|
2002
|
|
|
Nik ahaleginak egin nitinan. Izan ere,
|
badakin
umetatik zer beldur izan diedan injekzioei. Egun batean, gainera, amets bat izan ninan.
|
|
2003
|
|
|
Segurtatu igerian ez
|
dakiten
umeek adinaren araberako txalekoa edo antzeko salbamendu elementua jarrita daramatela, gorputz osoa azalean baina, batez ere, burua uretatik kanpo mantentzea erraztuko diena.
|
|
|
–Bai, Txomin –erantzun dio amak– Hik
|
badakik
umetan ez nuela ikasteko aukerarik izan. Hik, berriz, asko estudiatu duk, eta asko irakurtzen duk, baita Marxen eta Leninen liburuak ere.
|
|
2004
|
|
|
Izan ere, zortzi hamar urteko haurrek badakite nola jaiotzen den ume bat, baina ez dute informazio gehiegirik. Denek
|
dakite
ume hori amatxoren tripa barruan dagoela jaio aurretik, eta beraiek ere horrela egondakoak direla, baina batzuetan hor bukatzen da beren informazio guztia. Eta liburu honek horri buruz hitz egiteko aukera ematen die bai gurasoei, bai irakasleei.
|
|
2005
|
|
|
Mesedez, e! Irakasle hainbeste urtean ibili, eta ez
|
dakizu
ume hori zu baino antzezle hobea dela. Gezurretan ari da! .
|
|
2006
|
|
|
Ez zuen jasaten auskalo zein mendetako baserritar apokrifoz janzteko ohitura hori, agian historialaria delako eta gauza horiek oso gaizki eramaten dituelako; guk, jakina, harekin bat egiten genuen, eta sekulakoak esaten genituen blusei buruz, farolen prozesioari buruz eta Andre Mari Zuri zikinari buruz ere. " Ez
|
zakiat
umerik izango dudan inoiz, baina zin egiten diat ez ditudala inoiz baserritarrez mozorrotuko", aldarrikatzen zuen Xabik, eta guztiok topa egiten genuen horregatik.
|
|
|
Bestela nekez uler daiteke ume txiki elebakar euskaldun askok" no" rako duen joera. Euskara besterik ez
|
dakiten
ume txiki askori, izan ere, beren euskara hutsezko jario etengabe horretan, harrigarriro," no" hitza isurtzen zaie behin eta berriz. Dena euskaraz esan, eta" ez" esan behar dutenean:
|
|
|
Alegia, superheroi guztien aliantza genukeela.
|
Badakit
ume inuzente baten ametsaren tankera duela ideiak, eta esatea egitea baino askozaz ere errazagoa dela; baina zer eginen diogu, hala iruditzen zait niri.
|
|
|
Nire barne gogoek ez dute logikarik, sistemarik. Ume batenak baitira nire barne gogoak, nortasun zein izaera
|
jakinik gabeko
ume irrazional batenak.
|
|
2007
|
|
|
" Arre! Arre, amatxo!", oihukatzen zion, hizketan juxtu juxtu
|
zekien
ume txiki hark, berak, erori ez erori, gora egiten zuen bitartean.
|
|
2008
|
|
|
Proba hori ume askori aplikatu ostean, adin kronologiko
|
jakinetan
umeek ondo erantzun zezaketen galdera kopurua zehaztu zuen. Hala, adimena adinarekin aldatu egiten dela adierazteaz gain, adimenaren garapena neurtzeko tresna egoki bat prestatu zuen.
|
|
|
" Ez dut ume hori nahi"; baina litekeena da, Hermann Berlinera heldu zenean, nahi gabe, ume baten bila ibiltzea.
|
Jakin gabe
ume bat zela behar zuena.
