|
2000
|
|
|
Nire ustez, berez, euskaldunak (hemen jaiotakoak) ikuspegi ezkorra
|
duzue
bizitzaren aurrean, hau da: herri txiki bat gara, ezin da, gureak egin du.
|
|
|
Handik eta beste edonondik ere urrun zegoela iruditu zitzaion, inguruan ez baitzegoen ikustea merezi zuen ezer. Periferiek ez
|
dute
bizitza gogoratzeko balio, antza.
|
|
|
–Bai, baina zuen alaba zen. Ezin duzue horrela, kolpe batez,
|
zuen
bizitzatik kanpora bota. Hazi egin zenuten, zuekin egon zen denbora guztia...
|
|
|
Harik eta amak egun batean erran zidan arte: ‘Koadro hori bertzerik ez ote
|
duzu
bizitzan? ’ Guztiz serios ihardetsi nion: ‘Ama, Espainiarat joan nahi nuke, neure lehengusuaren ikusterat, zeren uste baitut ezen harekin ezkonduko naizela’ Harritu eta larritu zitzaidan ama, eta pentsatzen hasi zen eroturik ez ote nengoen, halako moldez, non koadroa gordetzea erabaki baitzuen; baina, ikusirik ezen erremedioak are okerrago jartzen ninduela eta apetitua ere galdu nuela, berriro eseki zuen koadroa bere tokian.
|
|
|
Eta, geure ametsen gibeletik, diruz ongi horniturik gindoazen —Antoniok bere poltsan zeramatzan, izan ere, bere etxearen sal-erositik eskuetaratu diruak, baita eltzeitsu batean ezkutaturik
|
zituen
bizitza osoko irabaziak ere, poltsa batean gorde genituenak eltzeitsua hautsi ondoren, eta nihaur ere ez nindoan esku hutsik, ez horixe, merezi nuena baino hagitzez ere diru poltsa joriagoa jaso bainuen Piarres Oihartzabal kapitainaren eskuzabaltasunetik, han Donibane Lohizunen geure arteko kontuak zerratzen genituela—: diruz ongi horniturik gindoazen, beraz, ez diru hartaz diru gehiago egin nahi genuelako, zeren guztiz bertzelakoa baitzen gure xedea, baina ikusten genuelako ezen bidaia hartan beharrezkoa izanen genuela, hainbat gastutarako, geure azken porturat iritsi bitartean.
|
|
|
—Katolikoek Erroma ditek amets; mahomatarrak, berriz, Mekarat joaiten
|
dituk
bizitzan behin... eta gu ez gaituk gutiago izanen: gu ere geure Erromarat eta geure Mekarat joanen gaituk egunen batean:
|
|
|
Eta, nola baitzen, gainerat, gorputzez gero eta sendoago eta gihartsuago, eta betartez gero eta betargiago, hala, dohain guztiak
|
zituen
bizitzan triunfatzeko eta biktorios izaiteko.
|
|
|
Kandido geldirik zegoen. Zumearen ho  tsa bere esku zabalean lehertzen zeneko dardar laburra
|
zuen
bizitzaren seinale bakarra. Besterik ez.
|
|
|
Bitartean Elik eta konkorrak, ohearen buruan bat eginda, apal apalik berbetan segitzen zuten. Guztiarekin, beharbada ez
|
zuten
bizitzari buruz elkarrekiko guztizko xederik, beharbada lagunak besterik ez ziren. Konkorrak, halako batean, manten artetik erabat irtenda, jaiki eta pasilora egin zuen.
|
|
2001
|
|
|
Gehiegikeriarik egiten, esaten, pentsatzen... ez duen jende multzo handi horrek, zertan ematen du denbora? Ze piper
|
du
bizitzak bizita. Ez dut sekula hainbeste ulertzeko gaitasunik izan.
|
|
|
jendea oso ona da, langilea beti prest dago... hori dena ez dute horrelaxe esaten, baina euren diskurtsoaren azpian dagoen paradigma da. Eta uste
|
dut
bizitzak zoritxarrez erakusten duela, hobe dela Maquiavelo eta hauen paradigma kontuan hartzea: jendea berez ez da ona, eta gizarteak ez du joera idealista zoragarririk.
|
|
|
Antiheroiak dira, inoiz glorifikatu bakoak, baina era berean heroi erromantikoak dira, errebeldeak, uste
|
dutenagatik
bizitza emateko prest direnak, eta zibilizazio garbia maite dutenak Europako zibilizazio zahar eta usteldua utzi ondoren.
