|
2004
|
|
|
Eta burua?, esango dit norbaitek.
|
Zer
gertatzen zen zure buruarekin. Bada, bolada hari zegokionez, euliarena bezain kaskarra zela, ezertaz konturatzeko abildaderik ez zuena.
|
|
|
—Esan dizuet egundoko gerezi jatea egingo genuela gaur —hots egin zuen Rubiok halako batean, beraien azpi asmoak agerian jarriz— Eta lekua?
|
Zer
iruditzen zaizue lekua. Ez al da pelikuletakoa?
|
|
|
Ahots hura Bizkarroker morroi zaharrarena zen.
|
Zer
egiten zuen ordu hartan Balantzategin. Normalean etxetik eguerdian alde egiten zuenak zein arrazoi zeukan gaua ere bertan pasatzeko?
|
|
|
Ordubete inguru aritu zirela zaldiak kargatzen, hori izan zen belarriek erakutsi zidatena.
|
Zer
kargatzen zuten. Bada, batek zalditik erortzean egin zuen hotsagatik, zakuak, zaku bete beteak.
|
|
|
Eguraldia ona zen, lekua eder aparta, Balantzategi eta haraneko beste etxe, erreka eta belaze guztiak bere mende hartzen zituena.
|
Zer
gehiago behar nuen ondo bizitzeko. Ezer ere ez, hala iruditzen zitzaidan orduan.
|
|
|
—Eta zer! —ekin zidan bat batean La Vachek haserre—
|
Zer
inporta dio behi makalei pasatakoak! Ondo merezia dute guztia!
|
|
|
—Eta historian barrena?
|
Zer
moduz joan zaigu behioi historian? —atera nintzen bat batean— Behin entzun nuenez, gu ez omen gara kobazuloetan pintatutako animalien artean azaltzen.
|
|
|
Idatzitakoa errepasatu eta bete egiten zait burua:
|
Zer
izan ote da Genovevaz. Atera ote zuten kartzelatik?
|
|
|
Eta La Vachek?
|
Zer
egiten ote du La Vachek orain?... Galdera asko, galdera gehiegi, eta halere ez galdera denak.
|
|
|
Eta hortik nire ikara, Soeur.
|
Zer
pasako da memoriak bukatzen ditudan egunean. Barrukoak zerbaitengatik aipatuko zidan testigantza uzteko kontu hori.
|
|
|
—Zein gutxi dakizun bizitzaz, lagun!
|
Zer
pentsatzen duzu zuk palazioez. Ba al dakizu munduko palazio ederrenei lekurik premiazkoenak falta zitzaizkiela?
|
|
|
Erabakita nengoen La Vacherekin hitz egitera, eta hainbeste gauza jakin nahi nituen non galdera guztiak pilatu egiten baitzitzaizkidan.
|
Zer
zen Balantzategiko banketeen kontu hura. Nor ziren Antiaju Berde eta bere laguntzaile hortzaundiak?
|
|
|
Nor ziren Antiaju Berde eta bere laguntzaile hortzaundiak?
|
Zer
ari ziren egiten errotan. Arnasa estutzen zitzaidan.
|
|
|
—Eta zurea?
|
Zer
moduzkoa da zure barruko ahotsa? —galdetu zidan basoaren eta ilargiaren arteko puntu hartatik atera zenean.
|
|
|
—Zer da hau, ordea!
|
Zer
da hau! Zergatik ez ote nago erabat ikaratuta!
|
|
|
|
Zer
esaten ari zen Setatsua. Zer zen otso ipuin hura?
|
|
|
Zer esaten ari zen Setatsua?
|
Zer
zen otso ipuin hura. Otsoak?
|
|
|
Erranen duzua txarki begiratzen zutugula?
|
Zer
gogo duzu. Hemendik at juan, eta zulo txar batetan espalda hautsia egoitia?
|
|
|
"
|
Zer
ote naiz? —galdetu nion neure buruari.
|
|
|
Bihotza larritua neukan.
|
Zer
animalia mota ote nintzen. Baina, zertan luzamendutan ibili...
