|
2006
|
|
|
3) Pribatu bereziak, UEU eta HIZNET. Hauen artean ere ezberdintasun
|
handiak
daude: a) UPV/EHUn, unibertsitate nagusiena (handiena, titulazio gehien duena, zabalduena hiru campusetan, eta abar) eta publikoa izanik, bertan aurkitzea espero zitekeen soziolinguistika arloa� ren presentzia nagusiena, baina hain justu alderantziz gertatzen da; b) pribatu arrunten artean ere:
|
|
|
Hauen artean ere ezberdintasun handiak daude: a) UPV/EHUn, unibertsitate nagusiena(
|
handiena
, titulazio gehien duena, zabalduena hiru campusetan, eta abar) eta publikoa izanik, bertan aurkitzea espero zitekeen soziolinguistika arloa� ren presentzia nagusiena, baina hain justu alderantziz gertatzen da; b) pribatu arrunten artean ere: zaharrena den unibertsitatean (DU) dago eskaintzarik txikiena, eta berria den unibertsitatean berriz (MU) eskaintza nahiko aberatsa aurkitzen da; c) pribatu bereziak dira (UEU, HIZNET) aberatsenak, nahiz eta bereziak izan eta ez arruntak, euskalgintzako erakunde sozialen artean araututakoak, nahiko paradoxikoa dirudiena gure euskal testuingurutik kanpo.
|
|
|
1) UPV/EHU ageri da paradoxa
|
handienak
dituen unibertsitate arrunt modura: baldintza onenak izanik (publikoa delako, gizartean adostua dagoelako, handiena eta zabalduena delako, eta abar), modu eta neurri kaskarrenean erantzuten dio bere testuinguru sozialean (euskal testuinguruan) ematen den aztergai berezi handieneko bati:
|
|
|
1) UPV/EHU ageri da paradoxa handienak dituen unibertsitate arrunt modura: baldintza onenak izanik (publikoa delako, gizartean adostua dagoelako,
|
handiena
eta zabalduena delako, eta abar), modu eta neurri kaskarrenean erantzuten dio bere testuinguru sozialean (euskal testuinguruan) ematen den aztergai berezi handieneko bati: bi hizkuntzen arteko ukipenaren aztergaia, hain zuzen, soziolinguistika eta antzeko arloak (psikolinguistika, hizkuntzaren gizarte psikologia, hizkuntzaren psikopedagogia, „.) landuz.
|
|
|
1) UPV/EHU ageri da paradoxa handienak dituen unibertsitate arrunt modura: baldintza onenak izanik (publikoa delako, gizartean adostua dagoelako, handiena eta zabalduena delako, eta abar), modu eta neurri kaskarrenean erantzuten dio bere testuinguru sozialean (euskal testuinguruan) ematen den aztergai berezi
|
handieneko
bati: bi hizkuntzen arteko ukipenaren aztergaia, hain zuzen, soziolinguistika eta antzeko arloak (psikolinguistika, hizkuntzaren gizarte psikologia, hizkuntzaren psikopedagogia, „.) landuz.
|
|
|
EBA LUA ZIOA Atal
|
handietako
derrigorrezko irakurgai bereziak. (Gaiak):
|
|
|
Ondorengo irudian barne egitura horren islada ekarri nahi izan dugu. Gazteenen adin taldeak duen pisua bosten bat baino
|
handiagoa
izaki baztertu dugu adinarekiko banaketa hobeto antzeman dadin. Ordenatuetan adin tarte bakoitzari dagokion ehunekoa jarri dugu, orotara% 4 eta% 12 artekoak, eta abzisetan adin tarteak.
|
|
|
Dena den label guztiak ez dira guztion gustokoak, esaterako euskarak eta euskal kulturak ez dute labelik, horren dira sakratuak eta
|
handiak
non adjektiborik ez duten merezi ere. Beste hizkuntza eta kulturekin nahasian bizitzeko lehia gorrian jarrita dago euskara.
|
|
|
" Elebidun funtzionala, euskaldun elebakarra, aktiboa,... berreskurapen biziko udalerriak, eutsi indar
|
handikoak
,...
|
|
|
Are gehiago, populazio osoko neurketa izanik erantzun batzuk beste batzuk baino probableagoak dira eta hori probabilitate legeen arabera jakingarria da. Aldez aurretiko probabilitateen azterketa bat eginez probabilitate
|
handiagokoa
da iaeuskaldunen kategoria erdaldunena baino.
|
|
|
Horrela arestian esandako tipologia estatistikoan oinarrituz zazpi hiztun multzo horiek hiru multzo
|
handietara
ekartzen dira. Hau da, beharbada, sailkapenik hedatuena eta erabiliena, Soziolinguistikazko Mapan (1989): EUSKALDUNAK:
|
|
|
Elebidun funtzionala, euskaldun elebakarra, aktiboa,... berreskurapen biziko udalerriak, eutsi indar
|
handikoak
,... Guztiak oso interesgarriak eta azterketa eta ikerketetarako liluragarriak.
