|
2000
|
|
|
Igoera handienak 1985 eta 1995 bitartean gertatu ziren; hamar urte
|
horietan
produkzioa bikoiztu zen, 21.000 tonatik 42.000 ingurura igaroz, muskuilua kontuan hartu gabe. Urraburua, lupina, erreboiloa eta izokina dira protagonista nagusiak.
|
|
|
Bolumen aldetik, ordea, beherakada nabari da. Edukiontzi
|
horietan
jasotzen den guztia ez dira ontziak izaten. Batez beste% 25 erreusa izaten da, jendeak edukiontzietara bota behar ez dena ere botatzen baitu.
|
|
|
Beraz, Jaurerri bezala ezagutzen dugun garaia istorio itzel horren ano biziki laburra besterik ez dela esan dezakegu. Urte
|
horietan
, ordea, bertako pagadi eta hariztiak harlauzazko hesi batez inguraturik geratu ziren, Bertizko Jaurerria mugatzen duena eta aste honetako mendi ibilaldian jarraituko duguna, hain zuzen ere.Bertizko ondare ere diren megalitoak topatuko ditugu gure bidean, denbora galdua eta gure garaiaren arteko zubia izango bailiran.
|
|
|
Berdin Txomin zena eta Mamarru kantaraziz. Aspaldiko denbora
|
horietan
pentsatzen nian egiazko kantari iraultzaile bat hintzela, gure herriak behar zituen bezalakoa.
|
|
|
hasieran txikitoa alboan zutela ageri ziren langile bizardunekin, geroxeago Hormasprayko izenburuz hormak spray z betetzen zituen gaztearekin eta Mozorrozko, prekontseilari maskaratuarekin aurrerago. Urte
|
horietan
hasi ziren, halaber, Aleman, Artola, Zabaleta... euren irudiak astekarian argitaratzen.
|
|
|
80ko hamarkadan dagoeneko, eta aldizkaria ARGIA bezala birbataiaturik, «Koxka» izeneko atala iritsi zen, eta komikiz hornitua. Besteak beste, «Pelix eta Mixerix» komiki tira topa zitekeen orrialde
|
horietan
. Baina, 1986a arte ez zen hurrengo jauzia eman:
|
|
|
Bada, arbola hau honetarakoxe, zoko betegarri izan dadin, hazten da Euskal Herriko lursail hotzenak dituzten baserrietan. Gero beretzako izan daitekeen tortura gela okerrenean edukitzen dugu egun
|
horietan
: etxe barru beroa, aire lehorra, ureztatzeaz ahaztuta, zintzilikario eta argiz jantzia...
|
|
|
Austria, Baviera edo Suitzako aleman hiztun bati nongoa den nabaritzen zaion bezala... ahaleginak ahalegin euskaldunari ere ahoa zabaldu ahala nabaritzen zaio nongoa den. Ezagutu ditugun euskara hitz egiteko modu
|
horietan
akaso zer edo zer galduko da. Baina herri edo ibar bakoitzean egiten den hori, hori desagertzea oso zaila dela iruditzen zait.
|
|
|
Hara joan eta akademian ikasitako aleman estandarra erabiltzen hastean, Suitzara zoaz eta ulertu egiten dizute, baina badira gauzak desberdin esaten dituztenak, antzagatik konturatzen zarela. Interes pittin bat badaukazu eta kontu
|
horietan
arreta berezia jarri behar dela esan badizute, ez dago alfabetatze ikastaro berezirik egin beharrik. Askotan gauza minimoak nahikoa izan daitezke bertako egitura bi edo hiru hartzeko.
|
|
|
Euskal Herriko beste bi autobideek, A eta A, 33.000 milioi pezeta (1.320 milioi libera) bildu zituzten 1998an, bide
|
horietan
egunero ibili ziren 60.000 gidariek ordaindutako bidesarietatik. Kontuan izan behar da autobideen dirusarrera bakarra bidesariena dela.
|
|
|
Muga Gipuzkoa zen, baita Araba ere, baina garai hartan Pirinioak ez ziren inongo muga. Hango jendearen artean, halaber, jauntxo tiki anitz zegoen eta une
|
horietan
, zergatik ez badakigu ere, Nafarroa Garaian horietako leinu historiko anitz desagertu zen, bertze horiei tokia hartzeko aukera emanez. Batzuk Korte berrirat joan ziren, bertzeak herrietarat.
|
|
|
«Lehen hamar su zeuden eta orain bortz, populazioaren erdia bizi da». Baina ez zuten kontuan hartzen gelditzen ziren su
|
horietan
ere populazioa jaitsi zela, familian senide batzuk hil zirelakotz. Beraz, jaitsiera handiagoa zen eta hori eskaini dut liburuan.
|
|
|
Kanpotarra, bere nazioarteko politika pertsonala nafarrek ordaindu behar izanen zuten. Justu une
|
horietan
, zerga berrien inposaketa ezarri zelarik, izurriteak nafar populazioaren erdia hiru urteetan hilobiratu zuen. Hots, bizirik gelditu zen erdiak zerga horiek guziei aitzin egin behar izan zien.
