|
2000
|
|
|
igaro ditugu, eta ezin esan gauzak zeudenean jarraitzen dutenik. Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu, esan behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi
|
ditugula
, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla. Eten eta inboluzio horren adierazle dira su etena apurtzeko erabakia, espainiar hauteskudeen aurrean ETAk eta HBko zenbait sektorek ezarri duten abstentzioaren aldeko zentzurik gabeko jarrera hori, eta hilabete guzti hauetan modu lotsagabe eta etengabean ezagutu dugun kale istiluen presentzia instrumentala.
|
|
|
Urtero telebistan ikusten ditugun irudiek Rio, Venezia edo Tenerifera joateko gogoa pizten digute nonbait. Dirua soberan eta astebeteko oporrak
|
ditugula
pentsatu eta gertueneko bidai agentziara hurbildu gara. Irudimena askatu eta Rio de Janeirora joan nahi dugula esan diogu agenteari.
|
|
|
Baina hori nola egiten da euskalkia etxetik ateratzen ez baduzu? Neure buruari sarritan galdetzen diot jende aurrean nola hitz egin behar dudan eta uste dut askok izaten
|
ditugula
halako kezkak. Azkenean, erabaki nuen Iparraldean ezik gainerako lekuetan bizkaiera egingo nuela; etxean ondarrutarra egiten dut eta kalean ere bizkaiera egitea erabaki nuen, hori bai, bizkaiera osatua, horrela jendeak ikusi ahal izango du, dotore edo trajez jantzita dagoenak ere egiten duela bizkaieraz.
|
|
|
Ni ados esan duzun guztiarekin. Adostasunak bilatzeko urratsak eman behar
|
ditugula
printzipioa kontuan hartuta, zera gaineratuko nuke: batua egiten joan dadin euskalkien aberastasun hori denontzako dela interesgarria, bestela halako deklarazio orokor batean geratzeko arriskua dagoelako.
|
|
|
Baina niri gertatu izan zait, hurbildu gazte batengana eta ikusi testu-liburu bat daukala, ikasten ari delako, eta liburu horretan nire argazki bat, eta ez diot proportziorik ikusten, nik ez ditut 400 folio argitaratu urte guzti hauetan. Ulertzen dut behar
|
ditugula
gure erreferentziak, eta literatura baten historia batean zure halako argazki bat sartu behar dutela, itxusi askoa gainera, ez argazkia: ni argazki horretan.
|
|
|
Jendeak dio, Zuberoa denetatik urrun dela, Pauetik zein Baionatik, Euskal Herriko bihotz ekonomikotik ere; baina frogaturik daukagu enpresak sortzen, arrahartzen eta biziarazten ahal
|
ditugula
Zuberoan. Dena jendearen borondatean oinarritzen da.
|
|
|
Kostalde honetan zehar, Atlantikoaren orroak eta haizeak bidelagun
|
ditugula
, toki ahaztezinak aurkituko ditugu. Gainera, zorte pixka batekin turistarik gabeko paradisu txikiekin egin dezakegu topo, batez ere gure ibilbideak aukeratzerakoan zertxobait arriskatzen badugu.
|
|
|
Jendeak jakin behar du pertsonak garela, hamazazpi eta hamasei urteko gazteak; guk ere egiten
|
ditugula
edozein gaztek egiten dituen astakeriak, larunbat gauetan edozein gazteri gustatzen zaion bestak gustatzen zaizkigula... Agian hor, gehiago sentitzen naiz gazte, bertsolari baino.
|
|
|
alde batetik, esango nuke euskaldun berriak sortzen direla, baina nola halako euskal hiztunak direla,(...) EHE bezalako erakundeetan apenas hitz egiten da, EKBn ez zen hitz egiten eta Kontseiluan ez da hitz egiten hiztunaren gaitasun komunikatiboaz eta euskararen kalitateaz. Txepetxen teoriak, garai batean, euskal hiztun osoak sortu behar
|
ditugula
esaten zuen, hiztun horrek ez duela diglosikoa izan behar, gure gurasoek garai batean ziren bezala (eskolatu gabeak eta funtzio formaletarako euskara gorputzik gabekoak). Orain gertatzen zaiguna da irakaskuntzaren bidez nolabaiteko corpus formalaren jabe direla, baina asko eta asko gero ez direla gauza mundu informalean euskaraz jarduteko.(...)
|
|
|
(...) Lotsatu egin luke zenbait gaurko jauntxo agintedunak, gaur euskaldunak lau garela eta euskaragatik lan egitea eta sosa gastatzea baliogabekoa dela erraten duenean. (...) Lotsatu egin lukete, eurek eta euren moduko aitzinekoek gehiengoarena zen euskara guttiengoarena izatera ekarri, eta orain euskaldunok erdaldunen eskubideak errespetatzen ez
|
ditugula
erratera ausartzen direnean".
|
|
|
Guzti honen aurrean Laiak antolaturiko ikastaroetan parte hartzeko deia luzatzen dizuegu eta zuen ekarpenak gustura jasoko
|
ditugula
adierazi. Bitartean saia gaitezen jakinminaren lurrak laiatuz, egindako lanaren uzta jasotzeko itxaropenean.