|
|
|
J.I. Ruiz de Olabuenaga soziologoak (1983anMapaSociolingü� stico Vasco), euskara nekazal eta arrantzale giroko gertaera bezala definitu zuen. Harez geroztik, euskararen berreskurapenaren bidez euskara udalerri eta hiri
|
handietara
zabaltzen ari da bere eragina. Haatik ezin esan daiteke euskara egun kaletarren hizkuntza denik.
|
|
|
" Gazteen artean alfabetatuak direnek besteek baino joera
|
handiagoa
erakusten dute euskaraz aritzeko hiztun garatuagoak direlako"
|
|
|
Dena den, lehen bezala honetan ere euskaldungoa bitan bana daiteke. Batetik 35 urtetik beherakoak, hauen artean erabilera tasa% 75ekoa baino txikiagoa izanik eta, bestetik, 35 urtetik gorakoak euskararekiko atxikimendu
|
handienekoak
hain zuzen ere.
|
|
|
3 Gazteen arteko hazkuntza, 16 urte bitartekoen artean estimaturiko hazkuntza. Hau, gure ustez, neurririk
|
handienean
hezkuntzari zor dakioke.
|
|
|
Gure aztergaiari berriro helduz, hizkuntza gutxiagotuaren berreskurapenerako, lehenik eta behin berritze demo grafikoaren berezko indarrak euskararen alde jarri behar dira. Neurri batean hori bideratuta dago, gazteengan baitago euskaldun kopururik zabalena eta, aldi berean, proportziorik
|
handiena
. Hala ere ez dugu uste nahikoa denik.
|
|
|
Hots, aldaketarik eman ezean estatistikoki kopuru beretsuak behatu genituzke batean eta bestean. Horrelakoetan biztanleriak hamar urte horietan izandako aldaketak edo aldaketa ezakkontutan hartuz, gazteen artean bederen, migrazio mugimenduek eta heriotza tasek ez dugu uste eragin
|
handia
daukatenik edo zehazkiago, balizko eragin hori ez dela estatistikoki esanguratsua.
|
|
|
Hiztun mota ezberdinak izateak azalduko luke, neurri batean behintzat, behatutako ezberdintasuna. Horrela, gazteen artean alfabetatuak direnek besteek baino joera
|
handiagoa
erakusten dute euskaraz aritzeko, hiztun garatuagoak direlako. orain artekoak orokorrean hartuta oso baikorrak baitira; okerrena, sistema horretan ezarri den aldakortasuna da. Hau da orain arte A B D hurrenkerako bilakaera eman bada ere nork ziurta dezake etorkizunean horrela izango denik?"
|
|
|
Gaur egun soziolinguistikaren arloan dagoen gabeziarik
|
handiena
falta da, eta batez ere ikerkuntzaren arloan. Ikerlari gutxi ari gara arlo honetan, eta gaudenak edo bakarka edo kanpoko taldeekin ari gara lanean.
|
|
|
Etorkizunerako aukera
|
handienak
ikasleek soziolinguistika lanak jorra ditzaten arloan ikusten ditut: soziolinguistika eta gainerako irakasgaien formazioa hartuta tesina lanetan gehiago sakon daiteke eta practicumaren bidez ikasitakoa praktikan ipin daiteke.
|
|
|
Gaur egun soziolinguistikaren arloan dagoen gabeziarik
|
handiena
talde lan falta da, eta batez ere ikerkuntzaren arloan. Ikerlari gutxi ari gara arlo honetan, eta gaudenak edo bakarka edo kanpoko taldeekin ari gara lanean.
|
|
|
Bourdieu ren iritziz, komunitate batean dauden hizkuntza trukaketek ekonomia berezi bat agerian uzten dute. Merkatu horretan, kapital kultural
|
handiena
dutenek, arduradun karguak betetzeaz gain, beraien ikuspegiak derrigortzen dituzte. Indar harreman horretan, nagusi direnak esaten dute nola hitz egin behar den, zein hiztegi erabiltzea komeni den baita zein azentu baliatu behar den ere.
|
|
|
Bourdieu ek erakusten du nola hizkuntza ezsegurtasuna sentitzen den, hizkuntza legitimoaren kodeak ez direlarik ongi menperatzen. Labov ek agerian uzten du burgesia txikian aurkitzen dela hizkuntza ezsegurtasunik
|
handiena
eta eskolak hedatzen duen frantsesaren ikuspegi garbi bezain garden bati lotua dago.
|
|
|
Beraz, erabateko zuzenketa hizkuntza ezsegurtasunaren adieBourdieu ren iritziz, komunitate batean dauden hizkuntza trukaketek ekonomia berezi bat agerian uzten dute. Merkatu horretan, kapital kultural
|
handiena
dutenek, arduradun karguak betetzeaz gain, beraien ikuspegiak derrigortzen dituzte. Indar harreman horretan, nagusi direnak esaten dute nola hitz egin behar den, zein hiztegi erabiltzea komeni den baita zein azentu baliatu behar den ere.
