2000
|
|
Gehienetan klub baten menpe egoten dira. Eskolako garaia bukatzen
|
dutenean
klub batean sartzen dira, afizionatu mailan. Hortik batzuk profesionaletara pasatzen dira.
|
|
Eta halakoak, denboran luzatuz gero, atzera esan gura du. Batez ere beste batzuek Lizarra Garaziko zutoinak astintzen denborarik galtzen ez
|
dutenean
.
|
|
Hala ere, guk gatazkaren ebazpenaz berba egiten dugunean terrorismoarekin bukatzeko moduaz berba egiten dugu. Bien bitartean, nazionalistek gatazkarekin bukatzeaz berba egiten
|
dutenean
, eraikuntza nazionalaz eta independentziaz ari dira. Arazoa, berez, oso konplexua da.
|
|
Bigarrena, Nafarroako egoeraren aurrean EAEko euskaltzaleek zer egin? galdetzen
|
dutenean
; EAEn euskararen berreskurapena, hizkuntzaren normalizazioa eta gizartearen arlo guztietan benetako ofizialtasuna lortu, azken batean euskara Euskal Herri osoan berreskuratu nahi badugu hau baita bidea: guztion artean elkartasunez arituz baina bakoitzak berean dituen aukera, ingurune eta baliabideekin ahalik eta urratsik eraginkorrenak ematea.
|
|
" Xabier Montoiaren pertsonaiak ez zaizkit iruditzen amodio desamodio uhin kontrajarri gorren gainean nabigatzen, gaina hartzen eta azkenik hondoratzen. Amodioaz
|
dutenean
beste zerbaitez ari dira, sexoaz esaterako." (El Diario Vasco I)
|
|
Pertsonaiek beraien artean
|
dutenean
, egileak bere buruz hitzegin dezaten uzten ditu, ez du hizkunerik erabiltzen, kontalariaren ausentziari esker, gertakariak eskenatokian egongo bailiran suertatzen dira, arintasuna emanez. (Egan 49)
|
|
Baina, zenbaitetan lehenengo pertsonako narratzailea orojakilea bihurtzen da, pertsonaia honen kanpoko hainbat sentimendu eta gertaeren berri eskaintzen zaigularik: esate baterako, ama kartzelara bisitan doanean, Bardeak Igantzi hizpide
|
dutenean
,... Hortaz, biografia baten aurrean gaudela dirudien arren, batzuetan, uste hau hankamotz uzten duten hainbat pasarte topatzen ditugu.
|
|
Ikusten duguna da: gazteek Latin gramatika ikasten
|
dutenean
, nahiz Gaztelaniaz, nahiz Frantsesez, nahiz Euskaraz hitz egiten dute, eta hori eragozten ez diete. Gramatikako Maisu famatu bat gure egunean zen, Latin gauzak ere Euskaraz erakusten zituena:
|
|
Azkenik, euskara agertzen da Euskal Herria bere osotasunean batzen duenerreferente gisa, baina ez, pentsa zitekeen bezain argi: izan ere, egunkari nafarrekeuskara gaia tratatzen
|
dutenean
, Nafarroaz ari dira ia soilki. Hots, euskara albiste da, baina Nafarroan gertatzen bada.
|
|
Politika gaieiburuzko albisteek, ordea, zatikatu egiten dute Euskal Herria: ETBko albistegiak, politikaz hitz egiten
|
dutenean
, gehienbat Hegoaldeaz (%43) eta Euskal AutonomiaErkidegoaz (%39) ari dira. Honetan nabarmen bereizten dira egunkari abertzaleetatik, eta Euskal Autonomia Erkidegoko egunkari erregionalistek erakusten dituzten joeretara hurbiltzen dira.
|
|
Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada. Azkenik, pertsona fisiko edo juridiko batek ezin du sozietate emakidadun bat baino gehiagotan parte hartzegehiengodunik izan, hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapena egiten
|
dutenean
.
|
|
–Orain zertarako nahi dituzue, bada, armada eta mugak?? galdetzen
|
dutenean
, estatu bat izateko eskubidea ukatu nahia dago horren guztiaren atzean. Guk nahi alabehar dugun moduan antolatuko dugu, esaten dut nik, baina ez ukatu eskubide hori? 14.
|
|
Horrela, errepresentazioa zuzena da, protagonistek aktorekideen laguntzazbizitzako gertakizunen bat benetakoa balitz bezala antzezten
|
dutenean
. Aside edoaparteak, aktoreak aparte batean sentitzen duena adierazten duenean.
|
|
Behind the back edo bizkaratzetik, honetan taldekideek protagonistari bizkarra emanez, edo alderantziz, berarekiko iritzi eta sentipenak adierazten dizkiotenean. Etorkizunerako proiekzioa, protagonistak bere etorkizuna irudikatu eta errepresentatzen
|
dutenean
. Rol rehearsaledo roletan entrenatzea, adibidez, egoera zail eta berri baten aukera guztiakerrepresentatzen direnean, lan berri batenak kasu, e.a. Azterketarako psikodrama, bizitzako egoera arrunt eta motz bat errepresentarazten denean, subjektuari bereegoeraren berri jakiteko; eta abar.