|
|
|
Haurtzaroan eta nerabezaroan, gorputzaren hazkunde aldi garrantzitsuak izan arren, arrautzak egoki kontsumitzeak nabarmen laguntzen du haurren eta nerabeen nutrizio beharrak asetzen etengabeko hazkunde eta garapen organikoko etapa horretan. Hori dela eta, muga gutxi
|
ditu
bizitzako lehen hamarkadetan kontsumitzeak. Adin horietan, kolesterolari beldurra izateak, batzuetan, arrazoirik gabe murrizten du elikagai hori, eta horrek desorekak eragin ditzake elikaduran, hazkuntzan eta osasunean.
|
|
|
Iaz bakarrik 10 milioi hipnotiko ontzi baino gehiago kontsumitu ziren, 30 milioi konprimitu inguru, eta horrek 6.696 milioi pezetako gastua eragin zuen Osasun Publikoan. 18 urtetik gorako espainiarren herenak noizbehinkako lo arazoak
|
ditu
bizitzako uneren batean, eta arazo hori kroniko bihurtzen da pertsonen %10ean, adierazi zuen autoreak, eta gehitu zuen insomnioa sintoma bat baino ez dela, inoiz ez gaixotasun bat, eta haren jatorria hainbat kausatan dagoela. Gainera, loaren nahasteek gaixotasun kardiobaskularrak, hipertentsioa eta gastrointestinalak izateko arriskua bikoiztu egiten dutela esan zuen.
|
|
|
Pena handia hartzen zuela eta guzti esan zidaan agurtzerakoan, kontatu zion Anartzek irribarrea ahaztu eta haserretzen hasiz. Pena handia, baina asteburuan berdin berdin joango duk Candanchura eskiatzera beti bezala, ziurtatu zion Anartzek, badakik, Tasio, horrelakoa
|
duk
bizitza: batzuk eskiatzen eta beste batzuk eskean.
|
|
|
GOGORRA
|
DUK
BIZITZA, TXIKITO
|
|
|
–Gogorra
|
duk
bizitza, txikito –esan du Tasiok ezkor.
|
|
|
Gogorra
|
duk
bizitza, txikito
|
|
|
Orain bai ezagutzen mundua: bazekiten zertarako balio
|
zuen
bizitzak.
|
|
2002
|
|
|
" Ez dakizu zer inbidia dizudan! Zuk kalea bizi izan duzu, langile guztiekin mozkortu zara, eta
|
baduzu
bizitza bat, nik sekula izan ez dudana". Justu garai hartan atera zen" aberatsek ere negar egiten dute" antzerki obra, eta bai, egia da hori.
|
|
|
Zer jarrera
|
duzu
bizitzaren aurrean?
|
|
|
Lotsarik gabe, gustukoa aurkitu ondoren bakoitzak erabakitzen du zer egin. Josebak Garazirekin iraun nahi
|
du
bizitza guztian, eta ez du beste aukerarik aurreikusi ere egin nahi. Oihanek eta Aitziberrek beste modu batera ikusten dute bizitza, eta habia onenaren bila jardutea ez zaie beste mundukoa iruditzen, gero gustukoena aukeratu ahal izateko.
|
|
|
Bakarkako kuriositatea da nirea, liburu eta egunkari denak bildu, eta isil isilik aztertzekoa. Hortik hamaika zaletasun eta alor landu
|
ditut
bizitzan zehar.
|
|
|
Bakoitzak bere ibilbidea
|
du
bizitzan eta bidaia horretan gertatzen denaren erantzule egin daiteke.
|
|
|
Eritasun hau
|
dutenek
bizitza normala egin dezakete, brote batetik bestera bitartean ez baita sintomarik izaten
|
|
|
Kapitalismo informazionalaren garaikoak diren baliabideak erabiltzeko gaitasunik ez duten norbanakoen eta eskualdeen kasuan, aurrez esandakoa errepikatuz, ohikoak izan diren desberdintasun materialekin batera, tokian tokiko kulturaren galera eta euren burua identifikatzen ez
|
duten
bizitza estilorako urratsa ematen da. Horren aurrean muturrekoak diren bi erreakzio nagusitu ohi dira, gizarte garaikideetan inoiz baino argiago ikus daitekeen moduan.
|
|
|
Telebistagaz ere antzeko zerbait gertatzen zaigu: telebista bere barne osagaien gehiketa baino zabalagoa da; telebista lauzpabost emanaldi konkreturen erakustokia baino zabalagoa da, telebistak
|
badu
bizitza propioa barne osagaien bizitzatik aparte, osagai horien gainetik. Zein dira egitura konplexu horren diskurtso ezaugarriak?
