|
2000
|
|
|
Idazle urdazubiarraren" Gero" ospetsua modu irakurterrazago batez eskaini nahi izan du Salaberrik. Edizioaren egileak hitzaurrean dioen moduan," ez da hori izan hautaketarako arrazoi bakarra; bazen besterik ere, hots, Axularren hausnarketa eta pentsamendu
|
horiek
hizkuntza bereziki ederra, aberatsa, neurtua eta doinuduna hain zuzen, honelako gogoeta eta sententzia lan gorenetan ohi denaren parekoa". Gogoeta horiek entresaka moduan eta deskontestualizaturik eman arren, Axularren prosaren ezaugarriak nabarmen erakusten direla uste du Patxi Salaberri aramaioarrak
|
|
|
Arloaren gaineko lege funtsezkoenak irrati telebista autonomikoak sortzekolegeak dira, dudarik gabe53 Horietako bakoitzean, betebehar berezituak ezartzenzaizkio korporazio publiko sortu berriari, eta
|
horien artean
hizkuntz normalizaziorakoprozesuetan laguntzea nabarmentzen da hizkuntza berezitua duten Erkidegoetan; honekin batera, hiritarren parte hartzea sustatu eta nazioaren edo, dagokionean, erregioarenkultur identitatea suspertzea ere aipatzen dira kasu gehienetan, irrati telebista autonomikoaren misio gisa. Euskadiko Autonomia Erkidegoa ez da horretan salbuespena 54.
|
|
|
–Hizkuntza alfabetiko batez irakurtzen eta idazten dakiten pertsonek idazten den bezala mintzatzen dela uste ohi dute, hots, hizkera sortzen duen aparatuak hitzezko soinu indibidualak eta aldagaitzak sortzen dituela, idazmakinak letrak banan banan eta aldaketarik gabe inprimatzen dituen bezalaxe. Pertsona
|
horien
hizkuntza ingelesa bada, jakingo dute bai, ebakeraren eta ortografiaren arteko egokitzapena ez dela inola ere bikaina. Dena den, kostatu egiten zaigu, hizkeran segmentu beregain eta aldagaitzik ez dagoela uste izatea.?
|
|
|
Esan beharrik ez dago, alde batetik gaztelaniaz alfabetatuta zegoen elitea (politikoa, kulturala, ekonomikoa) zegoela eta, bestetik, populazio masa analfabeto handia, (gaztelania herritar batzuen hizkuntza izan ala ez izan). Benetan indarra izan zuen elementua, elite
|
horien
hizkuntza izan zen (ez da berdina hizkuntza arrunta edo hizkuntza idatzia, kultur hizkuntza izan ala ez izan, kultura, kultoa, edo kultura, ez kultoa?
|
|
|
edo kultura, ez kultoa? berdinak ez diren bezala), eta horregatik nazionalizatzeak populazioaren alfabetatzea elite
|
horien
hizkuntzan egitea ekarri zuen. Hots, Estatuak, beraz, agintea edota boterea zuten klaseek, hasiera eman zioten kate bati:
|
|
2001
|
|
|
eta, autonomia?. Kontzeptu
|
horiek
hizkuntza modu zabalean ulertzeko modua irudikatzen dute, eta hizkuntzikasgelan ezinbestean jorratu beharreko hiru oinarrizko eremuak gogoraraztendizkigute.
|
|
|
Soziolinguistikan oso garrantzitsua da oinarrizko espazioen kontzeptua.Oinarrizko espazioak garden azaltzen dira gurea bezalako egoera diglosikoetan, espazio
|
horiek
hizkuntza desberdinek betetzen dituztelako. Osotara zazpi dira: barne pentsamenduak, familia, lana eta bere ingurua, auzoa edo herria, herrialdea, nazioa eta, azkenik, nazioartea.
|
|
|
Ez dut uste analisikontrastiboa hemen justifikatu behar denik; eta, urteetan hizkuntzen arteko aldeakaztertzeko erabili bada ere, oraingo honetan kulturen arteko aldeak aztertzeko erabili nahi dugu. Analisi kontrastiboaren teoria planteatu zuenean, Lado k hizkuntzakbere osotasunean alderatzea proposatu zuen; hasiera hasieratik, analisi mota horihizkuntzen alderdi linguistiko eta gramatikalak alderatzeko erabili zen; eta, ustez, alde
|
horiek
hizkuntzen ikaskuntzan izango zuten eragina aurreikusteko erabilibazen ere, Lado k hori baino gehiago nahi zuen, eta ez bereziki ordena horretan.Sistema osoak konparatzea proposatzen zuen berak. Sistema horien alderik iluneneta ezkutuena kulturarena da, dudarik gabe.
|
|
|
Azkenik, lanaren amaieran funtzioak, nozioak eta
|
horien
hizkuntza adierazpideak aurkitu ahal izango ditugu, esanahi multzoen arabera antolaturik.
|
|
|
Bizitasun etnolinguistikoan agertzen ez den kontrol instituzionalaren bestebereizgarri garrantzitsu bat, leader? edo buruzagien presentzia eta kalitatea da,
|
horiek
hizkuntz taldearen errepresentazio instituzional formala nahiz informalabultza dezaketelarik (Wardhaush, 1987). Askotan kontrol instituzionalean lortzendena buruzagi horien eskutik dator, hizkuntz taldea taldearteko harremanetan berehizkuntza, kultura eta biziraupen etnikoaren alde mobilizatzen baitute (Fishman, 1972).
|
|
|
Hori normala izaten da, adibidez, Estatu Batuetara, Erresuma Batura, Frantzia, Espainia edo Alemaniara joaten direnekin; baina estatu propiorik ez duten nazioetara doazen etorkinek, eta areago metropolitik helduak direnean, maiz bizileku berrietan beren jatorrizko hizkuntzak eta ohiturak mantentzen dituzte, eta sarritan estatuak berak erabiltzen dituzte bertako jendeen homogeneotasun nazionala desegiteko (Frantziak Aljerian eta Kaledonia Berrian, Errusiak estatu baltikoetan, Txinak Tibeten...). Toki
|
horietako
hizkuntzak eta kulturak babesik gabe egon direnean, gainera, anitzetan etorkinen kolono funtzioa sendoagoa izaten da, guztiok dakizkigun ondorioekin.
