|
2009
|
|
|
Arkakuso proiektuaren asmoa ezberdina da, hau da, arkitekturako aldizkari bat Interneten PDF formatuan eskegitzea. Bertan
|
euskara
eta gaztelania nahastu ditugu, artikuluaren egilearen hizkuntzaren arabera.
|
|
|
Posible al da proiektu oso bat
|
euskaraz
egitea, Eraikuntzaren
|
|
|
Gu proiektu bat
|
euskaraz
egiten saiatu ginen, baina denbora ezagatik ez ginen osoa egitera ailegatu. Iturgintza gaztelaniaz bukatu behar izan genuen.
|
|
2012
|
|
|
º Maider Uriarte arkitektoa da eta UPV/EHUren
|
Euskara
eta Eleaniztasuneko
|
|
2014
|
|
|
«Bitartean»
|
euskaraz
dugun hitz pribilegiatua da. Gaztelaniaz zentzu espazial batean esan dezakegu(, entre dos?) edo denborazko zentzuan(, mientras tanto?), baina ez dago bi zentzuak batera biltzen dituen hitzik.
|
|
|
Sentsazioa, herri txiki batean murgilduta egotearena da," hau Bilbo da, gero?", zure baitan pentsatzen duzun bitartean, harriduraz. Eta bat batean, auzoko adineko andre birekin kalean parez pare egiten duzu topo, eta ez gaztelania ez
|
euskara
ez den beste hizkuntza batean ari direla sumatzen duzu. Galegoz ari dira.
|
|
2015
|
|
|
(?) Plaza erdira etorri eta lekuaz jabetu. (?)
|
Euskara
plaza publikoan jokatzen da, eta plazaren izaera publikoa euskaran» (Agirre, 2015). Eta kasu honetan, «plaza»ren dimentsio fisiko zein sozialari egingo zion erreferentzia, hori baita espazio publikoa, jendartea mamitzen eta gauzatzen den espazio fisikoa, jendarteak bertan forma hartu eta hari neurria hartzen diogun hedadura ezaguna.
|
|
|
Enkarterrietan eta Donostialdean paisaia ibilbideei lotutako dibulgaziorako materiala ekoitzi da. Paisaiaren analisirako fitxa eta argibideak
|
euskaraz
eta gaztelaniaz argitaratu dira, baita proiektuaren ondorioak ere. Proiektuan zehar sortutako dokumentazioa gure webgunean aurki daiteke (Paisaia SL, 2014).
|
|
2016
|
|
|
Hiritarrak soilik. Horrexegatik, hiritarkeriazale ilustratuei berdin die eskolan, administrazioan, osasungintzan
|
euskaraz
edo katalanez egiten ez bada, ugaztun unibertsalek hizkuntza unibertsalean aritzea baita helburua.
|
|
2017
|
|
|
Atzetik dagoela beraz, «aurretik» esan nahiko du kasu honetan; kontzeptua agertu «baino lehen» eta haren «iragan» denborazkoan. Aitzitik,
|
euskarazko
esamolde ezagunak izena duen oro badela diosku, eta hemen, halako erlazioa kontrakoa edo alderantzizkoa dela ematen du; «izena» existitzeak «izana»ren nolabaiteko «fedea» ziurtatuko edo egiazko bilakatuko balu legez, nahiz eta
|
|
2018
|
|
|
Arkitekturan,
|
euskaraz
–
|
|
|
Arkitekturan,
|
euskaraz
nahi al dugu lan eta jolas. Egin al dugu inoiz obra baten Zuinketa Agiririk?
|
|
|
Arkitektura
|
euskaraz
ikasi genuenon lehenengo belaunaldia mundu profesionalaren lubakietan, administrazioko zirrikituetan eta akademiako labirintoetan murgilduta dago jada. Arkitekturan alfabetatuak izan ez diren belaunaldiak ere, egon badaude, bai eta ustez euskararekiko atxikimendua erakusten duten botere publikoak ere.
|
|
|
Arkitektura euskaraz ikasi genuenon lehenengo belaunaldia mundu profesionalaren lubakietan, administrazioko zirrikituetan eta akademiako labirintoetan murgilduta dago jada. Arkitekturan alfabetatuak izan ez diren belaunaldiak ere, egon badaude, bai eta ustez
|
euskararekiko
atxikimendua erakusten duten botere publikoak ere.
|
|
|
Hortaz, non dago arazoa? Arkitekturan,
|
euskaraz
! Edo... ez?
|
|
|
Edo... ez? Ingurura begiratu, eta administraritzaren burokraziaren formalismotik aldentzen bagara, nekez topatuko dugu
|
euskaraz
egiten den proiekturik. Hasierako ikerketa batean, Euskal Herriko Elkargoen ordezkaritzetan euskaraz oso osorik egindako eta ikus onetsitako proiekturik ez zen ageri (bai, ordea, han hemenka, zati bat edo beste euskaraz zutenak).
|
|
|
Ingurura begiratu, eta administraritzaren burokraziaren formalismotik aldentzen bagara, nekez topatuko dugu euskaraz egiten den proiekturik. Hasierako ikerketa batean, Euskal Herriko Elkargoen ordezkaritzetan
|
euskaraz
oso osorik egindako eta ikus onetsitako proiekturik ez zen ageri (bai, ordea, han hemenka, zati bat edo beste euskaraz zutenak). Aurrez aurrekoa bai, euskaraz egingo da, baina zaila izango zaigu euskaraz idatzita dagoen proiektu bat aurkitzea, are gutxiago euskaraz idatzita dagoen aurrekontu bat, eta oraindik eta gutxiago euskaraz sinatuta dagoen obra zertifikazio bat.