|
|
|
K. B. Jensen autoreak iragartzen digun moduan, komunikazioaren munduari buruzko azterketa semiotiko estrukturalista hutsetan, gehienetan zeinuei eurei eskaini zaie batez ere arreta, gutxiagotan, ostera, gizarteari berari edo zeinuek gizartean bertan
|
duten
bizitzari, berebat zeinuek praktika sozialetan duten garrantziari. Beharrezkoa da zeinuei buruzko teoria bereizi bat eraikitzea, komunikazioaren benetako eusleen eginkizuna edo garrantzia zein den eta horiek entzuleengan eta gizarteetan duten eragina azalduko dituena.
|
|
|
Batzurentzat ez dago ezer gogokorik, urratsak hara zuzentzeko; aitzitik ahozabalka eta indarga patuak harrapatzen ditu, hainbesteraino non olerkaririk handienak orakulo moduan esan zuena, haiek benetazkotzat hartzen duten ezbairik gabe: «eskasa da bizi
|
dugun
bizitzaren zatia». Enparau tartea, jakina, ez da bizitza, denbora baizik.
|
|
|
«adinean animalien mesedetan hain eskuzabal portatu zela, ezen bost hamar gizalditan luzatzen baitzaie bizitza, eta gizonari, aldiz, hainbat eta hain gauza handitarako sortua izaki, bizitza mugatu egin zaio neurri arras murritzagotan.» Ez dugu asti gutxi, berau soberan galdu bai, egiten dugu. Aski luzea eman zaigu bizitza, eginkizunik handienak burutzeko nahiko eta sobera, hura osorik eta ongi maneiatuz gero; baina luxuan eta alferkerian lardaskatzen denean, gauza onerako erabiltzen ez denean, saihetsezineko azken orduaren poderioz, zebilenik ere erreparatu ez
|
genuen
bizitza joan zaigula sentitzen dugu. Halaxe da:
|
|
|
Halaxe da: ez
|
dugu
bizitza laburra hartzen, geuk egiten dugu labur; ez gara haren eskeko, hondatzaile baizik. Nola aberastasun, oparo eta arranditsuak, ugazaba eskasaren eskutara joan ezkero, berehala xahutzen diren, baina, eskas izanda ere, administratzaile on bati eman ezkero, erabiliaz ugaltzen diren, halatsu gure bizitza, ongi maneiatzen duenarentzat nahiko zabala da.
|
|
|
Piorrea sortzen duten bakterioak odol korrontearen bidez bihotzera irrigatzen duten arteria koronarioetaraino iristeko gai dira, eta horiek estutzen laguntzen dute, kolesterolak nola eragiten duen bezalaxe”, azaldu zuen atzo Jon Zabaleguik, Periodonciako Espainiako Elkarteko estomatologo eta bokalak, Espainiako Enkoiei zaintzaren garrantziaren berri emateko kanpaina baten aurkezpenean. Ia herritar guztiek gingibitisa
|
dute
bizitzako uneren batean. Are gehiago, hortzoietako odol-jarioa eragiten duen gaixotasun hori da gizakirik ohikoenetako bat haurren %65i eta 20 eta 25 urte bitarteko gazteen %75i eragiten die.
|
|
|
Gorputzaren osaeran aldaketak gertatzen direlako gertatzen da hori (muskuluaren zati bat gantz bihurtzen da), eta jarduera maila murrizten delako. Beraz, elikadurak kaloria gutxiago eman behar
|
ditu
bizitzaren aurreko etapetan baino, eta hala ez bada, erraz eta pixkanaka gizentzeko joera dago. 65 urtetik aurrera, odoleko azukre maila ohi baino altuagoa da, eta, horregatik, hobe da gutxiago edo gutxiago kontsumitzea gozokiak, gozokiak, edariak azukrearekin… Ez da hori zerealak (ogia, arroza, pasta…), patatak eta lekaleak bezalako elikagaien kasua; gure elikaduraren oinarria, eguneko otordu bakoitzean egon behar baitute.