|
|
|
Izan ere, bizitza modernoan hizkuntza gutxiagotuen patua baitauka aragoerak berak ere: eremu
|
horietan
ere gazteen aragoerak ez dauka beren zaharren joritasun edo aberastasunik, baina haiek izan ez duten militantzia eta gogo bizia agertu ohi dute hizkuntzaren alde.
|
|
|
Eta zurrunbilo honen erdian aldiz, gu, emakumeok, pobrezia eta mixeri gorrian (3 pertsona langabetuetatik 2 emakumeak dira), lan merkatuaren aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta
|
horietan
bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago emakumeon pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza emakume eta gazteengan sostengatzen dela ezkutatuz (lan murgilduaren% 70 ia emakumeek egina)
|
|
|
Duela hilabete batzuk, ez zegoen inolako itxaropenik Euskal Herritik hain hurbil dagoen Garoñako zentral nuklearra eta Espainiako Estatuan dauden beste zortzi zentral nuklear itxiarazteko. Esan beharra dago zentral nuklear
|
horietan
partaidetza garrantzitsua duela Iñigo de Oriolek zuzentzen duen Iberdrola euskal enpresak. Baina, Espainiako Gobernuko Lehendakaritzarako hautagai den Joaquin Almuniak orain dela bi hilabete adierazi zuenez, bera Moncloara iritsiko balitz, zentral horiek, pixkanaka, 2015 urterako ixteko prest legoke.
|
|
|
Izan ere, liburuak jasotzen dituen 160 sendabideetatik batzuen eragin positiboa onartzen bada ere, askok eta askok kutsu esoteriko eta erritual nabarmena du. Hots, metodo berezi horiek aplikatuta ez da nahikoa eta
|
horietan
sinestu egin behar da. Ustez sendatzen dituzten gaisotasunen arabera sailkatu ditu Garmendiak errezeta hauek.
|
|
|
Eta erratuz ikasiren dugulako. Beste kontu bat da pauso
|
horietan
nolako baliabideak erabiliren ditugun. Idazkuntza bultzatzeko badira hainbat lehiaketa, beka...
|
|
|
Horrela gertatu da Eusko Legelbiltzarreko, Batzar Nagusietako edota Udaletako politika sozial eta ekonomikoan. Gure ezberdintasunak oso handiak dira esparru
|
horietan
.
|
|
|
Hezkuntzari dagokionean, alde batetik, ezagutzak eskuratzea lortu nahi da, gero esperientzia sexuala eta giza esperientzia
|
horietan
oinarritzeko; beste aldetik, eskolan gertuketarako esparruak sortzea ahalbidetu nahi da dudak eta arazoak konpon daitezen.
|
|
|
Zein zailtasunekin egin duzue topo bederatzi zentro
|
horietan
programa ezartzerakoan?
|
|
|
Castrok bere urrezko aroa bizi izan zuen garai
|
horietan
, harik eta XIV. mendearen amaieran krisian sartu zen arte. Urte horietan, eta soilik teorikoki bada ere, Castro Urdiales Bizkaiko jaurerriari lotua egon zen.
|
|
|
Castrok bere urrezko aroa bizi izan zuen garai horietan, harik eta XIV. mendearen amaieran krisian sartu zen arte. Urte
|
horietan
, eta soilik teorikoki bada ere, Castro Urdiales Bizkaiko jaurerriari lotua egon zen. 1366ko Libouneko hitzarmenean, Pedro I erregeak Eduardo III.aren seme Printze Beltzari eskaini zizkion Castro eta Bizkaiko jaurerria.
|
|
|
Hori da helburua negoziaketa
|
horietan
, errespetatzea baino gehiago definitzea, zehaztea eta dekretu bidez publiko egitea. Eta sartzea eskaintza gisa Hezkunde Nazionalaren irakaskuntza proposamenetan, sare elebidunekin batera.
|
|
|
Izan ere, sistema suteak, gas ihesak eta ur ihesak detektatzeko gai da. Kasu
|
horietan
, ihesei bidea itxi, eta aurrez programatutako telefono zenbakiei, suhiltzaileei adibidez, abisu emango lieke. Eta azkenik, automatismoak atezain automatikoko irudiak telebistan ikustea, kontratatutako potentzia elektrikoa baxuagoa izatea edo sentsoreen bidez argia piztu eta itzaltzea ahalbidetzen du.
|
|
|
Orain arte SPRIk hainbat agente izan du Europako Ekialdean, bereziki Polonian, Txekiar Errepublikan, Hungarian, Eslovenian eta Errumanian, baina agente hauek ez zuten esklusiban Eusko Jaurlaritzaren menpeko Industria Elkartearentzat lan egiten. Asmoak burura eraman eta Polonian euskal ordezkaritza bat kokatzen bada, askoz ere handiagoa izango da euskal enpresek berriro ere Europako Ekialdeko merkatu
|
horietan
muturra sartzeko izango duten aukera, biztanle kopuru handia kontuan izanik lehen mailako merkatuak izan baitaitezke.
