|
2000
|
|
|
Justu une horietan, zerga berrien inposaketa ezarri zelarik, izurriteak nafar populazioaren erdia hiru urteetan hilobiratu zuen. Hots, bizirik gelditu zen erdiak zerga
|
horiek
guziei aitzin egin behar izan zien. Erregeak estatu modernoa sorrarazi zuen, eta hori norbaitek ordaindu behar zuen:
|
|
2001
|
|
|
Noiz konbentzituko gera ekonomikeria eta teknikeria guzien munstrokerietaz? Telebistan, automobilean,
|
horiek
guziengan bide datza zoriona! Hutsa, hutsa eta hutsa dira kontsumoko gizarte hunn xedeak.
|
|
2003
|
|
|
Hortik dira sortzen gero estatuak, populuak eta nazioak; hortik heldu ere jaidura txarrak eta gerlak. Baina, jaidura gaizto
|
horien
guzien ordenatzeko eta menderatzeko, Jainko Handiak ezartzen du, ororen gainetik, bere ordezkari zuzena, Errege subiranoa. Eta horrela,. Errege baitan dagoen majestatea, Jainkoaren handitasunaren irudia baizik ez da?, edo Bossuet berak dioen bezala:
|
|
|
Zamaltzainikuskizunak, aldiz, oinarri gisa 1930ekourte haietan Aragoi aldetik Zuberoara zetozen langileen inguruko giroa du, garai hartan espartinak biziarazi baititu Mauleko eta inguruetako familia gehienak, orain, zorigaitzez, ogibide hori desagertzera baldin badoa ere. Hiru rogeibat kantari, dantzari eta antzerkilari,
|
horien
guzien zuzendari, Pier Pol Berzaitz, Xiberoko idazle, ereslari eta kantaripa regabea. Ikuskizunaren berezitasun handiena da Zaragoza aldeko dantza eta kantari talde batekin lan egin dutela, eta amodiozko historia baten bidez, behialako bi komunitateen arteko kezkak eta arazoak erakutsi dituztela.
|
|
2004
|
|
|
Lizarra Garaziko akordioa ere hortik pasatu da. Elementu
|
horien
guzien ondorio, lurraldetasuna eta hizkuntzaren gaia ebidentziaren ardatz jarri da, elkarlana eta eraikuntzarako ausartzia berpiztu, Batera bezalako plataforma posible egin. Aitzin keinuak izan ziren jada EHEren bideseinaleen edo euskarazko xekeen kanpainarekin adibidez.
|
|
|
Matematikeraz jarraituz, bil ditzagun liferentzia xume
|
horiek
guziak, integra ditzagun diferentzial horiek giza-esperientzia guziko eremuan barrena, alkar ditzagun desberdintasun izpiak oro, eta nabarmen agertuko zaigu herri baten pleguaren berezitasuna, herri baten ezin azalduzko nortasuna pentsaeraren aldetik, bere nazio kulturaren giharra: Humboldt’ek" herri baten arima" hizkuntzak sortua.
|
|
|
" nagusitutako hizkuntza, nagusien hizkuntza baizik ez da". Hots, zertaz mintzo dira
|
horiek
guziok. Erantzuna ageria da:
|
|
|
Erantzuna ageria da:
|
horiek
guziok erresuma hizkuntzaz mintzo dira: Euskal Herria’n, Japon’en eta Ceilan’en.
|
|
|
Bizi beharrez ta hitzegin beharrez, zein da egiazko mintzabidea?
|
Horietatik
guzietatik kanpo dagoen hizkuntza, nola izan diteke mintzabide, nola izan dakiguke lanabes, eta bere funtsezko eginkizuna bete. Zergatik iraun dezake?
|
|
|
Zenbat" eskabide" ren buruan lortuko ditu
|
horiek
guziak euskerarentzat" Euskaltzaleen Biltzarrak". Milloi bat urteren buruan bai ausaz?
|
|
|
Ez da nehundik ere agiri nordikoak españolak baiño atzeratuago diranik, hizkuntzaren erruz... edo txekoak hindutarrak baiño!
|
Horiek
guziak ipuiak dira. Estadistikak eskuan, nork uka lezake" yankee" ak, ingleseraz mintzo dirala ta, beste guziak baiño argiago eta jakintsuago diranik?
|
|
2005
|
|
|
Gero irratia, euskal irratirik ez baitugu ukana hemen 1980a arte. Gero jin da telebista, eta
|
horiek
guziak frantsesez ziren. Beraz, frantsesa sartu da, ez bakarrik kanpoan, baina etxe barne guzietan, sukaldeetan, eta hor zer gertatu da?
|
|
|
Solas
|
hoik
guziak onartu dira eta (Decrept) burulehenak erran du, jaun suprefetaren xede bereko laitekela. Hortan, dio Landerretxe iskribariak, buru ratutzat utzi dira egitekoak eta hitzartu da, guzien nahitik, iragan urteko bilt zar buruzagi berak atxikitzen direla datorren urteko.
|
|
|
Oro har, sorkuntza
|
horiek
guziek erakustera ematen dute euskal kulturaren berritzeko nahia, bakoitzak bere gisara, eta opa dut bertze horrelako anitz obra dadin ondoko hilabete eta urteetan.
