|
2000
|
|
|
Hasieran esan dugun moduan, hizkuntza funtsezko elementua izan daitekegutxiengo taldearen definiziorako. Gainera, gutxiengo
|
egoeran
dauden talde batzuekberen identitate sozialeko dimentsio agerikoen gisa aukeratzen dute hizkuntza, baikultur alorrean (Fishman 1977) eta baita alor politikoan ere (Ros et al 2000).
|
|
|
Arestian ikusi dugun Berry-ren ereduaren arabera, hizkuntzaren erabilpena etagurasoen jatorria kontuan izanik, ondoko identifikazio estrategiak postula daitezke: asimilaziozko, integraziozko eta bereizketa edo separaziozko identifikazio estrategiak. Estrategia hauek, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen barnean gauzatzendira, kultur taldearen eta estatuaren arteko leialtasun eskakizunak direla-eta.
|
|
|
Ikusi dugunez, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen eskubideen historia gurutzatua izan da. Batetik, estatu ideologiaz, nazioa askotan, gonbitik gabeko bazkaltiarra?
|
|
|
delarik. Bestetik, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldeari buruzko ikerketa funtsezkoa da, mundu mailan sortu dituen, demokrazia gabezia, ren erakustaldiagatik. –Gonbidatu ez gonbitatu?
|
|
|
Gainera, eta lehen ikerketan ikusi dugun moduan, prozesu historikoek eramandute, gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeen eta estatuaren arteko identifikazioa estatuarekiko, integratiboa, edota, gatazkatsua?
|
|
|
Gainera hiru esanahi horiek haurrak kokatzen direneko asimilazio, integrazioeta separaziorako estrategietan oinarritzen dira. Beraz, gizarte zabalagoak beste taldeekiko erabiltzen dituen estrategiak, psikosozialki ere ainguratzen dira gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen kideen kokapenetan.
|
|
|
GUTXIENGO
|
EGOERAN
DAUDEN TALDEAK ETA HORIEN AINGURAPENHISTORIKO FORMALA
|
|
|
Zer da, bada, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldea. Erantzuna erraza ez bada ere, printzipioz nolabaiteko akordioa egon daiteke talde batek biziberritzeko duenborondate kolektiboa dela esatean:
|
|
|
Deschenez i (1989) jarraituz, hauxe da gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldea:, estatu bateko herritar taldea, estatuan kopuru aldetik gutxiengoa dena eta aginteanez dagoena, ezaugarri linguistiko, etniko edo erlijioso desberdina duen populazioaren gehiengotik bereiziz, eta biziberritzeko borondate kolektiboarekin taldekideenelkarren artean loturik egonik, gehiengoarekin de facto eta de jure berdintasuna nahiduena?. Gutxiengoan dagoen taldea, beraz, ez da taldekide kopuru urria soilik, estatus eta botere urritasuna dituena ere baizik.
|
|
|
GUTXIENGO
|
EGOERAN
DAGOEN TALDEAREN ETA GIZARTEZABALAGOAREN ARTEKOIDENTITATE ERLAZIOAK
|
|
|
Esan daiteke, gizabanakoen eta beren estatuen arteko erlazioa nahikoa erraza izango litzatekeela, barnean soilik gizabanakoen eta estatuen beharrak izango balira.Hala ere, eta nazio estatuaren ideologiaren eraikuntza historikoarekin ikusi dugunez, askotan partaide garrantzitsu bat aurkitzen dugu, gizabanakoen eta taldeenidentitate sozialean funtsezko kokapena lortzeko lehian. Partaide hori, estatu ideologiarako, gonbitik gabeko bazkaltiarra?, gutxiengo
|
egoeran
dagoen talde etnikoaizaten da askotan, eta aktore sozialak sortu, eta historia, balioak, ohiturak, hizkuntzaeta abar jasotzen ditu (Gudykunst 1991; Levine & Campbell 1972). Estatuek bezala, zenbaitetan, gutxiengo egoeran dauden taldeak indartsuak izan daitezke, etabaliabide baliotsuak kontrolatzeaz aparte, partaide diren gizabanakoei leialtasunakeska diezaizkiekete.