|
|
|
Ingurura begiratu, eta administraritzaren burokraziaren formalismotik aldentzen bagara, nekez topatuko dugu euskaraz egiten den proiekturik. Hasierako ikerketa batean, Euskal Herriko Elkargoen ordezkaritzetan euskaraz oso osorik egindako eta ikus onetsitako proiekturik ez zen ageri (bai, ordea, han hemenka, zati bat edo beste
|
euskaraz
zutenak). Aurrez aurrekoa bai, euskaraz egingo da, baina zaila izango zaigu euskaraz idatzita dagoen proiektu bat aurkitzea, are gutxiago euskaraz idatzita dagoen aurrekontu bat, eta oraindik eta gutxiago euskaraz sinatuta dagoen obra zertifikazio bat.
|
|
|
Hasierako ikerketa batean, Euskal Herriko Elkargoen ordezkaritzetan euskaraz oso osorik egindako eta ikus onetsitako proiekturik ez zen ageri (bai, ordea, han hemenka, zati bat edo beste euskaraz zutenak). Aurrez aurrekoa bai,
|
euskaraz
egingo da, baina zaila izango zaigu euskaraz idatzita dagoen proiektu bat aurkitzea, are gutxiago euskaraz idatzita dagoen aurrekontu bat, eta oraindik eta gutxiago euskaraz sinatuta dagoen obra zertifikazio bat.
|
|
|
Hasierako ikerketa batean, Euskal Herriko Elkargoen ordezkaritzetan euskaraz oso osorik egindako eta ikus onetsitako proiekturik ez zen ageri (bai, ordea, han hemenka, zati bat edo beste euskaraz zutenak). Aurrez aurrekoa bai, euskaraz egingo da, baina zaila izango zaigu
|
euskaraz
idatzita dagoen proiektu bat aurkitzea, are gutxiago euskaraz idatzita dagoen aurrekontu bat, eta oraindik eta gutxiago euskaraz sinatuta dagoen obra zertifikazio bat.
|
|
|
Hasierako ikerketa batean, Euskal Herriko Elkargoen ordezkaritzetan euskaraz oso osorik egindako eta ikus onetsitako proiekturik ez zen ageri (bai, ordea, han hemenka, zati bat edo beste euskaraz zutenak). Aurrez aurrekoa bai, euskaraz egingo da, baina zaila izango zaigu euskaraz idatzita dagoen proiektu bat aurkitzea, are gutxiago
|
euskaraz
idatzita dagoen aurrekontu bat, eta oraindik eta gutxiago euskaraz sinatuta dagoen obra zertifikazio bat.
|
|
|
Hasierako ikerketa batean, Euskal Herriko Elkargoen ordezkaritzetan euskaraz oso osorik egindako eta ikus onetsitako proiekturik ez zen ageri (bai, ordea, han hemenka, zati bat edo beste euskaraz zutenak). Aurrez aurrekoa bai, euskaraz egingo da, baina zaila izango zaigu euskaraz idatzita dagoen proiektu bat aurkitzea, are gutxiago euskaraz idatzita dagoen aurrekontu bat, eta oraindik eta gutxiago
|
euskaraz
sinatuta dagoen obra zertifikazio bat.
|
|
|
|
Euskararen
erresuma hirigintzan beharrezkoak diren itzulpenetan finkatu da, eta oraindik ez dakigu Plangintza edo Egitamu deitu behar zaion. Orojakile eta ahalguztidun izatea hain gustuko duen arkitektoen kolektiboak, harrigarria bada ere, beste lanbide baten esku utzi du sormenaren «gorpuztea».
|
|
|
Terminologia gatazka hori gaztelaniaz, edo beste edozein erderatan? ere gertatzen dela argudiatu badaiteke ere,
|
euskararen
kasuan talka horiek hirigintza eta arkitekturaren profesionalek askatu ezineko korapiloak direla ematen du, eta itzultzaile edo zuzentzaileen esku gelditzen da. Azken finean, nork daki zer erabaki duen Euskaltzaindiak bere azkeneko afarian?
|
|
|
Panorama honen aurrean, kronifikazioaren arriskua benetakoa da, eta agerikoa,
|
euskararen
erabilera eta hizkuntza eskubideen aldeko borrokaren beherakada ikusita. Nola egin aurre horri?
|
|
|
Nola egin aurre horri? Ba al dago baliabiderik proiektu bat
|
euskaraz
burutzeko. Zeteea (Hegoaldeko Eraikingintzaren Kode Teknikoa) euskaratu omen du Euskal Herriko Unibertsitateak, 12 euroren truke bete beharreko araudi hori euskaraz betetzeko beta duzu... lehenago Errege Dekretu batek aldatzen ez badu, behintzat.
|
|
|
Ba al dago baliabiderik proiektu bat euskaraz burutzeko? Zeteea (Hegoaldeko Eraikingintzaren Kode Teknikoa) euskaratu omen du Euskal Herriko Unibertsitateak, 12 euroren truke bete beharreko araudi hori
|
euskaraz
betetzeko beta duzu... lehenago Errege Dekretu batek aldatzen ez badu, behintzat.
|
|
|
Arkitekto euskaldunak beti egon badira ere, gaur egun arkitektura euskalduna dago! Proiektuak
|
euskaraz
burutzen dira, euskaraz pentsatu, euskaraz eztabaidatu! Baina euskaraz «egikaritzen» al dira?
|
|
|
Arkitekto euskaldunak beti egon badira ere, gaur egun arkitektura euskalduna dago! Proiektuak euskaraz burutzen dira,
|
euskaraz
pentsatu, euskaraz eztabaidatu! Baina euskaraz «egikaritzen» al dira?
|
|
|
Arkitekto euskaldunak beti egon badira ere, gaur egun arkitektura euskalduna dago! Proiektuak euskaraz burutzen dira, euskaraz pentsatu,
|
euskaraz
eztabaidatu! Baina euskaraz «egikaritzen» al dira?
