|
2000
|
|
|
Horrelako txapelketarik ez da sekula izan. Orain dela urte batzuk izan zen Pernando Amezketarra txapelketa, hura ere taldeka jokatu zena eta askok diote aurtengoa
|
haren
antzekoa izan dela. Baina orduan bigarren mailako bertsolariak hartu zituzten.
|
|
|
Eta nik hura sumatzen nuen behiak jeiztera joandakoan, oso txikia nintzela. Ezaguera etorri orduko
|
haren
bertso ikasiak eta bertsolarien istorioak banekizkiela gogoratzen dut. Pixka bat handitzen joan ahala bertso paperak ekartzen zizkidan.
|
|
|
Garai batean bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun hori etorri delako. Gainera bertsolariak zerbait esan egin behar du eta askotan mahaian apaizen bat baldin badago,
|
haren
gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen dira, jendeari barrea eragiteko.
|
|
|
Bi ziren niretzako gauzarik txarrenak: jendilaje
|
haren
tartean egon beharra bata, eta bestea ez nekiela noiz arte egongo nintzen egoera hartan. Gaur kartzela batean aurkitu daitezke preso politikoak, lagunarterako jende jatorra dena.
|
|
|
Aukeratu dugun bidea zinez zaharra da eta zenbait zatitan
|
haren
aztarna galtzen da. Errekak iragaiten zituzten zubiak ere desagertu dira, beraz azken zati honetan adi egon dugu arrastoa ez galtzeko.
|
|
|
Hasieran Enbata garaia aipatu duzu. Mundu
|
haren
ezberdinak ote zineten zuek?
|
|
|
Corto Maltese edota Tintin klasikoez gain, bertakoek ere bazuten lekurik TXT n. Lopetegi hasi zen azala betetzen eta 88tik aurrera Mattinek beteko zuen
|
haren
tokia. Xamarrek ere ekin zion urte berean eta hurrengoan Asisko Urmeneta gehitu zitzaien.
|
|
|
Iazko irailean ETA erakundeak su etena aldarrikatzeko argitara eman zuen agirian bazeuden niregan harrera berezi bat sortu zuten bi puntu. Bi puntu hoiek osatzen zuten, nire ustez, erabaki garrantzitsu
|
haren
justifikazio ideologiko eta politikoa. Hau da, ETAk tregua deklaratzeko gizarteari eta partikularzki ezker abertzaleari ezagutarazi zizkion arrazoiak.
|
|
|
1935eko «Bertso Gudua»: Txirrita eta Aitzolek bertsoa era desberdinean ulertzen zuten; honek ez zuen
|
haren
taberna zuloko bertsokera maite, jantzia, dotorea behar zuen. Gaur arte iraun duen eztabaida da.
|
|
|
Nola hala itzuli naiz, eta nik bandak honela ikusten ditut: honen banda, horren banda,
|
haren
banda, eta ni ez naiz inongo bandatakoa. Alderdi politikoekin bezala gertatzen zait.
|
|
|
Almuniaren proposamenaren arabera neurri batean Alemaniako esperientzian oinarriturik, martxoaren 12ko hauteskundeen ondoren boterea eskuratzen badute, bi zentralik zaharrenak, Garoña eta Zorita, aurten bertan itxiko lirateke. Garoña Burgosen dago, Euskal Herritik hurbil 1971az geroztik dago jardunean, eta
|
haren
jabetza Iberdrola eta Endesaren artean banatzen da, bakoitzak% 50 izanik. Gaur egun duen potentzia elektriko gordina 466 megawattekoa da.
|
|
|
Zazpi zentral nuklear horiek honako hauek dira: Almaraz I eta II (1983an sortua), Caceresen dago eta
|
haren
% 52,7 Iberdrolarena da; Trillo I (1988), Guadalajaran,% 48 Iberdrolarena; Cofrentes (1985), Valentzian,% 100 Iberdrolarena; Vandellos (1988), Tarragonan,% 28 Iberdrolarena; Asco I (1984), Tarragonan, Endesa eta Fenosarena; Asco II (1986), Tarragonan,% 15 Iberdrolarena.
|
|
|
Izugarrizko identifikazioa lortu genuen ikasle irakasle Algorta hiruki zabal hartan, eguneroko bizipozaren aldeko erronka Algortako kosmogonia txiki handi haren baitan sustraituz. Eta egin zen saltsa
|
haren
osagarririk saltseroena Teo zen. Exageratzen nabilela?
|
|
|
Alderdiaren zuzendaritza duela bi hilabete hautatu zen. Beraz, Guevara jaunak esan duena esan arren,
|
haren
hitzak ez du hemen deus balio.
|
|
|
Lanzale dantza taldeko egoitzan biltzen hasi baziren ere, Txustara alde egin zuten berehala," gehiegizkoa zelako dantzariak eta bertsolariak batera". Udalak pisu bat ere eskaini zien, baina
|
haren
egoera txarra zela eta, ez ziren Txustatik atera. Bertan egin da dena:
|
|
|
Joxe Panpin. Eta
|
haren
eta ingurukoen irudiak, berriz, Lorena Martinez marrazkilariak eginak dira
|
|
|
Sententziaren arabera, zigortuen abokatuek dute esperantza handiegirik erein bezeroengan. Entzutegi Nazionaleko epaimahaiari zegokion frogantzaren balorapena egitea, eta iragarritako zigorretan laburbildu da
|
haren
irizpidea. Prozedurazko arazoen eta, batez ere, epaituen eskubideak kamusteagatiko helegiteen ataka geratzen zaie, azken itxaropentzat, Elgorriaga, Galindo eta honen" konkistatzaileei" hiltzaile konbiktu bilakatu aurretik.