|
|
2002
|
|
|
Benetan aurrera egiten duen hizkuntza gutxitu baten kasuan, sortu berriak diren elkarte, enpresa edota harreman mota berri guztietan hizkuntza gutxituak leku jakina eta agerikoa izan luke; hau da, leku gehiena berari eskainita edo, gutxienez, hizkuntza nagusiaren parean, elebitasuna ezarrita. Horren ezean, gune berri
|
horietan
hizkuntza nagusiak hizkuntza gutxitua zeharo baztertuko du, eta hori ez da hizkuntza gutxitua normaltzea, diglosia egoeran sakontzea baino. Hizkuntza normalkuntzaren benetako martxa ezagutzeko hauxe proposatuko nuke:
|
|
|
Testu generoetan biltzen dira hizkuntza baten alderdi linguistikoak eta praktikasozialak. Bestalde, tresna
|
horiek
hizkuntza aniztasunari erantzuteko aukeraematen digute.
|
|
|
Gizarte harremanetan eta herentziaz jasotako praktiken ondorio dira formahoriek. Ekintza
|
horien artean
hizkuntza ekintzak daude, eta horiek dira, hain zuzen, hizkuntzaren psikologiaren objektua. Hizkuntza ekintzok, era berean, testu forma hartzen dute, ekoizpen baldintza soziohistorikoek artikulatuta (Schneuwly, 1988).
|
|
|
Ekintza komunikatiboaren bidez ikasleak bakarka edo agente sozial bezalagaitasun batzuk garatzen ditu, bai orokorrean eta, batez ere, hizkuntzaren komunikaziorakohainbat egoera eta betebeharren testuinguruan. Testuinguru
|
horietan
hizkuntza jardueretanhartuko du esku eta jarduera horiek TESTUAK ULERTU ETA EKOIZTEKO hainbathizkuntza prozesu egitea eskatuko diete. Horretarako, estrategia egokiez baliatu beharkodu.
|
|
|
4 GAITASUNA eta DISKURTSOA: Testuinguru
|
horietan
hizkuntza jardueretan hartuko du esku. Jarduera horien arian trebetasun linguistikoei atxikitako hainbat hizkuntza prozesu burutu ditu arlo berezietako gaiekin loturiko testuak ekoitzi edota ulertzeko.
|
|
|
Cecel Murcia, Dornyei eta Thurrel en ereduaren aldean sinplifikatu egitendu, nolabait, xede diskurtsoei atxikitako edukiak zerrendatzeko lana. Izanere, aurreko ereduetan ez bezala, kategoria
|
horiek
hizkuntzari eta komunikazioari atxikita datoz eta ez gizakiaren ahalbideei. Horrek esan nahi duhizkuntzalaritzaren ikerketa lanez baliatu ahal izango garela eduki zerrendahoriek zehazteko.
|
|
|
«gelako jarduerak antolatzeko, hurrenkeran jartzeko eta egiteko modua» (Peris, 1996). Bai, Kurrikuluaren definizioan gelan egin daitezkeen eragiketabatzuk aipatzen dira, eragiketa
|
horiek
hizkuntzaren bidez egingo dira eta ikasleakdakiten guztiaz baliatuko dira, mugarik gabe. Bigarrenean gelako antolamenduarierreparatzen diote, ikasleek egin behar dituzten jarduera horiei lotura ematen diehurrenkera logikoak sortuz.
|
|
|
Hizkuntzek, ofizialek eta ez ofizialek, aintzatespenaren beharra dute, pertsonen tresna komunikatibo diren heinean, hiztun taldeen kode linguistiko diren heinean?. Pertsona guztiak legearen eta administrazioaren aurrean berdinak baldin badira, logikoa da
|
horien
hizkuntzak ere aintzakotzat hartuak izatea eta berdintasun egoera batean kokatzea, administrazioetatik eta botereetatik hiztunen artean maila diferenteak sortzea bilatzen ez baldin bada, modu zuzenean nahiz zeharka?, behintzat.
|
|
|
beharrezkoak dira logika eta aukeratzeko ahalmena.
|
Horiek
hizkuntzak ahalbidetu zituen.
|
|
|
Animalia asko dira gai, ikuspuntu biologikotik ikusita, beren espeziekideekin eredu entzungarrien bidez komunikatzeko. Gizakiaren kasuan bakarrik biltzen dira eredu entzungarri
|
horiek
hizkuntzatan edo, bestela esanda, sinbolo sozialen sareetan, zeren horiek ez baitira osagai biologiko hutsak, ikasiak baizik, eta norbanakoa taldekide bilakatzen baitute.
|
|
|
Eredu entzungarrien sarea da hizkuntza, urteen joan etorrian gizaki talde batek sortua dena eta erabiltzen den tokian arautua izan dena, gizakiek euren beharrizan komunikatiboak asetu ahal izateko. Urteen poderioz, jakina, aldatu egin daitezke nola soinuak eta sinboloak hala esangura sareak; baina, normalean, aldaketa komunikatibo
|
horiek
hizkuntza horren erabiltzaile den giza taldearen aldaketa sozialekin zuzen zuzenean erlazionaturiko aldaketak izaten dira, ez espeziearen aldaketa genetikoekin.
|
|
|
Mezu entzungarriak bidaltzea da hitz egitea; baina ekintza hori kodea ezagutzen duen komunitatean da arrakastatsua; ez, ordea, hortik kanpo. Pentsatu, normalean, isilik pentsatzen da, eta, gehienetan, bakarka; pentsatzeko, kontzeptuak eta funtzioak behar dira, eta erreminta
|
horiek
hizkuntzak berak eskaintzen eta ahalbidetzen ditu. Besteak beste, hitz egitearen eta pentsatzearen bidez gizakiak metatzen duen jakituria da ezagutza; ezagutza egokitu egiten da egunen harian, eta handiagotu egin daitekeen moduan, galdu ere egin daiteke.
|
|
|
Horrela, autonomia erkidego batean bakarrik landu eta banatutako produktu tradizionalak berezko hizkuntza ofizialean etiketatu ahal izango dira, “kontsumitzaileek erraz ulertzeko modukoa” delako. Osagai zerrendari, kontserbatzeko jarraibideei eta erabiltzeko moduari buruzko aipamenak ere kontuan hartu behar dira, eta
|
horiek
hizkuntza horretan adierazi ahal izango dira. Bibliografía LEGE ERREFERENTZIAK Auzitegi Gorenaren epaia, 3 aretoa, 4 atala, 2002ko ekainaren 4ko epaia.