|
|
Gertakarien errealitatean gauzak beste era batera azaltzen dira. Bankuek moneta kopuru bat sortzen
|
dutenean
, beren herrialdeko produkzioaren zati baliokide bat, monetizatzen, dute:
|
|
Inbertituak izanbaino lehen, mozkinak familien errentetan dira deskontatuak; izan ere, mozkinengastutik mozkinak definitzea argudio zirkularra litzateke. Familiek, konkurrentziariesker, beren errenta monetarioetan edukitako produktua aurrezten dute, produktuenmerkatuan beren erosketan, enpresen mozkin netoa berreskuratzen
|
dutenean
. Enpresekjasoa, familiek aurrezturiko produktuak, mozkin ondasunen?
|
|
Bestalde, Izateak nola eta zergatik duen zentzurik azaltzen
|
dutenean
, aipatutakofilosofo esentzialisten Izate pentsamenduaren ikuskera arartegabeak mintzo egiazkoaren posibilitatearen berri ematen badu, izan badenaren zentzua ezagutarazten duena, ezin azal diezaguke, aldiz, nolatan eta zergatik bihurtzen den Izatearen egia erreal, hots, nolatan eta zergatik gerta daitekeen gizakiak Izatearen esentzia erauztea, etaesentzia horrekin inolako loturarik ez duen izen mu... Izan ere, goragoesan bezala, mintzoaren errealitatea da, hain zuzen ere, azaldu beharra dagoenmirakulua.
|
|
C Informazioan errepikapenaren funtzioa betetzen
|
dutenean
: soinudun albistea, zeinean soinuak ilustratzeko edo girotzeko funtzioa betetzen baitu, (hau da, erredundantzia denean).
|
|
Adjektiboak, behar beharrezkoak direnean edo ideiak eta albisteak zehazten laguntzen
|
dutenean
soil soilik idatz daitezke; osterantzean, ez.
|
|
Elektroiek zirkuitu elektriko batean oszilatzen
|
dutenean
, beren energiaren parte bat erradiazio elektromagnetiko bihurtzen da. Frekuentzia (oszilazioaren bizkortasuna) hagitz altua izan behar da aprobetxagarriak diren intentsitate uhinak produzitu ahal izateko; uhin hauek espaziotik doaz, argiaren abiadura daramatelarik.
|
|
Neguko hotzek hariztia soiltzen
|
dutenean
ere, animalia txiki askok gordelekua hariztien oihanpe trinkoko txilar eta sasien artean aurki dezakete, pagadian ez bezala.
|
|
otsalizarrak, hostazuriak, zumalakarrak, urkiak, sahatsak etab. Soilguneetako zuhaitz eta sastraka askok fruitu jangarriak dituzte eta hegaztien dietaren osagarri garrantzitsuak suerta daitezke, pagadia bezalako oihan batean. Gerri txori arruntak eta garrapoak esaterako, intsektuak jaten dituzte ahal
|
dutenean
, baina neguan fruitu hauez osatzen dute dieta. Soilguneetan eta garatxo belarra ere, arruntak dira.
|
|
Egia da kultura ezberdinek topo egiten
|
dutenean
–Estatu nazioaskodunen kasuan, adibidez. Estatuak kultura horien balioa pareka dezakeela; baina guk esango genuke, irakurketa klabe politikoetan eginez gero?, guztiz behin behineko moduan egingo lukeela, testuinguru politikoak hala bultzaturik.
|
|
Azken finean, argitu egin genuke noiz hitz egiten den Estatu nazioaskodunez, kontzeptu honek sakoneko azterketa ilundu ez dezan: a) Estaturik gabeko nazionalismoek Estatu Nazioarekin bat egiten ez duten nazioen presentzia aldarrikatzen
|
dutenean
, Estatu horrek beste nazio batzuk integratzen dituela adieraziz; b) Estatuak, testuinguru historikoak bultzatuta (askotan beste nazionalismoen eraginez) nazio aniztasunaren errealitatea onartzen duenean, harmonikoa den neurrian, noski?, hain zuzen Estatuaren beraren egitura arriskuan ikusten duenean. Edonola ere, esan behar da ez direla gutxi beren helburuen muga ofizialki aintzat hartzen den Estatu nazioaskodunaren markoan kokatzen duten mugimendu nazionalistak.
|
|
Arazo bakarra, esan dit, zenbait gidari obseso dira: neska bakarti bat egiten ikusten
|
dutenean
automatikoki pentsatzen dute neska horrek bidaiatzeko baino beste zerbaiterako gogo gehiago izan behar duela buruan. Ninfomaniatik beherako ezer ez zaie kabitzen astazakil horiei, baina hala ere lasaitzeko esan dit, oso gutxitan gertatzen dela.