|
|
|
Hizkuntzen arteko harreman gatazkatsuetan, irudi eta ideologia diglosikoek pizu
|
handia
dute gatazka horren egonkortasunean eta bilakaeran. Lafont ek dion bezala:
|
|
|
Lafont ek okzidandarraren inguruan dagoen hobentasun soziolinguistikoa jorratzen du, frantsesa eta okzitandarraren arteko harreman diglosikoa erakutsi nahiz. Hobentasun sentimendu
|
handiena
baserritarren artean aurkituko dugu. Izan ere, mende hasieran, okzitandarra oso estigmatizatua zen eskola munduan eta hainbat neska mutil zauritu eta mindu zituen beraien hizkuntza erabiltzeagatik zigortuak baitziren.
|
|
|
Patois izendapenak eta horrek daukan karga ezbalorizatzaileak, frantsesaren nagusitasuna areagotu du hizkuntza nazional bakar bat derrigortuz. Bere eraginkortasuna are eta
|
handiagoa
zen zilegitasuna lortzen baitzuen legea erabili gabe.
|
|
|
– Helburu linguistikoa edo soziolinguistikoa ukan dezake, besteak beste hizkuntza bat normalizatu nahi delarik. Katalunian, esaterako, hizkuntzaren normalizazioak kontutan hartzen du XX. mendean hizkuntza normatibizazioa maila
|
handi
batean egina dela.
|
|
|
Patois izendapenak eta horrek daukan karga ezbalorizatzaileak, frantsesaren nagusitasuna areagotu du hizkuntza nazional bakar bat derrigortuz. Bere eraginkortasuna are eta
|
handiagoa
zen zilegitasuna lortzen baitzuen legea erabili gabe. Abbé Grégoire en helburua, patois deiturikoak suntsitzeaz gain, frantses hizkuntza unibertsalizatzea zen.
|
|
|
Frantziaren kasua aztertzerakoan, ohartzen gara 1960 hamarkadaren amaierarik landa hizkuntza politikak bi itxura hartu dituela, batetik, frantsesaren erabilerari loturikoa (1975 eta 1994ko legeak) eta, bestetik, erakunde ezberdinen sorrera. Duela denbora gutxi sortu diren legeek ingelesaren eragin geroz eta
|
handiagoari
aurre egin nahi diote, batik bat hiztegigintzan. da, hizkuntza politikaren tresnak baitira zailtasun egoera batean dagoen hizkuntza sustatu eta aintzinarazteko.
|
|
|
Frantziaren kasua aztertzerakoan, ohartzen gara 1960 hamarkadaren amaierarik landa hizkuntza politikak bi itxura hartu dituela, batetik, frantsesaren erabilerari loturikoa (1975 eta 1994ko legeak) eta, bestetik, erakunde ezberdinen sorrera. Duela denbora gutxi sortu diren legeek ingelesaren eragin geroz eta
|
handiagoari
aurre egin nahi diote, batik bat hiztegigintzan. Adibidez, 1975ko legearen aurretik dekretu batek hiztegi batzordeen sorrera aurreikusten zuen Estatuaren administrazio guztietan, beharrak ala eskatu ezkero.
|
|
|
Frantziako soziolinguistikaren aurkezpena amaitzerakoan, zera agerian geratzen da, alegia, herri bateko soziolinguistikataz ez duela zentzu
|
handirik
. Hain zuzen ere, Kebek, Suiza, Katalunia, Euskal Herri ala Frantziako ikerlariek munduan zehar plazaratzen diren lanak irakurtzen eta eztabaidatzen dituzte.
|
|
|
1 Jatorri geografikoa ezberdintasun jatorri
|
handia
da. Le français dans tous les sens liburuan, Walter-ek erakusten du, gosari, bazkari eta afari hitzak asko aldatzen direla frantziako eskualde batetik bestera.
|
|
|
Hasieran sarrera gai batzuk lantzen dira, ikasleek ez baitute jakiten gauza
|
handirik
ez Euskal Herriaz ez euskal hizkuntza edota kulturaz.
|
|
|
Nik antzematen dudan ahuleziarik
|
handiena
maila akademikoan azalean geratzea da. Teknologia berriek dituzten aukerak ahulezi ere izan daitezke, aurrez aurre ezin egonak txarto ulertzeak, iluntasunak eta azalkeriak ekar ditzake eta.
|
|
2007
|
|
|
Sektore moduan, inoiz baino batuago gaudela begi bistakoa da; sakabanaketa historiko horien gainditze bidean jarri gara, eta ahalegin
|
handiak
egiten ari gara sektoretik estrategia bateratuak planteatzeko eta gure lanean eraginkorragoak izateko.
|
|
|
Gaur egun dugun ikasle kopuruarekin, Euskal Herria euskalduntzeko beste ehun bat urte genituzke, eta ezin gara horren zain egon. Horixe, beraz, geure erronkarik
|
handiena
, geure ustez" prestigio" eta sustatze kanpainekin batera lotu (eta lortu) behar dena; jendea erakarri egin behar dugu, eta konbentzitu egin behar dugu: euskara ikasteak merezi du, eta, gainera, euskararen berreskurapenean ni neu euskalduntzea ez da anekdotikoa, estrategikoa baizik.
