|
2000
|
|
|
Xabier Aizpurua da Eusko Jaur laritzako Hizkuntza Politikarako sailburuorde berria. Josune Ariztondok EAJko EBBko kide hautatu
|
zutelako
utzi du kargua. Aizpurua Kultura Saileko koordinaziorako eta Euskara Sustapenerako zuzendaria izan da orain arte.
|
|
|
Urrabietaren goreslea den Jorge Oteizak dioenez," nahiz eta Vierge sinatu, jende mordoa zeukan berarentzat lanean". Urrabieta kezkatua zegoen bere marrazkiek imprentan jartzean kalitatea galtzen
|
zutelako
. Halaxe, Gillot argazki grabatzaile argi baten laguntzaz, teknika berezia garatu zuten marrazkiak zuzenean itsasteko, gisa horretan arkatzez egindako marrazketa arte bilakatuz.
|
|
|
Euskal jokalarien lagun arteko lehen bi partidak ere Kataluniaren aurka izan ziren, 1916an, eta mediterraniarrak errebantxa gogoz bazeuden gauzak ezin okerrago atera zitzaizkien, Bartzelonan 1 irabazi
|
zutelako
, eta Bilbon, berriz, 5
|
|
|
AHVren nazionalizatze estaliaren garaiari ekin zitzaion, AHVren suntsipenari. Entitate pribatuek ez zuten inondik ere bertan inbertitu nahi, negoziorik ikusten ez
|
zutelako
. Kreditu ofizial publikoak hasi ziren.
|
|
|
Beharbada ez diogu ondo azaldu gizarteari, bake prozesu batek bere abiadura eta erritmoak izan behar zituela eta aberri eraikuntzak beste eduki batzuk zituela. Lizarra Garaziko akordioa ere, batzuek horrela ulertaraztea nahi izan
|
zutelako
, aberri eraikuntzarako tresna gisa saldu dute eta indar abertzaleek ere ez dugu jakin izan korapilo horretatik ateratzen. Ez dugu ondo kudeatu su eten giroa eta ez dugu jakin guztia ondo azaltzen euskal gizarteari.
|
|
|
Urteak iraun duen ikerketa luze eta sakon baten ondoren, 2000 urtearen haseran ikusi zuen inprimaturik bere idazlana Antxon Agirre Sorondok, eta harekin batera, bere lanaren sostengu izandako getariarrek, herriko Udalak eta Gipuzkoako Kutxak. Ia bere ondare dokumental osoa galtzea egokitu zitzaion Getariari, historian zehar jasan behar izan dituen zoritxarreko gora-beheretan zeuzkan artxibategi gehienek kiskalita bukatu
|
zutelako
. Beraz, suposa daiteke nolako lan eskerga izango zuen Agirre Sorondok, Getariako partikularrengana joz, eta probintziako fondo dokumentalak, liburutegiak, hemeroteka... arakatzen, bere herriaren historia(" historia txikia", dio berak) ahazturaren mundutik berreskuratu ahal izateko.
|
|
|
Nik, behintzat, euskararen lurraldetasuna defenditzen dut beste gauza guztien gainetik. Judutarrek hainbeste mendetan beren lurraldetasun espirituala mantendu
|
zutelako
jarraitzen dute han eta hemen judu izaten.
|
|
|
PSOE renideologo espainolek. Juaristi-k eta gainerakoek? Arana Goiriren enuntziatu politikoa gorrotatzen dutelarik (inoiz sinetsi
|
zutelako
edo...), haren balizko objektibaziohistorikoari egiten diote bortizki eraso, eta buru belarri horretara dedikaturik bizi dira, Estatuaren bedeinkazio eta prebenda guztiez baliatuz. Leku berberorretatik datoz, halaber, gaurko politikan eskubide historikoen errebindikazioa eta horrek arlo juridikoan izango lukeen luzapena.
|
|
|
Hurrengo urteetan Matienzo, Ubal gaina eta Lanestosa arteko meatzeak ustiatu ziren batez ere; ateratako mineral garrantzitsuenak, blenda, beruna, kalamina eta fluor espatoa ziren. Ustiaketa sistemak zaharrak zirelako, edo kalitate baxuko minerala ateratzen
|
zutelako
, meatzeok ez dute inoiz aberastasun handirik eman.
|
|
|
Eider gogorarazi zion. Ez Eiderrek askotan entzuten zuelako musika hori, ezpada Eiderrek udalekuko gertaera kontatu zionean irratian abesti hori jarri
|
zutelako
. " Do you remember?" deitzen zen.
|
|
|
Hara heltzeko zenbait kilometro egin behar izan zituen oinez, motxila handia bizkarrean, autobusik ez zuelako aurkitu eta herri balneariora autoz zihoazen denak edadetu samarrak zirelako eta, beraz, bide ertzeko motxiladunari mespretxuz begiratu ondoren aurrera segitzen
|
zutelako
, Txemaren hatz lodia berriz poltsikora sartzera kondenatuz.
|
|
|
Kauenzotz! Eta hala ere kontrolatu egin behar, batez ere ume haiek erru ziztrinik ez
|
zutelako
. Oihuka hasiko zen bestela, kauenlaputadeharo edo beste edozer.
|
|
|
Bai Casheletik Corkerako bidean (zeinetan egun oso bat eta hiru auto erabili zituen), bai Corketik Killarneyrakoan (bost auto egun osoan zehar). Luze egiten zitzaizkion, beti berdina hartu ohi
|
zutelako
hizketagai eta, nola ez, Txema nazkatzen hasia zelako lehenengo eguneko bigarren autoan.
|
|
|
Mendirantz egiten zuten alde, eta uste genuen eurak zirela zuhurrenak eta jakintsuenak, inori ezer esan gabe bazekitelako orain bidera, orain mendira joaten. Eta igual hirira joaten ere jakingo
|
zutelako
. Baina batez ere, eta hau zen garrantzitsuena, herriko zulotik ateratzen zekitelako.