|
|
|
...................................................................., ikazkinak, zorrotzaileak, sukaldariak, ola gizonak...
|
horiek
guziek bakarrik deus guti egin zezaketen baina antolakuntzaren bidez botere handia eskuratu zuten. [...]
|
|
2006
|
|
|
Lan
|
horiek
guziak egiteko dirulaguntzaren bat izan duzue?
|
|
2007
|
|
|
Matematikeraz jarraituz, bil ditzagun liferentzia xume
|
horiek
guziak, integra ditzagun diferentzial horiek giza-esperientzia guziko eremuan barrena, alkar ditzagun desberdintasun izpiak oro, eta nabarmen agertuko zaigu herri baten pleguaren berezitasuna, herri baten ezin azalduzko nortasuna pentsaeraren aldetik, bere naziokulturaren giharra: Humboldt-en «herri baten arima» hizkuntzak sortua1177.
|
|
|
Lauzpabortz lagunek eusten zioten txotxongilo bakoitzari, eta ahalegin
|
horiek
guziek bat egiten zuten neurrian bihurtzen zen bizidun. Ikusleak, azken batean, panpinaren zerbitzuan egindako lana baizik ez zuen jasotzen ahal, zeren...
|
|
|
Xano hartu zuten, esku zangoak estekatu, garbitu ere hain zen zikina eta bereber utzia aspaldi hartan, eta herri beherean zen etxe zahar batetako borda erdi lurreratu batean zerratu zuten, janari gisa arto edo ogi bihiz ohatutako talo meta bat emanez ondoan. Eta Xanok,
|
horiek
guzien artean, ttiuttiuka eta hixtuz segitzen zuen, beti atxikiz ezpain xokoan, bere irri ezti eta umila.
|
|
|
|
Horien
guzien ondotik, hezurkin ixtorio hura ezeztatu zen berez, nehor ez zelakotz gehiago hortaz axolatzen, Señanen fama txarra ezaguna zen eta denak jakinean zauden haren karatera tzarraz eta gaizki egin nahiaz. Hainbeste nun, nehork ere ez zuen galdegin nolaz haren hezurrak Marletako bordan agertu ziren.
|
|
|
jauntzi, kadera, mahai, matalaz, bizpahiru platera, pixuntzi, aitzur, jorra, ile eta kilu, arrain zare eta amuhaga, mila motako arnes xehe andana batekin, dirudi mundu guziko ofizio mota guziak ezagutzen zituen.
|
Horiek
guziak ikusi zituelarik, Maddi hasi zen oihuka besoak zerurat altxaturik:
|
|
|
Beste auzo batzuen ganik jakiten da ere" usutan kalapitak ezagun ziren azkar, baita ere oihu, sakre eta beste", eta inkestak agertuko duen bezala, bi gizonak papotik loturik ere egon omen ziren egun batean, oihesturik, batak bestea kriminel izenaz akusatzen zuela. Poliza gizonek bildu lekukotasunen erranean jarraituz, arma batekin hiltzeaz gain, aipatua izan zen haizkoraz botatzea, espatarekin triperditzea, leize zulo batetarat botazea eta nork daki zer oraino, bainan
|
horiek
guziek ez dute funts mendrerik ere zeren eta bakoitzak iruditutako ideia batzu baizik ez baitziren.
|
|
|
Hau, baginakien nor zen, aspaldi hartan gure herriko artaldearen artzaina, berrogoita hamar urteak lerdenki ekartzen zituena, sabelez anple eta kolore gorritsuak izana gatik. Herriko ehorzketa, bataio, ezkontza, komunione, absoluzione, katexima, edo elizako ofizio guziak airean eremaiten zituen, baita ere, denbora berean, nortsu zen mezarat heldu goaitatzen, ilherrietako belardia tapikatzen zuten haurrak erasiatzen,
|
horiek
guziak ondorio eraginkor bainan irudimen gabeko jokabide batean. Igande eguerditetan, ardura heldu zen gure etxera jatera eta oilaskotik bietan hartzeko ez zen herabe.
|
|
|
Famili hartako jabek eskutan zuten kostako" villa" ederrenetarik bat, itsasoa alde batetik, mendia bestetik, bide zarratatsuetarik urrun, nihunezko arbola, lore eta edergailuz inguratua, parabisu ttipi baten antzako leku hartan. Gainera, oraiko josta eta aisaldi errextasunak oro plantatuak zituzten beren zazpi haurren (lau mutiko gazte eta hiru nexka) gero irus eta goxo baten menturan atxikitzeko etxetik sobera urrun joan gabe, hala nola, pizina, tenisa, barneko kirol eta nik dakita zer oraino, zerbait baizitaken
|
horien
guzien erabiltzea.
|
|
|
Orduan, beti gauza beraren entzutea, bere senarra gau guziez berantago sar zedin, bera lan ttipiz ttipi ibil zedin sekulan deus funtsezkorik kausitu gabe,
|
horiek
guziek nardatu zuten ene ama. Gainera, aitortu behar da emazte pollitaren eitea zuela, gaztea, beti irriz eta ongi apailatua.
