|
2000
|
|
|
Batere eskarmenturik gabekoak ginen, ezjakinak langintza berri hartan, ez
|
genekien
zer egin eta nondik nora hasi. Baina ilusio handia genuen:
|
|
|
Termoluminiszentzia izeneko sistema berri bat badago eta horren bitartez ari gara zeozer egiten. Orain arte esaten genuen Lezetxikiko hezurra zaharra dela, 100.000 urte baino gehiago dituela, baina zenbat gehiago ez
|
genekien
: 150.000, 300.000, 400.000 urte...
|
|
|
(...) Kontziente izatea, hor dago koxka. Lehengo ikastetxeetatik ez
|
genekien
, noski, baina gaurko haur eta gazteen artean ere, zenbatek ikasten du Nafarroari Gaztelako armadak kendu ziola bere burujabetza? (...) Zenbatek daki euskara nafar gehienena izatetik gutienena izatera agintari espainiar eta espainiarzaleen bortxatze eta zanpatzetik etorri dela?
|
|
|
Ez
|
genekien
nolako interesak zeuden Internet en atzean. Orain arte izan direnizugarrizko gastuak, telekomunikazio azpiegituran gehienbat, gobernuek berengain hartu dituzte.
|
|
|
Bihotzeko taupadak entzun behar izan dizkit derrigorrean. Bere begi beltzek almohadan iltzatu nahi nindutela zirudien, eta biok
|
genekien
zer gertatu behar zuen, baina begiratu baino ez zidan egiten, eta ni jada bere aurpegiko azala ere konkistatzera heldu naiz, eta ez diot begirik gainetik kendu, baina erresistentziarik ere ez dut aurkitu hatz puntekin lurralde leunak eskuratzen ari nintzenean: belarri gingilak, kopeta beroa, bekainen artetik behera begiak, sudurra ere konkistatu dut.
|
|
|
—eta, irri batek zure bisaia argitzen zuela, erantsi zenuen— Ordea, zertarako aingeru bihurtu, baldin haiek ere mafrundia harrapa badezakete...? —eta, aipatu ez zenuen arren, guztiok
|
genekien
ezen Salamancako Magdalenako elizako haize orratzean zegoèn aingeru jigantaz ari zinela, zeinaz erraiten baitzen mafrundia harrapatu zuen lehen aingerua zela, mila haizeren eragina jasan ondoren.
|
|
|
frantsesa zen eta Erromatik zetorren Pariserako bidean. Eta harekin ere, nola osaba eta biok baikinen ostatuan frantsesez
|
genekien
pertsona bakarrak, solas joria eta atsegina izan genuen afalorduan... baina ez nuke hartan luzatu nahi, eta soilki erranen dizut ezen Erromaz mintzatu zitzaigula, Vatikanoaz bere batez: ez ordea aita sainduaz, baina hainbat pintore, eskultore eta arkitektoren arteaz, zeren haien artelanek harriturik utzi baitzuten.
|
|
|
Zeren eta, La Hispaniolatik berrehun bat legoatarat geundela, tenpesta izugarri hark inarrosi baitzituen galeoi flotako galeoi guztiak, gurea bereziki, halako moldez, non bi masta hautsi eta hiruzpalu bela hondatu baitzizkigun, bertze galeoietarik guztiz urruntzen gintuela. Baina artean ez
|
genekien
, ez, ekaitz hartarik atera, eta bertze ekaitz batean sartzerat gindoazela, noiz eta itsas lapur haiek agertu baitzitzaizkigun ustekabean...! Zeren urte luzeetan izan baitzen Trinidadeko uhartea itsas lapur ingeles eta holandesen habia.
|
|
|
Eta osabak, beraz, bazekien zer etor zekiokeen eta nik ere banekien, eta biok
|
genekien
, halatan, ezen gure begiek urrunerat ikusten zutena egia egiazkoa zela, zaldiz zetozèn itzal haiek Ofizio Sainduko guardiak zirenez gero... Eta bazetozen, bazetozen...!
