|
2000
|
|
|
Baina, Joxe,
|
badakizu
zer gertatzen den. Batek eskua altxatzen duenean, gainerakoak ere berehala dira,
|
|
|
1930ean frontoi bat ireki zen Txinan. Zuk
|
badakizu
nolako borondate enpresariala behar den euskal pilota nora eta Txinara eramateko. Borondate ikaragarria behar da.
|
|
|
Batzuentzat besterentzat baino hobeak... Guk orduan
|
badakizu
zer beldur edukitzen genuen. Etxean ere elizaren mende egoten ziren denak, eta gurasoen aldetik egur pixka bat jasotzen genuen, apaizaren aldetik, berriz, kristorena:
|
|
|
Orain berdindu dira klase horiek. Gu, berriz, laborari semeak ginen,
|
badakizu
...
|
|
|
Bakarra etaosoa da, eta askapen politikak sortzen dituen beste posibilitate guztiak (printzipioz, infinituak) xurgatu egiten ditu, bere menpe ipiniz. Euskara ez
|
badakizu
, ez duzu inongolegitimitaterik askapen politikan parte hartzeko. Horrela bada, ezker abertzaleak, PNVren eskema historizista eta tradizionalistekin hautsi ondoren, bere politika besteelementu objektibo batekin lotzeko arriskua du:
|
|
|
–A, hori... Tira,
|
badakizu
, garai hartaz asko hitz egiten da. Hau izan zela, besteaizan zela.
|
|
|
Bitakora maitea:
|
badakizu
erraz emozionatzen naizela toki berri batera heldu eta nire ametsetan sortu nuen Eire haren tankera hartzen diodanean. Corken itsasoa sumatzen hasi nintzen, Killarneyn kolore biziak, eta orain, Dingle penintsulako Dingle herrian nagoen honetan, dena nahastu zait:
|
|
|
–Noski bada! Zuk ere
|
badakizu
pisura zenbaitetan etorri zela, eta arrastiren batean poteatzera irten ginen... Normal ibili zela esango nuke nik.
|
|
|
—Zerua eskaintzen didazu, etxeko andere, eta eskertzen dizut, baina
|
badakizu
ezen, obligazinoak hertsatzen gaituenean, lurreko zeru guztiak bazterrerat utzi behar izaiten ditugula, betikoaren igurikitzan —eta, eneganat jiraturik, segitu zuen—: Horrek, bertzalde, nik baino behar handiagoa du, bistan da...
|
|
|
" Jauna: nik ez dakit non dagoen egia, jaun Marcelek ote zuen edo osaba Joanikotek ote duen, edo aita Bartolomek, baina
|
badakizu
dagoen lekurat eginen nukeela, baldin non dagoen baneki, eta, bitartean, egin bedi..."
|
|
|
—Zaude lasai, zeren zorigaitza da Jainkoaren argirako bidea, eta zure osaba Joanesek eta Maddalenek ere urratu dute noizbait bide hori. Bitartean,
|
badakizu
: otoiz egitea da zure egitekoa; enea, berriz...
|
|
|
Eta nik amaren erran hura oroitzen nuen: " Bitartean,
|
badakizu
: otoitz egitea da zure egitekoa; enea, berriz...", eta nola gero isilik geratu zen hura, hari deus galdetu gabe.
|
|
|
Eta han ez zitzaizkidan Fortunaz mintzatu, baina Probidentziaz. Bai, badakit ezen solasaldi hura ulermolde zabalago batean hartu beharra nuela, eta enea zela hobena, ez zurea, baina jakin
|
badakizu
ezen gizon bakoitzak buruan duela bere gartzela, eta nik neure buruari Iruñako kolejioan ipini nizkion burdinak ez ziren nolanahikoak. Eta buruan preso nuen usoa —libertatearen usoa— ezin zitekeen buruko kaiola hartarik jalgi, ez hegalda.