|
|
|
... domaia duk, mintzatuko gintian oraino eta gainerat bazterrak alaituko ere... giroa berotuko... badik beharra gure etxeak egun...
|
horiek
guziak belhar pixka baten gatik... emazte horiek haatik... denak berdinak dituk ba... gauza guti aski samurtzeko...
|
|
2008
|
|
|
deitzen diogu. Irudipena dut, ordea, maiz mende
|
horiek
guziak bitarte edo etenaldi gisa ikusten direla. Batasuna galdu zenetik batasuna berreskuratu arteko etenaldia, hain zuzen, errekonkistaren narrazioa historia teleologikoa bihurtuz:
|
|
|
Hondarrean, hizkuntza espainiarra modu natural batez gailendu zaie penintsulako gainerako hizkuntzei. Are gehiago, harmonian bizi dira hizkuntza
|
horiek
guziak, lan espezializazioari esker: espainolak nazioarteko harremanetarako zein espainol guzien artekoetarako balio du; eskualdeko hizkuntzek, tokian tokiko mugen barneko intimitaterako?, poesiarako, familian solas egiteko edo otoitz egiteko.
|
|
|
Arestian azaldutakoa ez al da erregionalismo osasuntsuaren teoria? Zortziko edo sardana, izen
|
horiek
guziek Espainiako musikaren deklinabide askotarikoa osatzen dute; bertsoak edo saetak, espainiar nazio zabalaren gorpuzte zehatzak dira.
|
|
|
badira, adibidez, bertze egile batzuen liburuetatik hartutako paragrafoak, iturria aipatu gabe; Nabarraldekoen testuetan proposaturiko tesietan zer den berria eta zer den zaharra, zer den dudazkoa eta zer den zalantzarik gabea ez da beti adierazten; eta eta abar? Puntu
|
horiek
guziak Larreak ederki aztertu dituenez, ni ez naiz orain luzatuko.
|
|
|
Berlingo harresia 1989an erori zenetik, ezagunak genituen nazionalismo hurbilekoei, komunismoaren pean egondako Europako nazionalismo berri eta ordura arte ikusgaitzak gaineratu zitzaizkien. Jugoslavian, Sobiet Batasunean, Txekian, toki
|
horietan
guzietan nazionalismoa lehen mailako indarra bihurtu baitzen, modu batean edo bertzean. Nazionalismoaren tokian tokiko agerraldiak biderkatu ziren neurri berean biderkatu ziren haren inguruko hausnarketak, eztabaidak eta azterketak ere.
|
|
|
pilotari batzu badira beste dohain bat lotzen diotenak jokoari, hala nola kantari, edo bertsulari edo musikari eder izanez partida ondoetan. Iratchet zenari arras egoki zitzaizkion
|
horiek
guziak, hain zen lagun xarmegarria konpainian! Beste dohain bat ere bazuen arraroa:
|
|
|
Ez dea izan Jean Pierre apeza, orotan berdin barna, ala gazterian, familie tan, ala semenarioetako hezkuntzan beti kontseilu onekoa!
|
Horiekin
guziekin batean apez zintzo bezain lagun goxoa, lehengo osasun arazo batzu ere gain
|
|
|
5 Esaldi
|
horietan
guzietan bada gauza bat baino gehiago ohartzeko modukoa, baina orain sintaxi kontu batzuetara mugatuko gara. Kontura gaitezen hor badirela bi esaldi multzo:
|
|
|
6 Nolanahi ere, esaldi
|
horien
guzien ahoskera ez da neutroa. Doinuak garrantzi handia du.
|
|
|
Orpustan eta A. Arkotxak Bordeleko unibertsitatean, T. Peillen eta X. Videgainek Paueko eta Aturri aldeko Unibertsitatean, neronek CNRS delakoan, beste lankide batzuekin, haztera lagundu duguna. Ez da harritzeko lehenago goi mailako erakunde akademikoetan egin lan
|
horiek
guziak aitorturik, Jean Haritschelhar Doctore> Honoris> Causa> egin nahi izan baitzuen Euskal Herriko Unibertsitateak 1992an.
|
|
|
Baina zer balio dute obra, despendio eta lan
|
horiek
guziek orai arte bezala kampo herriek lehertzen balin bagaituzte bihiz eta aziendez eta gehiago dena hiri handitan diren tratularien meneko bizi behar. Gure ganat zuzenki ethorri behar luken dirua badoha kampo herritarat; guretzat bakharrik gelditzen dire gaizki saldu ondoan gure bihiak eta aziendak, zergak, phetchak eta bethi eta gehiago pagatzeko izurritea.
|
|
|
Zer tratamendu behar duten arbolek, nola chertatzen diren?
|
Horiek
guziak laborari gehienek ez dakizkiten gauzak dire.
|
|
|
Kanpoan aldiz, ateraldiak, trukaketak eta bidaiak egin ditu dantza taldeak.
|
Horiek
guziak gogoratzeko argazki erakusketa bat prestatu zuten Zirikolatzeko sortzaileek. Erakusketa biziki hunkigarria izan zen jende ainitzentzat adixkide ainitzen bilgunea baita Zirikolatz.Goizeko mezaren ondotik, urtebetzeko argazkiak egin ziren lehenengo eta oraingo dantzariekin, eta gero dantza batzuk tarteka eginez, 400 lagunek elgarrekin bazakaldu zuten Ibarrungo Inharrea baserrian.
