|
2000
|
|
|
Antzerki tradizio
|
handia
duten herrialdeetan aldiz, teatro mota guztiak dituzte, amateurra, haurrei zuzendua, profesionala eta abar. Londresen esaterako, hori oso hedatua dago auzo guztietan.
|
|
2001
|
|
|
egun osoa jendez beteta egoten da. Finlandia irakurzaletasun maila
|
handienetakoa
duen herrialdea da. Azken urteotan bi marka hautsi ditu:
|
|
|
Zorra ordaindu beharra duenez eta presazkoena horixe denez, aurrekontu orokorren %80 edo %100ekoa baino zor
|
handiagoa
duten herrialde horietan Estatuak ezin du herriarentzat lan egin.
|
|
|
Arrazoi horiengatik, basa fauna eta floraren Galzoriko Espezieen Nazioarteko Merkataritzari buruzko Hitzarmenak (CITES) babesten dituen espezieei dagokienez, Espainia dugu, Argentina, Indonesia eta Tailandiarekin batera, legez kanpoko trafiko
|
handiena
duen herrialdeetako bat.
|
|
|
Europako Batzordeak Techware (Technology for Water Ressources) enpresa italiarraren txosten zehatza izan zuen, edateko urari buruzko zuzentaraua onartzean egin zituen azterlanak egin zituenean. Txosten horretan adierazten zen txorrotako uretan THM kontzentrazio
|
handiena
zuten herrialdeetako herritarrek gutxiago kontsumitzen zutela. Horixe da Espainiaren, Belgikaren edo Frantziaren kasua, batez beste 150 eta 200 litro bitartean kontsumitzen baitira pertsonako.
|
|
2002
|
|
|
Europa da munduan zorrik
|
handienak
dituzten herrialde pobreen hartzekodun nagusia: europarroi zor digute beren garapena teorian bultzatu eta praktikan itotzen duen dirutza alimalekoaren %58 Datu esanguratsua benetan, zifra horren arabera Amerikako Estatu Batuak, Japonia eta Kanadaren aurretik baigoaz.
|
|
|
Erakundeak erakunde horren barruan dituen ezaugarri bereziak azaldu zituen. Biek esan zuten Espainiako hezkuntza maila hobetu egin dela azken urteetan, baina Sweetek gogorarazi zuen Espainia dela gazteen langabezia tasa
|
handiena
duen herrialdea (ELGEko herrialdeetako batezbestekoa halako bi), eta gazteek denbora gehiago behar dutela enplegu egonkorra aurkitzeko, bost urte. Horregatik, Sweet irakasleak interesgarritzat jo zuen Kalitateari buruzko Legeari buruzko eztabaida.
|
|
|
Arau berriak ardoen jatorria eta kalitatea arautzeko mekanismoak ezartzen ditu, baita izendapen eta aipamenak babesteko sistema ere, behar ez bezala erabil ez daitezen. Egoera hori, askotan, desegokitzat jo izan da munduko mahasti hedadura
|
handiena
duen herrialde batean, 1.140.000 hektareako azalera landua baitu, eta hirugarren lekua ardo ekoizle gisa. Ez da harritzekoa, beraz, ardogintzaren sektoreak aurkeztu zaizkion proposamenen aurkako borroka latza aurkeztea, nahiz eta bi jarrera oso desberdinetatik eta interes kontrajarriekin.
|
|
2003
|
|
|
Espainian iaz guztira 3.605 transplante egin ziren, eta munduan ez dago milioi bat biztanleko organo emaile kopuru
|
handiagorik
duen herrialderik (33,7).
|
|
|
Espainian iaz guztira 3.605 transplante egin ziren, eta munduan ez dago milioi bat biztanleko organo emaile kopuru
|
handiagorik
duen herrialderik (33,7).
|
|
|
“Akuikulturatik datorren ekoizpena, uretako landareak barne, 45,7 milioi tonakoa izan zen (pisuagatik) eta 56.500 milioi dolarrekoa 2000 urtean”, adierazi du txostenak, eta FAOren (COFI) Arrantza Batzordearen XXV. Bilkuran aurkeztuko da otsailaren 24tik 28ra bitartean. Arlo horretan ekoizpen
|
handiena
duen herrialdea Txina da, bolumen osoaren %71 baitu. Harrapaketa arrantzak barne hartzen ditu itsasoko arrantza eta barruko uretako ekoizpena; hala ere, behera egin du 2001ean, 2000rekin alderatuz gero.
|
|
|
Caritasek esan zuenez, GKE berri horren helburua da herrialde pobreenen egoera ezagutaraztea: “gaur egun, ezjakintasun
|
handia
dute herrialde horiek, eta gerra arazoren bat edo hondamendi naturalen bat dela eta soilik hausten dira”. Atzo egin zen Fundación Sur aurkezteko ekitaldia.
|
|
|
Kutsadura gehitzea Kasu gehienetan, emakumeak ez dira arrisku handiko portaerak izan dituztenak, baina GIBa hartzen dute ohiko bikotekide maskulinoekin babestu gabeko sexu harremanak izaten dituztenean. Izan ere, 2002an herrialde horietan jakinarazitako infekzio berri horietako asko beste leku batzuetan (GIBaren prebalentzia
|
handia
duten herrialdeetan, esaterako) infekzioa hartu duten pertsonen kopuru handiari egotzi zaizkio. Estatu Batuetan, ordea, azken datu federalen arabera, gizon heterosexualen eta zain barneko drogen erabiltzaileen arteko GIBaren kutsadura hazkundea egonkortu egin da homosexualen arteko intzidentziarekin alderatuta.
|
|
2004
|
|
|
Bestela esanda, 158.000 familik daukate 41 milioi akreren jabetza, eta gainerako 24 milioi familiak lau milioi akretan bizi dira». Espainia omen da lurjabetzaren kontzentrazio
|
handiagoa
duen herrialde europar bakarra.