|
|
|
Herrialde
|
horietan
bilera batzuk egin dira hango administrazio batzuen eta euskal enpresarien artean. Iragan otsailean, Errusiako Rostov Don lurraldeko Administrazioak Errusiari buruzko ekitaldi berriemailea egin zuen Bilbon SPRIren, Merkataritza Ganbaren eta ICEX erakundearen laguntzarekin.
|
|
|
1998ko krisiak Asiako Hego ekialdea eta gogor astindu zituen arren, SPRIk lanean jarraitu zuen alde
|
horietan
euskal enpresen nazioarteratzeko xedean. Horrenbestez, urte horretan elkarlanean jarduteko 33 akordio itxi ziren, beste 80 lanpostu sortu ziren eta fakturazioa 1.000 milioi pezetako (40 milioi libera) kopuruan handitu zen.
|
|
|
Horrenbestez, urte horretan elkarlanean jarduteko 33 akordio itxi ziren, beste 80 lanpostu sortu ziren eta fakturazioa 1.000 milioi pezetako (40 milioi libera) kopuruan handitu zen. Akordio
|
horietan
aipagarri dira Kuban izenpetutako bi: Lazaro Ituarte enpresak BK CETI enpresarekin batera balbulak egiteko izenpetutakoa eta LEIA enpresak CITMA enpresarekin batera berrikuntza teknologikorako proiektu batzuk garatzeko izenpetutakoa.
|
|
|
Hemengo giroa, jendearen kemena; gure" kausa" ere liluragarria izan da beti. Hemengo bizi kalitatea aipatzekoa da, afarietan denak elkarren ondoan mahai luze
|
horietan
eseri eta kantatzen hastea. Estatu Batuetan askoz gehiago irabazten bada ere, ez dute inondik ere hemengo bizi kalitatea.
|
|
|
Eta une honetan abertzaleen arteko bilera
|
horietan
itun hori ari zarete lantzen.
|
|
|
Jaitsieren artean, berriz, 1986koa (ekoizpenaren igoeragatik jasandako prezioen %50eko beherakada) eta 1998koa (Asiako krisialdia). Krisialdi
|
horietan
, aditu batek baino gehiagok LPEEren deuseztapena iragarri zuen, baina erakundeak erabat berreskuratu zuen munduko petrolioaren merkatuan eragiteko gaitasuna.
|
|
|
Gauden tokian egonda eta daukagun historia edukita, ahalegin handia egiten da eta proportzio
|
horietan
gauzak ez daude gaizki. Proportziorik ez duena produzitzen diren liburuen harrera da.
|
|
|
Inpresioa dut bertsolaritza oso lotua zela baserri munduari, Hegoaldean duela hogeita hamar urte bezala. Eta Iparraldean, gauza
|
horietan
beti berandu samar ibili izan gara. Orduan, Hegoaldean 70eko hamarkadan bezala, Iparraldean 90ekoan aldatu da.
|
|
|
Emile Larrek, aspaldian, Iparraldeko bertsolaritzaren" baratze ederraren bisitatzera" gomita luzatu zuen" Jakin" aldizkarian(" Ipar Euskadiko bertsulariak", Jakin, 1980ko apirila iraila). Baratze hori arraloratzen ari da, oldar berezia duten gazteei esker;
|
horietan
direla Urruñako Sustrai Colina eta Hendaiako Amets Arzallus. Biek lur aberatsean dituzte erroak bota eta zeruan gora hostotzeko prest dira.
|
|
|
Orain dela 20 bat urte ikusi genuen Kristo aurreko milurtea, Burdin Aroa hain zuzen, gutxi ezagutzen genuela. Esate baterako hemen Gipuzkoan batzuk ezagutzen genituen Oiartzun eta Adarra Mandoegiko mendi
|
horietan
, baina ez genituen ezagutzen bizilekuak, kastroak edo herriskak. Bat bakarra ezagutzen genuen, Intxurrekoa, Tolosa eta Albiztur gainean.
|
|
|
Altxor mineral honek ondorio garrantzitsuak ekarri zituen, baina ez bereziki meagintzan. Izan ere, urte
|
horietan
berrikuntza gutxi ezagutu zuen burdinaren erauzketa metodoak; Behe Erdi Aroko eskuzko sistema erabiltzen zen oraindik. Eskulan ugari eta merkea eskura izanik mekanizazioak behar zuen inbertsioa ez zen errentagarri.
|
|
|
XVII. eta XVIII. mendeko dokumentuetan tarteka aipatzen da mezak euskaraz emateko beharra herritarrez ulerdezaten. Hortaz, mende
|
horietan
Pasaian euskaraz egiten zela ondoriozta daiteke.
|
|
|
Bestalde, Internet eta telematika kontuak azterketa fase batean daude oraindik. Kontuak kontu, lau bat fase
|
horietan
, 40 milioi pezeta xahutu dute.
|
|
|
" un buen aldeano de Ororbia que a Pamplona vino(...) y en la botica le pregunto en lengua vascuence si le daria algo para curarse". Hots, egileak ongi baino hobeki ezagutzen zuen gure historia, jakin bazekien urte
|
horietan
Iruñerriak, Iruñeak zuten komunikatzeko hizkuntz garrantzitsuena euskara zela. Eta ez zuen ezkutatu, 1937 izan arren.