|
|
|
Literatura arloko adituen arabera, Gorrailek populu xumea lezake ordezka, goi klaseen jarrera salatuz baita burgesia, erlijioa, zergak, gosetea, gerlak eta bere ibileren kontaketa lehengo gesta kanta ipuin moldearen parodia irudiko bat liteke. Egia erran, nik haurtzaroan irakurri nuenean ez nuen holakorik susmatu, baina idazki hori doi bat barnatzen baldin badugu gure heldu begiekin, akats
|
horiek
guziak salatuak direla argi eta garbi ohartuko gara. Eta, gainera ikusiko ere, gaurkoari begira, antzekotasun anitz kausi daitekeela. Euskal literaturan ez bada haurrei buruz argitaratu kondaira eta ipuin eskasik, uste dut erdal hizkuntzetako obrek ere badutela beren interesa eta beren lekua, euskarazkoek erdarazkoetan behar luketen bera funtsean, eta gisa horretan" le Roman de Renard" ipuin bildumaren euskaraz plazaratzeak irakur gura bultza lezakeela, euskal literatura ahultzeko partez aberastuz, euskarazkoak erdarazkoa egin lezaken bezala, funtsean! Erdi aroko idazkiak izangatik, Gorrailen ibilerak ez dira istorio serio eta tristeak, irri eta trufa jokoek anitz leku hartzen dute.
|
|
2009
|
|
|
Euskal Herrian, esaterako, askapen mugimenduak gai eta jarrera
|
horiek
guziak oso berezkotzat bizi izan ditu azken hiruzpalau hamarkadetan, eta oraindik ere ditu bizitzen. Ondorioz, gaur egungo zenbait diseinuzko ezkertzale aurrerakoi bakedunei zera bota behar zaie aurpegira; bat:
|
|
|
Hain zuzen ere, Villasanteren omenez argitaratutako Iker 6 liburuaren aurkezpenean hauxe adierazi zuen Haritxelharrek, 1992an: ?
|
Horiek
guziak [OEH, Atlasa, Gramatika, Onomastika eta Literatura ikerketak] sortu dira Aita Villasante euskaltzainburu zelarik. Eta orain zer egin?
|
|
|
Euskal Herrian hori guzia are eta nabarmenagoa da bizi dugun egoera krisi egoera delako, eta agerian uzten dituelako, ezbairik gabe, kontraesan
|
horiek
guziak. Krisi honek (aldaketa garaia esan nahi dugu" krisi" terminoarekin, hartu hiztegia eta begiratu krisiaren esanahia) etikaren terrenoari afektatzen dio zuzen zuzenean.
|
|
|
Amak gauz
|
horiek
guziak aspalditik ongi konprendituak zituen. Badakizuen zer zen neska gazte eta emazte izaitea.
|
|
2010
|
|
|
Orobat erdiakBeltzez estaliakOdolez betiakInozent trixtiakZonbait alferren gatik
|
hoiek
guziak.
|
|
|
Bistan dun, misionestak ere gizonak ditun! Zer uste dun ene adinean ez dazkidala
|
horiek
guziak. Uste dun ni ere ez naizela besotik besora gizonekin ibilia...
|
|
|
Baina jaiotzak, heriotza izaten omen du zor, eta handik bi urtera hilen zen haur
|
horien
guzien amona Katalin" Xume" deitzen ziotena. Gaixoa, Errekaundiko baxter batean, betiko txokora joanda harropa garbitzen ari zela, bertan hila harrapatu baitzuten, Zubiaundiz goiko putxulo batean.
|
|
|
Baina, nahiz 1827an libre geratu Orreagari urtero pagatzen zion kanonetik, Berdabiok bazuen oraindik beste urte batzuetan zer edo zer kitatu beharra Orreagari, laudemio, fadigas y demas condiciones referentes al contrato enfitautico delakoak hain juxtu, eta lege zaharreko kitapen
|
horietatik
guzietatik erabat libre 1852ko otsailaren 23an utzi zutela dirudi. Hara 1857ko buruilaren 30an atzera Berdabioko jabeak egiten duen eskaria, beintenakoek 1852ean erabaki zutenari erantzunez [473]:
|
|
|
|
Horiez
guziez gainera, hona beste aipua, gure protagonista ongi hango semea izateaz gainera, izengoitiz ere" Berdabio" deitzen ziotela ederki erakusten duena [188]: Poder para presentar testigos de Joseph de Echagaray, Berdabio, y Joseph de Quillaberri a favor de Joseph de Yñarra vecino de Goizueta.
|
|
|
Eta ondoren,
|
horien
guzien berri ematen du. Berdabion maizter bizi zen Miguel Bidegain hori, sortzez del lugar de Alduide del valle de Baigorri en Francia omen zen, Joan eta Maria Etxeberria arizkundarraren seme.
|
|
|
Animo ikerle! Ikusi batera, behintzat, Berdabioren honek baino askoz errezagoa baitirudi, ematen dituen datu eder
|
horien
guziengatik.
