|
2000
|
|
|
Horren arrazoietako bat, abiadura beldurgarrian areagotzen ari den herrialde pobreen kanpo zorra da. Herrialde aberatsek ez dituzte garaiz eskuratzen beren kapitalak, eta herrialde pobreak horien interesak ordaintzera beharturik daude urtez urte, geroz eta zor
|
handiagoa
sortuz eta gurpil zoro horretatik inolaz ere atera ezinik.
|
|
|
Misioa Shangai eta Hong Kong bezalako garapen ekonomiko sendoko zonaldeetan burutu zen. Shangai Txinako zonalde aberatsena da eta inbertsio proiektu bolumen
|
handiena
sortu dezakeena; Hong Kong, makinaria eta ekipamendu industrialaren sarbide izan daiteke.
|
|
|
" Bai, hori gustura dago, txapeldunak nafarrak diren bitartean". Bai, ni Nafarroaren alde nago, baina pilotarentzako inportantea izango litzateke, masak mugituko liratekeelako eta lehia
|
handia
sortuko litzatekeelako. Eta hor ez litzateke publizitaterik.
|
|
|
Administrazio frantsesa oso arduratia da, jakina denez, frantsestasunaren babesarekin, eta ikuspegi horretatik erronka bakarra ez da kultura anglosaxoiari aurre egitea, estatuan bizi den populazio magrebiar handia ez integratzea ere arriskutzat baitute. Horregatik kezka
|
handia
sortzen du magrebiarren auzuneetan gainerakoetan baino askoz antena paraboliko gehiago egoteak, bereziki islamismoaren hedapenean izan lezakeen eraginagatik. Egindako ikerketa batzuek ordea zera erakusten dute:
|
|
|
Sasoi batean bertsolari gazte kopuru hori arazo
|
handia
sortzera heldu izan da, hainbesterentzako lekua egiteak antolakuntza lana biderkatzen baitzuen. Hazkunde horri 1998ko txapelketan heldu gura izan zitzaion eta ohiko kanporaketa, finalaurre eta finaleko saioez gain, sailkapen saioak antolatu ziren.
|
|
|
Hortaz, askatasun esparru moduan aldarrikatzen den sarea ez dahainbestekoa. Sistemaren aurka dauden ideia jakin batzuen zentsuratik informazio monopolio
|
handiak
sortzerainokoa da kontrola. Horrelako informazio konpainiahandiek mundu marjinalaren orritxoak baino erraztasun handiagoa daukate publikoarengana iristeko.
|
|
|
Orain dela bi urte baimendutako legea landu litzateke, euskal federazio guztiak elkarrekin lan egin lukete, Euskal KirolKontseilua sortu litzateke... eta hau guztia, estatu handi baten aurreandiharduen herri txiki bat garela kontuan harturik. Zuzenki aurrez aurre egitea ezda aholkagarria; istilu
|
handia
sortuko bagenu ere, ez baikenuke ezer lortuko.
|
|
|
– Europako Txapelketan EspainiakoSelekzioarekin aritu ondoren, ukoegin diot Espainiako selekzioari, nahiz eta Euskal Herrikoa ez dagoen; kontraesan
|
handiak
sortzen zaizkidalako, hain zuzen.
|
|
|
Psikotikoengan, funtzio pertzeptiboa gorputzetik izugarri bereizita dago.Norberaren irudiaren eta gorputz Nitasunaren arteko distantzia eskizofrenian gertatzen da nabarmenen, kasu horretan irudiak ez baitu ia ia loturarik errealitatearekin. Irudi hori gorputzaren errealitatearekin gatazka bortitzean dagoenez, nahasmen
|
handia
sortzen da. Psikotikoa nahasmen horrekin bukatzen saiatzen da, beregorputzaren errealitatetik guztiz bereiziz, eta horrek errealitate orokorraren aurreanatzera egitea eta eldarnioa ekartzen ditu.
|
|
|
Bestalde, edukiak hurbil egoteak ere mesede egiten dio hurbiltasun funtzio honi, eta horrela, irrati estazio lokalak lotuago agertzen dira beren entzuleekin, zeren haien mezuek interes
|
handiagoa
sortzen baitiete.
|
|
|
Protagonistak oso ezagunak direnean, albistearen hasieran aipatzea komeni da, zeren horrela entzuleen arreta lehen unetik gurekin edukiko baitugu, izenek interes
|
handia
sortzen baitute.
|
|
|
Unibertsitateak, trust ekonomikoak, alderdi politikoak, nekazari elkargoak eta abar, bakoitza bere irratsaioak emititzen hasi ziren, lege aldetik inolako oztoporik izan gabe. Laster irrati kate
|
handiak
sortu ziren elkarte ekonomiko boteretsuen eskutik: Westinghouse (Chicago, Nevada, Pittsburgh, Springfield), Radio Corporation of America (RCA), National Broadcasting Company (NBC), Columbia Broadcasting System (CBS)?
|
|
|
Jabe pribatuen eskuetan, basoak moztu eta erroturatu egin ziren, mendi hegal gehienak erabat soilduta utziz. Gainera, izurrite eta gaixotasunek (haritzaren oidioak eta gaztainondoaren tintak eta txankroak) XIX. mendearen bukaeran kalte
|
handiak
sortu zituzten zuhaitzetan, gure lurraldeko basoen egoera larriagotuz. XX. mendearen hasieran eskualde asko erabat deforestatuta zegoela, Administrazioak basoen landaketak bultzatu zituen; hasiera batean higadura galaraztea eta basoen hedapena zabaltzea helburu zuten landaketa haiek, laster bestelako norabidea hartu zuten, eta hazkuntza azkarreko zuhaitz exotikoen landaketak ugaritu ziren.
