|
2000
|
|
|
" Gaur osteguna da, udazkenean gaude, bi liburu aurkezten dira, munduak aurrera darrai eta ez daukat goserik oraindik.
|
Zer
dela-eta orduan kezkatu?".
|
|
|
Hik zer dakik, ordea, bizitzaz?
|
Zer
, oinazeaz, alaen horrek".
|
|
|
Zenbat dira?
|
Zer
nahi dute gugandik. Zer gelditzen da guk ezagutu genuen hiriaz?
|
|
|
Zer nahi dute gugandik?
|
Zer
gelditzen da guk ezagutu genuen hiriaz. Non dira senideak eta lagunak?
|
|
|
Ahalik eta azkarren baina libratuko naizen jakin gabe, bide ertzean gelditu dut autoa.
|
Zer
egin behar dudan ongi jakin gabe, autotik irteten naiz arnasestuka. Atzetik datozkidan autoak geldiarazi nahi nituzke, bazterrera daitezela esan.
|
|
|
Eta, gainera, arriskuaz jabetuta ere, babesleku aproposean ote nago ni neu?
|
Zer
abantaila dut nik, hortaz, arduragabeki aurrerantz dihoazenekiko. Nola jakin non eta zenbaterainokoak izango diren metaforaren ezuste mingarriak?
|
|
|
Nola jakin non eta zenbaterainokoak izango diren metaforaren ezuste mingarriak?
|
Zer
egin. Zer egin hil edo biziko zalantza izugarri honen tenorean, ziur badakit zeruak diola luzaroan eutsi zama astun horri?
|
|
|
Zer egin?
|
Zer
egin hil edo biziko zalantza izugarri honen tenorean, ziur badakit zeruak diola luzaroan eutsi zama astun horri?
|
|
|
Zigarro bat piztu nuen eta itsu batek esan zuen: "
|
Zer
gertatzen da?, zer gertatzen da?". Inork ez zuen eran  tzun eta airea lazgarria egin zen.
|
|
|
Beste zigarro bat piztu nuen, eta une hartantxe itsuak ahots lakarrez errepikatu zuen: "
|
Zer
gertatzen da?, zer gertatzen da?". Nire gainean zegoen Debekatuta erre  tzea kartelari erreparatu nion, eta itsuaren eztenkada jaso nuen; erretzea ari zitzaidan debekatzen.
|
|
|
Zergatik, ordea?
|
Zer
zela-eta merezi nuen halako kondenarik. Aberatsa eta boteretsua al nintzen akaso?
|
|
|
Gauzak horrela, lehenbailehen jarri nuen egitasmoa martxan.
|
Zer
xume baina sotil bat zen, militarretik gutxi eta poetatik asko zuena. Gorrotoak begiak itsutzen zizkidan.
|
|
|
Itsuak, munduko ostia txar guztiarekin, esan zuen orduan: "
|
Zer
gertatzen da?, zer gertatzen da?". Eta hala ondorioztatu nuen itsu hark nik baino hobeto ikusten zuela, eta lelo hura kontrazeinu garrantzitsu bat zela ezbairik gabe.
|
|
|
Konforme nago psikiatrarekin.
|
Zer
besterik pentsa nezake. Psikiatrak lotura estua ikusten du.
|
|
|
Orain badakit zer den ozeanoa.
|
Zer
besterik pentsa nezake. Barka bezait ahalkea.
|
|
|
Ez zuen, hala ere, txintik esaten.
|
Zer
egin jakin ezean, sabai aldera begiratu nuen atzera; orduan konturatu nintzen: bozgorailutik beherantz, hormatik herrestan, musika haria zetorren, suge bat bezain isil gordean, gizaseme adintsuaren leporaino.
|
|
|
Ba al dago gudurik urdin goi ederrean?
|
Zer
dela eta zer dela, galdetu ala ez, buruaz dioena bai eta buztanaz ezetz? (ahatea).
|
|
|
Baina han eta hemen galdetu nuelako badakit ororen gurariz, oroz eskas ibili zela beti, azeri aseezinaren antzirudira.