|
|
|
Horrek normalkuntzan beste pauso bat ekarriko du; gure ikasleek kalean euskaraz hitz egiten duten neurrian, euskalduntzeari, bere osotasunean lagunduko diogulako. Gure ikasle gehienek eremu erdaldunetan duten arazo
|
handiena
, baita euskaldun izatea lortzen dutenean ere, erabilerarako joerarik ez edukitzea da, eta beraz, urte gutxiren buruan ikasitakoa galtzea. Erabilera ez da bultzatu behar kalean euskara entzutea politagoa delako bakarrik.
|
|
|
Sarri askotan gertatzen zaigu langintza honetan ari garenoi edozein lekura joan eta zenbat langile garen, zenbat ikasle ditugun, zenbat eta nolako egoitzetan ari garen eta horrelako hamaika galdera erantzun behar izatea: izan ere, gure ikasguneetatik milaka eta milaka ikasle pasatu badira ere, ezjakintasun
|
handia
dago gure jardueraren inguruan. Goazen bada, une honetako argazkia erakustera:
|
|
|
Euskara ikasi dutenen kopuruak nabarmen egin du gora; erabilera, ordea, ez da nahi bestekoa. Beraz, argi dago oraindik ere lan
|
handia
dugula egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua oso handia da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Beraz, argi dago oraindik ere lan handia dugula egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua oso
|
handia
da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Euskara ikasi dutenen kopuruak nabarmen egin du gora; erabilera, ordea, ez da nahi bestekoa. Beraz, argi dago oraindik ere lan
|
handia
dugula egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua oso handia da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Beraz, argi dago oraindik ere lan handia dugula egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua oso
|
handia
da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere lan
|
handia
dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin: baliabideak, formazioa, sustapena... etengabeko lana eta jarraipena eskatzen duten arloak dira, etorkizunean ere elkarlanean aritzea eskatuko dutenak.
|
|
|
Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere lan
|
handia
dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin: baliabideak, formazioa, sustapena... etengabeko lana eta jarraipena eskatzen duten arloak dira, etorkizunean ere elkarlanean aritzea eskatuko dutenak.
|
|
|
Aurreraxeago, zera dio: "..., eskaera
|
handia
da gizartean. Baita euskaltegiekiko oniritzia ere."
|
|
|
Ikasle kopuruak aldaketak izan baditu, are
|
handiagoa
izan da hauen tipologian gertatu dena, eta goian aipatu den kolektibo bereziei zuzendutako irakaskuntzarekin lotuta izan den aldaketa bereziki.
|
|
|
EAEko helduen euskalduntze alfabetatze sektorea normalizatuz joan den neurrian, eta euskaltegien homologazioa ere burututa (irakasleen gaitzeprozesua barne), euskaltegietan diharduen irakasleria ere neurri batean egonkortuta dagoela esan daiteke. Ez da urtero irakasle berrien premia
|
handia
duen sektorea.
|
|
|
Bada datu bat urteetan zehar aldaketa
|
handirik
ez duena, hau da, emakume eta gizonezkoen arteko aldea. Izan ere, emakumeak baitira irakasleen artean nagusi, 1995% 67,48, eta 2005 ikasturtean% 69,45 direlarik.
|
|
|
EAEko helduen euskalduntze alfabetatze sektorea normalizatuz joan den neurrian, eta euskaltegien homologazioa ere burututa (irakasleen gaitze prozesua barne), euskaltegietan diharduen irakasleria ere neurri batean egonkortuta dagoela esan daiteke. Ez da urtero irakasle berrien premia
|
handia
duen sektorea.
|
|
|
Egun gauzak bestelakotzen ari dira. Iruñerriko kopuruak mantentzeko joera erakusten badute ere, eskualdeetan da hain zuzen ere ikasle kopuru galerarik
|
handiena
gertatzen ari dena. Berriz ere eremu ez euskaldunean kokatutako euskaltegien egoera zaila adierazi nahi nuke.
|
|
|
Ikasle kopuruaren bilakaerak, ordea, beste modu batzuk bururatzera behartu izan gaitu. Esaterako, eskualdeetako kasuan taldeak osatzeko zailtasunak gero eta
|
handiagoak
dira. Alde batetik, Nafarroako Gobernuak ematen dizkigun dirulaguntza eskasek baliabideak optimizatzera behartu gaitu ezinbestean.
|
|
|
Bestalde, irakasleen lan baldintzak pixkanaka hobetuz joan badira ere, oraindik bide luzea dugu euskara irakasten gurekin aritu nahi duen edonori lan baldintza duinak eskaintzeko. Oraindik aje asko ditugu eta zenbait lekutan irakasleak topatzeko zailtasun
|
handiak
. Esaterako, Erribera edo Zangozaldeko kasuan, nahi adina ikasle hartzeko ezintasuna dugu eta horrek eskaintza garatzeko zailtasun handiak suposatzen dizkigu; bestalde, gure euskaltegien lan filosofiari helduta bertako irakasleak topatzea hobetsi izan dugu beti, irakasle itineranteak bidali beharrean.
