har, Marshall en hiritartasunari buruzko azterketa klasikoaalboraezina bada ere, sarritan kontzeptuari baino gehiago beraren aplikazioari erreparatu izan zaio. Estatuaren eta norbanakoaren arteko lotura mota desberdinak, etabaita lotura horiek gainerako estatuekiko sorrarazten dituzten inplikazio/ ondorioakjorratzen dituzten lan sorta oparoak ditugu horren adibide4 Hauen artean kokatubehar dugu, Frantziako eta Alemaniako testuinguruetan hiritartasunak dituen kontzeptu eta aplikazio ezberdinak ikertu eta konparatzen dituen lan sakon eta interesgarria (Brubaker, 1992).
|
|
|
Ikerketa akademikoaren interes falta salatzearekin batera,
|
egoera
horren zergatia azalduko luketen bi argudio aurreratzen ditu egile horrek: batetik, eta soziologia politikoari dagokionez, gizarte nazional jakin bat aintzakotzat hartu izana.Kritika beste kontzeptu eta disziplina eremuetara zabal daiteke, ordea.
|
|
|
batetik, eta soziologia politikoari dagokionez, gizarte nazional jakin bat aintzakotzat hartu izana.Kritika beste kontzeptu eta disziplina eremuetara zabal daiteke, ordea. Antzeko ibilbidea ezagutu dute berriki arte estatu kontzeptuak eta honen inguruan dauden bestehainbat kontzeptuk, zeren erabat aintzakotzat hartu edota ikerketatik at izan baitira, askotan aintzakotzat hartu izanagatik, hain zuzen ere?, antropologiaren eremuanbatik bat disziplinaren bilakaera
|
izanik
egoera honen errudun. Alabaina, sozialki etapolitikoki sortu eta garatutako kontzeptuen aurrean gaude (Leca 1991), eta, hortaz, beste edozein kontzeptu eta antolaketa modu bezala, ikergai bilaka daitezke.
|
|
|
Honek beste edozerk baino gehiago salatzen ditu interes faltahorren atzean egon daitezkeen arrazoiak. Bestetik, eta hauxe da Brubaker en aburuz
|
egoera
ulertzeko bigarren argudioa, estatua egituraketa territorialtzat jo izan daorain arte, partaidetza albo batera utzita erabat. Aldiz, estatu modernoa bi alor hauekuztartzean datza:
|
|
|
Kopuru zehatzak ematea oso zaila baldin bada ere, batik bat kasu gehienetan bi nazionalitateak atxiki edota beste bat eskatzea norberaren erabakia delako, kasuaren arabera, nahiko ohikoakdira Lapurdi eta Nafarroa banatzen dituen mugaldean. Garai batean
|
egoera
politikoa zela medio, eta ondoren arrazoi ekonomikoak tarteko, askoz arruntagoa da jatorriz nazionalitate espainiarra izaki frantsesa ere eskuratzeko prozedura egin dutenpertsonekin topo egitea, mugaren bi aldeetan. Honi frantses egitea deritzote (Leizaola, 1999).
|
|
|
Luix Barinagarrementeria, Bai Euskal Herriari ekimeneko partaidea, Euskaldunon Egunkaria, Sans papiers hitza?, paperik gabeak? alegia?, Frantzian legez kanpoko inmigrazio
|
egoeran
dauden pertsonez erabiltzen da.
|
|
|
Aferetakomundua, onibarren jabetza eta harreman politikoak bat garai hartan, gatazkak eta guduak ugaritu ziren. Bitartean,
|
egoera
berri horren aurrean aukeraezberdinak asmatzen saiatzen ari ziren pentsalari eta filosofoak.
|
|
|
Horrela, kolektiboak izan daitezkeen aldarrikapenak ez dira kontuan hartu etainjustiziazko
|
egoera
gatazkatsua lehertu da behin baino gehiagotan2.
|
|
|
Nahiz eta ideia honen aurka beti jo izan duen Bernard Henry Levi-k (Le sieclede Sartre, Grasset, 2000), edo, berriki, merkatu mundializatuko
|
egoera
honetaraegokitutako Michel Antoine Burnier ek (L' adieu d Sartre, Gallimard, 2000) J. P.Sartre ren irudia birmoldatu nahi izan duten azken honen mezua desitxuratuz, pentsalari existentzialistaren ardatza honetan datza, alegia, bai gizabanakoek eta baigizataldeek ere erdiets dezaketen gizatasunaren muina etorkizuna sortzeko ahalmenean aurkitzen dela adieraztean; askatasunean, beraz (L' e...
