|
2000
|
|
|
Olinpiadetako aroak bezala, nolabait esateko. Eta ezin
|
dut
neure burua askatu, bederatzi urte bizipen asko direlako, lagun asko, elkarrekin eraikitako bizitza luze bat. Askatasuna ez da erraza, batez ere inori minik egin gabe.
|
|
|
Eta gaur hirugarren aldia izan da Jabi hemendik agertu dena. Lehenengo aldian esan nion nire buru nahasi hau gehiago endredatzerik ez nuela nahi, nahiko borroka handia
|
dudala
neure barruan, baina gaur ere agertu da. Lagundu egin nahi didala esan dit.
|
|
|
Arratsaldean zuekin hitz egin nahi nuke bakarka, zeren ez bainuke nahi biharko egunean zuen artean liskarrik sor ledin, ene testamenta dela kausa. Eta bihartik aitzina, berriz, xakearen koadro zuri beltzetan barrena galdu nahi
|
nuke
neure burua, jauregiko kontu guztiez ahantzirik —eta bazkaltzen hasi ginen.
|
|
|
Ai, jaun André, ez dizut kontatuko zein arrai eta alegera sentitu nintzen alabantza haiekin, zeren kontaezina bailitzateke, baina jakizu, halarik ere, ezen tipi geratuko nintzatekeela, baldin erranen banizu ezen, nola oiloak, arrautza errunez gero, kakaraka eta zalapartaka aldarrikatu behar izaiten duen bere balentria lau haizeetarat, hala sentitu nintzela ni ere, munduari nor nintzen edo nor izan nintekeen erakusteko gogo ezin biziagoarekin, zeren, aitzina beha, Urbiaingo filosofo tipi hura Urbiaingo doktore edo Urbiaingo jakintsu bihur baitzitekeen, Hiponako edo Akinoko maisuen pareko. Eta guztiz konbentzitu nintzen orduan, nobizio maisuari adituz gero, ezen studioak bihurtu behar
|
nituela
neure bizitzako ardatz, baita neure begi bihotzen aitzineko eta gibeleko muga ere, lehen urrats eta azken.
|
|
|
Eta urbiaindar guztiek zerabilten ipuin hura mihian, kezkatsu eta antsiatsu, baita gure aitak eta Mattinek ere... Baina, nola nihaurk izan behar bainuen, handik aitzina, neure anaiaren helduleku, zeren hura ahul baitzegoen eta haren ahuleziak nihaur behar baininduen kontrapisu, hala nuen erabakia ezen gero eta gogorrago izan behar
|
nuela
neure buruarekin, eta ezin sinetsi nuela, hasteko, ipuin hura; derradan, ordea, ezen, neure lehen erabaki haren hartzeko, ez nuela buruhauste handirik izan, zeren, osaba Joanikotekin haserre nengoen arren, ezin ahantzi bainuen ezen haren irakaspenetarik ikasi nuela ez zitzaiela ipuinei kasu handirik egin behar, eta ongi frogaturik nuela, halaber, ezen, puntu hartaz denaz bezainbatean, arrazoin zu...
|
|
|
—Badakit zer ari den pentsatzen berori, jaun Nikolas, baina ez
|
dut
neure erabakia gibelat uzteko asmorik. Zeren berori ene jaun eta nagusi izan daiteke, baina berorrek ere badaki ezen, erran komunak dioen bezala, apezak duela azken hitza bere... eta zeren Jainkoak bakoitza bere lekuan nahi baikaitu:
|
|
|
Baina bertze zerbait ere erran nahi nioke, berori haserretzen ez bada..." Eta aitak aitzina egiteko keinua egin zioan, eta Pedrok erran zioan: " Izan ere, atsegin
|
nuke
neure eskubide horiek Timoteori saltzea, ez dilista plater baten truke, nola egin baitzion Esauk Jakobi, baina Italiarako bidaia horren truke, zeren berorrek baitaki ezen pintorea izan nahi dudala eta ez bertzerik". Eta aitak, muturra okertu zuen arren, ez zioan ez baietz ez ezetz erran, eta isilik geratu zuan.
|
|
|
noiz heure buruaren jabe...?", alferrik. Harik eta, erromesaldi honi lotu aitzin —hogeita bortz urte bete nituenean doi—, neure buruari zin egin nion arte, guztiz serios, ezen entseiatu beharra
|
nuela
neure urguiluaren jabe izaiterat, neure zentzuen, eta neure buruaren. Zeren, zure osabak erran duen bezala...
|
|
|
Eta lur fintkoan bezain segurki eta gogortki pausatu nahi
|
nituen
neure kontzientziaren oinak eta arrazoinak, eta ez nuen edireiten non haiek pausa, ez non haiek fintka.