|
|
|
Hortik ikastea dagokigu, zeren egia da konturatu gabe inguruko errealitatea antzemateko komunikabide jale irensle hutsak bihurtzeko joera gaixotia dugula, egia ere eskura ditugun baliabide guztiak erabili behar
|
ditugula
(hedabideak barne) baina ez da estatista bat izan behar jakiteko ez eremu horretan, ez aritmetika parlamentarioan, ez epaitegitan ez dugula borroka hau irabaziko (eta bakoitzak jorra dezala nahi duen bidea noski, errespetu osoz gainera!).
|
|
|
Izendapen hauen bidez, liburuaren hasieran azpimarratzen duen ideiari erreferentzia egiten dio: hasierako aipu batean, hitzak eta izenak zerbaiti eusteko beharraren ondorioz ezartzen
|
ditugula
aipatzen du. Hots, desorekaturikoa orekatzeko asmoarekin sortzen ditugun antolaketak direla.
|
|
|
Infografiari gagozkiolarik, mapak kontuan hartzen
|
ditugula
, hiru urrats nagusiegiten ditu berriemaileak Euskal Telebistako albistegi horietan eguraldiaren tarteaburutzeko:
|
|
|
Honek ondokoa esannahi du: fantasian lotura horiek eragindako afektuak aurkituko
|
ditugula
.
|
|
|
egia da, zalantzarik gabe: eta, urte gutxitan, harrigarrizko aurrerapenak egin
|
ditugula
, norbaiti agian gaitzi bazaio ere, zuzena.Ahaztu egin bide zaigu euskararen egoera orain dela hogei edo berrogei urte nolakoazen...? (20, 9).
|
|
|
Euskal Herriko Hizkuntz Atlasean (EHHA) 1 lau haize mota itauntzen dira2 Ezagunada haize mota hauek izendatzeko forma desberdinak
|
ditugula
euskaldunok. Izendapenhoriek motibazio desberdinak eraginik sortu dira:
|
|
|
Ni ez naiz arituko gene biologiko bati buruz, noski. Jakina da, munduan gabiltzangizonezkoek, gero eta gutxiago dauden zuhaitzen adarretan urri dirauten beste tximuekin konpartitzen
|
ditugula
giza kromosometako gehienak. Baina genoma norbanakoaren kodea izanik (milaka datuz osatutako kodea), Herri baten nortasunak nolakokonplexitatea duen (eta, halaber, datu konkretuetan datzala) adierazteko baliagarriazaigulakoan nago.
|
|
|
Baina genoma norbanakoaren kodea izanik (milaka datuz osatutako kodea), Herri baten nortasunak nolakokonplexitatea duen (eta, halaber, datu konkretuetan datzala) adierazteko baliagarriazaigulakoan nago. Bide batez, Herria ote garen eztabaidatzen ari diren haientzat, kodegenetikoa osatzeko adina datu
|
ditugula
geure kulturan, erantzun zuzena proposatzekoasmoz.
|
|
|
UEUren jardunaldietan hasieran (gogoan erabil bedi 1987.urteko proposamen hura) eta ELE aldizkarian geroago (1992) nekaezin ibili da Txillardegi euskal azentueraren arazoa plazaratzen eta ingurukoak kinatzen. Azkenaldion laneskerga horren emaitzak, neurri handi baten, trapazeri, ei esker, ikusten hasi gara; bidehonetan lehen urratsak baino eman ez
|
ditugula
jakin arren.
|
|
|
Bere izaera eta esanahiaren bitartez hauteman ohi ditugu geure munduko gorabeherak. Hala eta guztizere, kulturaren bitartekotza dago tartean, gizarte egiturari darion kategoria sistemarenadierazkizunak mezubide
|
ditugula
. Arestian esan dudanez, bigarren tesi honetatikhurbilago legoke egungo Txillardegi, hizkuntzaren hipostasiziotzat jo dezakegunhartatik baino.
|
|
|
Albisteek dimentsio hori ere hartzen dute eta irratigintzan ezinbestekoa da hausnarketa egitea, irudiak gure diskurtsoetatik, berben bidez alegia? sortu behar
|
ditugula
ahantzi gabe.
|
|
|
Irismen aukerei gagozkiela, bi posibilitate desberdin
|
ditugula
aipatu behar da. Izan ere, autoprogramazioaren alorrean sartzeko aukera berria ageri zaigu.
|
|
|
Hitz egitean arnasaren bolumen osoa erabiltzea komeni da, eta honetarako arnasketa diafragmatikoa egin behar dugu. Behean etzanik eta esku bat sabelean eta bestea bularrean
|
ditugula
, ariketa ona izaten da konprobatzea nola, arnasa hartzean, lehenbizi sabeleko eskua altxatzen den, eta jarraian bularrekoa (dena fase bakar batean egin behar da). Hatha yogaren bidez hagitz ongi ikasi ahal da arnasketa hau egiten.
|
|
|
Irrati izena erabiltzeari egoki deritzot, baina ez dezagun ahantz lehenago tezef eta. radio berbak ere erabili
|
ditugula
geure hizkuntzan irratia izendatzeko. Lehenbizikoak, tezefak alegia, hedabide honen hastapenera garamatza, harigabeko telegrafiak urrats bat gehiago eman zuen garaira.
|
|
|
—Zerua eskaintzen didazu, etxeko andere, eta eskertzen dizut, baina badakizu ezen, obligazinoak hertsatzen gaituenean, lurreko zeru guztiak bazterrerat utzi behar izaiten
|
ditugula
, betikoaren igurikitzan —eta, eneganat jiraturik, segitu zuen—: Horrek, bertzalde, nik baino behar handiagoa du, bistan da...