|
|
|
Oraindik aje asko ditugu eta zenbait lekutan irakasleak topatzeko zailtasun handiak. Esaterako, Erribera edo Zangozaldeko kasuan, nahi adina ikasle hartzeko ezintasuna dugu eta horrek eskaintza garatzeko zailtasun
|
handiak
suposatzen dizkigu; bestalde, gure euskaltegien lan filosofiari helduta bertako irakasleak topatzea hobetsi izan dugu beti, irakasle itineranteak bidali beharrean. Irakaslearen integrazioak berezko lekuan emaitza oparoagoak eskaintzen ahal dizkie ikasleei, euskararen erabileran aurrerapausoak emateko orduan bermea baita irakaslearen gertutasuna.
|
|
|
Azterketa bizkor honen ondotik, eta gaiak aztertzeko sakontasun
|
handiagoa
eskatzen badu ere, honako ondorioak atera ditzakegu:
|
|
|
Eskualdeetako kasuan taldeak osatzeko zailtasunak gero eta
|
handiagoak
dira. Alde batetik, Nafarroako Gobernuak ematen dizkigun dirulaguntza eskasek baliabideak optimizatzera behartu gaitu ezinbestean.
|
|
|
Haurrek eskolan eredura eramatearekin ez da nahiko, ez da nahiko euskararen aldekotasuna agertze hutsarekin, euskarak gaur behar ditu neurriak eta gaur neurriak hartzeko helduek modu masiboan jo behar dute euskaltegietara euskara ikastera. Horrek ere eragina du; izan ere, nafar gobernuari egiten ahal diogun presio bide
|
handiena
euskaltegiak lepo betetzea izanen baita.
|
|
|
Geuri euskaltegioi dagokigu euskara ikastea erakargarri bilakatzea. Horretarako, derrigorrean eskolak ahalik eta kalitate
|
handienean
eskaintzeko konpromisoarekin jarraitu behar dugu. Baliabide eskasekin bada ere, irakasleen prestakuntzan ahaleginak egiten jarraitu, ikasmaterialen sorrera, ikasleak euskaltegira hurbiltzeko ahaleginak bikoiztu,...
|
|
|
Baliabide eskasekin bada ere, irakasleen prestakuntzan ahaleginak egiten jarraitu, ikasmaterialen sorrera, ikasleak euskaltegira hurbiltzeko ahaleginak bikoiztu,... Nahiz eta jakin euskara ikastea askori ez zaiola lan sobera erraza suertatzen, metodologian eta kurrikuluetan berrikuntzak txertatuz, lan itzela dugu hobekuntzak garatzen eta ikaslearen ikas prozesuan ahalik eta pauso
|
handienak
ematen, berau samurtzeko eta batez ere bizkortzeko.❚
|
|
|
" labur" baina zailtasun
|
handiko
honetan, ezin ahaztuko ditugu bidean izandako milaka oztopo (judizial, politiko eta beste...). Oztopo horiek guztiak gainditzeko ezinbestekoa izan da Euskal Herri mailako erakunde bateko parte izateak eman digun sostengua eta bermea.
|
|
|
Jakina den bezala, ditugun gobernatzaileek ez dute helduen euskalduntze lana behar bezala ez aitortu eta ez diruz lagundu euskaltegi eta gau eskolentzako dirulaguntzak hasi ziren garai haietatik. Horrek askotan prekarietate egoeretara eraman du AEK ko irakasleria eta, oraindik orain, askotan AEK ko irakasleak bere lana ahalik eta kalitate
|
handienarekin
egiteaz gain, bere burua behartua ikusten du dirua nondik atera pentsatzen eta lantzen, Nafarroako Gobernuan oraindainokoan egon direnek euskararen eta helduen euskalduntze alfabetatzearen kontra egin dituzten sarraskiak azalerazten eta salatzen, eta bestelako egoera batean burutu ez lituzketen hainbat lan burutzen. Uztarri handia da AEK ko irakasleak lotuta izan dituena urteetan eta hori larrutik ordaindu izan dugu eta oraindik orain ere ordaintzen dugu.
|
|
|
Horrek askotan prekarietate egoeretara eraman du AEK ko irakasleria eta, oraindik orain, askotan AEK ko irakasleak bere lana ahalik eta kalitate handienarekin egiteaz gain, bere burua behartua ikusten du dirua nondik atera pentsatzen eta lantzen, Nafarroako Gobernuan oraindainokoan egon direnek euskararen eta helduen euskalduntze alfabetatzearen kontra egin dituzten sarraskiak azalerazten eta salatzen, eta bestelako egoera batean burutu ez lituzketen hainbat lan burutzen. Uztarri
|
handia
da AEK ko irakasleak lotuta izan dituena urteetan eta hori larrutik ordaindu izan dugu eta oraindik orain ere ordaintzen dugu. Irakasle aldaketa handiak izan ohi ditugu; gogorra da dinamika honetan urteetan aurrera egitea, eta, hori, egoera honek ordaintzera behartzen gaituen bidesari bidegabekoa da.