|
|
|
Zer gertatu zen bi urte
|
horietan
, Zarauzko Bandera ez ospatzeko?
|
|
|
1999an bere sektoreko lan istripu tasa %50ean edo gehiagoan gainditu zuten enpresak aukeratu ditu Osalanek kontrol honetarako. Enpresa
|
horietan
, 118.502 langile ari dira lanean, eta, guztira, baja eragin zuten 23.363 lan istripu izan zituzten, hau da, Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan izandakoen %51 Kontrolpean dauden enpresa horietako 270 Arabakoak dira, 602 Gipuzkoakoak eta 1.040 Bizkaikoak.
|
|
|
Etengabeko irain
|
horietan
, Lizarra deabrua da. Lintxatu beharreko satan politiko moduan erasotzen dute askok bere edukia irakurri ere egin gabe.
|
|
|
Hori bai, EAJ berriro ere berreraketa estatutarioaren eta iraganeko aliantzen bersortze estrategian sartzen bada eta zoritxarrez, ditugun datuen arabera, kanpoko eta barneko presioei amore emanez, EAJ bide horretaruntz doa, Ezker Aber tzaleak esparru soberanista osoa esparru abertzale eta progresista osoa eratu eta konfrontazio demokratikorako prozesu nazional bat zabaltzeko gai izan behar du. Parametro
|
horietan
kokatu nahi du LABek bere lana
|
|
|
Ahatik, Espainian pelikula asko egiten da baina erdia baino ez da estreinatzen eta ikusi, hamar besterik ez. Gauza, hamar
|
horietan
sartzea da.
|
|
|
gu beti literatura handiagoei begira egoten gara ezinbestez. Gaztela niazkoa, edo Frantziakoa edo ingelesa da erreferentzia, baina literatura
|
horietan
asko da merkatua, dirua, mamoneoa.
|
|
|
Originaltasuna oraindik ere sozialki prentsa baduen kontzeptu bat da. Liburu kritiketan edo liburuen kontra azaletan irakurlea bereganatzeko jartzen diren lerro
|
horietan
mila bider agertzen da originaltasuna: " oso liburu originala da"...
|
|
|
guiroa, tanbora, esku soinua eta ahotsa. Formazio
|
horietan
oinarrituta eta izenari euskal kutsua emanez sortu zen Joxe Ripiau, Jabi Muguruza esku soinuan, Sergio Ordoñez guiroan eta Iñigo Muguruza baxuan zituela. Duela bi urte eta erdi Irungo hirukoteari Asier Ituarte ondarrutarraren tronboia gehitu zitzaion.
|
|
|
Bada hemen beste erreferentzia batzuk zetozela. Artea, historia, geografia... zientzia eta literatura mundu
|
horietan
ibilia izatea. Nik horiek ikasiak nituen, baina ezin nituen erabili zuen garaikoak etorri arte.
|
|
|
Jon Sarasua, Sebastian, Andoni, Peña... Ez diot horiek bakarrik direnik, baina tipologia agortu liteke gutxi
|
horietan
. Horren ondorenean sortzen da belaunaldi bat askoz ere multipolarragoa.
|
|
|
Egoerak bere zertzelada adierazgarrienetan azaltzen ditu, eszenifikatu egiten ditu eta elkarrizketak ere labur laburrak izaten dira. Hitz justukoa eta lakonikoa da pertsonaien mintzaira, narrazio Borges zaleei dagokien moduan, baina egileak metafora eta sinboloen erabileraz hedatzen ditu, prosalan
|
horietan
mintzaira poetikoari hurbilduz. Horrela egoera horien dimentsioak eta atmosferak sortzen dituelarik, sarritan izialdura, malenkonia edo nostalgia sakonak eragin arren, irakurlearentzat beti hausnarketarako bidea bilakatzen dira.
|
|
|
1985ean argitaratu zuen Ni ez naiz hemengoa liburuarekin eman zien hasiera genero ortodoxia aldetik sail bakar batekoak ez diren materialez osaturiko liburuei, saiakera, prosa poetikoa, literatur kritika, eta zenbait saio narratibo batzen dituzten liburuei. Batzuek tankera teorikoagoa dute, beste batzuek, aldiz, praktikan jartzen dituzte beste
|
horietan
adierazitako irizpideak: Horixe litzateke Ni ez naiz hemengoa k Narrazioak edo Izuen gordelekuetan barrena liburuekiko duen harremana, edo Marginaliak Ez gara gure baitakoak ekin duena, zenbait kritikoren iritziz.
|
|
|
Narrazioak", Argia, I, 4 or) bide beretik jotzen du: " Josebak bere ipuinetan aldi iraganetara labaintzeko joera dauka,() Baditu lehen aldian kokatutako ipuin
|
horietan
giro zahar preziosistak, mundu geldo fantastikoa (aspaldiko ipuinetako marfilezko objektuak, neska ederrak, petrikilo misteriotsuak, agure jakintsuak...)". Beraz, hona hemen zalantzarik gabe Sarrionandiaren ipuinen artean erakargarriena gertatu den ipuin mota.
