|
2003
|
|
|
...pasarteordukografiarekinaurkitzean.Zalantza txikibatedukidutpuntuhorretan: jatorrizkotestuetantopaturikografiakmantendu, alagaurkotutaemanhemen. Adiskidebatzuenaldekoetakontrakoiritziak entzunetagero, lehenengoaukerahartudut, alegia, ezdutdokumentuetakografiarikukitu.Badakitlehenbegi kolpeanirakurketazailduegitendena, etaohitura faltazpasarteokarrarosamarrakdirelairuditzen zaiguna.Baina, bestalde,
|
berez
dutenxarmahandiazetazaporesarkorrazgainera, jatorrizkopasartehoriekberebizikoakdirabenetakodenbora bidaiaegiteko, norberaordukosasoietaraino aldatzeko.Egiada: errazago edoirakurrikogenituzkeegungoeranormalizatuan idatzitabaleude, bainaseguruegon, denbora bidaiaren abenturazapuztukolitzaiguke.Telebistakopantailanikusteabezalakoaizangolitzateke, norberak txonbo eginetadenboraren sakoneanmurgildubeh...
|
|
|
...giturak, ekonomiarenoinarriaketaeuskaldunenfedeak, etahondamendi masibohorrenaurrean, AlvarezGilahistorialariakederto azaldudigunez, bateginzutenagintaripolitikoek, ideologiaguztietako prentsaketabaiElizakere.Hiribarrenengoikoahapaldihoriosoadierazgarriadatestuinguruhorretan.Modubereanulertubehardugu, kasurako, sarritanaipatzendenEuskalNaparrenJoaera edoEmigrazioaMartzelino Soroareneuskalklasikoa,
|
berez
, 1883anColáyGoitikerdarazargitaratu zuenaren1885ekoitzulpenkaskarradena.
|
|
|
Solaseanapurbategon ondoan, guzizsemealabattipiekin, kantuzhastenzitzaukunaita.Ordubereanguoroixilik, haribeha.Ardurakantu berazuen: baitzakien, hainbertzealdizbere inguruanaditurik, zoin ginuenlaketena: Hamargizonhiltzaleenkantua.Neurthitzandanahandiazaukaten, launazkajosiak, orolatz, oroilhun, orodeihadar, orokanit etamakil ukaldi, oroheriotze.Hanbatenazere,
|
beren
izigarriansarkorragononbietanemanakbaitzauzkigunkoblak, emeki, luzatuz, noizetik noizeraizpibatikharatuzboza.
|
|
|
Beldurizaitekodaikastetxehoriezdenardietsikoegunetikbiharrera.Gurehaurridentzat ezlukebizkitarteangutibalio:
|
beren
umetarik, erneenakhanargiarazlezazkete, ateratzearekinbailakiketeontsaEuskal Herriarenberrieta, amarenondoanhazi umeekbezala, bailerakarketeberen lurrarenalderat, biziakliraukeeno, amodioriksamurrena.
|
|
|
Erregebeldurordeaneuskaldunakharrotukozaizkolasobera, osoki
|
beren
gainjarrinahitzerainokoan...
|
|
|
Besteoharetsigarribaterantsiguradut.Askotanentzutendugunez, EuskalUnibertsitatea,
|
berez
, gurehezkuntza sistemapropioaren goi erpinaosotzeraetorrikolitzateke.Erpinarengainekogogoetandihardugun arren, osokezkagarria iruditzenzait, gordinkiagoezesatearren?, ikasle horiekhainbesteurtezeuskarazikasietagerohorreneuskara maila eskasa edukitzea.Zerkeginduhutsirakaskuntzarenbehe mailetan, unibertsitaterainoiritsitakoikaslegehienekhaineuskaranarrasaerakuts dezaten?
|
|
|
Bainan, laborariakezdireahanguziak, bakarbatzuezbertzeakoro. Frantseslurranorkhobekigerizadezake, lurrarekin borrokan, bethietsaieta bethiadixkide,
|
beren
biziguziaaridirengizonhekbaino?
|
|
|
Errupiñoanaiareniritziz, muin muineandagoenadaaldiberean, katolikotajakintzazaleak, nahiizatea.Eboluzioarenideiareninguruanmuturbiaipatzenditu.Batetik, Darwinenberaren?
|
berez
berezkoberezitzea?, etabestemuturrean Leonardire??, jomugadun zortze, n? (teleogenesis), delakoa.Etabionartean,, egunerodakusguzliburubarriakgizonarenjatorrialuzetazearoadierazonaian?. Kontuada, ainbadaezpadakodiranainbesteiritzienaurreannoruntzjojakitekobideargitaziurbat, behardela, etahorretarakojakinbehardela. ElizAma, dugulagidari.Gaianmurgiltzenhasteko, oinarri oinarrizkokontzeptuadefinituko...
|
|
|
Erantzunakbilatzenhasita, LouisPasteur izandaitekegakoa, Etxeparerenzalantzakulertzeko. Izanere, mikroorganismoenjatorriariburuzko eztabaidaetaberezkosorkuntzarenposibilitateaaspalditikzetozenkontuak izanarren, 1859.urtetikaurreraberrirobizkortu ziren, DarwinenEspezieen jatorrialiburuarenargitarapenarekinbatera.Baina, denokondotxodakigunez, Pasteur ekeginzuenbizidunak?
|
berez
–generatzendirelaargiroukatu lortuzuenarren, eztabaidaezzenberehalakoanamatatu, etaesatebaterako Haeckel ekzalantzakzeuzkanesperimentuhorienemaitzengainean, eta T.H.Huxley kere1868anaurkeztuzuenbereBathybiushaeckelisonatua, handiklasterrerabenetakobizidunbatzenikgezurreztatubazuenere.
|
|
|
Alabaina, JeanEtxeparerenhautuhoriezzenetorriingurukoekeredu hibridoakerabiltzenzituztelako, baiziketa, gehienbatarrazoipragmatikoak direla eta.Etxeparek, beraz, jakinarengaineanbaztertuzuenAdemaren euskalkiarenaldekohautua
|
,
beren beregi.Horretarakozituenarrazoi, literarioak?, besteakbeste, 1922anplazaratuzituenzeharkabadaere, Euskararenbatasunazidazlanguztizinteresgarrian. Aipatuartikuluaaldebitatikda interesgarri, zeren, Etxeparerenhizkeraliterarioarenzergatiko batzukargitzeazgainera, bestalde, kuestionatuegitenbaitituKoldoZuazorenzenbait baieztapenpotolo.Ikusditzagun, beraz, lerrokadabatzuk.