|
|
|
Uztarri handia da AEK ko irakasleak lotuta izan dituena urteetan eta hori larrutik ordaindu izan dugu eta oraindik orain ere ordaintzen dugu. Irakasle aldaketa
|
handiak
izan ohi ditugu; gogorra da dinamika honetan urteetan aurrera egitea, eta, hori, egoera honek ordaintzera behartzen gaituen bidesari bidegabekoa da.
|
|
|
Aipatu gabe ezin utzi gobernuak zuzenean kudeatzen ez dituen euskaltegietan euskara ikasten duten milaka ikasle horien balioa eta merezimendua. Matrikula prezioen etengabeko igoera jasan behar izan dute eta gutxi balitz, gobernuaren eta udal
|
handienen aldetik
ez dute inolako errekonozimendurik jasotzen, ez behintzat beka sistema moduan.
|
|
|
Dena dela joerak ere aldatzen ari dira jendartea aldatzen ari den moduan. Gero eta mugikortasunerako joera gehiago dugu eta pixkanaka egia da zenbait eremutan euskaltegi
|
handiak
dauden guneetara hurbildu nahi duen jendea ere ugari dela. Joerak joera, urte batetik bestera oraindik ere aldaketa handiak dira, herri batean urte batean euskara taldea egon baina hurrengo urtean taldea osatzeko jende nahikorik ez, eta halakoak maiz errepikatzen baitira.
|
|
|
Gero eta mugikortasunerako joera gehiago dugu eta pixkanaka egia da zenbait eremutan euskaltegi handiak dauden guneetara hurbildu nahi duen jendea ere ugari dela. Joerak joera, urte batetik bestera oraindik ere aldaketa
|
handiak
dira, herri batean urte batean euskara taldea egon baina hurrengo urtean taldea osatzeko jende nahikorik ez, eta halakoak maiz errepikatzen baitira.
|
|
|
Baina Vascuencearen legeak eremu ez euskaldun definitzen duenaz mintzo bagara, Iruñerritik hegoaldera alegia, gauza are okerrago bilakatzen da. Euskara ikastea motibazio
|
handiz
egin beharreko lana da. Eremu horietan lan egitea gero eta konplexuagoa da.
|
|
|
Helduen euskalduntze alfabetatzearen garrantzia
|
handia
da, eginbeharra ez da txikiago. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 73
|
|
|
Eta guk, haurrak euskaraz eskolatzen ditugu. Euskara hizkuntza zaila da oso, ez da hori ikasiko duenik. Uste zabaldu hauez gain, egia da, zailtasun
|
handiak
, oztopoak, badituela ikasi nahi duenak. Euskararen aldeko baino kontrako giroa dugu instituzioen aldetik.
|
|
|
Lehengo urteetan federazio berriaren dinamismo
|
handiak
jende franko erakarri zuen. Sartze kanpaina ikusgarriek, Korrikako lehengo edizioek eta AEKantuz bezalako musika emanaldiek denbora gutxi barne bikoiztu zituzten ikasle kopuruak.
|
|
|
Horrela, 1609 irakasle aritu dira, batez beste, azken bederatzi ikasturtetan. Euskara irakasleria aski talde egonkorra da, gero eta esperientzia
|
handiagokoa
. Ulertzekoa denez, euskaltegietan lehenengo aldiz irakasten hasten direnak oso gutxi dira orain dela 15 urte hasten ziren irakasle andana haiekin alderatuta.
|
|
|
(HABE, 1997), 1456 irakasleren lagina baliatuta," ikasleak nola motibatu" gaiari aitortu zitzaion lehentasunik
|
handiena
.
|
|
|
• Aurrekoaren haritik, motibazioaren alorreko aldagaiaren eta lorpen emaitzen arteko erlazioa bistaratu denean, motibazioaren intentsitatea eta motibazioaren noranzko integratiboa dira lorpen emaitzekin lotura erakutsi duten aldagaiak. Lotura falta edota espero genezakeena baino ahulago izatea bat dator gurearekin antzik
|
handiena
duen beste testuinguru batean berriki egindako azterlan baten datuekin. Pritchard ek eta Newcombe k (2001) galesa ikasten ari ziren helduen motibazioa aztertu zuten eta beren ondorioa izan zen noranzko integratiboa noranzko instrumentalari nagusitzen zaiola, eta, ez zegoela loturarik bi noranzko horien eta emaitzen artean (Perales, 2004:
|
|
|
Geure azterlanean, erregresio analisietan, aurkitu genuen kontzientzia metalinguistikoa zela aldagai askeen artean lorpen emaitzekin loturarik
|
handiena
zuena. Kontzientzia metalinguistikoa da hizkuntzari objektu gisa begiratzeko ahalmena, funtzio komunikatiboa bazter utzita.