|
|
|
Herentzietan behin eta berriz zatituak, sailak txikiegiak ziren, errentagarritasuna asko murriztuz. Kontzentrazio partzelarioaren beharra zegoen, hau da, partzelak bateratu egin behar ziren, lantzeko azalera
|
handiagoak
sortzeko. Kontzentrazioaren ondoren, baserrien ekonomia hobetu egin zen.
|
|
|
Azeria ere ohiko biztanlea da inguru hauetan, agian mendi-aldeetara hurbiltzean zertxobait ugariagoa bada ere. Baserritarrek betidanik eduki diote gorrotoa azeriari, honek kalte
|
handiak
sortzen baitizkie etxe abereetan. Zepo, pozoi eta ehizaren bitartez saiatu izan dira karniboro honen populazioa murrizten, baina ahalegin horiek gaindituz, azeriak oso ugari izaten jarraitzen du, gaur egun etxalde inguruetako zabortegietan elikatuz.
|
|
|
dituzte, eta urte batzuetan ustiatu ondoren, utzi egin izan dira maiz; honela, erabiltzen diren larreekin batera, abandonatutakoak ere ikusten dira. Halaber, egurra ateratzeko, baso osoak moztu izan dira, kasu onenetan soilgune
|
handiak
sortuz.
|
|
|
Txema konturatu zen, beraz, bidegurutzean zegoela, eta boy scoutei belarrondoko bana ematea baino, oihuka hastea baino, askoz ere gogo
|
handiagoak
sortu zitzaizkion herrira bueltatzeko, eta kanposantuko G12 kaleko hilotzaren aurrean birikak ondo bete eta puta nazkagarriaaaaa! botatzeko garrasi batean.
|
|
|
Eta beharbada ikasten jarrai nezakeela bururatu zait: historia, psikologia edo, zergatik ez?, buruko neke
|
handirik
sortuko ez didan lorazaintza. Baina ez dakit bada:
|
|
|
Aski zenuen Caracas gaineko muinoetara begirada jasotzea gizarteko ezberdintasunak eta injustizia latza ikusteko. Nire ustea da, 30etako petrolioaren eta beste gai batzuen aurkikuntzak eskulan eskari
|
handia
sortu zuela bat batean, eta laborariak eskulan premia horretara bideratu zituztela trumilean, nekazaritza lurrak hustuta. Lehen urte haietan langile ugari behar zituzten, baina gero petrolioa ateratzeko ez da ia eskulanik behar.
|
|
2001
|
|
|
Gas hauek gertatzen ari den klima aldaketaren sortzaile dira, eta honenbestez bere eragin suntsitzaileena, esaterako, poloen urtzea, itsasoen urmailaren igoera, lurralde handien desertifikazioa, uholde euriteak, uholdeak, tifoiak eta hondamendi naturalak, planeta osoan zehar eragin ekonomiko eta sozial oso
|
handiak
sortzen dituztelarik.
|
|
|
Azken garai hauetan istillu
|
haundiak
sortu ditu bere lurraldean Helder Camara jaunak. Aurtengo udan Europan zehar ibilli zan, eta ibilketa honen ondoren Brasilgo agintedunak jo ta ke beraren aurka hasi ziran mintzatzen.
|
|
|
ARTIUM museoak zalaparta
|
handia
sortu du azkenaldian Gasteizen. Azken berrien arabera, Maria Martin 34 urteko galerista madrildarra izango da zuzendaria, hain zuzen, Miguel Angel Cortes Espainiako kultura Estatu idazkari ohiaren koinatua.
|
|
|
Nafarroan ezarritako energia eolikoa hondamendi ekologiko
|
handia
sortzen ari da. Gainera, energia honen enpresa ekoizleek komeni zaien bezala agertzen dute hedabideetan energia eolikoaren ekoizpena.
|
|
|
Abiapuntu bezala premisa hau kontserbazionista izanda, haizeak abiadura gutxiago duen lekuetan koka tzeko helburuarekin egin lukete lan enpresa eolikoek. Gaur arte, aerosorgailuetan eginiko hobekuntzak potentzia
|
handiagoa
sortzera bideratu dira soilik.
|
|
|
Ezkerrerantz Postetxea utziz, bere garaian polemika
|
handia
sortu zuen Foruen plazara iritsiko gara. 1981ean Txillida eskultoreak eta Gantxegi arkitektoak egina, granitozko monumentu multzoa da, harmailezko plaza ikusgarriaren barnean.
|
|
|
Depresioaren garaiak etorri ziren, faxismoak... eta ezkerrean ere sekulako depresioa sortu zen. Bigarren Mundu Gerraren ondoren hiruzpalau frontetan baikortasun
|
handia
sortu zen eta pentsatu zen kapitalismoa gainditu edo aldatu zitekeela. Ongizatearen Estatuaren bidez poliki poliki kapitalismoa aldatuko zuela uste zuen sozialdemokraziak eta beraiek deitzen zuten kapitalismo sozial horren oinarriak guztiz desberdinak izango zirela.
|
|
|
Gizarteko eremu desberdinetatik gero eta oposizio
|
handiagoa
sortzen ari zaio administrazioan euskararen erabilera arautzen duen Foru Dekretu berriari eta erantzuna ere era desberdinetara ari da plazaratzen. Modu horietako bat da bide judiziala eta, gaurkoz bederen, gizarteko sektore desberdinetatik lau helegite desberdin aurkeztu nahi zaizkio Dekretuari.