|
|
|
—ahoz borobildu nuen neure aurpegiak islatzen zuen ezin sinetsia. Erredakzioan denek
|
genekien
zuzendaria kanpoan zegoela, urrun, modako hondartza batean.
|
|
|
Bide bazterreko super bateko freskuran erosketak egin, eta, berriro ere berotan, muino mortu batean bazkaldu dugu, behealdean Green River mendi higatuen artean sigi saga zihoala. Gero, arratsalde erdian Monument Valleyra heldu garenean, denok ahoa bete hortz geratu gara eta gehienek eskuak kameretara eraman dituzte pistoletara eramaten ziren tokian (Preteritoren argibideak entzun gabe ere, ongitxo
|
genekien
hamaika western filmatu direla ingurumari hauetan; baina, horrekin batera, zinemarako joera ere kasik kamustu zaidala oroitu dut, hainbesteraino non, behin pentsatzen hasirik, ez bainaiz gai ikusi dudan azken filmaren izenburua oroitzeko).
|
|
|
Denok barrez aritu gara egundo ez baitugu hain goiz bazkaldu; urontziez ere topa egiten ibili gara helburura onik heldu garelako, baina kezka nagusi zen: alde batera, eguzkiak gero eta gogorrago jotzen zuen eta, nolabait esateko, orduantxe hasten zen mila eta bost ehun metro inguruko desnibela gainditzeko saioa, hain zuzen ere zatirik gogorrena; bestera, seguruenik gorakoan Xavier eta Olgarekin elkartuko ginen, eta ez
|
genekien
oso ongi zer esan ez nola jokatu.
|
|
|
Gu hemen ginela behinik behin, afalondoan hortxe, beti dei bat edo bi izaten zituen; beti kanpotik hots egiten zioten. Bistan da, norekin eta zertaz ari zen guk ez
|
genekien
fitsik"; Belek Xani begiratu, gero bista jaitsi, begiak bere eskuetan tinkatu zituen; Xanek zerbait esatea espero zukeen; Xan berriz, oraindik Belek nora heldu nahi zuen ez zekiela zegoen; hartaz, Belek, burua jaso eta: " orduan, Henri ikusiko duzu?", galdetu zion.
|
|
|
Kontuz etorriko zineten! ’, esan zioan; ‘ez al dituzue atzean izango...! ’ Ama horrelakoa baita, bar bar bar, eta: ‘Ri ra joan zinen, guk ez
|
genekien
ezer, gauean etorri ziren’, hala etorri zituan-eta beste gau hartan sekretako txakurrak, atea hautsi, aita sutan jarri zuan, ateratzeko! ateratzeko etxetik eta pertsonak sartu behar diren bezala sartzeko!
|
|
2001
|
|
|
Galdera aunitz, ordea, erantzun zain daude. Izan ere, beste enzefalopatia batzuk aitzinetik ezagutzen genituen arren, duela gutxira arte ez
|
genekien
prionak zirenik horiek sortarazten zituztenak. Guk luzaroko garapena duten birusak zirela ikasiak gara.
|
|
|
Ez da kasualitatea nobela hau izatea Saizarbitoriaren nobelen artean zinera eraman den bakarra. 1985ean Alfonso Ungríak nobelan oinarritutako filma plazaratu zuenean, askoz lehenagotik
|
genekien
gauza batez ohartarazi gintuen: 100 metro, irakurri baino gehiago, ikusi egiten den nobela dela.
|
|
|
Gauza jakina zen saunan gorputzeko mineralak kanporatzen zirena, baina toxinak botatzen laguntzen zuenik ez
|
genekien
, analisi bat egin eta sauna saio batean zehar berun kopuru handia kanporatzen zela ikusi zen arte.
|
|
|
(MIREN eta ANAri.) Ez
|
genekien
salgai zeundetenik.
|
|
|
(LORE, DANI eta TOMASi.) Ez
|
genekien
horren zabarrak zinetenik.