|
|
|
Ni neroni ere ez nintzen oso palazioko, ez nintzen zaldi edo katu, baizik eta behi.
|
Zer
, eta behi izan behar! Animalia itsusia, animalia makala, animalia fama txarrekoa.
|
|
|
|
Zer
esan behar nion. Bera ni baino nagusiagoa zen, horretan ez zegoen dudarik, baina oso ipuinzalea ere bai nire aldean.
|
|
|
|
Zer
uste huen zela bizitzea?
|
|
|
"
|
Zer
zaintzen dute katalexu horrekin. Haran guztia?
|
|
|
"
|
Zer
kargatzen ote dute zaldietan? —pentsatu nuen nik— Zakuak ziren, bai, baina zein zaku mota?
|
|
|
Gauzak hola, laguntza eskatu nion Setatsuari.
|
Zer
esan nahi zuen arrozarenak. Ezagutzen nuen bere iritzia, alegia nire kabuz pentsatzen ikasi beharra neukala, eta gogoratzen zitzaidan otsoen arazo hartan berak hartutako joera axolagabea, baina aldi hartan lagundu egin behar zidan.
|
|
|
Zure barruko ahotsa oso ahots pentsalaria da, baina ez dauka bizitza esperientziarik.
|
Zer
inporta dio basurdeari alfa izatea. Basurdeak gauza bakarra daki, mundua zabala dela, eta mundu zabal horretako edozein tokitara alde egin dezakeela; nahi badu iparraldera, nahi badu hego, eki edo mendebaldera.
|
|
|
Eztabaidatzeak ez dizu merezi.
|
Zer
ote daki berak basurdearen bizitzaz. Ezer ere ez.
|
|
|
Urrutira begira zegoen.
|
Zer
sentitzen ote zuen behi zintzarria bezalakoa zen bere bihotz hartan. Ez dakit, baina une batez behintzat grabedadez egin zuen hots:
|
|
|
"
|
Zer
da hau?", pentsatu nuen nik beldurtuta. La Vachek, berriz, burua mugitu zuen gora eta behera, sokatik libratu nahiz.
|
|
2010
|
|
|
Emakumeak, gazteak, homosexualak, irlandarrak edo elbarriak gehiago dira beren kautan emakume, gazte, homosexual, irlandar edo elbarri, gizaki deitzen den espezie bateko partaide baino.
|
Zer
esanik ez, identitatea oinarritzen duten ezaugarrietako bat gutxietsita sentitzen denean..., osagai hori besteen gainean gailendu eta, gure irudiaren erdigunea hartzen du. Ch.
|
|
|
Bada, urte horietan zehar ez dut Darwini buruzko edo darwinismoari buruzko azalpenik topatu, ezta sikiera aipamen solterik ere.
|
Zer
esanik ez, Frantziako isiltasunezko konspirazioari leporatu ahal diogu hutsune hori, baina, nire ustez Arbelbideren harresia da errudun probableagoa. Dena dela, halako batean, 1905eko otsailaren 17arekin, bat batean irri solas bat agertzen da, txiste bat, Kirri kirri delako batek sinatua.
|
|
|
|
Zer
esanik ez, oso ezaguna zen, batetik, bizidunen populazioek ugalkortasun itzela dutela, hain handia ezen, hertsatuak izan ezean esponentzialki haziko bailirateke. Bestetik, populazioen tamaina egonkor mantentzen da denboran zehar, salbu eta urteko fluktuazioetan.
|
|
|
Ala, areago, naturaz gaindiko botere batek proposituren batetarantz gidatuak al dira?
|
Zer
esanik ez, zorizkoak baldin badira, orduan proposituduntasuna purposefulnessdesagertu egiten da bizidunen mundutik. Jadanik esan dugunez, hautespen naturalak iragaziko duen lehengaiaren bariazioak zoriz ekoizten dira, ausazkoak dira.
|
|
|
" Kantatuko deizuet, xehetarzunetan
|
Zer
zen ene bizia, Ekuadorrean
|
|
|
|
Zer
uste lukete, ala eskualdun tzarretarik frantses onak egin?".