|
|
|
Atxagak berak esan zuen aitzin horretan euskara gaizki dabilela, etorkizun beltza duela, ez dezagula gure burua engaina, uste baino askoz ere kopuru txikiagoa dela euskaldunena. Ramon Saizabitoriak ere aipatu ditu gazteen artean gertatu diren aldaketa soziologiko
|
horiek
hizkuntzari dagokionez: ez gaude lehen bezala, kontura gaitezen.
|
|
2003
|
|
|
Aurreko guztia aintzat hartuta, hizkuntz eredu eta nazio ideien arteko harremanaz ondoko interpretazio hipotetikoa luzatzera ausartzen gara: ...n arteko elkarreraginak mundu bereizi samarrak eratzen ditu; b) irakaskuntzako hizkuntz ereduaren hautua familiek duten sistema sinbolikoaren arabera egiten dute; c) ondorioz, hizkuntz eredu bakoitzean biltzen diren umeek balio eta ikuspuntu —tarte baten baitan— berdintsuak part ekatzen dituzte, eredu horien arteko diferentziak areag otuz; d) elkarren arteko harremanen bidez, neska mutil
|
horiek
hizkuntz eredu bakoitzeko mundu sinboliko ezberdinetan (hizkuntza barne) sakonduko dute, aurretikbeste ereduekiko zeukaten aldea areagotuz.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntza gaietan jakintza handirik ez duela erakusten, alegia. Huts larriegirik egiteko beldurrik gabe, esango nuke, Elzoren adierazpen
|
horietan
hizkuntza auzioi buruzko ezaguera ez dela gaiok planteatze hutsari dagokion neurrikoa.
|
|
|
Nazio estatuaren politika totalitarioa ageri da horretan guztian garbiro, baina orain, lehen Estatu esparruko politika zena, mundu zabalera hedatua. Nazio askotarikoak diren Estatu totalitario
|
horien
hizkuntza eta kultura politikaren jarraipen hutsa baita, azken buruan, egun globalizazioaren mozorropean ezagutarazi zaigun zurrunbilo irenslea.
|
|
|
Hori, alde batetik. Beste aldetik, hiztun herritarren hizkuntza jarrerak aldatu behar dira,
|
horien
hizkuntza jokamoldeak irauli. Nola egiten da, ordea, aldaketa hori?
|
|
|
Oso kontuan izan behar dugu, hizkuntza hiztunez (pertsonez) osatua dagoen hizkuntza komunitatea dela, eta hizkuntzaren normalkuntzak hiztunen normalkuntza eskatzen duela. Gizarte mailan, hizkuntza normalizazioaren helburua gizartea euskararen arabera ere egituratzea da, hau da, gizarte zeregin garrantzitsuak dituzten pertsonen eta pertsona
|
horien
hizkuntza kontzientzia (motibazioa), konpetentzia (ezagutza) eta koherentziaren (erabilera) artean konkordantzia izatea?. 320
|
|
|
Hizkuntza biziberritzeko bidean Fishmanek ondua daukan hipotesian familiaren inguruko hizketa trukeen datua izango da daturik esanguratsuena. Familiaren baitako kideen artean hizkuntzak daukan jarraipen modua omen dugu argibiderik argiena kide
|
horien
hizkuntza gaitasuna eta erabilera gainerako esparruetan nondik nora bidera litekeen aurreikusteko. Dirudienez, sendi barruko hizkuntzaren jarraipen naturalak huts egiten duen heinean, gainerako esparruen eraginkortasun maila oinarrian bertan makaldurik eta ezinean ageri zaigu.
|
|
|
Ez dago hizkuntzaren bidez eraikitzen ez den pentsamendu eta kulturarik.536 Alabaina, eta hortxe dago gure zorigaiztoaren auzia, gaur gure herrian euskaraz jarduteak ez du esan nahi besterik gabe jarduera komunikatibo horretan pentsamendurik eta sentimendurik eraikitzen dugunik. Lan hori bi erdaren esku dago gaur egun. Bi
|
horietan
hizkuntzaren eta pentsamenduaren arteko harremanak sormenezkoak direnez, Vigotski k zioen moduan pentsamenduaren sorrera hizkuntzaren eginkizun delako, Euskal Herriko pentsamenduaren eta kulturaren oinarri eta iturri bi erdarak dira. Euskarak zer egiten du egoera diglosiko horretan?
|
|
|
Baina behetitzen batere arrazoirik gabe. Kan pionen ustez, herriek beren izena beraiei dagokien ezaugarri berezi batetik hartzen dute eta belaunez belaun eusten diote, nahiz elementu bereizgarri hori ez bat etorri adierazten duen errealitatearekin. lngalaterrari, adibidez, «anglo en lurra» izatetik datorkio izen hori, orobat, «frankoena» izatetik Frantziari, nahiz
|
horien
hizkuntzatik frantsesak ez dituen ehun hitz baino gehiago hartu. Nafarroa, era berean, Euskal Herriko beste herri gehienen antzera, hitz topo grafiko bat da, horixe soilki, etimologiaren aldetik honela zatitzen dena:
|
|
|
Hortarako baldintza bat behar dute bete ikusleek: ikusle
|
horien
hizkuntzen antolamenduek edo ESTRUKTUREK antzekoak izan behar dute. Bestela, hizkuntzazko estrukturak liferenteak baldin badira bi ikusleengan, NAHI TA NAHIEZ LIFERENTZIAK GERTATZEN DIRA FENOMENUAK AZTERTZEAN.
|
|
|
Izan ere aginte, galdera, harridura eta gisa horretako perpausik ez balego, ez legoke hizkuntza espresiborik eta esan daiteke hizkuntzarik batere ez legokeela. Kontuan izan dezagun perpaus mota
|
horiek
hizkuntzaren muinari datxezkiola, hitzak adina atxiki ere. Eta ezagutzearen auzia hizpidean dugunez, gogora dezagun harrimena eta galdegiteko ahalmena direla filosofiaren eta oro har ezagutze enpiriko eta zientifikoaren etengabeko iturburua.
|
|
|
Ez ote dira kategoriok izenena bezain garrantzitsuak hizkuntzan, eguneroko hizkuntza nahiz zientzia hizkuntza izan? Uste sendoa daukagu Wittgenstein, Frege eta Russellen antzera, ustezko hizkuntza perfektuaren bilaketak itsuturik, ez zela ohartu kategoria
|
horiek
hizkuntzaren funtzionamenduan (hizkuntza zientifikoa barne) eta errealitatearen irudikatzean duten berebiziko garrantziaz. Hemen dakusagu guk Tractatus aren ahuleziarik handienetako bat, handiena ez esateagatik.