|
|
|
– Askotan ez
|
genekien
klasean zeregingo genuen.
|
|
|
Ez da kasualitatea nobela hau izatea Saizarbitoriaren nobelen arteanzinera eraman den bakarra. 1985ean Alfonso Ungria k nobelan oinarritutako filmaplazaratu zuenean, askoz lehenagotik
|
genekien
gauza batez ohartarazi gintuen: 100metro, irakurri baino gehiago, ikusi egiten den nobela dela.
|
|
|
Arrillagari begiratu diot orduan. Ez
|
genekien
zer gehiago egin. Irratia hartu eta anbulantzia medikalizatua eskatzeko oihukatu diogu Patxiri.
|
|
|
Liburua ikasleren bati ematen zion eta, bakoitzak pasarte bat irakurri behar zuen eta ikaslez ikasle pasatzen zen liburua. Liburuaren 67 orrialdean, eta denok
|
genekien
hori, ehun pezetako billetea uzten zuen, billetearen ertza liburu bazterrean igartzen zela.
|
|
|
Don Patricio jaio orduko ere Filipinoen etxea hor egongo zen. Bera filipinarra zenik ere ez
|
genekien
, bizi zen etxearen izenaz beste frogarik ez zegoelako, eta igual maisuaren jatorriaren misterioagatik zuten geografia klaseek malenkonia hura.
|
|
|
Eta jakingo ez zuen ba! Ordurako denek
|
genekien
Ariane Zubietan, etxe alokatuan eta nabarmenki bakarrik bizi zela.
|
|
|
Artean ez
|
genekien
klasera joan ala ez. Geografiakoa zen.
|
|
|
Euskal herriak zein ziren, bai, behinik behin, eskolako haurrek ere bazekitelakoan geunden. Eta ez
|
genekien
, alazankoa!
|
|
|
Ez nola bizitu zen, ez norekin, ez zergatik alde egin zuen. Ez
|
genekien
familiarekin haserretu ote zen edo justiziari iheska ote zebilen. Bertze aldetik, amodiozko desengainuren bat izan baldin bazuen, bolada hartan apalduxea izanen zuen segur aski bere oinazea, Minesenean apopilo berezia baitzen.
|
|
|
Enfin, estres hauetan nengoela, Agentziak lan zail bat egiteko eskatu zidan; bagenuen KAOSeko agente garrantzizko bat harrapatzeko aukera, eta plan bat egiteko. Ez
|
genekien
gauza handirik agente garrantzizko horri buruz, baina bai bi gauza funtsezko: bagenekien KAOSeko agente garrantzizko horrek itsuki maite zuela piku mermelada, batetik, eta bagenekien bere listuaren ADNko nukleotidoen sekuentzia zifratua.
|
|
2002
|
|
|
Gela honen diseinuan aritu ginenean, mintza saioak antolatzeko beharra ikusigenuen, gelaren zutabeetako bat baitira, baina ez
|
genekien
nola erantzun, zalantzahandiak sortzen zitzaizkigun. Dena dela, ikusiko duzuenez, telefono sisteman etaautoikaskuntzarako gelan aritu garenok pertsona berak gara, eta batean baliagarriasuertatu zaigun eskema, bestean ere bai.
|
|
|
Baina bilera hartan are urrunago joan nahi izan nuen. Zeren, bileraren lehenengo partean ziria sartu behar izan banien ere halabeharrez, bigarrenean hiesari buruz
|
genekien
egia azaldu bainien. Tranparik gabe.
|
|
2003
|
|
|
Momentu hartan oso sentsazio arraroa izan genuen, lau kalera zihoazen eta haien senitartekoak pozik zeuden, besteei barrura zihoazela esan zieten... Ez
|
genekien
Pello nola zegoen eta beste hiru egun, ospitaletik inolako informaziorik lortu ezinik egon ginen.
|
|
|
Sanferminak, bertzeak bertze, neurgailu ere baitira. Ez ote
|
genekien
, jakinean gaude: latzak izanen dira hurrengo lau urteak Nafarroan.