|
|
|
Izan ere, Araba Euskaraz 2000 jaia izango da go da Araba ipar mendebaldeko herri horretan. Aurtengoan, Laudio Ikastola aritu da jai honen hogeigarren edizioa antolatzen, eta, hori aitzakiatzat hartuta,
|
haren
historiaz eta 1960an Errazti familiak ireki zuen Galmakako ikastolaz jardun dugu. Halaber, AEK ko Berbots Euskaltegia, Udal Euskaltegia eta Laudioko Euskaltzaleen Batzarrearekin izan gara, Laudion euskararen egoera zein den ezagutu aldera.
|
|
|
Barkamena eskatu nion arren, abokatuak, ministroak eta denekin hitz egin zuen ni zigortzeko. Bultzada
|
haren
ondorioz, ia urtebeteko zigorra ezarri zidaten. Orain bera ikusten dudanean beste aldera begiratzen du, baina ez nago ahaztuta.
|
|
|
Euskarara itzultzeko zenbait saio eginagatik, ordea, ez genuen lortu asmoa gauzatzea. Eta
|
haren
galtzarbetik nirera, gurean gelditu zen" bakailaoa".
|
|
|
Hizlaria ranger edo basozaina da, xelebrea baina txoil ona: ezagun da horretan zaildua dela,
|
haren
parabolarekin nekatzerik ez baitago. Tele predikaria dirudi, imintzioengatik, doinuarengatik, umorearengatik (hiru silabako barre merkea sortzen duen estatubatuar haren gisakoa inoiz!).
|
|
|
Material bilketan ari den idazlearen itxura hartu diot. Sony k eta Aiwa k ez dute
|
haren
ahotsaren bolumen kontrolik kaleratu oraino, eta MacArthur edo Truman en bila hasi behar dut aurki, urduri jartzen bainau. Beno, lotara noa:
|
|
|
Bere erredakzio taldea ezkerreko abertzalez, frantses sozialista bakan batzuez eta ekologista libertario bezala defini zitezkeen bizpahiru lagunez osatua zen. Osakera honekin" Egia" k ez zuen irauterik, baina
|
haren
desagertzea" Abil" hilabetekariaren sorrerak ordeztu zuen. " Abil" en erredakzioa, ezkerreko abertzalez soilik osatuta zen eta luzeenik geratu den informazio aldizkari zuberotarra da, 1988 urtera arte argitaratu baitzen.
|
|
|
Urte askotan bere zuzendaria izan da, baina orain Jesus Altuna berastegiarrak Historiaurreko departamendua zuzentzen du. Jose Miguel Barandiaranen laguntzaile handiena
|
haren
izena daraman Fundazioaren buru da. Bere proiektuak, Ekaingo erreplika, Atapuerca, Zestoako Irikaitz aztarnategia, argitalpenak, bekak, Aranzadi, arkeologia, museoak eta gehiago dira.
|
|
|
Premien programa hori kontuan izanik osatu zen Plan Berezia, eta
|
haren
burutzapen urratsetan sortu da azken plan aldatua. Bi antolamendu gunetan eratu da:
|
|
|
Kondairak dioenez, behin Bidarraiko neska gazte bat galdu zen inguru hauetan, eta herrikoek, kezkaturik,
|
haren
bila hasi zirenean, ez zuten arrastorik ere aurkitu, ez gorputzik eta ez ezer. Hala ere, inguruetan" hago, hago!" esaten zuen ahots bat en tzuten zen.
|
|
|
Eta hiesa duten gaixoentzat onuragarria gertatzen da erabilera. Minbiziaren kasuan bezala, horrek ez du esan nahi gaixotasuna sendatzen duenik, baina bai
|
haren
kalteak eramangarriago egiten dituela. Hiesaren kasuan, morfinak THCarekin nahasturik bere efektua hirukoiztu egiten du.
|
|
|
Zenbat ote gabiltza faltsifikatuta! (Abizena aitarena, baina benetan
|
haren
semea garen jakin gabe...) Pertsona hobea egiten al du nortasun agiri batek, edo nongoa den esateak, edota koloreak?
|
|
|
FANEGAk (nekazaritza ekologikoa defendatzen dutenen federakundeak) plazaratzen du aldizkari hau. " Savia" izena zuen beste
|
haren
jarraipena dugu" La Fertilidad de la Tierra", itxuraz eta mamiz eraberriturik, hori bai. Gainera, hiru hilabetero kaleratuko da, eta ez urtean behin," Savia" bezala.
|
|
|
Ulertzekoa denez, lehenik, sindikatuei begiratzen zaie, nahiz eta horretarako beren jarrera burokratikoak baztertu eta militanteak indartu dituzten. Testuinguru horretan, txostenak, Gorinne Gobin aditu zorrotzaren kritika ezin gogorragoa biltzen du, eta, bertan dioenaren arabera, sindikalgintzak, Europan ageri denez, gaien kudeaketan begirunez eta duintasunez esku hartzeko irrikatan dagoen" bazkide" baten modura jokatzen du, eta" lobby" moderatu baten gisara ageri da, Jacques Delors eta
|
haren
moduko agintariei hain atsegin zaizkien" elkarrizketa" arauak zintzo betez. Soziologo frantsesa ados dago ikuspegi horrekin, Europako sindikatuek" ez baitute ahalegin handirik egin patronalari Bruselan bere iritzia ezarrarazteko presio bideen jabe den patronalari aurre egiteko antolaketa baliabidez hornitzeko eta, langileen borrokarako ohiko baliabideak grebak, manifestazioak erabiliz, Europa osorako benetako hitzarmen kolektiboak ezartzeko".