|
Zer
gertatu zitzaion egun hartan. Nora joan ote zen?
|
|
|
Bulegoko lankideek soilik?
|
Zer
egin behar nuen lehen lehenik. Erruduna bilatu?
|
|
|
taxitik ama eta alaba jaitsi ziren, larritasun begibistakoz, eta, ekipajea harturik, etxeko ezkaratzean barneratu ziren.
|
Zer
zela-eta ezusteko aurrerapen hura. Zergatik itzuli ziren ia astebete lehenago, taxisez gainera?
|
|
|
Okerrago oraindik.
|
Zer
egin nezakeen, baina. Hasteko, lasaitu.
|
|
|
Ez zen posible.
|
Zer
egin nuen, bada, atzo, igandea, egun osoan zehar edontziak eta ez jasotzeko. Ez al nintzen bada, beti bezala, etxean egon?
|
|
|
askatasuna.
|
Zer
da, orduan, moda berri barren huts itxurati nazkagarri hau. Nor engainatu nahi dute gure heroi berri txiotxiolari sasijainkotuek?
|
|
|
Zer arrazoibide eskainiko du?
|
Zer
koartada. Taxistak ere barre egiten dio dakarren planta xehetuari, baina oharkabean argudiatzen dituen zuribide ero edo fantastikoei.
|
|
|
|
Zer
diozu. Zer dirudizu?
|
|
|
Zer diozu?
|
Zer
dirudizu?
|
|
|
|
Zer
egin dizu Aita Santuak, gizona?
|
|
|
|
Zer
da karka izatea gaur egun, Henrik?
|
|
|
|
Zer
da zoriona, Guisfre?
|
|
|
|
Zer
ahaztu nahi duzu, Smart jauna?
|
|
|
|
Zer
ahaztu nahi duzu, John?
|
|
|
|
Zer
da heriotza, Bruce. Zer zentzu du heriotzak, Bruce?
|
|
|
Zer da heriotza, Bruce?
|
Zer
zentzu du heriotzak, Bruce?
|
|
|
|
Zer
zentzu du gure biziak, John Smart?
|
|
|
|
Zer
nahi duzu. Eseri edo zutitu?
|
|
|
Eta, Cacace jauna?
|
Zer
moduz gabiltza?
|
|
|
|
Zer
, hala?
|
|
|
Arrozoi duzula.
|
Zer
da erbestea. Itzultze amaigabea.
|
|
|
Esku hori da urak ukitzeko, uren zirkulutan galtzeko.
|
Zer
da, bada, esku bat. Tximista.
|
|
|
Zergatik?
|
Zer
zela-eta. Ezin zuelako hitz egin, gor mutu zelako.
|
|
|
egina zegoena desegitea.
|
Zer
egiten zuen hark, azken finean, bulegoan ere. Hitzez ematen zitzaizkion poemak eta aforismoak eta aginduak marrazkien bidez desegin, deseraiki.
|
|
|
Eta segida batean konturatu zen lehen ez zela hain antiklerikala, errespetuzko zer bat gordetzen ziola elizari, gurasoengandik jasotako ohitura bati zor zitzaion begiramen hotza, eta sinestuntzat zeukala bere burua, sinestun eszeptiko samartzat; baina, orain?
|
Zer
ziren irain haiek eta gorroto haiek. Ez al zuen orain Jainkoa sinesten?
|
|
|
Eta hil ondorengo bizi betikoa?
|
Zer
irizten zion aborto terapeutikoari. Zer, eutanasiari?
|
|
|
Zer irizten zion aborto terapeutikoari?
|
Zer
, eutanasiari. Onartzen al zuen heriotz zigorra?
|
|
|
Noragaldua sentitu zen une batez, hala ere, Brown jauna, zein arrastori jarraitu ongi ikusten ez zuela.
|
Zer
egin behar zuen orain. Zer egin behar zuen has zedin arte?
|
|
|
Zer egin behar zuen orain?