|
|
|
Berehala eman zizkidan osabak argibideak: ...e, nik ere ez diat komunionean sinesten... zeren komunionean sinetsiko banu, antropofagoa bainintzateke", eta, haren jarraikian, nola ikusi baitzuen ez niola hitz hotsez bete hura ulertu, azaldu zidan ezen bai Afrikan, bai Indietan eta bai mundu osoan tribu batzuk zeudela, zeinetan gizonek elkar jaten baitzuten, eta katolikoak ere halakoak zirela, komunione bakoitzean Kristoren gorputza jaten
|
zutelako
eta haren odola edaten. Eta oroitzen dut irri egin niola, neure esker onaren adierazteko:
|
|
|
Nik amari eta aitari behatzen nien, eta osaba Joanikoti, eta hirurak harri eta zur zeuden, ez aitonaren testamentik iguriki ez
|
zutelako
, baina modu hartan emaiterat zihoalako.
|
|
|
Jakina da ezen san Bartolomeko gau izugarri hartan, zeinean, Katalina Mediciskoaren manuz, Frantziako hainbat tokitan milaka higanot hil baitzituzten, Baionan ez zela odolik isuri, ez bertako gobernariak —Orthezko bizkondea zenak— eta ez herritarrek ere erreginaren manua bete ez
|
zutelako
, eta erran liteke ezen baionarrek gau hartan erakutsi spiritu franko eta liberal hark gehiago ukitzen zuela jaun Marcelen bihotza, eta gehiago erakartzen ere zuela, erlijione eta pentsu diferentetako kideen arteko liskarrek baino, eta hargatik zen, jendearekin zuen tratuaz denaz bezainbatean, atsegin eta etorkor, malgu eta manaiukor.
|
|
|
Zeren ez bainengoen ni sasoin hartan ipuinetarako, ez neure buruaren engainatzeko, eta zeren prestik eta gerturik bainengoen, halatan, ene jokamolde hartaz trufa zitezkeèn estudianteen soei eta haien erran merranei buru egiteko, baldin zirkunstantziek hartarat baninderamaten... Nahiz eta oraindanik aitortzen dizudan ezen ez zela halakorik gertatu, inguruan egokitu zitzaizkidan ikasle haietarik bat baino gehiago ene egoera bertsuan zegoelako, erran berri dizudan bezala, eta ohitura hura
|
zutelako
, beren burua zafratzekoa.
|
|
|
Ireki nuen meza liburua eta bi marrazki haiek ikusi nituen: ezkerreko orrian hamar harroineko zubi bat zegoen, hamarrak numeratuak eta hamar manamenduak signifikatzen zituztenak; zubi azpian infernu izugarri bat zegoen eta zubitik gizon emakumeak eta neska mutilak zihoazen, xuxen baino xuxenago, bekaturik egin ez
|
zutelako
eta zubia, halatan, osorik zegoelako; eskuineko orrian, berriz, antzeko marrazkia zegoen, baina zubiak zartatuak eta hautsiak zituen pilareak eta harroinak, eta zubia goiti beheiti zihoan, baita zubitik zihoazen jendeak ere, infernuko garretarat... Eta nik, istant batean, goiti beheiti zihoazen jende haien artean ikusi nuen neure burua, eta are gehiago asaldatu nintzen...
|
|
|
aitzitik, handitu eta areagotu egiten zitzaion, harik eta mihian eta odolean lehertzen zitzaion arte, or errabiatu bat iduri, adausia eta ausikia baterat zituena. Etsenplu bat ipintzearren, derradan ezen aitaren jauregian hiru skribatzaile ezagutu izan ditudala, aitaren kontuen eramaiteko, eta bi lehenak nehongo urrikalmendurik gabe egotzi eta iraitzi izan zituela, hanka sartu
|
zutelako
, egitekoren batean ez bazen bertzean. Haietarik bat, hiruretan lehena, bere lehengusu tipi bat zen, Xalbador Etxegoien.
|
|
|
" Ez ahantz, seme, ezen Martin etxerako dugula, eta heu elizarako". Eta, aitari hura aditzen nionean, nik ez zekiat zergatik, baina asaldatu egiten ninduan nahi gabe, hatsik gabe geratuko banintz bezala, hainbat elizgizoni aditurikako sermoi ezin tristeagoak gogorat etortzen zitzaizkidalako, beharbada, eta sermoi haien hitzek, eliz pareten arteko ilunean, ene arima inguratzen eta kateatzen
|
zutelako
, hegaldirako bidean jarri beharrean... Eta nik, aldiz, hegaldatu egin nahi izaiten nian, hori banekian, nahiz eta artean ez nekian norat egin...
|
|
|
Eta alferrikakoak izan ziren, finean, neure esplikazioneak, erraiten nielarik ezen nik ez nuela parte hartu gizon haien hiltzean, ez aldez ez moldez, guardia haiek jujearen menerat zeudelako eta jujeak manatua bete behar
|
zutelako
...
|
|
|
Bai, egia da ezen ez zutela Pitagorasen teorema ezagutzen eta ez zutela itsasorratzik ezagutzen, baina haiek nekez galtzen ziren beren oihan haietan, nola galtzen baikinen gizon zuriok erremediorik gabe, itsasorratz eta guzti... zeren paraje haietan net alferrikakoa baitzen Piarres Oihartzabal kapitainaren harako erran hura: " Itsasorratza eskuan, eta ibili munduan", oihana, guretzat, leku guztietan berdina zelako, eta haiek, aldiz, zati bakoitzean eta landare bakoitzean ezagutzen
|
zutelako
, senak eta urte luzeetako esperientziak hartaraturik.
|
|
|
LIBERTATEA: ...ze lur bat eskura baitzitekeen, eta lur hura Indietako lurra zen, zeren, baldin egia bazen, Americo Vespuciok erraiten zuen moduan, baita Bartolomé de las Casasek berak ere, ezen hango herriek urrea mesprezatzen eta arbuiatzen zutela, zinez izan behar baitzuten haiek herri libreak; eta zeren, baldin egia bazen, Vasco de Quirogak erraiten zuen moduan, ezen Mundu Berria berri zela, ez aurkitu berri
|
zutelako
, baina guztiz berri zelako bai jendeetan eta bai bertze guztian, halako suertez non beldur handirik gabe segura baitzitekeen ezen jende berri haiek Paradisuan bizi zirela —eta Historiaren urrezko lehen aro hartan, beraz, ez burdinazkoan, nola bizi baikinen gu, geure maliziagatik—, zinez behar baitzuen mundu hark libreago.