|
|
2006
|
|
|
|
Berenez
, R.M.AzkueetaAitaDonostia, herriarenahotikjasotakoaleun kakanta, xaloetabixigordetzen besterikezdirasaiatu, bereneskusartze, hu tsegite, etaguzi.Ezduteordea, halakoespariknabari.Etaitsuakereikusleza ke, OnManuelLekuonakezbezalakodiziplinaetajakinduria erakutsidutela kanta kontuotan.Horrezgainera, edo hobeki esan, bimaisuekiko espaeta gutiuste horrexegatikberagatik, lekuonatarrenixilpekoxurilanhon... da, dena, gurea, da.
|
|
2007
|
|
|
Axola zaizkigun bi hamarkadetako Euskerak birritan eman zuen La, tteren lanaren berri: 1931n aditzera eman zuen Euskaltzaindiak Eskualdunen> Loretegia> La, ttek idatzitako literatur liburuaren 25 ale erosiko zituela298 eta 1932an Resurrección Mª de Azkuek La, tteren poema bat irakurri zuen299 Ostera, La, ttek
|
berak
ez zuen artikulurik argitaratu 1920 eta 30 hamarkadetako Euskera> Agerkarian.
|
|
|
Semenario handiko istudiantetarik mozkin hoberik athera dugu... osoki zuzen izaiteko, erran behar dugu haatik zonbat sustatu, lehiarazi, lagundu eta eskutik dituen atsiki P. La, tte,
|
beren
kide jakitatez nola adinez eta guziz eskuararen amodioz gehienak... Horiek hola, gauden ephe labur P. La, tte apezgei geroztik apeztuaren itzulkuntzari beha.
|
|
|
Horiek hola, gauden ephe labur P. La, tte apezgei geroztik apeztuaren itzulkuntzari beha. Zor dakogu, ez bakarrik hoberena athera delakoa, bainan oraino
|
berekin
dakarzan erakaspenentzat... La, tte jaunaren hizkuntzan aurkitu ditugu hitz batzu, eskualdunek nekez onhartu ondoan, laster erortzera utzi zituztenak...
|
|
|
Dena dela, Larreko k onartu zuen Elissaldek egotzitako salaketa, baita akusazioei goraipamenak kontrajarri: Lapurtera laket zuela, hainbeste non uste baitzuen lapurtar idazlek
|
beren
euskal lanetan eskualdunago direla466.
|
|
|
Baina Gavelen lana ez zen baliagarri suertatu batua Iparraldeko euskalkiez hornitzeko: Txostena Euskaltzaindiari aurkezturik, akademiakideek egokiago ikusi zuten baztertzea, euskaltzain aranistek gustuko ez luketelakoan468 Henri Gavelek
|
berak
harriturik adierazi zuen: Les idées de Sabino Arana (qui nétait pas un linguiste) ont prevalu469.
|
|
|
Iparraldeko 1920 eta 30 hamarkadetako elkarte kulturalen azterketari amaiera amatearren, Euskal Museoari eta beronek argitaraturiko Bulletin> Musée> Basque> aldizkariari gainbegirada bat botako diegu,
|
berez
elkartea izan ez arren.
|
|
|
Eskola libreetan euskara irakasteko eskubidea bazegoela gogoratu zuten Aintzinan: Eskola libroetan erakusle diren Begiralek ez ditzatela ahantz Jaun Aphezpiku ohiak eskuarari buruz eman manamendu bereziak; Gobernuko eskoletakoak orhoit ditela
|
halaber
beren erreglamenduko 15 garren artikuluaz. Hunek zuzena emaiten dute eskolan haurreri erakusteko nola itzuli behar den frantsesa eskuaralat eta eskuara frantseserat, Begiraleak, Aintzina, 1934ko azaroa.
|
|
|
Bistan da: jendeek
|
beren
eskubideak ezagutuz geroz, Herriko Etxerat zoatzin galdezka; eta Herriko jaun horiek kexu.588
|
|
|
1933ko apirilaren 23an elkartu zirenean Amoçain, Eugène Goyheneche, La, tte, Jean de Jaureguiberry eta Bellevue kalonjeak hitz egin zuten, Pierre Amoçain eta Eugène Goyhenechek Eskual> Herriaren> Alde591 taldearen egitamua aurkeztearekin batera. La, ttek euskaltzaleen helburuen alde bazegoen ere, izan ere La, ttek
|
berak
prestaturiko egitaraua zen Euskaltzaleena592?, ez zuen politika alorreko iritzirik publikoki agertu nahi593, apaiza baitzen.
|
|
|
Lartzabalek
|
berak
azaldu zuen bezala, 60 eskutitz bidali zituen Aintzinarako irakurleak lortzeko, Jean Elissalde, Jules Moulier eta Minvielleren lankidetza lortzeaz gain; Pierre Lartzabalek idatzitako eskutitza, 1943ko otsailaren 15a.
|
|
|
Mendiskok esandakoari jarraituz, Eskola emailea
|
berak
erabilitako izenorde bat zen; Beñat Mendiskorekin izandako elkarrizketa, 1996ko irailaren 4a.
|
|
|
Xarrittonek esan duenez, Minvielle doktore amizkutarra zen eta beharbada Amikuztarra Minviellek
|
berak
erabilitako izenordea zen; bestetik, Xarrittonen aita amizkutarra zen eta posible zatekeen Xarrittonek berak ere Amizkutarra erabili izatea izenorde bezala.
|
|
|
Piarres Xarrittonek esan digu Hik Hek Hok eta Nik
|
berak
erabilitako izenordeak zirela.
|
|
2008
|
|
|
iruditzen zaigu aditz banakoak corpusean onar ditzakeen egiturak definitzen diren aldetik. Ondoren, esan dugun bezala, atera zaizkigun balio desberdin horietan, kasu bakoitzak zein izaera semantiko duen aztertuko dugu, eta horren arabera, balio semantiko
|
berak
edo antzekoak dituzten aditzekin multzo koherenteak osatzen saia tuko gara. Honen bidez, uste dugu, sintaxia eta semantikaren artean dagoen harreman horren berri ematen dugula neurri handi batean.
|
|
|
Lehenengoen kasuan, hor taz, zilegi da, ergatibo? terminoa erabiltzea,
|
beren
erabilera trantsitiboan gai direlako subjektua ergatiboaz eta paper tematikoaz hornitzeko; bigarrenek, ordea, ez dute horretarako gaitasunik, eta beraz, inakusatibo, terminoa ongi ego kitzen zaie.