|
|
|
Horrek esan nahi du urte
|
horietan
guzietan, gutxi goiti beheiti 1250 aldetik 1750 aldera bitartean, pribilegio horren jabe izan zela Nafarroako mendialdeko jendea, baina endemas merkatu guzia bere menpe zeukan olajauna.
|
|
|
Homosexualak armairutik atera daitezke, baina nola ahaztuko dute jasandako erdeinu historia luzea?
|
Horiek
guziek bezala, berbereek edo euskaldunek ez dute borroka egiten hurrengo
|
|
|
Imajinatzen dute errautsez egindako orea ilean igurtzita burua ez zaiela soilduko. Marokoko usadio
|
horietan
guzietan, ondorio onuragarria keari egozten omen diote erabat; ahalmen magikoa omen du, gizon, abere, fruta arbola eta uzta, denetarik zorigaitza urrunarazteko.
|
|
|
uniformetasun hori heziketa literarioaren ondorioa da. Hau da, Hizkuntza Akademiak finkatzen du letren, hitzen eta esaldien balio fonetiko eta gramatikala; irakaskuntzak, liburu eta periodikoen irakurketak eta, halaber, nazio bereko eskualdeen arteko harreman ugariek, medio
|
horiekin
guziekin ikasten da Akademiaren arauak jarraitzen, era gutxi gorabehera uniformean hitz egiten, eta halakorik ez dute ez arrifiek ez munduko beste edozein partetako barbaroek". 322
|
|
|
Arrazoi
|
horiek
guziak batzen zituen Cecil J. Rhodesek bere proposamenean:
|
|
|
" Arrifeko dialektoa, guri bereziki interesatzen zaiguna, ezagutzeak asko errazten du beste dialektoen ikasketa, neba arrebak direlako dialektoak, hizkuntza beraren aldaketa txikiak. Dialekto
|
horiek
guziak gramatika bakar bat dute eta hiztegi funts komun bat. Desberdintasunak alfabetoko letra batzuen ahoskeran gertatzen dira eta dialekto eskualde bakoitzean topatzen diren hitz batzuetan". 241
|
|
|
Mende bete eman zuen Frantziako estatu errepublikanoak mugen barruko jendea asimilatzen.853 Errepublikak gizabanako partikularrari indibidualizazioa ematen zion, hau da, eskubideen nolabaiteko aitortza, baina aldi berean totalizazioa ezartzen zion, gizabanako arrazional, autonomo eta ustez eragile
|
horien
guzien totalitate uniforme bat moldatu behar zelakoan.
|
|
|
estatubatuar beltzen borroka, Vietnamgo gerlaren kontrako protestak, 1968ko maiatza, feminismoa, ekologismoa eta abar. Mugimendu
|
horiek
guziek politika handiaren arazoak planteatzen zituzten berriro.
|
|
|
Galdatzen ez duenari
|
horiek
guziak emanak zaizkio.
|
|
|
|
Horiek
guziak zuen belarriek orain entzuten dituzten azantzak dira.
|
|
|
|
Horiek
guziak itxuraldiak baizik ez dira.
|
|
|
Su Berria zuen baitan pizten baldin bada, gauza
|
horiek
guziak ezer ez dira.
|
|
|
Jostagailuak, jakitatea eta janaria aitzinetik apailatua, eskarmentua* aitzinetik bideratua,
|
horiek
guziak haurrak errezebitzen ditin, eta horretaz gohaindura din.
|
|
|
|
Horiek
guziak koldarkeria eta fede eskasiak ditun.
|
|
|
|
Horiek
guziak ondorioak eta geldotasuna* baizik ez ditun.
|
|
|
|
Horiek
guziak jausten diren keak ditun eta lur guzia oihal ilun batez estaltzen diten. Osoki erretzen ez dena kea dun.
|
|
|
|
HORIEK
GUZIAK ZUEN BAITAN DIRA.
|
|
|
Baina gauza
|
horiek
guziak deseustatuak izateko garaia dator.
|
|
|
Arno Berriaren iragarpena aski dun puska itsatsien zartarrazteko eta purruskatzeko.
|
Horiek
guziak ez ditun gaur hautsi, baina orain dun heltzen Arno Berria.
|
|
|
Geroztik, zauria irekia da zeren zauri odoltsu bakoitza, indar itsuaren labanak ireki zuena, min bakoitza, oinaze bakoitza,
|
horiek
guziak HAREN Bihotzean bilduak baitira.
|
|
2011
|
|
|
Osaba Alfonsori aukera hori gustatu zitzaion, bi asterik behin errefera emanez, bere, lobak? abiarazi mintzadoinu horretan, hots, lagun eta adiskideekilan ukaiten dugun intimitatezko tonua, non ez baita soberako azalpenik behar solasaren aditzeko; eta erantzun
|
horiek
guziak blog batean zintzilik egon dira, nornahiren begi bistan.
|
|
|
orainaren eta iraganaren arteko koherentzia beharra, hemengoaren eta hangoaren arteko kontraerranak, herrira itzultzeko eta lagunak berriz topatzeko esperantza, egunen batean, gure herriaren existentzia arazoak kopondurik direnean eta laxotasunaren denbora etorria, etortzen bada.
