|
2000
|
|
|
Vienako Zirkuluan inferentzia induktibo hauek legezkotzat hartzeko modurik onartu ez zutenek, legeen ikusmolde erabat artifizial eta batere ez erakargarri baten menpe ikusi zuten beren burua. Carnapek, bere hasieratan, Aufbau ean esate baterako, ‘Gizaki oro hilkorra da’ motako orokorpen batek hilda daudela
|
dakigun
gizakiei buruz soilik ari direla zioen; gauza bera esan genezakeen ‘Eguzkia egunero ateratzen da’ enuntziatuaren inguruan. Beraz, ‘Bihar eguzkia aterako da’ ez da eguzkiak egingo duenari buruzko enuntziatua, nik iraganean esperientziaturikoaren eta etorkizunean proiektatzen dudanaren deskribapen zeiharra besterik ez baizik.
|
|
|
Beraz, gure artean jende ezjakinak gaixotasuna burutik bularrera mugitzen dela esaten duen printzipio beraren arabera, besteak beste. Jakina, irudi bakun hauetan pertsonifikazioak eginkizun handia du, guztiek
|
baitakite
gizakientzat gizakiak (hots, espirituak) arriskutsu izan daitezkeela.
|
|
2001
|
|
|
Nolatan den maitale ez dakiela (Kantek, filosofo lez, ez du egia funtsezko hau aurkitu). Baina maitale dela zalantzarik gabe
|
dakiela
gizakiak. Berdina esatea dena, ez dakigu gizakia nolatan den maitagogo; baina maitasendun garela ziur ziur dakigu.
|
|
|
Baina maitale dela zalantzarik gabe dakiela gizakiak. Berdina esatea dena, ez
|
dakigu
gizakia nolatan den maitagogo; baina maitasendun garela ziur ziur dakigu. Gizakiaren izaerak dauzka beragan baiespen eta argibide osoak maitamenaren, ezagumenaren eta hautamenaren baietzari buruzkoak, inongo filosofiara atera gabe ere, atera aurretik.
|
|
|
maitagogo —maitari ezagutari eta hautari— izaten hasi zenetik. Eta baita ere
|
dakigu
gizakia dela kosmosaren azkeneko emaitza, izadiaren eboluzioan gorengo goren garatu den izakia delako. Hau da, maitamendun heldu da, kosmosaren buru eta arduradun maitale.
|
|
2002
|
|
|
Jakin,
|
badakigu
gizakiz osatutako komunitate batek hizkuntzan bere nortasunaren ispilu edo irudia ikusi ohi duela eta herri kontzientzia pizteko bide eraginkorrenetakoa dela mintzaira. Hori hala da.
|
|
|
|
Badakigu
gizakietako aldagaiak osagai neurologikoak dituela eta lehen sintomak psikiatrikoak direla: depresio eta aluzinazioekin hasten da eta gero sintoma neurologikoak agertzen dira.
|
|
|
Gaur egun, ordea, azterketa asko egiten dira. Hala ere,
|
badakigu
gizakiak mota horretako koloratzailea hartzen duenean, hein handi batean hesteetako florak suntsitzen duela, eta xurgatutako hondarrak gernuan kanporatzen direla, batez ere behazunean, zenbait aldaketa egin ondoren. Betaninak (E) betazanina eta betaxantinak dira, Centrosperme familian bakarrik dauden pigmentu talde txiki bat.
|
|
2003
|
|
|
|
Badakit
gizakiaren jakinduria
|
|
2004
|
|
|
Ahozkotasuna irakasleon artean kezka iturri izatea ez da harritzekoa, ondo hitz egiten
|
jakitea
gizakiok guztiz beharrezkoa dugun trebezia baita, bai ezagutzak eraiki eta pentsamendua garatzeko unean, bai norberaren nortasuna sendotzeko eta bizitza pertsonal zoriontsua bideratzeko, bai eta gizartean besteekin elkarrekintzan era egokian parte hartu ahal izateko. Eguneroko bizitzan ahozkoak dira »hitz egin eta entzun» gure hizkuntza jardueraren gauzatze gehienak.