|
|
|
Biztanleen %30ek bertigoa
|
dute
bizitzako uneren batean
|
|
|
Fundazioaren txostenak azpimarratzen du Espainiako GKEek ez diotela probetxu handirik ateratzen Sarean duten presentziari, eta haien eragina mugatua dela. Horrez gain, giza baliabiderik eta baliabide ekonomikorik ez dagoenez, orri asko ez dira maiz eguneratzen, eta, beraz, “ez
|
dute
bizitzarik eta jendeak ez ditu bisitatzen” esan du Carlota Francok, Espainian OneWorld atariaren koordinatzaileak, eta nabarmendu du erakunde zaharrenak direla eguneratzen denbora gehien ematen dutenak. Bestalde, Ángel Font Un Sol Món eko zuzendariak uste du web bat izatea ez dela nahikoa herritarrek GKE bat dagoela jakin dezaten eta haren lana ezagut dezaten.
|
|
|
Gizaki orok
|
du
bizitzarako, aske izateko eta segurtasunerako eskubidea.
|
|
|
–Bide batetik eraman nahi
|
genuke
bizitza, arrastoan sartu, baina bizitzak azkenean beti egiten digu ihes, neuri orain gertatu zaidan bezala.
|
|
|
Pantxikek gurasoengandik jasotako mundua zuen, tradizioan oinarritua, eta hari eusten zion, kosta ahala kosta. Ez
|
zuen
bizitza osoan liburu alerik irakurri, baina egunero irakurtzen zuen Arantzazuko egutegiko orritxoa. Mundu txikia eta estua zen, beraz, harena, bi oinarri nagusi zituena:
|
|
|
Niri, egia esan, atseginagoak iruditzen zaizkit iritzi ezkor hauek, triunfalismoei beldur diedalako, eta, ziurrenik, botila erdi husturik ikusteko ohitura duten horietakoa naizelako, baita ere: pesimista ez banintz, ziur nago, ez
|
nuke
bizitzaz (eta literaturaz) hein berean gozatuko.
|
|
|
Dentista baten itxarongelan, hagin bat ateratzeko zain zaudela zure buruari kontatzen diozun hori da ipuina edo narrazioa. Ipuin laburrak
|
badu
bizitzan, nire ustez, funtzio handi bat. Bada, baita ere, eta zentzu oso berezi  batean, minaren kontrako baltsamu eraginkor bat:
|
|
2003
|
|
|
Argitaratu diren liburuen kopurua mantendu egin da gutxi gorabehera (62.000). Baina liburu dendetan ale bakoitzak
|
duen
bizitza laburtu egin da. Izan ere, argitaletxetako nobedadeen kopurua ikaragarri handitu da.
|
|
|
Bueno, antza danez,
|
zuen
bizitzan denporeak ez dauka zeregin handirik, baina besteonean bai; orain neurean esan gura dot. Eta Arantxarenean, uste dot.
|
|
|
Matiasi denak iruditzen zitzaizkion berdinak, Hendrickek eta Egasek zerikusirik ez daukaten arren. Gauza batzuk berdinak iruditzen zaizkigu beti eta ezin
|
ditugu
bizitza osoan desberdindu, ez baldin bagara oso pertsona arduratsuak eta metodo zurrunak aplikatu zaleak, jabalina jaurtitzaileak bezala.
|
|
|
Hori guztia gogoan izanik, ohean bakarrik trabeska edo norbaitekin zuzen edo korapilaturik egon zitekeela pentsatzeak atzeratu egin behar ninduen baina, hala ere, sarrailan giltza sartu eta itzulia eman nion. Koldarrok, edo bizitza datorren bezala hartzeko baizik balio ez dugunok, pasibotasun berbera erakutsi ohi
|
dugu
bizitzaren zurrunbiloak ekintzara behartzen gaituenean. Ateari pitin bat bultza egin eta pasillo hutsari begiratu nion.
|
|
|
Harrigarria izan zen oilarrak Azpilen izan zuen harrera, ezein azpildarrek ez
|
baitzuen
bizitza osoan halakorik ikusi! Ez don Esteberen sermoirik, ez Patxiren ezkutuko lanik... egun haietan Pelloren oilarra zuten herritarrek mintzagai bakar, halako moldez, non" Pello Oilarra" deitzen hasi baitzitzaizkion Pellori.
|
|
|
1834az gero ohitura hartu du Julietterekin Paristik norabait bidaia egiteko hilabete urtero. Hiriak ez
|
duen
bizitza natural hori bilatzen du eta horrek, ez bestek, ekarri du —Julietterekin— Pasaiara.