|
Horiek
guziak, keinuz eta elez, zeharka edo zuzenean aurkitzen ahal dira, fronteko gutun, hauetan.
|
|
|
hola izanen zela orai! Adina baitut, ikusten ahal dut azken 50 urte honetan zer iragan den, nola aldatu diren gauzak, ikusiz nola sortu den bai prentsa, bai irratiak, bai telebista eta
|
horiek
guziak, eta orai bai Internet eta nahi duzuna, eta euskara sartua dela denetan! Eta ezar ezazu zer zen duela berrogeita hamar urte!
|
|
2012
|
|
|
• 1775ean, Guiberteko kondeak, Hazparneko bospasei mila jenderen oldartzearen berri eman zuen. Zioenaz, jende
|
horien
guzien artean emazte anitz bazen. Denen buru, emazte gazte eta polit batek[...] zioen:
|
|
|
|
Horiek
guziek hilobien lekua adierazten zuten hilerri giristinoetan. Baionan, Bidaxunen eta Bastidan, juduek beren hilerriak bazituzten.
|
|
2013
|
|
|
Aitarekiko harremana ere asko hobetu zela gogoratu du Jose Marik: «Urte
|
horien
guzien ondoren, lagun minak ziren. Asteburuetan elkarren zain egoten ziren, patxaran bat hartzera joateko».
|
|
|
Bigarren artikulu horrek ere erakutsi zuen giristinoak soldadu eredugarriak izan zirela, eta aldi honetan, iraganeko bazterketari begira baino gehiago, bazterketa hori ez errepikatzeari begira jarri zuen soa Blaise Adémak. Ideia hori apaizen engaiamenduari buruzko artikulu
|
horiei
guziei gehitu behar zaie. Ez ditugu berriz ere zerrendatuko edo aipatuko.
|
|
|
Ikusten ginituen ba aitzinamendu eta oldar
|
hoik
guziak mugaz hunainditik, bainan okerrek bezalatsu: erdizkaxe.
|
|
|
Gauden halere azkar eta konfiantzaz betheak, lanari bethi jarraikiz. Gure lurrrak, gure indarrek, gure legeek, gure bihotzak bilhakaraziko ditu emeki emeki frantses, arrotz
|
horiek
guziak. Frantses epel behin, nahi badugu, bainan denik ere frantses.
|
|
|
Ikusi ditu etcheak erreak edo biluziak; karriketan oheak, mahainak, kadirak, untziak porroskatuak; sagar ondoak, udare-ondoak, eta holako bertze arbolak, gaichtakeriaz moztuak eta han berean utziak. Nigar egingarri zen
|
hoik
guzien hola ikustea. Nork beiratuko ditu holakoak ikusi dituzten soldado frantsesak izigarriki mendekatzetik, Alamaniako lurretan sartuko direnean?
|
|
|
Ikusi ditu etcheak erreak edo biluziak; karriketan oheak, mahainak, kadirak, untziak porroskatuak; sagar ondoak, udare-ondoak, eta holako bertze arbolak, gaichtakeriaz moztuak eta han berean utziak. Nigar egingarri zen
|
hoik
guzien hola ikustea. Nork beiratuko ditu holakoak ikusi dituzten soldado frantsesak izigarriki mendekatzetik, Alamaniako lurretan sartuko direnean? 1089
|
|
|
Ikastolen aldeko urratsak egin dituzten tokiko botereen aurka egiteak, hizkuntza gutxituen Europako hitzarmenaren izenpetzea berresteari oraindik ere uko egiteak eta, orokorki, Paris aldetik ufatzen sumatu daitekeen jakobinismo berrindartu baten haize beltzak...
|
Horiek
guziek iragar diezagukete jazarpen garaiak bueltan direla eta, ondorioz, borroka egin beharrarenak ere. Geroak argituko du...
|
|
|
Baten batek pentsatuko du, beharbada, Ederlezi ez zela" egiazko" pastoral bat, udan aspaldidanik eman ohi diren ikusgarri jendetsu horietarik bat ez baita izan eta, aktore kopuru gutxikoa izateaz gain, bi ordu baino laburragoa baitzen. Ikusmolde
|
horietan
guzietan okerrean izango da, baina. Izan ere, pastorala edo trajeria ez da definitzen plazaratu egiten den garaiaren arabera, aktore kopuruaren neurrira edo luzera kontu baten ildotik...
|
|
|
Denak ez zeuden konforme, ordea. Arraitzek muturra okertu eta bekainak goiti egin zituen gogorazio
|
horiek
guziak aditzean: " Pitokeriak!".
|
|
2014
|
|
|
Ondoko urratsa aktore
|
horiekin
guziekin biltzea izanen da; LEASeko arduradunak, departamenduko laborantza ganbera, BLE eta EHLG. Erakusteko legitimoa eta egingarria dela egitasmoa.
|
|
|
Biziki maite ditut txoriak, eta, gainera, txoria ere hala ari baita kantuz tioka. Alegera, ontsa beztitua izatea poza, kantatzeko libertatea ukaitea eta zuhaurren arropa egitea; ideia
|
horien
guzien nahas mahasa da Tioka enpresaren izena (www.tioka.net).