|
|
|
Eta anitz balira...? Zeren batzuetan iduritzen baitzait ezen mila boz eta bertze hainbat mintzo
|
ditudala
neure baitan. Eta nahi nituzke iratxo horiek guztiak neure erranetarat, orkestra batean bezala, nik zuzendu partitura jo lezaten.
|
|
|
Eta nigar haren ondotik bertze emazteki bat nintzen jada... zeren etxeko ardi beltz hura guztiz beltza izan baitzitekeen, baina nik baino zabalagoa zuen bihotza. Eta ulertu nuen ezen nihaurk ere ireki eta zabaldu egin behar
|
nituela
neure bihotzeko ateak, ordu arte zazpi giltzaz hertsiak. Gero, bertze karta leitu nuen.
|
|
|
A la guerra me lleva mi necesidad;/ si tuviera dineros, no fuera en verdad, 29 eta segidan pentsatu nuen ezen bi hegazti jo nitzakeela harrikada batez baldin dirurik banu, zeren diruaren truke eskuetara bainezakeen nik neure libertatea, eta zeren soldadua ere, bere aldetik, gerrara joatetik libra baitzitekeen, ene dirua bereganatuz gero. Ordea, pentsu hura burutik iragan bezain fite, guztiz alferrik nenbilela ohartzen nintzen, zeren kornadurik ere ez
|
bainuen
neure patrika zuloz betean, eta, horrela, bertze erremediorik ezean, berriro lotzen nintzaien orazinoei, urrikal zaitez nitaz, Jainko Jauna, urrikal zaitez gutaz...
|
|
|
—Baina ez
|
zintuzket
neure kontu hauekin tristetu nahi, eta munduan badira aipatu dizkizudanak baino gai arraiagoak...
|
|
|
Izan ere, irakurri nitian Piarres Oihartzabal kapitainak ekarri zizkidan bertze liburu haiek, gaurko zientziaren berri emaiten zidatenak; berrirakurri nitian, ondotik, neure skribuak... eta, zer erranen diat, bada? Neuk ere ez
|
nituela
neure skribuak hain laket izan, nola izan bainituen haiek skribatzen ari nintzela, zeren eta haiek ez baitzeuden, zinez, bertze liburu haien mailan eta graduan.
|
|
|
—Osaba—mintzatu nintzaion—, lehengoan ongi erran zenion Pedro Huiziri ezen ez dagoela desterru handiagorik nork bere etxean eta nork bere baitan aurki dezakeena baino, eta hori bera gertatuko litzaidake neuri, baldin Urbiainen geratuko banintz, zeren, alde batetik, ez
|
baitut
neure amaganik deus ere igurikitzen, eta ez nuke, halatan, haren mehatxupean bizi nahi, inkisizionea dela eta ez dela, jauregiko herederoa nihaur naizen arren, bertzalde; eta zeren, bertzetik, Urbiaingo giro hertsian ito eginen bainintzateke. Eta nik airea nahi dut eta airea behar dut.
|
|
|
Zeren beldur bainaiz kontatu behar ez ote nizun gau hartako hainbat kontu. Eta baietz iduritzen zait alde batetik, eta ezetz bertzetik... nahiz eta badakidan ezen azkenean guztia aditzerat emanen dizudala, deus ere ezabatu gabe, zeren, anitzetan erran dizudan bezala, zintzo eta onest jokatu nahi
|
bainuke
neure buruarekin, eta zure aitzinean naizen eta izan naizen bezalakoa agertu.
|
|
|
Eta, itsasaldi haren ondotik, neure bide berri hartan barrena, gero eta segurkiago eta gero eta gogortkiago fintkatu
|
nituen
neure oinak, eta gero eta bazterrerago egin zuten ene zalantzek, halako moldez, non, neure ezbai eta buruhauste haiek guztiak, denbora batean enegan haragitzen zirenak eta haragiaren haragi bihurtzen, itzal bihurtu baitziren, finean, eta, azturaren azturaz itzalaren itzal. Eta, handik harat, zein urrun sentitu nintzen neure amaganik; zein urrun, aita Bartolomeganik eta hark irakatsietarik; zein urrun jesuitek eta Erromako Eli za ko moralistek manatutik... eta zein urrun Axularrek bere Gero n adierazietarik, seigarren manamenduaz denaz bezainbatean!, zeinak, derradan bide batez, seigarrenetik lehenerat egin zuela baitzirudien, baldin apezek eta eliz jendeek manamendu hari predikuetan eta aitorlekuetan emaiten zioten denborari kontu egiten bazitzaion bederen.
|
|
|
Eta erran nion neure buruari: " Hobe, bai, jigant Gargantua banintz...!" Ordea, nola bihur nintekeen ni Gargantua, baldin hain eskastua
|
banuen
neure haragizko tresna, pixa egiteko ere ez gai.... Eta nik burutaldi burugabe hura izan nuen, eta guardia burua bere sermoi harekin ari zen... noiz eta atso zahar bat etorri baitzitzaigun ustekabean, beso bakoitzean saski handi bat zekarrela, non baitzeuden gure beztimendak.