|
|
|
1980an preso sartu zuten eta hogeita zortzi urteko kondena ezarri zioten ETAko partaidea izateagatik. Kartzelako urte
|
horietan
liburuak idazten eta argitaratzen jarraitu zuen, harik eta, 1985ean Martuteneko kartzelan zegoelarik, ihesi joan zen arte, euskal abeslari ezagun baten kantaldiaren okasioaz baliaturik, eta baffle handietako batean gordeta. Ihesi joanez geroztiko hamabost urte inguru hauetan erregulartasunez iritsi dira argitaletxeetara eta bere izkribuak.
|
|
|
Lekuari dagokionez, zehazgabetasuna nabari da. Izan ere, ipuin asko oso laburrak dira eta
|
horietan
ez dago horrelako zehaztasunetan ibiltzeko lekurik. Haatik, espazioa zehazten duenean ere, leku urrunetara joko du (Tanger, Istanbul,...), honela amets eta irudimenezko munduak geografia egokietan girotuz, mundu iradokitzaileak sortuz.
|
|
|
Bilduma honetan, gure aburuz, erabili dituen genero aniztasun
|
horietan
asmatu izana da lorpenik aipagarriena. Izan ere, ipuin oso labur horiek aspergarriak bilakatzeko duten arriskua egoki gainditu baitu aniztasun horren bidez.
|
|
|
Aipatu bezala, zentzugabekeria erabat presente dago ipuin
|
horietan
. Sentsazio hau lortzeko askotan errealitate eta fantasiaren arteko elkarketa bitxiak egitera jotzen du.
|
|
|
Baina, gure garai honetan, gogoratu beharrekoa dugu zuzenbideaz hain zentzuz eta hainbeste idatzi zuen Jesus Galindez amurrioarra, 1942an Buenos Airesen La aportación vasca al Derecho internacional zeritzan liburua argitara eman zuena. Liburu irakurgarri hartan bereziki Frantzisko Vitoria eta Simon Bolibar zituen eredu, eta
|
horietan
oinarritu zen bere tesia garatzeko. Baina, bera abertzalea izanik ere, X. kapituluan zioen:
|
|
|
Gai honetaz oso gomendagarria deritzat Gregorio Monrealek hain argi eta zehatz Deia egunkarian, 2000ko martxoaren 27an, eskaini zigun artikuluari,. De la acometida mediática y sus antecedentes?. Hor ikus genezake historiagile askok eta askok zein premiazkoa duten historia ezagutu beharra eta gai
|
horietan
zentzuz jokatu beharra.
|
|
|
Gure herriak bere kultur ondarez duen edukirik garrantzitsuena euskara dela esan beharrik ez dut. Kontu
|
horietan
, bakoitzari bere izaera jatorrez datorkiona baita berezkoena eta naturalena. Eta Euskaltzaindiaren jarrerarik egokiena hain premiagarri den hizkuntzaren sustapenean datza, bere arautegiak eskatzen duen bezala.
|
|
|
Ez dago zalantzan jartzerik Pirinio gehienean, hemendik Kataluniaraino, ugari direla euskarazko sustraiak dituzten toki izenak. Ezpairik gabe esan nezake mendi
|
horietan
hainbeste ibili garen euskaldunontzat ez dela horretaz zalantzarik. Baina, zerbait sakonago jakin nahi dutenek, arren, jo dezatela Joan Coromines en Estudis de Toponímia Catalana() bilketa oparo eta ikerlan bikainera.
|
|
|
Zeren gure mintzairak baditu zenbait ahoskera haien latinak ez zituenak. Jarraian zioen, alde
|
horietan
, vardulli horiek nazio bakarra osatzen zutela Pirinioetaraino.
|
|
|
Baina kronika
|
horietan
E. Garibaik gutxitan aipatzen du Treviñoren izen soila, kasik beti. Treviño de Alava, dakar.
|
|
|
Latinezko atum bukaeradutenpartizipioetatikdatozen maileguetanere, gaztelaniarenbilakaeranabarida.Lehenunean, kontsonanteahostunaageridagune
|
horietan
, itum bukaerakoetanbezala, bainahaiekhauekbainomaileguzaharragoakdiraetaeboluzioanurratsbatgehiagoemanik, sinkopagertatzenda, bokal arteko, d, osokontsonanteahulaetagalkorrabaita.Beraz, olgadu> olgau; pensadu > pensau; esaminadu > esaminau; consoladu> consolau; alegraduale g > rau; topadu > topau; faltadu> faltau> (Bart.) paltau... Bilakaera...
|
|
|
hh. Gune
|
horietan
ohikoak ez diren kontsonante afrikariak
|
|
|
Lehendabizi idatzi egiten dut, eta ondoren, idatzitakoa arretaz zuzendu. 12 Eta zer egiten duzu euskara ikastea oso zaila dela iruditzen zaizun egun
|
horietan
–Ni ez naiz horregatik larritzen.