|
|
|
Arestian mintzatu natzaizu nigarraz, baina nola adieraziko nizuke zer nolakoa izan zen nigarraren gaineko bertze nigar hura? Nik baino hobeki dakizu ezen gorputzean mila zain
|
ditugula
, odolaren irioiteko eta bideratzeko, geure organoak eta bertze gorputz zati guztiak behar bezala trabaila daitezen eta berrizta; eta berdin eta orobat dakizu ezen bertze hainbertze gertatzen dela arimaren lurretan, nondik joaiten baitira hemendik harat eta handik honat mila erreka eta errekasto, adimenduaren pentsuak eta bihotzaren sentimenduak iturburu dituztenak: erreka haien urak, haatik, lohitsuak eta istiltsuak ziren ene baitan, zeren, aspaldi hartan, ubideei mugak eta hesiak ipini izan bainizkien, hormak eta kontrahormak, uren abiada geldiarazi zutenak eta haien galtzerat eta usteltzerat utzi; nigar hark, ordea, uholde bortitz batek bezala, aitzinetik eraman zituen hesiak eta mugak, baita ene pentsu eta sentimendurik lohienak ere, eta hala garbitu ninduen arimaren barrendik eta utzi ninduen biziberriturik eta hats berriturik.
|
|
|
Ez dago dudarik ezen, gorputzez berdinak izan arren, protestanta anitzez ere astunagoa izanen litzatekeela, zeren bekatu mortalean bailegoke, eta bekatu mortal baten pisua ez dago neurtzerik... Idurika ezazu orain, biak jartzen
|
ditugula
jauregiko terrazan, eta handik erortzen uzten ditugula, aldi berean. Nor eroriko litzateke lurrerat lehenengo, katolikoa ala protestanta?
|
|
|
Ez dago dudarik ezen, gorputzez berdinak izan arren, protestanta anitzez ere astunagoa izanen litzatekeela, zeren bekatu mortalean bailegoke, eta bekatu mortal baten pisua ez dago neurtzerik... Idurika ezazu orain, biak jartzen ditugula jauregiko terrazan, eta handik erortzen uzten
|
ditugula
, aldi berean. Nor eroriko litzateke lurrerat lehenengo, katolikoa ala protestanta?
|
|
|
Zeren, nola gorputzaren begiak kanporat beha ditugun, hala iduritzen zaigu ezen etsai guztiak kanpoan
|
ditugula
, ohartu ere egin gabe ezen etsairik handiena nork bere burua duela. Zeren, begiak kanporat ditugula, erakargarri zaigun guztia desiratzen baitugu, eta, desiraren desiraz, ekiten diogu sare baten egiteari, gure desiraren objektu zein pertsonen ehizatzeko.
|
|
|
Zeren, nola gorputzaren begiak kanporat beha ditugun, hala iduritzen zaigu ezen etsai guztiak kanpoan ditugula, ohartu ere egin gabe ezen etsairik handiena nork bere burua duela. Zeren, begiak kanporat
|
ditugula
, erakargarri zaigun guztia desiratzen baitugu, eta, desiraren desiraz, ekiten diogu sare baten egiteari, gure desiraren objektu zein pertsonen ehizatzeko. Eta desiraren armiarmak luzatzen eta hedatzen ditu hariak harat eta honat, hiru oin edo hiru sostengu dituela:
|
|
|
...en, zeren mementuko libertatea mementuan agortzen baita, eta gaurkoak ez du biharko balio; eta zeren, uste dugunean ezen, zazpi itsasoak zeharkatu bezain sarri, iritsi garela eta atzeman dugula lur prometatua, aitzitik, oinak lurrean ipini orduko ohartzen baikara ezen han ez zegoela libertatearen fruituak emaiten dituen zuhaitzik, edo, baldin zuhaitzik bazen, fruituen hezur barren hutsak baizik ez
|
ditugula
jasotzen, zeren libertatea beti baitago uste duguna baino haratago, Finisterre baino haratago eta Finisterre guztien Finisterre baino haratago, beti lur bat haratago.
|
|
|
Erran beharrik ez dizut ezen, maila eta gradu batean, gurasoen idurikoak garela, eta hala jasotzen
|
ditugula
haienganik hainbat antzekotasun, gorputzaren bertze hainbat partetan nabarmentzen direnak, halako moldez non Urliaz erran baitezakegu ezen amaren begiak dituela; Sandiaz, aitaren beso gihartsuak dituela; eta Berendiaz, finean, amaren begiak eta aitaren beso gihartsuak dituela.
|
|
|
—Nik ere ezagutu nuen txakur bat gizon bat salbatu zuena... Erran nahi baita ezen neure plantazione honetan indiarrak eta beltzak ez direla txakurrak baino gehiago, eta halatan hezten
|
ditugula
haiek ere, makila eta zigorra eskuan ditugula —eta, kapataz haietarik bati beha paratzen zela, erran zuen—: Ez al da egia, Azote de los indios?
|
|
|
—Nik ere ezagutu nuen txakur bat gizon bat salbatu zuena... Erran nahi baita ezen neure plantazione honetan indiarrak eta beltzak ez direla txakurrak baino gehiago, eta halatan hezten ditugula haiek ere, makila eta zigorra eskuan
|
ditugula
—eta, kapataz haietarik bati beha paratzen zela, erran zuen—: Ez al da egia, Azote de los indios?