|
|
|
Izan ere, euskal industri eta merkatal motore den hiri honen garapen eta garrantziaren zati handi bat bere kokapenari zor dio. Horrela, Nerbioiren itsasadarra mendez mende Bilboko izaera eta bizimodua moldeatzen joan dela esan daiteke, betidanik barnealdearen eta itsasaldearen arteko komunikazio bide pribilejiatua izan baita; itsasadarrak merkatalgaiak, industriak eta pertsonak erakarri ditu, gaur egun ezagutzen dugun Bilbo
|
Handia
sortuz.
|
|
|
ESPAINIAKO Cristina infantaren senarraren aitak, Juan Urdangarinek, hauteskunde gauen Juan Jose Ibarretxe nola besarkatzen zuen telebista zenbaitetan agertu izanak ez ei zuen poztasun
|
handiegirik
sortu Espainiako erregeen La Zarzuela jauregian. Juan Urdangarin EAJko militantea ei da.
|
|
|
Seinale ona. Murok datorren urterako du bere filma, ikusmin
|
handia
sortu duena. Berasategi ari da dagoeneko bere laugarren filman, hegoaldera begira jarrita.
|
|
|
Malda gogorrean erabiliz gero sekulako lur pila galtzen da, hurrengo zuhaitz uzta kaltetuz. Justifikazio ekonomikorik ez duen teknika da eta kalte ekologiko
|
handia
sortzen du. Mendi pistek ere kalteak dakartzate, lur galera bereziki.
|
|
|
80ko hamarkada 34 luzemetrai eta 94 laburmetrairekin loratzen da. 90ekoak inpaktu
|
handia
sortzen duten balore berrien agerpenaren ezaugarria du, gure sortzaile eta teknikoen itxaropena sortaraziz. Zuzendariak, aktoreak, musikariak eta abar Espainiako ekoizpen gune nagusietan apreziatuak dira eta bertara erakarriak.
|
|
|
Gehienetan, abiadura handiko eta bihurgune eta mugimendu bortitzak dituzten tramankuluak izaten dira, azaldura
|
handia
sortzen dute eta osasunik onena dutenengan ere eragina izaten dute.
|
|
|
Elikagai ekologikoen gaineko informazio txarrena jaso uste dutenak izaki, eurora aldatzeak kezka
|
handia
sortu du emakume hauengan baina prezioak asko garestituko ez direla espero dute.
|
|
|
Eta, hori gutxi balitz, herrialde pobreetan are eta menpetasun
|
handiagoa
sortzen dute.
|
|
|
Nolanahi den, dolarra moneta nazionala da, eta EEBBetako bankuak ez dira nazioarteko erakundeak. Horrela, funtzio monetario nazionalak eta internazionalak nahasturik daude, eta nahasketa zailtasun
|
handiak
sortzen ditu horrek dolar truke estandarrerako.
|
|
|
Horregatik, gauez letxuga plater on bat hartzea gomendatzen da. Gainera, zuntz asko duenez, asetasun sentsazio
|
handia
sortzen du jan ondoren, eta oso kaloria gutxi ematen ditu. Hori dela eta, bereziki aproposa da sarrerako edo goarnizio gisa pisua galtzeko dietetan.
|
|
|
Beste herrialde batzuetan (Japonia, Txile, Islandia, Europako Zentroa, Galesko Hegoaldea…), algak eguneroko elikaduraren osagai dira. Algak erosteak ez du arazo
|
handirik
sortzen, ez behintzat produktu lehorrak, gaur egun herbodietetikako eta belar dendetako denda gehienetan saltzen baitira. Alga arreak:
|
|
|
Pezeta datorren otsailaren 28ra arte egongo da zirkulazioan, euroarekin batera urtarrilaren 1etik aurrera. Erregeen 2002ko festaren ondoren hasiko da erretiratzen, eta arazo logistiko
|
handia
sortuko du, Monetaren Etxeak eta Espainiako Bankuak ia 32.000 tona pieza metaliko xurgatu baitituzte. Javier Aríztegui Espainiako Bankuko Eragiketa eta Ordainketa Sistemen zuzendari nagusiak aurreratu duenez, botere publikoek kanpaina bat egitea aurreikusi dute partikularrek beren aurrezkiak aurtengo abendua baino lehen kreditu entitateetara eramateko eta leihatiletan pilaketarik ez gertatzeko 2002ko lehen egunetan.
|
|
|
Instalatu, eta ondoren gainerako aparatuak (mikrouhinak, labea, garbigailua, etab.).), sukaldea muntatzeko azken pausoa da. Urrats horiek adierazitako ordenan egiten badira, prozesuak denbora gehiago edo gutxiago eskatuko du, baina ez du zailtasun
|
handirik
sortuko.
|
|
|
Kanpoan egiten diren erosketen aurrerapen horretan, kontsumo ondasunek (horien inportazioak %13 hazi ziren), automobilek, jantzigintzak eta beste manufaktura batzuek lagundu dute. Gure lurraldetik kanpoko automobilen erosketak hiru puntu egin zuen gora urteko lehen sei hilabeteetan, Espainiako inportazio osoaren% 8,8ko igoera nominalaren gainetik(% 11,8); kontsumo manufakturek, berriz,% 13 egin zuten gora (jantzien% 20,9); altzarien inportazioak, berriz,% 18,1 Baina kopuru horiek engainagarriak izan daitezke benetako terminoetan aztertuz gero, eta are alde
|
handiagoa
sor dezakete; izan ere, prezioen eragina deskontatzean, inportazioen igoera tasa orokorra %6, 6ra murrizten da, eta kontsumo erosketek, berriz, %13ra, ia bikoitza. Aldiz, epe horretan behera egin zuena inbertsio ondasunen inportazioak izan ziren, %2, 5 jaitsi baitziren.