|
|
|
Ekitaldi hauez gain, hainbat hitzaldi, proiekzio eta erakusketa ere antolatu da, eta duela hiru hilabete gainera" Sanferminak" liburua argitaratu zen. Egileak Fermin Erbiti eta Javier Manero idazleak dira, eta lanaren izenak berak dioen bezala, San Fermin patroiaren eta
|
haren
omenez egiten den festa ospetsuaren inguruan egiten dute berba. Orotara 230 argazki biltzen dira liburuan, eta Nafarroa Oinez San Fermin Ikastolak antolatu duela aprobetxatuz kaleratu da.
|
|
|
Bertan Autonomi Erkidegoei egokitzen zizkien emakidak antolatzeko eta jarduera arautzeko eskuduntzak. Ez zuen, ordea, inoiz
|
haren
garapenak eskatzen zuen plangintza teknikorik edo frekuentzien esleipenik egin, Autonomien eskumen teorikoa de facto baliogabetuz. Legez kanpo, edo legetik at, gertatu da hortaz, telebista lokalen garapena eta horretan pisu handia hartu dute proiektu komertzialek, euskararen kaltetan gehienetan:
|
|
|
Frantzesak, inglesak, amerikanoak, danak etxezale amorratuak dira. Alemanak zer esanik ez." Oi, enetxook, hona hemen
|
haren
zauria: " Gu, euskaldunok, gera besterik ez bezalakoak.
|
|
|
Lehen erronkari dagokionez, ponentziak aipatzen duenez, egoera korapilatsuan aurkitzen da sindikalgintza. Eta hori ez da besterik gabe ekonomia egoeraren eta
|
haren
ondoriozko prekariotasun, langabezia eta gizarte bazterketaren eraginez gertatzen. Halaber, ez du esan nahi ezta ere langileek beren nortasuna" betidaniko klase balio" gisa ezagutzen ditugun haiez kanpo eraiki behar dutelako denik.
|
|
|
Lehendabizi garbi izan behar da umea irakurle bat dela, heldua bezalaxe, bere ezaugarriak dituena, eta
|
haren
irakurgaitasunean pentsatuta idatzi behar duzula. Umea irakulea da testuaren aurrean, umea baina irakurlea, eta errespeto osoa behar du:
|
|
|
Atzerriko auzokiderik baduzu, begiraiozu
|
haren
etxeko teilatuari: agian antena parabolikoa izango du jarrita, bere komunitateko telebista kanalak jaso ahal izateko.
|
|
|
ORAIN hamar urte Principe de Viana erakundeak" Idazle Nafar Garaikideen Antologia" obra plazaratu zuen bi aletan. Orain, Vahan Sarkisian filologo armeniarrak 1990ean hamasei egileen artean eginiko lan
|
haren
zati batzuk aukeratu eta armenierara itzuli ditu. " Nafarroako Poesia Antologia" izeneko lana osatzeko Nafarroarekin harremana duten eta bizirik dauden poeten lan esanguratsuak aukeratu ditu Sarkisianek.
|
|
|
Pentsatu eta sentitzen zuena suharki defendatzen jakin zuen pertsona dugu Gabriel Aresti, kosta ahala kosta barruan zeramana besteoi islatzen saiatu zen gizona, eta bere izateko era horrengatik, lagun handiak lortu zituen bizitza honetan... baina baita arbuiatu, zokoratu eta iraindu zuenik ere, Angel Zelaietak berridatzi duen biografia honetan garbiki ikus daitekeen bezala. Gabriel Arestiren zenbait poema ikur bihurtu da denontzat,
|
haren
hizkuntza ereduak hurrengo belaunaldiak eta euskara bera markatu zituen, bere adimen kementsuak obra mugarri eta zabala utzi digu. Esatea dago, ahoberokerietan erortzeko arrisku handirik gabe, literaturari eskaini ziola bere bizia," Harri eta Herri" zela.
|
|
|
Bistan da, erantzuna ezezkoa izango zelakoan zen galdetzailea. Izan ere, bazter guztietara zabaldu zen epaiketa bidegabe
|
haren
berria. Eta hanka sartzeko arriskurik batere gabe esatea zegoen gure aldizkariak baieztatzen zuena:
|
|
|
2\. ETA erakundearen jardun anker basatiak Espainiar Inperioaren defendatzaileen estrategiei eta
|
haren
lorien nostalgiko eta malenkoniatsuei ezin egokiera aproposagoa eman die aurrean aipatu sentipen eta erreakzio horiek areagotu eta manipulatzeko, eta une honetan itotzen gaituen egoera politikoa ezartzeko. Ezin kendu dugun zama jasangaitza dugu non izugarrizko presio mediatiko baten bidez, jardunbide etiko guzietatik kanpo, berez ezberdina dena bereiztu nahi izan gabe, nahas mahas handienean, euskara eta euskaldun oro deabrutu, susmopean jarri eta kondenatu egiten baitu.