|
|
|
Partaide hori, estatu ideologiarako, gonbitik gabeko bazkaltiarra?, gutxiengo egoeran dagoen talde etnikoaizaten da askotan, eta aktore sozialak sortu, eta historia, balioak, ohiturak, hizkuntzaeta abar jasotzen ditu (Gudykunst 1991; Levine & Campbell 1972). Estatuek bezala, zenbaitetan, gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeak indartsuak izan daitezke, etabaliabide baliotsuak kontrolatzeaz aparte, partaide diren gizabanakoei leialtasunakeska diezaizkiekete. Hala ere, estatuetatik bereiziz, hauen mugak aldatu egitenbaitira eta herritarrek utz baititzakete?, herriak kultura jakinetan jaiotzen dira etauztea zailagoa izaten da.
|
|
|
Gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeen eta estatuaren arteko erlazioa, munduzabalean, lankidetza erakoa izaten da zenbaitetan; baina leiatsua eta etsaigo erakoabestetan. Gainera, Williams-i (1994) jarraikiz, ondasun ekonomiko eta politikoenaldeko lehia, garrantzitsua bada ere, gatazka gogorrenak ondasun kolektibo sinbolikoen aldeko lehietan ematen direla esan daiteke, hauen barnean, identitate autoafirmazio politikoak daudelarik.
|
|
|
Bestalde, zenbait autorek (Worchel & Coutant 1997) berriki planteiatu izandutenez, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen eta estatuaren arteko eredu desberdingarrantzitsuenak ondoko bostak dira (Ikus 1 irudia):
|
|
|
(1E irudia; e.b., Kanada, Suitza). Era honetan, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen eta estatuarenarteko erlazioak gatazka maila desberdinetakoak izan daitezke, eredu desberdineneta erlazio kategoria prototipikoen taldeen arteko erlazio banaketa desberdinen arabera. Esate baterako, gutxiengo egoeran dagoen taldearen eta estatuaren artekomugak berberak direnean, elkarren arteko gatazka minimora hel daiteke, elkarrenarteko interes komuna dagoelako, estatuaren interdependentzia eta subiranotasunadirela eta.
|
|
|
Era honetan, gutxiengo egoeran dagoen taldearen eta estatuarenarteko erlazioak gatazka maila desberdinetakoak izan daitezke, eredu desberdineneta erlazio kategoria prototipikoen taldeen arteko erlazio banaketa desberdinen arabera. Esate baterako, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen eta estatuaren artekomugak berberak direnean, elkarren arteko gatazka minimora hel daiteke, elkarrenarteko interes komuna dagoelako, estatuaren interdependentzia eta subiranotasunadirela eta. Estatua beste talde etnikoz maneiatuta dagoenean, edo gutxiengo egoeran dagoen taldea estatu desberdinetan barreiatuta dagoenean, aldiz, gatazka aukera handiagoa izango da.
|
|
|
Esate baterako, gutxiengo egoeran dagoen taldearen eta estatuaren artekomugak berberak direnean, elkarren arteko gatazka minimora hel daiteke, elkarrenarteko interes komuna dagoelako, estatuaren interdependentzia eta subiranotasunadirela eta. Estatua beste talde etnikoz maneiatuta dagoenean, edo gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldea estatu desberdinetan barreiatuta dagoenean, aldiz, gatazka aukera handiagoa izango da.
|
|
|
Bestalde, Berry-k eta bere kolaboratzaileek (Schmookler 1984; 1986; Berry1980; 1984; 1990; 1997) gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeen identitatearen eta estatuaren arteko erlazioak lotzeko eredu teorikoa garatu dute: Gizarte Anitzetan daudenKultur Erlazioen Eredua.
|
|
|
GUTXIENGO
|
EGOERAN
DAUDEN TALDEEN IDENTITATEA ETATALDEARTEKO GATAZKA
|
|
|
gure identitate sozialaren zatirik handiena gure partaidetza taldeetan errotzen da, eta identitate sozial positiboadesiratzeko joera dugu, eta motibaturik aurkitzen gara talde positiboen kideak izateko. Era honetan, gutxiengo
|
egoeran
dagoen talde baten identitatea bi eratakoaizan daiteke, gehiengo egoeran dagoen taldearen identitatearen aurrean: Tajfel en (1978) araberako identitate ziurra edo identitate ez ziurra.
|
|
|
gure identitate sozialaren zatirik handiena gure partaidetza taldeetan errotzen da, eta identitate sozial positiboadesiratzeko joera dugu, eta motibaturik aurkitzen gara talde positiboen kideak izateko. Era honetan, gutxiengo egoeran dagoen talde baten identitatea bi eratakoaizan daiteke, gehiengo
|
egoeran
dagoen taldearen identitatearen aurrean: Tajfel en (1978) araberako identitate ziurra edo identitate ez ziurra.