|
|
|
Ziurrenik, elkarrekiko begirunearen alde egingo nuke, horixe iruditzen baitzait baliorik funtsezkoenetakoa. Ez
|
dakit
gizakia gai ote den bortizkeria bere erroetatik zeharo erauzteko; ez dakit, madarikazio itzela bailitzan geure azalean iltzaturik daramagun bortitzak izateko kalamitateaz inoiz libratuko ote garen; eta ez nago ziur, sortzezko bekatuarekin ez bezala, gizakiak gizakia suntsitzeko darakutsan gogoa ur bedeinkatuaren laguntzaz inoiz garbituko ote den. Ezezkotan nago.
|
|
|
Haragia eta haren eratorriak, infekzioa transmititzeko Gizakien eta hegaztien arteko harremana, bereziki oilaskoena, ez da guztiz ezaguna. Hala ere,
|
badakigu
gizakiok babes eskasa dugula inplikatutako anduiaren aurka. Horregatik arduratzen da bereziki transmisio bidea.
|
|
|
Lehen kasuak aste honetan detektatu dira Cadizko zenbait abelburutan. Hasiera batean ez
|
dakigu
gizakiei eragin diezaiekeen, baina agintariek neurri hori prebentzio gisa hartzea erabaki dute. Gaixotasunak muki mintzen hantura, kongestioa, hanpadura eta hemorragiak eragiten ditu, eta, birusaren eta espezieen anduiaren eta kaltetutako animalien hazkuntzaren arabera, larria edo hilgarria izan daiteke.
|
|
|
Animalietan gaitza hilgarria izan daiteke, baina oraindik ez
|
dakigu
gizakiei ere eragin diezaiekeen.
|
|
2005
|
|
|
Defentsa sistema paregabea martxan jarri ordez, kobrak nahiago du babesera jo.
|
Badaki
gizakia ez dela urrun ibiliko.
|
|
|
Euskara bezalako hizkuntza bat ezagutzeak, ordura arte idazteko gutxi erabilia izan zen mintzaira batekin topo egiteak, hizkuntzaren berezko garrantzia beste nonbait ikustera eramaten du, alegia, honek giza-izakiarentzako duen funtsezko esanahian. Gizakiaren esentzia bera, azken finean, kontsideratu ere ezin da egin bere berezko linguistizitatetik at edo, bestela esanda, hizkuntza kontuan hartu gabe ezinezkoa da
|
jakitea
gizakia zer den eta zer izatera irits daitekeen. Honengatik, hain zuzen, beharrezkoa iruditzen zaio bere" gizakiaren teoria"" hizkuntzaren teoria" baten ildotik garatzea eta, honela, bere estudio antropologikoa estudio linguistiko bezala berregitea.
|
|
2007
|
|
|
Ez dakit noiz izango den, baina iritsiko da egun bat non Lurretik kanpo Lurrean baino jende gehiago biziko den...
|
Badakit
gizakiak eguzki sistema kolonizatuko duela, eta egunen batean urrunago ere iritsiko dela...
|
|
|
Andre gizonak bortizkeria artean ikasten du askatasuna. Gizakiak ez du beti
|
jakin
gizakia dela; eta, dirudienez, gaur ere ez daki: bere buruaren kontzientziara bidea, hori da gizakiaren historia, historia unibertsala.
|
|
2008
|
|
|
–Ulertzen dut sentitzen duzuna,
|
badakit
gizakiak direla, baina mundua sortu denetik Inkek sakrifizioak egiten ditugu eta gizakien odolari esker da eguzkia egunero jaikitzen. Beraz, urte honetan ere eguzkiaren egarria ase behar dugu!?
|
|
|
Desiragarria bezain komenigarria da nazioarteko hizkuntza bat egotea mundu guztiko gizon emakumeok elkar uler dezagun. Izan ere, jende gehienak mintzatzen duen hizkuntza
|
jakiteak
gizakion arteko elkartasuna errazten baitu.
|
|
|
|
Badakigu
gizaki zuriak ez dituela gure ohiturak ulertzen. Lur zati batek beste batek adina balio du harentzat.
|
|
|
–Ixo!
|
Badakit
gizakia zarela. Errugabea izan behar zenuke, baina erruduna zara.
|
|
|
Ez daki holako gauzak ez direla sinesteko eta ezta ez sinesteko ere, baizik eta ixilik gelditzeko. Sinesteko edo ez sinesteko, beste guztia dago, egiantzeko gezur hau guztia dago, ixilik gelditzen ez
|
dakigun
gizaki arrazoizko arrazoigabeok aldizka ez sinesten eta aldizka sinesten duguna.