|
|
|
Sodio bikarbonatoa: Intentsitate handiko ariketak laktato kantitate
|
handiak
sortzen ditu, eta horrek pHa murrizten du, eta horrek azidotasuna eta muskulu zuntz aktiboen uzkurdura murrizten ditu. Organismoak pH-aren beheraldiak kontrajartzen ditu bikarbonatoarekin; beraz, bikarbonatoa irentsita pH-aren jaitsiera atzeratzen zela eta errendimendua handitzen zela pentsatu zen.
|
|
|
Izan ere, landareek degradatu egiten dituzte eta, lurrari eransten zaizkionean, ez da ohikoa landarearen aireko zatira iristea. Fungiziden erabilera zereal uztetan edo uzta hondakinetan hedatuago dago, gero animaliek kontsumituko baitituzte, eta horrek esnean agertzeko arrisku
|
handiagoa
sortzen die. Bifenilo polikloratuek eragindako kutsadura (PCB) Konposatu horiek egonkortasun handia dute, eta, beren liposolubilitateari esker, ahalmen handia dute elikadura katean sartu ondoren katean metatzeko.
|
|
|
Ignacio Arranz Osasun Publikoko zuzendariorde nagusiak Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziaren oinarrizko jarraibideak aurkeztu zituen kongresuan. Hitzaldian azaldu zuen eredu itxaropentsua dela, adostasun sozial eta politiko
|
handiarekin
sortzen dena eta elkarrizketa emango duena, “ez baita bakarrik lan egiteko ideiarekin sortzen”. Helburu orokorra da osasun publikoan elikagaien segurtasuna sustatzea eta informazio objektiboaren bermeak eskaintzea, proiektuan parte hartzen duten guztien arteko lankidetza bereziki azpimarratuz.
|
|
|
Herbizidek esnea kutsatzea gauza arraroa da, landareek degradatu egiten baitituzte eta, lurrari gehitzen zaizkionean, oso gutxitan iristen dira landarearen aireko zatira. Fungiziden erabilera zereal uztetan edo uzta hondakinetan hedatuago dago, gero animaliek kontsumituko baitituzte, eta horrek esnean agertzeko arrisku
|
handiagoa
sortzen die. Aurrekoetan bezala, itxaronaldi batzuk daude, eta, behar bezala aplikatzen badira, elikagaietan hondakin toxikorik ez egotea lortzen da.
|
|
|
Horietariko adibide garrantzitsu bat, eta ongi ulertzen ez dena, sistema klimatikoaren eta ziklo biogeokimikoen artekoelkarrekintza da. Elkarrekintza hauek lurreko eta itxasoko bioesferan eragin zuzena dute, eta klimaren gainean kont rol
|
handia
sortzen dute, CO2, metano eta ozono bezalakobe rotegi efektuko gasen kontzentrazioa aldatuz.
|
|
|
Alderdi politiko nazionalista espainolak Madrilgo kontrola eta fiskalizazioa eskatzea, harritzekoa ere ez da, puntu honetaraino iritsita. Kezka
|
handiago
sortzen dit niri CES (Consejo Economico y Social) delakoak gauza bera proposatzen duenean.
|
|
|
Dedukzio transzendentala apriorizko adigaiak objektuei lotzeko moduaren argipena da (sentimenaren kasuan harremana zuzena zen; ez, ordea, orain), eta, beraz, apriorizko esakune sintetikoen ahalbidea frogatzeko ezinbesteko urratsa. Kritika osoaren erdigunea dela esan daiteke, eta Kantek berak neke
|
handienak
sortu dizkion atala dela onartzen du. Kategorien baliotasun objektiboa da autua, hauek esperientziaren baldintzak diren aldetik.
|
|
|
Beste aukeraren arabera, izaki hori mundua bera litzateke. Baina horrek arazo
|
handia
sortzen du, zeren munduko aldaketa eta kausa guztiak baldintzatuak izanik hauen osotasuna baldintzarik gabeko izaki halabeharrezkoa izango bailitzateke. Osagaietan beharrezkotasunik ez badago, zaila da osotasuna bera beharrezkoa izatea.
|
|
|
Bere berea izan zen, noski, hogei urtez bere pertsona osoan, indibidualki eta sozialki (bere familia barne) pairatu behar izan zuena: hogei urtez" agnostizismo sakon ilunean", gizarte giro ‘hartan’, sinesmen gabeko herriko seme batek lau hankako asto batek hegan baino harridura
|
handiagoa
sortzen zuenean (horren naiz, bai, lekuko).
|
|
2002
|
|
|
Negoziazio horrek Espainiako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritza eta Foru Aldundien akordiorik gabe bukatu zuen urtea eta ordura arte indarrean zegoen Kontzertu Ekonomikoaren alde bakarreko luzapena ekarri du. Horrek tentsio instituzional
|
handia
sortu du Gasteiz eta Madrilen artean eta aurretik sumatu ezin diren ondorioak izango ditu.
|
|
|
SAKONEAN ez dirudi Batasunak proposatu berri duen bake proposamenak ezusteko
|
handirik
sortu duenik gainerako eragile politikoetan, nahiz eta zenbait osagaietan doinu berria somatu den, batez ere Euskal Herriaren pluraltasuna eta norbere proiektu politikoa alboratzearen kontuei dagokienez. Gabezien artean, ETAren aurrean jarrera berririk ez agertu izana azpimarradu da.
|
|
|
Aipagarria da erakundearen aldetik lehenbiziz hartzen gaituztela ezker abertzalekotzat, hori bai, traidore adjektiboa jarriz; ezker abertzaleko beste sektore ofizialagoetatik ere ematen ari da onarpen hori. Dena den, ez da ezker abertzale disidente horri bidalitako mezua bakarrik; azken boladan Batasunako zenbait sektoretan ilusio maila
|
handia
sortzen ari zen balizko su eten egoera berri baten inguruan ekaineko dataz ere hitz egiten zen eta komunikatu horrek argi erakusten du ez dagoela horrelako inongo asmorik, gutxienez orain. Beraz, sektore horiei zuzendutakoa ere bada.