|
|
|
Hala, alternantzia berak konpartitzen dituzten aditzek gutxienez
|
beren
semanti karen baitako osagairen bat batera dutela defendatzen du:
|
|
|
Ordea, alternantziak eta sailak erkatuta, ez da hain garbi ageri saio hori, izan ere, orotariko sail semantikoak ikus baititzakegu: azpisail batzuk prozesu morfologi koetan oinarriturikoak dira; esaterako, 10 saileko (Verbs> of> removing) 10.7 (Pit> verbs) eta 10.8 (Debone>) azpisailek alternantzia
|
berak
konpartitzen dituzte, eta oina rrizko egitura beretik abiatzen dira: The> cook> boned> the> fish>(. Sukaldariak arraina hezurgabetu zuen?) eta The> cook> deboned> the> fish.>(. Sukaldariak arraina hezurgabetu zuen?); desberdintasun bakarra, aditzen forma eratorria da.
|
|
|
esaterako, 29.2 (Characterize> verbs) eta 29.3 (Dub>) azpisailak elkarren artean bereizten dira lehenengokoek as bidezko sintagma predikatiboa onartzen duelako eta bigarrenek ez. Beste batzuetan, berriz, ez dakigu zeren arabera bereizten dituen sailak; edota, hobeto esan, sailak zein alternantziak bereizten dituen; esaterako, 9.1 (Put>) eta 10.1 (Remove>) aditzek onartzen dituzten eta onartzen ez dituzten alternantziei begiratzen badiegu, bi aditz sailek alter nantzia
|
berak
erakusten dituzte; ordea, 9.1 sailekoek, put an entity at some location, adierazten dute, eta 10.1 sailekoek, berriz,, remove an entity from a location?.
|
|
|
Esandakoagatik guztiagatik zalantzatan jarri behar dugu adituek administrazioko hizkerari buruz egiten duten definizioa:
|
beraien
ustez, teknolektoa da administrazioko hizkera, eginkizun berezietarako aldaera, adituen arteko komunikaziorako tresna, erabilera esparru jakina (Administrazioa) eta berezko ezaugarriak (esamoldeak, terminologia...) dituena.
|
|
|
Batzuek, ezer ez. Beste batzuek
|
beren
herri langileen momentuko inspirazioaren esku uzten dute testu kriptikoak, itzultzearen, erantzukizuna; lan horren arrakasta edo porrota, jakina, langile horien trebetasunaren araberakoa izaten da.
|
|
|
ordenagailurik ez duten administrazioak, eta berdin gertatzen da internetekin. Erakunde handienek
|
beren
orrialdeak zabaldu dituzte sarean, eta horrek, nahitaez, aldaketak ekarriko ditu zerbitzuak ematean, kudeatzean eta baita Administrazioak erabiltzen duen hizkeran ere. Makina elektronikoekin batera, hizkuntza kontrolatua?
|
|
|
Herritarrak blokeka ematen du Administrazioak eskatzen dion informazioa, beti gidatuta, beti zainduta. Horrelako aplikazio informatikoetan diru dezente gastatzen ari da Administrazioa, baita herri langileak prestatzen ere,
|
beren
hizkuntza kalitateak hobera egin dezan.
|
|
|
leihatila baten atzean lo kuluxka egiten duen alferrontziarekin, alegia. Funtzionario berriak gazteak izango dira, kultura demokratikoan jaioak, eta kezkatu egingo dira herritarren arazoekin;
|
beren
garaiko seme alabak izango dira, eroso jardungo dute teknologia berriekin eta arrotz egingo zaie administrazioko oraingo hizkera mordoiloa. Horrek, zer esanik ez dago, erraztu baino bultzatu egingo du administrazioko hizkeraren iraultza.
|
|
|
Kritikatzeko aukera hori, gehienetan, Administrazioak berak sustatu du, eta harrera ona izan du, zalantzarik gabe. Garai honetako herritarrak ez ditu
|
berez
eta besterik gabe Administrazioaren jardunak onartzen. Zerbait gaizki iruditzen bazaio edo ulertzen ez badu ez da isilik geratzen lehengo moduan; aitzitik, salatu egiten du gaizki egindakoa eta, beharrezkoa denetan, behar den tokira jotzen du auzia argitzeko.
|
|
|
/ jubilatzen direnean/ bai? /
|
beraien
kapitala koperatiban bertan uzten dute/ I ez dute eramaten beraien kapitala// > (KH)
|
|
|
/ jubilatzen direnean/ bai? / beraien kapitala koperatiban bertan uzten dute/ I ez dute eramaten
|
beraien
kapitala// > (KH)
|
|
|
Holakoetan urratzen dena egitura sintaktikoa baino gehiago zentzuaren koherentzia da. Beste batzuek, ostera, alderantziketa figurak dira,
|
beraietan
berezko edo unekoaren kontrako ordena edo norantza gertatzen baita. Ordena sintaktikoa da holakoetan urratzen dena.
|
|
|
hemen bilduko genituzke delako erdibana(, apokoinou?) figurak.
|
Beren
ezaugarri nagusia hauxe da: ez da enuntziatuaren barruko rol sintaktikoen berezketarik egiten.
|
|
|
Horregatik harrigarri samarra eginten zait Traskek (1997) proposaturiko aitzin sis tema fonologikoan aspirazioari lekurik ez egitea. Mitxelenak
|
berak
oso ongi aztertu zituen aspirazioaren distribuzioa, euskalkietan erakutsitako aldaerak eta nolabaiteko sis tematasun eza edo aldakortasuna, eta saiatu zen aspirazioaren eta azentuaren arteko ezin ukatuzko loturak ahalik eta argien azaltzen. Haren ikerketaren ondoren badakigu jato rriz aspiraziorik ez zuten forma batzuk hasperendun bihurtu direna, latinezko pace> zuberierazko bákhe> edo zub. gaihérdi, > esaterako.
|
|
|
hahann > eta hontharr hain zuzen. Ematen du atzizki batzu
|
berez
azentodunak izan zitezkeela, nahiz eta hirugarren sila ban joan, ondoko izen honek aditzera ematen duenez: BAISOTHAR.
|
|
|
Untermannek (1963) sorturiko. Namenlandschaft? nozioa nire ikerketa alorrari ere aplikatuz, Akitania eremu onomastiko berezitzat jotzea ez zela apriorismo huts bat, bilduriko corpusetik
|
berez
mekanikoki zetorrena, errealitatearen isla baizik, inork ere aldezaurretik pentsa ez zezakeen urrutiko toki batean kasualidadez aurkitutako lekukoek baieztatzen duten bezala. Hau da, datu batzuren gainean eraikitako azalbide teoriko batek zeharkako bidetik etorri zaion baieztapen esperimentala izan du urte batzu geroago.
