|
2000
|
|
|
|
Badakigu
Poulou auzapezaren agirietan Urruña Urrugne dela, baita Frantzia Inperialeko edozein paper ofizialetan ere, baina euskaldunon artean eta Euskal Telebistan horrela agertzea ez da akatsa, bekatua baizik. Euskara baita gure toponimiaren arloan ofizialtasuna eta zilegitasuna merezi duen bakarra.
|
|
|
Orain arte Euskal Herrian tresnei bakarrik galdetzen genien garai haiei buruzko informazioa biltzeko, orain aztarnategiari ere galdetuko diogu eta aztarnategi horrek eman dezake zer nolako landaredia zegoen orduan. Orain arte hezurrik ez da azaldu, terrenoak azidoak direnean hezurrak galdu egiten direlako, baina sua aurkitzen baldin bada orduan datazioa egin dezakegu termoluminiszentzia metodo horren bidez.
|
Badakigu
Irikaitzeko aztarnategiak 200.000 urtetik gora daukala, baina 300.000, 400.000 edo 500.000 urte duen jakingo dugu.
|
|
|
EBPN ez dago soilik goi mailakoen eskuetan, ez dago politika orokor baten baitan bakarrik, udaletako zinegotziek ere euren herrietan lan egin behar dute.
|
Badakigu
gu tartean gaudela eta artekari lana egiteko prest gaude.
|
|
|
|
Badakigu
jakin, gaztelaniazko paperetan Echevarriaedo SanAndrésde Echevarria dena, euskaraz, gureganainoheldudirenkantazaharetaahozkotradizioan, MarkinEtxebarri edota, Euskaltzaindiarenarabera, (Markin) Etxebarri dela; halaere, gauregun udaleandarabiltenizenofizialaEtxebarridaetagukerehalaerabilikoduguliburuhonetan.
|
|
|
Txillar emotibitate hutsa da, erromantiko petoa zentzu berezkoenean; maitasuna da bere motorra, eta emozioa duegintza guztien oinarrian.
|
Badakigu
politika (politikoa esan nahi dut) eta maitasuna ezdatozela beti bat. Horregatik erratu izan da batzuetan, eta horregatik jakin behar izandu onartzen erratu egin dena.
|
|
|
erdi dogma bat biurtu da tomismoa.
|
Badakigu
ezetz, ori ezin gerta ditekela; etafilosofian, Egiatik baztertu arte beñipein, nai ta ezko onarkizunik ez duela kristauak. Bañan oinbestemendetan zear, betiereko filosofia?, ta Elizaren, filosofia ofiziala?
|
|
|
ez dutedeus esaten honetaz.
|
Badakigu
, garai haietan (praxian, bederen) Kontseilu horrek arazoekonomikoak bakarrik begiratzen zituela. Horregatik guztiagatik, susmoa dugu etxekoNagusiak Probintzialarekin hitz egingo zuela, irtenbideren bat hautatzeko, izan ere hurrengo hilabeteetan egindako. Discretorio, bileretan ere ez baita deus esaten honetaz.
|
|
|
Ondorioz, errealitate enpirikoarenulerkuntza kontzeptuzkoa heriotza da.
|
Badakigu
jakin ez dela beharrezkoa errusinolbat hiltzea bere kontzeptuaren arabera ezagutu eta definitzeko, eta ez dela nahitaezkoahil dadin arte itxarotea bera ulertzeko. Dena den, Kojeve k zuzen nabaritzen duenez, errusinolaren ulerkuntza kontzeptuzkoak edo zientifikoak azken batean disekzioaeskatzen du.
|
|
|
Beraz, nahiz eta bakarrik kultur nortasunaren elementu ideologiko hutsaren moduan izan, hizkuntza nazioaren funtsezko ezaugarria izango da nazionalismo hauentzat59 Ondorioz, eta lehen esandakoaren ildo beretik pentsa daitekeenez, hezkuntza sistemarekiko ezinbesteko erreferentzia puntua izango da hizkuntza, inondik inora gutxiets ezin daitekeena.
|
Badakigu
Estatuaren monopoliopean dagoen hezkuntza sistemak kultur asimilaziorako tresna zuzen gisa jokatzen duela, eta izaera honek monopolio horrekin amaitzeko ahaleginak eskatzen ditu nazionalismo horien aldetik, eskolarena borrokagune politiko garrantzitsuenetarikoa bilaka daitekeelarik. Zeren, nazionalismo horiek aurre egin behar baitiote aipaturiko, amnesiak?
|
|
|
|
Badakigu
helburuaren formulazio hutsak lege mailakoak ez duela helburu horren gauzatze materiala ziurtatzen; eta, alde horretatik, Iraultza frantsesean agerturiko hainbat asmok ez zuen bat bateko islarik izan. Edozein eratan, prozesu horren nondik norakoak ezagutzeko, nazioaren eraikuntzara zuzenduriko xedeen azalpena ezinbesteko baldintza dugu.
|
|
|
|
Badakigu
nola beztitzen dituen Erromako Elizak bere errituak eta bertze zirimonia suerte batzuk modu hantu batean, halako moldez, non ikuskizun bihurtzen baititu isil gordean eraman beharrekoak ere, hala nola sufrimenduarekin eta oinazearekin lotu hainbat pena eta trabailu: hamaika prozesionetako penitentek eskaintzen dizkigutenak, konparazione.