|
|
Ondo esan nuen, bai, ezagutu nuen egunean, Rocío arriskutsua zela. Inoiz ez bezalako zirrara nabaritu dut, lepotik hasita hanken puntetaraino joan zaidana, gure sabelek elkar ezagutu
|
dutenean
. Baina hori hasiera baino ez da izan, azkar inguratu bainau bere hankekin, eta pubisaren korapiloetatik lotuta geratu gara, bakoitzak bere ondokoa besoekin ahoraino erakartzen zuen bitartean.
|
|
—Lasai, Joanes. Madrilgo gortean bertze tximuren bat behar
|
dutenean
, deituko zioat... eta hiri ere deituko diat, nahi baduk, zeren eta hi ere trebea haiz, soketan goiti...
|
|
—Egia duk ezen Joanikot eta Maddalenen amoriozko historia ezin ederragoa izan dela, baina halakoak bakanetan gertatzen dituk eta oso zirkunstantzia berezietan... eta gertatzen dituk, batik bat, inguruko jendea amoranteen kontra agertzen denean eta hauek, halarik ere, berea atxiki nahi izaiten
|
dutenean
, sasi guztien gainetik eta hodei guztien azpitik, nola gertatu baitzen hire osabaren kasuan. Zeren, bertzenaz...
|
|
Nagia, baina bizkorra. Nahi
|
dutenean
bakarrik saiatzen diren horietakoa. Amak, ohetik jaiki eta, zertan zarete?
|
|
Berandutzen ari zaidan arren, ezin dut telegramarena aipatu gabe utzi. Egia esatera, hotelera heldu, eta harrera gelan nire izena aipatu
|
dutenean
, ez naiz Las Vegaseko hartan bezainbat harritu, zeren Karmeloren deiek jakitun jarri baininduten. Baina ezin ukatuko dut telegramak niregan hotzikara ttiki bat eragin duela eta aurpegia nola mudatu zaion ikusirik, baita Rubeni ere.
|
|
Bozgorailuetatik New Yorkerako hegaldia hiru ordu eta erdiz atzeratu dela jakinarazi
|
dutenean
, kioskora jo dut aldizkari baten bila. Izenburuak ikusmiratzen ari nintzela, begiak honako honetara joan zaizkit:
|
|
Eta ez dirudi bizimodu horri luze eusteko modurik dagoenik. Are gehiago aktore horiek berak Estatu espainiarreko ikus entzunezko komunikabideetako dramatikoan gero eta errazagoa
|
dutenean
sarbidea.
|
|
Beste hitzetan esanda, gizartekideak hiritartasunaren idealera hurbildu daitezen kontsideratu behar zaie, ez indibiduo abstraktuak, isolatuak bezala, baizik eta giza talde ezberdinekin lotura estuak dituzten indibiduoak bezala. Estatuak esku hartu behar du aipaturiko talde horiek orohartzaileak direnean, defentsa premia larrian daudenean eta, aldi berean, bere kideen askatasuna eta errespetua babesten
|
dutenean
. Esku hartzeko modu bat (ez bakarra) ekintza positiboaren bidez burututakoa da.
|
|
Gizaki jakin bat jokabide umiliagarriaren biktima zuzena ez bada ere, biktimekin identifikatzen ahal da, adibidez talde kultural bereko kideak direlako. Esate baterako, bere ikasketa guztiak hizkuntza gutxiagotuan burutu dituzten ikasleak unibertsitatera iristen direnean eta han ezin
|
dutenean
beraien hizkuntzan estudiatzen segitu (demagun legediak eskubide hori errekonozitzen duela), orduan ikasle horiek umiliaturik sentitzeko arrazoi sendoak dituzte. Eta ez soilik ikasleek; gutxiengo kulturaleko kideak direnak ere umiliaturik senti daitezke, nahiz eta unibertsitatean ez egon eta inoiz egon ez izan, lehen aipaturiko izaera kutsagarriari esker.
|
|
Liberalek" bizimodu edota bizitza onaren ikuskera" esaten
|
dutenean
, gizabanakoek hausnarketa sakon baten ondorioz bizimodu batekin duten konpromisoa adierazi nahi dute. Gure gizarteetan, eguneroko esperientzian bizimodu onen aniztasuna islatzen dituzten honako adibide hauek aipa ditzakegu:
|
|
Liburutegiei buruzko Legea baliagarria izatea espero dugu, Nafarroako herritar guztiendako liburutegi zerbitzua bermatzeko, batetik, eta liburutegi berriak irekitzeko eskumena Nafarroako Gobernuko Hezkuntza eta Kultura Departamentuaren esku uzteko, bestetik. Etorkizunean Nafarroako Liburutegi Publikoen Mapak adierazten duen tokietan soilik irekiko dira liburutegi berriak, eta ez udalek nahi
|
dutenean
, orain arte gertatu den bezala. Legearen beste helburuetako bat da egoera antolatu eta egitura organikoa ezartzea.