|
|
|
2012ko udazkenean lan bidaia bat egin behar izan zuen Cuzcora, eta hori da lan honen abiapuntua, edota aitzakia: Nola bakarrik ibiltzen nintzen maiz kara hango karriken artean, Cuzcora egin nuen bidaiaren artekek hainbertze oroitzapen ekarri zizkidaten gogora, nire bizitza lanbrotuan zehar zinez edo ustez gertatuak, eta
|
horiek
guziak mantso mantso paper mutur batean paratzen hasi nintzen?.Esan zuenez, liburuan badira datu autobiografikoak, baina ez da autobiografia bat, inondik ere; liburuan egiazko historioak narratu ditut, fikzionatuz, historioak ia ia istorio bihurturik, baina ez da nobela bat; liburuan hausnarketak egiten ditut, han hemenka, baina ez da saiakera liburua; bidaiak ageri dira, baina ez da bidaia libur... Puzzle bat da liburua.Gazte atera nintzen etxetik gaineratu zuen hamar urte baizik ez nituen, eta kolkoan sartu nituen, isil isilik, garai hartako historiak.
|
|
|
PATTIN: Orai ere, eni pitsik aipatu gabe,
|
horiek
guziak deliberatu dituzu. Gero asaldatuko zira gure etxean emaztea dela gobernadore entzuten duzulakotz.
|
|
|
Okertu dela, baina han aitzinean ezkerrerat hartuz gero, oihan bat gurutzatu eta helduko dela, 49.a han dela, ontsa uste badu. Luro harritua baita uso
|
horiekin
guziekin, gerla denbora osoan halakorik ikusi gabea denez, Geyk azaldu dio uso berriketariak direla, minutuan bi kilometroko bidea egin dezaketela, eta mezuen igortzeko erabiltzen dituztela. Tabakoa partekatu dute, Lurok ekarria baitu Julien anaiak etxean egin azken tabakotik.
|
|
|
Musker argi horiekin argitzen dute su zelaia, eta pozoia eta kea hedatzen dituzten obusak igortzen atsedenik gabe. Laino sendo eta trinko bat altxatu da leherketa
|
horiekin
guziekin, deus ikusten uzten ez duena. Tiro barreiatuak eskatzen ari dira komandanteak, pentsatuz eta botxeak noiznahi agertuko direla erreken aitzinean, laino sendo hori ebaki eta barnerat jauzi egin nahiz.
|
|
|
" Otoitz egin dezagun", erran dio Jeanette emazteak, esku biak harturik senarrari. " Lurdeseko otoitz
|
horiek
guziek ez dute bada emaitza handirik ekarri", pentsatu du Paskalek. Baina gero, damuturik eta lotsaturik pentsamendu horiekin, fermuki lotu zaio emazteak gidatu otoitzari, pentsatuz eta ideia zoro horiek fueratu eta zintzoki portatzen bada emaztearekin larrutan eginen duela gerlarat partitu aitzin, behin bederen.
|
|
|
Espainolen beldur direla, Xantiago Fourcaderi; aditua dutela Belateko lepoan barrena heldu direla karlistak, frantsesen kontra egitera, Beran eta Elizondon metatuak direla; defendatzekotan, emazteak eta oro soldadu moldatu beharrak izanen ote dituzten. Espainolak gerlan sartuko diren berri
|
horiek
guziak Ahuntz Karrikatik heldu direla, Paskal Etxekoparri; jaun erretorea aritua dela bazterren lasaitzen. Soldaduen hil mezu batzuk helduak direla Arnegirat, Filipe Lurori; ea guziak ontsa ote diren, haiek baietz, eta esperantza dutela Filipe su hegian izanen ez den, baizik eta gibeleko lanetan; Julien anaia lotu zaiola ikazkintzari, egunero eta Filipe anaiaren aire handiagoa hartzen ari dela, eta hasia dela ere tabako hazien landatzen.
|
|
|
Ellande Arraietek ez du letrarik jaso, Txiletik heldu berria baita, senideek ere justuki jakinen baitute non den orai berean. Baina gainerateko soldaduei, hilabete eta erdiz bihotza guziz gotortu eta beren buruez ahantzi diren soldadu hauei, negar malkoak jausi zaizkie uharka; iduri du errekako lohiak biderkatu direla negar
|
horien
guzien ur gaziekin, zotinka behar baitute aritu, alemanek ez dezaten fitsik ere aditu, eta iduri du, lohiak biderkaturik, erreketan zangoak barnago eta barnago lurperatu zaizkiela, lurrak irentsi behar dituela, lehendik abantzu lurperatuak bezala ez badira. Arrapostuak biharko galdegin dizkie sarjantak.
