|
2000
|
|
|
Baina hori nola egiten da euskalkia etxetik ateratzen ez
|
baduzu
–Neure buruari sarritan galdetzen diot jende aurrean nola hitz egin behar dudan eta uste dut askok izaten ditugula halako kezkak.
|
|
|
Hori gero etorri zait. Haiek pertsona sentiarazten ninduten, eta hori eskertuko diet. Gero ez, geroztikan talde gehientsuenetan arraroa sentitu izan naiz, arraroa batez ere ez
|
baduzu
ahaleginik egiten arrarotasuna disimulatzen, eta nik ez dut ahaleginik egin. Orain dela urte mordo bat, adibidez, Galeusca batera joan nintzen Kataluniara idazle mordo batekin batera, eta Bartzelonan nire lankideen emazteentzat opariak erosi nituen.
|
|
|
Bete beharreko izapide guztiek denbora eta dirua eskatzen dute, bizileku eta lan baimenak (50.000 pezeta, 2000 libera, inguru etorkineko) ordaindu behar dituzte, baimen hauek berritu eta bizileku baimena eman aurretik osasun aseguruak eskuratu (gutxienez 60.000 pezeta). Lan baimenak oso gutxinaka ematen dituzte, eta lan baimenik ez
|
baduzu
, bizilekuarena ez dizute emango.
|
|
|
Beka eman zidatenean, neurri batean, harrapa ezina ikusi nuen. Proiektu on bat aurkezten
|
baduzu
aukera gehiago duzu saria irabazteko. Baina gero proiektua gauzatu egin behar da.
|
|
|
Hona hemen bada nire aholkua Iparraldeko ABko Richar Irazustari. Otoi, har itzazu Joseba Egibar, Gorka Knor eta Arnaldo Otegi, eta baita ahal
|
baduzu
Mikel Antza bera ere, eta eraman itzazu Baigorriko Bixentaenera bazkaltzera. Eta Pantzo Hirigarai baldin bada sukaldaria, askoz hobeto.
|
|
|
Kontua da taxuzko zeozer idazteko denbora behar dela. Eta bizibidea beste nonbaitetik ateratzen
|
baduzu
ez duzu denborarik. Eta denbora hartzen baduzu, lagunen etxera joan behar duzu bazkaldu nahi baduzu.
|
|
|
Eta bizibidea beste nonbaitetik ateratzen baduzu ez duzu denborarik. Eta denbora hartzen
|
baduzu
, lagunen etxera joan behar duzu bazkaldu nahi baduzu.
|
|
|
Eta bizibidea beste nonbaitetik ateratzen baduzu ez duzu denborarik. Eta denbora hartzen baduzu, lagunen etxera joan behar duzu bazkaldu nahi
|
baduzu
.
|
|
|
Beste lanbide batean bazaude eta, benetan, idatzi nahi
|
baduzu
, zure burua zailtzen duzu eta literatura gogo handiagoz hartzen.
|
|
|
Lehiaketek bi alde on dituzte nabarmen. Ez
|
baduzu
nondik irten, ez bazara talde literario bateko kide eta inork ez bazaitu ezagutzen, lehiaketa irabaztea zure burua ezagutzera emateko bide bat da. Eta hori une jakin batean, adin batean, garrantzitsua da.
|
|
|
Horretan ere jo eta su ibiltzen baita Olasagasti. Enbor gainean ordu mordoa sartzen
|
baduzu
ere, aizkoratik bizitzea ezinezkoa da; beste nondik ateratzen duzu bizibidea?
|
|
|
Tristura ematen dit, baina ez pentsa, elkarri desafioa botatzeko garaian beldurra ere badago. Hala ere, batzuetan desafioa botatzen
|
baduzu
, jendea marmarka hasten da: " hau harrotuta dago", bada, niri bost axola, jakin badakit hori dela herri kirolari saltsa ematen diona.
|
|
|
Badakizu, eskas dugun zerbait xerkatzen dugu. Birekin ontsa zara; bat galtzen
|
baduzu
, lurrera zoaz. Hobe hiru ukaitea.
|
|
|
Jendeari aurrena bihotza ukitzen zaio, ez burua, eta gero etorriko da patrika. Baina ez
|
baduzu
bihotzean ilusio hori, zer. Politiko gutxiago eta irakasle gehiago behar dira.
|
|
|
Hori da inprobisazioaren arriskua. Manipulatzen
|
baduzu
inprobisazioa galtzen duzu. Basean izan dezakegu indar handia, baina hori gora eramateko posibilitaterik ez dut ikusten.