|
|
|
Kolektiboen eremura joanik, eta esparru hartan koka daitezkeen nazio aldarrikapenak kontuan ez hartzeagatik hain zuzen, injustiziazko
|
egoera
gatazkatsuaklehertu izan dira behin baino gehiagotan, aipatutako arazo horiek estatuak beharbezala bideratzen jakin ez duelako.
|
|
|
Zein dugu, ordea, askeak izateko irtenbide bakarra? Dudarik gabe, gaur egun, bai espainiar legeak baita nazioarteko
|
egoerak
ere debekatzen diguten autodeterminaziorako herri eskubidea gauzatzea.
|
|
|
Gaurko
|
egoera
aski iluna izanda ere, gerorik ez dugu askatasunik gabeko etorkizun beltzean, zeren askatasuna gure pertsona nahiz herri izaerak aske izan ahalizatean baitatza.
|
|
|
Hasieran esan dugun moduan, hizkuntza funtsezko elementua izan daitekegutxiengo taldearen definiziorako. Gainera, gutxiengo
|
egoeran
dauden talde batzuekberen identitate sozialeko dimentsio agerikoen gisa aukeratzen dute hizkuntza, baikultur alorrean (Fishman 1977) eta baita alor politikoan ere (Ros et al 2000).
|
|
|
1) Hizkuntza identitate finko, eta, berez hor dagoen?
|
egoeraren
adierazpenzuzen gisa hartu izan da. 2) Hizkuntza identifikazio prozesuaren kontzeptzio soilgisa hartu izan da, taldearteko gatazka, etnikoak?
|
|
|
Arestian ikusi dugun Berry-ren ereduaren arabera, hizkuntzaren erabilpena etagurasoen jatorria kontuan izanik, ondoko identifikazio estrategiak postula daitezke: asimilaziozko, integraziozko eta bereizketa edo separaziozko identifikazio estrategiak. Estrategia hauek, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen barnean gauzatzendira, kultur taldearen eta estatuaren arteko leialtasun eskakizunak direla-eta.
|
|
|
Azkenik, identifikazioko hiru taldeak eta estereotipoak nahiz informazioarenarteko erlazioak ikusteko, Anova motako analisi desberdinak egin ziren, hiru taldeak aldagai aske gisa, eta gutxiengo
|
egoerako
taldearekiko eta estatuarekiko estereotipoak eta informazioa menpeko aldagai gisa hartuz. Hala ere, hori egin baino lehenago, norbere gutxiengo egoerako taldearekiko eta estatuarekiko estereotipoak faktore ekoizle modura analizatu ziren.
|
|
|
Azkenik, identifikazioko hiru taldeak eta estereotipoak nahiz informazioarenarteko erlazioak ikusteko, Anova motako analisi desberdinak egin ziren, hiru taldeak aldagai aske gisa, eta gutxiengo egoerako taldearekiko eta estatuarekiko estereotipoak eta informazioa menpeko aldagai gisa hartuz. Hala ere, hori egin baino lehenago, norbere gutxiengo
|
egoerako
taldearekiko eta estatuarekiko estereotipoak faktore ekoizle modura analizatu ziren. Norbere gutxiengo egoerako taldearekiko etaestatuarekiko estereotipoek bina faktore ekoitzi zituzten.
|
|
|
Hala ere, hori egin baino lehenago, norbere gutxiengo egoerako taldearekiko eta estatuarekiko estereotipoak faktore ekoizle modura analizatu ziren. Norbere gutxiengo
|
egoerako
taldearekiko etaestatuarekiko estereotipoek bina faktore ekoitzi zituzten. Talde bietan afektuzko dimentsioak saturatzen zuen faktore bat (lagunkoia eta alaia), eta gaitasun dimentsioakbeste faktorea (garbia, argia, langilea, eta onesta).
|
|
|
Beraz, aurreko faktore analisirako estrategian oinarrituz, estereotipoen konputu berriak egin ziren: Norberegutxiengo
|
egoerako
taldearekiko eta estatuarekiko afektuzko eta gaitasunezko estereotipoak batetik, eta herrialdeko eta estatuko informazioa bestetik.