|
|
|
Negar zotinka hasi zen aitorpen gogorraren ondoren, baina Caterpilar andrearen hitzek sosegu apur bat ekarri zioten: "
|
Badakigu
Armando, zure kondenaz salbatzearren, liburu polit bat idatzi zenuela, maitasunaren erroen bila. Tira, esaiguzu, bai, esaiguzu, tira...".
|
|
|
Ikusmolde zientifikoak logika eta kontsistentziaren zentzua darama bere baitan; nazien ideologiak, aldiz, horixe nahi du hain zuzen ere bere baitatik at eduki.
|
Badakigu
, gainera, naziek beren jite antilogikoa diskurtso ugaritan zabaldu zutela. Behin, 1935ean, L.G. Tirala izeneko nazi batek Vienako Zirkuluari buruz esan lez," berezkoa duten modu formalistan gogoeta egiten ahalegintzen dira gizon hauek eta, intuiziotik erabat independentea den doktrina matematiko esoteriko baten laguntzaz, jakitun ez arioei espezifikoa zaien mundu zientifikoaren logika berri bat nahi dute agerian utzi" 135 Horrela, juduak arraza lez arioak baino gutxiago direla zioten baieztapenak edo juduen konspirazioei buruzko asertzioak hutsalkeriez beterik zeuden.
|
|
2001
|
|
|
Bihar bertan Downing Streeteko akordioaren gisako bat egingo balitz, gauzak aldatuko lirateke.
|
Badakigu
azkenean estatuekin negoziatu dugula, baina ezker abertzaleak ez du jarriko bere indarra Downing Street moduko bat lortzen; ez, guk Euskal Herria egunero eraikitzean jarriko ditugu gure indarrak. Ez dakigu abertzaleen akordioak su etena ekarriko duen, baina prozesua konponbidearen fasean jarriko du.
|
|
|
|
Badakigu
hauteskundeak noiz izango diren. Mai atzaren 13ra arteko kanpaina benetan luzea izango da eta, segur aski, inoiz ezagutuko dugun kanpainarik zikinena eta iruzurtiena.
|
|
|
" Gu ez gabiltza nostalgiaz, bizitza arruntari eta egunerokotasunari euskalkian erantzun nahi diogulako eta euskara ona, jatorra eta bizia nahi dugulako baizik.
|
Badakigu
, zuberotarrekin eta lapurtarrekin mintzatzeko, eta ulertzeko euskara batua ezinbestekoa dela".
|
|
|
ABko azken biltzarrean Batasunako zenbait kidek zentzu horretan hitz egin zuen.
|
Badakigu
, sekulako lana egin dugu Iparraldean, sekulako erasoak jasan ditugu eta gu kriminalizatzen saiatuko dira. Nik ere ETAren su etena nahi dut eta Batasunean egon nahi dut
|
|
|
|
Badakigu
, adibidez, kolesterol gaiztoak (LDL c) funtsezko betekizuna duela arterioesklerosiaren (gantz materiala metatzearen ondorioz, odol zainen behar ez bezalako barne azalen loditze eta gogortzea, odolari bidea galaraziz) hastapen zein garapenean ere.
|
|
|
e)
|
Badakigu
, jakin, zein den irakaskuntzaren xede hizkuntza: hizkuntz komunitateko, trebatuagoena?
|
|
|
b) Etxera idatzi behar da, testuan agertzen denez, ala baserrira komeni da?
|
Badakigu
etxea baserria dela, beherago ipintzen duelako. Baina, zer da etxea. Nahikoa aztertuta dago gaur egun, eta badirudi ez dela leku fisikoa bakarrik, ezta ere lau paretek inguratzen dutena.
|
|
|
Gertakizunek adierazten dutenez, aristokrazia baskoia ere aritu zen Akila ren jarratzaileen artean. Rodrigo-ren lehenerabakia Iruñeko lurrak erasotzea izan zen; eta 711an, bertan borrokatzen arizelarik, musulmanak, Witiza-ren semeei laguntzeko asmotan, Penintsulanlehorreratu berriak zirelako albistea heldu zitzaion4
|
Badakigu
zer agituko zengero...
|
|
|
Zenbait historialarik (Pierre Bonnassie k, Pierre Toubert ek, GuyBois ek, Charles Whickham ek, J. P. Poly k, E. Bournazel ek edo J. M. Salrach ek, beste askoren artean) kontzeptu honetara jo dute Erdi Aroko gizarte europarrenbilakaera ulertzeko Hegoko lurraldeetan, behintzat.
|
Badakigu
teoria edo hipotesihonen jarraitzaileen artean ezberdintasunak direla. Hala ere, ideia komun batzueieusten diete guztiek.
|
|
|
|
Badakigu
aurkikuntza hauen kontestualizazio historikoa egitea ez dela baterelan erraza, eta gaia ezin dugula hemen azaletik baino aztertu. Espezialistek berekere joera erabat kontrajarriak azaltzen dizkigute.