|
|
|
Izan ere, ez ote gara, bada, halakoak, jaun André, Adan eta Ebaren denboratik, zeren zuhaitzetik ez jateko debekua jaso zutenean piztu baitzitzaien haiei ere hartarako gogoa eta desira, halako suertez, non egin behar ez zutena egin baitzuten hondarrean? Eta afaldarrei ere bertze hainbertze, zeren, nola baitzekiten ezin joan zitezkeela kakategi hartarat, uste
|
zutelako
ezen sugegorriek habiatzat hartu zutela, hala etorri zitzaien guztiei, handik berehala, harat joaiteko gogoa, baina nola ezin joan baitziren, haurdun geratzeko perilean jarri nahi ez bazuten bederen, hala barreiatu eta sakabanatu ziren jauregiaren gibelaldeko landetarat, hertze aharratuen kolerari bide baten emaiterat osaba Joanikotek haiei guztiei oihuka adierazten zien bitartean egin zezatela e... Eta Villagrandeko dukea ere harat joan zen, nahiz eta bertzerik ere egin zezakeen:
|
|
|
Jauregiaren aitzinean bazegoen menditik xuxenean zetorren iturri bat, gure osaba Bernabek egokitu zuena, hartarako pareta bat eraikiz eta paretan lehoi buru bat ipiniz, ahoa zabalik zuena, nondik ateratzen baitzen ura zurrusta hotsandi batean, aska errektangular zabal samar baterat isurtzeko. ...en elkarri kilika, zirika eta zipriztinka... baita borrokan ere handik gutirat, anaiak anaien kontra beti ere —Markos eta Fabian, Mattin eta bion kontra—, harik eta, mila oihu eta bertze hainbat irriren artean, laurok uretan blai akabatzen genuen arte, jakin genekien arren ezen ez amak eta ez osaba izebek zutela hura laket eta hargatik debekatu zigutela elkar bustitzen ibiltzea, erraiten
|
zutelako
ezen ura azal xuloetarik sartu eta eragin gaixtoa izan zezakeela gure humoreen funtzionamenduan, nola baita medikuen eta bertze anitz jakintsuren sinestea egun ere. Ordea, borroka haiek, arestian erran bezala, mila oihu eta bertze hainbat irriren artekoak izaiten ziren, eta horrek ederki erakusten dizu ezen gehiago zutela idurizkotik zinezkotik baino.
|
|
|
Baina osabari, artean, bi urte falta zitzaizkion infernu hartarik ateratzeko, orduantxe eraman berri
|
zutelako
Inksizionekoek harat. Eta, hura eraman zutenean, aita Bartolome ere desagertu egin zen Urbiaindik, ordenako aita nagusiak kargu berri baten ardura eman ziolako, Iruñako ospizio bateko kaperau izendaturik, handik gutirat jakin genuenez.
|
|
|
Auzorik urrunenak ziren, eremu basati eta arriskutsuak, gure arreba zaharrari ebatsitako zazpigarren eskuko" 850" korrokoilean, kaka kaka eginak inguratzen genituenak. Gauaren koloreak eta Charlyren gidaritzak gure arroztasuna mozorrotuko
|
zutelako
esperantzan, albokoa baino ustelago eta koldarrago ez agertu nahiak baizik ez zigun itotzen handik firrindan lekutzeko gogoa. Horrek, eta harrapakinaren promesak.
|
|
|
Medikuntzara. ...ela, arretaz baina trakets, itxaropen eskasez, eta aurkitu zituen argibideek ez zuten argitik deus askorik, eta terminologia arrotza ilustratzeko azaltzen ziren argazkiak ere ez zitzaizkion batere baliagarriak iruditu, batik bat han azaltzen ziren azazkal gehienetan izugarri belztuek suz erreta ba  tzuk, izoztuta beste batzuk, mailuz jota ez gutxi, era askotariko horzkadez desitxuratuta ugari ez
|
zutelako
haren zerarekin inolako zerikusirik. Ez?
|
|
|
Eta Adela, Esther eta Luis horretan ibili dira: Luisek suizidarena egiten zuen ur ertzeraino hurbildurik, eta Adelak eta Estherrek handik indarka atera nahi
|
zutelako
itxurak egiten zituzten. Tomek, azkenik, argazkia atera die (berak retratero hitza erabiltzen zuen argazkilari esateko).
|
|
|
Orain arte, oporretara joan izan garenean, Dabid arduratzen zen erantzungailuko mezuak entzuteaz (normalean berarentzat eta beti lanarekin zerikusia
|
zutelako
), eta nik ez dakit erantzungailuaren irteerako mezua en  tzun eta, grabatu diren mezuak entzungo baditut, zein den markatu beharreko zenbakia.
|
|
|
Era berean, hirugarren munduko herri indigenen hizkuntzek, hango bizimodua apala eta gutxi garatua izaten delako, gramatika eta lexiko aldetik oso sinple izan behar
|
zutelako
uste okerra ere guztiz bazterturik dago gaur egun, Afrikako, Asiako, Amerikako, eta Ozeaniako herri jatorren mintzaira gehienek daukaten aberastasun eta garapen maila harrigarrien argitan. Hortaz, ezerk ez digu esaten mota honetako edo hartako hizkuntza bat gainerakoak baino hobea denik; aitzitik, guztiak tresna ezin egokiagoak izan daitezke giza komunikaziorako.
|
|
|
Buru belarri ekin zioten lanari eta lan setati honen adierazle gisa aipatu behar da nabigatzaile propioa sortzera ausartu zirela. Laster ohartu ziren ekimenak ez zuela etorkizunik, besteak beste, mundu mailako erraldoien aurka ez
|
zutelako
zer eginik.