|
|
|
Estatistikoki, analisiak desberdintasun nabariak agertu zituen asimilazio etaseparazio taldeen artean, bai gutxiengo
|
egoerako
taldearen eta estatuaren estereotipoekiko, bai eta herrialdeko informazioarekiko ere. Hain zuzen, asimilazio taldeakestereotipo negatiboagoak zituen norbere taldearekiko, eta positiboagoak estatuarekiko.
|
|
|
Separazio taldeak alderantzizko puntuazio patroia agertu zuen: estereotipopositiboagoak norbere gutxiengo
|
egoerako
taldearekiko, eta negatiboagoak estatuarekiko. Gainera, informazio handiagoa adierazi zuen.
|
|
|
Gainera, informazio handiagoa adierazi zuen. Azkenik, integrazio taldea etaasimilazio taldea elkarren artean bereizten dira, norbere gutxiengo
|
egoerako
taldeko estereotipoetan, lehenengoak handiagoak baititu, eta baita separazio taldearekin ere, estatuarekiko estereotipoetan, zertxobait negatiboagoak dira?
|
|
|
Ikusi dugunez, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen eskubideen historia gurutzatua izan da. Batetik, estatu ideologiaz, nazioa askotan, gonbitik gabeko bazkaltiarra?
|
|
|
delarik. Bestetik, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldeari buruzko ikerketa funtsezkoa da, mundu mailan sortu dituen, demokrazia gabezia, ren erakustaldiagatik. –Gonbidatu ez gonbitatu?
|
|
|
Gainera, eta lehen ikerketan ikusi dugun moduan, prozesu historikoek eramandute, gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeen eta estatuaren arteko identifikazioa estatuarekiko, integratiboa, edota, gatazkatsua?
|
|
|
Gure bigarren ikerketa Berry-ren ereduaren eraldaketan oinarritu da, non gurasoen jatorriaren eta etxeko hizkuntzen arteko erlazioan ainguratzen diren hiru identifikazio estrategiak gerta daitezkeen gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldean: asimilazio, integrazio eta separaziorako estrategiak.
|
|
|
Gainera hiru esanahi horiek haurrak kokatzen direneko asimilazio, integrazioeta separaziorako estrategietan oinarritzen dira. Beraz, gizarte zabalagoak beste taldeekiko erabiltzen dituen estrategiak, psikosozialki ere ainguratzen dira gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen kideen kokapenetan.
|
|
|
Gainera, asimilaziorako estrategien onartzeak norbere gutxiengo
|
egoerako
taldea errefusatzera, estatuarekiko estereotipoak eta identitatea areagotzera eta herrialdeko informazio urria izatera darama. Separaziorako estrategia onartzeak, berealdetik, norbere gutxiengo egoerako taldeko estereotipoak eta identitatea areagotzera eta estatuarekiko estereotipoak eta identitatea errefusatzera darama, informazio maila altuagoa gertatzen delarik.
|
|
|
Gainera, asimilaziorako estrategien onartzeak norbere gutxiengo egoerako taldea errefusatzera, estatuarekiko estereotipoak eta identitatea areagotzera eta herrialdeko informazio urria izatera darama. Separaziorako estrategia onartzeak, berealdetik, norbere gutxiengo
|
egoerako
taldeko estereotipoak eta identitatea areagotzera eta estatuarekiko estereotipoak eta identitatea errefusatzera darama, informazio maila altuagoa gertatzen delarik. Integraziorako estrategiaren onarpenak, aldiz, bai norbere gutxiengo egoerako taldea eta baita estatuarekiko identifikazio eta estereotipoak areagotzera darama.
|
|
|
Separaziorako estrategia onartzeak, berealdetik, norbere gutxiengo egoerako taldeko estereotipoak eta identitatea areagotzera eta estatuarekiko estereotipoak eta identitatea errefusatzera darama, informazio maila altuagoa gertatzen delarik. Integraziorako estrategiaren onarpenak, aldiz, bai norbere gutxiengo
|
egoerako
taldea eta baita estatuarekiko identifikazio eta estereotipoak areagotzera darama.