|
|
|
DISKOETAN bezala, liburuetan ere legez kanpoko fotokopiek kalte
|
handiak
sortzen dituzte. 2001ean Espainia osoan 4.800 milioi orrialde fotokopiatu ziren, 24 milioi liburu osatuko lituzketenak.
|
|
|
Zalaparta
|
handia
sortzen ari da manifestazio eskubidearen inguruan, nagusiki Baltasar Garzon epailearen auto ospetsuengatik, baina baita ere Nafarroa eta EAEko agintaritzetatik sortzen ari diren debekuengatik. EAk bizi dugun egoera nahasiarekiko zuen ikuspuntua kalean eskaini zuen Gernikan eta horrek alderdi eta komunikabide estatalisten kritika zorrotza ekarri dio.
|
|
|
BILBOKO manifestazioko gertaeren jatorria eta izaerarekiko zalaparta
|
handia
sortu da. PPk ahuldadea leporatu dio Jaurlaritzari eta Ertzaintzak «ETAk antolatu eta deitutako manifestazio erdia» egiten utzi izana kritikatu du.
|
|
|
Herritar guztientzat urteko egun ederrena da, eta ermita bera eta bere inguruak jendez gainezka egon ohi dira goizean goizetik iluntze aldera arte. Orduan ikus daiteke herrian mirespen
|
handiena
sortzen duen ikuskizuna: Zumarragako ezpata dantza.
|
|
|
Ekarpen hauek guztiak oso garrantzitsuak izanik, ikastaroaren baitan ikusitako eragin ikusgarrienak, aipagarrienak, emozionanteenak edo inpresio
|
handiena
sortutakoak urritasun fisiko zein mentalak dituzten umeekiko arte eszenikoen ekarpenak izan ziren.
|
|
|
Hasierako hitzaldia idazten jarri eta berehala, lurrikara eskerga izugarria somatu zuten. Inguruetako abere saldoak oro tarrapatan suntsitu ziren eta zuhaitzak eratsiak izan ziren eta ingurumen zabalean su
|
handiak
sortu eta baztarrak erre ziren.
|
|
|
Ni polita naz edo ederra naz esaten inor gitxi ibilten da. Baina norbera bizi dan lekuaz eta bestalde, norbera ez jaio ez bizi izan dan lekuaz zeresan
|
haundiak
sortzea, gizakiaren izatean datzan zerbait da; arean, grina ta barruko joerea. Aiurriz onbera izatea edo triperrea, hori ez da sarritan norberagan.
|
|
|
Gauza harrigarriak gu bizi garen txoko honetan be. Zaratarik
|
handiena
sortu dauana, kultura abia izan daiteken kristalezko etxe hori. Kalearen ganean etxea, zelan da hori?
|
|
|
sumendiak botatzen dituen gas eta lurrunek erraztu egiten dute hodeietan sortutako elektrizitatea airean zehar garraiatzea eta horrek tximista eta oinaztargi
|
handiak
sortzen ditu.
|
|
|
Iaz zer egin nuen ahaztu zait dagoeneko; gauza baterako balio du, presio
|
handia
sortzeko: faborito gisa abiatzen naiz, nire mailan egongo naizela espero dute, baina nahitaez, azken hilabetea oso garrantzitsua dela pentsatzen jartzen zara, ezin dela ezer gertatu, ez duzula griperik harrapatu behar, erori ere ez...; eta gainera, beti geratzen da kezka, berdin entrenatu izan arren, beharbada ez duzula sasoi berbera lortuko.
|
|
|
Hondar lurrak buztin lurrak baino ur gutxiago atxikitzen du; landare
|
handiak
sortu berriak baino ur premia gorriagoa du; eguraldi bero eta haizetsuak lurra lehortu egiten du.
|
|
|
Orduan ikusi zen gizartearekin konprometituen zeudenak, gizarteari irabazirik gehien itzultzen zieten enpresek irudi hobea zutela herritarren aurrean eta konfiantza
|
handiagoa
sortzen zutela.
|
|
|
Kontsumitzaileak jabeturik izan behar du izaki librea eta solidarioa dela, askatasun aukera izugarria duela eta askatasun hori erantzukizunez baliatzeak gozamen
|
handia
sortzen duela.
|
|
|
Gipuzkoan ez ziren hain enpresa
|
handiak
sortu, eta industria modu orekatuagoan barreiatu zen herrialdeko haranetan zehar. 1861 urtean Beasainen CompañiaAuxiliar de Ferrocarriles (CAF) sortu zen, Union Cerrajera 1906 urtean Arrasaten, Patricio Echeverria (PESA) 1907 urtean Legazpin, Marcial Ucin (1930) Azpeitian, Aristrain (1955) Olaberrian, etab.
|
|
|
Laburtuz, Hego Euskal Herriko ekonomian eta mendebaldekoan zerbitzuekduten jokabidea arras antzekoak dira: balio erantsi
|
handiagoa
sortzen duten eta kapital intentsiboagoa duten zerbitzuetako hedapena bidean da (enpresentzako zerbitzuak, hezkuntza, komunikazioak...); horiekin bat, tokiko ekonomia garapenarenaspektu berriekin lotutako zerbitzu publikoak eta ostalaritza dira dinamikoen agertzen direnak.