|
|
|
Zirkulukoek argitasuna eta objektibotasuna bilatzen zuten; naziek ez, iluntasuna eta beste arrazei buruzko diskurtso subjektibo eta faltsua nahi
|
zutelako
inposatu.
|
|
|
Filosofia zientifikoa eraiki asmotan, Vienako Zirkuluko partaideek modu antagonikoan ikus zitzaketen zientzia eta filosofiako gertakizun desberdin batzuk hartu zituzten kontuan: alde batetik, ibilbide negatibo bat, filosofiarena alegia, horren historiaren baitan pentsamenduaren diskurtsoa kutsu metafisikoz apainduta agertzea ez
|
zutelako
batere gustukoa, bere jitea ulergaitz bihurtzen baitzen ez gutxitan. Vienako Zirkuluaren helburua egoera hura eraldatzea izango zen, eta jarduera horretan soilik tesi eta teoria zehatz batzuk gordeko zituzten, harrezkero bere aurrekari lez onartuak.
|
|
|
Hau ezin da ahaztu, gai honi buruzko eskuliburu askotan bezala, Zirkuluak zientziarekiko zeukan lotura ikustea beharrezkoa baita bere ondorio filosofiko garrantzizkoenak uler ditzagun. Ondorio horiek aldez aurretik zegoen zientzien filosofia oinarriztatzailearen aurrean —hots, filosofia transzendental kantiarraren aurrean— emandako erreakzioaren corpusa osatu
|
zutelako
. Beraz, Zirkuluak bere ikusmolde filosofiko zientifikoan harrezkero erabiliko zuen tresneria kontzeptuala ikuspegi bi horietatik berreskuratu zuen, alegia:
|
|
|
Irratiko albistegietan, Guardia Zibilak azken egunetan denak aztoraturik zituen neska gaizkilearen bila jarraitzen zuela esan zuten. Goizueta inguruko basoetan barrena omen zebiltzan haren atzetik, aurki atxilotu ahal izango
|
zutelako
itxaropenez. Eguraldi txakur harekin, Goizueta inguruko baso itxi eta hezeetan, bakarrik eta atzetik Guardia Zibila zuela, erruki izateko modukoa zen benetan Goizederren egoera.
|
|
|
Egunkaria ren irakurketa amaitu zuenean, erdarazko egunkari batzuk erosi zituen liburu dendan. Haiek ere indartu egin zioten gerra irabazi
|
zutelako
susmoa, baina erabateko baieztapenik gabe. Misterio ilun bat argitzeko irrika bizia ere sortu zion egunkarien irakurketak:
|
|
|
Batek entsalada fuentekada bi zeramatzalarik hara, beste neska, gazteagoa zena, ile gaztain kolorekoa, gaixto aurpegia zuena, etxekoandreari kontu batzuk esanda, suaren aurrean ziren bi mutilengana heldu, sofako besoan jarri, haien kuadernoan zer zen ikusi nahian bezala barrezka hasi zen. Xan pixka bat harritu zen, bi mutilek euskaraz egin
|
zutelako
: lehen, ikusi batera, atzerrikoak zirela begitandu zitzaion; ez zielako ondo aditzen, alde batetik, eta baita, beren izaera nolabait diferente, lotsakoiagatik, eta beren ile oso rubioak ikusirik ere.
|
|
2001
|
|
|
Azken hamar urteotan arrisku kapitaleko inbertsio fondoak 5.000 milioi dolar izatetik 10.000 milioi dolar izatera heldu dira. Ekonomia berriko enpresa indartsuak, esate baterako, Cisco, Nestcape, Amazon.com, Yahoo, eBay, Commerce one eta Aribak, gorakada beldurgarria izan dute, eta, neurri batean, bere abiagunean arrisku kapitaleko fondoen finantzaketa izan
|
zutelako
eta burtsaz baliaturik hedakuntza oso azkarra izan zutelako. Kapitala eskuratzeko modurik izan ez balute ere helduko zen Interneten garaia, baina askoz ere polikiago.
|
|
|
Azken hamar urteotan arrisku kapitaleko inbertsio fondoak 5.000 milioi dolar izatetik 10.000 milioi dolar izatera heldu dira. Ekonomia berriko enpresa indartsuak, esate baterako, Cisco, Nestcape, Amazon.com, Yahoo, eBay, Commerce one eta Aribak, gorakada beldurgarria izan dute, eta, neurri batean, bere abiagunean arrisku kapitaleko fondoen finantzaketa izan zutelako eta burtsaz baliaturik hedakuntza oso azkarra izan
|
zutelako
. Kapitala eskuratzeko modurik izan ez balute ere helduko zen Interneten garaia, baina askoz ere polikiago.
|
|
|
Udaletxea eta Kontsuletxea (hau merkataritzaz arduratzen zen). Merkataritza eta itsasoari loturiko enpresek aberastuta, Bilbok garapen garaiak ezagutu zituen, baina nekazal herriekiko tentsioak ere bizi zituen, hauek Bilbo beren kontura aberasten ari zela pentsatzen
|
zutelako
. Izan ere, hiria bere interesak gordetzeko aginte zentralarekin aliatzen zen, askotan herrien interesen aurka.
|
|
|
Independentzia Gudan frantsesek bi aldiz okupatu zuten, baina Gerra Karlistek eragin handiagoa izan zuten, liberalen gune izanik karlistek hainbat aldiz setiatu
|
zutelako
. Hauek amaitzean, Bilboko industrializazio izugarria dator (industria astuna), bere izaera erabat aldatuz:
|
|
|
Besteak beste, Espainiako nahiz Frantziako estatuek beste interesak zituztelako. Bestela esanda, tortura erabiltzeko beharrik ez
|
zutelako
. Funtsean, borondatea ez zen aldatu.
|
|
|
Bitxikeria gisa aipa genitzake" txakur handi" eta" txakur txiki" izenez ezagutzen ziren brontzez egindako hamar zentimoko eta bost zentimoko txanponak. Izen hori eman zitzaien atzeko aldean ageri zen lehoia txakur batekin nahastu
|
zutelako
. " Rubia" deitzen zitzaion 1937ko letoizko pezeta horiari.