|
|
|
lehenik, begiak zeruraino zabaldu zitzaizkion; gero, aitari behatu zion, esplikazione baten eske... eta, ohartu zenean ezen aitak irri etsi hura luzatzen ziola, erran nahi balio bezala: " Ene anaia hori ume bat duzu, eta
|
badakizu
, umeak beti umekeriak...", orduan irri egiterat deliberatu zen aita jesuita ere. Jesuitaren irria, ordea, ez zen aitarena bezalakoa izan, naturala eta bere berezkoa, baina behartua, zeren ete aitak baitzekien zer joko jokatzen ari zen, eta apeza, aldiz, guztiz zegoen jokoz kanpoan...
|
|
|
Izan ere, napolitarra naiz eta, napolitar guztiak bezala, odol beroa eta suharra. Eta
|
badakizu
ezen gehiegizko suak liskarra dakarrela, halako moldez, non, hala ibili izan bainaiz ni, liskarrez liskar, bizitza osoan... eta ez amaren kontseilu faltaz! Izan ere, zenbatetan ez ote zidan erran hark:
|
|
|
—Zu zaitugu etxeko jauna, Martin —ihardetsi zion amak—, eta zuhaurk erabaki behar duzu hori, baina ene iritzia jakin nahi baduzu, hauxe duzu: zure anaia, erlijioneaz denaz bezainbatean, leizearen ertzean dabil eta leizerat eginen du azkenean... eta Maddalenekin dabilen bezala ibiltzea, bertzalde, irain hutsa da etxegoiendar guztiontzat, zeren goia behearekin nahasten denean,
|
badakizu
...! Edo, ez al dakizu ezen zure anaia zaldiz ibiltzen irakasten ari zaiola Maddaleni, baita irakurtzen eta skribatzen ere, eta kasik emaztetzat balu bezala tratatzen duela han bere dorretxean...?
|
|
|
Bertzenaz,
|
badakizu
nola erraiten duten ezen goseak edo istanteko larrialdiak adimendua eta injenioa pizten dutela eta, nitaz denaz bezainbatean, baietz aitor dezaket, zeren pikaro bat bezala ari bainintzen —Amsterdameko portuan eta bertze portu batzuetan ezagutu nituèn pikaro haiek guztiak bezala, gehienak ere jokorat eta jan edanerat emanak, alferkeriarat eta arloteriarat, errietarat eta liskarretarat, edo s...
|
|
|
—Baina
|
badakizu
ezen zure nagusiaren alaba sendatzeko eta mirakuluaren egiteko, beharrezkoa dela norbaitek bere behatzaren oferendatzea... eta zu prest ez bazaude, eta nehor ez badago...
|
|
|
Badakizu, jaun André, ezen bertze gerla batean sarturik gaudela Europa osoan, austriarren eta borbondarren artean, Espainiako koroa dela kausa, eta
|
badakizu
, halaber, ezen gerla bakoitza liskar eta ondiko iturri bat dela, bertan denean bertan delako, baina berdintsu eta orobatsu gerta daitekeela kanpoan denean ere, nola gertatzen ari baitzaigu nafarroi gerla honetan: batetik, Nafarroatik iragan behar izaiten dutelako, aldian behin, soldaduek, beren joan jinetan zernahi hartzen eta ebasten dutela, armadaren —gizonen zein zaldien— hornitzeko; eta, bertzetik, nafar mutil gazteekin bete nahi izaiten dituztelako goi kargu militarrek beren jende faltak eta eskasiak.
|
|
|
Eta hura egin nuen eta are gehiago eginen nuen, baldin egoerak hala eskatu izan balit, zeren Jainkoa eta Erroma baitzeuden jokoan, Erroma eta Jainkoa, eta Jainkoaren borondatea baitzen Ha ren ohorearen izenean nork bere ohorea ere galtzea, baita hartarakotz betiko laguna salatu behar bazen ere, heresea zelako —eta, isilune baten ondotik hats hartzen zuela, erran zuen—: Gero,
|
badakizu
, aita hil zen, Mattin hil zen, eta zuk Iruñako jesuiten kolejiorako bidea hartu zenuen.