|
|
|
Itauna, jakina, zientziaren esparrutik kanpokoa da, eta halaxe argitu zigun Basabek.
|
Zer
esanik ez, aita Basabe erdizkako eboluzioaren aldekoa zen. Beste horrenbeste esan ahal da, Donostiako Seminarioan 1968an plazaratutako Biologia izeneko apunte sorta mardulaz:
|
|
|
|
Zer
esanik ez, eboluzioa azaldu zien besteak beste, Darwin eta Haeckel en ideiak plazaratuz, alabaina, ez dago argi Aretxabaleta bera zelan formatu zen darwindar gisa, Aretxabaletaren lehen argitarapenak geroagokoak baitira. Hala ere, Aretxabaletak Ernst Haeckel en ildoan ubikatu zuen bere eboluzionismoa.
|
|
|
Hil egingo duk beharbada." Ukabilak zabaldu zituen azkenean, eta masailak estutu eskuekin. "
|
Zer
du, Martin?" Adrianek izututa begiratu zion. Victoriak aurpegia tapatu zuen eskuekin.
|
|
|
"
|
Zer
tabako erretzen duzu?", galdetu zion Martinek Cesarri lurrean zegoen zigarroari begira. Bat batean, ahaztua zirudien bere arrebaren egoeraz.
|
|
|
" Gaur goizean hiru buelta eman dizkiot miradoreari.
|
Zer
iruditzen zaizu?", esan zidan berak hizketan hasi eta segituan. Ezta hitz erdi bat ere nire ordu arteko jokaeraz.
|
|
|
Gau batzuetan ez da etxera etortzen lotara. Kolegioko lagun batzuekin gelditzen omen da, azterketak prestatzen azken esaldiari mespretxu ukitu bat eman zion—
|
Zer
gezur baldarra, ezta. Baina Martin halakoxea izango da beti".
|
|
|
Eskailera buruan jarri nintzen ni ere. "
|
Zer
moduz zaude, Teresa?", esan nion masailean musu emanez. Irribarre egin zuen, galdera atsegina izan balitzaio bezala, baina ez zuen aintzat hartu.
|
|
|
"
|
Zer
dira kartoizko kaxa horretan dauden paperak. Gutunak?", galdetu nuen.
|
|
|
"
|
Zer
dakizu zuk Obaban fusilatutakoei buruz, David?", galdetu zidan Cesarrek. " Oso gutxi.
|
|
|
Cesar azaldu zen gure ondoan. "
|
Zer
jakingo du zure aitak, Obabako mediku onak?", galdetu zuen. Susana azalpena ematen hasi zen, eta bitartean nik ostatuko andrearengana jo nuen ordainketa egitera, gaiak ardura ez balit bezala.
|
|
|
" Edalontziak eta bermuta mahaian daude.
|
Zer
falta da orain?", galdetu zuen Susanak gure kideak eserita zeuden mahaitik itzuliz. " Azeitunak", esan genion Cesarrek eta biok batera.
|
|
|
Begiratuak zioen: "
|
Zer
pentsatzen duk honi guztiari buruz, David. Hire aita hiltzailea izan zela iruditzen al zaik?".
|
|
|
Virginiarengana hurbildu nintzenean, bere perfumearen arrosa usaina sentitu nuen. "
|
Zer
moduz, David?" Galderarekin batera, ustekabean, jarri bere eskua nire besoan eta musu eman zidan masailean.
|
|
|
" Nire aita". "
|
Zer
–"" Nire aita ibili zela Isidrorekin lanean. Baina lehenagotik zegoen tailerrean.
|
|
|
Nire bizilagunak dituk." Gauaren isiltasunean zapoen kantua nabarmen entzuten zen. "
|
Zer
esaten dute hemengoek?", galdetu nion. " Garagardoa eskatzen zidatek.
|
|
|
Bere gelan aurkitu nuen ama, oso dotore jantzita. "
|
Zer
egun da gaur?", galdetu nion. " Ez al dakizu?
|
|
|
Kosta egin zitzaidan ezer esatea. "
|
Zer
duk?", galdetu nion azkenean. Berak tonu lasaia hartu zuen, konfidentziala:
|
|
|
Herren nik utzi banu bezala.