|
|
|
Hala ere, ez zuten epe hori bete eta enkofratzaileek lanik gabe egon behar izan zuten, materialik ez
|
zutelako
; itxaronaldiagatik 810.000 pezetako faktura pasa digute enkofratzaileek eta ordaindu dugu dagoeneko.
|
|
|
Batzuek, akordioarekin bat ez zetozen jabekideen etxebizitzen gaineko zorpekotza ikusten
|
zutelako
; beste batzuek, Jabetza Horizontalaren Legearen arabera, erabaki horiek nahitaez aho batez hartu behar direla diotelako.
|
|
|
Erantzunik egokiena John Travel, Gabol, eta Zanni laginek eman zuten, erresistentzia proba zorrotz horren ostean inolako haustura edo urraketarik agertu ez
|
zutelako
.
|
|
|
Hutsunerik hedatuena bost laginek huts egin
|
zutelako
atal honetan erorikoen aurkako erresistentzia izan zen.
|
|
|
Ondorioz, errege merobingiarrak jauregiko maiordomoen eskuko txontxongiloak ziren, eta aristokrazialurjabea indartuz joan zen, oro har. Kontrol osoa galdua zuten errege haiek, umeakizaki; baina baita ere ez baliabiderik, ez indar ekonomikorik ez
|
zutelako
: gerretakoharrapakinak desagerturik eta bizantziar subsidioa ere galduta, lurralde zerga geroeta jende gutxiagok ordaintzen zuen, eta bidesariak ere gutxitu egin ziren (exentzioengatik, eta merkataritza gainbeheran zegoelako, itsasoan indarra galtzearenondorioz).
|
|
|
Eki mendebaldeko norabidea zuen, eta estalkiateilazkoa zen. Zenbait arrazoirengatik (batetik inguruan hilerria kokatzeaeta bestetik barruan hilobirik topatu ez izana, XIII. mendera arte eliz legeeketa lege zibilek hilobiratzeak elizen kanpoan egitea agintzen
|
zutelako
), izaera erlijiosodun eraikuntza zela uste da. Hala ere, sarrera ekialderantzbegira izatea, gertaera ezohikoa da tenplu kristauetan, hor absidea kokatzenbaituzten.
|
|
|
Kontuan hartu ezen arma honi frankoek erabiltzen
|
zutelako
jarri ziotela francisca izena.
|
|
|
«Beste monetak dolarra kontu unitate gisa eta moneta modura erabili
|
zutelako
, Estatu Batuetako autoritate monetarioak ez ziren teknikoki gai izan, dolarraren eta beste moneta nagusien arteko erlazioak aldatzeko. Beste moneta azpibalioztatu edo gainbalioztatu behar zen dolarraren aurrean edo paritate marjinen tarte barruan gorde behar zen.
|
|
|
Auto aseguruaren prezioa% 6 igoko da aurten, batez beste, Tillinghast Towers Perrin aholkularitza enpresak egindako azterlan baten arabera. Txosten horren arabera, aurreko urtean primaren batez besteko hazkundea %12koa izan zen, tarifek igoera orokorra izan
|
zutelako
eta aseguruaren prezioak kalkulatzeko orduan kalte propioek pisu handiagoa izan zutelako ibilgailu parkea berritzeagatik. Iaz ezbehar kopuruak behera egin zuen, eta aurten joera aldaketa hori berretsiko da.
|
|
|
Auto aseguruaren prezioa% 6 igoko da aurten, batez beste, Tillinghast Towers Perrin aholkularitza enpresak egindako azterlan baten arabera. Txosten horren arabera, aurreko urtean primaren batez besteko hazkundea %12koa izan zen, tarifek igoera orokorra izan zutelako eta aseguruaren prezioak kalkulatzeko orduan kalte propioek pisu handiagoa izan
|
zutelako
ibilgailu parkea berritzeagatik. Iaz ezbehar kopuruak behera egin zuen, eta aurten joera aldaketa hori berretsiko da.
|
|
|
Bartzelonako medikuen talde batek fenilpropanolamina izeneko substantzia duen gripearen kontrako botika batzuk kentzeko eskatu dio parlamentuari. Izan ere, Estatu Batuetan, substantzia hori zuten sendagaiak merkatutik kendu zituzten, azterketa baten arabera, garuneko hemorragiak eragin zitzaketelako, baina arriskua argaltzeko produktuetan oinarritzen zen, dosirik handiena
|
zutelako
. Espainiako eta Europako sendagai agentziek uste dute Europan saltzen diren konposatuek ez dutela arriskurik, egunean 100 mg baino gehiago hartzen ez badute.
|
|
|
Bigarren herrian lehenengoan bezala egin zuten, bainan apur bat zailago izan zitzaien, jende zenbaitek ez
|
zutelako
nahi haien gatua hil zedin; hala ere, aski laster ulertu zuten.
|
|
|
Baina dortokak eta sugandilak haserretzen diren bezala haserretu ziren, supituan, orkestra bat bezain modu aparatosoan. Seguru asko Marcosek baietz eta Mariak ezetz esaten
|
zutelako
, edo aldrebes.
|
|
|
" Eta Australiako tribu hartan bertan buruak kentzen dizkiete labezomorroei" jarraitzen zuen Lucasek. " Baina, bururik gabe ere, bederatzi egun egiten dituzte hil aurretik bizi bizirik." Azkenean gosez hiltzen zirela; ez garunik ez
|
zutelako
, ahoa falta zitzaielako baizik.
|
|
|
Poliziek tiroka eta gasez barreiarazi zituzten. Bitartean, beste polizia batzuek hoteleko nagusia, beraren emaztea eta managerra atxilotu egin zituzten, bortxaketaren berri eman
|
zutelako
.
|
|
|
Ekonomia ikasteko, beka bat zuen Unibertsitatean. Gizonaren etxekoek emaztea senarra baino ikasiago izatea gura ez
|
zutelako
, ordea, utzi egin behar izan zituen ikasketak.