|
|
|
Ximurra berandu ailegatzea ez zitzaion, nonbait, axola. Andrea auto barnera sartu orduko piztua
|
nuen
neurearen motorra.
|
|
|
Zuzenez, emaitzaren merezimendua erdiz erdi banatu beharra zegoen, gutienez ere, irratilariaren eta bion artean. Eta sektenean are gutiago emana
|
nuen
neuretik. Posta elektronikotik etorritakoa laburtzeko lan distiragabeari, hizkera periodistikoaren ustezko bizitasunaren kolorea baizik ez nion erantsi, Ttipi txostengile saiatuaren estilo zurrun eta sinoptikoaren gristasuna itxurapaindu beharrez.
|
|
|
Honezkero izanen da ohartu denik zein barneratua
|
dudan
neure buruaz urrikaltzeko plegua. Ez da oraingo gauza.
|
|
|
Egoerak, bada, ez zuen barne sosegurako laguntzen. Gaiztotzen ari zen giroa guztiz, eta kontzientzia osoa
|
nuen
neure burua ez zela mamukeria txatxuetan ari. Hura ez zen behialako nire paranoietako bat.
|
|
|
Berehala beteko nituzke apal hutsak. Oraingoz nahikoa
|
dut
neure bizitzaren haize geldiarekin; eta haize geldiaren apaletan gordetzen ditudan oroimenak ez zaizkit galtzen. Oso bestela gertatzen zait ekaitzetako apaletan gordetzen ditudan oroimenekin.
|
|
|
Migelek izango zuen bere auto gorria, baina nik ere
|
banuen
neure ahoko soinua. Ongi gogoratzen naiz neurekin eraman nuela mezetara, patrikan gordeta.
|
|
|
Nire bihotzaren taupadek isilarazten zuten Migelen negarra. Begiak zabaldu nituenean, ez nuen ez Migelik, ez Zapelik ikusi; harri bat
|
nuen
neure oinpean, handia zen, ez pentsa, eta makurku nintzen, egoerak bustita nengoen eta, zer arraio!, bizitza lasai bat izan duk, Anjel, Migelek bereganatu hau, eta aska itzazue elkarrekiko korapiloak.
|
|
|
Ekimenaren bultzatzaileek diotenez, bizkaiera batu bat finkatzeko berebiziko garrantzia izan dezakeBiz kaia gehigarri honek. Eredua ikusirik, zalantzatxo batzuk
|
baditut
neuk. Adibidez:
|
|
|
Agian bada Jaungoiko Ahaltsu bat, dena egin eta desegiten duena, gure poz eta oinaze guztien sorburu dena. Nahiago
|
nuke
neu ere hori guztia sinesteko gai izango banintz, nahiago nuke kontsolamendu hori izango banu nire gaurik beltzenetan. Baina...
|
|
|
azken begirada pausatu bat bizitzan zehar maite izan nuenari. Ezin nion Lauaxetari hori guztia azaldu, ez
|
nuelako
neure ondoan, baina pentsatu nuen Lauaxetak ere ulertua zuela hori, hasiera hasieratik gainera, kontrakoa adierazi arren.
|
|
2001
|
|
|
Ez zait gaizki begitantzen. Nik neuk, egia esan, lurpean usteltzea baino nahiago
|
nuke
neure gorputz zatiak beharra dutenei ematea edo, ezertako balio ez badute, saien sabelean bukatzea. Guttienez hegazti jator horiei mesede egingo nieke.
|
|
|
Hementxe
|
dut
neure aurrean The Illustrated Weekly of India (1991, abuztuak 10). Shib Shnakar Chakraborty abokatuak berak Kalkutako eroetxean ikusitakoa kontatzen digu.
|
|
|
berriz ibili behar ez ditugun bideen irudia, besterik ezean, kontuak arretaz ateratzen baditugu behintzat. AzorÃn batek, de mortuis delako sonatu hartaz ahaztu gabe3, ez
|
du
neure gogorako irakurgarri den gai mamitsurik aski eman, baina itsukeria litzateke âlekuak, jendeak eta hautsez orakatuak zeuden liburu zaharrak begi berriz ikusten erakusle eta gidari izateaz gaineraâ gaztelaniaren ibilera eta hotsa bera aldatu zituela ez aitortzea, nahiz gero aldaketa hura cliché zurrun aspergarri bihurturik akabatu. Eta alde horretarik âbestetarik ere bai, tokirik eta astirik balitz hemen bertan ager zitekeen bezalaâ zordun dira aurrekoen gaurko idazleak, baita berrienak ere, konturatzen direlarik nahiz ohartzeke, beren baian eta beren ezean.