|
Zer
joera egin zidan bazkarian! Genevieve esan eta esan zebilek orduz gero, prostituta etxe baterako berak ez didala dirurik utziko." Klasearekin jarraitu behar genuela esan nion, iraileko azterketak gainditzea ere beharrezkoa zitzaiola.
|
|
|
" Lasai, David —esan zidan jarraian— Ez jarri aurpegi hori. Hesseren liburuan irakurri dudan esaldi bat besterik ez da.""
|
Zer
aurpegi jarri dut, ba?"" Pazientzia galtzeko zorian dagoen irakasle batena."" Ez dut uste, Teresa!" Modu aski zakarrean atera zitzaidan esaldia. " Hasi zara nirekin haserretzen, David —esan zuen berak tonua aldatuz— Haserretu egiten zara beti."" Hori ez da egia, Teresa."" Egia da.
|
|
|
" Ma taniere!", hots egin zuen sarrera emanez. "
|
Zer
da taniere?", galdetu nion. Ez zitzaidan hitzaren esanahia gogoratzen.
|
|
|
Bere ezpainek tabakoaren zaporea zeukaten. "
|
Zer
egin behar zuten gure familiakoek Madrilen?", galdetu nion. " Boxeolari ospetsu horrekin hitz egin.
|
|
|
Bainuan sartu zen, eta minutu batzuk geroago jantzita atera zen handik, galtza bakeroekin eta esmeralda koloreko alkandora batekin. "
|
Zer
iruditzen zaizu janzteko modu hau. Pret h porter esaten diote, eta izugarri gustatzen zaie frantsesei.
|
|
|
Behin ere ez zaitut hain guapa ikusi." Hurbildu eta musu eman zidan. "
|
Zer
ondo ari zaren portatzen gaur! Harrituta nago!" Irribarrea olio koloreko begietaraino iritsi zitzaion oraingoan.
|
|
|
—hots egin zuen don Jaimek errepidearen eskuinetan mendiko pista bat azaldu zenean— Poliki!", hots egin zuen berriro autoa zulo eta kozkor artean sartu eta zabuka hasi zenean. "
|
Zer
bide txarrak dauden Frantziara joateko, ezta?", esan zuen falangistak linterna leihatilan jarri eta kanporantz begira. Don Pedrok eskua sonbreiruaren azpian sartu zuen, eta pistolari heldu zion tinko.
|
|
|
" Jauna, litekeena da zuk ere anaiaren joera izatea". "
|
Zer
joera?"" To commitsuicide." Baina, orain bai jakin zezakeela garbi, ez zen halako joerarik bere baitan. Bere burua hilko zuen eguzkia mendi gainean azaltzearekin batera, baina beldurrak gidatzen zuen bere gogoa, heriotza bera baino oinaze handiago baten mehatxuak.
|
|
|
Kontserbako atuna oso goxoa gelditzen zen tipula pixka batekin.
|
Zer
esanik ez, azeituna berde batzuekin.
|
|
|
Berari dirua eskatzen zioten; Pirpori eman egiten zioten, edo adierazi non aurki zezakeen. "
|
Zer
ondo! Elurra!", hots egin zuen Pirpok leihotik begiratuz.
|
|
|
Elurra!", hots egin zuen Pirpok leihotik begiratuz. "
|
Zer
nahi duk azaroaren bukaeran!"" Ez haiz jabetzen, Txanberlain", esan zion Pirpok. " Bai, jabetzen nauk.
|
|
|
Lubisek estalkia altxa zuenean Hotson sonbreirua jantzita aurkitu ninduen. "
|
Zer
egiten duzu horrela, David?", esan zidan irribarrezka. Itxura batera, ez zitzaion afariko haserrearen izpirik geratzen.
|
|
|
" Oso bolada txarra pasa duzu, eta agian psikologo baten laguntza ondo etorriko litzaizuke unibertsitatera hasi aurretik. Nahi baduzu, datorren astean bertan deituko diot kolegioan lan egiten zuenari.""
|
Zer
moduz nago?", galdetu nion jostundegiko ispiluan begiratuz. " Oso dotore", esan zidan berak.