|
|
|
Beste aldetik, sarritan esperientziak zientziaren ezagutza orokorrak (teoriak) baino arrakasta handiagoa badu ere (kasu partikularretan beti esperientziazko jakintza praktikoa aplikatzen baita), goi mailako ezagutza teoria ezagutzen duen gizonak dauka, gertaera ez ezik, gertaeraren zergatia ere ezagutzen duen aldetik2 Beraz, Aristotelesen ikuspegitik, ezagutza motak sailkatzeko irizpidea gertaeren zergatien ezagutzak ezartzen du, eta ez bakarrik gertaeren ezagutzak. Hala ere, zientzia guztiak ez daude maila berean; filosofoaren ustez, zientzien artean zientzia gorenak ez dira ekoizleak eta praktikoak, teoretikoak baizik, hau da,
|
jakiteaz gain
gizakiek beste inolako helbururengatik garatzen ez dituztenak. Filosofoa, zorroztasun handiz horniturik, zientzia teoretikoak gizakien betebeharrak asetzeko eta bizitzaren atsegina lortzeko zientziak garatu ondoren sortu zirela jabetzen da:
|
|
2009
|
|
|
AHMSak aktiboak dira ahotik hartuta, eta untxietan frogatu da espermatogenesia era eraginkorrean inhibitzen dutela beste farmakoen laguntzarik gabe. Hala ere, fase aurreklinikoan daude oraindik, eta ez
|
dakigu
gizakietan untxietan bezalako emaitzak lortuko diren.
|
|
|
Baiki, XX. mendean berriz apurtu dira mundua eta gizakia pentsatzeko eskemak, zientzien poderioan orain. Gazte nintzenean, idatzi du 1929an Russellek, denok
|
genekien
gizakia gorputz eta arimaz osatua dagoena. Aburuak kabitzen ziren, arima hori substantzia hilezkorra ote zen ala ez, baina arima egon badagoena, zalantzarik ez zegoen, gorputza badagoena baino gehiago.
|
|
|
Keeling entzat, ordea, ez zen nahikoa izan.
|
Bazekien
gizakia gero eta karbono dioxido gehiago isurtzen ari zela atmosferara: automobiletatik, energia estazioetatik, lantegietatik, hegazkinetatik...
|
|
|
nola dakigu Klima berotzen ari dela? Nola
|
dakigu
gizakion eraginez ari dela berotzen. Nola dakigu zer gertatuko den aurrerantzean?
|
|
|
Badaki gorputzaren hilkortasunaren halabehar madarikatuaz.
|
Badaki
gizakiok hauskor jaio eta hauskor hiltzen garela, bi muturrek elkar ukitzen dutela hor nonbait.
|
|
|
ez da eskuzabaltasunaren paradigma, ez da ongi publikoaren aldeko jarreraren adibide borobila. Halaber, bere burua moldatzen
|
dakien
gizakia da enpresarioa: ardura indibiduala, ekimena, arriskuaren zirrara, zirkunstantzietara egokitu eta berauek gainditzeko gaitasuna, ziurgabetasunari aurre egiteko ahalmena, arrakasta materiala...
|
|
2010
|
|
|
“Olio esentzialak, berez, ez dira antibiotikoekiko erresistenteak diren bakterioen kontrako tratamendurako aukera bat, baina haien konbinazioak sendagaien dosia murrizten lagunduko luke, eta, hala, medikamentuekiko erresistenteak diren mikroorganismo berriak agertzea saihestuko litzateke”, esan zuen Yiannis Samaras irakasleak, ikerketaren zuzendarikideak. Duela ehunka urtetik ezagutzen dira olio esentzialak, haien propietate terapeutikoengatik, baina orain arte oso gutxi
|
zekiten
gizakiek dituzten ezaugarri antimikrobianoei buruz, zientzialariak azaldu zuenez. Ildo horretan, zenbait ikerketak frogatu dute funtsezko olioak, ondo toleratuak izateaz gain, eraginkorrak direla zenbait bakterio eta onddoren kontra.