|
|
|
Eta asteburua izango zen, telebista aurrean patxada ederrean geundela gogoratzen baitut. Jakin,
|
bagenekien
umeak, eduki, eduki nahi genituela, baina, artean, gaiari behar den seriotasunez hitz egin gabeak ginen. Eta udaberriko eguerdi parte hartan, Larraitzek zera galdetu zidan:
|
|
|
Hori da duela gutxira arte euskal eskoletan ia kasu guztietan gertatu dena: gaztelaniaz (gehiengoaren hizkuntza, alegia) baino ez
|
zekiten
umeek euskara ikasten zuten (hizkuntza gutxitua). Orain, berriz, alderantziz gertatzen da hainbat ikaslerekin:
|
|
2009
|
|
|
Bitoriano, Arantzazura joana, kostata baina integratua, makina bat negarrez eta pozik bizi da han, haurrek egiten duten bezala. Erdararik ez
|
dakien
ume tontoa (nota txarrak, kurtsoak errepikatu beharra), erdaraz jabetu ahala mutiko listo bilakatu da, gogotik, goitu, da kultura berrian, gaztelau eta kristaua?, mutikoa urtez urte erlijiozko jaieran, goituz?
|
|
|
Elkarri begira gelditzen dira segundo batzuez,
|
badakite
umea GERMANena izan litekeela.
|
|
|
ALIZIA deseroso ez
|
baitaki
umearen aita zein den.
|
|
|
LEONOR.
|
Badaki
umea berea izan zitekeela?
|
|
|
ABEL:
|
Badakit
ume horrekin ze lotura daukazun. Lehendik ere hitz egin dugu askotan.
|
|
|
JOANA. (Maitekor) Ez eman garrantzirik.
|
Badakizu
umeak nolakoak diren.
|
|
|
Nik ez
|
dakit
ume hori bereziki berezia den ala belaunaldi berriek hain eskura duten Interneten mundu horrek txoratu egin dituen guztiak. Amona nekagarria eta astuna izango zen, bai, halakorik egongo da munduan, baina iloba?
|
|
2010
|
|
|
Nik malgutasunez bizitzen
|
dakien
umea nahi dut, ez errutinaren morroia.
|
|
|
Sekula ez zen ausartu Anninari ezer galdetzen eta gutxiago konturik eskatzen, eta horrek neurri handi batean gaizkide sentiarazten zuen. Hark lagun modura kontatutakoa baino ez
|
zekien
ume hartaz, zerutik eroritako oparia bezala agertu zitzaiola abere artean. Besterik ez.
|
|
2011
|
|
|
Henryk lan ona dauka, baina Australiako bizimodua oso garestia da. Gainera,
|
badakizu
ume batek zenbat gastu sortzen duen?
|
|
|
Beraz, jakin
|
badakite
umeentzako ikus entzunezkoak, ideiak, irakaskuntzak eta balioak bultzatzeko baliagarriak izan daitezkeela, eta helduak horietaz baliatzen direla hezkuntza prozesuan. Gazteen ustetan, pertsonaien jarrerak edo ekintzak baliatzen dituzte gurasoek umetxoei zer egin behar den irakasteko:
|
|
|
Frankizien negozioak eta haiekin etorriko diren zinpeko guardak orokortu gabe daude artean, zinpeko guardak furgoi blindatuetan bakarrik ezagutzen ditugu oraindik, film noiretako glamurra iradokitzen dute eta ez hogeita bost urte geroagoko erruki mileurista. Filmetan ikusita soilik
|
dakite
umeek pizza bat zer den, fotokopiak luxu kosmikoa dira, ez da hain erraza gauzak kopiatu eta multiplikatzea, ez da hain erraza, erraza ere ez batere, multikopistak erabiltzen dira oraindik, tintaren toxina sarkorragoa da, makinaz idazten dugu eta makinaz idazten dugunean ikatz orria jartzen dugu folioaren azpian, dokumentu garrantzitsuen kalko orriak izateko tipula orrietan, ditxosozko kalko orri... Bandoaren kontrako irrintzia baino zerbait gehiago delako oraindik kontrabandoa, ofizio bizi bat eta kartzelara joateko arriskua.