|
|
|
Esteban Oiz Arrizabalaga, gero Itoa esaten geniona, aurreko udan nasatik erorita denek bertan hilko zela uste zutenean uretatik ia itota atera
|
zutelako
.
|
|
|
Ba, amarengandik alde egiteko, eta gizonarengandik, Andres agertzen zen bakoitzean alde egin behar baitzuen. Gizona agertuz gero amaren begiek Goioren begiradatik alde egiten
|
zutelako
. Goiok dardara sentitu zuen beherantz begiratzean eta lehen pisuko auzokoen egurrezko leiho berde zarratuaren parean gelditu zen, poste iluna gogor besarkatuta, gero zangoak atxiki eta eskuak altxatuta apur bat gorago igotzeko.
|
|
|
Langileak hil ondoren, ugazabak joan egin zirelako. Eta misionero anglikanoek ere alde egin
|
zutelako
azkenean. Eta denbora pasatu eta hala topatuko duzue ikatz harriz egindako eliza hondatu hori, ikatz meatzeak, bagoneta trabes eskoratua trenbide abandonatuan, burdinazko armazoiak, moila zaharra.
|
|
|
Eta indioek karabanari erasoko diote ezinbestean, eta andre dotoreak eta presoak alde egin ahal izango dute. Eta hogei urte dira andrea alabaren bila dabilela, hiru urte zituela indioek bahitu
|
zutelako
. Eta iragan mingarriko mutil horrek bere sama sokarik gabe eduki besterik ez du nahi oraingoz.
|
|
|
Eta herrian laguntzaileak izango zituztela esaten zen, haien gorputzetan eta txalupan armarik aurkitu ez zelako, eta behin lehorreratuz gero gutxienez pistola banarekin ibili
|
zutelako
badaezpadan, polizien kontrolen batekin edonon topo eginez gerotan ere. Eta baten batek salatu zituela, guardia zibil konpainia oso bat Burgos aldetik etorrita esperoan izan baitzuten.
|
|
|
Arrantzaleak kexu ziren, arrain gutxi jasotzen zelako, dena garesti zegoelako, eta geroago eta urrutirago joan behar
|
zutelako
. Ikastetxean, Afrika esan eta Biafrako umeak aipatzen ziren, eta gurutze gorriaren kanpainak, eta limosnak, eta misiolariak.
|
|
|
30 Batzuek monopolioaren politika erabili
|
zutelako
ez ezik, baita besteek parte ez har  tzeko eginahalak egin zituztelako ere. " Eusko Ikaskuntza" ren lehen biltzarrean, Doktor Madinabeitia ezik, sozialismoaren hutsuneari buruzkoak, ikus ASJU V (1971), 61 or. eta hur.
|
|
|
Aitzindari izan genuen Larramendi eta ez zuen esateko moduan deus desegin, zenbait ohitura kaxkarrez beste. Hurrengoek deuseztatu zuten haren lana, berririk nahi ez
|
zutelako
edota guztia berritu nahi zutelako erabat. Halaz guztiz, Larramendiren sorkariekin hainbestetan gertatu zen legez, gero ere jendeak, burutik orporaino alderdi setaz loturik ez zegoen neurrian, gehiegizko zeritzanak ez zituen onartzen:
|
|
|
Aitzindari izan genuen Larramendi eta ez zuen esateko moduan deus desegin, zenbait ohitura kaxkarrez beste. Hurrengoek deuseztatu zuten haren lana, berririk nahi ez zutelako edota guztia berritu nahi
|
zutelako
erabat. Halaz guztiz, Larramendiren sorkariekin hainbestetan gertatu zen legez, gero ere jendeak, burutik orporaino alderdi setaz loturik ez zegoen neurrian, gehiegizko zeritzanak ez zituen onartzen:
|
|
|
Oker geunden, noski. Zaharrek, zaharretan onenek, guk baino hobeki idazten zuten euskaraz, lehen eta oinarrizko hizkuntza
|
zutelako
guk ez bezalako moduan; hitz egin, noski, guk baino ederkiago egiten zuen edozein nekazarik, edozein bertsolarik, euskaraz funtsaren funtsean ederkiago zekielako. Hori, urte haietan, dagoeneko aldarrikatua zuten Altubek, Mokoroak," Sabiagak" (Apalategik), gehiegik entzungor egin bazien ere.
|
|
|
Erdaraz idatzi zuen gehienbat, guztiok dakigunez, eta ausarki bezain ederki, gaztelaniaz batez ere2 Alde horretarik idazle bezala zor zitzaion zorra, egia esan, ez zaio oraindik aitortu, baina hori beharbada  askok Barojari ukatu dionaren pareko arrazoiengatik gertatu da: erdara itsus  ki, tankera gaiztoan erabili omen
|
zutelako
. On da gu ere erdaraz mintzatzea, ahoz eta izkribuz; beheko mailatik goraxeago ezin igo gaitezkeelakoan, halaz guztiz.
|
|
|
Gehiegitan, izan ere, ibili izan gara elkarren berri ez genekiela eta jakin ere nahi ez genuela, ez oraingoek lehengoen, ez alde batekoek bestekoen. Zaharrak, batik bat, ez genituen aldi batean gure artean nahi, ortografia moldakaitza erabili
|
zutelako
, mordoiloegi idazten zutelako eta aipatuko ez ditudan beste mila arrazoi eta aitzakia bide zirelako. Hondarraren hondarrean, ordea, beste zerbaitengatik agian:
|
|
|
Gehiegitan, izan ere, ibili izan gara elkarren berri ez genekiela eta jakin ere nahi ez genuela, ez oraingoek lehengoen, ez alde batekoek bestekoen. Zaharrak, batik bat, ez genituen aldi batean gure artean nahi, ortografia moldakaitza erabili zutelako, mordoiloegi idazten
|
zutelako
eta aipatuko ez ditudan beste mila arrazoi eta aitzakia bide zirelako. Hondarraren hondarrean, ordea, beste zerbaitengatik agian:
|
|
|
35 Santiago Aizarnak hainbat artikulu edo erreportaje idatzi zuen Unidad Donostiako egunkarian Arantzazuko biltzarrean erabaki ziren arauen kontra, eta, bide batez, Euskaltzaindiak urte hartan antolatutako literatur sariketan tranpa egin zutela  zabaldu zuen, euskara batuan idatzita zegoen lan bat saritu omen
|
zutelako
, hala idatzita ez zegoen beste baten kaltean. Idatzi horietako batean salatzen zuen, gainera, irabazleari ematen zitzaion diru saria barregarrikeria bat zela.