|
|
|
Tajfel en (1978) araberako identitate ziurra edo identitate ez ziurra. Gainera, taldeartekoegoeretan, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldeko kide batek, lau estrategia erabil ditzake. Lehenengoa mobilitate indibiduala izan daiteke, estrategia indibiduala alegia, zeinaren arabera gizabanakoak talde nagusiaren taldekidetza jasotzen duen, beretaldekidetzako identitatea utzirik.
|
|
|
dituen (esate baterako,, euskarak mundu mailan hiztun gutxi ditu, baina Europako zaharrena baita?). Laugarrena, eta interesgarriena hemen, mobilizazio soziala izango da, talde estrategia kolektiboa, zeinaren arabera, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldeak mobilizazio ekintza kolektiboariekingo dion, talde nagusiarekin duen harreman desorekatua aldatzeko. Estrategiahori eman dadin, aurreko biekin batera ematen baita?, gutxiengo egoeran dagoen taldeak bi prozesu hauteman ditu:
|
|
|
Laugarrena, eta interesgarriena hemen, mobilizazio soziala izango da, talde estrategia kolektiboa, zeinaren arabera, gutxiengo egoeran dagoen taldeak mobilizazio ekintza kolektiboariekingo dion, talde nagusiarekin duen harreman desorekatua aldatzeko. Estrategiahori eman dadin, aurreko biekin batera ematen baita?, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldeak bi prozesu hauteman ditu: status quoaren ilejitimitatea etainestabilitatea (Ikus Valencia 1991).
|
|
|
Orduan izango da posible, gutxiengo egoerandagoen taldeak gehiengoan dagoen taldearekiko identitate ziurra sortzea, eta, gehiengoan dagoen taldeari abantaila ateratzeko, edozein gauza egitea (Moscovici& Paicheler, 1978). Gainera, gutxiengo
|
egoeran
dagoen taldearen eta estatuarenarteko erlazio horretan, taldearteko erkaketak futsezko zeregina betetzen du (Tajfel, 1978). Zenbait testuingurutan erkaketa estatuaren alde ematen da, norbere taldeidentitate agerikoa ez denean.
|
|
|
Hemen, gure lana ez da zentratu, gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeek gehiengoan daudenekin harremanetan jartzen direnean ekoizten dituzten prozesu guztiakaztertzen. Ondoren agertuko ditugun bi ikerketa enpirikoekin, aurreko bi prozesuakilustratzen saiatuko gara bakarrik.
|
|
|
Ondoren agertuko ditugun bi ikerketa enpirikoekin, aurreko bi prozesuakilustratzen saiatuko gara bakarrik. Hain zuzen ere, lehen ikerketan, gertakizun historikoek gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeak talde identitatea sendotzeko estrategiadesberdinetara nola eramaten dituzten aztertzen saiatuko gara: batzuk estatuarekinindentifikatzen dira eta beste batzuk estatutik bereizten dira, honela, taldeen kokapen horiek beren talde identitatearen autoestimarako funtsezko funtzioak betetzendituztelarik.
|
|
|
GUTXIENGO
|
EGOERAN
DAGOEN TALDEAREN ETA ESTATUARENIDENTITATEEN ARTEKO GATAZKEIBURUZKO BIIKERKETA ENPIRIKO
|
|
|
1 Ikerketa: Estatuen eta gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeen identitateak
|
|
|
Arestian esan dugun moduan, prozesu historiko sozialek eraman dituzte gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeak, batzuek estatuarekin identifikatzera, horrela asimilazio estrategia erabilirik, beren talde autoestima areagotzeko, eta beste batzuek, aldiz, estatuarekiko identifikazioaren aurrean beren taldeko identitatea areagotzera,, horrela bereizte estrategia erabilirik, beren talde autoestima areagotzeko?.
|
|
|
Gainera, gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeen eta estatuaren identitateek nolakoerlazioa zuten ikusteko, koerlazio analisia egin genuen hiru herrialdeetan, emaitzaondoko taulan agertzen delarik:
|
|
|
Ikus dezakegunez, gutxiengo
|
egoeran
dauden taldeekiko identifikazioak etaestatuarekiko identifikazioak koerlazio positiboa dute elkarren artean Andaluzian, eta negatiboa Katalunian eta Euskal Herrian. Lehenengo kasuan identitate harmoniatsuak dira eta, nolabait esateko,, erkaketa identitatea?