|
|
|
Eze, beti kontuan izan behar duguna zera da, aintzinateko lekukotasuna ez dela gerokoa bezalakoa, zeharo alderantzizkoa baizik: antzinateko izenek, izen hutsak diren heinean, ez dute
|
berez
esanahirik eta ezin dira, beraz, neu rri jakin eta formal huts batean ez bada konparaketa lanetan erabili. Akitanierazko izenen eta geroko euskal hitzen arteko konparaketa batere arazorik gabe onartzen bada, ordea, (akitanierazko eta iberierazko izenen artean ez bezala) ekuazioaren esa nahia euskarak ziurtatzen duelako da.
|
|
|
toriaurrea argitzeko oso garrantzitsua izanik ere, geroko euskararen menpe dagoela erabat, honek ematen baititu soil soilik antzinako lekuko bakanak azaltzeko eredua eta bidea; antzinako formek, fosilak izango balira bezala,
|
berez
ez dute zentzurik, ez bazaie historia luzeago baten barruan bere tokia bilatzen; gerta daiteke antzinakoa euskalkien gainean berreraikitako forma baten berdina izatea, baina gerta daiteke baita ere bakoitzak garai ezberdin bateko egoera erakustea: hitz elkartuetan lehenen go zatiak jasatzen dituen aldaketei dagokienez euskarak akitanierak baino egoera berriagoa erakusten du, giza-, > adibidieetan ikusi daitekeenez akitanieraz ko CISON, SEMBE eta SENI ren aldean; bestalde akitanierazko ANDERE hiru silabadun hitzak aitzin euskararen erro monosilabikoaren egoera garatu du.
|
|
|
Zuzenezko lekukotasunezak
|
berez
ez luke arazo handirik sortuko, zeharkakoek, batez ere iturburu klasikoetan aipatzen diren toponimoek ez balute beste batera bide ratuko; Deva> edo Nerva> ibaien izenak, esaterako, oso garbiak dira zeltaren aldetik. Tolomeoren zerrendaren arabera, Barduloen herrien artean Segontia> eta Trition> zelta
|
|
|
Berdina esan deza kegu Anguelu> leku izenari buruz. Baina hitza mailegu zaharra dela onartzeak ez du
|
berez
toponimoaren antzinatasuna frogatzen, zeren toponimoa euskarak bizirik zuen hitzaren gainean edozein momentutan sortu izan zitekeelako. Hau da, ezin da baiez tatu besterik gabe Bizkaiko Ibarrangelua> III. menderako eratua zenik, angelu> > hitz arrunt bezala ordurako mailebatua zela baizik.
|
|
|
eta, batzuetan gazte batek edo gazteago batek zaharrak baino hobeki erantzun dit eta osoki eskola gabea ez zait orainarte sekulan baliatu, ez baitute ulertzen zer nahi duzun eta ez baitakite
|
beren
hiztegi hibridoan euskara eta erdara beti ongi bereizten. Gero aurkitu behar pazentziako berriemailea eta euskara ongi ahoskatzen duena.
|
|
|
Barandiaranek eta Azkuek ez zuten grabatzeko astirik izan.
|
Beren
kuaderno txoekin eta sukalde mahai zoko batean, etxolako erdi ilunpean idazten zuten, eta maiz ezin errepikaraz, gaizki ahoskatu edo gaizki ulertu hitza. Tekno etnologian gaizki en tzunak hiztegietara igaro dira:
|
|
|
hutsez egiteko ohitura txarra sartu zaigu, horregatik, Barandiaran eta Azkueren ondo tik euskaraz jarraitzen dut, edukiaren aldetikako jakintzen biltzen Herri> Sendakuntzazkoa> eman nuen, Ehizarena> izango da filologo frustratuen baimenik gabe. Filologoek eta mekanografoek,
|
beren
gipuzkoar mundutik ateratzen jakin behar lukete. Ez da bakarrik zuberera gaizki tratatua dena, Patxi Ondarrak badaki bere kostuz nola 11.orrialdeko zuzenketak egin behar izan zituela, asko Aita Iraizozek, Nafarroako lapurtarrean idatzia automatikoki, norbaitek gipuzkoartu zizkiolako.
|
|
|
Antzinako etnografo asko apezak ziren eta
|
beren
garaiko heziketa eta orduko eliza arauekin oztopoak zituzten; gaur, uste dut apezari uzten zaiola zientifikoa iza ten.
|
|
|
Baztertu zituen keriak, lizunkeriak, burgesen eta apezen aurkako bertso gehie nak, ipuin xinpleegiak hala nola Peru ta Mariarenak. Azken horiek direla-eta Jon San Martin bere Euskal> literturaren> inguruan> liburuan idatzi zuen. Itxura denez Peru> ta> > izenez ezagutzen diren ipuinak ez zituen maite Azkuek, bi baizik ez dira ageri
|
beretan
beste guztiak aurkeritxoak baizik ez ziren, esanaz (op.cit.> Donostia: Hor Dago, 1980, p.122)
|
|
|
c) Testu berezituetatik at nekez aurki daitezkeen euskarazko tandem elkarte batzuek ez dute itzulingurua onartzen (38), eta
|
berez
aposizioak izan gabe mendekotasunezko elkarteak direla dirudi: lehenengo osagai bikoitzak ez du bigarren osagaiaren barruko zerbait adierazten, ez beregainki ez eta elkartearen barruan ere; hirugarren osagaiaren elisioa ere ezinezkoa bide da kasu guztietan.
|
|
|
Gramatika sortzailea bezalako teori esparruen inguruan sortu izan direnak ikusi adibidez testuko 3.1.1 ataleko (40b?) nazioarteko arauei dagozkie ala euskararen araua propioen arabera (erabilera mota jakin baterako) sortu ote dira?
|
Berez
, zorrozki jokatuta garbi izan behar dugu zer diren kimikako IUPAC bezalako nazioarteko batzorde batek finkaturiko nazioarteko arauak: nazioarteko adituek eraturiko batzorde batean onarturiko adigaiak gehi izendapen arauak.
|
|
|
Lanean erabili ditugun biokimikako adibide berezitu asko, Martínez (2001) lanekoak dira, eta eskertzekoa dugu hasteko egile horrek biokimikari aditu modura eskaini digun laguntza guztia. Eskerrak eman behar dizkiegu, gainera, Igone Zabala eta Elixabete Pérez hizkuntzalariei, lana gauzatzeko eskaini diguten laguntzagatik;
|
beraienak
dira hemen bildu diren zenbait ideia, baina azken idatzian egon daitezkeen okerrak, jakina, guri leporatu behar zaizkigu. Asier Larrinagari ere eskertu egin behar dizkiogu bere iruzkinak.