|
|
|
Arazoa larriagotu egiten da kopuru horiek Europar Batasunaren (EB) testuinguruarekin konparatzen direnean. Alde horretatik, Espainia da emakumeen langabezia tasarik handiena duen herrialdea, eta, ondorioz, gizonen eta emakumeen arteko lan arretarik
|
handiena
duen herrialdea, %8, 6 Bien bitartean, Erresuma Batuan eta Irlandan, haiek dira kaltetuenak. Ikasketak Emakumeen enplegua arautzen duen baldintza erabakigarria ikasketa maila da.
|
|
|
Arazoa larriagotu egiten da kopuru horiek Europar Batasunaren (EB) testuinguruarekin konparatzen direnean. Alde horretatik, Espainia da emakumeen langabezia tasarik
|
handiena
duen herrialdea, eta, ondorioz, gizonen eta emakumeen arteko lan arretarik handiena duen herrialdea, %8, 6 Bien bitartean, Erresuma Batuan eta Irlandan, haiek dira kaltetuenak. Ikasketak Emakumeen enplegua arautzen duen baldintza erabakigarria ikasketa maila da.
|
|
|
Genero desorekak OMEk ohartarazten du, Afrikan, hamabi heldutik batek GIBa duela, kutsatutako pertsonen %58 emakumeak direla, eta horrek genero desorekak larriagotu ditzake. Halaber, txostenak adierazten du GIB/ HIESaren eragin
|
handia
duten herrialdeen ondorio ekonomikoak gutxietsi egin direla, eta kalkulu berrienek ezartzen dutela “egungo eta etorkizuneko ondorio ekonomikoen egoera askoz okerragoa”. Osasun antolaketaren arabera, hasierako ikerketen arabera, urteko Barne Produktu Gordinaren (BPG) hazkundea %0, 5 jaitsiko zen, birusak eragindako biztanleriaren %10aren proportzioan, baina azken datuen arabera, murrizketa portzentajea %1 ingurukoa da.
|
|
|
Espainiako familien %81, 8 etxebizitzen jabeak ziren 2002an. Hori dela eta, Espainia Europako Batasuneko (EU) etxebizitzen jabetza maila
|
handiena
duen herrialdeetako bat da, Greziak bakarrik gainditzen duena, eta La Caixaren txosten baten arabera, tasa %83, 6koa da. Oso hurbil daude Italia, familien %81, 5 beren etxeen jabe baitira; Irlanda (%80); Norvegia (%76, 4) eta Portugal (%76).
|
|
|
Oso hurbil daude Italia, familien %81, 5 beren etxeen jabe baitira; Irlanda (%80); Norvegia (%76, 4) eta Portugal (%76). Alemania da alokairua baino
|
handiagoa
duen herrialde bakarra, etxeen jabe diren familien %40, 5 baino ez baitu. Danimarkak eta Herbehereek egoera orekatuagoa dute:
|
|
|
Oliba olioen artean, oliba olio birjina estraren kontsumoa guztizkoaren %20 ingurukoa izan liteke. Deigarriena da munduan ekoizpen
|
handiena
duen herrialdea (Espainia) ez dela oliba olio birjina estra gehien kontsumitzen duena, Grezia baizik (Espainia eta Italia baino %15 geroago, munduko oliba olioa ekoizten duen hirugarren herrialdea). Batez besteko kontsumoa 21 kg koa da biztanleko eta urteko, eta %51ko merkatu kuota du landare olioen helenoarekin alderatuta, sektorearen arabera.
|
|
2005
|
|
|
Brasil, India eta Txina herrialdeek, besteak beste, baztertu egin zituzten Estatu Batuek eta Europako Batasunak tarifak murrizteko eta merkaturatzeko planteatzen zituzten eskakizunak. Nekazaritzan produkzio
|
handia
duten herrialde horiek galarazi zuten Estatu Batuak, Europako Batasuna eta nekazaritza liberalizatzetik etekina ateratzen duten korporazio multinazionalak planetako milioika lagunen kontura onura zitezen. Europako Batasuneko arduradunak oso kezkati daude.
|
|
|
Biomasa erretzearen ondoriozko etxeko poluzioak arnas gaixotasunak eragiten dizkie milioika pertsonari. Hilkortasun tasa
|
handiak
dituzten herrialdeetan, hala nola Kanbodian, Burundin eta Mozambiken, kea arnasteak eragindako etxeko kutsadura da gaixotasunaren eta heriotzaren laugarren arrazoia, txostenean jasotako Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) datuen arabera. Latinoamerikan eta Karibean, biomasaren errekuntza energia iturrien %14, 6 da, Asiako hego ekialdean %39 eta Saharaz hegoaldeko Afrikan %57, 5 baino askoz gutxiago.
|
|
|
Neurri instituzionalak Erakundeak hainbat neurri hartzen ari dira egoera horri aurre egiteko. Europan, munduko ekonomia garapen
|
handiena
duten herrialde eta eskualde asko daude, eta Europako Batzordeak hainbat ekimen jaso ditu, bai udalerri elkarteenak, bai Europako Parlamentuarenak berarenak eta Eskualdeetako Batzordearenak, hirien bizigarritasuna hobetzeko eta hiriguneei eragiten dieten esku hartzeen eraginkortasuna areagotzeko. Era berean, Nazio Batuetako herrialdeek 1992an Rio de Janeiroko Ingurumenari eta Garapenari buruzko Konferentzian Agenda 21 onartu zuten.