|
|
|
Nik galdera bat dut Amurizarentzat: zuk bukaera errepikatzen
|
baduzu
, ziurtasun minimo bat eduki behar duzu errepikatuko den bukaera hori indartsua izango dela poetikoki, hau da, formulazio aldetik... Pentsamolde borobil bat bertsoaren neurrira egokitua, adibidez txapelketa batean bota zenuen" bihur bekizkit hesteak harri/ hori ez bada horrela".
|
|
|
Atzerriko auzokiderik
|
baduzu
, begiraiozu haren etxeko teilatuari: agian antena parabolikoa izango du jarrita, bere komunitateko telebista kanalak jaso ahal izateko.
|
|
|
Kojeve k arazoariaurre egin zion bederen. Gizakia libretzat
|
baduzu
, egoera historiko berriak sortzekogaitzat, proiektu politikoak gauzatzeko eskubidearen merezient berez, ezin duzuazaltzeke utzi askatasuna nola dabilen gizakiaren baitan. Kojeve k soluzio eder batasmatu zuen, Txillardegik gizakiaz duen ikuskerari egokiago dagokiona estrukturalisten isiltasuna baino.
|
|
|
–Neurekin eramango zaitut nahi
|
baduzu
, bisita txartelak ere hementxe dauzkagu eta, esan zidan telefonoz Aita Arbizu abadeak, biharamunean deitu nuenean.
|
|
|
zeugma, elipsia, erretizentzia eta asindetoia (Merayo, 1992, 139). Zeugma darabilgunean, esaldiaren zenbait unitate ezabatzen dira, elementu sintaktiko komuna dutenak; adibidez,, azken gertaeren berri eduki nahi
|
baduzu
–, beste hedabideek kontatzen ez dutena?, zuri interesatzen zaizuna, eta albisteen gaineko gogoeta egin?, sintoniza gaitzazu, zure informazio egarria asetzeko gaude-eta?.
|
|
|
Ahaztu nahi duzunak, edozer izanda ere, jadanik aztarnaren bat utzi du zugan. Nahi
|
baduzu
ahalegina egin dezakezu; baina laster konturatuko zara ekintza guztietan, leku guztietan, zurekin batera izango duzula ahaztu nahi duzun hori.
|
|
|
berriro hasteko aukera duzu! Lana
|
baduzu
, bizilekua ere bai... Neskatila gazte bat aurkitu eta aurrera!
|
|
|
Ez horrela begiratu, gizona! Ematen du zure salbazioaren alde egin behar dudala otoitz, horrela begiratzen jarraitzen
|
baduzu
. Eta ez dut egingo.
|
|
|
Bizitza berri bati ekin diot, inork ezagutzen ez nauen hiri handiren batean? Jendeak ez dizu errukirik egia aitortzen
|
baduzu
. Askatasunaren bila irtetearen beharra ez du inork ulertzen.
|
|
|
–Ez
|
baduzu
nahi ez dut ezer gehiago esango. Zuk ere segi bariantean pentsatzen.
|
|
|
—Psss! —erran zenidan, hatza ezpainetarat eramanik— Isilago hitz egin, hitz egiten segitu nahi
|
baduzu
bederen, Joanes...
|
|
|
Izan ere, jauregian urteetan izan dugu gizon jakintsu bat, jaun Marcel Dibarsoro zeritzana, duela hilabete guti batzuk hil zena, goian bego...; bada, jaun Marcel gure etxeko mutilen prezeptorea izan zen, eta hark irakatsi zidan euskal berboak gordetzen duen altxorra; eta harrigarria da, zeren eta, euskaraz mintzatzen garen bakoitzean, logika eta matematika mintzatzen ari baitzaizkigu bide batez, ezkutuan bada ere, berboaren baitarik eta berboaren muinetik... Baina hori ere irakats diezazuket, nahi
|
baduzu
, bertze egun batean...
|
|
|
—eta, hatza goiti altxatzen zuela, erran zuen—: Baina, gramatika aipatu duzunez, Nebrijaren Gramática gomendatu nahi nizuke, orain artean irakurri ez
|
baduzu
... Eta, Paradisuaz denaz bezainbatean, kendu burutik zure ideia horiek, zeren, baldin Juan de Caramuelen liburuak irakurri bazenitu, jakinen baitzenuke ezen Gaztelan eraiki zuela Jainkoak Paradisua, Espai niaren erdian, kasik segur —eta, ondoren, amari behatu zion, beronen onespenaren bila balebil bezala.