|
|
|
Agertu dudan iritzia ez da neurea, auzi horretaz ni baino lehenago arduratu diren hizkuntzalari guztiena baizik. Besterena
|
nuen
neuregana. Gainera erderak, berrikuntza baten bidez diodan bidenabar, zuberotarren sei bokalak ditu.
|
|
|
Norbaitek galde dezake zergatik eginen dudan hori, eta lehenago aipatu arrazoiez gain, esan behar
|
dut
neure neurrian ere nekatuta nagoela, hots, pertsonalki hainbeste onura jasotzeagatik ere, komenigarria dela, bai mailape rtsonalean nola sozialean, lehendakariak aldatzea, eta nik neuk horixe eginen dudala, Jainkoa lagun, heldu den urtean. Are gehiago, Ana Urkiza gure idazkari berriak proposatzen duen legez, Euskal Idazleen Elkartea ren historian hiru aro desberdintzen ahal badira:
|
|
|
Askatu zuten goizean, han nengoen ni, komisaldegiaren aitzineko ostatuan haren aiduru. Militante bilduen artera atera zenean, hitzik ez sorik ez
|
zuen
neureganako.
|
|
|
– Ni ez nauk itxurakeriatan ibiltzen eta jendeak egia gordinak ez dizkik maite. Horixe
|
duk
neure arazoa.
|
|
|
Egoera ustez kontrolpean nuen; deskuidu ederrean nengoen ordea: supituki, astindu bortitz batez, gatibu
|
zuten
neure eskuei itzuri egin eta nik erreakzionatzeko betarik eman gabe, lasterka tunelaren iluntasunean galdu zen. Ni atzetik jarraiki nintzaion tentu handiz.
|
|
2002
|
|
|
Ez nekien nori eskatzen nion barkatzeko. Gero konturatu nintzen neure buruari eskatu behar niola barkamena, eta neure buruarekin egon behar nuela ados, onartu egin behar
|
nuela
neure izaera. Behin, hain etsia eta nekatua nengoenez, beste mundura joateko desioa sartu zitzaidan.
|
|
|
Demagun, egunero itsas aurretik ibiltzen naizelako eta itsasoaz gozatzeko aukera dudalako, itsasoak dituen urdin ugari horiek, urdinaren ugaritasun horretan urdin berde gris urre dagoen aberastasun eta aniztasun hori, ikusten ditudala: horiek nahi nituzke agertu euskal literaturan, eta halaxe irudikatu nahi
|
nuke
neure burua ere bertan.
|
|
|
Nundik hasiko othe gara, bada, eta zein hypothesis agertuko othe dugu lehenik? Ioko astun huntan hasiko garenez, nahi ahal
|
duzue
neuregandik hasi nadin eta nire hypopthesisaz, batasunari buruz, eta bat hori delarik ala eztelarik, zer gerthatuko den aztertuaz?
|
|
|
Ez ardo eta ez ur
|
nauk
neu ere ziria sartzen badidak, Gallicus.
|
|
|
Hementxe
|
dut
neure begien menpe ingeles liburu bat. Zakurren gorabeherak aipatzen ditu eta hauxe esaten du:
|
|
|
Eskuko hatzak ere txikiak ditut, jakina, eta are txikiagoak izan daitezke, inurri bihurtu arterainokoak, eta beraz, nahi duzunean inurri errenkada bat jar dezaket zure azalean, sabelean nahiz bizkarrean, kili kili eta kili kili, irri eta atsegin, zuk ez baitakizu zer den ona. Zuk medikua aldatuko duzu, baina nik ez
|
ditut
neure gaixoak aldatzen, guztiz atsegin baititut noiznahi erregalatzen dizkidaten madalenak, hain dira onak. Egia da, hala ere, batek edo bestek erregalatu izan didala inoiz kalabazinen bat, baina sukaldari ona naiz, eta kalabazinak dira, hain zuzen, ene espezialitatea.
|
|
|
–Hegan egiteko gogoa nuen, eta bete
|
dut
neure nahia.
|
|
|
Halako zerbat sentitzen bainuen nik ere osaba Lazaro paseatzera ateratzen nuen batzuetan: honekin esan nahi
|
dut
neure erara sinesten nuela nik neuk ere orduko, zalantzaz josia nengoen arren. Ez nuen inongo elizan sinesten, baina bai misterioari lotutako beste zerbaitetan.
|
|
|
Aipatu dut, izan ere, beste nonbait, bertute bakarra dudala mila akatsen artean: maite
|
baitut
neure ogibidea, eta zerbait sakratua balira bezala tratatzen baititut neure gaixoak. Hiesdunak zer esanik ez, gure etxera hiesa sartu zenez gero.
|
|
|
Emmanuel ere halatsu hasi zunan, Lanjarongo lagun zaharrarekin topo egin zuenean, berak aitortu zidanez. Ni, ordea, maitasunagatik egin nindunan drogazale, Emmanuelen patua nahi
|
nuelako
neuretzat ere. Baina ondorioak, luzarora, berdintsuak izan zitunan.