|
|
|
Proiektuak euskaraz burutzen dira, euskaraz pentsatu, euskaraz eztabaidatu! Baina
|
euskaraz
«egikaritzen» al dira?
|
|
|
adierazteko erabili behar zela esan zuenak obrarik zapaldu al zuen inoiz? Proiektuak
|
euskaraz
bisatzen al dira. Euskaraz lortzen al dugu lizentzia?
|
|
|
Proiektuak euskaraz bisatzen al dira?
|
Euskaraz
lortzen al dugu lizentzia. Euskaraz bidaltzen al ditugu zertifikazioak?
|
|
|
Euskaraz lortzen al dugu lizentzia?
|
Euskaraz
bidaltzen al ditugu zertifikazioak. Jakingo al genuke egiten?
|
|
|
Hau guztia buruan, UEUren Arkitektura Sailak topaketa batzuk egiteko asmoa agertu zuen, zeinak 2016 eta 2017an burutu ziren, Eibarreko Markeskoa Jauregian. Deialdia arkitektura, hirigintza zein arkitekturako ikasketekin zerikusia duen edozein lanbidetako profesionalei luzatu zitzaien, mundu profesionalaren eta
|
euskararen inguruko
hausnarketa kolektibo bat sustatze aldera.
|
|
|
Topaketak arkitektura, hirigintza eta diseinuaren inguruan
|
euskaraz
lan egiteko desioa zutenen arteko elkarretaratze bat bezala pentsatu zen. Azken finean, profesionalen artean hitz egitean euskarazko ekoizpena «egon, bazegoela» ikusten zen; batek plegu batzuk eskuratu zituela lehiaketa publiko batetik, besteak aurrekontu bat prestatu zuela?
|
|
|
Topaketak arkitektura, hirigintza eta diseinuaren inguruan euskaraz lan egiteko desioa zutenen arteko elkarretaratze bat bezala pentsatu zen. Azken finean, profesionalen artean hitz egitean
|
euskarazko
ekoizpena «egon, bazegoela» ikusten zen; batek plegu batzuk eskuratu zituela lehiaketa publiko batetik, besteak aurrekontu bat prestatu zuela. Jardunaren xede nagusia, ezbairik gabe, arazoa mahaiaren gainean jartzea zen, eta bide batez sare bat sortu.
|
|
|
2016ko bileran, UEUko 44 Udako Ikastaroen testuinguruan burutu zena, arkitekturaren munduan (mundu horretan hirigintza, diseinua, barne diseinua eta abar ulertzen direlarik)
|
euskarak
duen egoera aztertu zen, guztion artean AMIA (Aukerak, Mehatxuak, Indarguneak eta Ahuleziak) diagrama bat sortuz, egungo egoeraren diagnostiko bat osatze aldera. Era berean, arkitekturaren prozesuan (bezerotik obra bidean) zer nolako oztopo topatzen diren aztertu zen, garai bakoitzean euskaraz aritzeko baliabide minimoak zeintzuk diren aztertuz.
|
|
|
2016ko bileran, UEUko 44 Udako Ikastaroen testuinguruan burutu zena, arkitekturaren munduan (mundu horretan hirigintza, diseinua, barne diseinua eta abar ulertzen direlarik) euskarak duen egoera aztertu zen, guztion artean AMIA (Aukerak, Mehatxuak, Indarguneak eta Ahuleziak) diagrama bat sortuz, egungo egoeraren diagnostiko bat osatze aldera. Era berean, arkitekturaren prozesuan (bezerotik obra bidean) zer nolako oztopo topatzen diren aztertu zen, garai bakoitzean
|
euskaraz
aritzeko baliabide minimoak zeintzuk diren aztertuz.
|
|
|
|
Euskara
arkitekturaren munduan
|
|
|
AMIA teknikaren bitartez, gaur egun zein etorkizuneko agertokietan
|
euskararen
egoeraren analisia burutu genuen. Horrela, bada, egungo egoera aztertzeko ahuleziei eta indarrei dagokienez, alde negatiboan euskarazko eredu, oinarri edo baliabideen urritasuna, edo gabezia, salatu zen.
|
|
|
AMIA teknikaren bitartez, gaur egun zein etorkizuneko agertokietan euskararen egoeraren analisia burutu genuen. Horrela, bada, egungo egoera aztertzeko ahuleziei eta indarrei dagokienez, alde negatiboan
|
euskarazko
eredu, oinarri edo baliabideen urritasuna, edo gabezia, salatu zen. Era berean, beste hainbat forotan agertzen den euskara teknikoaren, edo idatzizkoaren, eta kaleko euskararen artean distantzia azpimarratu zen, ahulezia garrantzitsu bezala, neologismoen aukeraketa edo egokitasunari buruz jardun zelarik («Egikaritze proiektua» vs «Gauzatze proiektua», kasuak kasu).
|
|
|
Horrela, bada, egungo egoera aztertzeko ahuleziei eta indarrei dagokienez, alde negatiboan euskarazko eredu, oinarri edo baliabideen urritasuna, edo gabezia, salatu zen. Era berean, beste hainbat forotan agertzen den
|
euskara
teknikoaren, edo idatzizkoaren, eta kaleko euskararen artean distantzia azpimarratu zen, ahulezia garrantzitsu bezala, neologismoen aukeraketa edo egokitasunari buruz jardun zelarik («Egikaritze proiektua» vs «Gauzatze proiektua», kasuak kasu).
|
|
|
Horrela, bada, egungo egoera aztertzeko ahuleziei eta indarrei dagokienez, alde negatiboan euskarazko eredu, oinarri edo baliabideen urritasuna, edo gabezia, salatu zen. Era berean, beste hainbat forotan agertzen den euskara teknikoaren, edo idatzizkoaren, eta kaleko
|
euskararen artean
distantzia azpimarratu zen, ahulezia garrantzitsu bezala, neologismoen aukeraketa edo egokitasunari buruz jardun zelarik («Egikaritze proiektua» vs «Gauzatze proiektua», kasuak kasu).