|
|
|
Eta, beste pasarte batean, hauxe adierazten du: Gizakia da, izaki bizidun guztien artetik, xedearen arrazoia ezagutzen duen bakarra; orobat
|
daki
gizakiak zer nolako harremanak dauden obraren eta helburuaren artean. Horregatik, gizakiak berezko jakitateak ditu eta jokabide egokiak izateko joera du; horri deitzen zaio lege natural edo zuzenbide natural.
|
|
|
EMATEAZ. Harritua naiz
|
jakitea
gizaki bakoitzak ematen duelarik HURA dela, zeren ematen duenean HAREN ezaugarrietarik bat bilakatzen baita.
|
|
2012
|
|
|
tzen zen energia totala 1, 08· 1020 jouletan zenbakitu zuen. Hala ere, jakin
|
bazekien
gizakiak diseinaturiko makinen e, zientzia eskasa zela oso: % 4koa, Fullerren arabera.
|
|
|
Zahartu egin dira bat batean eta galdu egin dute hainbeste gustatzen zitzaidan eta hunkitzen ninduen naretasun espresio hura. Nik ez
|
dakit
gizakia ote den bere bizitza eraikitzen duena baina argi dagoena da bizi izan dugun bizitzak aldatu egiten gaituela azkenean; bizimodu lasai eta eder batek halako leuntasun, duintasun eta berotasun gozo bat ematen dio aurpegiari, erretratuetan eta nabaritzen den patina horren antzeko zera bat. Baina hazpegi haien leuntasuna eta naretasuna ezabatu egin da bat batean eta orain haien azpian sumatzen dena arima triste eta oinazetu bat da.
|
|
|
Eta horietako bat hauxe da, berak esandako esaldia errepikatuz: " Ez
|
dakigu
gizakia gai izango ote den planeta honetan beste berrehun urte gehiago irauteko". Eta bigarren gaia:
|
|
2013
|
|
|
Guk geuk botila erdi ur generaman. Eta
|
bagenekien
gizakiak hiru bat egun iraun ditzakeela ezer edan barik. Baina eta zaldiek?
|
|
|
Badakit ezin dela aldatu denboraren geziaren noranzkoa gibelerantz bidaiatze aldera, fisikaren legeen kontra eta maitasunaren eta beldurraren ohituren alde;
|
badakit
gizaki geldo bat inoiz ez dagoela geldirik, ustez zuzena eta uniformea den higidura bakartia beste indar sumagaitz batzuek ukitzen, igurzten, urratzen, higatzen dutelako.
|
|
2014
|
|
|
|
Badakizu
gizaki bat hil zutela kalezulo horretan.
|
|
|
Polizia izateko ezer gutxi
|
dakizu
gizakioi buruz.
|
|
2015
|
|
|
Ez
|
dakigu
gizakia noiz hasi zen metodo hori erabiltzen, baina badakigu antzinako egiptoarrek landareak eta animaliak hartzitzen zituztela eta, Kristo baino hirurehun bat urte lehenago, Harresi Handia eraikitzen ari ziren Txinako laborariek begetal nahasketa hartzitu bat jaten zutela.
|
|
|
Eta gazteek, ikasleek, ez badituzte fakultateko klaseetan begiak ireki nahi entzuten eta ikasten dutena errealitatetik urrutiegi dagoelako, zaila egingo zaigu etorkizun onik izatea. Beraiek
|
badakite
gizakiaren nozioak ez duela zertan teknologia berriak errefusatu. Baina ideia hori inposatu egiten bazaie, gero normala agintariak eta irakasle batzuk negarrez etortzea klasikoen aurkako ustezko «matxinadaren» aurrean.
|
|
|
|
Badakizu
gizakien burmuinaren% 10 bakarrik erabiltzen omen dutela?
|
|
|
Tira, laztana. Ez
|
dakigu
gizakiena den.
|
|
2016
|
|
|
Garapena aldez aurretik programatuta dagoen gaitasun segida bat da, baina ez da bide jarraitua; aldaketa kualitatiboak ditu. Aldaketa horien arabera, estadiotan antolatzen dute innatistek garapen prozesua; garapeneko une
|
jakinetan
gizaki guztiek betetzen dituzten estadiotan, hain zuzen ere.
|
|
|
Eta horren aurretik berriz, Asiatik etorri ziren, neandertal gizakiak baino bizi ez ziren Europa hura betetzen hasi ziren gizakiak. Duela berrogei mila urte inguru hasi zen prozesua eta ez
|
dakigu
gizaki haien artean zenbat kultura eta hizkuntza ezberdineko herriak Europaratu ziren hurrengo hogei edo mila urteetan zehar.