|
|
|
Edonola, zientziaren kasuan ez dago berbaldia iluntzeko beharrik, gizartekide arruntak esparru horretan sartzea
|
berez
zailtzen duten faktoreak baitaude: batetik, era biltzen diren adigaien abstraktutasuna eta beraz, urruntasuna eta bestetik, ikur kodeen
|
|
|
Semantika faktoreek ere
|
beren
eragina izan dezakete: (16) adibidean, argudio ildoaren koherentziak eskatzen digu hurrenkera jakin bat.
|
|
|
Beraz, ez dago arrazoirik latin hizkuntza Euskal Herrian izan ez zela manten tzeko. Alde horretatik, bada, eztabaida eten egin dela esango nuke, zeren eta horrek ez du esan nahi euskarak (Euskal Herriak
|
berak
bezalaxe, jakina) bere nortasuna galdu egin zuenik: Sayas Abengoechearen (1999),. Erromaren gainbehera aldian eus
|
|
|
Euskaldunen kopurua handitu nahirik, berriz, soildu, murriztu eta erkindu egin dugu euskara. Euskaldun berriei bidea erraztea zen helburua, eta, jakina, zuzena zen,
|
berez
, helburua. Euskaldunen komunitate osoa helburu horren menpe jartzea da inon dik inora ere zuzena ez dena.
|
|
|
Herri euskaldunetako hizkera bultzatzeak beste helburu bat ere badu. Hizkuntza bat familian eta lagunartean erabiltzen denean, orduan lortzen da hiztunaren eta hizkuntzaren arteko lotura, orduan lortzen da hiztunaren eta hizkuntzaren arteko jolasa, eta hizkuntzarekin jolas egiten denean,
|
berez
sortzen dira hitz eta esapide berriak, eta, denok dakigunez, hizkuntzak iraungo badu, sortuaz eta sortuaz joan behar du etengabe. Hain zuzen, euskalkien arabera, hitz egin, berba egin, elestatu, mintzatu esan ohi dena, Nafarroako alderdi batzuetan jolas egin esaten da, eta horixe da, nafarrek ez ezik, gainerako euskaldun guztiok ere egiten ikasi behar duguna:
|
|
|
Ordurako asko zen, baina berehala ohartu ziren mugatuegia zela eta 80ko hamarkadan, John Sinclair en gidaritzapean, 7.3 milioi hitzeko ingeleseko corpusa osatu zuten Birmingham> Collection> of> English> Texts> (BCET) taldekoek, nahiz COBUILD hiztegia osatzeko 20 milioitara zabaldu zuten 1987an. 90eko hamarkadan 320 milioi zituen honek
|
berak
, COBUILD Bank> of> 5 izena hartuta. British> National> Corpus ek6 ere, 1994an, 100 milioi zituen jasoak, berrikuntza nagusi batekin:
|
|
|
Euskal Herriari dagokionez, lehen liburukian
|
beren
beregi aipatzen dira Fueros> > Vizcaya> direlakoak, gure lege bildumaren data bera (urte bitartekoa dela diote) zuzena izan ez arren. Lehen liburuki honetatik (1726) seigarren eta azken liburukira (1739), autore eta testuen hurrenkera nabarmen zabaldu da.
|
|
|
Zuzenbidearen eremuan euskararen erabilera rik ez badago, orduan jakintza horretako hitzak ere ez dira izango, nora jo ez dugu izango. Larramendik
|
berak
HH an euskarazko liburuen falta aipatzen duenean, ildo bertsutik, beste hau dio euskararen erabilerari buruz: «No> hay> libros> manuscritos, > > ni> procesos> impresos».
|
|
|
Jarraian, Larramendik
|
berak
aurreikusitako baliabideen erabilpena jorratuko dugu, nola ez, zuzenbide munduko adibideak aipatuz. Dena dela, irakurleak hurren go lerroetan aurkituko duena gure ikerketaren laburpena da; hau da, halabeharrez eta leku faltaz, jasotako zerrenda eta taula guztien lagina baino ez da agertzen.
|
|
|
Larramendik hiztegia nola osatu zuen ikusi eta gero, sistemaren barne kohe rentzia aztertuko genuke, hau da, sistema hori gauza den esan nahi duena esateko,
|
berez
duen edo dagokion alorrean, alegia, gure kasuan, esparru juridiko administrati boan. Horretarako erabiliko ditugu zuzenbidearen baitan ardatz nagusitzat har daitez keen atal eta terminoak.
|
|
|
Esatari ez denari «ikusle» esango diot.
|
Berez
, ikuslea, saioari begira egoten da, pantailaren aurrean zein estudioan. Horrek ez du baztertzen batzuetan programan era bateko edo besteko parte hartzea izatea.
|
|
|
Zaldibiarrentzat Ordiziakoa izan da aspaldidanik inguruko azokarik garrantzitsuena, eta batzuek Tolosakora ere joera izan dute. Erosle eta saltzaile bezala izan dira
|
beraientzat
, gainera, bilgune garrantzitsu merkatu hauek; honela, hainbat tokitatik hurbildutako jendearekin izan dute hartu emana antzinatik: goierritarrez gain Sakana aldeko nafarrekin, Agurain aldeko arabarrekin, Legazpiko eta Zumarragako lagunekin, eta Tolosalde hegoaldeko biztanleekin.
|
|
|
Bestalde, elkarrizketa hauetan, izaera formala gutxiagotzeko, berriemaileen arreta irabazteko eta
|
beraien
autokontrol jarrera murrizteko zenbait baliabide erabiltzea garrantzitsua da. hizkeraren eredua jasotzeko modurik errealena grabaketa egiten ari den momentuan berriemailearen senideak edo lagunak ere bertan egotea da eta noizbehinka elkar hizketan, etenak edo mozketak eginez.
|
|
|
8 Hauek guztiak aipatzen dizkigu Iñaki Caminok Aezkoako euskararen azterketarako
|
berak
kontuan hartu dituen fakto reen artean: izen deitura, egoera zibila, adina, egoera psikikoa, lanbidea, heziketa, soldadogo datuak (non, zenbat denbora, zein beste euskaldunekin hartu emana, nola baloratzen duen pertsona horren hizkera,?) ezkontidearen nondik norakoak, gurasoenak, zer bidaia egin duten, zenbat aldiz edota zenbatero, nora e.a. (1997:
|
|
|
Adineko guztiek aldaera indartuaren erabilera egitean forma hauek agertzen dituzte: nee>, nire?, ee>, hire?, geen>, gure?, zee>, zure?, zeen>, zuen?, been>/ een>?
|
beraien
–, aan>, haien?.
|
|
|
Gazteek, ordea, ez dituzte forma horiek erabiltzen, ondorengoak baizik: ne (re), > ire, > re, > zure, > zuen, > ean>?
|
beraien
–, > aiñ>, haien?.