|
|
|
Arnoa isuri!". Oinetako galduen ordainak badira nonahi, zernahi neurritakoak, hildako soldadu
|
horienak
guzienak, ez du arrangurarik lohiak irentsi zapatarengatik. Baina lurrerat isuri duen Fismeko arno xahar horren gisakorik nekez kausituko du eztainuzko edalontziak berriz:
|
|
|
Literaturaz bertzelakoak dituzte solasak gizon hauek, eta deus gutik batzen ditu, salbu eta libreta hori bat, soldaduarena, eta paper gorri bat, non agertzen baita norat behar duen aurkeztu bat eta bederak, eta zein orenetako; deus gutik batzen ditu, salbu eta alemanak oro zapartatzeko grina itsu batek; deus gutik batzen ditu solasetan ere, salbu eta gerlako berriek eta soldaduen ikasgaiek, zaharrek gazteei atsegin handiz irakasten dizkietenak. Badoaz gizon
|
horiek
guziak Baionarat, amak eman Lurdeseko amabirjinaren zilarrezko medailarekin zenbait, herriko erretoreak oparitu medailekin bertze zenbait, are medailarik eta sinesterik gabe bertze batzuk, baina ber asmo eta kuraiarekin guziak edo abantzu guziak. Zalgizeko gazteak, Mendikotako kuadrilla hura kantuan, Kalixtro, Pierre Agerre, Pauerat abiatuak dira, Infanteriako 18 eta 218 erreximenduen aitzinean aurkezteko, baina gainerateko herri gehienetako gizonak, 21 eta 48 urte artean dituzten eta armadarat deituak izan diren gizon hauek, Baionarat doaz gaur.
|
|
|
Ellande Karrikirik eta Bixenta Larregaraik ere ikusi dituzte partitzen Iholdiko gazteak, eta haien alde otoitz bat kartsua egin diote Santa Genobebari, Angelus otoizteko orena ez denez oraino; otoitza bururatu duelarik, bertze otoitz bat egin dio Ellandek Tourseko San Martini, eskertuz eta hirutan hogeita hamar urteak ontsa beteak edukitzea, gizon horiekin partitu beharra izanen baitzen gazteago balitz. Jean Cazauxek eta Etien Petitek aulkian jarririk ikusi dituzte partitzen gizon
|
horiek
guziak, Kanbon, Ederreniako gerizpean: badoaz gazteak eta hain gazte izan gabe ere armadarat deituak izan diren gizon horiek, arrangurarik gabe, irri zabal bat aurpegietan, lehen inperioaren aldian hamalau baigorriar haiek pilota partida irabazi eta Rhin ibaiaren inguruetarat itzuli ziren ber sasoiarekin.
|
|
|
Baionan, Helio Santosek ez arranguratzeko erran dio Etien Bonnati, izanen dela boxeo matxa jokatzeko xantzarik oraino; dirua bahituran dela gerla bururatu arte, eta Etien zainartua izanen dela gerlatik itzuleran, aiseago duela garaituko ring gaineko arerioa, gerlan gogorturik giharrak. Santos eta Bonnat mintzo diren karrikatik hur, Bettirik, Genieko zubiaren izkina batean bermaturik, orenak eta orenak egin ditu gizon saldo horiek Baionarat sartzen ikusten eta haien alde otoizten, bonetaz adio egiten soldadugai gazte
|
horiei
guziei, trenez, karrosaz, bizikletaz, zaldien eta mandoen gainean, dilijentziaz, autoz, eta gaineratekoak oinez, heldu diren gazte aldra horiei, eta hain gazte izan gabe ere mobilizatzerat deituak izan diren gizon horiei. Oldeak eta oldeak ikusi ditu Baionarat sartzen Bettirik.
|
|
|
Oldeak eta oldeak ikusi ditu Baionarat sartzen Bettirik. " Zeinen armada ederra behar duten osatu", pentsatu, eta damu izan du 30 urte soinetik ezin kendua, gizon
|
horien
guzien haurride gerlarat partitu ahal izateko. Bertze gisaz errateko, Bettirik ere nahi lituzke Barbier erretorearen hitzak entzun tenore honetan," Bai Jainkoak nahi du zure xokotik joan zaitezen gurea bezalako anitz xokoz egina den Frantziaren begiratzera", soldadu gazteak kuraiatzen ari, benedikazioak partitzen.
|
|
|
Bertze gisaz errateko, Bettirik ere nahi lituzke Barbier erretorearen hitzak entzun tenore honetan," Bai Jainkoak nahi du zure xokotik joan zaitezen gurea bezalako anitz xokoz egina den Frantziaren begiratzera", soldadu gazteak kuraiatzen ari, benedikazioak partitzen. Bettirik ere nahi lituzke instrukzioak eta manuak jaso gazteluan, eta Alsazia eta Lorrena horietarat joan, ez Baionako Alsace Lorraine karrikarat, baizik eta Alemaniak beretu nahi dituen bertze eskualde horietarat; Bettirik ere nahi luke joan eta botxe tzar
|
horiek
guziak kalitu, baioneta sastakatuz erraietan; Bettirik ere nahi luke, gaur den egunean baiones zintzo orok nahi duen gisaz, Frantziaren alde hil. Gaur den egunean Baiona oro soldadu baita, oro odol gazte, oro frantses trapu, oro jendarme, oro gerlako eta mobilizazioko afixa, oro karrikan" Dernière dépêche!" oihuz ari diren mutikoak eta berrien xerka kazeta horien erosten ari diren gizonak, oro espantu eta" Biba Frantzia!", oro solas, azantza, kantu eta besta.
|