|
|
|
Arnasa hartzen nuen, eta haize hozkirria barruraino sartzen zitzaidan biriketan. Aldi  berean, nire alboetatik pasatzen zen jendeari begiratzen nion, baina ez
|
nuen
neure begirada jasoko zuenik antzematen. Izan ere egun hartan handik ez zebilen eskola umerik, baizik gizonezko mordo bat, batzuk binaka edo hirunaka, bestetzuk bakarka ibilian zihoazenak.
|
|
|
Bezperako eszena gorpurik gabe ikusteak zer inpresio egingo zidan jakin nahi nuen batetik. Bestalde, neure baitatik zerbait ari zitzaidan haserre ea zergatik segi  tzen
|
nuen
neure burua zigortzen, ea noiz utzi behar nion hain ume portatzeari, kalte besterik ez zidala egiten eta.
|
|
|
Baina zerk arduratzen nau hainbeste, mozkoteak egia baldin badio eta emazteak eta seme alabek ere bizkarra eman baldin badiote? Nahikoa neke
|
badut
neure buruarekin, besterenekin kezkatzen hasteko.
|
|
|
Afari sasoian edo, emango dizkiozu zeuk albisteak Joseluri? Ez sinistuta legez begiratzen dit aitari buruzko zerbait kontatzen diodanean, eta nik uste
|
dut
neuri ez didala jaramon handirik egiten. Seguru zuk esanda errazago sinistuko duela.
|
|
2003
|
|
|
Lehen postetxean egiten nuen lan, baina orain erretiratua nago. Nik ere
|
baditut
neure zereginak, besteek pentsatu ez arren. Neure lagunekin kartetan jolastea eta berriketan egotea atsegin dut.
|
|
|
–Ez
|
dut
neure burua ofizialki hiltzea beste irtenbiderik ikusten. Horrela bakarrik isilduko dira inguratzen nauten zakur horien zaunkak, baretuko dira nire jazarleen pausoak eta utziko naute bakean.
|
|
|
nireak dira, alegia", esanen du orduan don Justinianok, eta Erromesene leize zulo edo tunel baten azpian bezala geratuko da. " Hala ere, ez
|
ditut
neure lurrak salduko!", erantzunen dio Kepak.
|
|
|
Baina azpildarrok badugu esperantzarik, ezin izanen duela harrapatu. Nik ere bai
|
baitut
neure esperientziatxoa, bi errealeko txanpon haiekin neureganatua, haiekin ahalik eta dorrerik luzeenak osatu nahi nituenean: haiek ere, neurri batera iristen zirenean, hankaz gora egiten baitzuten, ezinbestean.
|
|
|
Izan ere, behin baino gehiagotan esan izan dut, hango edo hemengo elkarrizketetan, nik ez
|
nuela
neure lehen nobela hau, ezta bigarrena ere –Poliedroaren hostoak– publikatuko, baldin eta nazionalitate edo kultura normal bateko kidea izan banintz. Testuak atzera botako zizkidatelako susmoa bainuen, besterik gabe, gutxieneko kalitaterik ezean.
|
|
|
–Leihotik behera bota
|
dut
neure burua...
|
|
|
Sartu eta berriro ikusi bulego haiek, korridore haiek... denak aurrean eduki, esaten ahal zidatena entzun, hitz egin. Ez
|
dut
neure burua hilduratu nahi eta, beraz, zer gertatzen zaidan jakin nahi dut, eromenaz edo morboaz goiti.
|
|
|
" Ohore kontua da", esan zion emazteari, ezkondu berritan aitaginarrebak pisu puska hura eskaini eta ezetz esan zuenean. " Neronek mantendu nahi
|
dut
neure familia", errepikatu zion. Neurri batean egia zen, baina egia ere bazen emaztearen anaiak eta haren lagunek egindako isekak eta txantxak zituela gogoan erabaki hura hartzean.
|
|
|
Jakina, lanbide guztiek dute bertan dihardutenak modu berezi batez trebatuta egon daitezen eskatzeko eskubidea, eta ideologia jakin baten onarpena ere eska dezakete. (Niri dagokidanez, gaiak elkarren artean gero eta antzekoagoak izateraino aizuntzearen aurka daudenen artean kokatzen
|
dut
neure burua: gaur egun katolizismoa gustatzen ez zaion horrek hura utzi luke eta protestante bihurtu, edo ateo, eta ez hura suntsitu herri hizkuntzatan esandako mezaren antzeko aldaketa antzuak sartuz.) Eta fisikarekin halaxe da, erlijioarekin edo prostituzioarekin den bezalaxe.