|
|
|
Baina hau nire etxea da. Ez
|
dakit
gizakiak nolakoak diren ere.
|
|
2018
|
|
|
Paisaia hau berezia da oso, ez baitago, bere lanik gehienetan ez bezala, giza arrastorik batere. Igeldo aldetik jarri da artista Donostiara begira, postaletan eta erabat erabili den begiradaren aldaera bat hartuta, baina ikuslearen begiak mendian behera itsasora, hondartzara, lurrera egin orduko hautemango duenez, hiria falta da koadroan; ez bide, ez auto, ez kale, ez etxe, ez jende, ez
|
dakigu
gizakiak paraje hauek zapaldu aurretikoa den irudia, edo naturak beretzako hartu duen, basoak jan duen inoiz Donostia izan zena.
|
|
|
Buruan zuen datu pilagatik, «baula» esaten omen zioten? Azkenean, ez
|
genekien
gizaki erreal batez ari ginen edo sasiarteak sortzen duen mito horietako batez. Patxik bazuen haren berri, Miarritzen bizi ziren Felix Likinianoren eta Casilda Hernaezen bidez. Bikote anarkista ospetsu hura medio jakin genuen Erroman bizi zela, eta bazutela harekin kontaktatzeko aukera.
|
|
|
beltz beltza zen. Gure etxeko telebista zuri eta beltzekoa zenez, ordura arte ez
|
nekien
gizaki beltzak hain beltzak zirenik... Gure telebistan grisak agertzen zirelako, asko jota.
|
|
2019
|
|
|
Oposizio hori ulertzeko ezinbertzekoa da
|
jakitea
gizakiok nola barneratzen dugun lehenengo aldiz agertzen zaiguna eta nola hurrengotan; horrela, gai izanen gara ulertzeko nola jokatu zuten gure aspaldikoek: guretzat ez ezaguna den animalia lehenengo aldiz agertu eta izena jartzen diogu; mugagabean, atzizkirik gabe:
|
|
2020
|
|
|
Ezin ote du gizon batek bere odolaren parte bat saldu, anemiak jota dagoen beste norbaiti emateko? Eta izango ote dute odolak eta ileak, parte fisiko izaki, izaerari ukatzen zaion pribilegiorik,
|
jakinik
gizakiaren zati moral direla. Printzipioa hala erakutsirik, Deabruak laster azaldu zituen denborarekin edo diruarekin loturiko abantailak.
|
|
|
Ni errealista naiz.
|
Badakit
gizakia, arratoi arrunta bezala, edozein hondamenari aurre egiteko gai dela.
|
|
2021
|
|
|
Gizakia zara ala ez zara. Ez naiz aske, ez nago haurdun, ez
|
dakit
gizakia naizen. Avgira inola ere ez.
|
|
2022
|
|
|
|
Badakizu
gizaki orok irri egiten duela, hizkuntza guzietan. Ez deritzozu sendagaiRaphael Di
|
|
|
Aukeran, hobe zenuke batere ez joatea. Bidaiak zerbaitetarako balioko balu, tira, baina zuk ere ongi
|
dakizu
gizakiak mendeak daramatzala gau eta egun alde batetik bestera bidaiatzen, eta azkenean ezertarako ez. Benetan diotsut!
|
|
|
Baina destino hori bizitzeko modua testuinguru sozialarekin dago guztiz lotua, eta, hala, aldatu egiten da leku batetik bestera eta garai batetik bestera. Izan ere, Beauvoirri jarraituz berriz ere,
|
badakigu
gizakia ez dela inoiz ‘egoera natural’ prekultural batean bizi.
|
|
|
|
Badakizu
gizakiek 27 hezur dituztela eskuetan?
|
|
|
|
Bazenekien
gizakion gorputzak
|
|
2023
|
|
|
Alde batetik arrazoia eta bestetik emozioak planteatu izan dira, baina
|
badakigu
gizaki integralak garela: pentsatzen dugunak emozionalitate bat darama.
|
|
|
Eta ez niri gezurrik esan, gero! Ez
|
dakit
gizakien munduan nola moldatzen zareten, baina hemen gezurra esatea garesti ordaintzen da.
|