|
|
|
Ahalegin
|
horietan
, batetik zein bestetik garrantzi handia dute hedabideek, etahorixe da liburu honek erakutsi nahiko lukeena. Eragina zenbatekoa den neurtzea zailaden arren, ezin dugu ukatu nortasunen eraikuntzan eta birsorkuntzan hedabideen lanaoso kontuan hartzekoa denik.
|
|
|
Zenbaki
|
horietan
ikus daitekeenez, enpresa berekoak (hedabideen egituraenpresarialari buruzko informazio gehiago 3 kapituluan dator) diren EL CORREO etaEL DIARIO VASCO dira egunkaririk irakurrienak eta, kopuruz, atzerago dator ELDIARIO DE NAVARRA iruñearra. Lehen hiru horiek, gehi, irakurle kopuru aldetikaskoz apalagoak diren EL DIARIO DE NOTICIASek eta EL PERIODICO DEALAVAk badute beren arteko erlaziorik, audientziaren banaketari dagokionez, hainzuzen ere.
|
|
|
Bi egunkarietan, Ipar Euskal Herrian gertatutakoak aipatzen direnean, bereziki kultura eta euskararekin lotutako gertaerak aipatzendira, mota honetako albisteak Iparraldetik jasotako berrien erdia baino gehiago direlarik (%51 euskarazko egunkariaren kasuan eta %54 gazteleaniazkoarenean). Kontuanhartu beharra dago, bestalde, mota honetako albisteek %21 eta %19 osatzen dutela biegunkari
|
horietan
, hurrenez hurren. Kultura eta euskarari emandako garrantziarenaldean, gainerako gaietan sumatzen den presentzia urria ere nabarmena da, berezikikiroletan.
|
|
|
Esate baterako, guk Haur/ Gazteentzako programazioagenero modura definitu ditugun arren, Sofres ek Fikzioan sailkatzen ditu marrazki bizidunak, gazteentzakotelesailak eta antzekoak. Hala ere, badira Albistegiak, Dokumentalak/ Kulturalak eta Magazinak bezalakogeneroak, zeinetan nabaria den bi ikerketen arteko aldea;
|
horietan
, nola ez, laginaren estazionalitatea (udaberria versus urte osoa) eta programa askotan aurki daitekeen eduki anitzaren aurrean erabilitakokodeketa desberdina izan daitezke desberdintasunen oinarrian.
|
|
|
Lehenago ere aipatu dugun bezala, azken urteotan telebista kanal desberdinekeguneko ordu guztiak programaz betetzera jo dute, zabal eta luze. Hala ere, Eastman eketa Ferguson-ek diotenez6, ordu guztiak ez dira berdinak, eta prime time gisa ezagutzen ditugun
|
horietan
(Hego Euskal Herrian 20:30etik 23:30era, Ipar Euskal Herrian, 20:30etik 22:30era bitartean) dago jarrita programaziogintzara eta iragarkigintzara dedikatzen direnen arreta. Ikus entzuleentzat ere horiek dira kontsumo ordu nagusienaketa kanal bakoitzari buruzko irudia eraikitzerakoan garrantzi handiena dutenak.
|
|
|
ElCorreo taldearena da bat, TeleDonostiaz jabetu ondoren, Bilbon antzeko operazio bategiten saiatu eta azkenean Bilbovision proiektua abiatu duena. ...eko plangintza duen90 Horrela, bada, Pretesa, uztailean Canal 4 Iruñekoa erosi ostean, Canal Bizkaiarekin ere hitzarmen batera heldu da91 Munta handiko mugimendu hauenondoan, ekimen pribatu txikiak ere bultzatutako proiektuak daude, hala Eibarko KTBedo Barakaldo aldeko Tele7 (Radio7 irratia kudeatzen duen enpresa berak bultzatuta). Telebista hauek guztiek gaztelania hutsez jarduten dute, euskarak
|
horietan
dituentarteak marjinalak direlarik.
|
|
|
Estatu mailakoek, berriz, aukera izango dute deskonexio erregional etalokalak egiteko, baina nahiko modu mugatuan. Horrela, deskonexio horien iraupena gehienez jota ereeguneko hiru ordutakoa izan daiteke, debekatuta dutelarik, halaber, deskonexio tarte
|
horietan
publizitaterik sartzea (arau hau telebista pribatuei bakarrik zaie aplikagarria; ez publikoei). Aldi baterakozerbitzuen kasuan, gehienez jota ere bederatzi hilabetez emiti lezaketenak?
|
|
|
Emakidak hamar urtetarako izango dira, sistema analogiko guztietan bezala, iraupen bereko denbora tartetarako luzagarriak. Halaber, zenbait muga ezarri dira, besteak beste, hedapen estataleko programetan deskonexioen iraupenari dagokiolarik, gehienez jota ere, emisio denboraosoaren %30?, eta enpresen arteko kontzentrazioaren gainekoak (galaraziz, salbuespenetan izan ezik, pertsona fisiko zein juridiko bakar bati hedadura eremu bereko frekuentzia bat baino gehiagoren titularitatea edo
|
horietan
parte hartze gehiengodunaizatea).