|
|
|
Datu hauek soziolinguistikoki duten garrantzia nabarmendu nahi dut, hemen. Guztiz garrantzizkoa da azken> fiñean, >... bezalako esapideek hiztun zaharrei belarriko mina ematen dietela esplizituki
|
beraiei
jasotzea, agerian uzten baitu hiztun hauek jabetzen direla hizkuntza nola ari den aldatzen eta ez dituztela begi onez hartzen gazteleraren eraginez sarturiko esapide hauek.
|
|
|
hizkuntza ezin dela behatu eta ezta hizkuntza egiturak deskribatu ere gizartearen eraginetik kanpo. Hitz egiterakoan ohartuko gara, idaztean baino gehiago, egiturazko aldaketez eta aldaketa fonetikoez
|
beren
egoera goiztiarrean. Hizketa ekintza sozial bat da, idaztea ez den bezala, eta hizketaren agerpen nagusia elkarrizketa da.
|
|
|
alderdi bateko eta besteko hitzek ez dute itxuraz elkarrekin zer ikusirik (ahaide> eta askazi, > eta jin, > eta irten). Hauetan,
|
berez
, ditekean gauza da guztiez baliatzea, Azkuek eta nahi zuten gisara, bakoitzaren adiera, zentzua eta esan-nahia geure oldearen eta gogoaren arabera mugatuaz: erabil dezagun aurkitu, > adibidez, galdu zitzaigun papera berriz hatzematen dugunean, eta eriden> lege ezezagunen bat, fisikan edo, asmatzen badugu.
|
|
|
–Anitzetan gertatzen da jendeak euskara batua deitzen diola
|
berez
euskara batua ez denari. Batek baino gehiagok, testu bat euskara batuan jar dezan eskatzen badiogu, segur naiz, guti goiti beheiti?,, gibelean?,, jalgi?,, abian jarri?,, etortzen balitz?,, jin?,, berba?... bezalakoak aurkituko balitu eta den denak ulertuko balitu ere, aldamenean jarriko lituzkela, gutxi gora behera?,, atzean?,, atera?
|
|
|
Goraxeagoan esandako hiztegigileek, gainera,
|
beren
moduan irakurtzen dituzte Euskaltzaindiaren arauak. Adibide bat:
|
|
|
Alderdi honetan, ez inongo erakunde publiko (gobernu, aldundi edo udal), ez aurrezki kutxek, ez EITB, Euskaltel edo Euskaltzaindiak
|
berak
, ez dute beren Interneteko guneetan euskaraz gauzak bilatzeko modu egokirik eskaintzen.
|
|
|
Alderdi honetan, ez inongo erakunde publiko (gobernu, aldundi edo udal), ez aurrezki kutxek, ez EITB, Euskaltel edo Euskaltzaindiak berak, ez dute
|
beren
Interneteko guneetan euskaraz gauzak bilatzeko modu egokirik eskaintzen.
|
|
|
Lehen ere esan dizuet Euskalkien> hor ari dela egitasmo bakar bat edo irizpide bakar bat edo bate ratu bat prestatu nahian Euskaltzaindiari proposamen orokor bat egiteko. Bestetik, Komunikabideen> ere Jagon sailekoa dugu, eta komunikabideen lantalde horretan ez daude EITB eta Euskaldunon> Egunkaria> bakarrik; izan ere, hortxe baitu te
|
beren
lekua Topaguneko herri aldizkarien ordezkariek ere, herri aldizkarien eta irrati txikien bidea eta kezkak agertzeko lekua. Eta kezka horien artean, bistan da, euskalkien erabilerari dagokion kezka ez da txikienetakoa.
|
|
|
Berdintsu irakatsi da Tuterako euskaltegi batean, Iruñeko ikastola batean edo Larraintzarko eskola publikoan. Baina, erru osoa ez da maisu maistrena edo irakasle ena; beharbada,
|
beren
ikasketetan ez da behar bezala landu gai hau edo alde batera utzi da. Euskararen arloan lanean ari diren irakasleek, euskara teknikariek edo itzul tzaileek euskara batuaren eta tokiko hizkeren gaineko ezaugarri nagusiak zein diren jakin lituzkete, zein tokitan irakatsi edo lan egin, hangoak segurik bai6.
|
|
|
...k gabeko azpieuskalkietan alfabetatu nahi izatea; kultura jendeaga na hurbiltzeko aitzakiaz herri aldizkariak azpiazpieuskakietako forma tradizio gabe bitxienekin argitaratzea; lurralde historiko bateko berriak Euskal Herri eta mundu osorako prentsaz eta internetez euskalki hutsez eskaintzea, herrialde horretako zona erdaldunetan eredu batua ikasteko hainbeste ahalegin egin duten euskaldun berriei
|
beren
herriko albisteak, iseka nabariaz, dialektoz emanez; Euskaltzain batek euskara batuan esandako hitzak, edonork ulertzeko modukoak, ondoren Euskaldunon Egunkarian dialektoz eskaintzea, berak halaxe esanak balitu bezala; autobus publiko batzuetan irteera> barik, urteera> idaztea; euskalkiak hizkuntzatzat harturik, horiek normaltzeko arauak web orrian eskaintzea; unibertsitatera selekt... Biblia osoa euskaraz daukagunean, oraindik mezako liturgia, aita gurea barne, lurraldez lurradeko euskalkietan izatea, maiz hiztunen egiazko euskararekin bat etorri ez arren (Eibar, Oñati, Oiartzun, Hondarribia, Irun...).
|
|
|
...oriko bateko berriak Euskal Herri eta mundu osorako prentsaz eta internetez euskalki hutsez eskaintzea, herrialde horretako zona erdaldunetan eredu batua ikasteko hainbeste ahalegin egin duten euskaldun berriei beren herriko albisteak, iseka nabariaz, dialektoz emanez; Euskaltzain batek euskara batuan esandako hitzak, edonork ulertzeko modukoak, ondoren Euskaldunon Egunkarian dialektoz eskaintzea,
|
berak
halaxe esanak balitu bezala; autobus publiko batzuetan irteera> barik, urteera> idaztea; euskalkiak hizkuntzatzat harturik, horiek normaltzeko arauak web orrian eskaintzea; unibertsitatera selektibitatea egitera dato zen ikasle batzuek, Eubako ikastetxe famatu batekoek, adibidez, euskara batua ez dakitelako aitzakiaz azterketak euskalkiz egitea, aspaldiko urteotan gertatzen ari dene... Biblia osoa euskaraz daukagunean, oraindik mezako liturgia, aita gurea barne, lurraldez lurradeko euskalkietan izatea, maiz hiztunen egiazko euskararekin bat etorri ez arren (Eibar, Oñati, Oiartzun, Hondarribia, Irun...).