|
|
|
Eta aita Bartolome bere sermoietan erraiten hasi zen ezen Pagabasoko leizea zinez zela infernuko ahoa, zeren, ba ote zen froga argiagorik eta ebidentagorik, han berean zure aitari tigrearekin gertatu zitzaiona baino?; eta erran zuen, halaber, ezen infernuko aho hartarik jalgi zela Luthero, deabruen printze berria, urbiaindarren etsaia eta galgarria, izen bereko osaba Joanikoten txakurraren baitarat egiteko, zeren deabruek ahal hori baitzuten, gizonen baitan edo animalien baitan sartzekoa eta itxuraldatzekoa, nola ikus baitzitekeen ebanjelioan ere, hainbat etsenplutan. Gero,
|
badakizu
zer gertatu zen osaba Joani ko ten eta don Bartolomeren artean, noiz eta aita jesuitak txakurra eskatu baitzion osabari, bere izenean eta herritarrenean, eta noiz eta txakurrak bere menerat hartu baitzuen aita jesuita. Ha ren ondoren, sinetsirik ezen osaba Joanikot deabruak hartua zela, haren salatzerat bulkatu genuen aita Bartolomek eta biok hainbat herritar, babes osoa emaiten geniela.
|
|
|
" Ez nuen uste berorrek halakorik erran ziezadakeenik". Permatu eta entseiatu zen aita jesuita haren erremediatzerat, baina
|
badakizu
kontu horietan zer gertatzen den, zenbatenaz lohikeria nahasiago, hainbatenaz likitsago, zeren gure artekoak ez baitzuen jada erremediorik...
|
|
|
—Badakizu nola dauden gauzak, eta
|
badakizu
ezen isilpean bizitzea dagokizula urte batzuetan, kanporat joan nahi ez baduzu bederen, Kubarat, Perurat edo Espainiarat... Baina, zaude lasai, zeren bada hemendik bi egunetarat toki bat, mendi aldean dagoena, non bizi baitira indiar guti batzuk, guztiz fidatzekoak direnak, eta norat ez baita arimarik ere joaiten.
|
|
|
egun batean, jaun Ricardo Menesesekin ezkondu nintzen, bizi izan nintzen harekin sei urtetan seme alabarik izan gabe, alargundu nintzen..." Eta, isilune baten ondotik, erran zidan: " Beraz,
|
badakizu
ezen emazteki ezkondua izan nintzela eta ez zarela, halatan, ene bihotzeko ateak irekiko dituen lehen gizona izanen...", eta bertze irri hura egin zidan, zeinak baitzuen esperantzatik zuhurtziatik bezainbat. Eta nik, irri hartan harrapaturik, ihardetsi nion:
|
|
|
Eta hala igorri zion, finean, gutun ezagun hura Filipe II.ari, non bere hausturaren berri eman baitzion. Baina joko hura gaizki atera zitzaion, eta
|
badakizu
nola akabatu zuen azkenean, asasinaturik eta lau zati eginik, munduko traidorerik handientzat hartzen zutela —eta, berriro hats hartzen zuela eta behakoa gogortzen, erran zuen—: Baina hura ez zen traidorea izan:
|
|
|
Eguzkitakoak euritako bihurtzen direnean, bistan dira ondoreak: batetik, berehala hondatzen dira, eta bertzetik,
|
badakizu
: euria euriago oihal bustiaren azpian...
|
|
|
Bertzenaz,
|
badakizu
zein zen osabaren ametsa: libertatea.
|
|
|
Gero,
|
badakizu
, kapitainak bere kontseiluak eman zizkidan egunaren biharamunean, Bretainiako kostan zorigaixto hura izan nuen, untzia hondatu eta behatza galtzen nuela. Baina kapitainak ez zuen, orduan ere, etsitzerat egin, eta, hoberat egin nuenean, erran zidan:
|
|
|
—Hala da, bai, baina
|
badakizu
: batzuetan, kanpoko bozkarioa barrenaldeko tristura da...