|
|
|
Nafarroako gizarteak berak
|
haren
sektore zabal batek hobe esanda eman digu zer ikasi, ezen gure mezuen gainetik euskara onartu egin baitu. Garbi da abertzaleen jarrera politikoak neurri txikiagoan egin duela aitzinera, gizarteak euskararekiko erakutsi duen atxikimendua baino.
|
|
|
Aingeru Epaltzaren hitzetan esateko," idazketa dotore nahastezina": " Lilura,
|
haren
orrialdeek ageri duten kosmopolitismoak. Lilura, idaztankera dotore nahastezinak, egilearen ama hizkeraren eta gure klasikoen ekarpenak uztartzen dituenak.
|
|
|
Ez da mintzatzen bere buruaz, ez du balore unibertsaltzat hartzen bere bizitza pribatua, bere intimitatea. Hitz batean esateko, ez da erromantiko bat, eta ez da erori, mugimendu
|
haren
epigonoak bezala, idazleak exhibiziolari eta irakurleak voyeur huts bihurtzen dituen literatura baten tentazioan. Are gehiago:
|
|
|
Zalantzarik gabe marinela aipatu ditugun idazle eta kritikoekin bat etorri beharra dago nabigatzailea edo itsasoratzen den, nahiz abiatzen den bidaiaren sinboloa da Sarrionandiaren poemagintzan nahiz narraziotan iraupen luzeenekoa eta nabardura gehien eskaintzen dituena,
|
haren
mundu ikuskerari buruz. Alde horretatik narrazio hauek bere aurreko eta ondoko idazlan poetikoekin dute zerikusi nabarmena:
|
|
|
Iñaki Aldekoak(" Joseba Sarrionandiaren poesia: Itsaso gartzeleratua", Hegats, 1989, I. alea, 5 or.) liburu honetan sumatzen den bilakaera aipatzen du,
|
haren
ahotsa orain" ahots nekatu eta etsitua" dela, kartzelaren zama bere gain daramanarena. Bereziki azpimarratzen du bere lehen liburutik hautatzen dituen poemen artean egin duen selekzioa eta berridazketa," Ez du idazten itsaso zabaletan zehar nabigatzaile inkonszienteak egingo zukeen eran, sufrimenduak ernarazten duen kontzientzia argitik baizik, alegia, poetak bere gorputzean" munduaren epilogoa" deitzen duen torturaren urraduren kontzientziatik." (8 or.)
|
|
|
Jon Kortazarrek Lurra eta Luma (1997) artikulu bilduman, liburuari eskainirikoan,
|
haren
moldaketa berria azpimarratzen du, Marinel zaharrak liburutik harturiko materialek, emendatuekin batean egituraturik, taxu berria hartzen dutela diosku. Sarrionandiaren liburuen irakurleari lehendik ezagun egingo zaizkion sinbolo eta gaiekin batera beste zenbait ere azaltzearekin, bizitza bera da poema hauetan azaltzen dena, bere aniztasun osoan.
|
|
|
Irakurketa proposamen bat. Labayru, 1998) oraindainokoan Sarrionandiaren obra osoaren ikuspegirik zabalena eta ondo ehundua argitaratua du,
|
haren
ideia poetikoen azterketarako" harrera teoria" ri atxikitako metodologia erabiliz. Liburu honi dagokionez, bere ustez, bidaia liburuaren egituraren bizkarrezurra bada ere," poesia honen iturburuan dagoen deserrotzearen sentimenduaren ondorioa ere bada." (70 or.)" Poetak bilaketari ekiten dio, euskal literatura eta kultura lur agorrak eta panorama desolagarria" gertatzen omen zaizkiolako.
|
|
|
Poemotan aurki daitezke aurreko liburuetako zenbait irudi eta tematika: heroia eta
|
haren
heriotza, exilioa, marinel zaharra, itxaropena eta errebeldia, etorkizuneko herri proiektua, haurtzaroaren eta iraganeko euskal herriaren oroimena... Baina tematika berrien artean maitasuna eta lirikotasuna baloratzen dituzte kritikoek.
|
|
|
Horixe agertu baitu Lukuk, unibertso bat, esan nahi baita, giza geografia bat, ipuinez ipuin eta irakurketan aurrera egin ahala gure baitan birsortzen goazena. Garazi inguruak dira Lukuren geografia, eta hor bizi direnak nahiz horra etortzen direnak
|
haren
giza osagarria. Bestalde, kontatzeko moduan neurtua, mamitua, luzaz pentsatua, hizkeran, esaldien tenpoan, hor dago liburuaren meritu nagusia, nik uste.
|
|
|
Idazketa lau eta minimalista batean, doinu mantsoan, erretratu soziologikoa egiten duten albo istorioz inguraturik, oso atzean uzten du Non dago Stalin? dibertigarri
|
haren
marka." (Jakin 79)
|
|
|
Zarauzko Lanbide Eskolako sortzaile eta zuzendari izan zen fraidea hartu du oinarri horretarako Andoni Egañak,
|
haren
bi argazki ikusi eta gero. Francoren aurrean ageri da bietan Egañak eleberrian Frai Kandido deitu duena.