|
|
|
Hitz gutxitan:
|
berez
eus kara batuari legokiokeen eremuan oraindik euskalkiak jarri nahi izatea, Jon Agirrek, esaterako, argi eta garbi predikatzen duenez3.
|
|
|
Beste herri guztietan bezala, dialektoek
|
beren
tokia, batez ere, maila mintzatu informalean daukate, etxeko giro eta lagunen artean, eta gurean, oro har, jendea jato rriz eta txikitandik euskalduna den herrietan bereziki. Horrek ez luke esan nahi, mun duko gainerako herri zibilizatu guztietan gertatzen denez, irakurtzearen eta kultura jasoaren eraginez, zenbait forma mintzatu aberrante, laburtuegiak, erdarakadaz josiak etab. pixkanaka landu eta eredu batura hurbiltzen joatea komenigarria ez denik, toki urrunetako euskaldunok elkar ulertuko badugu, ez baitut uste, zenbaitzuek pentsatzen omen dutenaren kontra, euskaldunik hoberena sekula santan ezer irakurri gabea denik.
|
|
|
Jadanik XVIII. mendean Joanes Etxeberri Sarakoak ongi azpimarratzen zigunez4, hizkuntza batuak, eredu gisa balio izatekotan, bat eta bakarra izan behar du, eta ez bi, hiru edo gehiago, kasu horre tan erremedioa gaitza bera baino okerrago gerta daitekeelako. Horrexegatik, gorago aipaturiko egokitzapen lokalak kontuan izanda ere, estandarizazioak,
|
berez
, zeregin jaso batzuetarako eredua ukaitea esan nahi du, baina eredu bakarra eta esklusiboa,
|
|
|
Hortaz, bistan dago, hizkuntza batuarekin inolako harremanik izan nahi gabe eta azken hogei urteotan eredu batuak hezkuntzan, hedabide eta administrazioan egin duen bide luzea ahazturik, euskalkiak estuki arautu,
|
beren
behialako forma idatzian mantendu eta bultzatu nahi izateko saio batzuk alfer lanak direla, eta ez luketela kri tika berezirik ere, ahalegin horietan euskaldunok geure indar urriak saka banatzen eta hondatzen ari ez bagina, inguruko erdara ongi finkatuen mesedetan. Aldamenean eredu batua duen beste edozein hizkuntza ofizialek bezala, gurean ere euskalkiek, berez, komunikabideen, irakaskuntzaren eta administrazioaren eraginez, etengabeko erosio prozesua jasaten dute, pausoz pauso hargana hurbilduz.
|
|
|
Hortaz, bistan dago, hizkuntza batuarekin inolako harremanik izan nahi gabe eta azken hogei urteotan eredu batuak hezkuntzan, hedabide eta administrazioan egin duen bide luzea ahazturik, euskalkiak estuki arautu, beren behialako forma idatzian mantendu eta bultzatu nahi izateko saio batzuk alfer lanak direla, eta ez luketela kri tika berezirik ere, ahalegin horietan euskaldunok geure indar urriak saka banatzen eta hondatzen ari ez bagina, inguruko erdara ongi finkatuen mesedetan. Aldamenean eredu batua duen beste edozein hizkuntza ofizialek bezala, gurean ere euskalkiek,
|
berez
, komunikabideen, irakaskuntzaren eta administrazioaren eraginez, etengabeko erosio prozesua jasaten dute, pausoz pauso hargana hurbilduz. Eta behin prozesu hori hasiz gero, dialektoen isolamendua behin betiko hausten da, egoera era bat aldakorra dute, atergabeko hurreratze eta asimilazio bidean abiatua.
|
|
|
Halere, badirudi euskalkizale eta dialektologo batzuek, deformazio profesionala azken mutu rrera eramanda, oraindik bitxikeriak esaten dituzten hiztunak, eta dirudienez zen bat eta letragabeagoak hobeto? giza zoologiko pribatuetan kontserbatu nahi lituzke tela
|
beren
plazer partikularrerako, edo agian beren klub txikiko kideei giza espezimen horiek erakusteko, magnetofoiak aspaldian asmatu zirela ahaztuta nonbait. Eta gau den egoera honetan, jendea inolako testu idatzirik ez daukan bere txokoko euskera txuan alfabetatzeko saioak egiten jardutea, esan ditzagun gauzak garbiki, horko ikas leak lotsagabeki engainatzea besterik ez da5 Eta ez du balio, ondoren, kausalitatearen ordena hankaz gora jarrita, joan den mendearen hasieran Federiko Belaustegigoitiak jadanik salatu zuen, auzotegiko euskara?
|
|
|
Halere, badirudi euskalkizale eta dialektologo batzuek, deformazio profesionala azken mutu rrera eramanda, oraindik bitxikeriak esaten dituzten hiztunak, eta dirudienez zen bat eta letragabeagoak hobeto? giza zoologiko pribatuetan kontserbatu nahi lituzke tela beren plazer partikularrerako, edo agian
|
beren
klub txikiko kideei giza espezimen horiek erakusteko, magnetofoiak aspaldian asmatu zirela ahaztuta nonbait. Eta gau den egoera honetan, jendea inolako testu idatzirik ez daukan bere txokoko euskera txuan alfabetatzeko saioak egiten jardutea, esan ditzagun gauzak garbiki, horko ikas leak lotsagabeki engainatzea besterik ez da5 Eta ez du balio, ondoren, kausalitatearen ordena hankaz gora jarrita, joan den mendearen hasieran Federiko Belaustegigoitiak jadanik salatu zuen, auzotegiko euskara?
|
|
|
1968ko Txillardegiren. Literatura hizkuntza osatu, ala euskalki guziak hil? (Euskera> XIII, 222) egiazkoari, gaur Erramun Baxoken ideia hau ere?
|
berez
, 1987koa dena gehitu beharrean gara: –behin betikoz jakin dezagula, jatorrizko hiztunek dau katela konpetentzia, eta euskaldun zaharrak ez badira euskaldun, ez da euskararik, arima gabeko euskaranto hil bat baizik?.
|
|
|
Orduan, adibidez, ez zen zalantzan jartzen haurride, > edo aitzindari> edo anaia/ neba, bertan/ berton, gatzatu/ mami/ gaztanbera, > l, > egur/ zur, > e, > re, eta zer/ zertzuk bikote hirukoteak euskara batuko hitz bete beteak eta osa aberasgarriak zirela,
|
beren
esangura bereziarekin guztion euskara zehatzago egiten zutelakoan. Aniztasuna bereganatzen zuen eredu horrek arrakasta eta onespen zabala izan zuen, hasiera hartan toki guztietako euskaldunek onartzeko izan zuten gogo zabala kontuan izanda, eta bereziki Bizkaian, hemengo euskara hartatik urrunduena izan arren.