|
|
2012
|
|
|
" Ikastolaren alde egiten dudan lana umeari onuragarri zaiola ikusteak bete egiten nau. Araba Euskaraz jaia dela-eta, elastikoak saltzera edo dena delakora joan beharra dagoenean ere,
|
badakizu
umearen onura nahi duzula, hark material hobea, aukera handiagoa izan dezan saiatzen ari zarela, dela gela bat egokia izateko, dela beste ezertarako". Txikitandik jaso duena, amaren aldetik jasoa, ondorengoen esku jartzen ari da Maria Amurrio Berroeta ikastolaren administrari lanetik.
|
|
|
Jendea eskuzabala da, are gehiago egoerak larriak direnean, eta jaio berri bat tartean badago zer esango dizuet. Ez
|
dakit
umerik duzuen baina ez baduzue jakizue horrela dela.
|
|
|
–
|
Badakizu
umea etorri izan balitz pozik egongo nintzela eta Aner beste nuela, baina ez dakit zergatik konplikatu behar dugun geure bizitza. Josebak besoak ireki zituen. Ainhoak garbitzeari utzi zion une batez eta senarrarengana jiratu zen, baina blusa eskuetatik askatu gabe.
|
|
|
Eta zenbat aldiz egon naizen liburu mordo bat esku bakoitzean jarri eta besoak zabalduta, minez, etxera joan aurretik? Nik ikusi dut espainolez ia hitzik ez
|
zekien
ume bati euskaraz hitz egiteagatik nola sartu zion lapitz bat buruan maisuak, zulo galanta egin zion. Guk torturadoreak izan ditugu eskolan.
|
|
|
IKERNE. Ai,
|
badakit
umea ondo dagoela, baina... berarekin joan behar nuen?
|
|
|
Horrek dirua atera nahi dizu. Nola
|
dakizu
umea Estepanena dela benetan?
|
|
2013
|
|
|
JON: Ez
|
daki
ume hori berea dela, ezta?
|
|
|
INES. Ez? ez dakit Germanek zer asmo duen, ez
|
dakit
umea seme alabatzat hartuko duen edo, baina nik ez dut egingo pausorik.
|
|
|
Adimen testa ume askori aplikatu ostean, adin kronologiko
|
jakinetan
umeek ondo erantzun zezaketen galdera kopurua zehaztu zuen. Hala, adimena adinarekin aldatu egiten dela adierazteaz gain, adimenaren garapena neurtzeko tresna egokia prestatu zuen ere.
|
|
|
—Hik ez
|
dakin
umeari titia ematea zer den eta iseka egin nahi izan zion berriro lehengo iraintzaileak. Atsoantzua, Atsoantzua!
|
|
2014
|
|
|
kontaturik,
|
badakit
umetan erdal esaera bitxi batek zer pentsa ematen ziola. Erlijioko egiak eta aginduak adierazteko orduan, Elizak sarritan hizkera zaharkitua erabili izan du9, eta horrela, hamar aginduetako batek, bosgarrenak, gure Gabriel erabat aztoraturik eduki omen zuen luzaro. izan ere,. No> hurtar?, ohiko jendeak, berba jaso horren ordez, robar> ez beste darabilelako, berak agindua, no> untar?
|
|
|
Proba hori ume askori aplikatu ostean, adin kronologiko
|
jakinetan
umeek ondo erantzun zezaketen galdera kopurua zehaztu zuen. Hala, adimena adinarekin aldatu egiten dela adierazteaz gain, adimenaren garapena neurtzeko tresna egoki bat prestatu zuen.
|
|
|
gero gehiago edo gutxiago hazi daiteke, eta une horretan altueran gainditzen duten beste batzuk baino altuagoa da, eta alderantziz. Nola
|
jakin
umea altua ala txikia izango den. Kalkulagailu zehatzagoak Irudia:
|
|
|
– Ez
|
dakit
umeek ez ote duten beste zerbait nahi –esan du Izaskunek– Patatak eta solomoa akaso.