|
|
|
Eta galdetu diot ondoren ea noiz etor daitekeen gurerat, eta hark ihardetsi dit ezen ezin izanen zuela abuztuaren lehen egunetarat arte, Hondarribian geratu behar zuelako, Manti lla na ko kondearekin baterat, Espainiako armadaren hornizoinekin loturikako bertze hainbat konturen aitzinatzeko. Eta erran diot ezen abuztuaren 11n ospatzen
|
ditugula
Urbiainen santaklarak, eta orduan etor zitekeela egun batzuetarako dukesarekin, baita Mantillanako kondearekin eta kondesarekin ere, haiek hala nahi balute... eta dukeak baietz, santaklaretarako etorriko zirela guztiak, hiru egunetarako, zeren ez baitzuen zalantzarik ezen Mantillanako kondeak ere onartuko zuela gonbita, oso ere festazalea zenez gero —eta, bi eskuak goiti jasotzen zituela, ga... Ez al da hori berri zoragarria?
|
|
|
Bai, badakit ezen ez dudala nehoiz ikasiko ezen bi punturen arteko biderik laburrena marra zuzena dela, baina zer egin behar dut nik, baldin puntu batetik abiatu orduko ohartzen banaiz ezen puntu horrek bertze hamaika puntu biltzen dituela bere baitan, eta puntu batetik bertzerako bidea, halatan, hamaika puntutatik bertze hamaika puntutarako bide korapilatsu bihurtzen zaidala, ezinbertzean? Eta, hala, egia bada ezen jakintasuna ezjakintasunaren korapiloak laxatzea dela, egia da, halaber, ezen, korapilo bat laxatzerako, bertze zazpi asmatu behar izaiten
|
ditugula
... eta hala betetzen dugu filosofoak erran zuena, zeren, gehiago dakigularik, gutiago baitakigu, zinez.
|
|
|
—Bai, badakizu —ihardetsi zion Domenicok—, eta nik ere badakit guztia, zeren eta san Frantziskok errebelatu baitit, eta hargatik nengoen, hain zuzen ere, zure etxera bidean, zure emazteak egun hauetan gure elizatik eraman duen erlikia dela kausa. Zeren eta jakin baitzenuke ezen erlikia batzuk
|
ditugula
, seme alabarik izan ez dezaketen emaztekien gutizia bete dezaketenak. Eta erlikia horiek san Frantzisko dohatsuaren galtzoinak dira, eta hargatik uzten dizkiegu usu emazteki idorrei, behar baino liberaltasun handiagoz, benturaz.
|
|
|
badakigu ezen lohitzen eta likisten garela, noiz eta egin beharrekoa egiten ez baitugu, baina, halarik ere, noiz eta, erretorikaren bidez, bi hitz airoski lotzen ikasten baitugu, berehala lotzen gatzaizkio, hitzen ederraz eta urrearen distiraz, geure lohiaren eta geure likitsaren beztitzeari eta haren estaltzeari, eta apaintzen dugu geure satsa eta geure simaurra arrosa lurrinztatu batez. ...rrena azala... harik eta, halako batean, berez eta halabeharrez, gauza bakoitzak bere lekurat egiten duen arte —azalak azalerat eta mamiak mamirat—; eta ohartzen gara orduan ezen gure lohia eta gure ustela ez dela bertze alderat behatuagatik desagertzen, eta geure lohiarekin eta geure ustelarekin egin behar dugula aitzina —geure mugetarik eta geure hauskortasunetik—, eta besoak
|
ditugula
, geure muga horiei buru egiteko, zeren, geure deusezetik bertze deusez bat amoroski besarkatzen dugunean, erortzen dira mugak eta loratzen zaigu bihotzean eguzki bizi gori bat, urrerik urretsuena baino distiratsuagoa dena, nola loratu baitzitzaion Kristori Kalbario mendian, bere bakardadetik eta bere deusezetik munduaren deuseza besarkatu zuenean.
|
|
|
Apaiz izan nahi dut, baina amak gazteegi naizela oraindik, eta diru-laguntzak aur  kitu behar
|
ditugula
...
|
|
|
Ez da batere erraza aipatzea gure lanean egunero dauden aldaketak eta egitera behartuta gauden moldaketak zeintzuk diren. Kontuan izan behar dugu gure artean denak ez garela berdinak, zentro bakoitzak helburu ezberdin batzuk bete behar dituela, erabiltzaile ezberdinak
|
ditugula
, medio ekonomiko eskasak gustatuko litzaigukeen mailara iristeko, eta abar. Baina testu honetan zertzelada orokor batzuk besterik ezin izango ditugu aurkeztu, etxean beheko sua erabiltzetik mikrouhin labea erabiltzerako jauzia baino handiagoa ematen ari baikara liburutegi eta dokumentazio zentroetan.
|
|
|
Gure kasuan, bestelako horri ekin diogu langintza honetan. Hurrekotasuna bilatu dugu eta euskara batua gidari izan zaigu, Euskaltzaindiak azken urteotan hobetsi dituen hiztegi batua eta egokiera sintaktikoak ere jasoak
|
ditugula
.