|
|
2005
|
|
|
Jendeari produktuak saldu eta zerbitzuak egiteaz arduratzen diren establezimenduek lege honetako 38 artikuluko 2 paragrafoan, a), b) eta c) idatz zatietan, ezarritako betebeharrak bete dituzte. Era berean, kontsumitzaile eta erabiltzaileei arreta emateko gertu egon behar dute,
|
horien
hizkuntza ofiziala edozein dela ere.
|
|
|
Nola parekatu latinezko testua iberierazkoarekin baldin eta azken hau aurrekoaren bikoitza bada? Zelan onartu bi hitz
|
horiek
hizkuntza bietan agertzen direla, baldin eta 1922ko signarioa berdintasun horiek frogatzeko moldatu bada?
|
|
|
1 UPN, PSN eta CDN alderdiek ez dute aldaketarik proposatzen euskararen estatusari dagokionez; beraz, gaur egungo eskubide urraketa sistematikoa ahalbidetzen duen markoari eusten diote etorkizunean gerta litekeen konponbidea ukatuz. Alderdi
|
horientzat
hizkuntza eskubideek ez dute aipamena egitea ere merezi, nahiz eta gaurko Nafarroan desoreka soziala nabaria izan. Beraz, ez dute inolako ekarpenik egiten hizkuntza politika justuago baten alde; eta kontuan hartzen bada gehiengo politikoa direla, nekez izan liteke borondaterik etorkizun hurbilean konponbidea bilatzeko.
|
|
|
Kontua, hemen, honetarako eraginen bat duten zirkunstantzia guztiak aintzakotzat hartuko direlarik, zera izango da espresuki: beraiek gainerako nazio eta hizkuntzen artean betetzen duten lekua zehaztea, hain zuzen, euren jatorriaren arabera eta baita euren balio eta garrantziaren arabera ere, edo, bestela esanda, euskal nazioak eta hizkuntzak gizadiaren historian bete duten paperaren arabera eta
|
horiek
hizkuntzaren kontzeptua bera ezagutzeko eta zabaltzeko duten esanahiaren arabera. Azken atal honek, halabeharrez, neure ideien eta konbentzimenduen ondorioak bilduko ditu ere, baina ziur nago —aitzineko bi atalak burutuko ditudan bezala burututa— beste edozein adituk posible izango duela hirugarren hau eraldatzea edo bere erara besteren bat garatzea.
|
|
2006
|
|
|
Azken honek, zaharrenen multzoak, oraindik oso proportzio esanguratsua agertzen du, baina, tamalez, adinaren poderioz ez du gizartean behar adinako eraginik. Agian euskaltzaleok aurkitu genuke bide bat hiztun
|
horiek
hizkuntz berreskurapen prozesuan eraginkorragoak izan daitezen. Egoera normalizatu batean banaketa honek hartuko lukeen itxura biztanleriaren adin banaketari dagokiona izango litzateke.
|
|
|
Irudi guzi
|
horiek
hizkuntza ideologia bat osatzen dute, frantzian elebakartasunari lotua dagoena. Hiru irudi nagusi dira:
|
|
|
Urrutiko lurralde menditsu
|
horietan
hizkuntza ezezaguna hitz egiten duten gizon menditarrak bizi dira, edozein gaiztakeri egiteko gai direnak, eta ez da batere arraroa lurralde hain desatseginetan gizon basati eta menperaezinak bizitzea, bide horretatik arrokak, sasiak eta basamortuak baitaude. Gainera itsasoak bertan bere besoak zabaldu zituen probintziak banatzeko eta bertatik ibiltzen direnak itsas-labar handiekin aurkitzen dira(...) 54.
|
|
|
Adibide moduan aipa dezakegu Picaudek nafar (nauarrus) etnonimoaren jatorria non verus zela idatzi zuela, hots,, ez egiazkoa?. Baskoien eta nafarren barbarieaz hitz egiteko frogak ere zeuden elizgizon frantses horren aburuz, herri
|
horien
hizkuntzan, ohituretan, etab. Aipagarria da, euskal hizkuntzaren glosario txiki bat jaso zuela. Ikus dezagun pasarte bat:
|
|
2007
|
|
|
halakotzat, bere banderatzat hartu du718 Mugimendu horretako hainbat kazetaren izenburuan völkisch berba ageri ohi zen; alderdi nazional-sozialistaren egunkari famatuari Völkischer Beobachter zeritzon [Behatzaile Nazionala]. Herder eta Humboldt-en hizkuntz filosofiaren arras kontrara(
|
horientzat
hizkuntzaren kontuan arraza ez da ezertan sartzen, eta herria, hori bai, sartzen da, ez da hizkuntza baino lehenagokoa, baina baterakoa, biek bata bestea eratzen dutela, gizon emakumeak eta hizkuntzak bezalaxe), mugimendu honetako teorikoentzat lehentasun osoa arrazak dizu, eta arrazaren ekoizpena da hizkuntza, arrazaren arimako (Volksseele) 719 ezaugarriak erakusten dituela.
|
|
|
Hizkuntzaren mundu ikuskeraren ideiak iturri konplexuak ditu: gnoseologikoak bai (Condillac, etab.), baina antropologikoak ere bai (Herder, Humboldt), baita literario eta nolabait kultural politikoak ere, eta
|
horiek
hizkuntza gutxietsien defentsarekin daukate zerikusia. Hizkuntza eta literatura alemanaren pizkunde modernoa gomutatu behar da.
|
|
|
Estrukturalistek ez dituzte gogokoak izaten hizkuntza eta pentsamenduaren era honetako azterketak;
|
horiek
hizkuntzaren egitura formala, semantika, filosofia eta kultura tradizionala, dena nahasten omen baitute. Alabaina Humboldt-en ikusmoldean, irakurleak gogoratuko duenez, hizkuntza ez da hizkuntza bera formalki soil, baizik eta, hori gehi hizkuntza horretan egiten den biziera guztia, literatura, etab., eta Humboldt-ek, hain zuzen, hizkuntza batean landuriko filosofiari eman dio inportantzia handia.
|
|
|
har genezake, eta, bestalde, urte
|
horietan
hizkuntza eta pentsamenduaz (doiago, pentsakeraz) zirkulu estrukturalistetan pentsatu denaren aurkezpen bikaina eskaintzen digu. Bestalde, aspektu horretatik ozta izan bada ere inoiz aintzat hartua, testu paregabea da gure pentsamenduaren eboluzioan une erabakigarri bati ohartzeko, etena alegia gerraosteko belaunaldi berrien pentsamendua mamitu duen existentzialismoarekin?