|
|
|
Zeren eta, nola aldi batez zabaldu baitzen ezen sorgin zaharrari egiten zenizkion bisitetan bertze fabore batzuk ere eskaintzen zizkizula, orain bertze hainbertze zabaltzen ari baita, sorgin gazteari egiten dizkiozun bisiten alderakotzat. Ordea,
|
badakizu
zein izan zen gure tratua: Urbiaindik harat, itsas hegiko portu horietan, nahi duzuna, baina hemen ez, hemen ordena behar dugu, eta ordena iduriaren zaintzetik eta begiratzetik hasten da...
|
|
|
—Bai,
|
badakizu
—ihardetsi zion Domenicok—, eta nik ere badakit guztia, zeren eta san Frantziskok errebelatu baitit, eta hargatik nengoen, hain zuzen ere, zure etxera bidean, zure emazteak egun hauetan gure elizatik eraman duen erlikia dela kausa. Zeren eta jakin baitzenuke ezen erlikia batzuk ditugula, seme alabarik izan ez dezaketen emaztekien gutizia bete dezaketenak.
|
|
|
—Bi egunetako epea emaiten dizut inguruotarik alde egin dezazun: bertzela,
|
badakizu
...
|
|
|
Jauziaz ari naizela, ordea,
|
badakizu
, jaun André, ezen neure gogoak aise egiten duela jauzi leku batetik bertzerat, eta istant hartan ere egin zezakeela, Amsterdameko taberna hartarik Avignonerat, konparazione, nola azkenean egin baitzuen, zeren hark Mignon erran baitzuen eta neuri Avignon etorri baitzitzaidan bururat ezin xuxenago, umetan osaba Joanikotekin hitzekin jostetan aritzen ginenean bezala, nahiz eta badakidan ezen nekez ...
|
|
|
Ordea, amorioaren denbora bertze denbora bat da, eternitatearekin eta sekula gabeko sekularekin lotua dagoena, eta, nola behin eternitatea ukitzen duen lurtarrak uste duen, nahiz eta artean lurrean bizi izan, ezen betiko ukitu duela, eta ezin uler daitekeela, hartaraz gero, lurreko denbora bertze molde batean, hala uste izan nuen nik ezen ene arima kaio eternal bat bihurtuko zela egun guti batzuen buruan, eta hala ibili ahal izanen zela itsas gainean, akabantzarik gabeko hegaldi batean. Banuen, halarik ere, aitzinetik, Elbirarekin bizi izan nuen esperientzia, adierazten zidana ezen lurrean bizi zitezkeen eta zerurako bidean jar gintzaketen mementurik ederrenak ere euli farfailen hegoak eta haien hegaldiak bezain hauskorrak izan zitezkeela eta noiznahi den jar gintzaketela haiek, berriro ere, lurrerako bidean, nola gertatu baitzitzaidan niri neure lehen amorio harekin; haatik,
|
badakizu
nolakoa den amorioa, jaun André: hartarik libratzen garenean, uste izaiten dugu ezen ez garela berriro eroriko, zeren, zentzua berreskuraturik, ezinezkoa iduritzen zaigun; baina, noiz eta ustekabean berriro harrapatzen baikaitu, galtzen dugu bertze behin zentzua eta, zuriezina zuritu nahian, asmatzen ditugu zentzurik gabeko zentzugabekeriarik handienak, halako moldez, non bailirudike ezen zentzua galtzeari irizten diogula zentzuzkoen.
|
|
|
Gero ohituz joan naiz, larrututa ere hotel batera eramanen ez ninduela etsita. Halakoetan ordaindu beharra izaten da, eta
|
badakizu
eskuzabaltasuna ez dela zure lagunaren dohainetan. ," Hilezkorren Gordelekua" baino, edozein jatetxe izanen zen hobea, baina Ximurrari prezio berezia egiten diote mahai zapiak garbitzen baitizkie.
|
|
|
Hainbertzeraino non, hondarrean, nagusiak amore eman baitzuen, istorioak hemendik kanpora oihartzun izanen ote zuen beldurrez. Prentsan eta,
|
badakizu
.
|
|
|
Don de gentes,
|
badakizu
. Gizon integroa.
|
|
|
Beraz,
|
badakizu
ez naizela autorik erostera etorri...
|
|
|
Ulertzen dut. Zuk
|
badakizu
zer den pasioa?