|
|
|
Alta, honen ondorioak sakonak izan zitezkeen, eta izan ziren, batik bat filosofiarentzat, Vienan filosofia izenaz izendaturiko arazo oro errefusatzera heldu baitzen. Carnapek 1934an aipatu bezala, azpimarratu nahi dut ez garela eskola filosofiko bat eta ez
|
ditugula
tesi filosofikoak proposatzen, edozer gauza izanda ere(...). [E] z diegu gai filosofikoei erantzuten, horren ordez gai filosofiko guztiak errefusatzen ditugu, metafisika, etika edota epistemologiakoak izan.
|
|
|
Tesi honek enpirista asko idealismorantz eraman arren —hautematen dugun mundu materiala ukatzera heldu zen Berkeley—, garrantzizkoena beste honako hau da, alegia: ideiak ezagutzen
|
ditugula
dioen tesiak enpirista ugari psikologian murgildu zituela, ideien artean ematen diren asoziazioak azaltzeko mekanismo psikologikoez arduratzera eramanez. Beraz, jarduera psikologista honen arabera, ideiak ziren munduaren eta ezagutzaren azken maila, den dena azaltzen zuten, bai kanpoko gauzak bai barrukoak, ideia bakunak ideia konplexuen azalpenetan agertzen baitziren.
|
|
|
Mota honetako hirugarren esperientzia bat da errudun sentitzea, eta hori ere deskribatua izan da esanez Jainkoa ez dagoela ados gure portaerarekin. Horrela, bada, badirudi hizkuntza etiko eta erlijiozkoan etengabe konparazioak erabiltzen
|
ditugula
. Baina konparazio batek zerbaiten konparazioa izan behar du.
|
|
2001
|
|
|
" Port Aventura" ra edo Pariseko" Eurodisney" parkera joan behar den bezala, Guggenheim museora joan behar da, nahiz eta artea ez gustatu edo ez interesatu. Ez dakit jendea konturatzen den artea ikusi, entzun edo ukitu egin beharreko zerbait dela eta horretarako begiak eta burua irekita eduki behar
|
ditugula
.
|
|
|
Eta laugarren puntua parlamentu nazionala da; hori ezin dela egin diote batzuek berehala, eta guk zera diogu, abertzaleei galdetuko balitzaie ea hiru probintzia edo sei probintzietako parlamentua nahi duten, denek sei herrialdetakoa esango lukete. Bada, guk dioguna da norabide horretan jarri behar dugula eta horretarako baldintza sozialak sortu behar
|
ditugula
. Eta hori noizko?
|
|
|
Hortik etorriko da gure literaturaren bizirautea. Gertatzen da, baina, bizi dugun egoera politikoagatik, batzuek ez dutela onartzen euskaldunok eskubide batzuk
|
ditugula
egunero normal bizitzeko. (...) Eta horrela den bitartean, militantismoa beharrezkoa izango da.
|
|
|
Oraintxe litzateke guk euskaldunok, bat eginez, aurrera jotzeko une aproposa. Egia da ia Espainia guztiko prentsa eta mass media gure aurka
|
ditugula
baina egia da baita ere, PP ez doala ondo eta bere politikoak inkonpetente hutsak direla. PSOEko buruzagia den Zapaterok esan berri du Espainia gaur egun ia gobernurik gabe dagoela eta Aznarrek ez dakiela aldapan behera joatearren pedalei eragiten baino.
|
|
|
Eta hau da aztertu nahi gendukeana. Bestetan Iparramerikakoz mintzatzen garenean batez ere Indotxinako arazoa eta Arabe Israel arazoak gaitzat
|
ditugula
jarduten gara. Ipar Amerikaren barneko azterketa bat, osoa ez izan arren, egin nahi genduke".
|
|
|
Gaur egun gizarteak jasaten dituen manipulazioak ugari eta mota askotakoak dira. Esan liteke egunero jasaten
|
ditugula
era bateko edo besteko manipulazioak geure bizimoduan. Artezenak, noski, gu ohartu gabe egiten dizkiguten manipulazioak dira eta sarritan hain egiten dizkigute oharkabez non ez garen jabetzen erabat manipulatu gaituztela.
|
|
|
Debatik gatozela, eskuinaldean Narrondo ibaiaren azken metroak laguntzen ditugu, bertan hainbat txalupa koloretsu ikusiko
|
ditugula
. Herriaren alde zaharrean sartu edo errepidea segitzeko bidegurutzea dominatuz berriz, Foronda Kultur Etxea guri begira geratzen zaigu, XX. mende hasierako almenadun gaztelu dotore itxuraz.
|
|
|
Errepidera itzultzeko aipatutako aldapa igo (hondartza atzean utziz) eta kilometro t´erdira dagoen bidegurutzean ezkerrerantz jo. Ondorioz, Gorlizko erdigunean barneratuko gara, udaletxe eta eliza gure ezkerrean uzten
|
ditugula
geu ere ezkerrerantz joz. Kilometro batzuetara aurkituko dugun bidegurutzeak berriz ere kostalderaino hurbiltzeko aukera emango digu, ezkerrerantz Bakio Armintza norabidea hartuz.
|
|
|
Zer gertatuko da? Agintari ikustezinak izango
|
ditugula
. Globalizazioa da besteak menperatzea eurak hazteko.
|
|
|
Badakite, benetako egoera demokratiko batean, lehia burujabetzaren aldera eramateko aukera handiak
|
ditugula
. Are gehiago, Lizarra Garaziko Akordioak suposatu zuen «saio politikoaren» inguruan sortutako indar bilketa eta ilusioaren ondoren.