|
Zer
egin behar zuen has zedin arte. Berez etorriko al zen, besterik gabe, ala berak ere aktiboki esku hartu zuen?
|
|
|
Horiek ez zitzaizkion, noski, teleikusleari ardura, eta arduratzen bazitzaizkion ere, ez erakustearekin konpontzen zen arazoa.
|
Zer
zela eta erakutsi behar zitzaizkion, bere gordintasun guztian, anfiteatroko gertaerak. Nori ardura zion, egiaz, musker, ostruka, olagarro edota lehoi inurriarekin amaitu izana?
|
|
|
Nola ulertu behar zen usapal guztien hilketa?
|
Zer
adierazi nahi ziguten moraleja horren bidez. Hil egin zela amodioa?
|
|
|
Zergatik bortxatu zuten anfiteatro osoan zegoen sirena bakarra?
|
Zer
adierazi nahi ziguten ekintza arbuiagarri horrekin. Gu ere, azkenean, bortxatuak izango ginela?
|
|
|
Ez al zekiten, akaso, zinpeko zaintzaile haiek basiliskoa Satanas berbera zela, zeinak, paradisuan ezkutatuz, Adan eta Eba engainatu baitzituen?
|
Zer
onik espero genezakeen, bada, piztia pozointsu harengandik?
|
|
|
Nortzuk ziren aldean nituen gonbidatuak?
|
Zer
egiten zuten han. Lagun ziren ala etsai?
|
|
|
Eta zer eskain ziezadakeen halako une larri batean nire jakinduriaren altxorrak?
|
Zer
, esperientziaren zamak. Zer, Mallarmé adiskideak esan bezala, liburu guztiak irakurri izanak?
|
|
|
Zer, esperientziaren zamak?
|
Zer
, Mallarmé adiskideak esan bezala, liburu guztiak irakurri izanak. Laster batean izan nuen erantzuna mihiaren puntan.
|
|
|
Ezinezkoa delako maitasuna gizakion artean; maitasuna ez delako existitzen; debekatua zaigulako maitasuna, jatorriz.
|
Zer
da guretzat, ordea, maitasuna. Nik oso argi daukat:
|
|
|
Estasi uneak.
|
Zer
den une goxo hori. Maitasuna ordezkatzen duen istant zoriontsu efimeroa.
|
|
|
Harri eta zur gelditu zitzaidan begira, nire mehatxua ulertuko ez balu bezala. "
|
Zer
esan dut nik, bada, zure gainean, jakin badaiteke?", bota zidan txoro txoro. Eta jarraian, hitza hartzeko betarik ere eman gabe:
|
|
|
Orduan ulertu nuen gaizki juzgatu nituela gonbidatukidearen hitzak eta keinuak, eta ni ez ninduela ezagutzen, are gutxiago, beraz, nire iragana; eta ulertu nuen, era berean, ni ez irain  tzeaz gainera, neuk iraindu nuela koitadua, halako sofrikario latz bat aitorrarazteagatik.
|
Zer
egin gizaseme haren ohore zanpatua atzera jasotzeko. Ez neukan beste irtenbiderik.
|
|
|
Zeren, egia izanik ere, zer egin zezakeen urkamendia zain zeukan emakume koitaduak?
|
Zer
egingo genuke gainerakook une latz azkenaren atalasean. Ez al zen hura, sakon sakonean, programa hari eta bizitzari eta, batez ere, botereari barre egiteko modu sotil baina txit eraginkorra?
|
|
|
Hiru piztia haiek hil bazituzten, izango zuten arrazoi pisuzkoren bat zinpeko zaintzaile zintzo haiek.
|
Zer
arraio! Eta non zegoen orain, bada, basiliskoa?
|
|
|
Ez nuke, hala ere, hemen eromenaren laudoriorik egin nahi batik bat, laudorio hori aspaldian egina zelako, idazle holandar batek eta dotore asko gainera; soil soilik eskatu nahi nizuke, irakurle maitea, adinak ematen dituen pribilejioez balia  tzeko baimena, modurik arrazoizkoenean betiere, gehiegikeriarik gabe.