|
|
2001
|
|
|
Horregatik, Azurmendi, Romay eta Valencia-k (1996) aplikagarritasun maila areagotzeko, Bourhis eta besteen (1996) ereduan aldaketa garrantzitsua proposatzen dute: ukipen
|
egoeran
dauden taldeak boterearen arabera sailkatzen dituzte: menperatuak/ menperatzaileak, eta ez jatorriaren arabera:
|
|
|
Posizio mailatik arlo teoriko ezberdinak erabili izan dira: a) boterearen arlo teorikoa, soziologia eremuan erabilia, erabakiak hartzeko gaitasuna (Ibañez, 1983) eta kontrol instituzionalabereizgarri dituena (azken aldagai hau, lehen aipatu den bezala, bizitasunetnolinguistikoan kontuan hartzen diren dimentsioetako bat da); ikuspegihonetatik ukipen
|
egoeran
dauden taldeak honela sailka daitezke: menperatua eta menperatzailea; b) estatusaren arlo teorikoa, batez ere psikologiasozialean erabilia; ikuspegi horretatik taldeen estatusa eta beraien arteansortzen den erakargarritasuna aztertzen dira, horrela estatus altuko eta baxuko taldeak bereiziz; d) taldearen tamainari dagokion arlo teorikoa; irizpide hori lehen aipatu direnak baino kuantitatiboagoa da, eta horrela gehiengo edo gutxiengo taldeak bereizten dira; e) ideologiaren arlo teorikoa: horren arabera talde batzuk dagoen egoera mantentzen saiatzen dira, eta, beste batzuk, berriz, aldatzen ahaleginduko dira (Moscovici, 1981).
|
|
|
7 ISTaren garapenak psikologia sozialean eragin handia izan du, zentzuezberdinetan: 1) Gaur egun testuinguru orokorrari ematen zaion garrantzia, teoria psikosozialaren garapenerako emaitza enpiriko kontrajarriak baliagarriak izan daitezen beharrezkoa delako; adibidez, homogeneizazio etadespertsonalizazio fenomenoak aztertzean (Lorenzi Cioldi eta Doise, 1996); 2) Taldearteko harremanetan testuinguruaren nagusitasuna, batez ereukipen
|
egoeran
dauden taldeen posizioa kontuan hartzen denean; adibidez: a) boteredun eta estatus altuko posizioetatik egozentriko, indibidualista etaautonomoa den estilo kognitibo eta nortasuna errazten da, b) botere gutxikoeta estatus baxuko posizioetatik, berriz, kontrako estilo kognitibo eta nortasuna (exozentrikoa, kolektibista eta menpekoa) sortzen da. (Lorenzi Cioldieta Doise, 1996).
|
|
|
sortu ziren, (pakistaniarrak, haitiarrakedo beste batzuk, eta frankofonoak Quebecen, turkiarrak eta alemaniarrak edo belgikarrak Europan, eta abar); 3) Gaur egun etnien arteko ukipenak (bai tradizionalak edo 60.eko hamarkadan gertatzen zirenak eta baita berriak 90.eko hamarkadangertatzen direnak ere) ugariak dira (Azurmendi, 1999). Testuinguru horretan, ukipen
|
egoeran
dauden talde etnikoen ezaugarrietako bat (hizkuntza, adibidez) identitate sozialaren ikerkuntza identitate etnikoarena edota etnolinguistikoarenabihurtzen da, talde kategoria garrantzitsua denean. Ondoren, identitate etnolinguistikoaren alderdi batzuk azpimarratuko dira:
|
|
|
Eredu horretan, boterearen teorietan oinarrituz, talde etnikoen egoera (menperatzailea/ menperatua) azpimarratzenda. Eredu horren beste berrikuntza bat bere planteamendu teorikoa da, identitate etnosozialaren (taldearteko ukipen
|
egoeran
dauden talde etnikoenidentitate soziala) garrantzia azpimarratzen baitute (Azurmendi, 1995; Romay, Arratibel, Azurmendi, Espi, Garcia, Garcia Mira eta Gonzalez, 1995). Eredu horretan, ondorengo identitate etnosozial motak ager daitezkeelaaurreikusten da; menperatua den talde etnikoari dagokionez, hauek diramaiztasun gehien azaltzen duten identitate motak: kulturbiduna (integrazioestrategia erabiltzen denean), exokulturala (asimilazio estrategiaren bitartez), endokulturala (segregazio eta banantze estrategiak) eta akulturazioa (esklusioa eta anomia).