|
|
|
13 Zertarako zeureganatu mundu osoa, baldin arima galtzen
|
baduzu
–
|
|
|
—Ez diogu, bada, saindu baten izena jarriko, ezta, andere Graziana? —segitu zuen osabak, amaren isiltasunaren aitzinean garaile— Baina sanbernardo txakurrak dauden bezala, gurea sanpedro edo sanpaulo bat izan daiteke, eta baterat edo bertzerat dei diezaiokegu, nahi
|
baduzu
...
|
|
|
—Musika... —erran zuen gero, hasperen egiten zuela— Baina musika ona eta handiosa aditu nahi
|
baduzu
, musika solemnea, ez zenuke datorren igandean katedralean emaitekotan diren Monteverdiren meza galdu behar...
|
|
|
—Zu zaitugu etxeko jauna, Martin —ihardetsi zion amak—, eta zuhaurk erabaki behar duzu hori, baina ene iritzia jakin nahi
|
baduzu
, hauxe duzu: zure anaia, erlijioneaz denaz bezainbatean, leizearen ertzean dabil eta leizerat eginen du azkenean... eta Maddalenekin dabilen bezala ibiltzea, bertzalde, irain hutsa da etxegoiendar guztiontzat, zeren goia behearekin nahasten denean, badakizu...!
|
|
|
Eta hartan nebilela, gogorat etorri zitzaizkidan, bat batean, aita Bartolo mek noiznahi den errepikatzen zizkidan hitzak, san Inaziok Xabierko Frantzis kori erranak: " Zertarako zeureganatu mundu osoa, baldin arima galtzen
|
baduzu
–" Eta galdegite haren gibeletik, bertze galdegite hura etorri zitzaidan, neure buruari behin baino gehiagotan egin izan niona, nahiz eta azken bolada hartan ez, zeren eta, Elbiraz amorosturik nengoela, ez bainuen buruan bertzerik: " Eta aita Bartolomek dioena egia balitz eta ez metafora edo ipuin hutsa...?" Eta nahi nuelarik ezen aita Bartolomek zioena egia izan zedila... eta zerbait sinetsi ere egiten nuelarik —zeren eta, anitzetan erran dizudan bezala, pizten denean desiraren argia itzaltzen baita arrazoinarena—, ihardespen ezin zentzuzkoagoa eta ezin doiagoa ediren nion neure galdegite hari... zeren eta ez al zituen Jainkoak, aita Bartolomek ere erran zidan bezala, bekatu haiengatik Sodoma eta Gomorra sutan sutu?
|
|
|
zientzia, zientzia eta zientzia. Eta zertarako nahi duzu munduko zientzia osoa, baldin arima galtzen
|
baduzu
–—eta, bere bi eskuez besagainetarik atxikitzen ninduela, halaxe erran zidan, ozentki—:
|
|
|
" Be hatza ez ezik, oin osoa ere bai";" Ez, ez", ihardetsi zidan hark," hatzarekin aski izanen duzu, zeren erlikiako gorpuzkiaren neurrikoa behar baitu, mirakuluaren eskertzeko, Jainkoari egin beharreko oferendak. Baina, hori bai", mehatxatu ninduen," jakizu ezen hau kontu ezin seriosagoa dela eta, baldin orain eman hitza betetzen ez
|
baduzu
, zuhaur izanen zaitugula hilotz, berant baino lehen, eta infernurako bidean, ondorez, hitza jateagatik"; eta, erranaren arabera, iragan zuen gizonak gaua aitarekin, erlikia bi eskuen artean zeukala, Avilako santari otoitz eginez debozione osoz... —eta, neure behakoa zorrozten nuela eta boza goratzen, erran nuen—:
|
|
|
—Haien artean bada ehiza liburu bat ere eta, nahi
|
baduzu
, present gisa emanen dizut... —erran nion... eta, hura erran bezain laster, alegeratu zen alde batetik, baita antsiatu ere bertzetik, zeren nahi izan baitzuen, hartaraz gero, liburuaren lehenbailehen eskuetaratzea eta bereganatzea, halako suertez non deliberatu baitzen hurrengo egunean berean kutxaren desestaltzerat eta desehorzterat.
|
|
|
—Eta itzuli zen aita Bartolome Iruñarat, eta handik egun gutirat izan nuen ideia hura, zerutik etorria iduritu zitzaidana, Pagabasoko leizerat prozesionean joan ginenean, izurriteari buru egiteko, don Laureano buru genuela; zeren present bainituen nik orduko hitz haiek, san Inaziok Xabierko Frantziskori xuxenduak eta Pedro Huizik kaperako freskoan skribatuak: " Zertarako nahi duzu mundu guztia, baldin zeure arima galtzerat uzten
|
baduzu
–"; eta present nituen, halaber, aita Bartolomeren hitzak, neuri xuxenduak bere azken bisitaldian: " Urbiainek ez du konponbiderik izanen, Pagabasoko leizea estali arte!"; eta prozesionea Pagabasoko leizearen ertzerat heldu eta don Laureanoren manuz harri jaurtikika hasi ginen, leizearen kontra, deabrua meneratzeko asmotan...