|
|
|
Izan ere, gazteek egunean bi ordu eta erdi ematen dituzte telebista ikusten, eta ordu erdi gehiago bideojokoekin edo ordenagailuarekin jolasten. “Salgadok aldeztu zuenez, eliteko kirolean maila
|
handia
duen herrialdea da, eta, aldi berean, jarduera fisiko gutxien egiten duen Europako herrialdeetako bat da”. Eduardo Portelak, berriz, esan zuen ACBk beti erakutsi duela haurrek pairatzen dituzten arazoekiko sentsibilitatea eta ardura berezia, eta haurren obesitatea “horietako bat da”.
|
|
|
AEB, Alemania eta Mexiko dira gure hizkuntzaren eskari
|
handiena
duten herrialdeak
|
|
|
Fruta eta ardo gozo horien ekoizle nagusiak Austria, Alemania dira. eta Kanada, ospe eta ospe
|
handiena
duen herrialdea.
|
|
|
Espainia biztanleko farmazia gastu
|
handiena
duten herrialde garatuen buruan dago.
|
|
|
Aberastasun nazionalari dagokionez, Espainiako osasun gastua BPGaren %7, 7 da, eta eb batez bestekoa %9 “Zifra horiek osasun ekonomialari ugarik gure herrialdean osasun gastua, bereziki osasun gastu publikoa, handitzeko beharraren alde egiten duten gomendioen berme dira”, esan dute Farmaindustriatik. ELGEk aztertutako herrialdeetako gastu farmazeutikoak dakarren gastu sanitarioaren proportzioa alderatuz gero, ratio
|
handienak
dituzten herrialdeen artean dago Espainia (%21, 8), Europako batez bestekoa baino zazpi puntu gehiago (%14, 4), alde handiagoa baitago osasun gastuan botikakoan baino. Farmaindustria ratioa murriztearen alde dago, osasun gastua handituz.
|
|
|
Paradoxa da Galon ALC duten produktuen eskaintza komertzial handiena dagoela, azido horiek kapsula moduan merkaturatzen dituzten 20 enpresa baino gehiagorekin. Espainian aspalditik merkaturatzen dira ALCrekin aberastutako esnekiak eta galletak, eta Europan horrelako produktuen kontsumo
|
handiena
duen herrialdea da.
|
|
|
Azkenik, gozagarriak burdinaz, zinkez eta beste mikronutriente batzuez gotortzeko ibilgailu erakargarriak dira, batez ere kopuru handietan kontsumitu ohi diren herrialdeetan. Horren adibide da India, burdin urritasunagatiko anemia prebalentzia
|
handia
duen herrialdea, eta egunean batez beste 9.54 g espezia per capita hartzen dituena. Beste ongailu batzuk, hala nola currya, arrain eta soja saltsa eta glutamato monosodikoa, asko kontsumitzen dira Asiako herrialdeetan.
|
|
2006
|
|
|
Haren iturriek zuzenean igortzen dituzten beste kutsatzaile batzuk ez bezala, ozonoa beste produktu batzuetatik sortzen da, batez ere nitrogeno oxidoetatik eta hidrokarburoetatik, eguzki argi ugari dagoenean, eta, beraz, bigarren mailako kutsatzaile gisa definitzen da. Espainia, gas kutsagarriak igortzen dituzten hiri
|
handiak
dituen herrialde eguzkitsua, arazo horrekiko bereziki sentikorra da. Ozonoa arnasbideetatik sartzen da, eta, oso oxidatzaileak direnez, mukosak eta biriketako ehunak narritatzen ditu, eta horrek begiak, eztula, buruko eta bularreko mina eta abar narritatzen ditu.
|
|
|
Europako Hipoteka Federazioaren (EMF, ingelesezko sigletan) txosten baten arabera, etxebizitza bat erosteko kostuak, besteak beste, hipoteka maileguen eta transakzio mota horiei lotutako zergen kostua, erosketaren guztizko zenbatekoaren %9, 7 dira Espainiaren kasuan. Hala, EMFk Europako hamaika herrialdetako datuak biltzen dituen azterlanaren arabera, Espainia etxebizitzen erosketaren kostu totalik
|
handiena
duten herrialdeen artean dago. Gastuaren zenbateko osoaren %1, 7, gutxi gorabehera, hipoteka maileguaren ordainketarekin lotuta dago Espainiaren kasuan; gainerako %8a, berriz, erosketa kostuei dagokie (zergak, baimenak eta jabetza erregistroa).
|
|
|
Erosketaren zenbateko osoaren% 17,1 eskuratze kostuekin lotuta dago. Belgika da kostu portzentajerik
|
handiena
duen herrialdea, Grezia(% 13) eta Italia(% 11,8) atzetik dituena. Aldiz, etxebizitzaren kostu osoaren barruan erosketa kostuen ehuneko txikiena duen herrialdea Erresuma Batua da, %1, 9, Suedia (%2, 4), Danimarka (%3, 3), Polonia (%3, 8) eta Alemania (%4, 5) baino txikiagoa.
|
|
|
Magnaporthe grisea mundu osoko arrozaren izurrite okerrenetako bat da. Egoera larriagoa da labore horrekiko mendekotasun
|
handia
duten herrialdeetan. Indian, adibidez, urtean 266.000 tona arroz suntsitzen dituela kalkulatzen da.
|
|
|
Lehiakortasunari eusteko, Hegoaldeko herrialde ekoizleek kostuak edozein preziotan murriztu nahi dituzte. Bat ehungintzaren eta jantzigintzaren industriari ere eragiten dion lehiakortasuna, lan eta ingurumen aldetik permisibitate
|
handiagoa
duten herrialdeetara deslokalizatzea ezaugarri duena. Egoera horren aurrean, eta bidezko merkataritzaren alternatiba gisa, kanpaina hau gizartea kotoiaren eta ehungintzaren ekoizpen sektoreko lan, gizarte eta ingurumen egoeraz kontzientziatzeko bidea da, nahiz eta “asmoa ez den arropa erostea satanizatzea”, kanpainaren antolatzaileek argitu dute.