|
|
|
Hainbat bitxikeria aurkitu ditut. Adibidez, egon zirenik ere ez
|
genekien
anai arrebak topatu ditut, umetan hil zirenak.
|
|
|
Normalizazio prozesua abiatu zenean, artean ez zegoen EBPNrik, hasierako txostena ez bada, hau da, ondoko hamar urteetarako helburuak ezartzen zituen txostena. Urrats metodologikorik ez genuen, eta plana gauzatzeko baldintzak zein izango ziren ere ez
|
genekien
. Kontu berriak dira.
|
|
|
Ingelesez ez
|
genekien
, baina Miamin ez zen ingelesaren beharrik, ez lehen eta ezta orain ere. Miami Kuba txiki bat zen, 60ko hamarkadan askok irten baitzuen Kubatik.
|
|
|
Zuzendariak, Albert Osterhaus doktoreak, azpimarratu zuen, ezbairik gabe, “orain arte ezezaguna zen birusa” dela. Beste aditu batzuen arabera, “birusak luzaroan egon da naturan, baina ez
|
genekien
existitzen zela”. Ez dakigu, halaber, animaliengandik gizakiengana nola jauzi egin zuen, nahiz eta ez den baztertzen janarien bidez egitea.
|
|
|
Oskar ere ez zen ohartzen manikia nintzela. Ez
|
genekien
non geunden. Hirian, hori bai.
|
|
|
Guk ondotxo
|
genekien
kuarteletik guri begirik kendu gabe egongo zirela, eta laster batean, argiak piztuta edo piztu gabe, iluntasunaz baliaturik, hainbat jeep jaitsiko zirela. Â Batzuk kamino berritik zuzenean eta beste batzuk Urdaneta kaletik.
|
|
|
Egiaz, ez
|
genekien
mutil, gizaseme edo agure zen, baina on Belisarioren ondorioa zuzena iruditu zitzaidan: sasoi beteko pertsona batek baino ezin euts ziezaiokeen ordubete  tsuz halako egoera bati.
|
|
|
Ez zen noski gauza ohikoa, eta are gutxiago B. bezalako hiri turistikoari zegokion mailakoa. Han bilduak geunden lagun guztiak kanpotarrak ginen, eta ez
|
genekien
, beraz, nora jo behar genuen arrisku edo istripuren bat gertatuz gero. Urduritasunez, apurtxo bat gehiago itxarotea erabaki genuen, seguru baikeunden ordena publikoaren zaintzaileak laster iritsiko zirela.
|
|
|
Orain berdin, ez dira asko aldatu erromatarren ondorengo godo eta franko horiek; ez horixe! Eskolan lau orduz astean gaztelania ikasi behar Hegoaldean, gutxi
|
genekien
eta! Iparraldean ere, an  tzerako gozokiak.
|
|
|
134), eta hizkuntz motibazioek gehienetan sustrai soziala dutela ez zen kontuan hartu. Ez
|
genekien
norberaren motibazioak, askotan, gizartea ren inertzia eta aurkako baldintzekin egiten duela topo, motibazioa bera zapuzteraino (ikus Bat Sozio linguistika aldizkaria 18: 39).
|
|
|
(P3) Aurrerapena, Poperrentzat, orain lehen
|
genekien
baino gehiago —eta hobeto— jakitea da; hots, gero eta ezagutza egiazkoagoa eta egiantzekoagoa edukitzean datza garapena. Eta, horretarako, zientzi ikerkuntza egituratzeko logika bat izatea abantaila itzela litzateke egiaren inguruko auzietara hurbilduz joateko.
|
|
|
–Ontzia utzi nuenean harea modukoa nuen ahoan –jarraitu nuen– Kamioietan sartuta, hantxe ziren haiek, gureak ala etsaiarenak, zer ziren ez
|
genekien
gizonak. Edo bestela koldar hutsak ote ziren?