|
|
|
Izan ere, batasunaren hasieran ez genuen oraindik ordenagailurik eta hortaz, gure literaturako egile garrantzitsuenen eragina idazleok, haiek egiazki irakurriak genituelako,
|
beraiez
genuen iritzi subjektibo baina egiazkoan oinarritzen zen, zuzen edo oker, munduko gainerako hizkuntza guztietan gertatu den bezala, derradan bide nabar. Geroago, informatikaren teknologia heldu zitzaigun, baina mende guztietako autoreen datuak aurkitzeko unean horren laguntza preziagaitza izanik ere, aukera ez da oraingo literaturgileen benetako irakurketa eraginetan oinarritu, fikzio estatistiko batean baizik.
|
|
|
hautatuez landa, inork gutxik irakurri eta irakurriko ez dituen maila ezber dineko autoreek
|
berez
izan ez duten eragina nabarmenki igo da aspaldion, lehenago, batzuen ustez, oreka eta naturaltasun handiagoz bideraturik zeuden hainbat gauza hankaz gora jarriz.
|
|
|
Ez da harritzekoa, noski, egoera horrek euskaldun batzuengan ezinegona eta haserrea ere piztea. Izan ere, ez dirudi oso bidezkoa, batasunaren izenean, batzuei
|
berenak
ez dituzten hitzak, aldakiak eta adizkerak ikasteko eskatzeak, eta besteak, ordea, eta bereziki idazle, kazetari eta esatari ustez profesionalez ari naiz?, beren bor hesteari begira lasai egotea, besterenik ezer jaso eta erabiltzeko inolako interesik izan gabe. Eta zabar alferkeria hori are salagarriagoa iruditzen zait gainera, bitartean, milaka euskal herritar erdaldun euskara ikasten ari direla gogoan izanda, gizarte inte grazioaren izenean batzuei eskatzen zaiena ez baitago inola ere orekaturik beste muturrekoen axolagabekeriarekin.
|
|
|
Ez da harritzekoa, noski, egoera horrek euskaldun batzuengan ezinegona eta haserrea ere piztea. Izan ere, ez dirudi oso bidezkoa, batasunaren izenean, batzuei berenak ez dituzten hitzak, aldakiak eta adizkerak ikasteko eskatzeak, eta besteak, ordea, eta bereziki idazle, kazetari eta esatari ustez profesionalez ari naiz?,
|
beren
bor hesteari begira lasai egotea, besterenik ezer jaso eta erabiltzeko inolako interesik izan gabe. Eta zabar alferkeria hori are salagarriagoa iruditzen zait gainera, bitartean, milaka euskal herritar erdaldun euskara ikasten ari direla gogoan izanda, gizarte inte grazioaren izenean batzuei eskatzen zaiena ez baitago inola ere orekaturik beste muturrekoen axolagabekeriarekin.
|
|
|
Euskara batuaren aitzakian idazle batzuek
|
beren
erdialdeko euskalki pribilegia tua bultzatu eta gainerakoen aberastasunak jasotzeko interes berezirik ez dutela iku sirik, ondorioz, beste idazle batzuek, erreakzioz, beren dialektoei eutsi nahi izan diete, eta pendulua beste puntaraino eramanez, euskalki kutsuko guztia goresten eta azpi marratzen hasi zaizkigu. Kasurik nabarmenenetako bat, Xabier Amuriza idazle eta bertsolaria dugu,.
|
|
|
Euskara batuaren aitzakian idazle batzuek beren erdialdeko euskalki pribilegia tua bultzatu eta gainerakoen aberastasunak jasotzeko interes berezirik ez dutela iku sirik, ondorioz, beste idazle batzuek, erreakzioz,
|
beren
dialektoei eutsi nahi izan diete, eta pendulua beste puntaraino eramanez, euskalki kutsuko guztia goresten eta azpi marratzen hasi zaizkigu. Kasurik nabarmenenetako bat, Xabier Amuriza idazle eta bertsolaria dugu,.
|
|
|
Ene irudiko baina, oker daude. Jokabide horrekin euskalkietako hitzei izaera are loka lagoa ematen diete, mugatuagoa,
|
beren
praktikan hitzok erabilera dialektal hutsarekin lotzen dituztelako, eta horixe da, antza, gipuzkeraren oraingo hegemoniarekin ondo pozik dagoen zenbaitek nahi lukeena, hain zuzen: euskalkietako hitzak onartu bai, baina euskalkietan idazten denerako besterik ez, horrela pixkanaka euskara batutik erabat zokoraturik geldi daitezen.
|
|
|
Toki jakinetan kokaturiko elkarrizketa biziei sinesgarritasuna emateko ere, eus kalkietara jotzea erabat bidezkoa da, eta Txomin Agirrek
|
berak
ere hortixek jo zuen Garoan, > Oñati ingurukoen hizkera nabarmentzeko. Irrati lokaletako emanaldi batzuk, herritarrekin harreman zuzenak dituztenak bereziki, euskalkiz ematea ere guztiz ego kia iruditzen zait.
|
|
|
Irrati lokaletako emanaldi batzuk, herritarrekin harreman zuzenak dituztenak bereziki, euskalkiz ematea ere guztiz ego kia iruditzen zait. Normala da, bestalde, administrazioan, arduradunek
|
beren
admi nistratuekiko tratua berauek ongien ulertzen duten moduan izatea, edo apaizek ser moiak beren herritarren euskalkian egitea. Zer esanik ez, eskola ikastoletako ume gehienek euskara aski homogeneoa egiten duten herrietan, andereñoek, beren lana behar bezain ongi egin nahi badute behintzat, ondo kontuan izan lituzkete tokian tokiko euskararen ezaugarri nagusiak, lexiko aldekoak batez ere, haurrekiko lehen harremanak arrotz eta beren aita amen hizkeratik urrunegi gerta ez daitezen.
|
|
|
Irrati lokaletako emanaldi batzuk, herritarrekin harreman zuzenak dituztenak bereziki, euskalkiz ematea ere guztiz ego kia iruditzen zait. Normala da, bestalde, administrazioan, arduradunek beren admi nistratuekiko tratua berauek ongien ulertzen duten moduan izatea, edo apaizek ser moiak
|
beren
herritarren euskalkian egitea. Zer esanik ez, eskola ikastoletako ume gehienek euskara aski homogeneoa egiten duten herrietan, andereñoek, beren lana behar bezain ongi egin nahi badute behintzat, ondo kontuan izan lituzkete tokian tokiko euskararen ezaugarri nagusiak, lexiko aldekoak batez ere, haurrekiko lehen harremanak arrotz eta beren aita amen hizkeratik urrunegi gerta ez daitezen.
|