|
|
|
Zertan den bizitza. Alferrikaldu
|
duzun
bizitza,
|
|
2004
|
|
|
Pertsona nobleagoa edo besteekiko ulerkorragoa izaten ikasi duzun seinalea da jakinduria. Urteetan gauza asko bizi ondoren zenbait gauza ez baduzu ulertu edo ikasi, duela 20 urteko itsutasun berarekin bizi bazara, horrek esan nahi
|
du
bizitza alferrik pasa duzula. Aitzitik, gizarteak inposatu dizkizun gauzetan ez duzula denbora alferrik galdu islatzen du zure jakinduriak, hainbeste inporta zitzaizkizun gauzetan erreparatu duzula.
|
|
|
Prozesu horrek atzeraezina dirudi, Gasteizko gotzainaren lantuen gainetik. Baina arazoa da, erlijiorik ezean, hutsune galanta sumatzen dela eta ez naiz ari hil osteko bizitzaren inguruko kezkei buruz, lurrean bizi
|
dugun
bizitzaz baizik. Hala, egia da gure oinaze psikikoa bideratzeko zenbait errito teknika budista baliagarri izan daitezkeela, baina horiek ezer gutxi egin dezakete gizarte bizitzaren konplexutasunari erantzuten dioten arau moral sendoak ezartzeko.
|
|
|
Nolanahi ere, pertsona bakoitza mundu bat da: batzuek adiskide minak dituzte gogoko eta bestetzuek harreman azalekoagoa nahiago dute, baina halaber badira lagun min bakan batzuk izan eta besteekin hain pertsonala ez
|
duen
bizitza soziala partekatzen dutenak.
|
|
|
Jakina, euskararen eta euskaldunen gizarte eraikuntza zertan den dakienak, erraz asko ulertuko du zergatik dagoen euskaldungoa sormenik gabe. da, horrelakoetan, jadanik eraikia dagoen mundu sin bolikoan eta kulturalean eraikimen eta sormenik gabeko hizkuntzak ezin
|
duela
bizitzaren mezua dagoen dagoenean baizik errepikatu. Nola ez da, bada, baldintza soziokultural horietan, egungo euskaldunaren mintzabidea erdaraz ekoitzitakoaren oihartzun hutsala izango?
|
|
|
Zerria lokatzetan bezala, euskaldun hiztunak euskararen magman irauli luke bere burua, erdarazkoan itsatsi zaizkion ereduak eta moldeak zentzumenetik erauzteko. Lan gaitza jarri digu Garziak, zeren eta testu idatzietan jasota dagoen euskararen eredu horrek ez
|
baitu
bizitzaren taupadarik, nahiz eta inoiz ahozko esapide eta mintzamolde bizi biziak izan. Hizkuntzaren fenomenoa soziala dela diogunean, bizitzaren gizarte magma bera dugu gogoan, bizi dinamikaren elkarrekintza bera, ez testuetan jasoak eta bilduak izan ditzakegun egitura jatorrak.
|
|
|
–Eta ez dugu ahaztu behar euskarak komunikazio funtzio guztiak bete behar dituela, bizirik irautea nahi baldin badugu. Euskararen erabileran eremuak zabaldu egin behar
|
ditugu
bizitzaren esparru guztietara, komunikazio mota guztietara, funtzio komunikatibo guztiak betetzera heltzeraino. Bestela, latinaren etorkizun berbera ikusten diot nik?. 354
|
|
|
Arima da gorputz natural batek bere baitan daukanbizitzaren forma, potentzian bederen. Arimak behar
|
du
bizitza aktoan atxiki. Orduan, bizitza prinizipio bat da arima.
|
|
|
Beraz, ez dituzte argiztatzen dituzten gainazalen koloreak aldatzen; alderdi hori oso garrantzitsua da dekoraziozaleentzat. Argi intentsitate konstante eta oso handia
|
dute
bizitza baliagarri osoan. Antzeko ezaugarriak dituzten beste bonbillek halako bi irauten dute ia, eta igorritako argiaren intentsitatea erregulatzeko sistema bat dute.
|
|
|
Baina kontsumo gizarte hartatik ez zegoen irteterik, ez hari aurre egiterik, on Kixotek bezala printzipioen lantza eskuan hartuta, urte luzeetan egonkortutako gizartearen haize errotak –multinazionalak eta komunikabideak nagusiki– inoiz baino erraldoiagoak eta garaitezinagoak zirenean, armadurak material elektroniko sofistifikatuenaz eginak; eta orduan, ereduaren kontra borrokatu beharrean, hura erabiltzea erabaki nuen. Bai, Montsek erabili ninduen bezala erabili behar
|
nituen
bizitzan edo bizitzako bidean agertzen zitzaizkidàn emakume guztiak.