|
|
|
Satelite bidezko banatzaileei: eskainitako zerbitzuen osaketa eta egitura, komertzializazio moduaeta baldintzapeko sistemaren gaineko zehaztasunak; arlo
|
horietan
izandako edozein aldaketakomunikatu beharra; programazio frantsesa eta independentea eskaini beharra; zerbitzu publikoanalogiko irekiak eman beharra, hauek kontrakorik esan ezean.
|
|
|
Gerora, aldaketak izan dira demarkazio
|
horietan
, inongotan sartu gabeko herriak kokatzeko; eta, zenbaitetan, gutxi bada ere, gainditu egin da gehienezko kopuru hori; hori da, adibidez, EuskadikoAutonomia Erkidegoari dagokionaren kasua, non Eusko Jaurlaritzak demarkazio bakarra lortzekoborondate politikoa izan duen.
|
|
|
Emakida
|
horietan
, lehendik indarrean zeuden kateak izan ziren onuradunak (alegia, SER, COPEeta Onda Cero handiak eta Intereconomia, Union Iberica Radio España. Tabacaleraren babesarekin, eta Luis del Olmo. Planeta taldearekin elkartuta?). Horien ondoan, Telefonica Recoletos El Mundotaldeak beste bi frekuentzia lortu zituen. Onda Cero ere talde honetako da?
|
|
|
Betebeharren izaera legean bertan finkatzen da, baita horietako hainbaten zehaztapena dekretu legez egingo dela xedatzen ere. Azkenean, ordea, modu indibidualean eta zerbitzu bakoitzeko zehaztu behar dira betebeharrak, aipatutako hitzarmen
|
horietan
.
|
|
|
Cahier de charges delakoak dekretuz zehazten dira. Hitzarmenak, berriz, CSAren eskuduntza dira.Hitzarmen
|
horietan
, baimenaren iraupena eta eskainiko diren zerbitzuei buruzko zehaztapenez aparte, zerbitzuaren hornitzaileen betebeharrak finkatuko dira. Hauek zehaztapen maila ezberdina izango dutezerbitzu kategoriaren arabera:
|
|
|
Horretarako jarduteko modu berriak eta, zenbaitetan, instituzio berriak ere garatu ditu. Funtzio
|
horietan
bietan, halaber, harreman etahierarkia berriak eratu dira botere politikoaren eta aginte publikoaren maila ezberdinenartean. Horrela, lehen Estatuek zuten erabateko botere monopolioa, gaur egun banatuta agertzen da Europako Batasunaren, Estatuaren, Autonomia Erkidegoaren etaadministrazio lokalaren artean.
|
|
|
Baina, eta
|
horietan
–medio elebidun horietan?, euskarari berari eta euskalduneioso bigarren mailako rol mediatikoa aitortzen zaie.
|
|
|
Baina, eta horietan, medio elebidun
|
horietan
–, euskarari berari eta euskalduneioso bigarren mailako rol mediatikoa aitortzen zaie.
|
|
|
El Correo, Diario de Noticias, Diario de Navarra, Sud Ouest eta Periodicode Alava izenekoek. Ez soilik gutxi; egunkari
|
horietan
euskaraz argitaratutakoa raraavis ezezaguna da.
|
|
|
Pays Basque delako Euskal Herriak, Iparraldeak alegia, ez du leku propiorik zortzi demarkazio
|
horietan
.
|
|
|
Gure inguruko telebistei begiratuta, urrezko ordu
|
horietan
oso ondo kokaturikdaude albistegiak, informazio saioak alegia. Eta, jakina, horien eskutik etorri ohi diraune honetan interesekoak ditugun eguraldi mapak.
|
|
|
Infografiari gagozkiolarik, mapak kontuan hartzen ditugula, hiru urrats nagusiegiten ditu berriemaileak Euskal Telebistako albistegi
|
horietan
eguraldiaren tarteaburutzeko:
|
|
|
Lau egunkari horiek euskal lurraldetasun zabala erakusten dute berenorrialdeetan, eguraldiari buruzko informazio grafikoa eskaintzean. Zazpiak batekolelo integratzaileak isla mediatikoa lortzen du aipatu ditugun lau egunkari
|
horietan
.
|
|
|
Aztertu ditugun albistegien ondorengo eguraldi emanaldietan, Euskal Telebistarenak dira Euskal Herri oso eta integratuaren aldeko apostu garbia egiten dutenbakarrak. ETBk, euskarazko zein gaztelaniazko meteo emanaldi
|
horietan
, Zazpiak bateko profila aireratzen du. Mapa horrek hiru muga marra ditu:
|
|
|
Beraz, zenbait kasutan eskaintzen den informazio praktikoak irudiaren erabakiortasuna baldintzatzen etalausotzen du. Hain zuzen, maila sinbolikoan Zazpiak bat ikusten da (mapa); maila pratikoan, ordea, informazioak Mendebaldeko hiru lurraldeak hartzen ditu bakarrik gogoan kasu
|
horietan
.