|
|
|
Noski baietz. Fideista huts nauzu,
|
badakizu
.
|
|
|
Beti bezala esnatu zen Brown jauna goiz euritsu hartan, zortziak aldera, eta ezkongabea zenez eta bakarrik bizi zenez, inork ez zion esan azazkal haiek oso aldatuta zeuzkala, oso handituta, ez ziruditela, ez tamainaz ez formaz ez kolorez, bere eskuko azazkal berezkoak, azaz  kalordeak baizik; Brown jauna ere ez zen, noski, txikikeria hartaz jabetu, eta bulegoan ere, astelehena izaki, inork ez zion hitzik ere aipatu aldaketaz. Era berean, ez genuke ziurtasun osoz esaten jakingo baina
|
badakizu
baietz zenbat denbora igaro zen azazkalen aldaketatik azken eta erabateko itxuraldaketaraino; eman dezagun, hortaz, hilabete. Apiril osoa.
|
|
|
errepikatu zuen. Aitak ere apaiz nahi zuen izan gaztetan, baina
|
badakizu
... baserrian diru gutxi zegoen, eta eskuak mantalean igurtzi eta lapikoan zeukanari begiratu zion garai haietan urri zebilen dirua, eta diru ugari behar izaten zen gauza horietarako.
|
|
|
Gizon izan nahiak baditu bere aldapak, eta sei urterekin, gizon izan nahi duzula eta" nik ere artoa aletu nahi dut" esaten duzunean, ez dakizu zertara arriskatzen zaren, eta erantzuten ez baduzu,
|
badakizu
, ongi jakin ere, zure gizatasuna berriro ere erabat urrutiratu zaizula eta galdua duzula urtetarako.
|
|
|
Madrilera joaten bazara,
|
badakizu
non gauzkazun Estherrek, niri. Ah, eta etxera itzuli bezain laster, behar bezalako otordu bat egin.
|
|
|
Egin dudan isilunean, Patxiri ere erloju bat oparitu behar niokeela iruditu zait, elkarren hitzorduetara beti desorduetan hel  tzen garelako ziurtasuna izan dudalako. Gainera, bidaian zehar mutil bat ezagutu dut,
|
badakizu
... Eta egin dudan bigarren isilunean, aurrera nola jarraitu jakin ez, eta poltsotik Bostonen berarentzat erosi nituen folioak atera ditut.
|
|
|
Tira ba, ezer baino lehen, jakizu Bostonera, heldu, heldu garela, baina egundoko frufrua sortu zaigula hotelaren kokapena dela eta ez dela. Rakel, ostera, ez da larregi inplikatu;
|
badakizu
, laissez faire, laissez passer. Hala ere, bere burua nabarmendu ez arren, gizonek ondo erreparatzen diote, begi onez erreparatu ere.
|
|
|
Ez duzu sinetsiko, baina hilabete honetan ostera ere hasi naiz atzazalak jaten. Gainera, beharrean ibili, ibili naiz, baina kaskopelatu motel horren ondoan potrojorran jardun dut, eta
|
badakizu
hori onena dela pentsa eta pentsa egoteko. Eta a ze amorrazioa hartzen nuen etxera deitu, eta artean zure deia erantzungailuan ez bazegoen!
|
|
|
Larrutan egin ote duten jakin gura baduzu, jakizu baietz. Antza, Rubenekin pasatu zuen lehen gauean berba besterik ez zuten egin eta zuen arteko guztia kontatu zion, baina gero, zera, sukarraldi bat izan zuten erauntsiak harrapatu gintuen batean eta harrezkero dena hasiera guztiak bezalakoxea izan da,
|
badakizu
...
|
|
|
Kontua da Adelak ere ikusi zuela, eta bideoan grabatu zuela Dan Rakeli jaisten zelan lagundu zion, eta kontua da Adelak Dani txantajea egin gura diola material horrekin: antza, gidaria taldekideak arroilera eraman, eta itzulitakoan atzera dendan sartu denean, Adela joan egin zaio,
|
badakizu
, Estherrekin duen apustua irabaztera, baina, normala denez, Dan haserretu egin zaio, eta erotuta dagoela esan, eta gura duena egiteko mendekuaren bideo horrekin, berak Rakel furgoneta gainean lo egitera gonbidatu baino ez zuela egin. Futxo eta errefutxo!