|
|
|
—Badakizu nola dauden gauzak, eta badakizu ezen isilpean bizitzea dagokizula urte batzuetan, kanporat joan nahi ez
|
baduzu
bederen, Kubarat, Perurat edo Espainiarat... Baina, zaude lasai, zeren bada hemendik bi egunetarat toki bat, mendi aldean dagoena, non bizi baitira indiar guti batzuk, guztiz fidatzekoak direnak, eta norat ez baita arimarik ere joaiten.
|
|
|
—Hala, bada —erran zidan alkaideak—, baldin hemendik atera nahi
|
baduzu
, hil iduri egin duzu, eta ongi egin duzu gainerat, izan ez dezan nehork ere sospetxarik —eta, segidan, bere asmoen berri eman zidan: nola, gure engainamenduaren aitzina eramaiteko, guardia haietarik batekin kalapita iduriko bat jokatu behar nuen bertze presoen aitzinean, tuak, muturrekoak eta ostikoak bitarteko, guardiek, halatan, gela berezi batean bakar nintzaten, non, biharamunean, ene buruaz bertze eginik eta urkaturik aurkituko baininduten; eta, guardietarik bat barrenean sartzen zela eta bertze batek atea zaintzen eta begiratzen zuela, aterako ninduten, finean, orgatila batean, ahozpez, soka lepotik dilindan nuela... hilen mundurat:
|
|
|
Eta nik laket dut emaztekien orkatila agerian jartzea, gero belauna, gero izterra... Baina zuk ere dastatu zenuke bianda apetitos hori, baldin orain arte dastatu ez
|
baduzu
.
|
|
|
—Baina, eguzkirat eta eurirat itzulirik, berehala erranen dizut zein den errealitatearen eta poesiaren arteko aldea, edo zientziaren eta sasizientziaren artekoa, nahi
|
baduzu
, hitzen erabilpenaz denaz bezainbatean: zientzian, eguzkiaren eta euriaren arteko emaitza ortzadarra da; sasizientzian, berriz, erran zahar ez hain zuhurrak dioen bezala, azeriaren ezteiak...!
|
|
|
Edo bitan eta hirutan, aitzinakoetan berdinduz gero —eta, neure behakoa zorrozten nuela, eratxiki nuen—: Nik irabazten badut, hemendik alde egiteko baimendua emanen diguzu, El Dora do rantz, bai neuri eta bai neure bi lagunei ere; zuk irabazten
|
baduzu
, berriz, zure dragoietarik bat izanen nauzu eta bizitza osorako eginen dizut leialtasun zina... —eta, ene arrazoinen biribiltzeko, erantsi nuen—:
|
|
|
Baina zuhaurk ere ulertuko duzu ezen gauzak ez direla izaiten, anitzetan, diren bezalakoak edo kanpotik ikusten diren bezalakoak, are gutiago amorioaren eta maitasunaren alorrean, baina idurikatzen ditugun bezalakoak, eta halatan emaiten diela imajinazinoak kontu horiei egiazko neurria. Baina, nahi
|
baduzu
, etsenplu baten bidez emanen dizkizut argibideak. Oroitzen dut, lepoan musuka ari nintzaiola, hasperen eta oihuska batzuk egin zituela Mignonek.
|
|
|
—Mutila: egunen batean itsasorat joaitea deliberatzen
|
baduzu
, zatoz eneganat, zeren zeure zerbitzurat izanen bainauzu...
|
|
|
—Ausart zaitez, seme, baldin osaba Joanikoten gibeletik joan nahi
|
baduzu
...
|
|
|
Baina urte batzuk badituzu, eta zuk ikusiko duzu zer egin... Zoaz haren etxerat nahi
|
baduzu
eta mintza zakizkio, baina jakizu ezen, ardi galdua salbatu nahi izaiteagatik, zuhaur ere gal zaitezkeela, eta hala balitz, izugarria izanen litzatekeela... bai zuretzat, eta bai enetzat ere, enetzat bere batez —eta keinu hura egin zidan, lehenago nehoiz ikusi izan ez niona, barrendik jaten zuen gorroto sendo haren azpian zerbait haustera balihoakio bezala.