|
|
|
Haren etxeko eskaileretan. Biok
|
genekien
ni zeren begira nengoen. Faxista hura non topatu jakin nahi nuen.
|
|
2004
|
|
|
Eskolara joan eta erdaraz hitz egiten ziguten mojek. Guk, ezer ere ez
|
genekien
erdaraz. Eta sartu zitzaidan halako amorrazio, gorroto bat nire barruan!
|
|
|
Niretzat mojak txarrak ziren, gaizki tratatzen gintuzten eta. Ez
|
genekien
nola esan komunera joan nahi genuela! Behin, egunkari paperarekin txiza garbiarazi zidaten moja haiek.
|
|
|
Ni han beste mundu batekoa nintzen. Besteen begiak ikusita konturatzen nintzen ni guztiz arrotza nintzela, eta gainera han baziren guk ez
|
genekien
hizkuntza zekitenak ere, orduan lehenbailehen alde egin nuen handik. Nire burua guztiz arrotza sumatzen nuen, errealitatetik kanpokoa.
|
|
|
Aiko, Sokrates! Ez
|
genekien
bizirik zegoenik...
|
|
|
Guk ez
|
genekien
lurretik kanpokoak benetan existitzen zirela!
|
|
|
Sentitzen dut. Ez
|
genekien
isileko polizia zinela, jauna.
|
|
|
“Jogurta, esne lodia ematen zuen likido zuri batek erdi urpean zeukan galeria batera iritsi ginen. Hasieran ez
|
genekien
zer egin. Agian substantzia azidoren bat izan zitekeela uste dugu.
|
|
|
" Kontuan harturik ikasle musikari asko pasa dela etxe honetatik, denon artean disko bat argitaratzea ideia ona izan zitekeela bururatu zitzaigun. Une hartan ez
|
genekien
, ordea, guri hain zoragarria iruditutako ideia zenbateraino zen egingarria. AEK ri eman genion gure asmoaren berri.
|
|
|
Tiroketa amaitu bezain laster, maletak arrapaladan egiteari ekin genion. Ez
|
genekien
Del Valle bakarrik etorri zen ala Gestapoko agente gehiago ote zegoen etxe inguruan. Ezta inork tiroak entzun zituen ere.
|
|
|
Badakizu, zure paperak hobeki egiteko. Denbora aldetik larri genbiltzanez, zuri buruz
|
genekien
apurra erran zien Lasartek: izugarri gustuko duzula musika klasikoa, alegia.
|
|
|
–Beharrezkoa zen. Oraindik ez
|
genekien
Mireiaren esperimentuaren emaitza zuzenak ba ote zeuzkaten. Nola edo hala erakarri behar genituen; burua aterarazi.
|
|
|
Zur eta lur gelditu ginen enteratu ginenean. Ez
|
genekien
gaixorik zegoela ere".
|
|
|
Irudi hartako Mirenen ihesa ekidin nahian, barra barra hasi zen edandako zerbeza ugaria lagun: " Ongi aritu da Harakin ongietorrian, baina nik beste hitz batzuk erabiliko nituen, ez duzu uste?; komisaldegian kristorenak eta bi egin dizkigute; nik uste dut,
|
genekien
hoberen egin ditugula gauzak; asko akordatzen naiz etxera eman zintudan hartaz, ongi egon zen ezta?; nahi duzu beste zerbeza bat; bai, Bazterrek etorri egin behar zuen afarira, ama ikusiko zuen bihar, baina Bazter batzuetan oso arraroa da, nik batzuetan ezin dut berarekin; eta Harakin ere, laostia da".
|
|
|
Akordatzen zarete Cournailles en egin genuen orgiaz? Artean ez
|
genekien
hiesa zer zen! Eta zuek zer egiten zenuten laurogeietan?
|
|
|
" Ez
|
genekien
" erantzun zuen Ferminek.
|
|
2005
|
|
|
Ustekabez, eta besterik dioenak gezurra dio. Zurrumurruak ibili ziren, baina, SA kenduta, gainontzekook ez
|
genekien
ezer. Gainerakoan, harrezkero jokaleku politikoa aldatu da.
