|
2000
|
|
|
AHULDUA bere esan indarrean. Entzulegoaren zati
|
handi
batek hizkuntza bakantasunaren xarma ezinbestean galdu egin duelako. Askori berdin zaio hiru" ni" edo lau" gaur" dituen bertso bat entzutea, hitz potoloz borobildua bada.
|
|
2002
|
|
|
Eta hemen eguneroko gauzak aipatu ditut, bazterrean utzirik umeak euskaraz gehien erabiltzen dituen hitzak, hezkuntzako liburuetan ageri direnak, hain zuzen ere. Horregatik ez da pasarazten neurri
|
handi
batean hizkuntza gurasoengandik umeengana, lehenago gertatzen zen bezala, haiek euskaraz hazi baitziren eta erdaraz hezi, baina oraingoak, gehienetan, euskaraz hezten baitira, baina erdaraz hazi.
|
|
2004
|
|
|
Baina, nolanahi ere, guk dakigula, euskal nazionalismoak ez du begi zorrotzik erakutsi, ez orduko hartan eta ez orain go honetan. Borroka politiko hutsaren lilurak estali izan du neurri
|
handi
batean hizkuntzaren eta kultur arazoaren gorria. Gainera, hori gutxi balitz, kontuan zera hartu behar da:
|
|
2007
|
|
|
Topagunearen ustetan erabilera askeko guneak euskalduntzea lehentasunezko gaia da, batetik neurri
|
handi
batean hizkuntzaren transmisioa soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain
|
|
|
Topagunearen ustetan erabilera askeko guneak euskalduntzea lehentasunezko gaia da, batetik neurri
|
handi
batean hizkuntzaren transmisioa (familia, lagunartea...) horietan gertatzen delako, eta bestetik hizkuntza komunitatearen konpaktaziorako bidea bertatik hasten delako (familia, lagunartea, auzokoak, elkarteetako lagunak,...).
|
|
2009
|
|
|
Eta den denak norabide berean doaz: euskara, seguruenik, aitzineko Europako zati
|
handi
bateko hizkuntza izan zen.
|
|
|
Herritar elebidunik gabeko elebitasuna itxurakeria eta erretorika hutsa dela ohartarazi behar ditugu. Elebakarrak ulertu behar du bere esku dagoela neurri
|
handi
batean hizkuntza bizikidetzan aurrerapauso sendoak ematea, eta elebidunak ulertu eta baloratu behar du elebakarrak euskara ikasteko egiten duen ahalegin ikaragarria, are handiagoa euskararik gabe, ia Euskadi osoan inolako deserosotasunik gabe, bizitzea guztiz posible duenez gero.
|
|
2010
|
|
|
2001eko erroldaren arabera, oibarko ibarreko biztanle elebidunen kopurua %5etik beherakoa da. ipar añanako biztanlekopuru elebiduna, aldiz, %10etik gorakoa da, eta eskola adinekoen artean, berriz, %50etik hurbilekoa (oibarko ibarrean, ordea, eskola adineko %15ak soilik aitortzen du gai dela euskaraz hitz egiteko). elkarren ondoan dauden ekialdeko arabako errioxa eta Viana alderatzen baditugu, emaitza bera jasoko dugu. horra beste froga bat, egiaztatzeko gizarteboluntarismoa ez dela aski, ezinbestekoa izan arren. ezin ditugu aipatu gabe utzi bi adibide adierazgarri: ...ta aiarako koadrilak. bi koadrila horietan, biztanle euskaldunak galduz joan ziren azken bi mendeetan. horrenbestez, eskualde horietan bazegoen —neurri handi batean— substratu soziolinguistiko hori, edo nire definizioaren arabera, hizkuntza gutxitu batek hizkuntza hori berezkotzat duen herriarekiko —eta, hedaduraz, herri hori hartzen duen lurraldearekiko— duen eragina, eta hein
|
handi
batean hizkuntza horrek berreskuratzeko eta normalizatzeko duen aukera baldintzatzen duena6.
|
|
2011
|
|
|
Bestalde, Zoharren teoriaren lorpen
|
handienetako
bat hizkuntzaren, literaturaren eta kultur identitatearen arteko harremanak birplanteatzea izan da; horrek ekarri du" literatura nazionala" kontzeptua zalantzan jartzea. Are gehiago, aipatu teoriaren arabera, itzulpenak eragin zuzena du literaturaren kolonizazioarekin eta kanonizazioarekin.
|
|
|
Inperio bilakatuz gaztelania espainola bihurtu zen, inperioaren hizkuntza ofiziala, eta inperioak euskararen aurka legislatu zuen, nazio
|
handi
baten hizkuntza, espainola, goretsiz, eta herri txiki ezjakinarena, euskara, gaitzetsiz. Eskailera sozialean gora egin nahi zuenak espainola ikasi beharra zeukan, hori zen atea prestigioa lortzeko, boterea, dirua, euskararen aurkako propagandak euskara ez zela ezta hizkuntza ere sinetsarazten zien bitartean.
|
|
|
Finean, ezagutza tasak zehazten ditu neurri
|
handi
batean hizkuntza politikak, eta horrexegatik ezagutza tasaren araberako politikak aplikatzeko joera dagoela ondorioztatu ahal izan dugu.