|
|
|
Eta koadro hau ere eman nahi nizuke: nik pintatua da —erran nion, Pedro Huiziren errespontsabilitatea hitzen kapa hartaz estaltzeagatik—, ea denborarekin zure kontzientziaren boza bihurtzen den... baldin kontzientziarik
|
baduzu
behintzat.
|
|
|
" Mutila: egunen batean itsasorat joaitea deliberatzen
|
baduzu
, zeure zerbitzurat izanen nauzu".
|
|
|
—Baina bazkalordua da eta, bertze egitekorik ez
|
baduzu
, gurean bazkal dezakezu... —erran zidan, mahai inguruan bertze aulki bat paratzen zuela.
|
|
|
" 948172381 zenbakira deitu duzu. Ez gaude etxean, baina mezuren bat utzi nahi
|
baduzu
, itxaron..." Hatz kolpe batez isilarazi nuen Ximurraren erantzungailu automatikoko emakume ahots konputerizatua. Abuztuko ortziral horretan arrosario bera aditzen nuen borzgarren edo seigarren aldia zen, eta erran beharrekoak jadanik erranak eta, okerrik ezean, grabatuak ziren nire lagunak entzuteko moduko lekuan.
|
|
|
—Nonbait hor. Senarra bazkalorduan bahitzeko asmo zitala nizun, makurrik ez
|
baduzu
.
|
|
|
—berriz sentitu— Aldaera egin bezain agudo, telefono zenbakia eman didazu. Mugikorrik
|
baduzu
–
|
|
|
Agian esango duzu, irakurle, zertara datorren azken hegaldi hau, eta agian pentsatuko duzu berriz ere bidenabarretan galdu naizela, eta ea zer arraiotara joan naizen Ubedako muinoetaraino. Eta hori pentsatu
|
baduzu
, irakurle, oraingoan esango dizut ez duzula arrazoi pitorik ere, eta ez naizela Ubedako muinoetara ezertara joan ez naizela inoiz joan, joateko gogo handiak ditudan arren, esan didatenez ikuspegi paregabeaz goza baitaiteke bertatik; eta, behin errieta ematen hasita, esango dizut, gainera, bide guztiek ez ezik bidenabar guztiek ere Erromara daramatzatela, eta pertsiarrek esaten duten legez, pazien... Eta, horixe:
|
|
|
aurreko ahapaldia mikatza egingo zitzaizun agian, baina mikaztasun hori nahitaezkoa zen orain nire kantuaren goxotasuna ahoratu nahi izatera. Zeren, irakurle maite eta ziur nago jaso duzun purrustadatxoa barkatzen jakingo didazula, nola hitz egin nezakeen neure defentsa moduaz, neure izaeraz eta jokaeraz eta aldarteaz edo niri dagokidan beste ezein alderdiz, neure ezaugarririk behinenaz, neure jatorrizko bekatuaz eta izendapenaz, neure espiritu osoa zizela  tzen duen goi arnasaren ezaguerarik ez
|
baduzu
–Esan:
|
|
|
Gizon izan nahiak baditu bere aldapak, eta sei urterekin, gizon izan nahi duzula eta" nik ere artoa aletu nahi dut" esaten duzunean, ez dakizu zertara arriskatzen zaren, eta erantzuten ez
|
baduzu
, badakizu, ongi jakin ere, zure gizatasuna berriro ere erabat urrutiratu zaizula eta galdua duzula urtetarako.
|
|
|
Baina nik ez dizut deitu, eta ez nazazu errudun sentiarazi. Hala ere, nahi
|
baduzu
, Gasteizera itzultzen garenean, deituko dizut eta nik neuk gonbidatuko zaitut afaltzera. Honaino etorri izana, abuztuan gereziak lortu izana eskertu nahi nizuke.
|
|
|
Hori ez da huskeria bat. Ezkutatzekorik ez
|
baduzu
, zergatik ez didazu orain arte ezer esan, ekin nion, bortitzago oraingoan.
|
|
|
Rakelentzako moduko mutila Ruben dela erantsi zidan; baina mutil hori dela eta ez dela, atzo ez nintzen pub irlandarrean sartu berak aurrea hartu zidalako. Dena jakin gura
|
baduzu
, handik Rakelekin irten zen eta, furgonetara iritsi aurretik, elkarri musu bat ematen ikusi nituen. Bon, gaurkoz nahikoa da.
|
|
|
Hara, tradizioaren arabera, Bridaveill Falls ak ikusten minutu bat igarotzen
|
baduzu
, ezkondu egingo zara. Bi minutu igaroz gero, seme alabaren bat izango duzu.