|
|
|
Lehenengo, atal bikoitietan zehar, Galán eta García Hernández Kapitainek zuzendutako Jakako altxamenduaren eta
|
haren
porrotaren disekzioa egiten digu Egañak, pausoz pauso, 1930eko abenduaren 12tik 15era (epilogo moduko bat gehitzen dio, hamaseigarren atalean); kapitulu hauetan hirugarren pertsona erabiltzen du narrazioaren gidari gisa.
|
|
|
Atal bakoitietan, ordea, lehenengo pertsona da nagusi, eta diskurtsuek 1960ra garamatzate. Ahots ezberdinek Frai Kandido Madrilera abiatu aurreko orduen kronika bitxia egiten digute, eta beti ere
|
haren
izaera, historia eta zioen gainean.(...)
|
|
|
Ariketa moduan biak irakurtzea gomendutuko nioke irakurtzale orori. Barojak erretrato laburra egiten du Galánena, zehatz eta motz kontatzen du
|
haren
matxinada. Ondorio politikoei berebiziko garrantzia ematen dio gainera.
|
|
|
Frantziaren alde borrokan, gerra
|
haren
ankerkeriaren oihala josteko erabiltzen ditu bi pertsonaia horiek gasteiztar idazleak. Bizirik irautea helburu bakar bilakatzen den uneetan gizakiak erakuts ditzakeen jarrerak ikusgai.
|
|
|
Belmonteren eleberriko Joanen antzera, Igantzi pertsonaia nagusiak pertsonaia ezberdin ugari aurkeztuko dizkigu,
|
haren
antzera alde batetik bestera dabilen gaztea baitugu hau ere. Beraz, bigarren mailako pertsonaia asko ezagutzeko aukera izango dugu.
|
|
|
Eta oraindik bere estiloa guztiz libre azaltzen ez bazen ere, liburu bikaina egin zuen Harkaitz Canok. Zati batzuetan pisutsua egiten zen, eta gehiegitan
|
haren
poeta jarrera, zoritxarrez, nabariegia azaltzen zen, baina, orokorrean, irakurlea harrapatu eta liluratzen zuen liburua zen.(...)
|
|
|
Bere gizatasun berezia Parisen erakutsi zuen, teologo bezala Elizaren goi mailetaraino ospe eta itzal eraginkorra lortuz eta ziurtatuz. Han zelarik hain zuzen, 1527 urtean, Rotterdam-eko Erasmok idatzi zion Luis Vivesi, honek Frantziskoren gizatasuna Inkisizioaren aurrean bitartekaritzat har zezan, zeren,
|
haren
anai Die gok ere heretikotzat joa baitzuen Erasmo.
|
|
|
Martin Azpilkueta(), Doktor Nabarro bezala ezagutzen dena dugu beste gizon gogoangarri bat. Aurrekoarekin lotuz, Salamancan Aita Vitoriaren hitzaldietara joaten zen eta bere ekintza eta lanetan
|
haren
eragina nabari du.
|
|
|
ONUko Adierazpen agiri
|
haren
lehen euskarazko itzulpena Nikolas Ormaetxea. Orixe, idazle bikainari zor diogu, zeinak argitara eman baitzuen 1949an Alderdi aldizkarian, izenburutzat Giza eskubide guztien Aitorkizuna jarriz.
|
|
|
Abertzaleek euskara politizatu dutela? Nork behartu zuen Espainiako eskola guztietan gaztelera soilik irakastea, Karlos III.ak bere Real Cédula de 23 de junio de 1768
|
haren
aginduz baizik. Agiri hori ez ote hizkuntzaren politizatzaile?
|
|
|
Historiaren agiriek erakusten digutenez, Austriar dinastiako erregeen jokaera bestelakoa izan zen. Euskararentzat abegi hobea zuten, zeren Isastik Compendio historial
|
haren
168 orrialdean zioenez, Karlos V.ak gogozko omen zuen euskara, eta nafar mandazainarekin izan zuen elkarrizketa jaso zuen (Mitxelenak, aipaturiko Textos arcaicos en 154 or. dakarrena, eta horrez gainera beste zerbait gehiago 106 orr.). Felipe IV.ak, bere aldetik, Juan de Isasi eibartarra hautatu zuen bere semeen, ayo?
|
|
|
esaldia, nork pentsa zezakeen arameera ez dakitenek euskaldunoi ere erantsiko zigutela? Francoren diktadura madarikatu
|
haren
denboran hamaika aldiz entzun beharra izan genuen.
|
|
|
Dantzarendeskripzioaegitendu,
|
haren
birak etamugimendu kiribilduaksugearenarekinparekatuzetakonparazioariparrafo osoaneutsiz.Irudiakhari harira datoz, hitzakezinhobekiekarrita;, sierpe, hitzaberariazsartuta dago, bestehainbattestuingurutanbezala, etakonnotaziobereziadu:
|
|
|
Euskararenklasikodenaldetik, FraiBartolomerengarrantziagogoanizanik,
|
haren
gurasoetaaitona amonenjatorria, etafamiligiroarenberrijakiteaegokiizangoda.
|
|
|
66 Esaterako, hileiburuzidaztendirenberrietan, Lazkaokokartularioan, Bartolome Markinakoadeladator:, eranaturaldelaVilladeMarquina?, bainabestenorbaitek(
|
haren
anaiaJosek, beharbada?) zuzendueginzuen, gainean. Echevarria, jarriz, 76.or.