|
|
Senar emazteak ez al dira elkartu zorion nahiz zoritxarrerako? Elkar abandonatu behar al dute elkarri laguntzeko betebeharra
|
dutenean
–Betebeharrak losintxa eta plazerrekin bukatu al dira?
|
|
Berria da, bi urte izango dira ireki zutela, eta berri itxura dauka denean, garbi itxura. Txaboloan dutxa dagoela ohartu naiz sartu eta berehala, nire atzean atea automatikoki itxi
|
dutenean
. Leihotik haratago:
|
2001
|
|
Beraz, bizkaitar ez gipuzkoarrek ezin uralde horren barnean arrantzarik egin. Inoiz gipuzkoar ontziren bat neurri horietan arrantzan arrapatu
|
dutenean
, lapurtzat jo dute eta zigor ederra eman ere bai. Euskaldun izena benetan itz utsa bihurtu zaigu.
|
|
Gurasoek erabat galduta ikusten dute euren burua, eta ikasleek zer irakurri behar duten jakiteko aholkuak behar izaten dituzte. Menpekotasun horrek bere arriskua ere badu, zeren eskolatik irten eta gero akuilu hori ez
|
dutenean
irakurtzen jarraituko ote dute? (...) Haurren literatura bigarren mailakoa dela, hori aurreiritzi oso zabaldua dela esango nuke, eta idazle askok ere hala uste du.
|
|
Azken aurkikuntzetako batek estresak gizonezkoen eta emakumeen artean eragiten dituen desberdintasunak jarri ditu agerian: gizonezkoek itxuraz hobeto ikasten omen dute estresatuak daudenean; emakumezkoek, berriz, ez, beren estrogenoak prozesua nahi
|
dutenean
geratzea ezinezkoa egiten dielako
|
|
Nola, bada, dialektika ideologiko hau pentsalari buru tsuek ideologien defuntzioa hemen ere aspaldi sinatu
|
dutenean
–Niri ez datorkit besterik zera baino, alegia, gure egituretan zerbait bukatu egin dela, agortu egin dela.
|
|
Errez da esaten alako eta olako dira munduko pobrezari eusten diotenek eta ugariagotzen dutenek; baiña ahal duten guziek ondasunak pillatu ta pillatu ikusten diran bitartean, ez da errez asmatzen zein dan burgesa. Nork ez ditu ezagutzen bat eta bi baiño gehiago pobre izanak, egokiera izan
|
dutenean
aberastuak. Nork ez du ezagutzen langilleri eri lapurretan ari dan langillea?
|
|
Unibertsitario euskaldunen ekarpena metatu nahi dugu, unibertsitate guztietan euskara sarbidea izateko baldintzak sortu, euskarak, unibertsitatean, ikerkuntzan, mugarik ez duela erakutsi nahi dugu. Agian, Martin Orbe lagunak arrazoi dauka, euskararen kontra jotzen
|
dutenean
, Euskal Herriko unibertsitateetan euskara ahuldu ahala UEU indartu egiten dela esaterakoan. Alabaina, UEUren inguruan gertatzen den metaketak «Euskal Unibertsitaterantz» hurbiltzen gaituelakoan nago.
|
|
hauek ematen duten itzalak uraren tenperatura gehiegi ez igotzea ahalbidetzen du eta horrela oxigenoaren galera askoz ere txikiagoa da. Hala ere, gauetan, landareek fotosintesia egiten ez
|
dutenean
, oxigenoa eskasiak gerta diatezke, uda aldean batez ere.
|
|
Ezin esan batetortze hutsa denik, Espainiako gobernuak, CEOE eta CCOOek pentsioak hobetzeko behin behineko erabaki bat sinaturik
|
dutenean
eta pentsioei buruzko Toledoko Itunaren negoziaketa egitear dagoenean, erakunde publiko eta pribatu ugariren adierazpen zaparrada gertatu izana biztanleriaren zahartzeari buruz eta, beraz, erretiroa atzeratzeko neurria sustatzeko premiaz. Europan darabiltzaten aurreikuspen demografikoen arabera, kontinente hau beldurtzeko eran zahartuko da datozen hamarkadetan.
|
|
Praktika baduela iruditzen zaio eta askotan, horixe da fakultateko ikasleei gertatzen zaiena. Karrera amaitzen
|
dutenean
, praktika falta dutela eta kexatu egiten dira. Jon Etxeberriak dioenez," dut gauza bera esan.
|
|
Umeei desilusioa, «bua, hori tranpa da, zer txarra, hori ez da untxia...» Umeek bereizten dute trikimailua eta magia. Azalpenik bilatzen ez
|
dutenean
da magia. Eta umeak magia egiten duen mago bat ikustera doaz.
|
|
Internetek, ondorioz, hainbat erronka aurkezten die irratiei, hala nola, nabigatzaile entzuleek programazioa kartara eta nahi
|
dutenean
aukeratu ahal izatea, edota sarerako bereziki prestatutako produktuak asmatu behar izatea.