|
|
|
Bai, errazago da literaturaz mintzatzea eta errazago ere da literaturaren bidez zerbait egitea.
|
Badakigu
behinik behin literaturak, eta edozein kultura lanek orobat, ez diola hizkuntza biziari, suspertuko ez badu ere, mesede besterik egingo.
|
|
|
Aurretik gure herriaren historia luzean ez bezala, gaur egun lege arauak, botere politikoa, diru bideak eta tresna eraginkorrak ditugu euskararen alde.
|
Badakigu
, ongi jakin ere, gure hizkuntzari dagokionez gauzak ez doazela beti bide onetik, euskara herritar guztion kultur ondaretzat jo litzatekeen herrialde guztietan, eta harrigarria dirudien arren, bulego ofizial batzuetan oraindik euskararen erabilera sozialari hesi mugak jartzeko ahalegin gogorrak antolatu eta kudeatzen direla. Errealitate gordin hori ezkutatu nahi izan gabe, ordea, ukaezina da euskararen aldeko ahalegina ez dela ahuntzaren gauerdiko eztula, eta hori ikusi nahi ez duenak ez dituela ikusi nahi ezta ere gure gizartean joan den hamarkada hauetan hizkuntz arazoez gertatu diren aldakuntza sakonak.
|
|
|
Gramatika aldetik, nolanahi ere, ongi baino hobeki gabiltza.
|
Badakigu
, behintzat, geniezazkizuekeen esaten, baldin ederki esana badago. Baita ere, gainera, topikoa bihurtu da (ze arraio bihurtu ote da" topiko" hori?) eta bi penike bakoitzeko, harako zahar elbarrituek bina esango luketenaren ordainetan.
|
|
|
Gazteagoek, eta ez dira hain gazte, ez dakite gure berri (ez ote dut, bada, oraindik orain irakurri Pikabea Donostiatik ihesi joan zela? 9), eta zaharragoek ez dugu gazteagoen berririk ere jakin nahi, esaten eta egiten dutena okerreko aldetik hartzeko ez baldin bada.
|
Badakigu
, noski, nondik datorren elkar ezin aditu hori. Batzuengandik besteenganako bideak eta zubiak zabaltzen saiatu behar genuke.
|
|
|
" Arazo hau, gaur egun, ikaragarri eztabaidatua da.
|
Badakigu
, langile batek, eta haren ugazabak, elkarrekin euskaraz mintzatu arren, bi kultura desberdin, elkar borrokatzen diren bi helburu desberdin dituztela... Lizardi, honetan, bere garaiko semea izango da [ez horrenbeste, ikusi berria dugunez, sabindar porrokatua baldin bazen, behintzat]; eta linguistikari kasu eginaz, esan dezagun, baita ere, eta Lizardirekin batean, nekazari yazteak baino euskaraz mintzatzeak gehiagotan elkartzen gaituela euskaldunok".
|
|
|
Hizkuntzalariaren eremua, gaiaren muina hitzez hitz hartzen badugu, hizkuntzak mugatzen du.
|
Badakigu
, egia, hizkuntzaren muga oro inguratzaileak mundu osoarenak direla (izan daitezkeen mundu guztienak, nolabait esan); hiz  kuntza bera du, halere, bere soilean, dagokion eta egotzi zaion lanbide bakarra, gainerako guztia (zenbaiten ustez bederen) delako zorioneko inmanentziaren hesitik ihes ibiltzea bailitzateke. Filologiak, berriz, testua (ahozkoa nahiz izkribuzkoa) du eremu eta, testua landuko baldin bada, hori bere araztasunean argitaratzeko eta ulertarazteko edonolako tresnak erabili ditu.
|
|
|
|
Badakigu
ere zer diren bai eskolatu eta bai ikastolatu, erroak eskola eta ikastola. Asma dezaket, gainera, gutxi gorabehera zer esan nahi luketen 1978ko euskaldun batentzat, mintzatzen zaizuenarentzat esaterako.
|
|
|
Nork daki egun asaldatzen zituzteten gerthakariek dituztenetz zuen sementzat egun hobeak sorthuko?".
|
Badakigu
nola Erromaren erortzeak sorthu zuen Eskual Herriaren alchatzea. Orhoit herritarrak Orosen solasaz eta bihar eta bethi gero gehiago Eskualdun gelditzerat lehia.
|
|
|
Gogora ekar bitzate horiek gizarte honetan arauzko direnak, alegia, Espainiako Konstituzioak eta horren azpiko lege testuek behin etabe rriro aldarrikatu dutela hizkuntzen arteko ofizialkidetza.
|
Badakigu
ofizialkidetza mugatua dela euskararena. Haatik, horrek ez liguke euskaldunoi oztopatu behar euskaraz bizitzeko aukera eta abagunea.
|
|
|
|
Badakigu
bat gehiago faltako zaigula
|
|
|
|
Badakigu
babesak non eraiki
|
|
|
|
Badakigu
nor zaitugun eta zertara etorri zaren, ekin zion etiketa askorik gabe, baina alfer alferrik ari zara, bota zidan, honela, lehor, hasteko. (Nabarmena zen elkarren arteko gangar usaina eta katxondeo airea nirekin ari zirenean, Txominek eta Prostatasek zirikadez zipriztintzen zituztenean bestearen hitzak, zirtolari).