|
|
|
Jarraian, arkitektura proiektuek duten eragile kopuru handiari eta prozesuaren konplexutasunari buruz jardun ginen, bai eta prozesu horren parte diren erakunde publiko zein pribatuen inplikazio faltari buruz ere, adibidez
|
euskaraz
egindako proiektuak saritzen direnean. Horren harira, bertaratu zen udal arkitekto baten esanetan, egin izan dira euskara saritu nahi izan duten esleipen publikoak, adibidez HAPO baten idazketa prozesuan eta hirigintza taldeko atal bakoitzeko erantzule euskaldun bat bilatzen zutenak (hots, arkitektoa, abokatua, ingeniaria?), baina, tamalez, oso talde gutxi aurkeztu ziren (zehazki, bi), eta gainera batek itzultzaile bat jarri zuen talde baten «buru», euskara ezagutza justifikatuz.
|
|
|
Jarraian, arkitektura proiektuek duten eragile kopuru handiari eta prozesuaren konplexutasunari buruz jardun ginen, bai eta prozesu horren parte diren erakunde publiko zein pribatuen inplikazio faltari buruz ere, adibidez euskaraz egindako proiektuak saritzen direnean. Horren harira, bertaratu zen udal arkitekto baten esanetan, egin izan dira
|
euskara
saritu nahi izan duten esleipen publikoak, adibidez HAPO baten idazketa prozesuan eta hirigintza taldeko atal bakoitzeko erantzule euskaldun bat bilatzen zutenak (hots, arkitektoa, abokatua, ingeniaria?), baina, tamalez, oso talde gutxi aurkeztu ziren (zehazki, bi), eta gainera batek itzultzaile bat jarri zuen talde baten «buru», euskara ezagutza justifikatuz. Azkenik, betiko leloa:
|
|
|
Jarraian, arkitektura proiektuek duten eragile kopuru handiari eta prozesuaren konplexutasunari buruz jardun ginen, bai eta prozesu horren parte diren erakunde publiko zein pribatuen inplikazio faltari buruz ere, adibidez euskaraz egindako proiektuak saritzen direnean. ...ertaratu zen udal arkitekto baten esanetan, egin izan dira euskara saritu nahi izan duten esleipen publikoak, adibidez HAPO baten idazketa prozesuan eta hirigintza taldeko atal bakoitzeko erantzule euskaldun bat bilatzen zutenak (hots, arkitektoa, abokatua, ingeniaria?), baina, tamalez, oso talde gutxi aurkeztu ziren (zehazki, bi), eta gainera batek itzultzaile bat jarri zuen talde baten «buru»,
|
euskara
ezagutza justifikatuz. Azkenik, betiko leloa:
|
|
|
Etorkizunaridagokionez, bialderdijorratuziren, negatiboa (mehatxuak) eta positiboa (aukerak). Mehatxuei buruz ariginela, kanpokoerdarekmunduglobalizatuanduten indarra eta
|
euskarak
horiengatik jasotzen duen presioa azpimarratuziren. Azkenengobarometroeikasueginez, euskaltzaletasunak azkenengo urteotan bizi izandako beherakadaereazpimarratuzenmehatxumoduan, joerak jarraitzenbadu, euskararenegoerakkronifikatzekoitxura duelaustebaita.Akaberan, euskararentxertaketakmundu profesionalean denbora eta baliabide ordain bat duela ikusita, lan munduarenprekarietateariereeginzitzaionso.
|
|
|
Aukeren atala 2017an jorratu zen lanaren oinarria izan zen, bertanhitzeginbaitzenetorkizunbatean, modupositiboan,
|
euskararen
egoera hobetzeko egin daitezkeen ekintzeiburuz.Aldebatetik, nahikoargigeldituzen, iaahobatez, sare bat osotzea behar beharrezkoa zela, nonbait baliabideak, eskarmentua eta lana banatzeko.Baliabidehorienartean, arkitektura prozesubatekdaramatzanmaterialakereaipatu ziren, halanolaprezioenbaseak, baldintza pleguak, memoriak etaEKTrenjustifikazioena.Horerebai, itzulpengintza lan batfaltazeladetektatu...
|
|
|
|
Euskararen
etaarkitekturaren gaiaren inguruanmahai inguruan irten zen ondoriorik garbiena arkitekto euskaldunok nor bere lubakian bata bestearengandik sakabanaturik lanean gabiltzala ikustea izan zen, inolako sareedoerreferenterik gabe, etagaztelaniazkoatsotitzaren esanahigordinenarimeneginez, banatuetairabazikoduzu. Baina kolektibotasunetik ez bada, gaur egungo egoerari ezdioguirtenbideriktopatuko, gauzada, kolektibotasun horren beraren eraikuntza egiteke daukagulagaur gaurkoz.
|
|
|
Arkitektura eta hirigintzaren munduan euren lana
|
euskaraz
egiten duten profesionalak egon baldin badaude, eta, gainera, hainbaten lana erakutsi ez ezik, saritzeko modukoa ere baldin bada, zeren zain gaude. Euskaraz lan egiten dugun arkitektoen harrotasuna publikoki aldarrikatzeko garaia iritsi da, eta horretarako aitzakia behar baldin bada, ekin diezaiogun aitzakia horren eraketari.
|
|
|
Arkitektura eta hirigintzaren munduan euren lana euskaraz egiten duten profesionalak egon baldin badaude, eta, gainera, hainbaten lana erakutsi ez ezik, saritzeko modukoa ere baldin bada, zeren zain gaude?