|
|
|
–Ez al
|
ninduzun
bizitza osorako nahi? –tentatu nuen.
|
|
|
Nahiz eta inbidia pixka bat ere bagenion, irudipena baikenuen, azpian egon arren, gainean genuela mutil hura, nik hala uste. Futbola baino zabalagoa behar
|
baitzuen
bizitzak, orduan futbolerako bizi baginen ere.
|
|
|
–Uste
|
dut
bizitza osoan gogoratu behar duzuela gaurko eguna!
|
|
|
Zer
|
dut
bizitza?
|
|
|
Gandiagak aski zuen ume batzuen jolasa edo egun argi pixka bat" izatearen poza" berrirabazteko. " Maite
|
dut
bizitza,/ maite dut,/ eta bizipoza opa diot/ bizitzari", idatzi du heriotzaren atarian. Makalaren makalez eta oinaze latzez, bide bazterrean eserita bere pasieratxoan, bere buruari eta munduari absente bezala egoten da maiz, edozein belartxotan edo moxorroren lantxoetan biziaren indarrari adi:
|
|
|
Maite
|
dut
bizitza,
|
|
|
Bere azken ametsean bere langelan zegoen, begi bistan liburu batzuk zituela, euren artean entziklopedia bat; hau hartzeko besoa luzatu eta poesia bilduma bat jausi zen bere eskuetara, ireki aholku baten bila eta honako esaldia aurkituko zuen: quod vitae sectabor iter?," Zein bidetatik jo behar
|
dut
bizitzan?".
|
|
|
Jainko batean sinesteak esan nahi
|
du
bizitzaren zentzua ulertzea.
|
|
|
Jainko batean sinesteak esan nahi
|
du
bizitzak zentzu bat duela ikustea.
|
|
|
Baina ez zientziaren hizkuntza soilaz baliatuz, ezta ere metafisika zaharrak zerabilen zentzugabeko aparatu deskribatzailea erabiliz. Erotasunaren hizkuntzaz behar dugu baliatu, geu ere noizbait kutsatzeko arriskuaz beldurtu gabe; poeten hizkuntzaz behar dugu jabetu, geu ere poesiaren sareetan murgilduz; mistikoen isiltasunezko hizkuntza orobat ikasi behar
|
dugu
bizitzaren zentzuaren orroak aditu eta endelegatu nahi baditugu, geuk ere mistikaren iturritik edanez. Metafisikak eta estetikak bat egiten dute, etikak eta estetikak bat egiten duten halaxe (6.42; 6.421).
|
|
|
Auto barneko iluntasun goxoa deserosoa egin zitzaion. " Zertarakoka bota
|
duk
bizitza eta igual garaia duk zertarakoak erantzuten hasi eta Harakin ergel horri aurre egiten hasteko", xuxurlatu zion bere baitako ahots ttattarrak.
|
|
|
Mariarekin ehizaturik sentitzen da, Miren berak ehizatu zuen. Desberdina izanen zen seguru, seguru ez
|
zuela
bizitza kareletik bota izanen, Mirenekin seguru bere haurrak sano aterako zitzaizkiola.
|
|
2005
|
|
|
Literaturaren espektakulua ez dut ezagutzen, ez dut egundo aurkeztu libururik esate baterako. Literatura bizitzea bizitzari zentzu apur bat ematea baldin bada, liburuetako pertsonaiek egiten dutela ematen duen bezala, ba nahi
|
nuke
bizitzak zentzu apur bat izatea, baina hori liburua amaitu arte ez da jakiten.
|
|
|
Hala ere, gustuko
|
zuen
bizitza erritmoa apurtzearen ideia; eta gustuko, baita ere, beka onartzeak ekarri behar zion erronka berriari aurre egitea.
|
|
|
Kontakizun honekin, nik ez dut Musilen asmo bera, ez baitut idaztearen bidez atzeman nahi bizitza; aski dut zertxobait ulertzearekin, nire izen ezkutua gordetzen duten oroitzapenen kode gordea zertxobait askatzearekin. Idazketaren bidez atzeman nahi
|
dugunean
bizitza, iragan bihurtua, itzal batzuk besterik ez dugu eskuratzen, gutxi gorabeherako argazki lausoak onenean ere.
|
|
|
" Bakoitzak bere zoria jasan behar du". Justizia zuzena osatzen dute hiru axiomek batera; baina, azkenekoa bakarrik ipinita, eta modu horretan bizi ohi
|
ditugu
bizitzako gorabeherak eskuarki, existentziaren injustiziarik handiena bihurtzen da; bakoitzak bere zoria jasan behar eguneroko bizitzan, ñabardura eta norabide ulertezinekin.