|
|
Euskaldunekin antipatikoak direnak, euren txokoan bizi dira; eta euskalduntasunaren kontra hitz egiten
|
dutenean
, arrazoia dutela ematen du. Belarrietatik kea ateratzen zaie horiei, alienatuta daudelako:
|
|
M. MARTORELL. Zentzu honetan, gure erakunde aurrerakoietan, batzuetan bakarrik hasten gara konturatzen zer gertatzen den EEBBek
|
dutenean
. Erakunde ezkertiarretan eta eremu hauek nahiko ahaztuak daude, badirudi ezin direla Latinoamerikatik eta Mendebaldeko Saharatik haratago joan.
|
|
Ironiaren bidea da galdera eta paradoxa. Galderan eta paradoxan gauzek ez
|
dutenean
irauten, mugikorrak dira:
|
|
Beste hainbeste gertatzen da hedabideek musikari baten mendeurrena ospatzen
|
dutenean
, horrek operaz hitz egiteko aukera ematen baitie, adibidez.
|
|
Dirua jasotzen
|
dutenean
, eragotz iezaiezu berehala gastatzea: horrela aukera hobe baten zain egoten ikasiko dute.
|
|
Kode Zibileko 1.100 artikuluaren arabera, atzerapena dagoela jotzen da obligazioak edo legeak berariaz hala aitortzen
|
dutenean
edo horren izaera edo zirkunstantzien ondorioz gauza entregatzeko jarritako epea obligazioa ezartzeko erabakigarri izan baldin bada.
|
|
Konpultsioak, elkarrekin lotu eta katea osatzen
|
dutenean
, erritual patologiko bihurtzen dira.
|
|
Gurasoek erreparatu egin diete ikastetxea bisitatzen
|
dutenean
instalazioen kontserbazio egoerari eta segurtasun baldintzei.
|
|
Landarea aldatu egin da sustraiek lurra inguratzen
|
dutenean
.
|
|
Gizonezkoek pisua irabazi nahi
|
dutenean
, giharren pisua gehitzea izaten dute helburu.
|
|
Denek zuk bezala pentsatzen ez
|
dutenean
... (TOMASi, ozen) Aita, film baterako aukeratu naute!
|
|
tertuliakide batek ez dakitnork/ e:: hain zuzen/ baina bueno/ komentatzen zuen berelagunak
|
dutenean
::/
|
|
67 bueno/ komentatzen zuen bere lagunak
|
dutenean
:: / alabak12 SM13 JR14 MZ14.15.16.17.
|
|
Euskaltegiek leku oso esanguratsua duteeuskararen normalizazioan, euskararen erabilera bermatzeko hizkuntza gaitasuna ezinbesteko baldintza delako. Hau guztia dela eta, euskaltegiek, euren planifikazioa egiten
|
dutenean
kontuan hartu dute lehenetsiegin behar dituztela hainbat ikasle edo ikasle talde, gehienbat lehentasunezkoesparruetakoak direnak eta hain zuzen ere erabilera planetan parte hartzendutenak: dendari, sektore sozio-ekonomikokoak, gurasoak, herri langileak, irakasleak...
|
|
Beno, batez ere gurasoekerabiltzen dute umeak ohera bidaltzeko. Esate baterako, oso berandu denean, eta umeek pelikula bat ikusten gelditu nahi
|
dutenean
gurasoek esatea: –Ea ba.Gure aldetik bihar arte izango da, e??.
|
|
Trebetasun emaileek azkeneko bultzada jasoko dute, helburuan markatutakoereduak lortu arte. Bultzada hori konbinazioan agertuko da trebetasun hartzaileekin.Helburuaren prozesuaren bukaera da, beraz, eta ez da laguntzarik egongo, ezsortzen
|
dutenean
ezta hartzen dutenean ere. Ikasleak kalean aurki ditzakeenegoerak klaseratuko ditugu, erreal errealak hizkuntzari dagokionez; eta ikasleakaurre egin dio egoerari bat batean, inolako laguntzarik gabe.
|
|
Trebetasun emaileek azkeneko bultzada jasoko dute, helburuan markatutakoereduak lortu arte. Bultzada hori konbinazioan agertuko da trebetasun hartzaileekin.Helburuaren prozesuaren bukaera da, beraz, eta ez da laguntzarik egongo, ezsortzen dutenean ezta hartzen
|
dutenean
ere. Ikasleak kalean aurki ditzakeenegoerak klaseratuko ditugu, erreal errealak hizkuntzari dagokionez; eta ikasleakaurre egin dio egoerari bat batean, inolako laguntzarik gabe.
|
|
Artikulu honen hasieran esaten genuen bezala, Euskal Herria euskalduntzekohelburuarekin ari garenok, euskara erabiltzen duten pertsonak behar ditugu. Beraz, gure lana ez da bukatzen euskara ikasten
|
dutenean
, erabiltzen dutenean baizik.Helburu hori lortzeko, ez da bukaera arte zain egon behar. Aitzitik, gaitasunkomunikatibo partziala lortzen duten neurrian, aurrerapausoak emango ditugu, ikasi duten hori beren ingurune hurbilean praktikara eramateko; eta, era berean, ingurune hurbilean dauden euskaldunek parte hartu behar dute aktiboki ikaslearenikas prozesuan, berau azkartzeko, eta batez ere, ohitura komunikatiboak sortzeko.Honela ikasteari kulturgintza deitu diogu.