|
Euskaraz
lan egiten dugun arkitektoen harrotasuna publikoki aldarrikatzeko garaia iritsi da, eta horretarako aitzakia behar baldin bada, ekin diezaiogun aitzakia horren eraketari.
|
|
|
Horretarako, egun badaude arkitektura eta
|
euskararen inguruan
nolabait antolatuta lanean dabiltzan hainbat talde, izan EHUren euskal adarraren barruan, UEUren inguruan, Aldiriren beraren orbitan dabiltzanak, edo baita UEMA bezalako erakundeen itzalean dihardutenak ere.Abian diren guztien indarrak elkartuko dituen sinergiak sortu behar ditugu, eta horretarako, elkar ezagutu eta indarrak batzeko parada eskainiko diguten topaketak antolatzea da erronka, guztio...
|
|
|
Aipatu ospakizun horrek ahalik eta arkitekto euskaldun gehien biltzeko aukera emango liguke, sare bat osatzeko, oihartzun mediatikoa lortzeko, atxikimendu gehiago lortzeko, eta horrela, errazagoa izango litzateke webgune bat sortzea, finantzaketa lortzea, eta arestian aipatu diren helburuak lortzeko urratsak ematen hastea, hala nola bere garaian burutu zen eraikuntza eta hirigintzaren
|
euskarazko
hiztegiaren bultzada, dibulgazioa eta berrikusketa abian jartzea; hirigintza mailan, batik bat arau eta legeetan finkatuta dauden hamaika definizio eta izendapen euskaraz ere normalizatzea; euskaraz lan egin nahi duten administrazioentzat, euskaraz dihardugun arkitektoen mapa bat sortzea. Eta nola ez, batean eta bestean gure lubakietatik bakardadean sortzen ditugun euskarazko eredu horiek, gure moduan bakardadean ari diren gainontzeko arkitekto euskaldunekin trukatu ahal izateko benetako baliabideak guztion eskura jartzea.
|
|
|
...go lortzeko, eta horrela, errazagoa izango litzateke webgune bat sortzea, finantzaketa lortzea, eta arestian aipatu diren helburuak lortzeko urratsak ematen hastea, hala nola bere garaian burutu zen eraikuntza eta hirigintzaren euskarazko hiztegiaren bultzada, dibulgazioa eta berrikusketa abian jartzea; hirigintza mailan, batik bat arau eta legeetan finkatuta dauden hamaika definizio eta izendapen
|
euskaraz
ere normalizatzea; euskaraz lan egin nahi duten administrazioentzat, euskaraz dihardugun arkitektoen mapa bat sortzea. Eta nola ez, batean eta bestean gure lubakietatik bakardadean sortzen ditugun euskarazko eredu horiek, gure moduan bakardadean ari diren gainontzeko arkitekto euskaldunekin trukatu ahal izateko benetako baliabideak guztion eskura jartzea.
|
|
|
...razagoa izango litzateke webgune bat sortzea, finantzaketa lortzea, eta arestian aipatu diren helburuak lortzeko urratsak ematen hastea, hala nola bere garaian burutu zen eraikuntza eta hirigintzaren euskarazko hiztegiaren bultzada, dibulgazioa eta berrikusketa abian jartzea; hirigintza mailan, batik bat arau eta legeetan finkatuta dauden hamaika definizio eta izendapen euskaraz ere normalizatzea;
|
euskaraz
lan egin nahi duten administrazioentzat, euskaraz dihardugun arkitektoen mapa bat sortzea. Eta nola ez, batean eta bestean gure lubakietatik bakardadean sortzen ditugun euskarazko eredu horiek, gure moduan bakardadean ari diren gainontzeko arkitekto euskaldunekin trukatu ahal izateko benetako baliabideak guztion eskura jartzea.
|
|
|
...ntzaketa lortzea, eta arestian aipatu diren helburuak lortzeko urratsak ematen hastea, hala nola bere garaian burutu zen eraikuntza eta hirigintzaren euskarazko hiztegiaren bultzada, dibulgazioa eta berrikusketa abian jartzea; hirigintza mailan, batik bat arau eta legeetan finkatuta dauden hamaika definizio eta izendapen euskaraz ere normalizatzea; euskaraz lan egin nahi duten administrazioentzat,
|
euskaraz
dihardugun arkitektoen mapa bat sortzea. Eta nola ez, batean eta bestean gure lubakietatik bakardadean sortzen ditugun euskarazko eredu horiek, gure moduan bakardadean ari diren gainontzeko arkitekto euskaldunekin trukatu ahal izateko benetako baliabideak guztion eskura jartzea.
|
|
|
Aipatu ospakizun horrek ahalik eta arkitekto euskaldun gehien biltzeko aukera emango liguke, sare bat osatzeko, oihartzun mediatikoa lortzeko, atxikimendu gehiago lortzeko, eta horrela, errazagoa izango litzateke webgune bat sortzea, finantzaketa lortzea, eta arestian aipatu diren helburuak lortzeko urratsak ematen hastea, hala nola bere garaian burutu zen eraikuntza eta hirigintzaren euskarazko hiztegiaren bultzada, dibulgazioa eta berrikusketa abian jartzea; hirigintza mailan, batik bat arau eta legeetan finkatuta dauden hamaika definizio eta izendapen euskaraz ere normalizatzea; euskaraz lan egin nahi duten administrazioentzat, euskaraz dihardugun arkitektoen mapa bat sortzea. Eta nola ez, batean eta bestean gure lubakietatik bakardadean sortzen ditugun
|
euskarazko
eredu horiek, gure moduan bakardadean ari diren gainontzeko arkitekto euskaldunekin trukatu ahal izateko benetako baliabideak guztion eskura jartzea.
|
|
|
Eranskina: Nola erabiltzen dugu
|
euskara
–
|
|
|
Ondoren, topaketetan zehar jasotako hainbat testigantza laburbiltzen dira,
|
euskararen
egoeraren inguruan esanguratsuak izan daitezkeenak, parte hartzaileen hitzetan.