|
|
|
Beti esan ohi
|
dut
bizitza honetan eduki dudan gauzarik ederrena horixe dela, familia. Denok maite genuen elkar, pozik bizi ginen eta gurasoek ere, maitasuna baizik ez zioten elkarri.
|
|
|
7 kapitulua: Galaxiaren batean izan behar
|
zuen
bizitza garatua/ 8 kapitulua: Zer gertatu da?!
|
|
|
Ogia erakutsi zuen gezirik gabeko arku bat edo ezkutu bat bailitzan, eta eskaileretan gora jarraitu zuen Sergiok, eta bere atzetik bere itzalak, Abdulek, eta bizilagunak ogiari begiratu eta bere begietako mesfidantza ogiak irentsi egin zuen zup, gezi bat iltzatuta geratzen denean bezala ezkutu batean, eta beherantz, atarirantz eta kalerantz eta mundurantz, eta ziur aski, astean berrogeita hamar ordu kentzen zizkion Luzuriaga Fundiciones aldera, lan astun baterantz abiatu zen bizilaguna. Agur, laster arte, izan ondo eta saiatu hanka putzuan ez sartzen, bakarkako lana
|
duk
bizitza eta fundi hadila gozo galdara batean!
|
|
|
Errepide zaharra hautatu du etortzeko, presarik gabetan, hemen aurkitu uste
|
duen
bizitza lasaiaren atariko bailitzan.
|
|
|
Ez badaukak minik, ez hago mundu honetan. Mina
|
duk
bizitzaren seinalea. Begira iezadak niri, inauterietako buruhandia ematen diat, lepoa jiratu ezinik.
|
|
2006
|
|
|
Duela urtebeteko artikuluan letra txikiz idazten den astegunetako kultura aldarrikatzen nuen. Horretarako, George Lakoff en eta Mark Johnsonen Metaforas de la vida cotidiana liburua aipatzen nuen, autoreen iritziz, eguneroko metaforek egundoko eragina
|
dutelako
bizitzari buruzko pertzepzioan, eta, ondorioz, baita gure pentsamenduen antolaketa eta ondorengo jokabideetan ere.
|
|
|
Errito bakarrik al da? Erritok uste baino eragina handiagoa
|
du
bizitzan..! Konstituzioaren defentsa erritualaren inguruan zer ari gara azken hilabeteetan entzuten!
|
|
|
eta era berean gizarteari nola komunikatu diezaiokegu bertsoaren onura ume eta nerabeen bizitzan? Gerora eraiki behar
|
duen
bizitza horren proiektuan zer onura ekar diezazkioke bertsoak. Hori gutxi aztertuta dago.
|
|
|
gogoetarako, kritikotasunerako gaitasuna ematen diola. Eta hori ezinbesteko dela uste
|
dut
bizitzan proiektuak ateratzeko eta norbera garatzeko.
|
|
|
Nik ikusi ditut hiesak edo tuberkulosiak jota ohean daudenak, eta hala ere, irribarre bat ateratzen zaie gerturatzean. Duintasuna azaltzen zaie, duintasuna barruan daramate, eta begirada eder batean beraien barruan
|
duten
bizitza guztia aterako zaie.
|
|
|
Ados nago, zenbait egoera bizitzea oso dramatikoa da, baina planteamendu hori ontzat emanez gero, alzheimerra duten gaixo guztiekin, harreman bizitzarik ez duten guztiekin, arazo neurologiko bat dutenekin, zer egin behar litzateke? Nik ulertzen dut bideragarritasunik ez
|
duen
bizitza bat ezin dela luzatu, eta hori legeak onartu lukeela, baina hortik beste egoera batzuetan modu aktiboan sartzera... ez dakit ba. Ni kasu bakoitza banaka aztertzearen alde nago, gainera gaur egun badira min fisikoa ia guztiz desagerrarazi dezaketen farmakoak eta drogak, beraz oraintxe zerbaiten alde egin behar banu, esango nuke, eutanasia pasiboa bai, eutanasia aktiboa ez.
|
|
|
|
Zuen
bizitzan txalaparta da beharrezko, beti txalaparta daramazue zuekin, eta txalapartak zaramatzate zuek. Baina zer du hain berezi txalaparta jotzeak?