|
|
2002
|
|
|
|
Badakigu
bai, 75etik guk 36 dauzkagu, baina uztailekoa ere gure botoekin bakarrik atera zen.
|
|
|
" Ez du Jon Kortazarrek zure plazerraren sentsazioa neurtuko, Tere", 1981) edo Mikel Hernandez Abaituak kritika zientifikoaren alde eta inpresionistaren aurka kaleratutakoak (ik.: "
|
Badakigu
EUTG ez dela mundu osoa. Inor ez da idiota" 1981).
|
|
|
|
Badakigu
gizakietako aldagaiak osagai neurologikoak dituela eta lehen sintomak psikiatrikoak direla: depresio eta aluzinazioekin hasten da eta gero sintoma neurologikoak agertzen dira.
|
|
|
Jakin aldizkariak bere lehen zenbakia eskaini zion gai horri1977ko urtarrilean eta ehungarrena, 1997an.
|
Badakigu
aukeraketa horrek urtebeteberanduago Deustuko Unibertsitateak onartutako Euskararen NormalizaziorakoPlana eta 1999an indarrean sartu zen Euskal Herriko Unibertsitatearen BigarrenPlana kanpoan uzten dituela. Nolanahi den, Kongresu honetako gai nagusia gaureguneko egoera aztertzea denez, indarrean dauden plan horien nondik norakoekhausnarketa ugari sortuko dituztelakoan gaude.
|
|
|
EGA edo titulazio baliokidealizentziaturaren edo diplomaturaren osagarri egokia da, baina ezin izan dezakehiru, bost urte edo gehiago ikasketak euskaraz eginez lorturiko tituluak baino baliohandiagoa.
|
Badakigu
, jakin, unibertsitarioen hizkuntza maila hobetu behar dugula, baina horren aitzakian ezin jar dezakegu zalantzan unibertsitatearen beraren xedea.Geure ikasleak euskaraz jarduteko ondoen prestatutakoak direla guk geuk, unibertsitatean euskaraz dihardugunok, esaten ez badugu, zeinek esango du. Euskaraz ikasteak leialtasunaren araberako hautu hutsala izan behar ote du?
|
|
|
|
Badakigu
, prestaketari dagokionez, ez dela eredugarria azaltzen gabiltzana, baina beste aukerarik ez zegoen. Dena dela, prestaketa bat egon zen eta jendeakdenbora izan zuen testua lantzeko, bai bakarka bai taldeka.
|
|
|
Gure lurraldeko eta inguruko beste askotako harrizko lehenengo arkitektura(, monumentala?) sistematikoki eraikia eta erabilia, megalitismoa dugu; nahiz etaezin den ukatu ezen, ikerketak ugaritu ahala, bestelako frogaren batzuk ere aurkidaitezkeela. Horregatik diogu gizarte horretako kide gehienek ez zutela ziur askobehar adinako prestakuntzarik edukiko, neurri horretako harrizko egitura (lehengaia lortzeko tekniketan eta honen inguruko ezagutzetan, etab.).
|
Badakigu
, Neolito Aroan, zenbait lurraldetako harrobietan edo meategietan (Belgika, Frantzia, etab.) suharria erauzten zutela, eta beste batzuetan, berriz, harri preziaturen bat ustiatzen zutela (Gava ko. Katalunia, bariszita meategia, adibidez). Jarduera horrek, hots lehengai batzuen ustiaketak, garrantzia zuen lehen aipatutakotokietan, baina meagintzaren indartzeari itxaron behar izan zen horrelako lanekgarrantzia har zezaten; horren froga argienetakoa Urbiolako Los hombres verdeskobrea ateratzeko meategi zuloa dugu (bertan Brontze Aroko hilobiratzeak aurkituziren).
|
|
|
bostekoa emateak ez du esan gura mintzakideak honetan edo hartan bat, ezta zerbait adostu dutenik; kasu askotan, agur hutsa besterik ez da; izan ere, bostekoa eman eta segituan tirokatzea, jada, behin baino gehiagotan erakutsi digute filmetan.
|
Badakigu
, beraz, dena erlatibizatu eta kontestualizatu beharra dagoela.
|
|
|
Erdi goi mailako familiakoa zen, zaldun artekoa baitzen aita (equites).
|
Badakigu
zein kargu izan zuen: Trajanoren a studiis idazkaria (enperadorearen irakurgaiak hautatzeko ardurarekin), a bibliothecis idazkaria inperioaren biblioteken ardurarekin, eta Hadrianoren idazkaria (ab epistolis) enperadorearen gutunak irakurtzeko lanarekin.
|
|
|
Hitzaldi eta gutunen garrantzia ikusi ondoren, pertsonaien erretratu sakonak antzematen direla ere esan behar da, edo urruneko leku eta herrien deskripzio koloretsuen azterrenak ere jarrai daitezkeela.
|
Badakigu
antzinakoek azken liburu horri esker ezagutzen zutela gehienbat Salustio, maisutasuna lan horretan garatu zuelako seinale.
|
|
|
Euskal Herriko langile gehiengoak jarraitu dutela.