|
|
2012
|
|
|
Liburuaren hasieran Joana Albretekoari egindako eskaintzan adierazten duenez, Leizarragak Testamentu Berriaren itzulpenean izandako zailtasun
|
handienetako
bat hizkuntza bera izan zen: kodetu gabeko hizkuntza zen euskara, ia tradizio idatzirik gabekoa, eta itzulpenetara ohitu gabea:
|
|
2013
|
|
|
Ez da kasu bera ingelesarena edo gaztelerarena. Gizarte mediatizatu edo anomia maila
|
handiko
batean hizkuntza handi horiek biziko dira, are gehiago, beren hegemonia aski ziurtatua dute. Euskararen zoria, aldiz, gertuko igurtziari eta ehunari lotuta dago neurri batean.
|
|
2014
|
|
|
diskurtso bikoiztasunaren ezaugarria, alegia. Izan ere, lan ideologikoa hein
|
handi
batean hizkuntz irudikapenen bidez egiten da, eta irudikapen horietako asko diskurtso bikoitz baten ondorio dira, zeinetan hizkuntza hizkuntza bera den, eta, aldi berean, beste zerbaiten ordezko sinbolikoa. Alegia, hizkuntzaren erabilera zuzenaren gaineko adierazpenek agertzen dute hizkuntzaren ordena gordetzeko gogoa, baina, aldi berean, beste arlo batzuk ordenatu eta kontrolatzekoa.
|
|
2015
|
|
|
Sozializazioaren muina haren hitzetan honela bil daiteke: " haurrari edo heldu hasiberriari komunitate jakin baten gizarte bizitzan eraginkortasunez eta egoki parte hartzeko beharrezkoak diren ezagutza, joerak eta jarduerak eskuratzea ahalbidetzen dion prozesua da[...] hein
|
handi
batean hizkuntzaren erabileraren bidez burutzen da". Planteatzen den sozializazioaren paradigma berrian" hizkuntza sozializazioa prozesu dinamikoa, elkarreragilea, bizitza osoan barnakoa eta inguruneari lotua da".
|
|
|
–(...) nahiz eta frantsesezko egunkaria izan, euskarak izanen du bere tokia. Ipar Euskal Herrian, maleruski, gehiengo
|
handi
batek hizkuntza idatzi bezala frantsesa du, eta horrek behartu gaitu horretara. Baina euskararekiko atxikimendua berdin berdin mantentzen dugu.
|
|
2016
|
|
|
Asturiaseko soziolinguistikaren azterketa azken hamarkadetako hizkuntza aldarrikapenaren mugimenduarekin batera garatu da, eta, funtsean, planteatutako hizkuntza politikei buruzko erabilera, identitate kontzientzia eta jarreren inguruko estimazio kuantitatiboak dituen inkestetan oinarritu da. Modu horretan, ikuspegi soziologiko zehatz bat deskribatu du, neurri
|
handi
batean hizkuntzaren inguruko debate publikoko terminoen bitartez adierazitakoa, baina, agian, ez du ikuspegi hori behar bezain sakon deskribatu gako garrantzitsuen berri emateko. Kontu horietako batzuk teoria soziolinguistikoa formulatu baino askoz lehenago planteatu ziren, inplizituki edo bakar bakarrik hizkuntzaren inguruko gogoeta intelektualetan zein dialektologia tradizionaleko lanetan, baina, ordea, ez dira era intuitiboan edo anbiguoan lantzen gaur egungo hizkera soziologikoan.
|
|
2017
|
|
|
Orobat, hainbat osagai sinboliko eta materialen bitartez eraikitzen den sistema batez ere hitz egitea da. Galegoaren kasuan, osagai sinboliko
|
handienetako
bat hizkuntzaren ‘ezgaitasunaren’ edo hura hitz egitearen ‘atzerapenaren’ diskurtsoa da (botere hizkuntza hautatuz atzean utz daitekeen akats edo orban bat). Baina hegemoniaren eraikuntzak alderdi material argi bat dauka:
|
|
2020
|
|
|
Deborah Cameron hizkuntzalari feminista eskoziarrak urteak daramatza kontu hauen inguruan ikertzen, hesiak apurtzen eta mitoak deseraikitzen. Bere ikerketa akademikoaren zati
|
handi
bat hizkuntzaren, generoaren eta sexualitatearen arteko harremanez burutu du. Bere obra ezagunenetako da:
|
|
2021
|
|
|
Errusieraz irakasten duten bigarren hezkuntzako ikastetxeen kopurua ia ez da aldatu azken bi hamarkadetan: ikasleen% 20,3 zegoen errusierazko eskoletan 2006/ 2007ko ikasturtean, eta %19, 2, 2020/ 2021ekoan8 Aipagarria da eskola horietako ikasleen eta, orokorrean, errusiera beren egunerokoan erabiltzen dutenen zati
|
handi
bat hizkuntza gutxituen hiztunak direla (Ciscel, 2008).
|
|
2023
|
|
|
Laburpena. Gizateriaren aberastasunik
|
handienetako
bat hizkuntzak dira, gehienak hizkuntza gutxituak, eta aurreikusten da munduan hitz egiten diren 6.000 hizkuntzen% 90 desagertuko dela XXI. mendearen amaieran. Horregatik da garrantzitsua hizkuntza gutxituen biziberritzean lan egitea eta hori da HIGAren helburua.
|