|
|
|
Ez ginen kokolotxoak! Ez
|
genekien
ezer baina gure irudimenean gauza asko zeuden! Gogoratzen naiz Nagasakiko bonba bota zutenean gure artean komentatu ere egin genuela," zelako bonba bota daben amerikanoek!".
|
|
|
A. Altuna: Ez
|
genekien
filmak zein harrera izango zuen. Harrera ona izan dela eta, hemen, leihatilan funtzionatzen ari dela ikusita, orain kanpora joan nahi dugu, beste pauso bat eman.
|
|
|
Noski, orduan guretzat dena errazagoa izan zen. Oso ondo
|
genekien
zer gertatzen ari zen, diktaduraren aurka geunden. Irizpidea genuen.
|
|
|
edo. Sasoia joan da gero? argitaratu berriak dastazen genituen mirespenez (bitarteko saioian), hor kazetaritzarako ere balio zezakeen kontaera bat bazegoela sumatuz, baina ez
|
genekien
hizkera hura gure kontatu beharretara egokitzen?. 1
|
|
|
Arratoi horien tumore gehiago garatzeko aukerak hirugarren kontrol talde batenak baino hiru aldiz txikiagoak ziren. Nahiz eta aspalditik jakin azenarioek eragin positiboa zutela minbiziaren aurkako borrokan, “ez
|
genekien
zein zen propietate berezi horiek zituen landare elementuaren osagaia”, adierazi zuen Kirsten Brandtek, Newcastleko Unibertsitateko (Erresuma Batua) Nekazaritza, Elikadura eta Landa Garapeneko Eskolako adituak.
|
|
|
Bagenekien olatuek indar handia zutela, baina ez
|
genekien
minutu batzuetan halako kaltea eragin zezaketenik. Hildakoek astetik astera gora egin dute, eta dagoeneko 200.000 baino gehiago dira.
|
|
|
–Amarekin dago, umeen logelan. Ez
|
genekien
zer egin umeekin eta bizilagunari utzi dizkiogu –burumakur zegoen, ez zidan begietara begiratzen eta bere esku handi eta puztuak mugitzen zituen etengabe. Egongelara igaro ginen.
|
|
|
Umetandik
|
genekien
sugandilen eta muskerren bila Labarganera igotzen ginenean, guztiz kontuz ibili behar zela Labarburun eta Izarte gaineko ertzean.
|
|
|
Egia zioen apika, hain urruti geundela pentsatzea gehiegikeria zen, seguru, eta akaso elkar ezagutzen genuen, hainbat gauza
|
genekien
batak besteaz bederen. Isildu egin ginen, esandakoaz gogoetan edo.
|
|
|
Atzeko partetik harresia beheratu egiten zen eta barreiatutako harri batzuk eskailera gisa erabil zitezkeen. Ondo
|
genekien
, uda partean han egon baikinen koadrila osoa garagardo batzuk hartzen. Egun hartan, aurrez aurre dagoen Hiru Etxe auzoko bizilagun batek poliziari deitu zion, nonbait, eta kalimeroen etxean amaitu genuen, banan banan gure datuak abesten eta beldurtuta.
|
|
|
Nire gaineko loreak botatzen Kixmiri? Elkarrekin geundenean zertaz mintzatu ere ez
|
genekien
eta!
|
|
|
Marro deitzen zioten denek, Akilimarro izenaren laburtzapena, Satanen irudi, gaiztakeriaren eta deabrukeriaren ontzi. Haurrok ez
|
genekien
haren benetako izenik, ez eta haren deiturarik ere, auzoan ez baitzion inork Marro baino deitzen, Marro, Marro, Marro...; hala errepikatzen zuten haur bihurrien gurasoek, umeak ikaratzeko. Marrok anartean hogeita bizpahiru urte besterik ez zituen izango, baina denbora gutxian bildua zuen, merezita bildu ere, izengoiti gaiztoa.