|
Badakigu
jarraipena ez dela berdina izan ez sektore guztietan, ez herrialde edota eskualde guztietan, baina orokorrean erantzuna nahiz eta estatuko komunikabideak beste gauza bat esan, sekulakoa izan da.
|
|
|
Gehien gehienok zakurrak oso maite ditugu.
|
Badakigu
zein atxiki, zinezko, jarraiki eta maitagarriak diren.
|
|
|
Artisaugintza indarrean dago.
|
Badakigu
, Jainkoari eskerrak, helburu anitzak ditugula gizarte moderno honetan, orain arte anitz helburu (edo helburu anitz) besterik gabe, genituen tokian, hitz horren izenondotasuna eta izenordaintasuna nahasiz. Hizkuntzalariak beti baititu aterabide aniztunak eskura.
|
|
|
Mondragon Unibertsitateak hautu hori egina du eta lehen urratsak ematen hasia da.
|
Badakigu
horrelako berrikuntza indarrean jartzeko, giza baliabideak, baliabide materialak eta aurreko egoera aldatzerakoan erresistentzia handiak gainditu behar direla, baina pauso garrantzitsua eta egokia egiten ari dela uste dut. Berriro ere, Euskal Herrian beste askotan gertatu den antzera, ez da halabeharrez gertatzen gizarte ekimena aurrea hartzen duena izatea.
|
|
|
|
Badakigu
multzo handi batek pentsatzen duela egungo eredua aldatuta posible dela lehen aipatu ditugun akatsak zuzentzea. Gure ustez, eta esperientziak hala erakutsi digu, hori ezinezkoa da (berria egitea baino askoz zailagoa).
|
|
|
Egun ezin dugu pentsatu edo diseinatu eredu zaharkituetan oinarritutako Unibertsitatea; gure ustez, Unibertsitate horren ezaugarri nagusietako bat malgutasunak behar du izan, eta hori antolaketa txiki batekin egin daiteke (egingarriagoa dela esango genuke).
|
Badakigu
gero eta ikasle gutxiago daudela, baina ditugun datuen arabera nahikoak dira egin daitekeen proie ktura ko.
|
|
|
–
|
Badakigu
zergatik?
|
|
2003
|
|
|
Gizarteak eztabaidatu du hori.
|
Badakigu
eskubidearen aitortza hori ez dela egun batetik bestera gauzatuko. Lehenengoa da autodeterminazioaren atea zabaltzea, gero hasiko gara bide hori egiten.
|
|
|
Aitzitik, eztabaida sakonaren beharra dago.
|
Badakigu
(eta ulertzen dugu) ETAk gogor baldintzatzen duela premiazko ariketa hau, baina ezin diogu ETAri arazo politikoen konponbiderako protagonismo gehiagorik eman. Horrek ez du esan nahi ETAren txantajean erortzen ari garenik; arazo politikoez hitz egiteak ez du zerikusirik ETAren existentziak agerian uzten duen arazo etikoarekin.
|
|
|
" Guk oso positiboki baloratu dugu saio hori esan digu Inma Urzelaik, bertan parte hartu duten langileetatik askok orain beste modu batera ikusten dute Euskara Plana.
|
Badakigu
motibazioa lantzearena ezin dugula horretan bukatutzat eman, beroaldiaren ondoren beti baitator giroa epeltzea, baina motibazioa landu berri dugun honetan erabilera ere lantzeko ordua iritsi delakoan gaude".
|
|
|
hortik ibili behar dutenek eta herriko askok biziki eskertuko dute.
|
Badakigu
gure orografia nolakoa den, eta ulergarria da hemen edozein errepidek, kasurik onenean ere, aurreko egoeran aldaketa nabarmenak eragitea. Hain zuzen, horrexegatik saiatu genuke gauzak txukun egiten.
|
|
|
Niri gaurko egoera alde batetik tristea iruditzen zait, baina beste aldetik oso osasuntsua, oso sanoa pertsonarentzat.
|
Badakigu
non gauden eta zein den pertsonaren neurria. Izan ere, utopiek eta itxaropenak badute alde krudel bat, batez ere egiazkotzat jo genuena ez bada gertatzen.
|
|
|
Ez.
|
Badakigu
oso bestelakoak direla gauzak. Gero eta bestelakoagoak, gainera.
|
|
|
Jende gaztea ta alaia, ia denbora guztian txantxetan ibiltzen ziran, bainan txantxak bukatzen ziranean (noizik behin bazkaria amaitu orduko bukatzen baitziran txantxak), entzuten ziran hizketa serioak ere mahai hartan.
|
Badakigu
eztigula sinestuko irakurleak, bainan egia esatea erabagi dugu, eta irakurleak sinestu edo ez sinestu, eztugu idatziko hemen egia baizik. Badirudi halako hizketa serioetan erabilitako izenak oso arrotzak izan behar zitzatekela:
|
|
|
bere anaiak, bere haragiak, geroago Najerako kondeak erakusten eutsena; lehengo bidea, apur bat hobea nahi badozu, baina gehiegikeri gabea.
|
Badakigu
zein bide aukeratu eban Iñigok: latzena, gogorrena, dan dana bertanbehera itxi eta bere burua oso osorik Jaungoikoari eskaintzeko eskatzen eutsana.