|
|
|
...ren egiazko adiera, analisiok ez daitezen, zentzu nazionalistan edo, nazio batzuen gora eta besteen beheresletzat ulertu645 Flexionatzaile, etab., ez dira hizkuntzak sailkatzeko kontzeptuak (txinerak, esaterako, kontzeptu horietako forma gramatikalik batere ez du!), baizik eta frasea eratzeko molde abstraktuaren kontzeptu formal soilak, «forma linguistiko posible abstraktuen» ereduak, gero forma
|
horiek
hizkuntza guztietan guztiak aurkitzen baitira gutxiago edo gehiago. Hizketaren moldaketa flexiboa abstraktuki da egokiena.
|
|
|
Baina horiek, kontzeptu «hutsak»? moldeak baino ez dira, horietan baitira husten, urtzen eta moldatzen kontzeptu enpirikoak, azken
|
horiek
hizkuntza bakoitzak bere erara moldatuak. Adibidez, hizkuntza batek zaldi kontzeptu enpiriko bakarra eduki lezake, edo errealitate hori bi, bost, hamar kontzeptu enpiriko ezberdinetan banatua; baina beti ere, bat hala hamarrak, kontzeptu enpiriko horiek errealitate, substantzia, zertasun kontzeptu «hutsen» moldeetan sentsuen datuak isuri eta pentsatu/ eratuak izango dira.
|
|
|
Izan ere, Eusko Legebiltzarrak 1999ko abenduaren 10ean berretsitako Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak eta 2004ko uztailaren 9an Baionan izenpetutako Euskararen Erakunde Publikoaren hitzarmen sortzaileak eskaintzen duten kokalekua kontuan izanik, bi alderdiek hitzarmen bat izenpetu dute 2007ko otsailaren 7an. Hitzarmen horren xedea da erakunde
|
horien artean
hizkuntza politika gaiez mugazgaindiko lankidetza garatzearen aldeko borondatea agertzea eta erakunde mailako harreman iraunkorrak ezartzea zein garatzea, herri erakunde bakoitzaren erabaki autonomia eta ibilmolde arauak errespetatuz.
|
|
|
Euskal komunitate linguistikoa, finean, errealitate natural bat da —inork ez du" euskaltasuna" asmatu—, eta horregatik hitz egin dezakegu ere euskal hizkuntz eta kultur eskubide etikoez: kontua da" problematika honetan", honela Setien," balio etiko batzuk daudela inplikatuta, hain zuzen, herrien kultura eta —bereziki—
|
horien
hizkuntza estuki lotuta daudelako pertsonen eta herri horien errealizazio osoarekin" 256 Gizakiaren izaera eta garapena, ikusi bezala, ezinezkoak dira gizabanakoen eta gizataldeen hizkuntzak kontsideratu gabe, eta, zentzu honetan, euskal hizkuntz eskubideak —beste hizkuntza guztiei dagozkienak bezalaxe— gizakiari berari loturiko eskubideak dira. Horregatik, eta euskarari begira, zera dio San Martinek:
|
|
2008
|
|
|
Beraz gero, libre direla nahi dutena erabakitzeko, teknikarien iritziaren aurkakoa bada ere. Alkatearen ustez, garrantzitsuagoa da herritan guztiei aukera berdina ematea, hau da ez dadila inor lanpostu horietan lehiatzeko aukeratik kanpo izan, eta behin lanpostua eskuratuta denbora emango zaie oraindik euskaldundu gabe dauden pertsona
|
horiei
hizkuntza eskakizuna bete dezaten.•
|
|
|
Beraz, eduki konplexu horiek kudeatzeko sistemak behar dira. Eta sistema
|
horiek
hizkuntza, makina bidez ikastea eta jakintza errepresentatzeko teknologia behar dituzte testuinguru berrietan aplikatzeko. Semantikan oinarritzen dira, hau da, kontzeptuetan, kontzeptuen arteko erlazioetan, eta ondorioz ontologietan, thesaurusetan.
|
|
|
Gaur egun, lan hori automatikoki egiten da normalean, LNPko tresnen bidez, eta gero, batzuetan, eskuz berrikusi edo desanbiguatzen dira analisi automatikoak. Tresna
|
horiek
hizkuntzaren araberakoak izaten dira, baina badira hizkuntzatik independenteak direnak ere, hizkuntzaren lexikoia eta eskuz etiketatutako testu multzoa edukita betiere (TreeTagger, adibidez). Bestetik, ez dira berariaz corpusak egiteko garatutako tresnak, beste erabilera anitz dituzten tresna linguistikoak baizik.
|
|
|
Helburu honen gauzatzeko 12" erronka nagusi" identifikatuak dira.
|
Horiek
hizkuntzaren transmisioan, gizarte erabileran eta hizkuntzaren bizindarrean(" bizkortasuna") banatuak dira. Gure ustez," mugaren alde honetan, hainbat hamarkadaz geroztik euskarak gainbehera azkarra jasaten du [ela]" ohartuz (EEP, 2006:
|
|
|
Babes instituzional handiagoa lortzea askotan lotuta egoten da hizkuntza talde bakoitzeko aktibista eta buruzagiekin. Aktibista eta buruzagi
|
horiek
hizkuntza komunitatea mobilizatzea lortzen badute, estatu eleaniztunen barruan babes instituzional handiagoa lor dezakete. Kalitatezko buruzagitzarik ez badago, gutxiengoaren taldeek aurreko belaunaldietan babes instituzionalaren
|
|
|
" exozentriko" ak (kanpoko bizindar testuinguruan jartzen badute arreta) edota" egozentriko" ak (pertsona bakoitzak bizindaregoeraren barruan norberak duen egoerari jartzen badio arreta). Uste
|
horiek
hizkuntza jokabideak aurreikusteko erabiltzen dira.
|
|
|
Hizkuntza gaitasuna, erabilera eta euskararekiko jarrera subjektiboa, hirurek dute harremana telebista euskaraz gehiago edo gutxiago ikustearekin eta egunkariak euskaraz gehiago edo gutxiago irakurtzearekin.
|
Horien artean
hizkuntza gaitasunak (euskaraz ondo egiteko gaitasunak, kasu honetan) garrantzi berezia du. Epe luzeko ikuspegiz, horiek indartzea ezinbesteko oinarria da euskarazko hedabideak baliatuko dituztenen kopuruak handitzeko.