|
|
|
Zergatik ez didazu aukera bat ematen gaurko topaketa ostera ere hasteko? Gura
|
baduzu
, goizeko txango hau amaitzen duzuenean, hoteleko kafetegian itxarongo dizut. Beharbada, bazkaltzeko gera gintezke.
|
|
|
Maite zaitudala? Gero eta gehiago, egia esatea nahi
|
baduzu
, baina besterik ez dakit... Hori eta, Dabidekin bazkaldu ondoren, bakarrik ibiltzeko beharrizana dudala.
|
|
|
Nahi
|
baduzu
gera zaitezke, gure artekoan zuk ere zeresan handia duzu. Nire hitzekin neure burua bera ere harriturik nuen arren, hitz horiek, zergatik ez badakit ere, adoretu egin naute.
|
|
|
Baina ez da konfiantza faltagatik izan, zurekin buruz buru egon, eta maite zaitudala esan gura nizun, behar zaitudala, ezinbesteko zaitudala. Gura
|
baduzu
, prest nago guztiari buruzko xehetasun guztiak emateko, prest nago eskatzen didazun guztia betetzeko... Ezin zaitut galdu.
|
|
|
Badakit ez duzula halakorik entzun gura, baina niri hala iruditzen zait eta halaxe diotsut. Amaitzeko, eta Rakelentzako mezuren bat idaztea erabaki
|
baduzu
, hona hemen Las Vegas en egongo garen hotelaren izena: Best Western Inn.
|
|
|
Larrutan egin ote duten jakin gura
|
baduzu
, jakizu baietz. Antza, Rubenekin pasatu zuen lehen gauean berba besterik ez zuten egin eta zuen arteko guztia kontatu zion, baina gero, zera, sukarraldi bat izan zuten erauntsiak harrapatu gintuen batean eta harrezkero dena hasiera guztiak bezalakoxea izan da, badakizu...
|
|
|
beharbada Gasteiztik etorri zenetik hobera egiten ari dela eta Ruben, nahiz eta apaizgaia izan, uda honetako souvenir bat izan daitekeela, edo zerbait gehiago agian. Nik argi daukat zuen arteko gauzak ez direla lehen bezalakoak izango, baina irudipena dut oraindik garaiz zabiltzala eta, Rakel berreskuratu gura
|
baduzu
, zertxobait egin ahal duzula. Adibidez, iruditzen zait ideia ona izan daitekeela zure mezu samurren bat edo beste berari agintzea.
|
|
|
Câest incroyable! Zuk hala gurago
|
baduzu
ere, ez dut uste Ruben homosexuala denik, lepoa egingo nuke. Dâailleurs, Luisekin lasai egon ahal zara, ze ez dut uste Rakelen gustukoa izango denik.
|
|
|
Ene txatxita, atzera hainbestetxo begiratzen
|
baduzu
, gatzezko estatua bihurtuko zara.
|
|
|
Nahi
|
baduzu
, furgoneta gainean egin dezakezu lo. Ni ohitua nago izarrak ikusten eta ez zait inporta barnean lo egitea.
|
|
|
Ni ohitua nago izarrak ikusten eta ez zait inporta barnean lo egitea. Frikeatu nahi
|
baduzu
, igo gora.
|
|
|
Minutu gutxi falta dira eguzkia irten dadin. Nahi
|
baduzu
, furgonetatik jaisten lagunduko dizut.
|
|
|
Hurrengoa esan liteke: gertakizun hau eta beste hau suertatu dira; barre egin, egin ahal
|
baduzu
.
|
|
|
Eguraldiari buruz egin dezakegu berba, hala nahi
|
baduzu
, umearen eskola txostenaz eta pediatraren gomendioez, erosketez, bankuko agiriez, bizimoduaren mekanika aldarazi digun telebista hondatu berriaz, auzokoen hurrengo bileraz, tabakoaren prezioaren gainean, irakurtzen ari zaren artikuluaz, udako oporrei buruz, zure lankide apo horretaz eta gainerako lankide ondraduez ere, zure depresio antzeko infekzioaz. Eta berba egin ahala, ikusi nola doakidan askatzen ariman nekarren kremailera.
|
|
|
Euskadi Ta Askatasunaren ondoan jarraitu nuen, lehen baino aktiboago nahi
|
baduzu
. Ikastaroa egin nuen beste batzuekin batera, hainbatek egina izango duten moduan Erakundearen historian.