|
|
|
«Gure artean
|
euskaraz
egiten dugu, udal teknikariarekin ere bai, baita bezeroarekin ere. Azkenengo pausoan soilik igarotzen gara erdarara».
|
|
|
«Gaur egun udal arkitektoa naiz, eta udaleko hirigintza sailean
|
euskara
hutsean aritzen gara, eta hizkuntza horretan burutzen ditugu txostenak. Sartzen diren proiektuak, ordea, gaztelaniaz etortzen dira, eta guk geuk egiten ditugun proiektuetan ere, bai memoria bai pleguetan, gaztelaniara jotzen dugu.
|
|
|
«Estudio txiki batean lan egiten dugu, eta gero aholkularitza teknikoa eskaintzen dugu. Gure jarduna
|
euskaraz
da osorik, baina proiektuak idazteko orduan, edo gero eredu materiala erabiltzeko orduan, dena da gaztelaniaz. Ereduetara jo behar ez dugun kasuetan, proiektu txikiak direnean, horiek osoki euskaraz doaz, baina bueno, eraikitzaileak itzulpenak eskatzen ditu.
|
|
|
Gure jarduna euskaraz da osorik, baina proiektuak idazteko orduan, edo gero eredu materiala erabiltzeko orduan, dena da gaztelaniaz. Ereduetara jo behar ez dugun kasuetan, proiektu txikiak direnean, horiek osoki
|
euskaraz
doaz, baina bueno, eraikitzaileak itzulpenak eskatzen ditu. Oraintxe bertan ikastola baten obrarako proiektua garatu dugu eta deitu egin gaituzte itzulpena eskatuz».
|
|
|
«Arkitektoa naiz eta estudio ezberdinekin kolaboratzen dut. Lantaldeetan gehienetan
|
euskaraz
egiten dugu, baina dokumentu teknikoetara jotzen dugunean erdarara jotzen dugu, agian araudia erdaraz dugulako. Nik bultzatu ditudan ekimenetan, agian hain teknikoak izan ez diren horietan, hezkuntza arloaren esparruetan gehienbat, hor bai aurrekontua, bai memoria, eta abar, dena joaten da euskaraz.
|
|
|
Lantaldeetan gehienetan euskaraz egiten dugu, baina dokumentu teknikoetara jotzen dugunean erdarara jotzen dugu, agian araudia erdaraz dugulako? Nik bultzatu ditudan ekimenetan, agian hain teknikoak izan ez diren horietan, hezkuntza arloaren esparruetan gehienbat, hor bai aurrekontua, bai memoria, eta abar, dena joaten da
|
euskaraz
. Hor ez dago arazorik.
|
|
|
Hor ez dago arazorik. Esparru horretan oso ohituta daude
|
euskaraz
egiten, eta proiektuak oso osorik euskaraz ematen ditut eta hor arazorik ez da egoten. Ordea, proiektu teknikoetara jotzen dugunean, justifikatu behar denean proiektu bat».
|
|
|
Hor ez dago arazorik. Esparru horretan oso ohituta daude euskaraz egiten, eta proiektuak oso osorik
|
euskaraz
ematen ditut eta hor arazorik ez da egoten. Ordea, proiektu teknikoetara jotzen dugunean, justifikatu behar denean proiektu bat».
|
|
|
Gero, belaunaldiak belaunaldi, erdara ikasleengan barra barra entzuten da. (
|
Euskarazko
) irakasleen artean ere erdara hitz egiten dutela ikusi daiteke. Irakasleen bileretan, adibidez, nahiz eta guztiak euskaraz jakin gaztelaniara jotzen da, zenbaitetan».
|
|
|
(Euskarazko) irakasleen artean ere erdara hitz egiten dutela ikusi daiteke. Irakasleen bileretan, adibidez, nahiz eta guztiak
|
euskaraz
jakin gaztelaniara jotzen da, zenbaitetan».
|
|
|
«Donostiako arkitektura estudio batean egiten dut lan eta lanean nabil estudio txiki batean, nagusia, bere bazkidea eta ni. Nagusiarekin
|
euskaraz
mintzatzen naiz, baina beste lankideak ez daki ondo euskaraz, eta hortaz lan osoa erdaraz egiten dugu. Lehen komentatu den bezala, legedi aldetik askotan, Lurzoru Legean kasu, irakurtzean beti gaztelaniaz irakurtzen dut hobeto ulertu dezakedalako».
|
|
|
«Donostiako arkitektura estudio batean egiten dut lan eta lanean nabil estudio txiki batean, nagusia, bere bazkidea eta ni. Nagusiarekin euskaraz mintzatzen naiz, baina beste lankideak ez daki ondo
|
euskaraz
, eta hortaz lan osoa erdaraz egiten dugu. Lehen komentatu den bezala, legedi aldetik askotan, Lurzoru Legean kasu, irakurtzean beti gaztelaniaz irakurtzen dut hobeto ulertu dezakedalako».
|
|
|
«Erakusten dugu nola idatzi
|
euskaraz
modu egoki batean, terminologia ondo sortzeko. Askotan, ordea, motibazioa zapuztu egiten zaie ikasleei, gero ikusten baitute euskara ez dela erabiltzen».
|
|
|
«Erakusten dugu nola idatzi euskaraz modu egoki batean, terminologia ondo sortzeko? Askotan, ordea, motibazioa zapuztu egiten zaie ikasleei, gero ikusten baitute
|
euskara
ez dela erabiltzen».
|
|
|
«Udal arkitektoa naiz, eta interesa nuen gai honetan,
|
euskaraz
lan egiteko topatu ditudan zailtasunak direla-eta. Nik euskaraz egiten dut lan, eta itzulpenak ematen dizkiot euskarako teknikariari, eta zalantzak izatekotan kontsultatu egiten dizkigu.