|
|
|
Urrezko orduetatik at, TVEk Autonomia Erkidegoetan txertaturiko informazio tarteak ereeskaintzen ditu eguerdi arrastian. Telenorte izenekoak dira, esate baterako, EAEri eskaintzen zaizkionak; albistegi
|
horietan
, eguraldi mapa EAEren demarkazio administratiboari dago atxikirik erabat. Lehen unebatean Meteosat argazkia eskaintzen da (Espainia gune zentrala eta horren inguruan Europakomendebaldea eta Afrikako iparraldea), ondoren EAEko mapa (Trebiño eta Turtzioz modu nabarmeneanfalta direla).
|
|
|
Eta hori ez da egia. Baldintza
|
horietan
Ipartzat hartzen dugun lur eremuak52 milioi km2 ditu; Hegotzat hartzen dugunak, ostera, 100 milioi km2 Engainatuegiten gaitu mapak, batzuetan.
|
|
|
Identitateak ez daude bata bestetik banatuta eta botere guneakgero eta elitistagoak eta indartsuagoak dira. Badirudi mundu mailako prozesu
|
horietan
(prozesu ekonomikoak, politikoak, sozialak edo kulturalak) identitatea eta askatasuna aldarrikatzea ameskeria dela. Edo, agian, erresistentzia modu bakarra, bizirik mantenduko gaituena.
|
|
|
Egitura (beraz, konstrukto) politiko hauek ez baitaude citizenship delakoan oinarriturik. Aregehiago, beraien kultura politikoak ezgaitu egiten ditu, parametro
|
horietan
emanlitekeen birformulazio baterako15.
|
|
|
Hirugarren Munduari begira, bigarren globalizazioaren helburu nagusia lurralde
|
horietan
ekonomia monetario kapitalistaren ernamuina gauzatzea izan zen.Horretarako, hasieran lan bortxatua erabiliz; baina progresiboki moldakortasun prozesua ezagutu genuen, eta bukaeran garaiko frantsesek esandakoa gogorapenera dakarkigu: beltz batek, bere lan indarra libreki soldataren truke saltzen duenean, Estatuari zergak ordaintzen dizkionean eta kontsumitzaile amorratua bihurtzendenean, kolonialismoaren garaipena dugu, eta zuriaren egitasmo zibilizatzaileakirabazi du.
|
|
|
Neokolonialismoarekin batera, garapen kapitalistarako ezinbestekoak diren biegitura politiko nagusitu dira herri
|
horietan
: Estatu Nazioa eta ordezkaritzakodemokrazia.
|
|
|
Horrela, datu hotzek 1.200 milioi pertsona baina gehiagoko probrezia poltsadagoela erakusten dute. Latitude
|
horietan
gatazka nazionalak eta intentsitate txikiko gerrateak hedatzen diren bitartean, estatu pobreetako 3.500 milioi biztanle bainogehiagok Frantziak baino sarrera global txikiagoa dute. Horrela, munduko biztanleriaren %23 estatu industrializatuei dagokie, eta horiek munduko produktu gordinaren %85 dute, estatu txiroetako 4.800 milioi biztanlek gainerako %14rekin konformatu behar dutelarik.
|
|
|
Fenomeno hau hain indartsua izanik, egunero munduan zehar dabiltzan moneta bolumen handiek, banku zentralek beren moneten defentsan egin behar dutenesku hartzea ere gainditzen dute. Horrela, ekonomia osoak jartzen dira kolokan.Hain zuzen, Asiako Hego Ekialdeko herriak prozesu honen biktima izan dira; lehenago lurralde
|
horietan
kapital mordoa sartu bazen ere, orain, beren ahalmen esportatzaileak ahuldu direnean, kapital espekulatiboek ihes egiten dute, herri horienekonomia desorekatuz.
|
|
|
Herri industrializatuetan, gero etagehiago, emakumeak gehiengo zabala dira langabetuen zerrendetan, soldata txikietan, kualifikazio eskasean, kanporaketa sozialean, prozesu produktibo tailoristetan, eta ezkutuko edo murgildutako ekonomian. Aldiz, Hirugarren Munduan bideratutako industrializazio prozesuetan, zonalde frankoetan edo enpresa makiladora
|
horietan
, 15 eta 25 urte bitarteko emakumeak modu masiboan erabiliak izaten dira, inolako eskubide sozio-politikorik gabe eta ikaragarrizko lan baldintzak eta bizi baldintzak ezarriz.
|
|
|
Jakina, komunikabideen kontsumoa gizarteantxertaturik dagoenez, zenbait, informatibo?,, tertuliano? eta abar egunero sartzendira gure etxebizitzan, eta guk nahi ez arren ere entzun edo ikusi behar ditugu, guretzat ordu aproposak izaten diren
|
horietan
. Gainera,, ausentzian?
|
|
|
Teknologia kontrolatzeko gizarteak dauzkan aukerei buruz, asko eztabaidatu daazken urteotan6 Eztabaida
|
horietan
aspaldiko mito batzuk gezurtatu dira. Adibidez, zientziaren neutraltasuna edo teknozientziaren eta aurrerapenen uztartzea.
|