|
|
|
orain arteko Antologietan argitaratutako zatiak alde batera itxi, ahal dala, eta zati barriak bilatu ta sartzea.
|
Badakigu
, bai, zenbat galdu leiken horregaitik gure liburu honek, baina uste dogu euskal kulturearentzat mesedegarri izango dala idazlan barriak argitara emon eta zabaltzea.
|
|
|
|
Badakigu
, ganera, argiaren eta ilunaren, heriotzearen eta bizitzearen arteko burruka luze gogor horretan, gu ez gareana ikusle soil, partaide baino: geure eskuetan be badago, neurri handi baten behinik behin, ama hizkuntzaren etorkizuna!
|
|
|
Arrastion, maisu.
|
Badakigu
ezin dala urten baina... hasi zen bere burua zuritzen, herabe, barruan ezin da lasai...
|
|
|
|
Badakigu
engoitik zer gertatu zen Frantziako erreinuan, XVIII. mende hondarrean, Luis XVI.ari, Frantziako eta Nafarroako Errege subiranoari, bere hiritarrek moztu ziotelarik burua eta haren aulkian jarri zutelarik Frantsesen Estatu Nazio subiranoa, hori izan baitzen 1789ko Iraultza.
|
|
|
Bortizkeriatik ezin bereizia da sortzea.
|
Badakigu
engoitik gure inguruko ordena eta legezko estatutu guztiak odolean sortuak direla, gero beraiek hori ahantzarazi nahi badigute ere. Bizkitartean bortizkeria oro espresabidearen mailan gelditzen da, protestaren hiztegian.
|
|
|
|
Badakigu
euskal nazionalismoaren hazia erein zuen gizona, Sabin Arana Goiri, gazterik hil zela, 1903an eta, geroztik, anitz gorabehera jasan duela sabindar alderdiak. Bizkitartean ez da dudarik, XX. mende hastean, Bizkai aldetik zetorren indar berri horrek eragin izigarria izan duela gure Herriaren bilakaeran, nahiz ez urrats berean, ez maila berean, ez itxura berean, alde guztietan.
|
|
|
|
Badakigu
zer bide egin duen geroztik Robert Schumanek eta de Gasperi, Adenauer, Spaak haren lagunek asmatu zuten Europaren batasunak! Nahiz egun orotako berriek oroitarazten diguten badugula oraino zer egin helburura heltzeko.
|
|
|
|
Badakigu
ez dela hori zuzena, baina guhauri dagokigu gure Herriaren historia egiazkoa ongi ezagutzea, egin ditugun hutsak zuzentzea eta puntu nagusi batzuetan gure gizabidea argitzea, auziaren muineraino sartuz.
|
|
|
Leninek erran omen zuen, XX. mende hasieran, mende berria gerla eta iraultza mende izanen zela eta, beraz, bortizkeriaz betea.
|
Badakigu
zorigaitzez horretan bederen zuzen zebilela gure gizona, baina beste zerbait ere gertatu da geroztik Leninek asmatu ez zuena, hau da, bortizkeriaren teknikak eta baliabideak hainbestetaraino aldatu direla eta garatu non ez baita helburu politikorik haien suntsikortasun ahalmenari doakionik, ez borroka armaturik haien erabilpena justifika dezakeenik.
|
|
|
|
Badakigu
, egun hauetan Vatikanoak argitaratu dituen dokumentuei esker, 1933ko apirilaren 12an, Hitler kantzelaria, doi doia aitzineko martxoaren 23an botere osoaz jabetua zelarik, Joanes Paulo II.ak geroztik saindu egina duen eta orduan Koloniako Karmeldarretan sartzera zihoan Munster-eko irakasle Edith Stein judu gazte katoliko jakintsuak idatzi ziola Pio XI.ari, oso osoa irakurri behar den gutun miresga... Otoizten zuen arren argi mintza zedin, ordu zeno, eta fededunei jakinaraz ziezaien nazional-sozialismoa heresia hutsa zela, odolaren eta estatuaren idolatria, besterik ez.
|
|
|
Eta badakigu ongi maitasuna ez dugula orotara berduratzen, baina bakar soilari diogula eskaintzen eta eskatzen.
|
Badakigu
ere ez gabiltzala honetan adimenaren argi hotzaren ondotik baina bai bihotzeko su beroaren galdez, ez gaitzan bederen munduaren eta mendearen hotzak hil.
|
|
|
|
Badakigu
bakarrik bi mundu gerlen ondotik, Mendebaldeko Robert Schuman, Konrad Adenauer, Alcide de Gasperi deitzen ziren bizpalau gizon ausartek bideratu zutela, Jean Monnetek asmatu bezala, Europa berriaren batasuna, Ikatzaren eta Burdinaren batasuna zeritzona.
|
|
|
Ezdakititsututazebilenedozer, baina, Saint Pierrerenazalpenaerabat senikgabekoairuditzenzait.Alegia, uneriklarrienetan frantsesjeneralek soldadu hoberenakhautatzen zituztela, hauda, euskaldunak.Baizera!