|
|
|
«Udal arkitektoa naiz, eta interesa nuen gai honetan, euskaraz lan egiteko topatu ditudan zailtasunak direla-eta. Nik
|
euskaraz
egiten dut lan, eta itzulpenak ematen dizkiot euskarako teknikariari, eta zalantzak izatekotan kontsultatu egiten dizkigu. Zer zailtasun topatzen ditugu, hortaz?
|
|
|
«Udal arkitektoa naiz, eta interesa nuen gai honetan, euskaraz lan egiteko topatu ditudan zailtasunak direla-eta. Nik euskaraz egiten dut lan, eta itzulpenak ematen dizkiot
|
euskarako
teknikariari, eta zalantzak izatekotan kontsultatu egiten dizkigu. Zer zailtasun topatzen ditugu, hortaz?
|
|
|
Zer zailtasun topatzen ditugu, hortaz? Bada, baimenak eskatzen ditugunean, Eusko Jaurlaritzan, Costasen, edo edonon,
|
euskara
hutsean bidaltzen baduzu dokumentazioa, hilabete bat iraun beharrean erantzuna, bai hiru edo lau hilabete itxaron behar dituzu beraien erantzuna jaso arte».
|
|
2019
|
|
|
Esan daiteke, eder eta polit, sinonimoak direla.
|
Euskaraz
, biek ere, oso ona, handia, berealdikoa adiera izan dezakete.
|
|
|
Hain zuzen ere, erakunde eta iniziatiba publikoen babes zuzenarengatik, aipaturiko artisten estetika euskal izate edo euskaltzaletasun berrituaren ikur bihurtzen hasi zen; esate baterako, erakunde eta elkarte garrantzitsu askoren logotipo eta diseinuak eginez. Haien artean, Basterretxeak Bai
|
Euskarari
(1978) eta Eusko Legebiltzarrarena (1983) egin zituen; Chillidak Euskal Kosta ez nuklearrarena (1976), Amnistia Internazionalarena (1976), Euskal Herriko Unibertsitatearena (1981) eta Kutxa banketxearena (1990); edo Oteizak EIA alderdi politikoarena (1977). Baina, diseinu horiek guztiak egunerokotasunaren parte bihurtzearekin bat, lurraldeko espazio publiko askotan,, esanahi sinbolikoa zuten guneetan ez ezik, entitate pribatu garrantzitsuetan ere?
|
|
|
Material noblearen etiketa maskulinitatearekin nola elkartzendenazaltzeko, IdurreEskisabelek (2014)
|
euskarazko
izenen sexuaren araberako bereizketaren inguruanegitenduenazterketarekinlotudaiteke; izanere, lehenbegiradangurehizkuntzak, eskulturakbezala, ezdu genero konnotaziorik. Ideiahorrenkontra, Eskisabelek metaforaren errekurtsoa azpimarratzen du gizarteko uste eta balio desberdinak gizon emakume kategorietan nolasailkatzendirenidentifikatzeko.
|
|
|
picture novel, visual novel, graphic album, novel in pictures, comic strip novel, etab. Espainiako estatuaren kasuan, tradizionalki «tebeo» deitu izan zaio komikiari, 1917tik 1998ra bitartean publikatzen zen TBO aldizkariaren ospearen eraginez. «Comic» anglizismoa, eta
|
euskaraz
haren eratorria den «komikia», inposatuz joan dira, nahiz eta Eddie Campbell edo Daniel Clowes bezalako egile garaikideek adierari muzin egin dioten, edukirik gabeko eta umeei zuzendutako estilo bati dagokion hitza dela adieraziz («comic» hitzak, ingelesez, «barregarri» esan nahi du), eta etiketa konplexuagoak hobetsiz. Eztabaida hauek alde batera utzita, eta komikiaren definizio bat bilatu nahian, istorio bat kontatzeko testua zein irudiak erabiltzen dituen arte espresiobidea da, irudien nagusitasuna izanik, eta modu sekuntzialean kontatuz historia.
|
|
|
Hirigintza teknika franko korapilatu da: ...asgai anitz izan, hala nola paisaialaritza, ingeniaritza, inguru kudeaketa, soziologia, energia, lurralde antolamendua eta soziologiatik datozen ikasketak, uztartzen joan da hirigintzaren profesionalak, gaur egun zatikako analisiak egitea lurraldearen azterketa eraginkorra egiteko behar beharrezkotzat jotzen da, adibidez genero ikuspegitik azterketak, turismotik, gobernantzatik, hiri marketinetik,
|
euskararen
egoeratik, janariaren subiranotasunetik...
|
|
2021
|
|
|
Batetik, idazle falta izan da; azken urteotan zaila egin zaigu paper ak jasotzea, norbaiti tiraka ibili garen sentsazioa izan dugu sarritan. Izan daiteke
|
euskaraz
arkitekturaren inguruko gaiez hainbeste ez dela idazten, eta urtean lau ale argiratzeko material urria dugula pentsatu dugu. Gainera, aldizkari zientifikoa zer den eta nola funtzionatzen duen agian ez dago oso zabaldua, eta idazleak kritika jasotzea ere mingarria suertatu da kasu batzuetan.
|
|
|
Hala ikusten da esate baterako parte hartze prozesuetan, arkitektura mailan hain garrantzitsuak bilakatu direnak. Aldiri helburu batekin jaio zen, arkitekturari buruz
|
euskarazko
materiala edukitzea, sortzea eta biltzea. Beharbada orain euskaraz aritzea izan daiteke helburua, alegia, prozesua bera euskaratzea.
|
|
|
Aldiri helburu batekin jaio zen, arkitekturari buruz euskarazko materiala edukitzea, sortzea eta biltzea. Beharbada orain
|
euskaraz
aritzea izan daiteke helburua, alegia, prozesua bera euskaratzea.