|
Zer
axola dizu, egiaz, nire lizentzia txikiak. Aldatzen al du horrek zerbaitetan kontakizunaren moldea edo nondik norakoa?
|
|
|
Ez al da beti tirania boterearen arma bat izan?
|
Zer
axola dio eguzki ala euri, tiraniak beti bere legea ezartzen duenean. Zer, lekuak nola duen izena, leku guztietan tiraniaren borreroek izen bera badute?
|
|
|
Zer axola dio eguzki ala euri, tiraniak beti bere legea ezartzen duenean?
|
Zer
, lekuak nola duen izena, leku guztietan tiraniaren borreroek izen bera badute?
|
|
|
Eta Deere jauna?
|
Zer
zen Deere jauna, aldiz. Bada, lehoi bat zen:
|
|
|
Eta, horren segidan, adierazi zuen bera ez zela bizi izan, ez zelako bere buruaz oroitu nahi. "
|
Zer
oroigarri izan dezaket neure buruaz?", galdetu zion erretorikoki bere buruari, eta galdera hori aprobetxatu zuen lehen aipatu dizkizuedan astakerien berri emateko. " Zer oroit dezaket nire iraganaz?
|
|
|
" Zer oroigarri izan dezaket neure buruaz?", galdetu zion erretorikoki bere buruari, eta galdera hori aprobetxatu zuen lehen aipatu dizkizuedan astakerien berri emateko. "
|
Zer
oroit dezaket nire iraganaz. Keniako matatuetan dozenaka hildako utzi nituela bide bazterretan edo zuhaitz lerdenen kontra zanpatuak, eder ba  tzuen truk?
|
|
|
Bada, begiradan, hizketa moduan, orrazkeran, eskuen dardarizoan, besoetan zintzilik gelditzen zitzaizkien orratzetan.
|
Zer
lortzen zen horrela. Errespetua, programarekiko begirunea.
|
|
|
Eta gogoan al dituzue Afrikan egin zituen bihozgabekeriak?
|
Zer
, bada, orduan. Bada, orduan, programako arduradunak hori egiteko ere kapaz zirela, noski.
|
|
|
Nola iritsi zen haraino?
|
Zer
gertatzen ari zen han. Galdera horiek guztiak niretzat gorde eta, Armando Bonilla ez asaldatzearren, disimuluz, platera ondo ondo garbitu eta eraztuna iren  tsi nuen.
|
|
|
Nola zekiten haiek nire kastitatearen berri?
|
Zer
zekiten hil zitzaizkidan zazpi andregaiez. Eta haien eskakizun intimoez eta nire erantzun puruez?
|
|
|
Eta haien eskakizun intimoez eta nire erantzun puruez?
|
Zer
zekiten nitaz. Eta orduantxe konturatu nintzen:
|
|
|
Segituan ohartu nintzen langintza ezinezkoa zela hura.
|
Zer
egin, orduan. Ez zegoen beste aukerarik:
|
|
|
Banitatearen izana arintzearren, bat edo bat aipatzeari egoki deritzot: Udazkenetik badator karabana erraturik, Apunte eta azkurak eta Urliaren eskuak, olerki liburuak; Eldarniotan, ipuin sorta eta
|
Zer
gerta ere, nire nobela oso amaitu gabea, azken hau, erabaki berri dudanez, sekula argitaratuko ez dena. Ikus dezakezun bezala, irakurle, letren erresuman sartu izana nire lotsagabekeriaren eskutik zuri dezaket soil soilik, eta egun zabaltze urdin bat bezain argia da ez naizela ni deitua izango Parnasoko ezti gozoak dastatzera.