|
|
|
Egokiagoa irizten diogu hizkuntz eskakizun
|
horiek
Hizkuntzen Europako Erreferentzi Marko Bateratura egokitzea, eta beste baliokidetza sistema bat ezartzea indarrean dauden beste ziurtagiriekin parekatzea errazagoa izan dadin.
|
|
|
Haatik, egokiagoa irizten diogu hizkuntz eskakizun
|
horiek
Hizkuntzen Europako Erreferentzi Marko Bateratura egokitzea, eta beste baliokidetza sistema bat ezartzea indarrean dauden beste ziurtagiriekin parekatzea errazagoa izan dadin:
|
|
|
hiru edo lau edo zazpi. Baina, nolanahi ere, orube kontu
|
horiek
hizkuntzaz haraindiko eraikuntza lanak dira gure buruzagi abertzaleentzat. Ez baitzaigu inon zehazten, gelen kopurua gorabehera, aitaren etxeko kideak gauzak egiterakoan nola mintzatuko diren.
|
|
|
Azken baliabideok beharrezkoak izango dira noski nazio suntsitu bat berriro eraikitzeko, horretan zalantza gutxi, baina faktorerik erabakigarriena ez da begiz jota dugun helburua, horretara iristeko modua baino. Eta, jakina, prozesuaren zer nolakoak baldin badira arrakastaren adierazleak, zer nolako
|
horien artean
hizkuntza da baliabiderik determinanteena.
|
|
|
Beren burua babesteko erabili zuten hizkuntza zaharra. Orain, aldiz, tximeletak harrapatzera joandako bi neskatila
|
horiek
hizkuntza bera erabiltzen ari ziren, baina jolasteko. Baita senegaldarren alaba hark ere.
|
|
|
Elkarren lehia areagotu egiten da, administrazio
|
horiek
hizkuntza batean baino gehiagotan lan egiten badute. Hori da Kanadako kasua eta, neurri apalagoan, baita gurea ere.
|
|
|
(zorionez, osasunaren kezka sortu eta zabaldu da gizartean). Testu
|
horiek
hizkuntza naturala erabiltzen dute eta sintaxi librea, baina hainbat termino espezializatu erabili ohi dituzte. Izan ere, objektuen ezagutza zientifikoa gizarteko kulturan txertatua dagoenean sartzen da, orduan bakarrik sar daiteke?
|
|
|
Ezinbestekoa da, gure ustez, esparru
|
horietako
hizkuntz formak biltzea, haien erabilera ikertzea eta era didaktiko batez zabaltzea.
|
|
|
Jaiotzen denetik haurrak gurasoekin batera komunikazio inguru askotan hartzen du parte, hala nola jatean, bainuan edo jolasean. Helduekin ari den ekintza
|
horietan
hizkuntza agertzen hasten da (Bruner, 1983). Formatu hauetan egindako ikerketa askok gurasoen parte hartze aktiboa nabarmentzen dute, haurrari hizkuntzaren eredu erraztua eskaintzen diotela-eta (Snow eta Ferguson, 1977).
|
|
|
Hizkuntza arabiarraren irakaskuntzan bakarrik diharduten zenbait akademia daude Nahiz eta hizkuntza orokorren akademia batek baino gehiagok arabiera beste hizkuntza bat gehiago sartu duen bere eskaintza akademikoan, hizkuntza hori irakasteko bakarrik erabiltzen diren akademiak nabarmendu behar dira, hala nola Avicena Arabiar Hizkuntzako Zentroa eta Iqra akademia Madrilen, Alqantara Kultura eta Hizkuntza Ikasketen Institutua eta Orientabide Arabiar Eskolako Faroa. Zentro
|
horiek
hizkuntza arabiarra hispanohablanteei irakasten espezializatuta daude. Besteak beste, arabiera estandarreko eskolak, Marokoko edo Egiptoko dialekto arabiarreko klaseak eta hilean 60 eurotik 100 eurora bitarteko prezioak eskaintzen ditu.
|
|
|
Are gehiago Iparraldeko kasuan, non euskararen ezagutza desestrukturazio prozesu arinean sartua dagoen. Hamar urtetan (hau da, 1991tik 2001era) euskararen ezagutza %33tik %25era pasatu da, eta bitartean euskaldun
|
horien
hizkuntz erabilera oso baxua da eta jaisten ari da. 1993an Iparraldeko euskararen erabilera euskararen kale neurketen arabera %7 bazen, 2006ko neurketaren arabera %4, 6 zen.
|
|
|
Hizkuntzen arteko harreman
|
horiek
hizkuntz politika aproposak, inteligentzia eta esperimentazioa eskatzen dute, jakinik euskararen tratamendua ere oso ezberdina dela lurralde eta administrazio bietan eta bere egoera sozialak osasun sintoma oso ezberdinak bizi dituela. Hezkuntza datu batzuk emate aldera, egun 18.000 inguruko atzerri ikasleria dago, itunpekoan %35 eta publikoan %65 Ereduka, %41 A ereduan matrikulatua, %29 ereduan eta %30 ereduan.
|
|
|
Argentina eta Marokotik edo Ekuadorretik etortzea gauza berbera ez den bezalaxe, eta are gehiago, Rif-etik etortzea lehen kasuari dagokionez, edo kitxua komunitatetik etortzea, bigarrenari dagokionez. Komunitate
|
horien artean
hizkuntza, erlijioeta identitate desberdintasunak izateaz gain, egoera sozial eta ekonomiko desberdinetakoak dira, edo hezkuntzaeta enplegu maila desberdinetakoak.
|
|
|
Kasu horretan, bi bide hartzen ditu diskurtsoak oro har: Quebecen harrera ahalmena zehaztea eta elementu demografiko
|
horiek
hizkuntz politikaren elementuekin lotzea.
|
|
|
Baina logika hori ez da formala, edukia ere logikari dagokio. Logikak, esan dezakegu, pentsamenduaren formak" sistematizatzen" ditu gauzekin lotuta dauden heinean, eta forma
|
horiek
hizkuntzan bere aztarnak utzi dituzten heinean. Forma horiek kategoriak dira, baina ez mugiezinak, mugikorrak baizik, errealitatearenak diren heinean.
|
|
2009
|
|
|
Baina badator olatua berriro. Neurgailu hau ere amaitzear dago, eta bitartean lan bikaina egin dute Kutxak eta Buruntzaldeko udalek, elkarren arteko jardun guztiak identifikatzen eta
|
horietan
hizkuntza ohiturak eta gaitasunak aztertzen. Erradiografia xehea daukagu orain, jardun guztien zerrenda eta horietan hizkuntzaren egoera jasotzen duena.