|
|
|
Gizartean dauden beste edozein sistemaren aurrean gertatzen den bezala, norberak aukeratu behar du kanpo edo barne gelditzen ote den, sistemaren arauak (gustuko izan edo ez) onartuz edo ezereztatuz. Aldirik,
|
euskara
hutsean burututako aldizkariaren hautuagatik, Akademiaren satelite izateko asmoa izan zezakeen soilik. Madrileko arkitekto lagun batek brometan bota zidan behin, zeinen zaila zen Aldiri Madrileko liburu dendetan eskuratzea, argitaratu bezain pronto ale guztiak agortzen omen zirelako.
|
|
|
Donostian bildu ginen hiruok, Aldiri Akademiak onesten dituen aldizkari zientifikoen ligan sartzeko aukerak aztertzeko. Gidorrek argitasunez esan zigun
|
euskaraz
idatzitako aldizkariek beirazko sabai bat dutela, eta bigarren kategoriako ligan gelditzea zela Aldiriren patua. Bere aholkua izan zen, EHUko irakasleak gure idazle potentzialak izanik, horiek zaindu genitzala.
|
|
|
Zeinen garrantzitsua den, edozein ekintza eta proiektutan murgilduta garenean, norentzat, norekin eta zertarako ari garen hausnartzea eta argitasunez definitzen jakitea. Aldiri plazaren nolakotasunak profil anitzeko
|
euskarazko
irakurlea irudikatzen zuen, adin eta diziplina askotakoa, euskarazko proiektu batek elkartua. Euskarazko militantziaren komunitatea alegia.
|
|
|
Zeinen garrantzitsua den, edozein ekintza eta proiektutan murgilduta garenean, norentzat, norekin eta zertarako ari garen hausnartzea eta argitasunez definitzen jakitea. Aldiri plazaren nolakotasunak profil anitzeko euskarazko irakurlea irudikatzen zuen, adin eta diziplina askotakoa,
|
euskarazko
proiektu batek elkartua. Euskarazko militantziaren komunitatea alegia.
|
|
|
Aldiri plazaren nolakotasunak profil anitzeko euskarazko irakurlea irudikatzen zuen, adin eta diziplina askotakoa, euskarazko proiektu batek elkartua.
|
Euskarazko
militantziaren komunitatea alegia. Irakurle edo harpidedunak akaso espezifikotasuna galtzen du, baina idazle komunitatearen gehiengoa, arkitektoa izan da.
|
|
|
Irakurle edo harpidedunak akaso espezifikotasuna galtzen du, baina idazle komunitatearen gehiengoa, arkitektoa izan da.
|
Euskaraz
eta arkitekturaz pentsatu eta idazteko" eskola" bat bilakatu zen Aldiri. Lehen pertsonan diot, Aldiri idazten trebatzeko leku izan dela niretzat eta espero dut beste askorentzat ere izan izana.
|
|
|
edo denboratruk eta energiatruk aritu arren, gasolina oinarrizkoa eta bestelakoa izan da: gurean eta guretik jarduteko gogoa, alegia, diziplinaren ingurukoak
|
euskaraz
argitaratzeko eta partekatzeko motibazioa. Geure plaza sortzekoa.
|
|
|
Horregatik, nire iritzi pertsonala da apostu egin behar dela zientziaeta teknologiagarapen handiago batean eraikuntzan, gizarte hobe bat lortzeko. Etorkizunean Aldiri moduko bat ondo legoke berriro ere gai hauek
|
euskaraz
berriz azaleratzeko.
|
|
|
hasierako urteetako berdinak edo berdintsuak.
|
Euskarazko
edozein aldizkarik lehen egunetik dituen antzerako arazoak, alegia: nekea, proiektuarekin jarraitzeko zailtasuna, batzuetan nabaritutako ostrazismoa, hizkuntza txikitu batean edozein termino teknikorekin borrokatu beharra...
|
|
|
Gurean frantsesak eta espainierak okupatzen dute espazio zentral idatzi hori, eta, akademiaren testuinguruan, baita ingelesak ere. Zertarako,
|
euskarazko
arkitektura aldizkari bat?
|
|
|
Ibai Gandiaga arkitektoak eta biok
|
euskarazko
arkitekturaaldizkari bat egin nahi genuen, paperezkoa, Interneteko blogetatik harago. Aldizkariaren eredu posibleez eztabaidatu ondoren, hiruhilabetekaria izatea adostu genuen, artikulu dibulgatiboak eta akademikoak nahastuko zituena, gai monografiko nagusi baten inguruan.
|
|
|
|
Euskarazko
lehen arkitektura aldizkaria egitea zen helburua. Arkitekturaz aritzea, euskaraz, munduko beste hizkuntzetan egiten duten moduan.
|
|
|
Euskarazko lehen arkitektura aldizkaria egitea zen helburua. Arkitekturaz aritzea,
|
euskaraz
, munduko beste hizkuntzetan egiten duten moduan. Garai hartan EHU itzulpenak egiten hasia zen (Muller eta Vogelen Arkitektura Atlasa, Paricioren Arkitekturaren eraikuntza, Sola Moralesen Hiri hazkunde motak), itzulpen onak eta beharrezkoak, baina guk euskarazko berezko sorkuntza bultzatu nahi genuen.
|
|
|
Arkitekturaz aritzea, euskaraz, munduko beste hizkuntzetan egiten duten moduan. Garai hartan EHU itzulpenak egiten hasia zen (Muller eta Vogelen Arkitektura Atlasa, Paricioren Arkitekturaren eraikuntza, Sola Moralesen Hiri hazkunde motak), itzulpen onak eta beharrezkoak, baina guk
|
euskarazko
berezko sorkuntza bultzatu nahi genuen.
|