|
|
Artikulu honen hasieran esaten genuen bezala, Euskal Herria euskalduntzekohelburuarekin ari garenok, euskara erabiltzen duten pertsonak behar ditugu. Beraz, gure lana ez da bukatzen euskara ikasten dutenean, erabiltzen
|
dutenean
baizik.Helburu hori lortzeko, ez da bukaera arte zain egon behar. Aitzitik, gaitasunkomunikatibo partziala lortzen duten neurrian, aurrerapausoak emango ditugu, ikasi duten hori beren ingurune hurbilean praktikara eramateko; eta, era berean, ingurune hurbilean dauden euskaldunek parte hartu behar dute aktiboki ikaslearenikas prozesuan, berau azkartzeko, eta batez ere, ohitura komunikatiboak sortzeko.Honela ikasteari kulturgintza deitu diogu.
|
|
Lehen azalpenaren arabera, talde horretako historialariei, oso ulergarriak ezdiren arrazoiengatik, feudalismo hitza erabiltzea gustatzen ez bazaie ere15?, feudalismoaren ezarpena ukaezina da Goi Erdi Aroko Nafarroan. Bestela esanda, Iruñeko erresumako gizarteaz hitz egiten
|
dutenean
, egiten duten deskribapenetikondorio hori atera daiteke behintzat. Ikus ditzagun azalpen honen ideia nagusiak.
|
|
tradizioluzea du. Gaur egun, askok, euskal nortasunari buruzko zerbait esan nahi
|
dutenean
, oraindik ere ezezaguna izaten jarraitzen duen Historiaurrea erabiltzen dute halakoedo bestelako ideiak aldezteko.
|
|
Hala ere, nobelahistorikoaren hainbat konbentzio errespetatu behar izan ditut. Adibidez, artearengorabeheraz eztabaidatzen
|
dutenean
, nik Erdi Aroaren amaieran eta Errenazimentuaren hasieran arteak, erlijiosoak batik bat, bizi zuen debatea jasotzen dut testuan.Gauza bertsua egiten dut aginte zibilaren eta erlijiosoaren artean zeuden gatazkeiburuz. Edo izurriteaz zituzten usteen inguruan.
|
|
Tartean, apartatudu Larramendiren gramatika ere, baina ez haren balio bibliografikoaz ohartu delako, lubakiz lubaki nahikoa urri entzuten duen euskara hauspotzeko baino. Biharamungoizean, etxe tzarretik alde egin
|
dutenean
, gure gizonak sei bat liburu daramatzamotxilan, tartean andoaindarraren gramatika eta Espainiako historia. Motxilako zertrepeta utzi ote ditu bazter, liburuei tokia egiteko?
|
|
Hizkuntzarekiko motibazio edo interes batetik abiatzen da, arrazoi horiek mota desberdinetakoak izan daitezkeelarik (kulturalak, lan munduari lotuak, politikoak, familia munduari lotuak, erlijiosoak, etab.), baina edonola ere motibaziobarrukoak, arrazionalak edo induzituak. Motibazio horiek nahikotasun maila gainditzen
|
dutenean
, hizkuntzaren estrukturarekin kontaktuan gauzatzen dira (hizkuntzaren ikaskuntza). Eta hizkuntzaren ezagutza maila jakin batetik aurrera, presiomotibazionalak jarraitzen badu, ikaskuntza egoera konkretu eta bizitza errealekoegoeretan hizkuntzaren erabilpena egitean kanalizatzen da.
|
|
Lagin orokorrari dagokionez, gurasoen jaioterriak bakarrik eragiten dusubjektuen orientazio motibazionalean; horrela, bi gurasoak Euskal Herritik kanpojaioak dituzten subjektuak dira orientazio instrumental indartsuena dutenak; 2) transmisio kanpainako populazioan ezaugarri horien eragina askozaz handiagoa daorientazio motibazionalean: ...n portzentaia %40 den guneetan jaiotakoek orientazio instrumental indartsuagoa dute, c) subjektuen bizilekuan elebidunen presentzia nabariagoa denean, orientazio instrumentala eta irabazi pertsonalekoa nabariagoak dituzte subjektu horiek, eta d) bi gurasoak Euskal Herrian jaioak direnean, irabazi pertsonal motako orientazio indartsuagoa da, eta gurasoetako batek edo bieklehen hizkuntzatzat euskara
|
dutenean
, mota bereko orientazio indartsuagoa dutesubjektuek.