|
|
|
Ikerketak ugariagoak eta kalitate
|
handiagokoak
dira. Bistan da hori.
|
|
|
Ikasleriaren tipologia, esaterako: gero eta adin altuagoa, gero eta zailtasun
|
handiagoak
egunero hainbat orduz euskara ikasten jarduteko... Eskariak hala aginduta eskaintza ere gero eta berezituagoa da:
|
|
|
Zein irizpide metodologiko erabiliko zituzten aitzindari haiek zehazki ez jakin arren, ez dugu huts
|
handirik
egingo baldin eta esaten badugu gramatika itzulpenezko metodoen nagusitasuna erabatekoa zela: aditz paradigmak, deklinabide taulak...
|
|
|
Euskara helduei irakasteko metodologiak, oro har, bi zutabe nagusi izan ditu azken 25 urteotan: bata aurrerabide gramatikala gramatikako egiturak errazenetik zailenera sailkatuta, ariketak..., eta bestea, euskaraz komunikatzeko ahalmena, batez ere aho belarrizko trebetasunak, lantzeko joera gero eta
|
handiagoa
. Horrekin batera, argi ispilatzen dira euskararen irakaskuntzan, hizkuntza hedatuenen irakaskuntzan izan ohi diren boladan boladako joerak ere.
|
|
|
Eraketa gaiak jorratu zituzten eta, irakasleei dagokieEuskara helduei irakasteko metodologiak, oro har, bi zutabe nagusi izan ditu azken 25 urteotan: bata aurrerabide gramatikala gramatikako egiturak errazenetik zailenera sailkatuta, ariketak..., eta bestea, euskaraz komunikatzeko ahalmena, batez ere ahobelarrizko trebetasunak, lantzeko joera gero eta
|
handiagoa
.
|
|
|
ea berekin ikasten hasten direnetarik zenbatek bukatzen duen euskara ikasiz, hizketan alegia. Irakasle mordo
|
handi
batek, hasiberriak direlako edo, ez du erantzuten. Erantzuten dutenetarik, ia denek% 10 eta% 30 arteko zifrak (biak barne) agertzen dituzte.
|
|
|
Eta Donostian, Marzelino Soroa ere aritu zen euskara irakasten. Geroago, Toribio Alzaga antzerkigileak, Euskal Iztundea edo Academia de declamación vasca delakoan katedradunak, sona
|
handia
lortu zuen euskara irakasle gisa ere (Mendiguren, 1990).
|
|
|
Ikasleek duten motibazioa aztertu dugu, euskaltegietara bultzatzen dituzten arrazoiak ezagutzearren. Gure susmoa, neurri
|
handi
batean tituluren bat behar dutelako etortzen direla zen, eta neurri handian bete betean asmatu dugu. Bide batez eskerrik beroenak eman nahi dizkiegu HIZNET ikastarorako ikerketa egiten lagundu diguten AEK ko Foruko Barnetegiko eta Gernikako euskaltegiko, Basauriko Udal Euskaltegiko, Bilbo Zaharra euskaltegiko, Ulibarri Euskaltegiko eta Zornotzako Barnetegiko lagunei.
|
|
|
Ikasleek duten motibazioa aztertu dugu, euskaltegietara bultzatzen dituzten arrazoiak ezagutzearren. Gure susmoa, neurri handi batean tituluren bat behar dutelako etortzen direla zen, eta neurri
|
handian
bete betean asmatu dugu. Bide batez eskerrik beroenak eman nahi dizkiegu HIZNET ikastarorako ikerketa egiten lagundu diguten AEK ko Foruko Barnetegiko eta Gernikako euskaltegiko, Basauriko Udal Euskaltegiko, Bilbo Zaharra euskaltegiko, Ulibarri Euskaltegiko eta Zornotzako Barnetegiko lagunei.
|
|
|
Gainera, azterketek eragindako presioak jarreran eragiteaz gain, ikas prozesuan ere garrantzi
|
handia
hartzen du. Ikasleek urratsetan gora
|
|
|
Kontuak kontu, nahiz eta egia borobila den lana aurkitzeko perfilak eskatu ezean gure ikasleen erdiak baino gehiagok ez lukeela euskara ikasiko, ezin dugu ukatu azterketa bat gainditu beharrak presio
|
handia
sortzen diela eta horrek jarrera negatiboa eragiten diela. Beraz, bide berriak urratu lirateke.
|
|
|
Plangintzak garatu eta aurrera atera ahal izatea edozein enpresaren edota gizarte osoaren nagusitasunaren adierazle da zalantzarik gabe, baina horretarako gizarteak nolabaiteko ezagutza edo heziketa behar du. Gure gizartearen zati izugarri
|
handi
batek, ez luke inondik inora gaindituko euskararen biziberritzearen inguruko galdetegirik errazena ere. Gure ikasle direnek ez dakite ezer askorik hizkuntz politikaz, baina are gutxiago sekula euskaraz ikasi ez dutenek.