|
|
|
Neurgailu hau ere amaitzear dago, eta bitartean lan bikaina egin dute Kutxak eta Buruntzaldeko udalek, elkarren arteko jardun guztiak identifikatzen eta horietan hizkuntza ohiturak eta gaitasunak aztertzen. Erradiografia xehea daukagu orain, jardun guztien zerrenda eta
|
horietan
hizkuntzaren egoera jasotzen duena. Emaitza ez da bat ere txarra:
|
|
|
Hizkuntza irakasteko metodologia —Euskara beste irakasgai gisa erabiltzen denean, bereziki— erabat kontrajartzen da komunikazioan oinarritutako metodoekin; izan ere, metodo
|
horiek
hizkuntzaren ikuspegi funtzionalago batetik integratzen dute gramatika. " Gogoan ditut euskarazko eskolak:
|
|
|
Ahize AEK hizkuntza aholkularitzak IMHko euskara plana garatzeko 7 programa zehatz hauen gaineko metodologia landu zuen: erabilera, Erakundeko elementuak euskalduntzea bezain garrantzitsua da, gainerako prozesu eta ekipoetako helburuak lortzen laguntzea, eta, horretarako, prozesu
|
horietan
hizkuntzen kudeaketa egoki batek helburuak lortzeko izan zezakeen palanka efektua beti hartu da kontuan, planeko helburuak edota ekintzak deskribatzean. ezagutza, motibazioa, erakundetzea, jarraipena, finantzazioa eta komunikazioa.
|
|
|
IMHk betidanik izan du argi kudeaketa planak euskaren normalizazioan eragiteaz gain, IMHri bere helburu operatiboetan arrakasta lortzen lagundu behar ziola. Hau da, erakundeko elementuak euskalduntzea bezain garrantzitsua da, gainerako prozesu eta ekipoetako helburuak lortzen laguntzea, eta, horretarako, prozesu
|
horietan
hizkuntzen kudeaketa egoki batek helburuak lortzeko izan zezakeen palanka efektua beti hartu da kontuan, planeko helburuak edota ekintzak deskribatzean.
|
|
|
Google aipatu duzu, zenbateraino ari dira enpresa handi
|
horiek
hizkuntza prozesamenduan ikertzen?
|
|
|
Emaitza horri beste 1,5 puntu gehituko zaizkio laguntza horietakoren bat inoiz jaso ez duten eskatzaileen kasuan. Frantsesa eta alemana unibertsitarioentzat Ministerioaren beka honi esker, 1.300 ikaslek jaso ahal izango dute aurten 1.700 euroko laguntza, hizkuntza
|
horiek
hizkuntza ofizialak diren edozein herrialdetan frantsesezko edo alemanezko doako ikastaro bat finantzatzeko. 2009ko uztailaren 1etik azaroaren 30era bitartean egin behar den ikastaroak hiru aste iraunen du gutxienez, eta astean gutxienez 15 eskola ordu izanen ditu.
|
|
|
Hiru oinarri horien araberako urratsek soilik ekarriko dute benetako aldaketa demokratikoa Frantziar Errepublikaren aldetik, herrien eta
|
horien
hizkuntza eskubideen aldetik.
|
|
|
benetan hiztun direnen erkidegoa sendotzen eta trinkotzen ez badugu. Euskal hiztunak dira euskararen erabileraren giltza daukatenak, horregatik behar ditugu indartu
|
horien
hizkuntza jarduna eta jarrera, horregatik behar da hobetu horien euskararekiko lotura naturala.
|
|
|
Horregatik beragatik, ikusmira ez da eskolan bakarrik jarri behar, ez eta eskolan gehi haur garaiko familian. Horrezaz gainera, gazte
|
horien
hizkuntza gaitasunean, erabileran eta jarreretan eragimen bizia duten eskolaz eta etxeaz kanpoko solaskideak eta jardunguneak ere oso kontuan hartu behar dira.
|
|
|
Hedabideek oro har, eta gazteei dagokienez, ikus entzunezko hedabideek batez ere? eragin itzela dute herritarren hizkuntza ohiturak errotzean eta hizkuntza gaitasunaren garapenean; esana dugunez, bi
|
horiek
hizkuntza erabileretan eragin erabakigarria duten faktoreetariko batzuk dira. Asko da euskarak jokatzen duena hedabideen partidan, hizkuntza guztien antzera, baina bera baino pisu handiagokoak diren hizkuntzek dituzten baino arrisku handiagoak saihestu ditu gure hizkuntzak, ezinbestean.
|
|
|
Ez da hizkuntza hedatuenen hiztunekiko bereizkeriatzat hartuko eskualdeetako edo eremu urriko hizkuntzen alde neurri bereziak hartzea, neurri
|
horiek
hizkuntza horien hiztunen eta gainerako herritarren arteko berdintasuna sustatzeko badira eta euren egoera bereziak kontuan hartzera bideratzen badira.
|
|
|
Hizkuntzen arteko oreka aldarrikatzeak hizkuntzen arteko batuketa hobestera garamatza nahitaez, eta hizkuntzen arteko kenketa eta liskarrak erabat arbuiatzera. Mundu globalizatuan komunikazio globalaren premia du gizakiak, bistan da hori; baina pertsona eta herrien arteko komunikazio global hori guztiz bateragarria da pertsona eta herri
|
horien
hizkuntza aniztasuna gorde eta garatzearekin. Oreka hori aurkitzea da gakoa, eta horretan datza etorkizuneko giltzarria.
|
|
|
Kanta batzuetan, bai, iradoki edo egiten da, baina inoiz ez da esplizituki aipatzen âadibidez" paÃs petit" aipatzean, zer du gogoan Llachek, Katalunia bakarrik, ala Herrialde Katalanak bere osoan? â. Testu
|
horiek
hizkuntza komunean
|
|
2010
|
|
|
Inguru hori guztia, Nikaraguako iparraldea eta Honduraseko hegoaldea mizkitoen eremua da.
|
Horiek
hizkuntza propioa dute eta bizitza propioa, baina ez daude garatuak. Nahiko jota daude, eremua kaltetua da alkohola, drogak...
|
|
|
Eta, jakina, gauzak beste era batean esatea xinpatikoagoa eta politikoki zuzenagoa izan ohi den arren, lehian ari dira biak, espazioen lehian. Eta espazio
|
horietan
hizkuntzen artean eta hiztunen artean gauzatzen diren harremanak konplexuak dira oso, eta, euskaltzalearen ikuspegitik bederen, josita daude. Has gaitezen, bada, argi eta ilun horietako batzuk jasotzen, Leitzari egindako argazki sortatxo honen bitartez.