|
|
|
Aitari begiratu dio orduan, bekainak, begiak, ahoa, ilea nahastuta dauka. Ezin da
|
jakin
umeak zerbait ulertu duen ala ez. Negarrez hasi da, gero eta intentsitate handiagoz...
|
|
|
Wallace?
|
Badakite
umeek?
|
|
|
|
Badakit
umeekin geratu behar duzula.
|
|
|
|
Bazenekien
umeak zetozela.
|
|
2015
|
|
|
Ez dago ondo nik esatea, baina Iñakiren jaiotzarekin sentitu nuen ni neu neure baitatik haruntzagoko animalia nintzela. Nire azal eta haragietatik, zati batek egin zuela alde, eta nirekin edo ni gabe, ez zegoela
|
jakiterik
ume hartatik zein gizon osatuko zen gerora. Mendian behera botatako harria zela iruditu zitzaidan gure semea.
|
|
|
Albertok ez zion kontatu nahi izan xehetasunik, Ostaizkak bazekien Markelekin hitz egin zuela eta honek
|
bazekiela
ume bat bidean zela, besterik ez. Ostaizkak bere senar ohiari deitzea erabaki zuen.
|
|
|
Panorama honekin zer egingo dugu? Noski, nik ere
|
badakit
umerik gabe askoz lasaiago biziko ginatekeela, askoz erosoago, libreago, hitz batean. Baina zer arraio egingo dugu, Leire?
|
|
|
eskolarena. Euskaraz besterik ez
|
zekiten
umeak gaztelaniaz hitz egitera behartuta zeuden, zigortu egiten zituzten bestela. Debeku eta zigor horiek bertatik bertara ezagutu zituen arabar baten lekukotasuna ere badaukagu.
|
|
|
Ni umeen irakaslea naiz, baita ama ere... Orduan,
|
badakit
umeek nola erreakzionatu dezaketen. Nire esperientziaz baliatu naiz kontzertuak emateko.
|
|
|
Gauza bat da misila botatzea kalea libre egonda horrela jarraitzea itxarotea eta beste gauza da jaurtitzea
|
jakinda
umea okerrenean hilko dela, eta onenean larri zaurituko dela.
|
|
2016
|
|
|
ez
|
dakigu
umeak neurtu ere egiten ote duen
|
|
|
Joseba, hura ikusita, azkar joan zitzaion laguntzera, baina emakumeak esku batekin apartatu zuen. Berak ez zuen inor behar, berak oso ongi
|
zekien
umea eramaten. Josebari nabarmenagoa egin zitzaion alkohol usaina.
|
|
|
Esan nahi dugu,
|
Badakizue
umeak ditugula eta 18 urte betetzea nahi dugula.
|
|
|
Ez du umerik, ez
|
daki
umeak non, han gauzak erortzen direla!
|
|
2017
|
|
|
Dominak handiak ziren, eta elkarren kontra egiten zuten talka neska ibiltzen zenean. Bizi zen herrian inork ez zuen horrenbeste dominarik; beraz, guztiek
|
bazekiten
ume bereziki zintzoa izan behar zuela.
|
|
|
Ez
|
dakit
ume, horren inguruan esamesa franko dago. Nire amak errandakoak, bertze lagunei aditutakoak, bertzerik ez dakit, gauza garbirik ez!
|
|
|
Amatxi eta Maddi bera. Amatxik bere biloba bereziaren pista jarraitzen zuen egun batean bai eta bestean ere, hark jakin
|
baitzekien
ume hura ezusteren bat emateko jaioa zela, eta Zubieta inguruak berandu baino lehen ez zekien nola aztoratuko zituela. Bestea Maddi bera zen, zeinak nahiz eta egun hartan entzundako ahotsak sortutako beldurra hezurretaraino sartu, iyoteak urrutiagotik modu berezi batean bizitzen, sentitzen, jarraitzen baitzituen.