|
|
|
Hiritik Logroñorantz jaitsiz, oraindik harresiak ukitzen
|
ditugula
eskuinera joko dugu," Aguilar de Codes" erantz. Bidean, 7 km.rako eliza baten hondakin ikusgarriak ikusiko ditugu, arku apuntatu handi bat eta gutxi gehiago geratzen baita.
|
|
|
Iratiko txaletetatik 12,5 km.ra Larrañe koloretsua dugu, eta herrian bertan 180ºko bira eginez izen bereko mendatea igotzen hasiko gara. 500 metro inguru igo
|
ditugula
, Larrañeko herria eta aurrean duen mendi bitxi eta ikusgarria inoiz baino distiratsuago agertzen zaizkigu, azkenaldian herrian egin dituzten lanak (koloreztatu esaterako) direla-eta. Errepide estuak bitartean bere igoera gogorra segitzen du, pagadi hostotsuan zehar.
|
|
|
Oinezko ibilbidea Elurretako Andra Mari ermitatik hurbil ditugun Iratiko etxoletako hondakinetatik hasiko dugu. Erreka ezkerrean eta Zabaleta mendia eskuinean
|
ditugula
, aparkaleku batetik ateratzen den txarto asfaltatutako (sekulako zuhaitzarren artean joango gara hala ere. ) bidetxoa jarraituko dugu.
|
|
|
(215) irakurtzen
|
ditugula
adieraziz. Hori gutxi balitz, Florarekin izandako eztabaida nagusiak" bere jakituria entziklopedikoaren aurrean" emaztearen nortasuna finkatu beharrak (35) eragindakoak zirela aitortuko digu protagonista itsu honek.
|
|
|
Pott bandakoen literatura aipatzen dugularik, on deritzat zenbait oharpen egiteari. Batetik, esan genuke Bernardo Atxaga eta Joseba Sarrionandiaren poesiak hartuko
|
ditugula
kontuan, eta ez horien lan osoa: narrazio, nobela eta saioa alde batera geratuko dira.
|
|
|
Baina gauzak aukeratuz, eta bata bestearen ondoan jartzetik sortzen den elektrizitateak ematen dio poemari bere tonu berezia, bere indarra, irakurlearen irudimena zauritzeko eta bizkortzeko joera. Jarri dezagun hauek irakurtzen
|
ditugula
:
|
|
|
Horrek esan nahi du elikabideko kaloriak murriztu egin behar
|
ditugula
, pisu handiagorik hartu nahi ez badugu, bederen.
|
|
|
Eguraldi gorabeherak lagun
|
ditugula
hau da, gelak egurastu egin ditzakegu, gehiegizko bero zein hotzik nozitzeke eta giroa oraino ez da hezeegia.
|
|
|
Arlo guztietan bere portaera eta etekinez espektatiba handiak
|
ditugula
adierazi.
|
|
|
Guztiok ontzi berean, munduan, gaudela ohartu behar dugu, eta norabide berean eragin behar
|
ditugula
guztiok arraunak.
|
|
|
Garrantzitsua da jakitea egokitu zaigun ikastetxearekin gustura egon ezean hiru egun baizik ez
|
ditugula
izango erreklamazioa aurkezteko.
|
|
|
Nik uste dut zenbat eta ikerketa gehiago egin, orduan eta produktu hobeak lortuko
|
ditugula
eta hobetu egingo dugula gure bizi kalitatea ere.
|
|
|
Hiriei dagokienez, Malagan aurkitu genituen menurik merkeenak (ez dezagun ahaztu 1.000 eta 2.000 pezeta arteko menuak aztertu
|
ditugula
) batez beste 1.050 pezetan; eta atzetik Valentzia (1.082 pezeta) eta Castelló (1.150 pezeta) zetozen Garestienak, berriz, Donostian eta Burgosen, batez beste 1.400 pezeta baino gehiago kobratzen baitute.
|
|
|
Nolabaiteko bizitza kalitatea guztiok nahi izaten dugun arren, egia da soldata handiagoa erantzukizun handiagoko lanpostuak betez lortuko dela gehienetan (eta guztiok ez dugu horietarako prestakuntzarik) eta ordutegi gogorragoak izango
|
ditugula
eta ondorioz denbora libre gutxiago.
|
|
|
San Ferminak
|
ditugula
esan nahi du
|
|
|
59 garenean/ e:: denok
|
ditugula
jarrera batzuk eta ideia batzuk/ ba
|
|
|
lehenbizi, topikoaren ezartzea edo finkatzeaaztertuko dugu; ondoren, gaiaren mantentzeari egingo diogu arreta; hirugarrenik, progresioari ekingo diogu; laugarrenik eta azkenik, gaiaren aldaketa hartuko dugukontuan. Diogun, bestalde, analisi honetan gaiaren tratamendurako erabiltzen direnestrategia diskurtsiboak hartuko
|
ditugula
kontuan.
|
|
|
Eskema kognitibo hauez gain, badirudi bestelakoak ere badirela. Azken boladan, burmuinean testuenantolamendu erretorikoak ere eskemen moduan bilduta
|
ditugula
baieztatzen ari da.Honela, diskurtso mota ezberdinekin erlazionatutako buru eskema hauekaktibatzeak ulermena erraztuko luke (Perez Basanta, 1995).