|
|
2004
|
|
|
Eskea gizalegez egina bada, are pozikago oraindik, esker onez. Nolanahi ere, euskal kulturarako luzatzen den diru publikoaren erabileraz nik ere
|
baditut
neure kezka handiak, baina horien argitzeko hobe luke, nire atean jo ordez, hautsak beste nonbait harrotzea. Zuzenean iturri fidagarrietara joanda, han arakatuz jakin lezake azienda publikoarekiko nire zorren berri.
|
|
|
Baina zer? Nik ez diot barrerik egiten nire amonari, eta maite maite
|
dut
neure amona delako eta maitasun eta laguntasun haundi baten premian dagoelako. Barregarri diozu lotsa galduko horrek?
|
|
|
Aipuaren azken aldera datorren Kintanaren kritika horren antz antzekoa egina
|
dut
neuk ere hor nonbait. Baina, tira, kontu horietan sartu gabe, batuaren garapen prozesuan loratutako lore eder eta ez hain ederrak ditugu hemen mintzagai.
|
|
|
Ez, toki hark ez zuen espioi habia baten itxurarik batere. Zer espero huen bada –egin
|
nuen
neure artean–, antenaz eta piura susmagarriko morroiez jositako bunker bat?
|
|
|
–Gogoratuko duzunez –azaldu zion Oppenheimerrek, irrika ezkutaezinez–, Manhattan Proiektuko buru izan nintzen 1945 urtera arte. Lehen mailako ehunka fisikari
|
nituen
neure aginduetara. Nik bakarrik ezagutzen nituen guztien lanak, segurtasun kontuak zirela eta.
|
|
|
–Gogorra izan behar du, ezta? Ezin
|
dut
neure burua imajinatu etxean bakarrik, senarraren deiari itxaroten. Egia esan behar badizut, nahiko larrituta nabil azken aldian kontu honekin.
|
|
|
Behin edo behin, nire esturari eta nire angustiari ihes egiteko edo, amona Sinforosaz oroitu eta elizaren batean sartzen nintzen, baina bisita haietan ere Jainkoaren ausentzia besterik ez nuen neureganatzen; egoera hartan, liburuekin bakarrik lortzen nuen, maila batean, denboraren joana atseginago egitea –garaitsu hartan irakurri nuen Henry Millerren Trópico de Cáncer–: besteen bizipenak, baina –ez Bukowskyrenak, ez Henry Millerrenak berarenak, ez Saderenak, ez beste inorenak– ez zitzaizkidan aski, eta berandu gabe ulertu nuen nik neuk bilatu behar
|
nituela
neureak. Eta, horrela, egun batean irakurtzeari utzi eta, barrutik jaten ninduèn bakardadeari aurre egiteko, etxetik hurbil nuèn barra amerikano batera joaten hasi nintzen.
|
|
|
Maite
|
zaitut
neure lurra, lur mardo eta idorra, lur bustia eta zukua. Gorputza zabal zabala etzaten naizenean, gutiziatzen zaitut zure erraietako indarki ixiletan:
|
|
|
neure erroak barna eta sendo nahi nituzke zure erraietan landatuak. (...) Maite
|
zaitut
neure lurra, neure lur basa eta hezia, neure erroen lur emankorra, nigarrez eta irriz ari naizenean, eguzkiak itsutua; zure sabel mardo eta idorrean etzana, izarrei elestan eta kantuz ari naizenean... (GA, 59 or.)
|
|
|
Nirekiko guztiak zure esku daude, zure morroia nauzu. Eta, bide batez esanda, oso gustukoa
|
dut
neure morrontza.
|
|
|
Ez
|
dut
neure ezintasunetik
|
|
2005
|
|
|
Jon Mirandek bere haur besoetakoa zuen bezala,
|
badut
neuk ere liburu bat neure besoetakoa: Jose Luis Iriarteren Gure erri joku nagusiak.
|
|
|
Geroztik posta elektroniko bat jaso nuen: bertan ziotenez, ene etxetik eskaria jasotzeaz ez ziren arduratuko, web orriko erabilera baldintzetan horrelaxe agertzen zelako; merkantziaren kostua itzul zekidan nahi
|
banuen
neure kontura igorri behar nuen eta, merkantzia hori haiek jasotakoan, zor zitzaidan kopurua ordainduko zidaten.
|
|
|
Mirande, Nietzche eta autore guzti hauekin dagoen problema da beren esplikazioen arabera, Europan daukagula historia moral bat Greziatik eta Israeldik datorrena, non lagun hurkoa maitatuko duzun. Klaro, lagun hurkoa maitatuko badut, ezin
|
dut
neure hankapean hartu eta niretzat lanean eduki eta esklabo bihurtu, orduan zer egiten dugu, egiten dugu demokrazia: denok anaiak gara, denok berdinak gara... eta guzti hori.