|
|
|
Denek zekiten. Apaiz bat eliza batetik munduaren beste puntara bidaltzen zutenean denek
|
zekiten
umeez abusatzen zuelako zela edo emakumeren batekin zerbait izan zuelako bestela. Eskandalurik ez eragiteko egiten zen hori.
|
|
|
Euskaraz argitaratuta dagoen haur literaturan zentratuko gara.
|
Badakigu
ume euskaldunek beste hizkuntza batzuetan ere irakurtzen dutela, baina erabaki dugu gure ikerketarako corpusa euskarazkoa izatea. Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako adin tartea hartu dugu kontuan:
|
|
|
Hura da inporta zaion gauza bakarra. Dasha etsita dago,
|
badaki
umeak ez duela merezi bera bezalako ama galdu batek eskainiko dion bizimodu tristea, eta horregatik onartu du erruleta mortalean parte hartu eta bere azken tiketa jokatzea. Partida zikin honetatik bizirik ateratzen bada hamabi mila euro emango dizkiotela agindu diote, eta diru horrekin Bilbotik ospa egin ahal izango du, bere jaioterrira, Lituaniara itzultzeko.
|
|
|
Neuromito ezagunen artean aurki daitezke, besteak beste," umeak inteligentzia mugagabea du"," burmuinaren %10a baino ez dugu erabiltzen"," umeak esponjak dira", eta" umearen lehenengo urteak kritikoak dira". Alabaina, egun, soberan
|
dakigu
umeen inteligentzia ez dela mugagabea, baita burmuinaren eremu guztiak erabiltzen ditugula, baina horren da lasaigarria pentsatzea gure seme alabak jenioak direla potentzian eta garatzen ez badute gaitasun hori, irakaslearen ezgaitasunagatik da, noski; beste mitoei dagokienez, egia bada ere burmuina plastikoa dela, egun badakigu bizitza osoan zehar mantentzen duela gaitasun hori eta, horrenbestez... Gauzak horrela, metodo pedagogikoak ez dira benetakoak edo onak berritzaileak izate hutsagatik, berritzaileak dira benetan onak direlako; eta metodoak benetan dira onak ume eta gazte bakoitzari behar duena eskaintzen diotenean, ez berriak izateagatik.
|
|
|
Nire euskara kaxkarra da animali emeen araldiaren izen ezberdinak ez dakizkit ez dakit susara zer den gaur ilargi betea dugun arren ez dakit zer den amodioa gehiegizko argi honek txarki eragiten dit eta esnarazi nau ez dut inoiz ere bostortz hitza erabiltzeko aukerarik izan eskuarea zer den ere ez
|
dakit
umetan aitona sarde beteka belarra ekartzen ikusia naizen arren landareak laborarien lan tresnak ardi mota ezberdinak niretzat landareak, tresnak eta ardiak dira
|
|
2018
|
|
|
Horren jakitun ziren parkeko langileak, eta jostailuzko kaskoak prest zituzten txikienentzat. "
|
Badakigu
umeentzat oso deigarria dela gure lana. Kamioietan joaten gara, soinu handia ateratzen dugu, argiak eramaten ditugu...
|
|
|
Lehentasun maila gorenekotzat hartu behar dira baita euskarazko hiztun elebakarrak, adibidez, euskaraz baino ez
|
dakiten
umeak, edota erdaraz komunikatzeko gaitasuna murriztua duten adineko pertsonak. Pazienteari begirako osasun arretaren ikuspuntutik, paziente horiei kalitateko arreta bakarrik eman ahal zaie euskaraz artatuak izateko aukera eskaintzen bazaie.
|
|
|
Lehentasun maila gorenekotzat hartu behar dira euskaraz baino ez
|
dakiten
umeak, edota erdaraz komunikatzeko gaitasuna murriztua duten adineko pertsonak.