|
|
|
Hori esanik, beste irudi bat egin zuen habanoaren keaz, irudi triste bat; eta, jarraian, eta ni umilatzeko asmo huts hutsarekin, krokodrilo sugejalearen irudia egin zuen alegia, ke irudigintzan non plus ultra modura hartzen den artelana, bikain egin ere, aitor dut; esan beharrik ez dago keinu jostalari fribolo honekin ikusle den denak patrikaratu zituela, atzera, Otsotzarmendi jaunak, eta txaloz eskuak txikitu beharrean aritu zitzaizkiola guztiak, Deere izan ezik, ezin konta ahala minutuz.
|
Zer
egin nezakeen nik egoera nola zegoen ikusita. Zer egin nezakeen nik erantzun txandarik ere ez banuen?
|
|
|
Zer egin nezakeen nik egoera nola zegoen ikusita?
|
Zer
egin nezakeen nik erantzun txandarik ere ez banuen. Saia al nintekeen, akaso, esaten kez egin zuen irudia ez zela guztiz perfektua?
|
|
|
Saia al nintekeen, akaso, esaten kez egin zuen irudia ez zela guztiz perfektua?
|
Zer
onura ekarriko zidan salaketa horrek. Zertarako esan behar nien aurkezle zein ikusle astazakil haiei hiena hura ez zela hienaz mozorroturiko gizaseme bat, bene benetako hiena bat baizik?
|
|
|
Merezi al zuen orain xehetasunak zehatz mehatz azaltzen hastea?
|
Zer
irabaziko nuen saioarekin. Halakoxeak bururatu zi  tzaikidan trumilka galderak eta dudak, eta, aurrerantzean isilik egotea erabaki nuen neke handien ondoren, isilik dagoenari ez zaiolako inoiz errurik egozten.
|
|
|
Eta koadernoari begira, atzera: "
|
Zer
abaila har dezake labezomorro batek, Morena andrea. Zein ezizenez bataiatu zuten Tiberio Klaudio Neron, Morena Andrea?".
|
|
|
Ez nien noski gainerako gonbidatuei ene beldurren berri eman.
|
Zer
esan behar nien, gainera. Mozorroak ezkutuan bezala elkar trukatzen zituztela?
|
|
|
Eta beldur da.
|
Zer
arrazoibide eskainiko du. Zer koartada?
|
|
|
|
Zer
dira malko horiek. Ez al daukate zure begiek limpiaparabrisarik?
|
|
|
|
Zer
gertatzen zaizue. Ez didazu ba esango, gehiago saiatu nahi zenukeela, eta laguntzeko?
|
|
|
Ezin nituen maisuaren hitzak ulertu.
|
Zer
zen haren esku zegoena. Ni oraindik gehiago kizkurtzea, beharbada.
|
|
|
|
Zer
moduz, Anjel, galdetu zidan Migelek klasetik irten nintzenean.
|
|
|
|
Zer
gordetzen zenuen, ba. Jostailuak?
|
|
|
|
Zer
gertatzen zaizu?
|
|
|
|
Zer
ari zarete?
|
|
|
Anjel?
|
Zer
erantzun ez zekiela gelditu zen Migel. Anjel?
|
|
|
|
Zer
irudituko ote zaio aitari, galdetu nion.
|
|
|
Mozkortuta nago...
|
Zer
moduz zaude zu, Anjel?
|
|
|
|
Zer
gertatzen zaizu, Anjel, galdetu zidan erretoreak.
|
|
|
Ezer ez...
|
Zer
gertatzen zaie bekatariei?
|
|
|
|
Zer
gertatzen da Artolanekoarekin?
|
|
|
Ama, idatzi nizun zerbait.
|
Zer
moduz zaude?
|
|
|
|
Zer
gertatzen zaizu?
|
|
|
|
Zer
gertatzen zaidan?
|
|
|
Berrogeita hamarretik hona bizi naiz Astarrainen.
|
Zer
nahi duzue esatea?
|
|
|
Beno... nahi duzuen bezala.
|
Zer
moduz eskolan. Ondorenak ezagunak dira.
|
|
|
|
Zer
moduz, galdetu zidan.
|
|
|
|
Zer
moduz, Anjel?
|
|
|
|
Zer
–
|