|
|
|
zientzia ala literatura? Nik, berriz, etaBidasoaldean gertatutakoa gertatuta,
|
badut
neure erantzuna: historia, zientzia dela, diziplina dela, filosofia dela, teknika dela, dena delakoa dela, beharrezkoa da, etahartan trebatutako profesionalok beharrezkoak gara, bestetarako ez bada ere, artxiboetako paper zaharren aitzakiaz eta tradizioaren izenean, tokian tokiko erudituekorainaldiko problemak iraganetik omen datozkigun esentzien defentsan desitxuraez ditzaten4 Baina hori lortzerik ba ote den, edota nola eta noraino, beste kontu batda, saiakera hau baino gogoeta askoz sakonagoa merezi duena.
|
|
|
Goizean, laranja zukua eta sagarra; jolas orduan, sagarra; bazkalorduan ez dut ogi rik jango eta saltsak ikutu ere ez! Arratsaldea kalean pasako dut hozkailua urrun izateko; ez dut dirurik ate rako txerrikeriak erosteko tentazioan ez erortzeko, eta gauean ontzi bat esne baino ez dut edango. Astero gu txienez horrelako bat idazten nuen, baina inoiz ez nuen bertan jarritakoa betetzen, goseak nahiak baino indar handiagoa
|
zuelako
neure baitan. Zer egin nezakeen?
|
|
|
an? Zergatik ez
|
nuen
neure logela handiagoa ikus ten. Edota eguzkia?
|
|
|
–Azalduko didazu hori? Uste
|
dut
neuk ere badudala horretaz zer kontatu. Garagardo bat gura?
|
|
|
–Nahi
|
baduzu
neure argazki bat emango dizut etxera iristen garenean, baina nireetan ez naiz agertzen neska hori agertu ohi den bezala. Ez dakit adarra jotzeko asmoz edo, baina zure lagunak Akira Fubukiren argazkia eman dizu.
|
|
|
–Ander izan zen. Badakit nahiago
|
zenukeela
neu izatea, baina Ander izan zen –zigarro pakete bat atera zuen praken atzealdeko patrikatik; bi zigarro gorri baino ez zitzaizkion gelditzen, ondo zanpatuak; bat ahora eraman zuen, apur bat itxuratzen ahalegindu ostean, eta ezpain artean mantendu zuen itzalita, pizteko imintziorik egin gabe– Esan ziguten tokian aurkitu genuen Fernando, eta ez zitzaigun askorik kosta furgonetan sartzea:... pare bat gezur –zigarroa kendu zuen ezpainetatik, atxiki sakon bat eman ondoren bezala, eta berriro jarri zuen lehengo tokian–.. neronek kontatu nizkion pare bat gezur.
|
|
|
–Gustuko
|
dut
neure kontuak neronek ordaintzea –irribarre egin zuen.
|
|
|
Hamazazpi urte luzez ilunabar bikainak esperantzarik gabe ikusi ondoren, azkeneko hamabost hilabetean argi izpiak batez ere zapuzturik jasan ondoren (hauek bai gogorrak!), etxera bidaliak
|
nituen
neure apurrak oro, koittadu honek. Aurrerantzean ez nituelakoan...
|
|
|
–Begira, begira! –entzun
|
dut
neure ondoan– Uso pasia, uso pasia!
|
|
|
Aspaldi ez zela, sexologo bat etorri zitzaigun institutura, eta hitz egiten zuen bitartean komikiak irakurtzen egon nintzen ni. Uste nuen Kixmik jakingo zuela zertan zebilen, edo proposatzeak lotsa emango zidan, ez nintzen oroitzen, baina ergeltzat
|
nuen
neure burua, egoera oker hura ez saihesteagatik. Ordaina gogorra zen gero.
|
|
|
Seguru halako gauzak ez direla denbora galtze hutsa. Ez dut halakorik esan nahi, baina, esaterako, Galeuscako bilera ordaindu horiek, hiru lau egunetakoak, nahiago
|
ditut
neure gelan lanean ematea.
|
|
|
Zaldiak gustatzen zaizkit. Kima zuri eta uzkorno galantarekiko bat
|
badut
neure. Ttarrotuko denean, zaldiz ibiltzen irakatsiko diot Maianari.
|
|
|
– Astearte goizean adibidetzat fusilatuko dituzte Otsabideko plazan. Nahi
|
duzu
neurekin etorri, kuttun?
|
|
|
Kanpandorreko ordu guztiak entzun ditut dilin dalan. Ez dakit hitzon artetik nola adierazi, baina Leonen lekua nahi
|
nuke
neuretzat. Hark egina du nik oraindik hasi gabeko bidea.
|
|
2006
|
|
|
Zergatik ez da laguntzen? Horixe jaki nahi
|
nuke
neuk ere.
|
|
|
Hasieran oso zaila izan zen. Azkenerako sosegatu nintzen eta uste
|
dut
neure lekua aurkitu nuela. Administrazioa beste mundu bat da, idaztearekin eta kantuz ibiltzearekin deus ikusirik ez duena.