|
|
Izatez, logikaren arabera, beren egoiliarren zorpetzearen gainean nazioak ezin direla zordunduak izan frogaturik egonda, badirudi ezen, gaur egungo nazioarteko ordainketen ez sistemaren menpean egonik, herrialdeek beren garapen ekonomikoa erabat baldintzaten duten gehiegizko kanpo zorra metatu dutela. Beste hitzez esanda, zorpeko herrialdeek etengabeko galera sufritzen dute, beren zama bikoizten duen sistema baten azpian beren zorra zerbitzatu behar
|
dutenean
.
|
|
Haurtzaroko kirol lesioei buruzko sinposioa Sevillan egiten da, eta nazioarteko dozenaka aditu ditu. Gazteek kirol guztietan eta adin guztietan gero eta gehiago parte hartzen
|
dutenean
aurrea hartzeko eta tratatzeko oinarriak ezartzea du helburu, haurra “ez baita, ezta gutxiago ere, heldu txiki bat” delako premisapean. Gaitzik ohikoenak eta haien tratamenduan izandako azken aurrerapenak ez ezik, hainbat gai ere jorratuko ditu biltzarrak:
|
|
Egun batean giltzurruna garbitzeko gai den 170 litro uretatik litro eta erdi besterik ez du kanporatzen. Uretikaren aurkako hormonak eta aldosterona hormonak gernu maila handitzeaz arduratzen dira, odolkia ur gehiegi egoteagatik diluituago dagoela detektatzen
|
dutenean
. Oharrak Mineralizazio txikieneko urak dira egokienak, oro har, adinekoentzat, giltzurrun kalkuluak dituzten pertsonentzat, arteria hipertentsio larria edo likido atxikipena dutenentzat eta haurtxoentzat.
|
|
2001 urtean zehar, zementu industriak 2.220 milioi pezeta (13,34 milioi euro) inbertitu ditu bere azpiegiturak hobetzeko, haragi hondakin horiek kentzeko. Gainera, Nafarroak eta Galiziak hitzarmenean erabakitakoa betetzen
|
dutenean
, 1.100 milioi pezetako inbertsioa gehituko da (6,61 milioi euro), Energiaren Batzorde Nazionalak aztertu ondoren ondorioztatu duenez. Erregelamendua onesten denean, enpresek urtebeteko epea izanen dute zehazten diren prozedurak txertatzeko.
|
|
Baina “aurrerapen lerroa da eta inposatu egin da”, azpimarratu du. Nahasmena eta nagikeria Cabrerak, berriz, beste bi erronka gehitu ditu.' Bat, “bidezko merkataritza garestiagoa delako gezurra” kentzea, elikagai artikuluek baino ez
|
dutenean
prezio “handixeagoa”; “hurbildu zaitez edozein merkataritza gunetara artisautza erostera, eta ikusiko duzu gurea merkeagoa dela”, ohartarazi du. Eta beste bat, balizko kontsumitzailearen “ibarbidea”, “BMko denda gutxi batzuk ez mugitzeko” argumentuarekin bat datorrena, noizean behin egin lukeena; hau da, orain beste saltoki batzuei egiten diena.
|
|
Kontzesiodunei, soilik beraiei, baimena emango zaie partzela horiek erabili eta ustiatzeko, beti ere Usurbilgo udal baratzeen emakida eta erabilera arautzeko erregelamenduaren arabera". Lehiatzaileak" Lehiatzaileek Usurbilgo udal baratzeen emakida eta erabilera arautzeko erreglamenduan ezarritako baldintzak bete dituzte. Lehiaketan usurbildarrak izan eta jarduteko gaitasun osoa duten pertsonak aurkeztu ahal izango dira (urritasun psikikoa duten pertsonen kasuan, zaintzailea beharrezkoa izango da) eta gutxienez 18 urte izan dituzte eskaera egiteko. Ondorio horietarako, Usurbilgo bizilagunak izango dira, eskaera egiten
|
dutenean
Usurbilen erroldatuta daudenak". Aprobetxamendu epea" Aprobetxamenduak gehienez ere 5 urtez luzatu ahal izango dira, behin betiko adjudikazioaren hurrengo egunetik kontatzen hasita. Agiri honetan arautzen diren Agerrezpiko udal baratzak bertan desagertu edo leku aldatuko balira, emakidako titularrek lehentasunezko eskubidea izango dute beste udal baratzeen emakida prozesueta... Lehen zozketa, lehentasun talde batean dagoenen artean izango da.
|
|
–Emakumeek zapatilak" eraman" ditzakete; olanazko oinetakoak" ipin" ditzakete eta mokasinak" jarri", baina edertu nahi
|
dutenean
, takoiak" janzten" dituzte. Zuk ere ikasi behar zenuke takoi gainean ibiltzen.
|
|
Tabernaz aldatzea proposatu
|
dutenean
etxera doala jakinarazteko aprobetxatu du horregatik. Etxera, baina nola, harritu dira lagunak, oraindik goiz duk eta.