|
|
|
biok bakarrik
|
genekien
hizkuntzan,
|
|
|
Aitona hil ondoko bederatziurrenean izan genuen lehen berria. Artean eskutitza irakurri gabeak ginen, bazenik ere ez
|
genekien
.
|
|
|
Eskolan esaten genuen hor oihuak entzun zitezkeela. Ez
|
genekien
zergatik kontatzen genuen horrela, zer esan nahi genuen. Pentsatzen dut kostaldekoek gauza bera esan nahiko dutela maskor barruan itsasoa adi daitekeela esaten dutenean.
|
|
|
Jakin behar genuen, orduan, gerra garaian, haiek nahi duten eran eta orduan ibiltzen direla trenak, baina ez
|
genekien
. Bera Hans izeneko alemaniar batekin ezkontzear egonagatik, nik gudarostea mihiaren puntaz dastatu izanagatik, ume hankagorri batzuk besterik ez ginen.
|
|
|
Lolo, Garazi eta hiruroi ziren eta ezbehar saminenak zetozkigun burura: SS matrikuladun auto beltz batek jo ote zuen; Sopelako itsas labarretan amildu ote zen; lehergailu bat –artean ez
|
genekien
berba hura– zartatu ote zitzaion; zauria zoldu ote zitzaion; zerrategi batean atera ote zen odola burrustan; baserritar zoro baten aizkora paristarra ezagutu ote zuen; edo portuko garabietako kontrapisuak kolpatu ote zuen.
|
|
|
Geroago, jakin genuen diabetesak –artean ez
|
genekien
berba hura– eroan ziola zangoa eta, une batez, arineketan hasteko gogoa sartu zitzaigun hiruroi.
|
|
|
Postaria inoiz ez zen aldageletara sartzen, ez
|
genekien
zergatik. Guri hitz egin eta Mameni begira geratzen zitzaion, harengandik zer edo zer jaso balu bezala.
|
|
|
Arbola zabala luzaro begiratu ostean, jazotzen zitzaigun bi silabatako hitzak hamaika bider errepikatzen direnean bezala: ez
|
genekien
zein zen lehena, zein bigarrena.
|
|
|
Nola ez zekien, ordea. Non bizi zen edo non zebilen beharrean ere ez
|
genekien
. Orduantxe ohartu ginen guztiz ezezaguna zela guretzat.
|
|
|
Ez
|
genekien
Kordoba Espainiako mapa politikoan ipintzen.
|
|
|
Garazik, berriz, oso besterik ikusten zuen afera eta lantzean lantzean gutunak bidaltzen zituen kartzelara. Geuk ere bidaliko genituen, noski, baina ez
|
genekien
zer idatzi. Hura zen, azken batean, mahaiak eskatzen zuen laugarren hanka.
|
|
|
Ez
|
genekien
, baina laguntza iraultzailearen eske inguratzen gara geure anaiengana, pozak urduri, egun aste urte luzez irritsean eduki gaituen zubiko karaktere zirilikoez mezu giltzatua luzatzen digun bost adarreko izarra tximinian begietara gorri ageri duen debiletak manipulatzen dituena emakumea delako zamaketariak eskandalizatuak dauzkan gerraondotik hona gure portura lehen aldikotz txopan drapo gorria dak...
|
|
|
– Etxebizitzarako izena eman genuenean guk ez
|
genekien
Franco etortzekoa zenik giltzak ematera...
|
|
|
Eta ziegetan itxi gintuztelarik korneta entzun genuen egun oro bezala, gure barruko lanbroaren sordinak tristea eta urruna egiten zuen doinuan, argiak itzali eta amets banatan etzateko aginduz ametsik gabe lo egin ahal izatea nahi genuenoi. Enbeitak lanpara piztu zuen zoruaren erdian, nondik nora eskuratzen zuen ez
|
genekien
alkoholezkoa. Mantak bizkarrean genituela jesarri ginen, mendiko suaren inguruan bageunde bezala.