|
|
|
Aspen herria igaro ondoko restop batetik, arratsaldeko laurak laurden gutxi. Ah, hemendik aurrera lehenago deitu dizut,
|
badakizu
: zuen aldean orain zortzi orduko aurrerapena dugu.
|
|
|
Of course, txatxita! Funerarian, sakelako telefonotxoaz gain, denok daukagu halako bat,
|
badakizu
: don hildakoei ez zaie ihes egiten utzi behar.
|
|
|
Ezagutzen nauzu, eta
|
badakizu
ni ez naizela uztarpean bizitzeko jaio, ez naizela maitasun domestiko horien zalea alegia aitortu zidan Patxik kafearen tenorean. Hala ere, jakin dezazun diotsut:
|
|
|
Ez dakizu bere gaiaren berri. Baina, agian, honen berri
|
badakizu
, liburuaren zentzua etikoa baita. Behin, hitzaurrean, orain agertu ez den esaldi bat jarri nahi nuen eta orain esaldi hori idatziko dizut lan honetan zure gakoa izan dadin.
|
|
|
Kara edo kruz pentsatu nuen txanpona airera botata. Kara ateraz gero, patuaren mandatua izango zen aurrera ez jarraitzea eta etxera itzultzea; halabeharrak derrigortuta bueltatuko nintzen... baina ez neure gogoz... duintasuna babestu behar nuen,
|
badakizu
. Kruz ateratzen bazen, aldiz, bidean aurrera jarraituko nuen.
|
|
|
Hartu egin nuen haietatik mordoska bat, jostailutzat. Ume kontuak,
|
badakizu
. Adreilu gisa erabiltzeko balio zidaten, etxetxoak eta egiteko.
|
|
|
Gerraostean errazionamendua zegoen gauza guztietarako,
|
badakizu
. Bakoitzak bere zedula zeukan, bere txartela edo agiria, beharrezko gaiak erosteko eskubidea ematen zuena.
|
|
|
Herri zintzo baten askatasun deunaz ari nintzan. Zuk
|
badakizu
hori, ez eizuz kontuak nahas.
|
|
|
Tolosan zaude, nirekin, Julen Lamarainekin, Egunkaria ko kazetari izandakoa... 1997an gaude,
|
badakizu
... Berpiztuta zaude...
|
|
|
– Pozgarria jat hori entzutea –irri egin zuen, poz hori agerian utziz– Lehen, gaztetan, tira,
|
badakizu
, mende hasieran, gaztelaniaz berba egiten neban sarritan ametsetan. Jakina, mitinak be halan izaten ziran gehientsuenak.
|
|
|
Hori gauza handia da! Eta
|
badakizu
nor nazen, zuk nitaz idatzi dozu, erreportaje zabala egin zenduan nire fusilamenduaren 60 urteurrenean, eta pentsatu dot...
|
|
|
Aitatxik, begirada harengana zorroztuz: " Badakizu", esan zuen,"
|
badakizu
zer dudan". Ivan atzera sofara zihoan; ez zen aitatxiren lehenbiziko atakea izan behar hura, ez ziren amatxiren lehenbiziko lamentoak izan behar haiek.
|
|
|
" Badakizu, bai", esan zuen aitatxik; eta begi hanpatuak Xanengan ipiniz: " zuk ere
|
badakizu
", jaurtiki zion. Xanek begiak oso zabaldu zituen.
|
|
|
Zer uste duzu, zuri horrek zer ekarriko dizu? Kondena igual igual beteko duzu"; aita doinu zuri, zital hura... puñal bat zen haren frase bakoitza; Xan ezpainak lotuta zegoen;" Etxezuriak", segitu zuen gizonak," lege onez eskaini zizun baimena aprobetxatuz ihes egin duzu;
|
badakizu
zer dakarren horrek... Eta hala ere, oraindik ez zaude zeharo galduta.