|
|
|
Kartzelan ezin zaitezke bizi erredentzioei begira, erredentzioengatik erreguka; are gutxiago zergatik gauden kontuan hartuta. Ahal den guztia kendu behar zaio kartzelari; eta erredentzioak kenduz lehenago kaleratu ahal bazara, ederki, oso ondo; baina ezin zaitezke horri lotuta bizi, negarraren letanian eta labirintoan erori nahi ez
|
baduzu
.
|
|
|
Buruzagitza, eraketa, ahalmena eta dena gainditu zituen gizarteak. Jakina da ikasle mugimendua sindikatu eta alderdi politikoekin elkartu zela, edo alderantziz nahi
|
baduzu
, gainera zetorkien eta uholde ikaragarriaren moduan jaikitzen ari zen indar erraldoi hura gerarazteko ziur aski, gerarazi edo kontrolatzeko beste ezertarako baino gehiago. Egunak igaro ahala masa indar erraldoia bilakatu zen.
|
|
|
Ados, Estepan, ados. Nahi
|
baduzu
, biok egingo dugu bidea elkarrekin. Ez dago arazorik.
|
|
|
" Ez dakit", esan zuen Xanek. " Nahi
|
baduzu
nire etxera etorri", esan zion Elik. Xanek begiratu zion.
|
|
|
" Ez da beharrezkoa", esan zuen Xanek. " Gero, nahi
|
baduzu
afaldu...", ja zango bat korridorean zuen etxekoandreak. " Zerbait jango nuke, aukera bada".
|
|
|
Zuzendaria prest dago zu barkatzeko, orain, zeure kabuz, nirekin itzultzen bazara. Informean, kolaboratzen
|
baduzu
, pena arintze aldera, esango dugu, konparazio, nahasketaldi batean, hirira zeure ama ikusteko asmotan etorri zarela; bestalde, biok dakigunez, ezinezkoa dena... Alferrik tematuko zara.
|
|
|
Atezainak telefonoz hitz egin zuen; gero: " Ahal
|
baduzu
itxoin... Oraintxe ezin dela etorri", esan zion Xani;" nahi baduzu eseri"; Xan aulki batean jarri zen; berriz ere telefonora:
|
|
|
" Ahal baduzu itxoin... Oraintxe ezin dela etorri", esan zion Xani;" nahi
|
baduzu
eseri"; Xan aulki batean jarri zen; berriz ere telefonora: " bai...?
|
|
|
" Aterkia...?", esan zuen Xanek. " Utzi nahi
|
baduzu
hortxe", esan zuen atezainak;" ez dut uste gaur ahaztuko zaizunik". " Ez...
|
|
|
" Bai... nekatuta nago", aitortu zuen Xanek. " Beharra
|
baduzu
, lo pixka bat egitea duzu... hortxe", esan zion Elik, kamantza erakutsiz. Tentazio bat zen; alabaina, bere situazioa zein zen kontsideraturik, ez zitzaion egokia iruditu.
|
|
|
" Ez dakit noizkoa izango den", esan zuen neskak," ni ez bainaiz hemengoa". " Ez al zara hemengoa?", galdetu zuen Xanek;" hala ere,
|
baduzu
bertakoen azentua". Neskak, pausaldiño baten ondotik:
|
|
|
Ez zigun noski non zen esaten. Gutun hori hor nonbait egongo da; nahi
|
baduzu
... Agur, osaba".
|
|
|
" Bai", onartu zuen Xanek," Henriz aritu gara". " Noski zuk...", esan zuen Belek,"
|
baduzu
harremana harekin". " Orain ez", esan zuen Xanek.
|
|
2001
|
|
|
Zuk torero izena behintzat
|
baduzu
: " Rellenito de Bergara"...
|
|
|
Literatura unibertsala da. Oso bertakoa egin nahi
|
baduzu
ere izan daiteke unibertsala. Nik nire liburuak gutxi kokatzen ditut.
|
|
|
Oskar Gomez zuzendariak ezinbestekotzat jotzen du egunerokotasunarekin lotutako lan batean errealitatea islatzea: " Bizitza eta heriotzaz hitz egin nahi
|
baduzu
ezinbestekoa da politikaz jardutea". Dena den," Bancarrota" ez da inolaz ere lan ideologiko bat.