|
|
|
Gogoan har dezatela, eginkizun didaktikoei egozten diegun oinarrizko egituraedozein delarik ere (diskurtsiboa, komunikatiboa, tematikoa edo linguistikoa), euskarri gisa testuak erabiliko direnez, hizkuntzaren lau ikuspegi horiek bertanegongo direla beti, eta, horrenbestez, kontzienteki edo oharkabean beti jorratukodirela. Hots, edozein jardueratan barrena seinalatu ahal
|
ditugula
arlo ezberdinetakoedukiak lantzeko uneak, eta, horren bidez, helburu zehatzen erdiespena biladezakegula.
|
|
|
Dena dela, zaila da H2ren irakaskuntzako profesionalentzako mugarri horiekzehaztea. Egia da, geure prozesuak kurtso/ urrats/ mailatan banatzen
|
ditugula
, etazatiketa horiek trebetasun maila baten aurrean gaudela adierazi behar digutela.Baina, ez dugu beti espero duguna topatzen. Izan ere, mugarri horiek beharrizanadministratiboek eta antolaketakoek xedatzen dituzte gehienbat, ikaslearen prozesunaturalak baino areago.
|
|
|
Baina estadio horiek ez dira berdinak izango ikasle ezberdinenartean, ez estadioak berak, ez estadioen arteko denbora tartea eta luzera ere. Denadela, guk goi maila izeneko estadioaz jardun gura badugu; hor prozesuaren fasebatez ari garela onartu dugu, eta kontziente edo inkontzieteki fase horrenmugarriak ezarri
|
ditugula
. Horren mugak apur bat gehiago zehazten saiatuko gara, hasiera eta amaiera non dauden argitzen, behintzat.
|
|
|
Lanerako tresna modura, eta hemen ere arazoak izango
|
ditugula
aurreikustendugu, analisi kontrastiboaren teknikak erabiliko ditugu.
|
|
|
Badaezpada. Demagun garai jakin bateko senar emazteenarteko harremanak
|
ditugula
aztergai, eta, horretarako, xaribariak ere baliatzenditugula dokumentu moduan:
|
|
|
bermatzen dira; erran nahi dut, idazleak zein irakurleak haraitzinekotradizioaren emaitzak eta ondorioak direla; norbaitek zinikoki erants liezadake, azken puttarrak?
|
ditugula
hautemaiten.
|
|
|
Zer gertatzen da? Plazaratzeko arazoak
|
ditugula
–Ez dut uste gaur egun argitaratzeko orduan emakumea izatea traba denik; aregehiago, kasu batzuetan erraztasunak ere baditugula esango nuke. Gutxitasunhorretan zenbaki bat izatea, exotiko?
|
|
|
Hemendik aurrera teknika honekin gure laborategian egindako saio batzuk aipatuko dira, berez adierazgarriak suerta daitezkeelakoan. Zuzenki jokatzeko esan behar dugu ezen gauza guzti guztiak ez
|
ditugula
zabalduko, alkimistek zerbait gordetzeko zuten ohiturari jarraiki; gainera, zorionez, perfumeen poesia, gorputza, osotasuna, konplexutasuna, eboluzioa, magia, burmuinean esnaturiko seinalea eta abar ezin dira kimikoki deskribatu.
|
|
|
Lehenik eta behin, landare horien esentzia olioak distilazio arruntaren bidez eskuratu
|
ditugula
esan behar da; izan ere, hiruentzat bide hori nahiko ohikoa da, ez baitute degradaziorik pairatzen distilazio tenperaturan.
|
|
|
egunean jarri eta berehala, denbora gehiena liburuak eta filmak komentatzen eman genuen, aspaldian egiten genuen bezalaxe. Kontua da biok zaletasun horiek partekatu
|
ditugula
beti. Elkar ezagutu genuenean, nire lagunak, bere orduko bikotekidea zenak askotan esaten zigun kultureta hutsak ginela eta bera baztertuta sentitzen zela hainbeste erreferentziren artean.
|
|
|
Eta beti ondorio berera iritsi naiz. Gure gezurren gatibu garelako egiten
|
ditugula
gerora damutzen garen ekintza gehienak. Nire kasuan behintzat horrela da.
|
|
|
‘Habia kenduko diegula uste dute, goroldio bila ari bagara azkenerako euren goroldiozko habiak ere hartuko
|
ditugula
asmatzen dute... ’
|
|
|
Konortea itzuli zaidanean, bota beltzak, uniforme berdeak eta armen kanoi puntak ikusi ditut. Kamioi militarraren iraulkian buruz behera etzanda gaude Gorria eta biok, eskuak atzealdean lotuta
|
ditugula
. Saihetsak minduta, burua zorabiatuta, eta zenbat denbora pasatu den eta non gauden jakiteko larritasunarekin.
|
|
|
Pearl Lagoon, Corn Island, Sandy Bay, Gray Town, Bragman’s Bluff. Autobuseko bidaia gauez da, hainbat herrixka bertan behera uzten
|
ditugula
, lo egiteko gonbita egiten duen izarrik gabeko zeruaren azpian.
|
|
|
Bai? Demagun, bada, jantzi horren jabeak bere bizitzan zehar jantzitako arropa zatiak hartzen
|
ditugula
adabakitzat eta, beraz, adabakiok josiz gero, delako jabearen izaera ez bada ere, bere itzala behintzat osatzen zaigula. Demagun horixe.