|
|
|
Baina gaizki diot, hala ere, ezer ez dakidala diodanean, ezen zuetakobakoitzaren antzera, bizitza
|
dut
neuk ere esku artean. Horretaz, beraz, hitz egindiezazueket, bizitzaz.
|
|
|
" Premia larria: babestu egin behar
|
ditut
neure buru uhinak!"
|
|
|
Domingo Abaurrek ekarri zigun albistea sukaldean bilduak ginenoi. Hara estalpetua
|
nuen
neure burua, almenetako aldamioetan egun erdia euripean alferrik egin eta gero. Kanoiaren oihartzuna ez nuen denbora osoan entzun.
|
|
|
Edo, aukera horiek baztertu gabe ere, bi eta bi lau eginda neronek ateratako ondorioa. Ez
|
dut
neure burua arrunt azkartzat, baina Katalina Migel Mailuren alaba bazen eta ni Migel Mailuren iloba, Genebako unibertsitatetik pasatu gabe ergelenak ere asma zezakeen Katalinaren semea izateko aukera batzuk bederen banituela. Banekien, hala ere, ez zela aitatxiren aitzinean aipatzeko afera.
|
|
|
Ez dakit zergatik sartu nintzen haren bulegoan; goiz hartan aspertuta egongo nintzen agian. Madame Margueritek nire etorkizunaz kontatu zizkidanak ez ditut hemen azalduko, nahiago
|
ditut
neuretzat bakarrik gorde?, baina nire iraganari buruz esan zituenak egin zitzaizkidan izugarrien. " Eta hemen, sorginak azkazalaren puntarekin gogor sakatu zuen nire ezkerreko esku ahurraren erdialdean?, hemen zure bizitza erabat irauli zen.
|
|
|
Eta metodo horren arabera egin dut leihoa  ren beste aldean azaltzen naizen tailua. Azken ukituak falta zaizkit, eta bisitaldi hau azkar amaitzen ez bada, presaka aritu behar izango dut, eta urduritu egingo naiz, eta ez
|
dut
neuk nahi bezala burutuko lana, eta, beharbada, uste dut, horrela gertatuz gero, etxearen begietariko bat den balkoi honetatik ere ezin izango da ikusi nire burua leihoaren beste aldean bihartik aurrera.
|
|
|
Hizlari horren diskurtsoaren analisia egin lukeen beste garai bateko edo beste nazio bateko kritikariak zirkunstantzia horiek guztiak kontuan hartu lituzke, eta bere burua entzuleriaren kokapen berean jarri luke diskurtsoaren gaineko judizio egiazko bat eratze aldera. Antzera, lan bat publikoarengana zuzentzen denean, nahiz eta ni egilearen adiskidea edo etsaia izan, egoera hori ez dut kontuan hartu behar; aintzat hartu behar
|
dut
neure burua, baina gizaki gisa, zentzu orokorrean ulertuta, eta ahal den neurrian ahantzi behar ditut nire izate partikularra eta nire zirkunstantziak. Aurreiritzien mendean dagoen pertsonak ez du betetzen baldintza hori, eta bere kokapenari eusten tematzen da; ez du bere burua kokatzen obrak duen ikuspuntuan; obra beste garai eta nazio bateko pertsonengana zuzenduta baldin badago, haien ikuspegia eta aurreiritziak ez ditu aintzat hartuko.
|
|
|
Ez zen hori ere xede nagusia beharbada, baina horretarako itxaropen ezkutu bat gordetzen nuen beti. Orain, ordea, ez dut horrelako itxaropenik eta, areago, okerrago, neuk ere ez diot kasurik egiten neure mezu zahar zintzoei, nahiz eta ukatu ere ez ditudan egiten, nahiz eta oraindik ere batzuetan sinesgarri eta benetako irizten diedan; neuk ere ez
|
dut
neure jokaera gero eta integratuagoa eta arruntagoa aldatzen, neuk ere ez ditut neure kate gero eta ugariagoak eta motzagoak apurtzen, nahiz eta oraindik ere batzuetan absurduaren amildegi ertzaren lilura sentitu. Lilura hori ez da beharbada burges txiki baten jolas erosoa besterik, batere arriskurik gabea, noski, eta halaxe aitortzen dut garbi garbi gaur egun.
|
|
|
Oso arazo arrunta da, ez
|
dut
neuk bakarrik arazo hori, jende askok nozitzen du neuk hurkoarekiko bizi dudan arazoa, ezinegona eta gatazka.
|
|
|
nahiago
|
nuke
neure gain hartu
|
|
2007
|
|
|
Larogeita bos urte dauzkat Ta ez dirade txarrak, amaika lekutan muitu
|
ditut
Neure beso ta iztarrak, Neure ondotik juan diranak Askotan txakurrak, Bestenaz joko zuten Arri kozkorrak.
|