|
|
|
Txapligu bat lehertu zen Villa Lecuonaren parean. "
|
Zer
egingo duzu, etxean afaldu ala festara joan?", galdetu zidan amak oso modu apalean. Kosta egiten zitzaion nire erabakia bereganatzea.
|
|
|
"
|
Zer
egiten duzue hemen? —hartzen zien don Pedrok kargu maisuek kexuren bat ezpainetaratzen zutenean— Oraindik gazteak zarete!
|
|
|
" Ardura ez badizu, aholku bat emango dizut lagun bezala —esan zion Corgean doktoreak— Zaindu egin behar duzu. Litekeena da zuk ere anaiaren joera izatea.""
|
Zer
joera?"" To commitsuicide." Bera argudioka hasi zenean, hartza izan zela eta ez bere burua botatzeko joera, Corgean doktoreak" zeuk ikusiko duzu, nik esan dizut ene ustea" adierazi nahi zuen keinu bat egin zion. Eta bera isildu egin zen, ez zuen gehiago protestatu.
|
|
|
Uda iritsi eta, zapoek kantatzeari ekin ziotenean, don Pedro aprentsioz itzuli zen bere terrazako bankura eguneko azken zigarro purua erretzera.
|
Zer
ote zioten zapoek oroitzapenik gabeko bolada haren ondorenean. Wi nni peg!
|
|
|
Hasiera batean ez zuen esaldia zainetaraino ulertu. " Gerra da Espainian, don Pedro.""
|
Zer
egin behar dugu orain?", atera zitzaion. Nahastuta sentitzen zen.
|
|
|
Marcelino gazteak pistola hartu zion gerritik. "
|
Zer
esan nahi duzu?", galdetu zion. " Hemen ez daude denak!
|
|
|
Egunero egunero bere pisua apuntatzen omen du bainuko horman", erantzun zion Marcelinok. " Maxa?"" Litekeena.""
|
Zer
iruditzen zaizu zuri. Arrazoi al du apaizak?"" Errepublikari botoa eman ziola, hori seguru.
|
|
|
Buru egiten zuena, berrogeita hamar bat urteko gizon beltzaran bat, burlaka inguratu zitzaion: "
|
Zer
–Zer pisu eman duzu gaur baskulan?".
|
|
|
" Zer?
|
Zer
pisu eman duzu gaur baskulan?". " 117", erantzun zion don Pedrok galdera erabat arrunta izan bailitzan.
|
|
|
" Harrapa ezak hau!" Osaba Juanek airera jaurti zuen poltsikoan zeukan azukre koxkorra. "
|
Zer
artista haizen!", hots egin zuen, txakurrak jauzi bizkor bat egin eta ahoratu zuenean.
|
|
|
Osaba harritu egin zen nire komentarioarekin. "
|
Zer
esan dik Lubisek?", galdetu zidan. " Lubisek ezer ere ez.
|
|
|
Lubisek borda barrura eraman zuen kazola. "
|
Zer
esaten da hor behean beste basomutil horretaz?", galdetu zidan ile kizkurreko gizonak. Ez nion ulertu.
|
|
|
Ez nion ulertu. "
|
Zer
basomutil?"" Uzkudun! Ez al dakik boxeolari izan aurretik gu bezala ibili zela, aizkorarekin basoan?" Ez nekiela esan nion.
|
|
|
" Esan ziguk Sebastian ziztrin honek xanpain botilak ekarri dizkiatela.
|
Zer
egin behar duk, David. Hik bakarrik edan behar al dituk?
|
|
|
Auzi bat bakarrik geratzen zitzaidan ilunpean.
|
Zer
gertatu zen zehazki Paul zaldia hilda azaldu zenean. Zer gertatu zen Angelen eta Lubisen artean.
|
|
|
Zer gertatu zen zehazki Paul zaldia hilda azaldu zenean.
|
Zer
gertatu zen Angelen eta Lubisen artean. Iruditzen zitzaidan Lubisek berak kontatu nahi ez zuena Ubanbek edo Pantxok azalduko zidatela.