|
|
|
Puntubat azpimarratu nahi dugu honetan: talde batek zenbat eta ikerketa hobea egin, gero eta zailtasun
|
handiagoak
sortzen zaizkio oso osorik euskaraz aritzeko. Esatebaterako, ikertzaile onenak nazioarteko taldeetan aritzen dira lanean, eta ikasle edoikertzaile atzerritar ugari erakartzen dituzte beren laborategietara.
|
|
|
Horiek guztiek arazoaksortzen dituzte unibertsitatearen kudeaketan. Adibidez, unibertsitate aurrekoikasketan euskarak izan duen garapenak ez du beharrezko egokitasunik izanunibertsitate publikoan, eta 15 urteko atzerapena duela esan dezakegu, oro har.Horrek irakasleriaren desegokitasuna ekarri du, irakasle soberakin
|
handia
sortuz.
|
|
|
Hedabideek oso jarrera desberdina erakutsi dute hildakoen bandoa zein zen kontuan hartuta. Kasu horretan ere, heriotza zeinek eragin duen, horrek ardura mediatiko
|
handiagoa
sortu izan du heriotzaren faktuak berak baino. Haragi puxkek ez dute balio bera lubakiaren alde batean eta bestean.
|
|
|
Komunikazioaren testuinguru ekonomizistan, plusbaliak irakurketa merkantila du: komunikazio enpresek etekin ekonomiko
|
handiak
sortzen dituzte. Baina, masa komunikazioaren testuinguruan, plusbaliaren ideak beste irakurketa bat ere izan dezake, semiologikoagoa, ideologikoa, interpretazioaren mundukoagoa.
|
|
|
Izan ere ezbeharraren lehen unean bertan hil zirenek ihes egin zioten behintzat geroko nekaldiari, bihozmin
|
handiagoa
sortzen baitzuten oraindik bizia galdu gabekoek; egunez emazteak eta seme alabak ikusten ahalegintzen ziren, eta gauez alauri eta intziriak entzuten.
|
|
|
Eta Nervii en kohorteek, beldurrez ala traizioz, agerian utzi zituzten gure hegalak; honela iritsi zen entseinak galduta hesi barrura atzeraziak ziren lejioengana, beste indar berri bati esker konbatearen zoria ustekabean aldatu zenean. Galba-k lerrokaturiko baskoi kohorteek, orduan Germaniara bidaliak zirenak, kanpamenduetara iristerakoan entzun zituztelarik gudarien oihuak, bizkarretik eraso zieten etsaiei, hauek beste zerbaiten adi zirela, eta beren kopuruagatik espero zitekeena baino izualdi
|
handiagoa
sortu zuten, zeren batzuek uste zuten Novaesium go indar guztiak etorri zirela, beste batzuek Maguntia koak. Errakuntza honek adore berriak eman zizkien Erromatarrei, eta besteren indarretan fidaturik, berenak berritu zituzten.
|
|
|
Hortik baitere, Aristotelesek Naturari, beronekin gatazkan, egotzitako akusazioa, gizon jakintsuari inondik ere ez doakiona, alegia: «adinean animalien mesedetan hain eskuzabal portatu zela, ezen bost hamar gizalditan luzatzen baitzaie bizitza, eta gizonari, aldiz, hainbat eta hain gauza
|
handitarako
sortua izaki, bizitza mugatu egin zaio neurri arras murritzagotan.» Ez dugu asti gutxi, berau soberan galdu bai, egiten dugu. Aski luzea eman zaigu bizitza, eginkizunik handienak burutzeko nahiko eta sobera, hura osorik eta ongi maneiatuz gero; baina luxuan eta alferkerian lardaskatzen denean, gauza onerako erabiltzen ez denean, saihetsezineko azken orduaren poderioz, zebilenik ere erreparatu ez genuen bizitza joan zaigula sentitzen dugu.
|
|
|
Aurretiko azterketa Aldez aurreko miaketaren bidez, erretinan izan daitezkeen lesioak hauteman daitezke, eta begi tentsioa, begi niniaren dilatazioa eta kornearen lodiera neur daitezke, profesionalak lan egingo duen begiaren zatia baita. Juan Antonio Durán de la Colina katedradunak, Bilboko Institutu Kliniko Kirurgikoko Kornearen eta Errefrakzio Kirurgiaren Unitateko oftalmologoak, dio 500 mikrometrotik beherako kornea lodiera izateak zailtasun
|
handiak
sortzen dituela, eta, beraz, ez egitea. “Etorkizunean deformatu egin liteke, eta miopiatik buelta eman”, azaldu du.
|
|
|
Hala ere, kontsumitzaile asko prezioen igoeraren beldur dira. Urtarrileko Kontsumorako Prezioen Indizearen datuen arabera, igoera hori ez da gertatu, kontrakoa baizik, jaitsi egin dira, eta horrek polemika
|
handia
sortu du. Kontsumitzaile gehienentzat, zalantzarik gabe, euroa sartzeak ez du ondorio negatiborik izango produktu eta zerbitzuen kalitatean, nahiz eta erosketan zailtasun gehigarriren bat sortzen ari den, txanpon berriaren sistema zatikatuaren ondorioz, batez ere.
|
|
|
Kokapenik ohikoenak ahoko eta ezpainetako mukosak, mihiaren ertzak, ahoko eta mihiko ildoak eta ahosabai biguna dira, baina ez hortzoiaren gainean. Gorritasuna edo azkura
|
handia
sortzen da, ultzera agertu aurretik. Bakarra izan daiteke, edo 30 edo gehiagoko taldeak osatu.
|
|
|
Guztira, administrazioko 400 teknikarik hartuko dute parte aurten. Rueda lanean hasi zen, eta zehaztu zuen hiri sistemak direla Lurrean iraunkortasunik
|
handiena
sortzen dutenak, ekoizten den energia gehiena kontsumitzen dutenak eta ingurunean presio handiena sortzen dutenak. Aditu horren ustez, beharrezkoa da lurraldea baliabide naturalen gehiegizko ustiapena saihesteko moduan okupatzen eta antolatzen hastea.