|
Badakigu
, jakin, euskaldunakzelakogizonizukaitzakdiren, burdinazkoak edo, etagorringobikopareazedertohornituak.Baina, zertaradatoreuskaldunen ingurukoespantumerkehori, hainbesteetahainbestehilotzdaudenean eskuartean.NorengainatunahiduSaint Pierrek. Alakontsolagarriagoada gurepertsonamaiteenheriotza, baldinetaepikoaedotaheroikoaizanbada?
|
|
|
c) 1899.ean Tolosan Gurrutxaga konfiteriaren leku aldatzea egin zen.
|
Badakigu
XIX. mendekoa dela, baina tresneriari eta prezioei buruz informazio eskasa lortu dugunez, honen, adibidea jartzea erabaki dugu erreferentzia gisa46.
|
|
|
Europarsozialdemokrazia interes berezia jarri du globalizazioaren aurreko mugimenduaneta aliantzak bilatzen ditu, Porto Alegren ikusi dugun legez.
|
Badakigu
sozialdemokrazia oso fenomeno poliedriko eta askotarikoa dela, eta zaila dela brasildarrak, espainiarrak eta suediarrak zaku berean sartzea, baina zuk nola balioesten dituzuharreman berri hauek?
|
|
|
I. B.:
|
Badakigu
Espainia dela EBko estatu bakarra, non laborantza transgenikoak egiten diren. Irakeko gerraren ostean, Jeremy Rifkinek esan zuen nekazaritzaeta elikaduraren gaiak oso funtsezkoak direla Bushen inperioa mantentzeko, etaAznarrekiko aliantzak ere gai horretan estrategikoak direla, ezta?
|
|
|
“Ez dago errezeta bakar bat, baina beti daude gugandik hurbil pertsona alaien ereduak.
|
Badakigu
irribarre egite hutsak, nahitaez bada ere, gure ongizatea lortzen duela. Gainerakoa ikasi egiten da.
|
|
|
Sar zaitezke sotoetako komunetan, sar zaitezke autoen garajean eta hala ere zure izena entzuten da, kontzientziaren ausikia bezala, salatari: "
|
Badakigu
non zauden, ez duzu ezkutatu beharrik, egunero gabiltzanoi ere gertatzen zaigu batzuetan, hegaldi aurreko izua da, ez dago horren aurkako erremediorik, arnasa baretu eta hegazkinean sartzea besterik". Horregatik atera naiz hain presaka.
|
|
|
Bakarrik bizi garenok, emakumeekin tarteka baizik oheratzen ez garenok, azterketa batean parte hartzen dugun sentipena izan ohi dugu.
|
Badakigu
, musu baten epela ezpainetan eta maindireen artean izerdi lurrin gozoa utziz alde egin duen emakumeak ebaluaketa bat egingo duela bidean eta, etxera bezain pronto, leihoaren argitan eseri eta bere egunerokoan, kontaduria sentimentala eramateko duen liburuan, zure nota idatziko duela: " eskuekin trebea da, ahoarekin ez hainbeste, barruan sutsu baina laburregi", esate baterako, edo, nik al dakit," beti dago prest, ganoraz hasten da baina atseden luzeak behar izaten ditu", eta ondoren zoko gorderen batean ezkutatuko duela.
|
|
|
Beste batzuek ez dute etsiko eta astindu egingo dute, esnatuko den itxaropenarekin.
|
Badakigu
ez dela tragedia bat, mundua ez dela horrenbestez bukatuko, baina gizon orok edozer gauza eman lezake gertatua ahazteko, inon, inola, inoiz gertatuaren berri ez uzteko, alferrik da ordea.
|
|
|
–Badakizu, don Estebe, zenbat hazi den azken bolada honetan Easa.
|
Badakigu
, gainera, munduko herririk politena dela, bertako hondartza ez gutxiago. Horregatik, lantegiak eta inguruko herrietara eraman dituzte, bertako turismoa hobeto zaintzeko.
|
|
|
Hemen jendea bakean uzten dugu, eta badakigu errespetua zer den.
|
Badakigu
morala eta etika zer diren. Eta toleranteak gara.
|
|
|
Lurra esku gutxitan kontzentratzen ari zen gero eta bizkorrago.
|
Badakigu
, adibidez, Bizkaian 1704an baserri jabeak %60 eta maizterrak %40 inguru zirela; 1810ean, berriz, jabeak %36 eta maizterrak %64; Gipuzkoan ere, 1810ean, maizterrak %60 inguru ziren; Nafarroan, berriz, XIX. mende erdi aldera, maizterrak jada %80 ziren25.
|
|
|
hogei urtean bertan errentan egon ondoren (ezin ordaindu eta kanporatuak izan ez baziren), betiko bertan maizter jarraitzeko eskubidea.
|
Badakigu
, ordea, Errenterian behin  tzat, maizter familien ia hiru laurdenak ez zirela iristen 20 urte horietara (Cruz Mundet, 1991). Baserri apologistek  goretsitakoaren aurka, beraz, familia askok ezin izan zuten baserri batean jaio eta bertan hil.
|
|
|
|
Badakigu
: Eliza izan zen euskara erabiltzea ezinbestekotzat ikusi zuen estamentu bakarra, ebanjelizazio lana behar bezala egiteko?.