|
|
|
Jakin egin behar, zer pentsatzen ote zegoen elizgizona, malkorik ez ikustean, semetxoaren hileta egunean zuriz jantzirik zegoen ama baten begietan. Baina berdin zion; hark ez
|
zekielako
umearen heriotza, une labur arin arin bateko kontua zela. Hurrengo goizerako, zisne eder eta galant bat izango zelako haurra, ez zuen zertan negarrik egin, hark edo bestek bestetara uste izan arren.
|
|
|
Euskarak badu umeen hizkuntza garatua eta ederra. Gure gurasoek eta haien gurasoek
|
bazekiten
umeei nola zuzendu, eta euskaraz egiten ziguten beti. Eta orain ez bakarrik kalean edo tabernako komunetan, geurean ere, etxean ere, itoak nagusitu zaizkit:
|
|
2019
|
|
|
Gurasoen beldurrek eta erreakzioek ere oztopatzen dute maiz sexualitatea eskolan lantzea. Hezitzaileek esaten digute,"
|
badakit
umeen arteko jolasak direla, baina emazkidazu argudioak, gurasoak datozenean azaldu diezaiedan umeen jakin min sexuala naturala dela".
|
|
|
Eta asteburua izango zen, telebista aurrean patxada ederrean geundela gogoratzen baitut. Jakin
|
bagenekien
umeak eduki, eduki nahi genituela, baina artean gaiari behar den seriotasunez hitz egin gabeak ginen. Eta udaberriko eguerdi parte hartan, Larraitzek zera galdetu zidan:
|
|
|
Yamwezi mutikoa esnatuko zen amari deika. Amonak
|
bazekien
umea kontsolatzen. Abilezia itzela zuen berak asmatutako ipuinekin nerabearen burmuina atoan biltzeko.
|
|
|
–Nirekin zegoen; zu ume txikia zaintzen ari zinen?. Ordurako
|
banekien
ume txikia neu nintzela. Amak hitz horiek zurrun aditzen zituen, haizea zuhaitz adarretan balitz bezala, baina alabaren oroitzapena zebilkion buruan eta horrek esaten zion irribarre egitea hari traizioa egitea litzatekeela.
|
|
|
Unsplash 7 Kartoizko arrautza ontziek bigarren eta hirugarren bizitza harrigarriak dituzte.
|
Bazenekien
umeentzat gazteluak eraikitzeko buztin masa bat sortzeko busti ditzakezula. Baina hemen ez da dena amaitzen.
|
|
|
Logikoena ni umeekin geratzea zen. Josean gizon ona da baina ez
|
daki
umeak tratatzen. â" Ohikoa gizonengan", edo antzeko zerbait esatera nindoan, baina Merzedesek ez zidan horretarako betarik eman eta honela jarraitu zuenâ:
|
|
|
" Abazuzien beldurragatik" esan ordez babazuzien beldurregatik jartzeak babak gogoratzen dizkio," elur zurien beldurragatik" esango balu, Berbelitzek ulermenaren auzia konponduko luke agian, baina elur zuria, erredundantzia izateaz gainera, ez da babazuza. Harri latzaren beldurragatik jarriko balu, harriren polisemiak ekibokoa eragin lezake, ez
|
dakigu
umearen irudimena auskalo zein harrobitara joango litzatekeen. Txingor ere pasatu zaio burutik, baina Berbelitzek baldarkeria latza egingo luke erritmoarekin, bost silabako hitz deklinatu bat, abazuzien?
|
|
|
Euren izenak oihukatuz pasatzen dituzte euren jolasaldiak. Baina, horrekin batera, osasuna zaintzen dute kirolaren bidez.
|
Badakigu
umeen obesitate maila %15ekoa dela estatuan, eta, gainera, portzentaia hori hazten doala. Beraz, horretan ere lagungarria da kirola.
|
|
2020
|
|
|
"
|
Badaki
umeak hitz egiten. Apur bat bai?
|
|
|
Egun batean itzartu, kalera irten eta jakin gure herrian inor ez dela heroinaren erruz hil. Eta
|
jakin
umeek herriko plazan olgatzeko modua dutela xiringarik aurkitu barik.