|
|
2001
|
|
|
Gero badago beste kontu bat: zu nonbait lanean hasten zarenean,
|
badakizu
zer jokaera duen" enpresa" horrek, eta orduan kazetaria horretara moldatzen da.
|
|
|
Eta zertan aldatu behar den gure kontatzeko modua zinemak indarra hartu duen honetan. Adibidez, film bat hasi eta bost minutu pasa baino lehen istorioa jada kokatua dago, eta
|
badakizu
zein den istorioaren arazoa. Nobela klasikoetan berriz, pasa ditzakezu 40 orrialde deskribapenetan.
|
|
|
Eta zuk
|
badakizu
itxaroten?
|
|
|
Garzoni berari esan nion: " Espetxera bialduko nauzu, baina
|
badakizu
ez nauzula inola ere epaituko". Epaiketa egitea oso konplexua da.
|
|
|
Herria» astekaria irakurtzen duzu, edo ikusten bederen, euskaldun hori? Irakurtzen nahiz ikusten baduzu,
|
badakizu
; eta ez baduzu, jakizu, hasera haseran baduela astero astero sailtxo bat, beti neurri berekoa, lehen orriaren ezkerraldean, eta haren azpialdean bi letra hauek agertzen direla askotan: «E.L.» Emile Larre duzu xigortu xigortua.
|
|
|
|
badakizu
nolako fama duten... Inmak adibidez nahiago ditu langileak, «badakizu ikasleek nolako fama duten, dena txikituta uzten dutela...».
|
|
|
(Gaira itzuliz) Zuk ez
|
badakizu
Tomasi galdetu diogu.
|
|
|
Ikuspuntu guztiak, ulertzen? Kazetarion objektibitatea,
|
badakizu
....
|
|
|
Hegan egiten ez
|
badakizu
, arranoari irakatsiko zenioke hegan.
|
|
|
(JESUSi) Zuk
|
badakizu
marrazten?
|
|
|
Etorri nahi duzunean,
|
badakizu
–zure etxean zaude...
|
|
|
Ez da berdina,
|
badakizu
, Mirenen eta nire artekoa gehiago da adiskidetasuna...
|
|
|
(Zurikerian, baxu) Batzuetan oso exigenteak dira jainkoak,
|
badakizu
.
|
|
|
a. Barkatu,
|
badakizu
... (e) n?
|
|
|
Edo, autobusaren zain zaudelabaten bati esatea: Barkatu,
|
badakizu
Arrigorriagarako autobusa irten den. Edo horrelako zerbait. Bestea laguna edo ezaguna bada, normalean ez diogubarkatu edo horrelakorik esango.
|
|
|
Zelan erabiltzen da. Barkatu,
|
badakizu
... (e) n??
|
|
|
Hurrengo goizean esnatu bezain} aster, itsas labarrera joan zara,
|
badakizu
ez dela inor egongo baina ez duzu Abelio ahaztu nahi. Zuhaitz azpian eseri zara eta atera berri den eguzkiari begira gelditu zatzaizkio.
|
|
|
Askotan egoten zara ispiluaren aurrean amaren antzik duzun pentsatzen, aitonak maiz esaten baitizu zuri so den bakoitzean ama ikusten duela. Horrelakoetan beti negarrez hasten da aitona eta zuk ere negar egin nahi izaten duzu, baina jakin
|
badakizu
hobe dela haren magalean eseri eta besarkatu, osterantzean egun guztia igarotzen baitu leihoan bere Dolores agertuko den itsaropenarekin: zain.
|
|
|
–Ez, nahiago dut zure eskuek egindako bufanda janztea. Tira, Ales,
|
badakizu
zenbat gustatzen zaizkidan horrelako gauzak. Ales...
|
|
|
Larunbat eguerdian. Zorionak, Miren, eta barkatu zure urtetan ez deitzea, baina
|
badakizu
, despistatu hutsa naiz, ahaztu egin zitzaidan, izan ere, hurrengo egunean azterketa bat neukan. Lasai, erantzun nion urduri eta triste, berdin dio, benetan, berdin dio.