|
|
|
...storia argitara zeneko hartan, cartesiano baino barthesianoago dugun iritzi emaile ezagun batek, liburu hau goretsi ahala, izan zituen aitzindariak beheratzen zituen3 Izan ere, zioen gure kritikoak, azken hauek ez omen zuten filologia eta kritika" semantikoa" (gaiari bakarrik dagokiona delako ustetan gelditu nintzen) baizik, autorearen bizitzarekiko zenbait ttantta zebiltzala nahaste, ez
|
zutelako
hartu oinarri gisa, literatur soziologiaz kezkatu beharrean. Euskarara bihurtu ditut berriz lehen erdarara itzuli nituenak, baina ez dut uste alde handirik dagoenik harako hartarik honako honetara.
|
|
|
Besteak beste (eta besteei ez die inork erantzunik eman galdera nik duela hogei urte egina dudalarik), zergatik eraman behar dute ontziek (ipsae ontziak dira, noski) Etxeberriren izena? Hau
|
zutelako
jabe, eta kito?
|
|
|
Izan ere, zerua eta lurra substantzia berberez eginak zeudela proposatu zuen," heresia" hori zelaetabe re bizia kinka larrian jarriz. Leuzipo-k ere materiarente oria atomikoa garatu zuen, eta ondoren bere ikasleak, Demokrito-k, teoria hori aurrerago eraman arren, gehienek teoria ahantzi egiten dute, filosofo nagusienek, Aristoteles-ek, Platon-ek eta Sokrates-ek arbuiatu egin
|
zutelako
. Hala ere, beranduago, Epikuro-k (341 k.a.) ideia atomikoak berpiztu zituen.
|
|
|
Erreforma garaian espainol proiektuak euskararen azaleratze indartsu bat espero zezakeen, instituzio berrien agintaritzatik etorriko zena, frankismoaren azken urteetan argi zegoelako herriarengan nahiko kontzientzia bazela horretarako. Euskal Herriko PSOEk berak ere hori nolabait onartu beharrean ikusten zuen bere burua euskararen aldeko sentimenduaren aurrean eta, beraz, berton eurenproiektu espainola kudeatzeari begira (Jauregi kasu, Kintanak duela gutxi kontatu digun legez) espainol kultura ez zabaltzeko euskara era guztietara indartzea onartu beharrean zeuden, hori euren proiektua manten zedin derrigorrezkoa ikusten
|
zutelako
, autodeterminazioa aldarrikatzea (PSE 78) bezala. Baina Madrilen bestelako erantzun bat ematean (Euskararen Legearen erreku rtsoa), Nafarroakokudeaketa euren eskuetan gelditzean eta Jaurlaritzaren bidea zehazten hasten denean, agerian gelditu zen ez zegoela erabateko hizkuntz apustu bat.
|
|
|
Ildo horretarik latza kausitzen nuen irratian, enekin eskolan ibiliak demagun, garapen estrategiaz elekatzen hautematean, garapena dudan jarri ezean, hitza ezpain artetik lerratzen zitzaienean pulindei bezala hantzen zitzaien papoa. Duela hogei urte beraiek ziren, gure" zaharrek" alokazione eta subentzioekin iraun
|
zutelako
, giro kolonialista batean tematu zirela ahoak eman ahala salatzen zutenak. Guraso triste haien umeak ginen eta dignitatez bederen, edo urguilu propioz, ez genuen lur eta behi gorotz urrineko" pasibitate" haren pairatzea merezi, ziotenaz.
|
|
|
Burua altxatu zenuen, abiatzekoak ginela xuxurlatuz, justu enekiko niolarik, garapen estrategia horietan zinpurtzen ziren erkideak, atzoko barrikadetako lagunak orobat, nekez ulertzen nituela. Bost axola zitzaidan ordea, sinesten
|
zutelako
agian, behialako" borrokek" nolabait boterezko sariren bat merezi zutela: ez ziren debalde ari izan, ez horixe!
|
|
|
Barkatu Joanes... –eta bat batean oroitu nintzen, irakasleak nola hormetan edo eskola gelaren minean zegoen berogailuaren inguruan, gehiengoaren irri egingarri, hitz bat edo beste trebes ahoskatzen
|
zutelako
, auzoko lagunak dekalkatzen zituen. Alta guztiak, galaraztea helburu zuten mintza eremu hartako edozein etxetako premu edo andregai hitz emanak ginen:
|
|
|
XX. mende erditsuan sortu zen izenda ez dezakedan barnealdeko herri ahantzi batean erran zuen apezak erdararik aberats eta ederrenean. Derrigorrezkoa izan arren, gurasoek ez zuten Maddalen eskolara biziki igorri, are gutxiago ikastolara garestiegi zelako artzain familia" pobre" batentzat eta asteburuetan talo saltzen eta kontzertu antolatzen aritzeko astirik ez
|
zutelako
. Hartze ahula zuelako aitzakiaz Harrobi gainean ardi zain atxikitzen zuten.
|
|
|
Ezin loak har eta, gauez anitz bidaiatzeko suerte handia neukala aitor dezaket jadanik: Euskal Herri osoa Gasna Bideaz zeharkatua zen garai haietan biderik hoberena zen etxeratzeko, botere publikoek euskalduntasunaren zigilua zekarren urrakoa erabilgarri eta egoki izateko gisan bereziki zaintzen
|
zutelako
. Gasnaren Bidea zeritzona gure kulturaren ardatza zen dudarik gabe.
