|
2013
|
|
|
b) Planifikazio jarduera sorta hau amaitzeko, hona hemen
|
beste
esaera zahar bat: " Gustuko lekuan aldaparik ez".
|
|
|
Horixe izango da blog era igoko duzuen eta
|
beste
ikastetxeko ikaskideekin partekatuko duzuen lehenengo informazioa: zuen gustukoa den eta zuen euskalkian dagoen kantua.
|
|
|
Unitate honen hasieran, DBHko 1 mailako
|
beste
gazte euskaldun batekin informazioa trukatzen arituko zarela esan genuen. Honezkero, jakin minez egongo zara:
|
|
|
Euskal Herriko
|
beste
lurralde bateko kideekin harremanetan jartzean, elkarrekiko begirunea adierazteko, ondo legoke bestearen euskalkiko hitz edo esapide batzuk esateko saiakera egitea.
|
|
|
Euskal Herriko beste lurralde bateko kideekin harremanetan jartzean, elkarrekiko begirunea adierazteko, ondo legoke
|
bestearen
euskalkiko hitz edo esapide batzuk esateko saiakera egitea.
|
|
|
Toki batzuetan" atzaldeon/ atsaldeon", eta, beste batzuetan," arrastion". Batzuetan," ongi izan", eta, beste batzuetan," untsa izan" & Zalantzarik gabe, halako esapideak
|
beste
euskalki batzuetan esaten jakitea oso ongi etorriko zaizu elkartrukea iristen denerako.
|
|
|
Grabazioa amaitutakoan, blog era igoko duzue,
|
beste
ikastetxeko ikasleekin partekatzeko.
|
|
|
Horrez gain, elkarri galderak egiten dizkiogu etengabe. Galderak, gainera, ez dira gauza solteak izaten normalean; galdera batek erantzuna dakar, sarri haren ondoren
|
beste
galdera bat dator& eta horrela jarrai daiteke, elkarri galderak eginez, adreilu bat beste baten gainean jarriz bezala, elkarren zeregin komunikatiboa amaitutzat ematen den arte. Jakina, solaskideek trukatzen dituzten galdera erantzunen artean, lotura eta ordena logikoa egon behar da.
|
|
|
Horrez gain, elkarri galderak egiten dizkiogu etengabe. Galderak, gainera, ez dira gauza solteak izaten normalean; galdera batek erantzuna dakar, sarri haren ondoren beste galdera bat dator& eta horrela jarrai daiteke, elkarri galderak eginez, adreilu bat
|
beste
baten gainean jarriz bezala, elkarren zeregin komunikatiboa amaitutzat ematen den arte. Jakina, solaskideek trukatzen dituzten galdera erantzunen artean, lotura eta ordena logikoa egon behar da.
|
|
|
Aitarekin kotxean zindoazela, istripua izan duzue. Autoko aseguru agentziakoak
|
beste
norbaitekin kontrastatu nahi du aitak emandako informazioa.
|
|
|
2 Galdera horiez gain, idatz itzazu zure truke kideari egingo zenizkiokeen
|
beste
bost galdera, zuk duzun bestelako informazio behar bat asetzeko.
|
|
|
Bertatik bertara jarraitu ditu,
|
besteak
beste, herrialde arabiarretako protestak.
|
|
|
Eskerrik asko, eta segi horrela.
|
Beste
bat
|
|
|
1 Binaka jardungo duzue, ahoz, elkarri galdetuz eta erantzunez. Batak galdera osatzeko zer galdetzaile behar den ondorioztatuko du, eta,
|
besteak
, erantzun egokia identifikatuko du.
|
|
|
Jardueraz jarduera, ikasi duzu
|
besteekiko
begirunez jarduten, informazio helburuaren eta hartzailearen araberako galdera egokiak formulatzen, baita horiek zuzen idazten ere. Beraz, gaia edozein dela ere, dagoeneko prest zaude hartu emanetan galderak formulatzeko.
|
|
|
5 Hori guztia, galdera nik egiten dudanean; baina, galdera
|
beste
norbaitek egiten didanean, nolakoa izango da erantzuna. Bada, erantzunak beti egon du baitan; hau da, galderaren eta erantzunaren artean lotura eta ordena logikoa egon behar da.