|
|
|
eta platerek duten kolore aniztasuna. Zehazki, artoak garrantzi
|
handia
du herrialde honetako gastronomian. bere nortasun historiko eta etnikoari lotuta dagoelako.
|
|
|
Hala, animalia jatorriko proteinetan elikagai ugari jateak eta gatz ugariko dietak eta azkar xurgatzen diren azukre asegabeak lagungarri dira giltzurrun kalkuluak eratzeko. “Bizi maila
|
handia
duten herrialdeetan nagusi diren dietek lagundu egiten dute litiasia agertzen, proteina asko baitute”, AEUko Litiasi Taldearen koordinatzailearen arabera. Kalkuluak berez kanporatzen dira gernu sistemaren bidez gehienetan.
|
|
|
Horrela, gure ekintza guztiek BAKE iraunkorra eta sendoa lortzera eramango gaituzte lan egiten dugun tokian. 2006 urteari dagokionez, gure jarduerak eragin
|
handiena
duen herrialdeetan kontzentratuko ditugu gure baliabideak, Afrikan dugun presentzia areagotuz. Espainian, gure gizarteko sektorerik ahulenak hurbiltzen eta haiei laguntzen jarraituko dugu.
|
|
|
Espainiako energia ekoizpena oso mugatua da; beraz, 125,7 milioi tona inportatu behar izan ziren, 2004an baino %7, 7 gehiago. Beraz, atzerriko erosketek kontsumoaren %85, 1 estaltzen dute, eta, beraz, EBko 25 herrialdeetako energia mendekotasun
|
handiena
duen herrialdea da. Sailkapeneko txarrena Zipre da, %100 inportatzen baitu.
|
|
|
Azken urte horretan, gure kontsumoak %25 gainditu zuen bioahalmena; 2001ean, berriz, %21 Horrek esan nahi du Lurrak urte bat eta hiru hilabete behar izan zituela urte horretan erabiltzen ditugun baliabideak ekoizteko. Hauek dira hatz aztarnarik
|
handiena
duten herrialdeak (hektareatan) pertsonako: Arabiar Emirerri Batuak, AEB, Finlandia, Kanada, Kuwait, Australia, Estonia, Suedia, Zeelanda Berria eta Norvegia.
|
|
|
Apartamentu barneko tresna gutxi erabiltzea Erditze guztien %36 zesarearekin egiten dira. Datu hori Brasilen dago, zesarea bakoitzeko jaiotza tasa
|
handiena
duen herrialdean, espezialista katalanak dioenez. Hala ere, kopuru horiek antzekoak dira garatutako edo garatzen ari diren gainerako herrialdeetan.
|
|
|
2005eko uztailetik 2006ko uztailera bitartean, berandutzan sartu diren banku txartelen kontratuen kopurua %12 hazi da. Kontsumitzeko zorpetzeko joera
|
handiagoa
duten herrialdeetan (AEBetan, adibidez) antzeko portaera dute. o Erresuma Batua: ez ordaintze tasa handiena duen produktua kreditu txartela da, ondoren kontsumorako mailegua, automobilarena eta, azkenik, hipoteka.
|
|
|
Literatura horirako joera hain
|
handia
duen herrialde batean Albert Pierrepointek txit ondo jakin zuen gordetzen bere intimitatea. Borreroa izan zen eta ofizioan ondo ikasitakoa, baina inoiz ez zion beste baliorik eta morborik eman egin zuenari:
|
|
|
Non erosten dituzte arropak? Zergatik da gurea, munduan filologo dentsitate
|
handiena
duen herrialdea?
|
|
|
Sarritan entzuten da Euskal Herria dela filologo dentsitate
|
handiena
duen herrialdea. Denetan berezi samarrak garela sinesteko dugun joera gorabehera, egia da filologo edo filologo usteko ugari dagoela, gaudela?
|
|
2007
|
|
|
Horrek esan nahi du Lurrak urtebete eta hiru hilabete behar izan zituela baliabide horiek ekoizteko. Kasu honetan, pertsona bakoitzeko aztarna
|
handiena
duten herrialdeak hauek dira: Arabiar Emirerriak, Estatu Batuak, Finlandia, Kanada, Kuwait, Australia, Estonia, Suedia, Zeelanda Berria eta Norvegia.
|
|
|
Hala ere, ikerketaren arabera, sarearen erabileraren hazkunde hori “ez da nahikoa izan”, esan zuen Gimenok. Txostenak dioenez, Espainia “IKTen garapenean inbertsio txikiagoa egiten duten herrialdeen artean dago”, baina gure herrialdea telefonia mugikorraren garapen
|
handiena
duten herrialdeen taldean finkatu da, herritar bakoitzeko linea mugikor bat baino gehiagorekin. Gainera, txostenak datu “oso positiboak” eskaintzen ditu “on line” bankua Espainian sartzeari eta Web 2.0 aplikazioak erabiltzeari buruz.
|
|
|
Espainian, metro karratua 2.054 eurokoa da, batez beste; Portugalen, berriz, 1.700 eurotik beherakoa. Erosleen artean arrakasta
|
handiena
duen herrialdeetako bat Portugal da. " Asko gustatzen da hemen erostea, kultura antzekoa delako eta nahi dutenean etor daitezkeelako oporretan", azaldu du Rui Meneses Lar Creéren lurralde zuzendariak ondoko herrialdean.
|
|
|
SEO/ BirdLife erakundeko arduradunen arabera, 100 ekitaldi baino gehiago egin ziren 2006an, eta 40.000 pertsonak parte hartu zuten Espainia osoan. Parte hartze
|
handiena
duen herrialdeetako bat izan zen. Aurten, 300 jarduera baino gehiago antolatu dira, eta jendearen marka guztiak gainditzea espero da.