|
|
|
" Hau hartu eta banoa etxera", esan zuen Lubisek. "
|
Zer
presa duk, esan zion Ubanbek— Bihar ez daukak basora joan beharrik.
|
|
|
" Zaldiak garbitu beharra daukat aspaldiko partez", esan zuen Lubisek. "
|
Zer
zaldi? —esan zuen Ubanbek— Lehengoan lurpean sartu genuen hori?
|
|
|
—hots egin zuen, eta ezpainak luzatuta geratu zen une batez— Ehiztari batek?
|
Zer
ehiztarik, ordea! Zeinek ikusi zuen hemen ehiztaririk?" Erdi etzanda zegoen besaulkian, bizkarra horman jarrita.
|
|
|
"
|
Zer
gertatu zen, Adela. Esango al didazu zuk?", galdetu nion andreari.
|
|
|
Denbora gehiegi neraman kobazulo iluna itxi ezinean. "
|
Zer
esango dizut ba nik, David? —Adelak bi eskuak magalean bildu zituen— Paul eder hura hilda azaldu zenean tximistak jo ote zuen pentsatu genuen aurrena, baina gero ikusi zen tiro bat zeukala buruan.
|
|
|
izpi gorri bat basoko airean. "
|
Zer
duk. Egon hadi isilik!", hots egin zuen Ubanbek sagua astinduz, eta iturriaren aurreko putzurantz abiatu zen bizkor.
|
|
|
Barkatu nizun egin zenion urratua, baina gaurkoa ez dizut barkatzen.
|
Zer
zabiltza zu baldar horiekin!"
|
|
|
Oro har, nahiz ile motxak jite militarra eman, aristokrata baten itxura zeukan. "
|
Zer
moduz zaude?", esan zidan aurpegi serioz. "; Que tal esta usted?" Eskua eman genion elkarri.
|
|
|
Magalerantz erakarri nuen, eta pupitrearen kaxoirantz bultzatu. "
|
Zer
ari zara ezkutatzen, David?", galdetu zuen Hipok niregana eginez. " David" deitu zidan, ez, kolegioko ohituraren arabera, deituraz.
|
|
|
Pabiloiko atea zabaldu nuen. "
|
Zer
esan behar diot, David?", galdetu zidan Lubisek alde egitera nindoala ikusita. " Ez dakit."" Egia esango diot.
|
|
|
" David!
|
Zer
ari haiz egiten komunean?!", egin zuen oihu. " Oker zaude, Martin.
|
|
|
Hitz beste egin nuen: "
|
Zer
iruditzen zaizue Adelarenean afaltzea. Nik gonbidatuko zaituztet".
|
|
|
Nahiz ilun egon, nahiz lekua ezagutu —bere etxea! — zail irizten zion ihesari. "
|
Zer
egiten du berorrek nire hotelean. Hori da nik jakin nahiko nukeena", esan zuen azkenean.
|
|
|
Nik beteko dut hitza." Kapitainak zalantza egin zuen. "
|
Zer
pentsatzen duzu zuk?", galdetu zion Berlinori. " Zenbat diruz ari gara?", galdetu zuen honek.
|
|
|
" Harrigarria duk", esan zuen Adrianek atzeko eserlekutik. "
|
Zer
da harrigarria?", esan genion. Builaka hitz egin beharra zegoen orain ere, baina ez motorraren hotsagatik, baizik eta Josebak ez zuelako kasetearen bolumena jaitsi nahi.
|
|
|
"
|
Zer
moduz bizi zara, Lubis?", galdetu nion Villa Lecuonatik ekarritako soinua eta poltsak nire gelara igotzen lagundu zidanean. " Ondo esan", erantzun zidan lakonikoki.
|
|
|
Hasierako muturretik heldu nion hizketaldiari. "
|
Zer
diozu, orduan. Zer moduz bizi zara?" Lubis gelako atearen ondoan zegoen, horman bermatuta.
|
|
|
" Zer diozu, orduan?
|
Zer
moduz bizi zara?" Lubis gelako atearen ondoan zegoen, horman bermatuta. " Badakizu, Juan ez da etortzen.
|