|
|
|
a) Idatzi zenituzten helburuen artean, aukera itzazue bi edo hiru; esate baterako," toki eta herri berriak ezagutzeko"," lagun berriak egiteko" eta"
|
beste
hizkera bat ezagutzeko" helburuak.
|
|
|
4 Gisa honetako trukeetan ez ezik, zure eguneroko bizitzan ere, etengabe ari zara
|
besteekin
elkarrizketan: korridorean beste gelako lagun batekin ari zarenean, sare sozialetan, irakasleak taldeka lanean jartzen zaituztenean& Orain arte ikasi duzun guztia kontuan harturik, zure ingurukoekin begirunez jokatzeko konpromisoa hartu nahi zenuke.
|
|
|
4 Gisa honetako trukeetan ez ezik, zure eguneroko bizitzan ere, etengabe ari zara besteekin elkarrizketan: korridorean
|
beste
gelako lagun batekin ari zarenean, sare sozialetan, irakasleak taldeka lanean jartzen zaituztenean& Orain arte ikasi duzun guztia kontuan harturik, zure ingurukoekin begirunez jokatzeko konpromisoa hartu nahi zenuke. Idatz ezazu, beraz, zein den zure konpromisoa.
|
|
|
2 Ongi moldatuko al zara, informazioa partekatzea eskatzen dizun
|
beste
egoera batean. Zertan izango zaizu baliagarria
|
|
|
e) Ume garaian, ez zenuen
|
beste
inorekin egon nahi; amaren gonapean egon nahi izaten zenuen beti.
|
|
|
9
|
Beste
bikoteetako kide bakoitza deskribatzeko erabiliko zenituzketenak (adjektibo bana)
|
|
|
4
|
Beste
taldekideek galderak egingo dizkiote kategoria horien baitan, pertsonaia nor den asmatu arte. Pertsonaia asmatuta, argazkia erakutsiko die.
|
|
|
Pertsonaia asmatuta, argazkia erakutsiko die. Ondoren,
|
beste
bati egokituko zaio bere pertsonaiarenberriematea, etahorrelajarraitukodute, banan banan, pertsonaiaguztiakasmatu arte. Ahalik eta denbora laburrenean pertsonaia guztiak asmatzea da helburua.
|
|
|
Baina nola izendatu behar dira elementu horiek? Bata
|
bestearen atzetik
zerrendatuz. Zaindu behar al da ordena jakin bat?
|
|
|
2 Deskribapen plan bati ala
|
besteari
jarraitzeak eragiten al du deskribatu nahi den lekuaren elementuak hautatzeko orduan. Talde handian elkartuta, hausnartu zuen artean horren inguruan.
|
|
|
Ikusi duzun bezala, leku deskribapenetan, adjektiboak baliagarriak zaizkigu sentimenduak, inpresioak eta sentsazioak helarazteko. Adjektibo horietako batzuk bildu ditugu jarraian, euskalki batetik eta
|
bestetik
hartuak.
|
|
|
Hona hemen,
|
beste
multzo batean, leku deskribapenak egiteko baliagarriak izango zaizkizun hainbat izen.
|
|
|
Dagoeneko idatzi duzu leku deskribapen bat, Van Gogh en logelarena. Aurrerago,
|
beste
deskribapen bat egingo duzu, eta hartarako kontuan hartu dituzun urratsak jaso ditugu kontrol zerrenda batean.
|
|
|
Unitatearen ibilbidean zehar, atalez atal, hainbat gauza ikasi dituzu: galdera egoki eta zuzenak egiten, pertsonak deskribatzen, lekuak deskribatzen& Kantak abestu dituzu gelakideekin, euskalki batean eta
|
bestean
agurtzen eta eskerrak ematen ikasi duzu, grabaketak egin dituzu, galderak eta deskribapenak elkartrukatu dituzu posta elektronikoaren bidez, jolasak ere egin dituzu (Nor da nor?, Altxorraren bila) & Sekulako abentura da ikastea! Ez al zaizu iruditzen?