|
|
2006
|
|
|
Nomadak ginen garai hartan. Espainolak eta marokoarrak etorri arte, ez
|
genekien
zer ziren autoak. Gamelu haragia eta esnea edaten genuen, eta lasai bizi ginen.
|
|
|
Baina gaurko gazteak nola bizi diren, eta gu nola bizi izan ginen aztertuz, nik nahiago dut gure gaztaroa. Guk ez
|
genekien
aspertzeak zer esan nahi zuen.
|
|
|
Anai arreba guziek beldurra genuen nola geldituko ote zen, kanpoan ikasten nuenean, etxera itzultzen eta etxetik joaten nintzen bakoitzean gaixotu egiten baitzen. Eta beraz, urtebete hainbeste baldin bazen beretzat, ez
|
genekien
bost urteko agurrak zenbat eragingo zion. Baina denak harrituta utzi gintuen.
|
|
|
Nik hamalau urte neuzkan gerra hasi zenean. Gerra hasi baino lehen
|
genekien
guk gerra zetorrela, ze herriko abadea geneukan etxean. Hark periodikoa hartzen zuen egunero.
|
|
|
Lehen jendeak ardo mota bat ezagutzen zuen eta ardo mota hori gustatzen zitzaion. Baina lehen ez
|
genekien
beste ardo mota batzuk ere bazeudela. Gaur egun lehen baino hobeto egiten dira ardoak.
|
|
|
Ez
|
genekien
nolakoa izango zen kostaldea. Denok espero genuen badia bat izateasikiera, edo ibaia baten bokalea, txalupa olatuen eta ur bizien batere beldurrik gabelehorreraino eraman ahal izateko.
|
|
|
Bere begietan ber gauza gertatzen zitzaiola sumatu nuen eta horrek oraino gehiago sufriarazten zigun, elkartu nahi baikenuen ezer baino gehiago; baina gure baitan ziren etsaiek eta gure, self control, ak gelditzen gintuelako. Bagenekien hori guzia gelditzen ahal genuela eta nerabe arrunt batzuk bezala maitatu, baina ez
|
genekien
nola eta segundo bakoitza zailagoa zen. Ene baitan ene joaitea salbamen bat bezala sentitzen nuen, baina baita ere zatiketa bat bezala.
|
|
|
Ezin bainitzen zutitu, jarririk egon nintzen eta bera ere ene ondoan. Momentu batez ez
|
genekien
sobera zer erran, ea hasten ginen mintzatzen gazte arrunt batzuk bezala edo segidan gure arazoa aipatzen genuenez. Azkenean berriz bera zen mintzatu, baina aldi hartan ez genion elkarri begiratzen:
|
|
|
Biok berdina pentsatzen genuen. Ez
|
genekien
batak besteari zer galdetu eta beldurra ematen zigun biontzat hain sentibera zen gaia ateratzea: Marta.
|
|
|
Halako batean tximistazoa etxe barrura sartu zitzaigula iruditu zitzaidan, ez dakit tximistorratzak gelditu zuen edo ez zuen, baina etxeko elektrizitatea hantxe joan zen haizea hartzera. Ez Oriolek ez nik ez
|
genekien
ezer kable kontuez, eta jakinda ere nekez konponduko genuen ezer tresna egokirik ezean.
|
|
|
Gure lagunen konpromisoaren neurria jakin genuenean Hankapaloren tabernan geunden; hobeto esanda, oraindik ez
|
genekien
haiek zirela, baina irratiak esan zuen tiroketa bat izan zela, halako tokitan, Ertzaintzaren eta ETAko komando baten artean; halakoetan ohi denez, urduri jarri ginen, gehiago jakin nahi eta non galdetu ez genekiela; handik gutxira, hara joandako kazetari batekin hitz egitea lortu zuen Gaizkak:
|
|
|
–Taldearen maketa eraman nion. Ez
|
genekien
sartzen utziko ziguten, baina azkenean eman zioten.
|