|
|
|
Guztira, administrazioko 400 teknikarik hartuko dute parte aurten. Rueda lanean hasi zen, eta zehaztu zuen hiri sistemak direla Lurrean iraunkortasunik handiena sortzen dutenak, ekoizten den energia gehiena kontsumitzen dutenak eta ingurunean presio
|
handiena
sortzen dutenak. Aditu horren ustez, beharrezkoa da lurraldea baliabide naturalen gehiegizko ustiapena saihesteko moduan okupatzen eta antolatzen hastea.
|
|
|
Horregatik, arrautzak ez dira inoiz hozkailuan edo hozkailuan sartu aurretik garbitu behar, oskola porotsua denez, hezetasunak bakterioak arrautzaren barrura sartzea errazten baitu. Hala ere, arrautzak une horretan bertan erabiliko badira, ez da arrisku
|
handiagorik
sortuko. Gorringoan garatzen dira azkarren.
|
|
|
Avigdor Cahaner doktoreak zuzendutako zientzialari talde batek egindako esperimentuen emaitza da ale berria, bereziki errentagarria herrialde beroetan. Esperimentuaren arduradunak dio espezie berriak hegazti haragiaren merkataritza goitik behera alda dezakeela.' Zientzialariek diotenez, lumadun oilaskoek energia asko kontsumitzen dute azkar hazteko, eta, beraz, bero
|
handia
sortzen dute. Bero horretatik askatu egin behar dira itota ez hiltzeko.
|
|
|
Kasurik larrienetan, pazientea gurpil aulkian etzanda egotera behartzen du, eta baita esfinterrak irensteko eta kontrolatzeko gai izatera ere. Prozesu horrek ez du eraginik adimen ahalmenetan, eta arazo sozial
|
handia
sortzen du, pazientea senideen mende dagoen gizabanakoa baita. José Ángel Berciano neurologoa buru duen eta Vallecillako Unibertsitate Ospitaleko (Santander) liderra den taldeak ikerketa kliniko eta oinarrizko ikerketa eredu bat garatu du, eta emaitza onak lortu ditu.
|
|
|
Zehazki, 1.100 parte hartzaile izan ziren, «horien artean, hainbat herrialdetako 40 ministro eta turismoa oraindik hazten ari den herrialdeetako gobernu ordezkariak eta beste herrialde batzuetako ordezkariak», esan zuen Buchananek. Parte hartze handi horrek, Olivier Hiller Nazio Batuen Ingurumen Programako Turismo Programako koordinatzailearen hitzetan, Quebec-eko Adierazpena bere osotasunean betetzeko itxaropen
|
handia
sortzen du.
|
|
|
Egungo edertasun ereduak gero eta meheagoa den gorputza ezartzen du, eta industria, alde horretatik, gero eta indartsuagoa da: dietak eta mirarizko produktuak argitaratzea, irudia moldatzeko teknikak… Horrek onura ekonomiko
|
handiak
sortzen ditu, bere gorputzetako esklabo asko eginez.
|
|
|
Herrialdean dabiltzan ibaiek ura ematen diete eskualdean bizi diren familia pobreenei. «Jendeak ur osasungaitza erabiltzen du edateko, janaria prestatzeko, garbitzeko eta baita beharrak betetzeko ere, eta horrek kutsatzeko eta larruazaleko gaixotasunak eta gaixotasun gastrointestinalak transmititzeko gune
|
handiak
sortzen ditu», adierazi du Fundazioak. Hala ere, familia kaltetuenak ez dira ur poluitua kontsumitzeagatik gaixotasunak jasan ditzaketen bakarrak; hirietako talde jakin batzuei eta landa eremuetako biztanleei ere eragiten die, eta kalkulatzen da hamar milioi putzuk artseniko indize handiak dituztela.
|
|
|
Bulego Meteorologikoaren bozeramaileak esan zuen britainiar zientzialariek iragarri zutela, poluzio mailaren arabera, datozen 100 urteetan tenperatura globalak 1,4 gradu eta 5,9 gradu zentigradu igo daitezkeela. Hortonen esanean, «hazkunde horrek arazo
|
handiak
sor ditzake mundu osoan, eta, ondorioz, izotz masa izugarriak sortuko lirateke, uholde izugarriak eragingo lituzketenak».
|
|
|
Kume horiek bizirik irauteko probabilitate oso txikia dute, eta, kasu gehienetan, habia bateko dortokek ez dute bizirik irauten lehen urtean, narrastiek, hegaztiek, ugaztunek eta arrainek jaten baitituzte. Ugalketa eta harrapari tasa handi hori kontuan hartuta, Ekonomia eta Natur Zientzien Garapenerako Fundazioak (FUDEZek) espeziearen zookriaderorik
|
handiena
sortu du, Venezuelako Nekazaritza eta Abeltzaintzako Ikerketen Funts Nazionalaren (FONAIAP) Amazonas Estazio Esperimentalean, Puerto Ayacuchon. Zookriaderoan urtero 10.000 dortokila hazten dira urte adinera arte, eta gero Orinoko ibaira itzultzen dira basoberritzeko.
|
|
|
Zer dira koloratzaileak? Koloratzaileak gehigarriak dira, elikagaiei gehitutako substantziak, kolorea ematen, indartzen edo aldatzen dutenak Elikagai gehigarrien multzotik, koloratzaileen taldea da, seguruenik, kontsumitzaileen artean polemika
|
handiena
sortu duena. Askotan, gehigarri erabilgarritzat jotzen dira, ez baitute produktuaren kalitatea hobetzen ez okerragotzen, kontserbazioari edo nutrizio kalitateari dagokienez.