|
|
|
Parte de la colección de imágenes de International Rice Research Institute Munduan zehar sakabanatutako bi mila arroz barietate baino gehiago ezagutzen dira. Baina India, Txina eta Japonia dira zereal horren ekoizpen
|
handiena
duten herrialdeak. Duela bost milurteko baino gehiagotik, arrozak Asiako biztanleak elikatu ditu, eta gaur egun 85 kg arroz inguru kontsumitzen ditu pertsonako eta urteko (pertsona bakoitzak, batez beste, 6 kg kontsumitzen ditu Espainian aldi berean).
|
|
|
kanpoko aholkulari independente batengana jotzea, besteak beste, bere kasurako produkturik onena kontratatzea berma diezaien. Kanpoko aholkulari independente bat nahitaezkoa da horrelako produktuetan esperientzia
|
handia
duten herrialdeetan, hala nola Estatu Batuetan edo Erresuma Batuan. Espainian, kasu askotan, erakundeek eskaintzen dituzten produktuak ez dira elkarren artean homogeneoak (asko aldatzen dira baldintza ekonomikoak eta juridikoak, kontratatzen den erakundearen arabera).
|
|
|
Eurostat Estatistiken Europako Agentziaren aurreikuspenen arabera, 2050 urtean Espainia izango da Europako herrialde zaharrena eta munduko bigarren herrialde zaharrena, Japoniaren atzetik. Datu horri Mediterraneoko kultura gehitzen badiogu, eta, batez ere, Espainiakoa, etxebizitzak jabetzan dituela eta ez alokairuan, gure inguruko herrialdeetan gertatzen den bezala, Espainia da era horretako produktuen bezero potentzial
|
handiena
duen herrialdea.
|
|
|
Baina Greenpeace talde ekologistaren datuak kezkagarriak dira: Indonesia da munduko deforestazio tasa
|
handiena
duen herrialdea; urtero 1,9 milioi hektarea inguru galtzen ditu bere basoetatik, eta jatorrizko oihanaren ia %72 suntsitu du.
|
|
2008
|
|
|
%130eko igoera mundu mailan azken urtean. Elikagaien inportazio dependentzia
|
handia
duten herrialdeetan, oraindik okerrago, zerealen prezioa bikoiztu eta hirukoiztu egin da. Kontu oso larria benetan, 5 segundoko haur bat hiltzen da gosez munduan, eta egoera okertuz doa.
|
|
|
" Salmonellaren Europako Atlasa" k EBko salmonelosiaren prebalentziari, eragin
|
handiena
duten herrialdeei eta serotipo ohikoenei buruzko informazioa ematen du.
|
|
|
Hezkuntzarako baliabide gehiago lortzea eta hobeto inbertitzea: helburu horietako bat ere da lortu behar adina baliabide ekonomikorik ez bada; alde horretatik, beharrezkoa da herrialde bakoitzak izango duen kostu ekonomikoaren azterketa zorrotza egitea, eta ahalmen ekonomiko
|
handiena
duten herrialdeen erantzun solidarioa lortzea.
|
|
|
Teoria horren arabera, adin goiztiarreko infekzioak dituzten pertsonak hobeto babestuta egongo lirateke alergien eta gaixotasun mota horien aurrean. Teoria horren arabera, higiene
|
handiena
duten herrialdeetan bi erakundeak handitzen ari dira; garapen bidean dauden herrialdeetan, berriz, gaixotasun infekziosoak are garrantzitsuagoak dira. Adin goiztiarrean infekzioak dituzten pertsonak hobeto babestuta daude alergien eta gaixotasun autoimmuneen aurrean Gainera, azken urteetan aurrera egin da gaixotasun horien ezagutzan, eta familia azterketa askok baieztatzen dute badela aurrejoera genetiko bat haientzat.
|
|
|
2005ean, EBko energia primarioaren kontsumo osoaren %6, 7 ziren; 1990ean, berriz, %4, 4 Aldi horretan, energia berriztagarrien azken kontsumoa ere handitu egin zen: 1991n %6, 3 zen, eta 2005ean %8, 6 Espainia, Alemania eta Danimarkarekin batera, hazkunde
|
handiena
duten herrialdeak dira.
|
|
|
Suak eragindako erredurak urtean 96.000 haur inguru hiltzen ditu. Kasu horretan, heriotza tasa 11 aldiz handiagoa da diru sarrera txikiak eta ertainak dituzten herrialdeetan diru sarrera
|
handiak
dituzten herrialdeetan baino. Azkenik, erorketek 47.000 heriotza inguru eragiten dituzte urtero, eta ehunka mila haurren lesioak uzten dituzte.
|
|
|
Errumania(% 20,6), Eslovenia, Eslovakia(% 15,7 biak) eta Bulgaria(% 15). Espainia (%13, 7), Erresuma Batua (%6, 1) eta Alemania (%3, 8) urte arteko zifra negatibo
|
handienak
dituzten herrialdeen artean daude.
|
|
|
Ustelkerian tradizio gutxiago duten herrialdeetan Suedian eta Kanadan, esaterako, enpresek ospe intelektuala, talentua eta beste ezaugarri batzuk hartzen dituzte kontuan norbait kontratatzeko. Ohitura demokratiko
|
handia
duten herrialdeetan herritarrek barneratuta daukate politikariek zintzoak izan behar dutela. Espainian ez.
|
|
|
Konbentzituta nago orain baino ordezkaritza zabalagoa izango dugula, eta zenbakiak ematea arriskutsua izaten denez... Uste dut aukera
|
handia
dugula herrialde guztietan ordezkaritza lortzeko. Gure apustua hori da.
|
|
2009
|
|
|
Finlandia da oraingoz bizi itxaropen
|
handiena
duen herrialdea (81,5 urte) eta ondoren Japonia (81,25 urte). Eustaten azken datuen arabera, EAEko emakumezkoen bizi itxaropena gaur egun 85,5 urtekoa da Finlandiaren batez bestekoaren parekoa eta gizonezkoena 78,7koa.