|
|
|
Esandugunez, aurrekosermoiarenantzekoestiloadu.Edukia:1.Teresaren pentsamenduhandiak, goi goikoak, santuak... 2.Haren maitasun garra,
|
haren
egintzahandiak, eragozpenguztiakgorabehera: harenhanditasuna.
|
|
|
Kristau teologia, etaberezikiteologiamorala, daherriaren mahaira dakarrenjakia. Herriarenmahaira ekartzeko, jakina, herria elikatzekoerakoaizan behar;
|
haren
izaerara, mailaraegokiturikojakiespirituala.Beraz, euskarazzerbitzatua.
|
|
|
kietakoekfesta/ bestaerabiltzenbaitute; maiztasunhandikoada, gainera,
|
haren
lehenliburuantxitean piteanagertzendena.
|
|
|
Horretanerebadaalderikinprimaturikoliburuenetaeskuizkribuarenartean. Azkenhonetan, kontsonantehorietakoaskogaltzendira; behinetaberriroesan dugunez, eskuizkribua, fonetikaridagokionezbatezere, herrikoeuskaratikhurbilagodago.FraiBartolomereneuskararenezaugarriakematerakoan, ostera,
|
haren
liburuetakoakemannahiditugubereziki, etaezhainbesteeskuizkribukoak.Honi egindiogunsarreratxoan ematenditugudituenberezitasunaketainprimaturiko lanekinerkatuznabaridirenaldeak; bainairaizeanbizpahiruaipatukoditugu:
|
|
|
Horrelakoetan, bizkaierazko joerari jarraituz, ric erabiliko du eta ez instrumentala. Noizbehinka esapidearen bigarren osagaia absolutibo mugagabean jarri beharrean adlatiboan jartzen du; beste urrats txiki bat emanez, gaur egun
|
haren
eskualdean kaletik kalera, menditik mendira... entzuten dira, kalerik kale, mendirik mendi esapideen ordez:
|
|
|
Beheko adibideetariko azkenak, etagainera?, ?horrezgainera?...esan nahidu. Formaaldetik, endemasbehindakarsoilik; gainerakoguztietanendamas.Lokailu hau oraindik bizi bizi dago, ez
|
haren
eskualdean soilik, baita Bizkai eta Gipuzkoakoingurunezabalbateanere; denadela, euskaldunjantziekedojantzi ustekoekengaraizatendute, dirudienez, idatzizerabiltzeko...:
|
|
|
ez duela esan nahi artikuluak Euskal Herri osoarekinzerikusia duenik, baizik eta gaiak edo gertaerak loturarik ez duela Euskal Herrizkanpoko inongo eremurekin. Euskal Herriarekin zerikusia duen artikulu batek, hartara, Euskal Herri osoarekin zein
|
haren
parte batekin soilik izan dezake lotura. Geroxeagohelduko diogu Euskal Herria eta bere barneko eremu ezberdinen arteko alderaketari). Beraz, egunkariek gai hauen berri ematen digutenean, hurbileko kontuek garrantziairabazten dute (ezin bestela izan euskarari dagokionez, jakina; baina ez litzatekenahitaez horrela izan behar gainerako bietan).
|
|
|
Zentzu honetan, komunikazio askatasunaren gaineko legea etengabe osatzen, garatzen etaeraldatzen doan legea da. Arau berriak, batzuetan, oinarrizko legera bertara inkorporatzen dira, hauekere legeak diren heinean?; bestetan, berriz,
|
haren
xedapenen erreglamentuzko garapenak dira eta, hortaz, haren menpe daude, hori da, esate baterako, ikus entzunezko zerbitzuen editoreek programen aldetikbete beharreko zenbait baldintzaren kasua?, eta ez dira legean jasotzen.
|
|
|
Zentzu honetan, komunikazio askatasunaren gaineko legea etengabe osatzen, garatzen etaeraldatzen doan legea da. Arau berriak, batzuetan, oinarrizko legera bertara inkorporatzen dira, hauekere legeak diren heinean?; bestetan, berriz, haren xedapenen erreglamentuzko garapenak dira eta, hortaz,
|
haren
menpe daude, hori da, esate baterako, ikus entzunezko zerbitzuen editoreek programen aldetikbete beharreko zenbait baldintzaren kasua?, eta ez dira legean jasotzen.
|
|
|
...arbidean oinarritutako zerbitzuen lege babesari buruzko Artezarauek78, eta telekomunikazioak, ikus entzunezkoaren eta informatikaren arteko bat egitearen eta Irrati espektroaren gestioaren inguruko liburu berdeek79, digitalizazioa dela-eta egin beharreko zerbitzu berrien sustapena, baldintzapeko sarbidearen babesa eta espektro irrati elektrikoaren gestioaren inguruko arazoak ukitzen dituzte, baita
|
haren
inplikazioak ere. Aipamen berezia merezi du jabego intelektualaren auziak, zeren1993an satelite bidezko igorpenak arautzeko oinarrizko Artezarau bat ezarribazen ere, ez baita oraindik adostasunik lortu etorkizunean garatu beharrekoarauez80.
|
|
|
Zientziaren ospe erromantikoaren sustraiak, ikerketaren askatasuna, eskuzabaltasuna eta abar? zalantzan jarri dira, eta
|
haren
interes ekonomikopolitikoak agerian geratu dira.