|
|
|
José Ramón Alonso Biologia Fakultateko dekanoak atzo azaldu zuenez, azterketa pilotua da, eta, lehen fasean, nikotinaren eta oxido nitrikoaren artean lotura dagoela zehaztu da, eta horrek garuneko mailak handitzen ditu erretzen denean. “Zelulek, zerebroan kantitate normaletan ekoizten dutenez, askoz kantitate
|
handiagoa
sortzen dute erretzean, nikotinak estimulatuta”, esan zuen dekanoak, eta erantsi zuen azterketak substantzia hori sortzen duten zelula berriak baztertzeko aukera eman duela. Gizonak eta emakumeak Gainera, egiaztatu da estimulua handiagoa dela emakumeetan gizonetan baino, eta horrek azalduko luke zailtasun gehiago dutela erretzeari uzteko, “laguntza zerbitzu sanitario guztien” estatistiketan ikus daitekeen bezala.
|
|
|
Hezurretako eta giltzaduretako arazoak, eskeletoak jasan behar duen gehiegizko pisuak, bizkortasunik ezak eta muskuluak laburtzeak eragindakoak. Osagai horiek neurriz gain hartzeak arrisku
|
handiagoa
sortzen du gaixotasun kardiobaskularrak, lesio hepatikoak, erekzio disfuntzioak edo testikuluen tamaina murrizteko. Gainditzeko borroka Carlos Imaz doktorearentzat, elikadura nahasteekin lotutako nahaste psikologikoetan aditua baita, “irudiari garrantzi gehiegi ematen diogun mundu batean bizi gara, eta normala da horren ondorioz patologiak sortzea”.
|
|
|
Hazkundeari eta garapenari eragiten dieten akatsek osatzen dute beste kategoria handi bat. Hipofisi guruinak hazkundearen hormona nahikoa sortzen ez duenean, gabezia
|
handiak
sortzen dira. Hormona horrek hezur luzeen hazkundea estimulatzen du, eta ondorio metabolikoak ditu proteinetan, lipidoetan eta karbohidratoetan.
|
|
|
Petrolioa edo haren eratorri batzuk kostatik hurbil dauden itsas eremuetan isurtzeak alarma sozial
|
handia
sortzen du, eta horren arrazoia ez da sortzen dituen ingurumen arazo larriak bakarrik, baita eragin ekonomiko txarra ere. Horixe da Prestige ren kasua, egokitasun bandera duen petrolio ontzia.
|
|
|
Horrek ondorio larriak dakartza ingurumenaren ikuspegitik, ekosistemei ez ezik, prestatu gabeko elikagai gisa zuzenean kontsumitzen dugun lehen mailako produkzioaren zati handi bati ere eragiten baitie. Ingurumen inpaktu horiek, bestalde, zalantza
|
handiak
sortzen dituzte produktu horiek etorkizun hurbilerako duten kaltegabetasunari buruz, debekuak kentzen direnean eta produktuak merkaturatzen uzten direnean. Galdera hauxe da:
|
|
|
Zakur bat erosteak, hamabi bat urte biziko den animaliarekiko eginkizun etiko
|
handia
sortzen du.
|
|
|
Zakurrek salerosketa
|
handiak
sortu eta jende anitz erabiltzen dute dantzan: zakur hazteko tegiak, albaitariak, zakur hezleak, klinikak (2.000 ba omen daude), zakur egoitzak, janari sortzaileak (bai potetan eta bai beste modutara), botikak eta higiene gauzak, zakur tresnen dendak, ile apaindegiak, kanposantuak, opariak, jantziak, aseguruak...
|
|
|
Lehenengo hiruzpalau urteetan, berritasunak edo hasierako idealismoak eraginda, prosperoa eta arrakastatsua izan zen komunitate hura. Jarraian, ordea, eguneroko bizikidetzan gero eta arazo
|
handiagoak
sortu ziren, komunitatea gainbeheran jarri zutenak, norberaren zeloak, inbidiak eta interes pertsonalak komunitatearen gutxieneko beharren gainetik jartzen hasi zirenean. Gainbeheraren beste arrazoi bat heroina izan zen, garaitsu hartan komunitateko bizpahiru kide kontsumitzen hasi zirena eta belarra baino hagitzez ere garestiagoa zena.
|
|
|
Badakit ametsak eta irudimenak, gaizki erabiliz gero, munstrorik
|
handienak
sor ditzaketela; horren lekuko ditugu ipuin klasiko beldurgarri asko, non bihozgabekeriarik munstrotsuenak agertzen diren. Baina banekien, halaber, ametsa eta irudimena izan daitezkeela, aldi berean, gure aliaturik onenak, munstro berberei aurre egiteko.
|
|
|
–Nor haiz hi Jainko eta santuen izenak horren arin erabiltzeko? Doña Remediosek esan didanez, bestalde, barrez hasi haiz, eta barre egin diok haren aginduari, gelan desordena
|
handia
sortuz eta, beraz, ikastetxetik astebeterako egotziko haugu, falta larria egiteagatik...
|
|
|
Euskaldun batzuen egunkaria baita hori, ez inondik ere denona, nahiz denok ordaintzen dugun, berriz ere administrazioaren bidez ghetto batera bideratuz horrela sosak. Honek kezka
|
handia
sortzen dit, eta pena eman ere, zerbait aitortu behar baldin badiot egunkariari, euskararen alde egiten duen lan zintzoa baita. Hor ahalegin handia egiten ari dira arduradunak hizkuntza txukun eta landua erabiltzeko orduan.
|