|
2003
|
|
|
gerlara doazenak eta gerlan hiltzen direnak heroiak bailiran papereratzen dituzte, etzaten duten hitz bakoitzaren gibeletik odola isurtzen ez balitzaieke bezala! Eta bake garaiko poetek ilusioaren mundua goresten dute,
|
beren
perpausen irudizko orekaz jendeak jainkoen handitasunetik urruntzen dituztela.
|
|
2015
|
|
|
Horrela bada, lortu eta bideragarri predikatuetatik ondorioztatzen dugu hiztunak baiezko perpausetan zer jotzen duen egiazkotzat. Tartean predikatu hauek daudelarik, onartuko dugu ezezko perpausetan hiztunak gezurrezkotzat jotzen duela mendekoa, edota maila batean edo bestean ezeztatu egiten duela mendekoa, nahiz eta
|
berez
perpaus hori baiezkoa izan. Beste era batera esanda, egiazkotzat jotzen du mendekoa ez dela gertatu.
|
|
|
Teori hizkuntzalaritzan esan ohi da aztertzera goazen osagai hauek predikatu modura jokatzen dutela, baina argumentu jakin bati (subjektu bati) eragin beharrean, perpaus osoari eragiten diotela. Horrela teori hausnarketa sakonetan hasi gabe, esan dezakegu baditugula perpaus mailako modifikatzaileak,
|
beren
perpausen barruan inongo zilegitzen dutenak.
|
|
2021
|
|
|
Horiek ere diskurtso markatzaileen pareko dira, alde batetik.
|
Berez
perpaus osoari —eta ez aditzari soilik— dagozkion adberbio esapideak badira ere, ezin da ukatu kate mintzatuan edo idatzian perpausen arteko lotura adierazteko ere erabiltzen direla, diskurtso markatzaileen pare. Horietako batzuk (nolanahi ere, nolanahi den...) birformulatzaileen atalean aztertzen dira (§ 43.10).
|
|
|
Haurrak oinetakoak lokaztuta ekarri zituen; Paketea irekita aurkitu nuen; Biluzik ikusi zintudan hondartzan; Triste sumatu zintudan aurrekoan. Azpimarratutako elementuak
|
beren
perpauseko objektuari buruzkoak dira [oinetakoak – lokaztuta; paketea – irekita; zu – biluzik; zu – triste], eta objektuaren une bateko egoeraren berri ematen digute; ez dute adierazten ‘ekartzeko era’, ‘aurkitzeko era’, ‘ikusteko era’ edo ‘sumatzeko era’.
|
|
|
Diskurtso markatzaileak (DMak), berriz, askoz mugikorrago dira, eta bigarren perpauseko osagaien arten ibil daitezke. Beraz, DM horiek bigarren perpausarekiko,
|
beren
perpausarekiko, atxikimendu argia dute.
|
|
|
Hiru kategoria funtzional horiek —aspektuak, aldiak eta pertsonaeta numerokomunztadurak— INFLEXIOA osatzen dute.
|
Berez
perpaus osoari dagozkio (ikus § 2.14), baina aditzari erantsirik ematen ditugu: erosi dut, erosten nion, zetorkion, emango dizkit...
|
|
|
42.17c Batzuen eta besteen egitekoa desberdina da, ordea. DMek (aitzitik, aldiz, bada, berriz, hala ere, ordea, etab.)
|
berez
perpaus diferenteen artean dagoen loturari marka berezi bat ezartzen diote. Berariaz ez dute, juntagailuek bezala, perpaus elkarturik osatzen, jadanik juntatuak dauden nahiz lokabeak diren perpausen arteko erlazioari ñabardura bat ezartzen baizik.
|
|
|
42.18a Diskurtso markatzaileak (DMak) solas mailako loturaren adierazgarritzat jo ditugu, berek
|
berez
perpausik lotzen ez badute ere. Esan nahi baita, DMak gorabehera, bi perpaus jadanik juntatuak egon daitezke, juntadura bidez nahiz alborakuntzaz.
|