|
|
|
Horien artean, 70.000, 15 eta 19 urte bitarteko neskak dira. Sierra Leona amatiar heriotz tasa
|
handiena
duen herrialdea da, 100.000 jaiotzetatik 2.100 hil egiten dira. Bitartean, herrialde garatuetan 100.000 jaiotzetatik 8 hiltze egoten dira.
|
|
|
Bulegoak, zerbitzariak eta lizentziak zerga paradisuetan (Gibraltar, Holandarren Antillak, Barbados, Antigua edo Malta) dituzte online operadore askok. Hala ere, beste enpresa batzuen sustraiak Britainia Handian (apustuak egiteko ohitura
|
handia
duen herrialdea), Eskandinavian, Austrian eta Alemanian daude. Enpresa gehienak 90eko hamarkadan jarri ziren martxan eta gaur egun milaka apustu kudeatzen dituzte mundu osoan astero.
|
|
|
Erabakian, eragin
|
handia
du herrialdearen egoera sozioekonomikoak: ekoizlea edo eroslea den, kontsumitzaileak zenbaterainoko garrantzia duen...
|
|
|
Bataren edo bestearen garrantziak harreman
|
handia
du herrialdean bertan benetako industria kultura edo tradizioak duen pisuarekin.
|
|
|
Enplegu nitxoak kontraturik gabe Espainian, merkataritza, industria eta zerbitzu sektore batzuek kontratu gabeko enplegua eskaintzen dute, nahiz eta ez dagoen hori frogatzen duen azterketarik, eta sektoreen garrantzi erlatiboa aldatu egiten da erkidego edo probintzia batetik bestera. Hala ere, zerbitzuen eta ostalaritzaren sektorean “murgildutako” lanak, nekazaritzarekin batera, presentzia
|
handia
du herrialde osoan. Espainiako sindikatu nagusiek “beltzez” eta irregularki lan egiteko iturri gisa adierazitako jardueretako batzuk hauek dira:
|
|
|
Nolanahi ere, mundu osoko hainbat ikerketa talde material horiek hobetzen ari dira, eta nanoteknologiak, esate baterako, supereroankortasunak giro tenperaturan duen helburura hurbiltzeko aukera ematen die. Ekimen nagusiak AEB sare elektriko adimendunetan interes
|
handiena
duen herrialdeetako bat da: gobernu berriak 8.500 milioi euro inguruko aurrekontua sartu du ekonomia sustatzeko neurrien artean.
|
|
|
Horrela, batez besteko kontsumitzaile batek 308,56 euro urtean, batez bestekoa baino 26 euro gehiago EBko gainerakoa. Europako gastu
|
handiena
duen herrialdea Frantzia da, batez beste 426 euro. Txosteneko beste datu batzuk Txostenak beste datu estatistiko batzuk ditu interesgarriak, hala nola askoz gehiago daudela egiaztatzea pertsonen lerroak.
|
|
|
Internet oso tresna erabilgarria izan daiteke, izan ere, aukera ematen du oporren helmugei buruzko informazioa jasotzeko, eskaintzak lortzeko, munduko edozein lekutan interes komunak dituzten pertsonak ezagutzeko, etab. Eta aholku orokor gisa, komeni da bidaia aldez aurretik planifikatzea, ezustekoak saihesteko eta dirua aurrezteko. Naturako turismoa eta ingurumen boluntariotza Era guztietako animalia eta landareak ikustea eta argazkiak ateratzea ez da zaila Espainian, Europan biodibertsitate
|
handiena
duen herrialdean. Bai hirian bertan, espezie oso desberdin eta harrigarriak bizi diren herrian, baita leku natural aproposagoetan ere, aukera handiak daude.
|
|
|
Europako Batasunean langabezia maila
|
handiena
duen herrialdeetako bat da Espainia, eta, adituen arabera, egoera ez da epe laburrean hobetuko. Krisi betean, langabezian daudenek autoenpleguaren bidea probatzea erabaki dute aspalditik.
|
|
|
Greziak bakarrik gainditzen du itxarote denbora hori, eta Europar Batasunean (EB) batez beste zazpi hilabete behar izaten dira. Grezia eta Espainiaren atzetik, Luxenburgo, Portugal, Txekiar Errepublika eta Frantzia dira atzerapen
|
handienak
dituzten herrialdeak. Lidia Mallo Erkidegoko Sendagai Generikoen Europako Elkarteko (EGA) Erakundeekiko Harremanetarako arduradunak azaldu zuenez, atzerapen hori, joan den uztailean Erkidegoko Gobernuak berak salatua, industria farmazeutikoaren “lehiaren aurkako jardunbideengatik” gertatu zen, generiko berriak merkatura atera ez daitezen.
|
|
|
Orotara, 5,1 milioi lagun bizi dira herrialdean, eta horietatik %80 pobreak dira. Kanpo zor
|
handiena
duen herrialdea ere bada Nikaragua.
|
|
|
Alemania da, 46.300 milioi eurorekin, maiatza arte superabit komertzial
|
handiena
duen herrialdea, Irlandaren (15.600 milioi) eta Herbehereen (13.800 milioi) aurretik. Kontrako aldean, defizit potoloena Erresuma Batuak izan du, 38.000 milioi eurorekin.
|
|
2010
|
|
|
AEBetan bizi diren jatorri mexikarreko herritarrek ustelkeriari aurre egiteko duten borroka islatu du Rodriguezek film bizian. Gaiak gaurkotasun handia izan arren, 15 urtetik gora daramatza Rodriguezen Machete k kontatzen duen historia lantzen, eta, Texasko zuzendariaren ustez, ordutik gaur egunera egoera aldatu egin da, zorionez, gaur egun [AEBetako] gobernuak presio
|
handiago
du herrialde gisa zerbait gehiago egiteko, herritarrek beren arauak ezarri beharrik gabe.