|
|
|
Gainera, euskal nobleen seme askok, esate baterako, Bordeleko edo Frantziako Tolosako jesuitekin ikasten zuten.
|
Badakigu
euskal probintzietan DâAlamberten Entziklopediaren zenbait irakurle ere bazirela. Baina Frantziako Iraultzaren ondoren, gero eta zailagoa izan zuten halako liburuak etxean edukitzea.
|
|
|
Dena dela, gutariko askok ditugu itxaropenik gabeko eta etsipenezko une ilunak.
|
Badakigu
, Terrorismoaren Aurkako Gerraren estalkiaren pean, trajedunek lanean jarraitzen dutela gogor.
|
|
|
|
Badakigu
, hori entzunda, ez zuela inork ere uko egingo ezta bestelako nahirik ere agertuko, baizik eta justu aspalditik desiratzen zuen horixe entzun zuela uste izango luke, maitalearekin bateratuta eta galdatuta bitatik bat bihurtzea.
|
|
|
11h, 1 oharra).
|
Badakigu
traizio txiki bat dela, baina hain irakurria eta aipatua izan den idazkia euskaraz ere karrikaratu behar zela uste genuen.
|
|
2004
|
|
|
Jakina da XVI. mende bukaeran krisialdi latza izan zela eta susmoa da hurrengo mendean buelta eman zitzaiola egoera hari.
|
Badakigu
garai hartako arrantza jardueran gehienbat bi kanpaina handi nagusitzen zirela: bisiguarena neguan eta hegaluzearena udan.
|
|
|
Demokrazian ari gara.
|
Badakigu
gauza publikoak eta pribatuak kudeatzen bi aldeetan. Hori berez inportantea da.
|
|
|
Historiako aipamen zaharrenetariko batek 1192 urtera arte eramaten gaitu, Santxo Azkarra erregek herriari zenbait pribilegio eman zizkionean, txerriak edozein lekutan alatzeko baimena, esaterako.
|
Badakigu
baita ere, gaztelu bat izan zuela, gaur egun desagerturik dagoena, 1471 urtean gipuzkoarren artilleriak suntsiturik. XIV. eta XV. mendeetan leitzarren eta gipuzkoarren arteko liskarrak hain ugari eta gogorrak izan ziren, zonalde honi" bidelapurren muga" deitu baitzitzaion.
|
|
|
|
Badakigu
zer adierazi nahi duten beste alderdi guztien ahotan, onerako zein txarrerako, bakoitzaren kaleidoskopioaren arabera, baina ez Ezker Abertzalearenean. Horrek adierazi nahi ez badu ere Ezker Abertzaleak ez duenik malgutasunerako edo pragmatismorako gaitasunik.
|
|
|
|
Badakigu
ikasten baldin eta egoeretara egokitzeko gai bagara eta zailtasunak gainditzen baditugu, antzeko egoeretan baliagarri gertatu izan zaizkigun estrategiak aplikatuz edo jarduerak praktikan jarriz.
|
|
|
–Ez galdetu.
|
Badakigu
nolako zama zeraman bere familia osoa galdu zuenetik. Askotan mintzatu gara honetaz eta askotan pentsatu dut gai izango zela, gaur, orain egin duena egiteko.
|
|
|
–Beno.
|
Badakigu
zerbait. Hebraieraz eta arabieraz mintzatzeko arazorik ez daukazu.
|
|
|
Ideologia espainolistak ez du hutsik egin, jakina, eta odola ondo baino hobeto atera dio Mitxelenaren esanari.
|
Badakigu
noski jarrera eta jokabide horrek ez duela gisa horretako aitortzen eta adierazpenen beharrik, baina Segurolak ondo asko zioskunez, are aiseago zilegiztatzen dute giro horretan euren odolustutze politika: dakigunez, euskararen historia odol huste atergabearen jazoera izan da aspaldidanik, eta historia desitxuratu horretan eroso sentitzen dira era horretako iritzien abaroan.
|
|
|
Kontseiluaren definizioa ahotan edo begitan hartua dugun honetan, iruzkin kritiko batzuk egin nahi nizkioke.
|
Badakigu
, jakin, hiztunaren gaitasun komunikatiboa beti erlatiboa dela mintzairaren trebatze kontuetan. Bizitza osoan ari gara nolabait hizkuntza ikasten, azkengabeko jarduna delako.
|
|
|
–Guk badakigu zein diren Konstituzioek eta legeek ezartzen dizkiguten baldintzak.
|
Badakigu
zein den joko zelaia eta baita zein diren joko arauak ere. Eta guk joko zelai horretan, gure gustukoak ez izan arren, jokatzea onartu egin dugu, era horretan euskararen normalizazioa bideratzeko asmoz?.
|
|
|
Eta, hori gutxi balitz, hizkuntzaren eta lurraldearen arteko marra bereizgarri garbia zirriborratu digu, gainera.
|
Badakigu
, noski, telekomunikazioaren eremuko teknologia berriei esker komunitate harremanak sare loturetan oinarrituz bidera litezkeela lurralde fisikoaren euskarri materialik gabe. Barreiatutako komunitate batek ere harilka ditzakeela bere lotura atxikimenduak.
|