|
|
|
Hankatxoak mugitu zituen pozik eta glu glu batzuk eskaini zizkidan. Argi gutxi zegoen arren,
|
banekien
umearen jertsearen eta artilezko haur oinetakoen koloreak ere bat zetozela.
|
|
|
–eta etenaldi bat egin ondoren gehitu du–: Zuk
|
badakizu
umeak nola egiten diren?". Teresak sorbaldak altxatu ditu.
|
|
|
Gizon haiek bi ahari amorratuek bezala talka egin dute, eta elkarri helduta borroka egiten dute, itsu; edonork esango luke tenientea negarrez ari dela, bestea jipoitzen duen bitartean, edo, gutxienez, intzirika ari dela, kolpeak saihestu eta ostikoak eman edo jasotzen dituen bitartean. Borrokan ez
|
dakien
ume batek beste baten kontra joka ari denean bezala zotin egiten du. Handiagoek egurtzean ume txiki batek egiten duen bezala.
|
|
|
Neskek eta mutilek aparte ikasten zuten noski, eta nesken maistrak betiere bihozberagoak izaten omen ziren; mutilenak, berriz, zein baino zein ankerragoak. Euskaraz besterik ez
|
zekiten
umeentzat euskara debekatua zegoen, nahiz eta gazteleraz tutik ere ez ulertu: ez ulertzeagatik zerbait gaizki egiten bazuten, egurra; euskaraz hitz egiteagatik, egurra; edozer gauzagatik, egurra.
|
|
|
umeak. Eta ez da izaten amek ez dakitelako, ez
|
dakigulako
umea ez den beste ezertaz hizketan, askok hala uste badu ere. Parkea da amak elkartzen dituena, alegia, umeak, eta bakoitzak berea duelako elkartzen dira:
|
|
|
Bere irakasteko modua ezohikoa da, baina
|
badaki
umeak nola tratatu.
|
|
2021
|
|
|
13.10.7.2c Dena dela, mugagabetasuna markatzeko modu bat ematen digute itzuli horiek. Adibidez ume bat esaten badut, ziur
|
dakit
umea izan dela ateko txirrina jo duena, adibidez; baina umeren bat esaten badut, gauza ez dago hain garbi: nik ume bat izan dela uste izan nezake, baina beharbada beste norbait izan da.
|
|
|
Baina oraindik urte eta erdi baino ez da igaro. Ez
|
dakigu
umeek etorkizunean arazoren bat garatuko ote duten. Elkartean ebidentzien aldekoak gara, baina COVID kasuan, arazoa da ebidentzietan baino gehiago urgentzian oinarritu behar dugula.Oso eremu labainkorrean ari gara.
|
|
|
«Harrera ikasgeletan murrizketa asko egin dituzte». Katalanez eta gaztelaniaz ez
|
dakiten
umeentzako tresna dira gela horiek: arreta berezia jasotzen dute ordu batzuetan zehar, katalana ikas dezaten.
|
|
|
Generalitatearen borroka handiena Disneyrekin izan da, ordea, diru publikoz ordainduta ere, konpainiak ez zuelako katalanezko bikoizketarik egin nahi.«Estatu bakar batean ere ez ditugu bi bikoizketa egiten» argudiatzen zuten. Azkenean baina, multinazionalak men egin zuen; Oñatin zein Lekeition, erdaraz ez
|
dakiten
umeak Raya y el último dragón ikustera eroango dituzte gaur gurasoek, Bartzelonakoek Raya i l' últim drac ikusten duten bitartean.
|
|
|
" Ume gutxi dituzuenez...", baina indarguneak ere badaude. Denok ezagutzen dugu elkar,
|
badakigu
umeak nolakoak diren. Familiak ere ezagutzen ditugu.