|
|
|
Espainia Europar Batasunean kuota
|
handiena
duen herrialdea da atungorriaren arrantzan. Hain zuzen ere, Espainiako arrantzaleek 2.526 tona harrapa ditzakete (herrialde guztien artean 7.104 tona harrapatu ditzakete).
|
|
|
EAEko eskolaketak euskara indarberritzeko orduan eskuratu dituen lorpenak nabarmenagoak dira, oro har, listoi moduan Europako beste hiztun herri ahulduak hartzen badira kontuan. Lorpen horiek asko apaltzen dira, aldiz, gu baino autorregulazio soziokultural, ekonotekniko eta politiko operatibo
|
handiagoa
duten herrialdeekin konparatuta288 Inguruko gaixoak zeu baino gaixoago daudela ikustea ez da gainera, ezinbestean, inoren kontsolagarri. Jakitea ez da gaizki etortzen ordea, ranking moduko horretan non zauden jakiteko.
|
|
|
Nolabaiteko irizpide komuna iradokitzekotan, esanliteke gutxien garatutako herriek, oro har, irekitasun maila oso apala erakustendutela; izan ere, lehengairen baten monokultiboaz harago ez dute esportaziorakoaukera handirik. Bestetik, barne merkatu
|
handia
duten herrialdeetako kanpo joeraere mugatuagoa dela dirudi, AEBetan, Japonian edo Brasilen hori beha daiteke.Baina Europar Batasuneko herrialdeetako kanpo irekitasunaren indizeak askomurriztuko lirateke EBrako, beren salmentak esportazio bezala kontabilizatuko ezbalira; izan ere, EBkoa merkatu bakarra da eta ikuspegi ekonomikotik barnemerkatuaren itxura du.
|
|
|
AEBk (orduan? 1954an? mundu osoan kapital metaketarik
|
handiena
zuen herrialdea) lanean intentsiboak ziren produktuak esportatzen zituen eta, alderantziz, kapitalean intentsiboak zirenak inportatu.
|
|
|
Leontief-en paradoxa, beraz, hauxe da: langileko kapital kopururik
|
handiena
duen herrialdeak, kapital/ lana ratio txikiagoa duela esportazioetan inportazioetan baino.
|
|
|
Garapen endogeno eta exogenorako estrategiek izan behar duten garrantziak harreman
|
handia
du herrialdean bertan benetako industri kultura edo tradizioak duen pisuarekin ere, jakina.
|
|
|
Dibertsitate Biologikoari buruzko Hitzarmenaren Alderdien Hamargarren Konferentzia. Espainiak, aurten Europako Lehendakaritzaren arduradun den aldetik eta Europar Batasunean (EB) biodibertsitate
|
handiena
duen herrialdeetako batek, protagonismoa izan nahi du. Nazioarteko Urte honetako lehen ekitaldiak Madrilen egingo dira, Parisekin eta Berlinekin batera, eta, urtarrilaren 26an eta 27an, Espainiako hiriburuak biodibertsitateari buruzko Nazioarteko Biltzarra egingo du.
|
|
|
Hala ere, turista bakoitzak batez beste utzi zuen dirua %2, 1 igo zen, eta 920 eurotik gora geratu zen. Datu horiek ikusita, Joan Mesquida Turismoko estatu idazkariak nabarmendu zuen Espainiak bigarren postua hartu zuela 2009an turismoagatik diru sarrera
|
handienak
dituzten herrialdeen munduko rankingean, Estatu Batuek bakarrik gaindituta. Gainera, bisitari gehien izan zituen hirugarren herrialdea izan zen, Frantziaren eta Estatu Batuen ondoren eta Txinaren aurretik, eta opor turismoaren munduko lehen helmuga.
|
|
|
Zientzialariak ondorio horretara iritsi ziren, eta “Plos Medicine” aldizkarian argitaratu zen. Izan ere, HIESaren, malariaren edo tuberkulosiaren tasa
|
handienak
dituzten herrialdeek ere gaixotasun kronikoen kopuru handiak dituzte, hala nola diabetesa edo gaixotasun kardiobaskularrak.
|
|
|
Joan Caylá doktoreak, Bartzelonako tuberkulosiaren ikerketa unitateko koordinatzaileak, datu horien berri eman du Tuberkulosiaren Nazioarteko Eguna dela eta antolatutako “Erantzun eraginkor, koherente eta iraunkor baten alde” mahai inguruan. “Gertaera horren arrazoietako bat Espainiak jasaten dituen aldaketa demografikoei zor zaie, tuberkulosi tasa
|
handiak
dituzten herrialdeen immigrazioari, hala nola Errumania, Maroko, Ekuador eta Txina, etorkinen nazionalitate nagusiak baitira”, azaldu zuen doktoreak. Gainera, Espainian herrialde horietan baino GIBtasa handiagoak daude, eta, beraz, gaur egun “infekzio gurutzaketa gertatzen da”, esan zuen Caylák.
|
|
|
Silikonazko bular inplanteak dira merkaturatuenak. Kalkuluen arabera, Espainian, Europar Batasunean eskari
|
handiena
duen herrialdeetako batean, urteko protesi horietako 50.000 inguru jartzen dira. Hala ere, paziente bakoitzak tamaina, testura, betegarria eta forma alda ditzake.
|
|
|
Hala, adierazlea 92 puntura igo da, eta horrek esan nahi du azken sei hilabeteetan sei puntu gehiago lortu direla, eta 2007ko lehen hiruhilekoan 94 puntu baino gutxiago izan direla, munduko krisiarekin hasi aurretik. 2010eko lehen hiruhilekoan, kontsumitzaileen konfiantza handitu egin zen aztertutako 55 herrialdeetatik 40tan, Indiarekin (127 puntu), Indonesiarekin (116) eta Norvegiarekin (115) konfiantza
|
handiena
duten herrialdeen zerrendaren buruan. Beste muturrean, Lituania (46 puntu), Kroazia (48) eta Portugal (51) dira nazio ezkorrenak.