|
|
Tripak jaten eta kafe bero bat edaten ari nintzen egongelan ateko txirrina jo
|
dutenean
. Santana topera jarrita neukan –Black Magic Woman– nire barneko gogoetak eta era guztietako beldur ilunak isilarazteko ahaleginean baina, esan bezala, txirrinaren hotsa aditu dut berehala atetik deika eta horrek, bere xumean, argi utzi dit nire saiakeraren alferra, musikaren porrota errealitatearen aurrean.
|
|
Beste giltzaperatuek, ikusten
|
dutenean
, bihotzez egiten diote agur Geethari. Aspaldiko ezagun maitea dute.
|
|
Lotsagabeak dira beleak, batez ere habia egin
|
dutenean
. A ze zukurutza hartu nuen behin baino gehiagotan Ahmedabad en, unibertsitateko kanpusean paseatzen ari nintzela.
|
|
Kobra nahikorik eskuratu
|
dutenean
, kooperatibara doa familia autobusez.
|
|
Aste batzuk joan, pozoia kendu eta ezertarako balio ez
|
dutenean
, irulek beraiek lehengo eremuetan askatzen dituzte sugeok.
|
|
Dirua behar
|
dutenean
dirua dagoen tokitara joaten dira. Bankuetara.
|
|
Polizia ia beti jauntxoen alde agertzen da. Behartsuak, protesta egiten
|
dutenean
, hil edo gogor hartzen dituzte, giroa nahasten beraiek hasi direla aitzakia eginez. Gauza bera egiten zuten kolonialistek (euskaldunak ere tartean zeudela) indioekin, Las Casas ek bere kontakizunetan esaten digunez.
|
|
Itxuratiak eta zinikoak, baina Managuako emakume burgesak imitatzeko zailena, egiten duten nazka eta hoztasun keinu hori da, kaleko jendea barandatik behera bezala begiratzen
|
dutenean
.
|
|
‘Mikrobioak hil egiten dira ura izoztu eta igerian ja egin ezin
|
dutenean
, ’ esan zuen Lodiak.
|
|
‘Txakurrek jende arrotza izutzea zaunka lortzen ez
|
dutenean
, orduan uluka hasten dira... ’
|
|
Gerria lotzeko edo jantziak gerrian lotzeko  erabiltzen den zerrenda edo xingolari deitzen diogu gerrikoa. Era berean," gerrikoa estutzea" deitzen zaio gauzek txarrera egiten
|
dutenean
ahal denik gutxien gastatzeari ere.
|
|
(Edo begietako malkoez ura kentzen Â
|
dutenean
).
|
|
" Noizko egingo da argia? Egitan, ausaz, gai au, beste ainbeste bezela, bear danez uler ta adierazteko, yakitunek euskeraz beren burua egingo
|
dutenean
ikusi ahal izango dute. Beren kultura laterazkoa edo beste edozein erderazkoa izan dedin bitartean, zalla edo izango zaie:
|
|
Horrela, euskal idazle genuen Silvain Pouvreau; erdal idazle, haatik, Pio Baroja eta Jean de Sponde. Eskubide osoa dute, beraz, Zeruko Argiak eta Anaitasunak iragarkietan oihukatzen
|
dutenean
: Geu gara euskal prentsa.
|
|
ez dugu gure ametsean erdararen oihartzuna baizik entzuten euskal hitzetan. Jakintza liburuak egin dituztenek erdarazkoak itzuliaz eta antolatuaz egin dituzte, erdara erabili baitute gehienbat haiek ere gure antzera beren ikastaldietan eta erdaraz mintzatzen baitira hitzez nahiz izkribuz beren baitarik zerbait sortu edo aurkitu
|
dutenean
beren lankideei jakinarazteko.
|
|
a) arrantzaleak, b) pilotariak1 Arrantzale gizajoek mahonezko atorra  daramate soinean eta etxe gainean, teila orde, ez dute hipoteka eta zentsua besterik. Pilotariak berriz, Miamin erositako atorra loratu eta guzti, hemezortzi urtetik hemezortzi urtera agertzen dira herrian, eta hagitz harriturik gelditzen inoizko andregaia besterekin ezkondurik aurkitzen
|
dutenean
. Beste eginkizunik ez izaki eta, hor aritzen dira atso agureentzako erruki etxeak eta umeentzako eskolak egiten.
|
|
1 " Urdeak, bertze abrèk egiten eztutena, oraiño minik hartu gabe, ukitzeaz beraz egiten du marraska. Zeren nola ezpaitu deus ere on den gauzarik, bere urdaia baizen, ez illerik, ez lumarik, ez larrurik, eta ez bertze gauzarik, bere izanez eta naturaz da beldur, hartzen
|
dutenean
, biziaren edekitzeko hartzen duten". Axular, Gero, XLV, 5.
|
|
Ikasle txarrak dira eta haietako asko langabezian daude, denak gizarteko behe mailetan jaioak ez badira ere. Antzera janzten dira eta zailak dira horrenbestez jarduten
|
dutenean
identifikatzen. Infanteria dira, kanoi larrua, beren agintari eta antolatzaileen biktimak...".
|