|
|
|
Agiri biak, bai pasaportea eta bai Euskal Herritartasun Agiria, ASK erakundeak jaulki zituen. ...rabilera kanpaina osatua baino gehiago, dokumentuen balio sinbolikoa testimonialki azpimarratzea ez otezuen pentsarazten du, zabaltze egunaren hautuak agerian uzten duenez12 Pasaportearen kasuan, badaude bidaiatzeko erabilia eta onetsia izan deneko frogak, zenbaitzuk urte hartako oporretan mugetan erakutsitako dokumentu bakarra izaki.Dokumentuaren balio sinbolikoaren lekuko, orduko Egin egunkariak
|
haren
berrijaso zuen.
|
|
|
Nazioarteko jarduera ekonomikoentzako araudi egitura bat sortu izan dute estatu nazioek, eta banakako eragile nagusienetarikoak izaten jarraitu dute. Egitura politikohoriek, ekonomia globalari eusteko eta
|
haren
sekuritate sarea ziurtatzeko sortu dituzte estatu nazioek. Bai ordezkari ofizialek bai aferetako exekutiboek egitura horiekbeharrezkoak direla aitortu dute, haiek gabe merkatuek sortuko lituzketen emaitzakinork ez bailituzke gustukoak izanen.
|
|
|
Edward Carr (94: 243) historialariak zioen legez, estatuaren eta subiranoarenpertsonaren arteko identifikazioa zen aro
|
haren
funtsezko ezaugarria. Aferetakomundua, onibarren jabetza eta harreman politikoak bat garai hartan, gatazkak eta guduak ugaritu ziren.
|
|
|
Hau da, iraganeko monarka batek onetsitako eskubideen defentsan, estatu legeak erabili zituzten monarka
|
haren
oinordekoaren aurrean.
|
|
|
Bi burujabetasun mota eta bi jabetza mota ziren borroka horren emaitza. Bata, estatubaten gaineko burujabetasuna, monarkari zegokiona; eta bestea,
|
haren
jabetzen etaharen beraren pertsonaren gaineko burujabetza pertsonal mugatua, banakako pertsonari zegokiona. Menpeko herritarren populazio baten gaineko subiranotasuna izanzezakeen agintari batek, baldin eta askatasun pertsonala (potestas in se ipsum) etajabetza pertsonal pribatua (potestas in re) errespetatzen bazituen.
|
|
|
Bigarrena, gobernu bat izatea, hau da, jendartearen baliabideen esleipena finkatzeko edo haren gaineko eraginnabarmena izateko gai diren erabakiak hartzen dituen zentro bat izatea. Hirugarrena,
|
haren
ekimenen bitartez, jendeengan sustengu, identifikazio eta zintzotasun politikoak sorrarazteko gai izatea.
|
|
|
Grasset.1995). Mota guztietakoukazioak dira,
|
haren
iritziz, norberaren zein erkidegoaren balizko egitasmoenetsaiak eta, beraz, askatasunaren arerio zuzenak.
|
|
|
EHk proposatutako estrategia da, agian, errazena eta argiena hiruren artean:
|
haren
premisa da Euskal Herriak oinarri demokratiko bat behar duela, beren proiektuak defenditu eta gauzatzeko denek baldintza berdinak izan ditzaten. Gaur egungolege barrutiari ez dio baliotasunik ematen, Euskal Herria estatu burujabe bilakatzeko oinarri oinarriko ezintasuna duelako, batez ere; eta Batzar Nazional Eratzaileasortzea proposatzen du, trantsizioaren buruzagitza hartu eta barruti juridiko politiko nazionala presta dezan.
|
|
|
Psikoanalistaren hirugarren betebeharra: subjektuak bere gaitasunen araberajasan ditzakeen ondorio analitikoak
|
haren
eskuetan jartzea da psikoanalistaren ardura. Honek inoiz bultza lezake analista arrazoi terapeutikoengatik efektu analitikoak baretzera.
|
|
|
Badirudiakatsen bat dagoela gorputzaren esperientziak era psikikoaz, funtzioimajinarioaren bidez? lantzeko gaitasunean, haiei esanahi bat ezin emandakiekeelarik, hartara, hurrengo esperientzietarako erreferentziak eraikitzeko.Irudikapen psikikoak gidatu ez dituen bulkadak ezin dira behar den bezalakanporantz bideratu harreman edo erlazio baten bidez; aitzitik, bulkadek gorputza,
|
haren
organo eta funtzioak hartzen dituzte lagun, sintomak eta gaixotasunaksortzeko. Sintoma horiek ez dira tentsio muskular neurotikoen laztasunakeragindako bestelako sintoma somatikoekin nahasi behar.
|
|
|
Maila fisikoan, horrek uzkurdurakronikoen eta tentsioen ausentzia dakar gorputzaren gihar elementuetan, mugikortasun areagotu batek jarduera sorta zabalagoa ahalbidetzen baitu, baitaegoerei erantzuteko orduan malgutasun handiagoa ere(...) Uzkurdura kronikoekinposatutako eragozpen fisikoetatik libre egotea, beldur inkontzienteetatik askatutaegotea, horrek, eta horrek bakarrik? egingo du gizakia maitasunerako gai, hartara
|
haren
sentimendu sakonenak agresibitate indartsu batez adierazikodirelarik?. (Lowen, 1985, 35 or)
|
|
|
Naturaltasuna norberaren adierazpenaren araberakoa da. Pertsona bat zenbat etabiziago egon, hainbat eta naturalagoak dira
|
haren
mugimenduak. Gorputza espresiboa da berez, eta haren tonizitatea etengabe ari da aldatzen barne sentipen etasentimenduak adieraztearren.