|
|
|
Gauza jakina da erlijio liburuek, elizgizonek eginek, osatzen dutela oraintsu arte behintzat, euskal literaturaren zatirik handiena eta orain ere elizgizon diren edo izan direnenak direla gehienak, nahiz beste erlijio mota batzuk esplikatu; nolanahi ere, elizgizonen nagusitasuna oraindik ez da bukatu eta ez da erraz bukatuko ere. Dena den, jakina da erlijio liburuak
|
ditugula
batez ere ugari. Eta horrek bere arrazoia badu.
|
|
|
Baiezkoa du izan erantzunak, ez baitigu ez niri ez beste askori aurpegiz aurpegi esango Txillardegik berak ez duela funtzionario izan nahi; are gehiago, ez dela bera funtzionariotzaren atzetik ibili, irekirik ez zegoen bidetik gainera. Badaki, noski, nik eta bestek ikusi
|
ditugula
Madrilera bidali zituen paper metak. Zertarako, eta lekutxo baten eske jende ustel horren artean.
|
|
|
eskuliburuak argitaratzen dira, ikasbideak, hiztegi bereziak, e.a., azken helburu bezala maila guztietako irakaskuntza dutela, euskarari buruzkoa eta euskaraz bide batez. Gehiegikerietan erortzeko arriskurik gabe, lehen aldiz historian, egitekoaren larriaz ohartu garela esan daiteke, eta beronek dakartzan eskakizunak onartu ere
|
ditugula
.
|
|
|
6 Egungo dialekto grekoak antzinakoak zokoratu zituen koiné hura zatikatzetik datoz; ustez berauen iturburua zitekeen protogreko hura baliteke, era berean, linguistika konparatuaren irudipen hutsala ez izatea eta egiazko konbergentziaz bildua izatea. Latinak Italiako bereizkuntzak deuseztatzen ditu (faliskoaz, oskoaz, umbroaz eta dialekto sabelikoez bakarrik ari naiz, venetoaz gainera), hizkuntza erromanikoetan bereizteko, hauen artean ere elkarganatzeko (bereganatze hutsez besterik ez balitz ere) eta urruntzeko joerak nabari
|
ditugula
(K.M.O.).
|
|
|
Borroka bideak aspaldidanikakoak
|
ditugula
esan dut, eta esaldi horrek muga zorrotzagoak eskatzen ditu. Hasiera hartan, eta gure hasierak berandukoak izan ohi dira guztiok dakigunez, ez genuen gehiegizko zalan  tzarik izan, dirudienez, hitzak hautatzeko orduan.
|
|
|
Gauza bat nahi liguke ikusarazi, besteak beste: goragoko" ditugu" hori ez dela mintzatzeko modu hutsa," guk" hiltzen
|
ditugula
alegia, ez dituela" beste norbaitek" hiltzen.
|
|
|
Izan ere, Caro Baroja eta Ignacio Arozenaren lan agertu berriak2 irakurri ondoren, kezka eta zalantzatan sartzen da nire antzeko ezjakina. Bai baitirudi ezin batera genitzakeen bi irudi
|
ditugula
eskuetan. Axalekoa, batetik, aberatsa eta xehea, ehunka gertaera banan banan erakusten dizkiguna, noiz, non, nola eta noren artean gertatu ziren zehatz zehatz aditzera ematen diguna.
|
|
|
Gutxiagotan entzun ditugu, horratik, belarriak minberatu nahi ez zizkigutelako, noski. Kritika zorrotzegiak agertu izan
|
ditugula
, batik bat. Gogorregi ari izan garela, eta guretarren kontra.
|
|
|
Honek ere aditzera emango luke aspaldian susmatzen ari garena: euskaldunok, alegia, ez
|
ditugula
soilik ahoz belarrirako poemak eta galdu; horiez gainera, liburu inprimaturik aski deuseztatu direla bitarte honetan. Guregana direnak berak ere, sarri aski, ale bakarretan heldu zaizkigu, eta osorik ez dauden ale bakarretan ere bai, 1596ko Refranes y Sentencias delakoa bezala.
|
|
|
Betor ondotxo, ez baitugu behar adina ezagutzen. Negarrez gaude beti, euskal irakurgai gutxi
|
ditugula
eta, eta ditugun ederrenak ere ezin ditugu, edo ez ditugu nahi, irakurri.
|
|
|
Hizkuntza zatikatze honek politika eta administrazioaren banaketetan ditu bere kideak, elizarenak eta bestelakoak aipatzen ez
|
ditugula
, eta egoera berdina izan dugu beti, Nafarroako erresumaren mende garaietan eta aurrekoetan izan ezik. Halaz ere zatikatze hauek oinarriko batasunaren sena âageria nahiz ezkutuaâ erabat suntsitu ez zuten bezala3, euskalki ugaritasunak ere ez zuen inoiz hizkuntzaren bat izate hori zalantzan jarri, maila guztietan ageri denez:
|
|
|
Halaz guztiz, gure bertso legeak behar bezala ezagutzen ez
|
ditugula
banio, ez behar bezala ezta alderatzeko ere, ez nioke gehiegizko gezurrik. Neurria dela, errima dela, geldiuneak eta etenak direla, ez dakigu oraindik, nik behinik behin ez dakit?
|