|
|
2008
|
|
|
Milioika dolar eskura daitezke hiesaren aurkako borrokan, baina txostenak dio diru gehiena ez dela iristen kaltetuenengana. Funtsak hobeto bideratu lirateke arrisku
|
egoeran
dauden talde ahuletara iristeko, esan zuen Gurutze Gorriak GIB/ hiesari buruz duen ordezkari bereziak, Mukesh Kapila doktoreak. “Leku askotan droga eta prostituten kontsumitzaileak kartzelan daude oraindik; oraindik estigma eta diskriminazioa dago”, esan zuen Kapilak.
|
|
2009
|
|
|
Sadarren galdu ostean berrogei puntu nahikoa izango zirela esan zuen. Baina orduan bestelako
|
egoeran
zegoen talde zuri gorria. Mugarri psikologikoa urrun ikusten zen.
|
|
|
Baina, horretarako, Granada hartu behar du mendean Iurbentiak, bilbotarren antzeko
|
egoeran
dagoen taldea postuan da, garaipen bat gutxiagorekin. Granada ez da talde samurra.
|
|
2010
|
|
|
Baina, batez ere, psikologo lanak egin ditu orain teknikariak. Ligan
|
egoera
dago talde zuri gorria, eta pena litzateke azken jardunaldira arte Europrako txartela eskuratzeko borrokan ez egotea.
|
|
2011
|
|
|
Prestakuntzak iraunen dituen sei hilabete horietan, enplegu tailerreko ikasleek zenbait prestakuntza ikagai jasoko dute, hala nola Komunitatearen dinamizazioa (Metodologia, teknikak eta tresnak, elkarteei sostengua, eta turismoa suspertzea (turismoa suspertzeko proiektuak, aisia
|
egoeratan
daudenen artean taldeak sortzea eta dinamizatzea, jolas jarduerak eta jarduera fisikoak eta olgetarakoak turismo animazioan, eta tailerrak eta kultur jarduerak turismoa eta jolasak suspertzeko).
|
|
2015
|
|
|
Argi dago, inolako ezbairik gabe, kartzela sistemarenbaitan gauzatzen diren bidegabekeriak ikertzea eta salatzea nahitaezkoa dela; baina funtsezkoada ere harago joan daitekeen begirada feminista ahalbidetzea, biktimizatzailea suerta daitekeenedozein ikuspuntu bazter utzita. Emakume preso sozial gehienak zaurgarriak diren edobazterketa
|
egoeran
dauden taldeetakoak dira5, eta, horrela izanik, iruditeria kolektiboakezgauzak, ezjakinak edo abileziarik gabeak izango bailiran ikusten ditu; errealitatea osoezberdina izan arren. Hortaz, garrantzitsua da bestelako norabide batzuetan lan egitea etaagentziaren dimentsio anitzetan sakontzea.
|
|
2017
|
|
|
Argi dago, inolako ezbairik gabe, kartzela sistemaren baitan gauzatzen diren bidegabekeriak ikertzea eta salatzea nahitaezkoa dela; baina funtsezkoa da harago joan daitekeen begirada feminista ere ahalbidetzea, biktimizatzailea suerta daitekeen edozein ikuspuntu bazter utzita. Emakume preso sozial gehienak zaurgarriak diren edo bazterketa
|
egoeran
dauden taldeetakoak dira5, eta, horrela izanik, iruditeria kolektiboak ezgauzak, ezjakinak edo abileziarik gabeak izango bailiran ikusten ditu; errealitatea oso ezberdina izan arren. Hortaz, garrantzitsua da bestelako norabide batzuetan lan egitea eta agentziaren dimentsio anitzetan sakontzea.
|
|
2022
|
|
|
Joan zen asteburuan, antzerako
|
egoeran
zeuden talde bik neurtu zituzten indarrak Larrea kiroldegian. Bai Teknei Zornotza eta bai Sevillako Minuscenter Morón taldeak sailkapenaren erdian zeuden, garaipenak beste porrotekin.
|