|
|
|
Pertsona bat zenbat etabiziago egon, hainbat eta naturalagoak dira haren mugimenduak. Gorputza espresiboa da berez, eta
|
haren
tonizitatea etengabe ari da aldatzen barne sentipen etasentimenduak adieraztearren.
|
|
|
Horregatikezin izan ninduen sekula besoetan hartu. Eta nik
|
haren
lau hankak heredatu ditut, eta ez dut inoiz jakin neure haurrak besoetan hartzen?.
|
|
|
Gure gorputzaren kontzientziatik abiatuz, geure buruariburuzko irudi zein gogoetak sortzeko gaitasuna ere, geure nortasunaren euskarridugu. Gorputzaren esperientzia berriek eta mintzatutako eta jakinarazitako pertzepzio berriek norberaren berrantolaketa dakarte, norberaren baitan adieraztendena (sentipenak, emozioak, desirak, fantasiak...) toleratzeko, ulertzeko etaerabiltzeko gaitasuna, oraingo bizitzan
|
haren
adierazpen eta ekintza behar denbezala bideratzeko.
|
|
|
Atxikimenduaren helburu orokorra segurtasuna lortzea da. Atxikimendu irudiekin erlazio onak izateak, segurtasun sentimendua,
|
haren
gertutasuna izatekoportaera batzuk, eta beharrezkoa izanez gero, bere disponibilitatea agertuko duelaaldarrikatzen duen eredu mentala inplikatzen ditu.
|
|
|
haurren psikiatra gisa egiten zuen lanaren osagarrimodura, familiekin lan egiten hasi zen. 1957an familiaren zainketarakolehen zerbitzua, Family Mental Health Clinic, sortu zuen New York en.1960an Family Institute sortu zuen, New York en baita ere; N. Ackermanhiltzean,
|
haren
izena hartu zuen Institutuak, eta gaur egunera arteFamilia Terapiaren zabalkunderako foku nagusietako bat izan da.1961ean Palo Altoko Don Jackson-ekin elkartu zen, Familia Terapiarenaldizkari nagusia izan den eta oraindik ere baden Family Processizenekoa fundatzeko.
|
|
|
Eskizofreniarenetiologia faktore anitza (genetikoa, biologikoa eta ingurugirokoa) izateanzentratzen da oinarri teorikoa. Hiru faktoreon konjugazioak, psikopatologiaeskizofrenikoaren agerpena ezezik,
|
haren
berrerortzeak eta sendatzeak ereesplikatuko lituzke. Gizabanako, minberagarri?
|
|
|
batean sintoma psikotikoakagertzea, minberakortasun biologikoa gehitzean, bizitzako gertaerekgizabanakoaren babesak gainditzean edo gizarte sostenguak gutxitzean gertaliteke. Eskizofreniaren bilakaeran
|
haren
sintomak berpiztea ingurugirokoestresaren gehikuntzarekin garbi erlazionatua dagoela dirudi, bi estres motaidentifikatu direlarik: batez ere familia inguruneari dagozkion estres testuinguruaketa gaixotasuna baino denbora tarte labur bat lehenago gertatzen diren gertaeraestresatzaileak.
|
|
|
Historikoki gertaera honek berebiziko garrantzia dauka, izan ere, momentu hartatik aurrera bi gertakizun jazo baitziren: lehenik, giza sexualitateaulertzeko kontzepzio holistikoa eta
|
haren
azterketarako berezkoa duenepistemologia ia erabat deuseztu zen; bigarrenik, sexu aspektu ezberdinei buruzkoazterketak, jadanik sakabanaturik zeudenak, Estatu Batuetan jaso eta bilduzituzten. Horrela, Kinsey k, Master ek eta Johnson-ek eta beste zenbait autorekeragin erabakikorra izan dute XX. mendeko bigarren erdialdean giza sexualitateaulertzeko moduan.
|
|
|
Amarekin izandako harreman sinbiotikoa apurtzeagatik sortzen da hori, etaondorengo hutsunea betetzen ahalegintzeagatik. Bestela intzestua litzateke, hots, lotura hori berregiteko desira sexualizatzea; hori desira
|
haren
bigarren mailakoelaborazioa besterik ez litzateke.
|
|
|
Politikak, eta berezikikontzientzia nazionalaren harrotzeak, kita ezinezko zorrak eginak ditu Txillardegirengana. Eta, ondorioz, artikulugintzak, entseguak, iritzi idatziak, ezinbestekoadute
|
haren
sinadura. Hizkuntzalaritzari egin dion ekarria, ez dakit oraingo ikasleokdakizuen, baina ez baldin badakizue, irakasleen errua da.
|
|
|
Erdi etsita nengoela, azkenean, zerbait pertsonalagoidazteko ideia hurbildu zitzaidan, eta itolarrian dagoen naufragoaren antzera, azkenahalegin batean salbatuko ninduen oholari eutsi nion, bertara lapen erara itsatsiz.Horixe nuen irtenbidea: gauza guztiz subjektiboa egingo nuen, Txillardegiri berariburuzko neure bizipenak eta sentipenak kontatuz, eta, bide batez,
|
haren
bazterketasistematikoaren inguruko gogoeta egiteko aprobetxatuz.
|