|
|
|
Herritarren eta estatuaren arteko erlazioa: zer gertatzen da gutxiengo
|
egoeran
daudentaldeekin?
|
|
|
GUTXIENGO
|
EGOERAN
DAUDEN TALDEAK ETA HORIEN AINGURAPENHISTORIKO FORMALA
|
|
|
Gaur egun gutxiengo
|
egoeran
dauden herrien, arazoak?, ezagutzen ditugun moduan, jatorri berrikoak dira historikoki. Esate baterako, Durkheim ek (1925) nazio estatubatek bere barnean bizi ziren komunitate eta herrialdeen leialtasunak erakartzekobete behar ziren ezaugarriak azpimarratu zituen.
|
|
|
XIX. mendetik datorren nazio estatua, gaur egun normaltzat eta, naturaltzat, hartzen den
|
egoera
politiko, betiraunkorra, ren eraikuntza soziala da. Beraz, egoera, naturalaren?
|
|
|
XIX. mendetik datorren nazio estatua, gaur egun normaltzat eta, naturaltzat, hartzen den egoera politiko, betiraunkorra, ren eraikuntza soziala da. Beraz,
|
egoera
–naturalaren, ideologia den aldetik, estatua eraikuntza modernoa da, zeren eta, industria aro modernoaren sorrera arte, autoritate zentralizatuak arazo handiakbaitzituen bere boterea eta autoritatea distantzia luzeetan jartzeko, eta muga politikoak zaluak baitziren.
|
|
|
ideologia den aldetik, estatua eraikuntza modernoa da, zeren eta, industria aro modernoaren sorrera arte, autoritate zentralizatuak arazo handiakbaitzituen bere boterea eta autoritatea distantzia luzeetan jartzeko, eta muga politikoak zaluak baitziren. Azken garaiotan eratu diren muga politikoen definizio zurrunarekin eta gobernu zentralizatuen etorrerarekin, gutxiengo
|
egoeran
dauden herriak, arazo, politiko bihurtu dira, gaur egun ezagutzen ditugun eran behintzat.
|
|
|
Gainera, gutxiengo
|
egoeran
dauden herriak nazio estatuen barnean arazotsubihurtzeaz gain, erabakigaitzak diruditen arazo bihurtu dira. Honen ondorioz, gutxiengoek beren nazio estatuen aldeko borrokari ekin diote, XX. mendearen hasierako estatuekin erkatuz gero eta txikiagoak izanik, era horretan, bizi diren nazio estatu zabalagoen aurrean beren giza eskubideak defendatzeko.
|
|
|
Esate baterako, HansburgotarrenInperioaren desagerpenarekin, Europako erdiguneko mapa osoa aldatu zen, nazio estatu berrien agerpena ekarriz. Hala ere, gutxiengo
|
egoeran
zeuden herrien arazoaskok bere hartan jarraitu zuten, horietariko batzuk Bigarren Mundu Gerrarensorrera aitzakia eta beste batzuk gerra horren biktima izan zirelarik.
|
|
|
Zer da, bada, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldea. Erantzuna erraza ez bada ere, printzipioz nolabaiteko akordioa egon daiteke talde batek biziberritzeko duenborondate kolektiboa dela esatean:
|
|
|
Deschenez i (1989) jarraituz, hauxe da gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldea:, estatu bateko herritar taldea, estatuan kopuru aldetik gutxiengoa dena eta aginteanez dagoena, ezaugarri linguistiko, etniko edo erlijioso desberdina duen populazioaren gehiengotik bereiziz, eta biziberritzeko borondate kolektiboarekin taldekideenelkarren artean loturik egonik, gehiengoarekin de facto eta de jure berdintasuna nahiduena?. Gutxiengoan dagoen taldea, beraz, ez da taldekide kopuru urria soilik, estatus eta botere urritasuna dituena ere baizik.
|
|
|
Honelako formulazioa herri askoren
|
egoera
deskribatzeko egokia da, nahiz etabi arazo larri gainditu behar dituen: batetik, gutxiengoen ezaugarri bereziak errekonozituak eta bermatuak izan behar dira (hau da, identitatea eta kultura eskubideakkontuan izan behar dira) eta bestetik, gehiengoaren gehiegikeria posiblearenaurrean talde horien babesa lortu behar da.
|