|
|
|
Eta, jakina, gauzak beste era batean esatea xinpatikoagoa eta politikoki zuzenagoa izan ohi den arren, lehian ari dira biak, espazioen lehian. Eta espazio
|
horietan
hizkuntzen artean eta hiztunen artean gauzatzen diren harremanak konplexuak dira oso, eta, euskaltzalearen ikuspegitik bederen, josita daude.
|
|
|
Loturok, gainera, egun inoiz baino indartsuagoak eta azkarragoak dira. Horren aurrean, ezin ukatu lotura
|
horiek
hizkuntzarentzat erabat suntsigarriak gerta ez daitezen sortu diren bitartekoak eta defentsa mekanismo praktiko nahiz psikologikoak ere inoiz baino indartsuagoak direla. Borroka eta lehia bat dago hor, baina gako nagusiak eta arrakastaren giltzak ez daude, neurri handi batean behintzat, herri euskaldunetan, beste nonbait kokatuta dauden zenbait botere guneetan baizik, boterea oso era zabalean ulertuta.
|
|
|
lurraldera ahalik eta gehien hurbiltzea, eta hizkuntza gutxituaren presentziari buruz ahalik eta informaziorik zorrotzena ematea. hauxe da, beraz, nire proposamena: ...izatea. normalizazioak gizartearen erabateko elebitasuna bilatzea arrazoizkoa dela uste dut (are gehiago, gizarte hori elebiduna balitz bezala aurkezten bada ofizialki). horregatik, hizkuntza gutxituaren ahozko ezagutza %90etik gorakoa duten eskualdeak jotzen ditut goreneko kategoriatzat, sailkapen hartan. kopuru hori ia elebitasun baten parekoa litzateke, praktikan, eta zalantzarik gabe, eskualde
|
horietan
hizkuntza gutxitua gizarteko komunikaziohizkuntza izatea guztiz lortzea ahalbidetu luke, eta edozein eremutan erabiltzeak ezinbesteko lege betekizuna izan luke.
|
|
|
EEN legeak dioenaz gainera beste hainbat kontu mahai gaineratu ditu, azken urteotan, etorkinen eskolaratzeak.
|
Horien
hizkuntza trataerak dimentsio berria erantsi dio hizkuntza normalkuntzaren jatorrizko formulazioari.
|
|
|
ahozkotasunean dago behaztopa harri nagusia287 Trebetasun lantze horretan eskolak izan dezakeen eragina ez da gutxiestekoa, baina bere neurritik ez da ateratzea komeni. Eskolatik kanpora pasatzen ditu gazteak bere esna ordu gehienak, eta ordu ugari
|
horietako
hizkuntza input bizia gabe kamutsa da, oso, eskola bide hutsez eskura litekeena.
|
|
|
Hori dela eta, kanpotarren enplegu eskariak %60 inguru hazi dira duela urte batzuetatik hona. Gainera, pertsona
|
horiek
hizkuntzaren zailtasun erantsia dute.
|
|
|
Generoa dela, gizarte eskalaren kokapena dela, erlijioa dela, lanbidea dela, korporazioa dela, iritzi politikoak edo ideologikoak direla eta, gizarte (ia) guztietan ezberdintasunak daude gizabanakoen artean. Ezberdintasun
|
horiek
hizkuntzan ere agertzen dira, eta bi modutan gutxienez. Hizkuntza giza fenomeno izanik, gizartearen ispilu da; beraz, gizabanakoen edo taldeen artean ezberdintasunik bada gizartean, hizkuntzan ere ispilatzen da ezberdintasun hori.
|
|
|
Adibidez, hizkuntza klaseen arteko ezberdintasunen ispilua bada, hizkuntzak klaseen arteko ezberdintasuna erreproduzitzen du ere. Kasu horretan, esatea egitea da, eta nola esaten den ere egitea da, sortzen du; eta egite
|
horietan
hizkuntza jarrerek zerikusi handia dute. Kriptikoegia ez izateko, adibide bat ematea da.
|
|
|
gertaera espazial eta gertaera biologiko bezala. Bizi baldintza naturalen bi forma
|
horietatik
hizkuntza komunitatera doazen erlazioak, egiaz, askotan izan dira adieraziak, baina beroriek —nahiz eta egiaz aintzat hartu behar diren ere— ez dira erabakigarriak. Espazioan bat egitearena, zinez, hizkuntza komunitatearen baldintza normaletako bat da —nahiz eta ez ezinbestekoa—, baina hemen erabakigarria dena ez da espazio naturala, espazio historikoa baizik.
|
|
|
submertsioak hizkuntza gutxituaren" asimilazioa" bilatzen duen bezala, immertsioak hizkuntza horren" berreskurapena" bideratu nahi du. Aipa dezagun ere, labur, badagoela hirugarren programa elebidun bat," mantentzea", zeinek bi instrukzio hizkuntza dituen, batez ere etorkinei begiratzen dien eta
|
horien
hizkuntza mantendu nahi duen290 Ondoren, bada, immertsio programen bestelako ezaugarri batzuk kontsideratuko ditugu labur labur: " Immertsioaren antolatutako eta ebaluatutako lehen esperientzia", honela Arnau," 1965ean Montrealgo ‘Saint Lambert’ eskolan hasitakoa da" 291, non ingeles hizkuntzako familiek euren haurrei frantsesa irakatsi nahi dieten, baina berori instrukzio hizkuntza bezala erabiliz292 Immertsioa, bestela, ez da programa itxi bat —instrukzio hizkuntza" noiz erabiltzen hasi" eta" zenbat erabili" galderak tokian tokian erantzun behar dira—, eta, beraz, immertsioak" hainbat errealitate soziopolitiko, kultural eta linguistikoren ondorio diren" forma ezberdinak ditu293 Esan dezagun ere, Cumminsi jarraituz, immertsioaren ikerketek —bi hizkuntzetan lortutako gaitasuna, errendimendu akademikoa eta ikasleen jarrerak neurtzen dituztenak— garbi erakusten dutela" elebitasuna" linguistikoki, kognitiboki eta sozialki" aberasgarria" izan daitekeela294 Kontua da, baina, immertsio programak ez direla automatikoki arrakastatsuak, baizik eta beroriek horretarako gutxienez bi baldintza bete behar dituztela.
|