|
|
|
Isilune bat. Baina, esan du,
|
badakizu
.
|
|
|
Ertzainak ordurako bere lehengo irribarre segurua berreskuratu du ordea. Badakizu zer gertatzen den, zuzendu zaio Tasiori aitatxoren tonu ulerkorrean, batzuek ez dute sekula ikasten, azkarregi gidatzen beti, beti, eta gero horrelakoak gertatzen dira, sorbaldak altxatu ditu, eta gainera apur bat edanda bazoaz, bada,
|
badakizu
. Isilik geratu da une batez.
|
|
|
Tomas eta biok egon gara alemanaren txaletean. Eta
|
badakizu
zelakoa den alemana.
|
|
|
–.. erretratuak egin behar genituela eta;
|
badakizu
zelakoa den alemana. Erretratu bat normal egin dugu, elkarri helduta.
|
|
|
Eulalia andreari bidaliko diola esan digu. Eta
|
badakizu
zelakoa den Eulalia andrea.
|
|
|
Marcos Lisboan zegoen Romarekin, horregatik ari ziren Maria eta Lucas telebista ikusten arratsaldeko bostetan, bestela paseoan ibiliko ziren hirurak, uda zelako, eta oporrak," baina
|
badakizu
, gazteak", eta" ondo egiten dute", eta" ondo egiten ez badute ere, honezkero eginda izango dute egin beharrekoa, han, Lisboako hotel batean, ezkonduta egon ez arren". Edo are diabolikoagoak diren kanpin batean.
|
|
|
Berrogei bat urteko gorbata sartu zen trenean, nazka aurpegia nabarmenduz eta" kotxea tailerrean daukat,
|
badakizu
" argitu zion ondoan zuen ezezagunari, egia absolutua jakin gabe gera ez zedin. Ondoren, Bere Kotxearen marka, modeloa eta ezaugarri behinenen zerrenda zehatza eman zion, ahalmen analitiko txalogarriz.
|
|
|
Indian bidaia egitea jende berriarekin adiskidetu eta toki berri eta zoragarriak aurkitzea da. Ingelesez mintzatzen
|
badakizu
, ez duzu sekula mintzakidearen faltarik izango. Europarra zarena berehalaxe ikusten dute eta zure bizitzaren berri jakiteko irrikatzen egoten dira.
|
|
|
‘Ozonoaren imitazioa da,
|
badakizu
, hor gain gainean hamaikaren bat kilometrora ozono geruzan dugun zuloaren ordez hemen ozono kontzentrazioa simulatzea otu zitzaigun... ’
|
|
|
‘Ez dut Josuren gutuna irakurri, ’ gezurra esan dut. ‘Bikoteei horixe gertatzen zaie,
|
badakizu
. Gorputz bat apartatzen hasten da besteagandik, lehenengo laztanak, gero irribarreak eta gero keinuak apartatzen dira.
|
|
|
‘Eta
|
badakizu
kolpe bakoitzarekin uhin zirkuluak sortzen direla uretan... ’
|
|
|
Filosofia soinua izango du hitzak, baina
|
badakizu
beste diskotekak eta tabernak itxi ondoren zabalik geratzen delako esaten diotela horrela, eta ez dela eguzkia jalgi arte itxiko.
|
|
|
‘Managua guztiak daki, baina
|
badakizu
zer pasatzen den, estatu kolpea gertatzen denean presidentea da enteratzen azkena... ’
|
|
|
Ontzi ugari dago kaian. Izena
|
badakizu
eta, zeure enbarkazioan aurkituko duzu:
|
|
|
‘Orain,
|
badakizu
zer pasatzen zaion? ’ dio zipoteak bere ingeles lainoan. ‘Ez du bere burua ezagutzen.’
|
|
|
Baina
|
badakizu
, border crosser, pasaporte faltsurik gabe ez zaizula mugarik inon zabalduko.
|
|
|
Ez ditut gauzak bere onetik atera nahi, Vaclav, baina uste dut zeure burua engainatu nahian zabiltzala... Zuk
|
badakizu
ez garela inongo bidegurutzetan nahastu.
|