|
|
|
Izan ere, beka bat jasotzeko orduan epe bat jartzen dizute, eta epe hori edukitzeak badu bere abantaila (ni bezala nahiko alferra denarentzat motibazio modukoa ere badelako); baina bestetik data zehatz batean liburua aurkeztu behar horrek zama moduko bat ere sorrarazten dizu. Gainera, idazlanaren proiektua aurkeztu nuenean nik baneukan soka bat mataza bat, nahi
|
baduzu
, baina hasi nintzenean hariz hari tiraka, konturatu nintzen korapiloak ez zeudela sokan, nik sortu behar nituela poliki poliki, zeren gauza bat da buruan korapiloz betetako poltsa edukitzea, baina, kasualitatez edo, zaila izaten da korapilo horiek askatzen joatea, askotan elkarrekin korapilatuta dauden soka desberdinak direlako, buruan dauzkagun ardura, gai, korapilo desberdinak. Korapilo mota bat dira horiek.
|
|
|
guk umeak oso berekoiak egin ditugu, eta hangoek ez dute ezer, baina duten apurra banatu egiten dute. Gainera familien artean oso harreman politak sortzen dira, iraun egiten dutenak (gutunak, deiak, euren etxeetara joatea) eta horrek hemengo jendearen sentsibilitatea pizten du, zeren zuk ume saharar bat eduki
|
baduzu
etxean, telebistan Sahara entzun orduko azken berria entzutera jartzen zara.
|
|
|
Jarrera kontua da: bertan bizi nahi
|
baduzu
bertakotu egin behar duzu, eta haien hizkuntza ikasi, ez zeurea inposatu.
|
|
|
Noski. Herri hura den bezalakoa da, nahi
|
baduzu
hartu edo bestela utzi dagoen bezala, baina nor da nor haiei esateko zer den egin behar dutena. Baziren gauza batzuk nik ulertzen ez nituenak, edo niretzat zentzurik ez zutenak, baina ez nintzen horretan sartzen eta kito.
|
|
|
Prentsa oso kritikoa da, eta goraipamenak eta kritika negatiboak eramaten jakin behar dira. Kritikek eragin dezakete errendimenduan, batez ere nortasun sendorik ez
|
baduzu
. Nik partiden ostean beti irakurtzen dut prentsak dioena, baina jokalari askori izugarri eragiten die eta beti aholkatzen diet ez irakurtzeko!
|
|
|
Herria» astekaria irakurtzen duzu, edo ikusten bederen, euskaldun hori? Irakurtzen nahiz ikusten
|
baduzu
, badakizu; eta ez baduzu, jakizu, hasera haseran baduela astero astero sailtxo bat, beti neurri berekoa, lehen orriaren ezkerraldean, eta haren azpialdean bi letra hauek agertzen direla askotan: «E.L.» Emile Larre duzu xigortu xigortua.
|
|
|
Herria» astekaria irakurtzen duzu, edo ikusten bederen, euskaldun hori? Irakurtzen nahiz ikusten baduzu, badakizu; eta ez
|
baduzu
, jakizu, hasera haseran baduela astero astero sailtxo bat, beti neurri berekoa, lehen orriaren ezkerraldean, eta haren azpialdean bi letra hauek agertzen direla askotan: «E.L.» Emile Larre duzu xigortu xigortua.
|
|
|
Agian, beste batean egingo dut «zein da zein»i dagokion nire tipologia, baina ez nuke artikulu hau bukatu nahi etsipenez, «ez dut ulertzen zergatik» gertatzen den esanez, baizik eta aldarrikatuz «zein da zein» jokoan apustuak egiten dituztenak direla nor. Zure inguruan «nor» denik aurkitzen
|
baduzu
itxaropenerako urrats bat eman duzu, eta aurtengo Kilometroetako leman diogun bezala, harrokeriarik gabe baina tinko «garena garela» aitortzen badiogu gure buruari, hasiak izango gara gizakiak non dauden pentsatzen eta, agian, galderak beste hurrenkera batean egiten
|
|
|
Euskara izan zuen ama hizkuntza, arrantxoetan ere ez zen besterik hitz egiten eta, euskaldun elebakar, ingelesez inkili mankala hitz eginez hasi zen eskolara, sei urte zituela. " Geure azentuarekin mintzatzen ginen ingelesez; ingeles apurtua, nahi
|
baduzu
. Eskolara hasi eta ingelesez ikasten bezain gogotik saiatu ginen euskaraz ahazten.
|
|
|
Baina azkenean ohartu naiz nobelari errespetoa eduki behar zaiola, bai, baina ipuin on bat idaztea ez ote den zailago nobela bat idaztea baino. Norbaitek esaten zuen ipuina gezi bat dela, diana batera botatzen duzuna, eta ez
|
baduzu
erdian jotzen kale egin duela. Horrela bada, ipuina oso zaila da, eta nobelan beste askatasun batekin jokatzen duzu.
|