|
|
|
Eztabaidak erudituak izan ohi ziren. Robbiek ez
|
zekien
umeen hizkera erabiltzen, ez baitzuen sekula halakorik entzun. Ez ziren benetako elkarrizketak izaten; hori baino gehiago, gogoeta kimu bati bere kabuz ernatzen uzten zioten, eta gero miresmenez begira egoten zitzaizkion adarrak botatzen zituen bitartean.
|
|
|
Bere zabalean. â Gehiago ukitu nau
|
jakiteak
umeak eskolako komunetan sartzen direla elkar besarkatzera ezkutuan. ⣠Agindutakoaren kontra.
|
|
|
Ez
|
zenekien
ume bat nola hazi.
|
|
|
Endredatu eta beldurtu baino ez ditugu egingo, eta, gerora, eskubidea dena pribilegiotzat hartuko dute, ezinbestean. Umeak maskararekin ibiltzera derrigortzea,
|
jakinda
umeek oxigeno gehiago behar dutela eta birusak eurengan ia ez duela eraginik (hori diote ikerketarik gehienek), astakeria itzela da, krimena ez esateagatik. Baliteke kasu horretan ere Amnistía Internacional ek umeen eskubideak urratu egin direla esatea etorkizunean, eta orduan ere eskuak burura eroango ditugu, berandu.
|
|
2022
|
|
|
Gizarte arauek komunitateko kideen portaera indibidual edo kolektiboa baldintzatzeko ahalmena dute. Hartara, euskaraz
|
zekiten
ume zaintzaile (guraso, aiton amon edo bestelakoak) gehien gehienak beren ardurapeko umeei euskaraz egiten hasi zitzaien, nahiz eta (askotan) beste helduekin erdaraz jarduten zuten.
|
|
|
Itsutzeraino. Gipuzkoako zenbait lekutan
|
badakit
umeei hauxe esaten zitzaiela, duela urte batzuk, herriko futbol talde batean entrenatzen hasten zirenean: edozein ekiporen kamiseta janzteko baimena zuten, Athleticena eta Real Madrilena izan ezik.
|
|
|
″Etxetik ateratzerakoan, euskaraz bizitzen jarraitzeko kultur eskaintza zaindu nahi izan dugu beti, baina gure herrian ez da erraza izan, eta gure seme alabak eta gu geu euskaraz bizi ahal izatea oso zaila da″ Kexu da hilean behingo euskarazko zinema emanaldia eskasa delako. ″Egun, euskaraz
|
dakien
ume eta gazteen ehuneko altua da, zorionez, eta ume eta gazteen kultur eskaintza, eskutik joan litzateke″ Helduendako eskaintzak ere bide bera segitu lukeela gaineratu du. ″Egia izan daiteke euskarazko kultur eskaintzek jende gutxiago jasotzen dutela, baina ohitura sortzeko, eskaini egin behar da.
|
|
|
Hitzak ahotik atereaz batera une hori beste noizbait bizitakoa duela jakin du. Ez
|
daki
umeak taloa hartu aurretik edo ondoren gailendu zaion errepikapen sentsazio aztoragarria, apenas iraun baitio lipar bat Déjà Vu ak. Haustura bat sentitu du eta erdibitu bezala egin da.
|
|
|
Baserriaren proiektua haurrak izatea erabaki zutenean sortu zen. Militanteak ziren, bai ama eta bai aita, eta
|
bazekiten
umeen zaintzak denbora irentsiko ziela. Oso praktikoak izan ziren.
|
|
|
Josuk esaten zidan ondo esnatzen zela. Nik
|
badakit
ume txikiak titian lokartzen direla, titiarekin esnatu, eta izatekotan, horren ondoren daudela prest pertsona batekin uzteko. Zerbait puskatu zitzaidan barruan.
|
|
|
Normalean ez dago intentzio txarrik, baina kontuz horrelakoekin. Ez
|
dakigu
ume horren istorioa zein den.
|
|
|
Josebaren ikara aurpegia dut gogoan. Emaginak korrika etorri ziren, orroengatik
|
bazekiten
umea jaiotzear zela.
|