|
|
|
|
baititu
bizitzak gehienetan
|
|
|
|
Badu
bizitzak etorkizun bat,
|
|
|
|
zuen
bizitza laburra da eta egin ezazue librea.
|
|
|
|
zuen
bizitza zuena da eta egin ezazue librea.
|
|
|
Eta haurraren ezaugarrien inguruan ere fantasia ugari sor daitezke: zeinitxura izango duen, nolakoa izango den jatorrizko herrian
|
duen
bizitza, ekarrikoduen baliabide genetikoa, etab.
|
|
|
AGHNa eta komorbilitate batzuk
|
dituztenek
bizitza estilo arriskutsua eramaten dute sarritan: abiadura azkarrez gidatu, segurtasun sistemarik gabe ibili, babestugabe harreman sexualak eduki, arrisku handiko jardueretan murgildu, etab.
|
|
|
Baina, portaera berdin horrekin, zibilizazio industrialaren hastapenetan porrotera kondenatuak izan ziren, bizitza gidatzeko molde oso baten desfuntzionalizazioaren aurrean gaudelarik. Ulergaitza egin badakiguke ere, kontuan izan behar
|
dugu
bizitza gidatzeko molde horretan, arrazionaltasun konkretu horretan, aurkitzen zutela euren autoestima pertsonal eta kolektiboa.
|
|
|
azpisistema ekonomikoa eta azpisistema politiko administratiboa. Bi horiek dira bizitzaren munduaren erreprodukzio materialaz arduratzen direnak; baina, orain, eboluzioaren estadio honetan, zentzuz hornitzea helburu
|
duen
bizitzaren mundua kolonizatzeaz mehatxu egiten dute.
|
|
|
Arrazionalizazioa eta bizitzaren munduaren lilura galtzea indartuz doaz, zientzia, morala eta artearen arteko banaketa hazkorrarekin batera. Sistemaren aginduek gero eta kolonizatuago
|
dute
bizitzaren mundua. Weber-ek aipatu zuen zentzu eta askatasun galera honela esplika daiteke Habermas en esanetan:
|
|
|
Baina, oro har, lehendabiziko enpresari idealaren (ez gara ari horrenbeste maila enpirikoan aurki daitekeen enpresari, errealaz?) espiritua ez zihoan hortik, batez ere arrakastarik handienak lortu zituztenena. Hasierako enpresariek aszetismoa
|
zuten
bizitzaren gidari: ostentaziorik, itxurakeriarik eta nabermenkeriarik ez zuten onartzen, alperrikako luxua gorroto zuten, eta baita euren boterearen gozamen kontzientea ere.
|
|
|
egin. Ekintza horiek ez
|
zuten
bizitza sistema bat osatzen, noizean behinekoak ziren, arrazionalki planifikatu gabekoak, heriotzaren gertutasunaren aurreko aseguru gisa eginak, edo bekatu batzuk garbitzeko intentzioz.
|
|
|
Horrela, natur zientziek ondoko galderari erantzuten diote: zer egin behar
|
dugu
bizitza teknikoki menderatu gura badugu. Baina ez diete erantzuten aurretiaz erantzun beharreko galderei:
|
|
|
balio edo zentzurik; gizakiak dira interpretazio anitz eta kontraesankorren bidez munduari/ bizitzari zentzua eman diezaioketenak. Gutako bakoitzak atera behar ditu bere izanetik bizitza gidatuko duten azken balioak, eta modu horretan, bizitza gauza baliotsu bilakatu, hau da, bizitzea merezi
|
duen
bizitza:
|
|
|
Zientzialariek uste dute bakterio horiek 2.400 metro ingurura urperatuta bizi direla, eta inguruan dituzten fumarola hidrotermalen argia lortzen dutela. Horrek ondorio oso garrantzitsuak
|
ditu
bizitzaren mugak eta bizirauteko gaitasuna aztertzeko, bai Lurrean bai beste planeta batzuetan. Bestalde, Berlingo Freie Unibertsitateko ikertzaileek beste urrats bat egin dute landareen fotosintesian; funtsezkoa da Eguzkiaren energia% 100 erabiltzeko, eta urak oxigeno bihurtzen duen prozesuan bosgarren pausoa dagoela berresten dute.
|
|
|
Mugetako tabernarien artean Frantzisko Irigoi
|
dugu
bizitza eredugarria dutenetako bat. Frantzisko Irigoi Getarian jaio zen XVI. mendearen amaiera aldera eta marinel izan zen hainbat urtez.
|
|
|
–Hala
|
duk
bizitza. Zerbaitetatik hil behar.
|