|
|
|
Euskaltegietan matrikulatutako ikasleen helburuei erreparatzen badiegu (gehienetan titulua), azkar ikusiko dugu gure ikasleak klasera bultzatzen dituen testuinguru nagusia ez dela herria, arloa edo esparruak baizik. Horretaz gain, argi dago zenbait esparru oso arrotzak zaizkiola euskarari eta eragin
|
handia
dutela lurralde osoko biztanleengan, hala nola komunikabideak, arlo sozio-ekonomikoa, osasungintza eta abar. Era berean, kontuan hartu behar dugu, arlokako lanak, egoera soziolinguistiko ezberdina duten guneetako herritarrak harremanetan jartzea ahalbideratuko digula.
|
|
|
Nolabait esateko, euskalduntze prozesua plangintzaren bultzatzailea izango da. Beren beregi ikaslearen benetako eragin guneari begira egonik, presentzia eta eragin
|
handia
izango bailuke. Era beran, plangintza bera testuinguru egokia izango litzateke ikaslea euskaraz bizitzeko.
|
|
|
Noski, honek plangintzetan eragingo luke. Batetik, nolabait esatearren, euskaltegia lantokian txertatzeak bultzada
|
handia
suposatuko dio prozesuari. Bestetik, plangintza bera, euskalduntzearen beharrizanetara moldatu litzateke.
|
|
|
Alderdi sozialean berebiziko garrantzia hartzen duen beste errealitate bat ere biltzen du HEOK ek, euskarak duen mehatxu
|
handienetako
bat, hain zuzen ere: euskara ez da beharrezkoa gure gizartean.
|
|
|
Orain arte ekoizpenari eman izan zaio garrantzia. Ariketak zuzendu eta emaitzak neurtzea izan da gure egitekorik ohikoena, bideari garrantzi
|
handirik
eman gabe. Kurrikulu berriak bideari ematen dio garrantzia.
|
|
|
Helburuak lorgarriak izan behar dira. Ikasleak berak ere horiek proposatzen eta zehazten laguntzen badu, guretzat laguntza
|
handia
izateaz gain, bere inplikazioa lortuko dugu.
|
|
|
EEMBk kalifikazio partzialen deskribapena bultzatuko du, trebetasun batzuek besteek baino garrantzi
|
handiagoa
izango dutenerako. Bai Euskarariren" Zerbitzua euskaraz" ziurtagirian, adibidez, langile batzuek ahozko elkarreragina, irakurmena eta idazmena baino askoz gehiago landu dute.
|
|
|
Norberarena den tresna honek autoebaluazioaren bidez, ikasleari bere ikas prozesuaren lema hartzea errazten dio. Ikastea modu positiboan ikustea eragingo dio eta esfortzu
|
handiagoa
egitera bultzatuko du. Ikasitakoak ematen dizkion aukerei erreparatuko die, izan ere, gaitasun komunikatiboa eskuratu ahala gauza berriak egiteko ahalmena duela ikusiko du.
|
|
|
Topagunearen ustetan erabilera askeko guneak euskalduntzea lehentasunezko gaia da, batetik neurri
|
handi
batean hizkuntzaren transmisioa soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain
|
|
|
Topagunearen ustetan erabilera askeko guneak euskalduntzea lehentasunezko gaia da, batetik neurri
|
handi
batean hizkuntzaren transmisioa (familia, lagunartea...) horietan gertatzen delako, eta bestetik hizkuntza komunitatearen konpaktaziorako bidea bertatik hasten delako (familia, lagunartea, auzokoak, elkarteetako lagunak,...).
|
|
|
Gune askea eta ekintzaren izaera ez formala azpimarratu nahi izan dugu eta horren harira hona ekarri nahi dugu Pello Jauregi2 ikerlariak" Gazteak eta euskara Lasarte Orian II" ikerketan plazaratu zuen hausnarketa: " Gure irudikoz, euskarazko erabilerak ez du aurrerapen nabarmenik ezagutuko, baldin eta gizarte multzo
|
handiek
, eskolaz gain, ez badute euskarazko esperientzia luze eta sakonik talde informalen batean, dela talde hori familia den, dela sare horizontaleko talderen bat den. Berezko talde informal horietan garatzen baitira benetan hizkuntzazko erraztasuna, atxikimendua eta ohitura".
|
|
|
Golemanen teoriari erreparatuz gero, motibazio emozionalak hizkuntza bat aukeratzerakoan duen garrantzia eta" Txepetx" ek hainbestetan aipatzen duen motibazioa lantzeko bide emankorra izan daitekeela uste dugu eta, osagarriak diren aldetik, Mintzapraktika programei etekin
|
handiago
ateratzeko bide izan daitekeela uste dugu.
|
|
|
Bestelako ekintza batzuek (ekintza osagarriak) sare horiek zabaltzeko aukera ematen dute, talde ezberdinetako jendearen arteko harremanak sortuz (hau da, sare
|
handiagoak
ehuntzea) eta proiektu baten eta talde baten partaide direla sentiaraziz.
|