|
|
|
Espainia, Europan biodibertsitate
|
handiena
duen herrialdea Europan dauden landare baskularren espezie guztien %80 baino gehiago eta animalia espezieen %50 baino gehiago Espainian kontzentratzen dira. Espainian, hegazti, ugaztun eta narrasti barietate handiena du, eta anfibio eta arrain dibertsitatearen hirugarren postua betetzen du, Espainiako Iraunkortasunaren Behatokiaren (EOS
|
|
|
Asteburu honetan 432 megawattera (MW) iritsi ondoren, Espainia eguzki energia termikoaren potentzia instalaturik
|
handiena
duen herrialde bihurtu da. Hala, gure herrialdeak Estatu Batuak gainditzen ditu, eta 422 mw eko potentzia du, sektoreko enpresa elkarte nagusiak, Protermosolarrek, iragarri duenez.
|
|
|
Hala ere, Canutok dioenez, emakumeak eta neskak krisiaren aurrean ahulak diren arren, “aldaketa eragile boteretsuak ere izan daitezke aukera emanez gero”. Berdintasun tasa
|
handienak
dituzten herrialdeek pobrezia tasa txikiagoak dituzte. “Zenbait azterlanen arabera, pobrezia gainditzeko prozesua eta garapena bizkortzeko, adimentsuena irabaziak emakumeen esku jartzea da”, adierazi du PREM delakoaren buruak.
|
|
|
Herbehereek gutxieneko esku hartze politika dute haurdunaldian, eta jaiotzen %28 etxean izaten dira. Hala ere, heriotza perinatalaren tasa
|
handiena
duen herrialdeetako bat da (haurdunaldiko 22 astetik jaio eta 7 egunera bitartekoa), eta etxean egiten diren erditzeen %40 ospitalean amaitzen dira. Horregatik, bi modalitateen abantailak konbinatzen dituzten alternatibak bilatzen dira.
|
|
|
Ondorio horretara iristeko, Kew eko Lorategi Botanikoetako artxiboetan ere oinarritu ziren. Landare mehatxatuak Espainian Espainia, Europan biodibertsitate
|
handiena
duen herrialdea, ez da landare espezieen gainbehera horretatik ateratzen. Arriskuan dagoen Espainiako floraren zerrenda gorriak (iaz Madrilgo Unibertsitate Autonomoak argitaratu zuen) adierazten du 1.221 espezie daudela mehatxatuta, eta kopuru hori %6 handitu dela zortzi urtean.
|
|
|
Hala adierazi dute berriki egin diren zenbait ikerketak, desagertzeko arriskuan dauden espezieen kopurua handitu egin dela detektatu baitute. Espainia, Europan biodibertsitate
|
handiena
duen herrialdea, ez da gainbehera horretatik irteten.
|
|
|
Gaixoaren %85 arnas infekzioak tratatzeko erabiltzen da, batez ere hilabete hotzenetan. “Emerging Infektious Diseases Journal” aldizkarian argitaratu zen 2006ko azterlan baten arabera, Europako antibiotikoekin automedikazio maila
|
handiena
duten herrialdeen artean dago Espainia. Datu horiek azaltzen dute zergatik nabarmentzen den gure herrialdea antibiotikoekiko erresistentzia kasu gehien dituzten herrialdeen artean.
|
|
2011
|
|
|
Oraingoa bezalako krisiak saihesteko helburuarekin, defizit
|
handiegia
duten herrialdeak zigortzeko modua adostu dute Europako Batasuneko kideek. Bi fase izango ditu zigortze prozesuak:
|
|
|
hala nola per capita BPG (Barne Produktu Gordina), pobrezia arriskuaren tasa edo IDH (Giza Garapen Indizea)? garapen maila
|
handienak
dituzten herrialdeekiko konparaziotik.Bistan da, beraz, herrialde txikia izatea ez dela oztopo Europan leku nabarmena izateko, baita aurrerapen eta ongizate maila handienak dituzten herrialdeen artean ere. Hortik atera dezakegu ondorioa txikia, polita izateaz gain, ahaltsua eta eraginkorra ere badela ikuspegi sozio-ekonomikoari dagokionez.
|
|
|
hala nola per capita BPG (Barne Produktu Gordina), pobrezia arriskuaren tasa edo IDH (Giza Garapen Indizea)? garapen maila handienak dituzten herrialdeekiko konparaziotik.Bistan da, beraz, herrialde txikia izatea ez dela oztopo Europan leku nabarmena izateko, baita aurrerapen eta ongizate maila
|
handienak
dituzten herrialdeen artean ere. Hortik atera dezakegu ondorioa txikia, polita izateaz gain, ahaltsua eta eraginkorra ere badela ikuspegi sozio-ekonomikoari dagokionez.
|
|
|
2020 urtea. Esportatzeko eta inportatzeko ahalmen
|
handia
duen herrialde horrek duela zenbait urte hainbat euskal enpresen arreta erakarri zuen, esaterako, Mondragon Talde Kooperatiboarena, bertan dagoeneko hainbat industria planta ezarri dituen taldearena. Ondoren, beste euskal enpresa batzuek Mondragonen bidea hartu zuten eta dagoeneko inguru horietan negoziotan dabiltza.
|
|
|
Espainiaren ondoren, langabezi tasa
|
handiena
duten herrialdeak Lituania(% 18,3) eta Letonia(% 18,2) dira. Hala ere, Eurostatek argitu bezala, bi herrialde hauen datuak 2010eko hirugarren hiruhilekokoak dira.
|