|
|
|
Lasterka joan ziren ama eta biak geunden gelara. Errietan ibili ziren, biek nahi
|
zutelako
aldi berean ama besarkatu. Amak ez zuen indarrik, baina irri amultsu bat erakusten zien.
|
|
|
Lehenengo eta behin, zure aitaren heriotzaren berri tamalgarria eman beharrean nagokizu. Kabulen nengoela, gizon mendebaldar bat ospitale batean sartu
|
zutelako
xurrumurrua entzun eta, zenbait ospitaletan bilatu ostean, nire lagun aspaldikoa eta zure aita zena aurkitu nuen hilzorian zegoela.
|
|
2002
|
|
|
Dolare sistema hau geure begiz, oso osorik ikus dezakegun bakarra da Euskal Herrian. Garai hartako baserrietako dolareak suak erre zituelako edota denborarekin baserriaren barneko espazioa eraldatu egin
|
zutelako
desagertu egin dira. Gipuzkoako Ezkio Itsaso herrian dago Igartubeiti, Ormaiztegi eta Zumarraga arteko errepide nagusitik Ezkiora bidean, kilometro batera.
|
|
|
Madrilen jaio zen 1957an eta 1961 eta 1974 artean Suitzan bizi izan zen Genevan gurasoek hara emigratu
|
zutelako
. Trantsizio garaia Madrilen egin zuen eta 1980tik Gasteizen bizi da.
|
|
|
Zergatik? Beharbada nahikoa zela erizten
|
zutelako
gaztelerazko katean egiten ziharduten ahaleginarekin. Kontua da beste behin euskaldunok euskararik gabe bizi behar genuela egunerokotasuna.
|
|
|
Botatzera doazen baserriak". Nolanahi ere, aldez aurretik pozik agertzen zen Errialde bi norantzatako errepide ustez zabal, babestu eta bidegurutzerik gabekoa izango
|
zutelako
laster, eta hauexek ziren horretarako agertzen zituen arrazoiak: " Izugarria da Euskal Erriko ibilbideen arazoa.
|
|
|
Bertan parte hartu ahal izan ez zuten bi zinegilekin topo egin genuen. Beren filmak bukatzeko dirurik ez
|
zutelako
zeuden kanpo. Toulouseko Hego Amerikako topaketak burutzen dituztenekin egoera horri aurre egin behar zitzaiola otu zitzaigun eta horrela sortu zen ekimen hau.
|
|
|
Hasiera gisa, Kortajarena' tar Andoniren" Gaztaro negargarria" dator, non Gerrara joan beharrean aurkitu zen 21 urteko gudari bati gertatutakoa agertzen zaigun. Beste asko bezala, bere borondatez bihurtu zen gazte hura gudari, garbi zeukalako nork zuen arrazoia, baina baita ere" bera ez bazan aurreratzen derrigorrean eramango"
|
zutelako
. Eta Gerra anker hartatik eta hura galdu ondorengo urteetan jasandakoetatik bizirik ateratzea lortu bazuen ere, bereak eta bi pasa ondoren izan zen.
|
|
|
Bi eratara banatzen omen zituen Bernard Shaw idazleak berak burututako antzerkiak. Satira gogorrak idatzi zituen gehienetan, bere garaiko gizartean ikusten zituen hipokrisia eta bidegabekeriak salatzeko, eta horiek, idazlearen esanetan, antzerki zakarrak omen ziren, ikuslea egoera zakarren aurrean jartzen
|
zutelako
. Dena den, nahiz eta gutxiago, idatzi zuen bestelako antzerkirik ere, lau lan denera, eta horiek atseginak izendatu zituen.
|
|
|
Aste bete baino ez zuten Ekialdeko lurralde hura ezagutu ahal izateko, langabezia zain zeukaten Euskal Herrira itzuli aurretik, eta jakina, beste ezeren gainetik bidaian ondo pasatzea nahi zuten. Zoritxarrez, ordea, hori ez zitzaien beti oso erraza gertatuko, zamatxo deseroso bat eraman
|
zutelako
beraiekin batera: euskaldunen beldur atabikoena.
|
|
|
" Urruzuno sarietatik hasi nintzen literaturan". Ordurako bertso munduan ibilia eta bertso-paper lehiaketa ugari ezagutua zen, bertso-paperek lehiaketak beste irtenbiderik ez
|
zutelako
. " Hemen nago esateko modu bat da, hemen nago eta homologazio bat badaukat, sari honek ematen didana".
|
|
|
Inoiz tokatu zait ikustea, pertsona batek goiko kanpamenduetan laguntza behar izan eta beste espedizioetako jendeak ez laguntzea, hurrengo egunean gailurrera igotzen saiatu behar
|
zutelako
. Penagarria da, jende asko berea egitera doa gauza denen gainetik.
|
|
|
Gaiñera, multa guztiak ez dira izan esne txarra saltzen
|
zutelako
. Gradutan edo neurritan iristen ez ziralako ere, izan dira multak.
|
|
|
Gero autokritikarik ez dute egin. Ez digute barkamenik eskatu hiruko gobernua hondoratu
|
zutelako
! Otanoren izenean Suizan kontu famatu hura aurkitu zutelako, goizetik gauera gobernua suntsituta aurkitu ginen.
|
|
|
Ez digute barkamenik eskatu hiruko gobernua hondoratu zutelako! Otanoren izenean Suizan kontu famatu hura aurkitu
|
zutelako
, goizetik gauera gobernua suntsituta aurkitu ginen. Uste al duzu sekula" dolu dugu" esan digutenik?
|
|
|
PCE legeztatzea, edo Frantziaren kasuan Aljeriari independentzia ematea, erabaki horiek oso latzak izan dira onartu dituzten estatu gizonentzako. Ez naiz hasiko PSOEren apologia egiten, baina ezagutu ditut gurekin lanean Euskal Kontseilu Nagusian, ikusi dut Juan Iglesias bat haur bat bezala negarrez PSEtik nafartarrek alde egin
|
zutelako
... Zergatik ez da azalduko PSOEn estatu gizon bat?
|