|
|
|
Truke horretan eroso egoteko, hainbat informazio trukatu duzue, elkarri galderak eginez eta erantzunez, jendeak eta tokiak deskribatuz, abestiak partekatuz& Asko ikasteko aukera izan duzu, ezta? Baina, garrantzitsuena, ikasitakoa
|
beste
egoera batzuetarako ere baliagarria izango zaizula da. Ea egia den!
|
|
|
Herritik gora igotzen dagoen auzuneko azken baserriaren aurretik pasa zinetenean, azienda sumatu zuen Xeik, eta, artzain txakur orok egingo lukeen moduan, hantxe geratu zen, geldi, bere lana egiteko prest. Zuk aurrera egin zenuen,
|
besteetan
bezala, usainari jarraikiz jarraituko zitzaizula pentsatuz. Baina ez zen hala izan; ez zenuen txakurra berriro ikusi, eta, orduz geroztik, galduta dabil hain maitea duzun txakurra.
|
|
|
Ez da arriskutsua; harreman onak ditu umeekin eta
|
beste
txakurrekin.
|
|
|
Norbere izaera norbere jakintza
|
besteei
trukatzeko asmotan gabiltza, osotasun baterantz lan eta ekintza euskalkien aukera izanik anitza elkarrekin bizi (hi) tza bizi eta mintza. (Bis)
|
|
|
izakiok, komunikatzeko dugun gaitasunaren bidez, etengabe jarduten dugu informazioa elkarren artean trukatzen: batek galdetu eta
|
besteak
erantzun; nik azaldu eta zuk entzun; zuek kontatu eta guk osatu. Informazioa trukatzea harremanetarako eta elkar ezagutzeko gizakion oinarrizko jarduera da.
|
|
|
|
Beste
herrialde batzuetako gazteekin esperientziak partekatzeko.
|
|
|
2 Bizitzako une batzuk
|
beste
norbaitekin partekatzera goazenean, oso interesgarria izan daiteke beste batzuek bizi izandako antzeko esperientziak ezagutzea. Entzun dezagun nola bizi izan duen esperientzia hori Altsasuko zuen adineko gazte talde batek.
|
|
|
2 Bizitzako une batzuk beste norbaitekin partekatzera goazenean, oso interesgarria izan daiteke
|
beste
batzuek bizi izandako antzeko esperientziak ezagutzea. Entzun dezagun nola bizi izan duen esperientzia hori Altsasuko zuen adineko gazte talde batek.
|
|
|
|
Beste
euskalki bat entzutea eta beste hizkuntza eremu bat ezagutzea.
|
|
|
Beste euskalki bat entzutea eta
|
beste
hizkuntza eremu bat ezagutzea.
|
|
|
Badirudi Europako mitologia zaharreko jainkosa batzuekin izan dezakeela zerikusia:
|
besteak
beste, greziarren Persefonerekin, erromatarren Proserpinarekin, edota eslaviarren Mati Zemilia" ama lurra" rekin.
|
|
|
Euskal mitologiako jeinu garrantzitsuena da,
|
beste
jeinu guztien buruzagia edo nagusia, naturaren eta beronen osagai guztien erregina.
|
|
|
Justiziaren jainkosa da, zintzotasunaren defendatzaile, eta zorrotz jokatzen du injustizien aurrean. Gezurra, lapurreta, emandako hitza ez betetzea, pertsonenganako errespetu eza eta harrokeria arbuiatzen ditu; aldiz,
|
besteenganako
laguntasuna saritzen du.
|
|
|
Oin bat gizakienaren modukoa du, eta,
|
bestea
, biribila.
|
|
|
5 Errespetuz entzun eta hartuko ditugu
|
besteen
ekarpenak. Horiek bere osotasunean erabilgarriak ez badira, biltzen eta hobetzen saiatuko gara.
|
|
|
8
|
Besteekiko
konfiantzaz jokatuko dugu.
|
|
|
2 Gaiaz gainera, bi poemek badute
|
beste
ezaugarri bat komunean: nori zuzentzen zaizkio poetak?
|
|
|
nori zuzentzen zaizkio poetak? Beren buruari ala
|
beste
norbaiti. Zergatik diozu hori?
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik,
|
beste
hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa emateko, elementu gehiago behar dira beste hizkuntza batzuetan. Hona adibide batzuk:
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa emateko, elementu gehiago behar dira
|
beste
hizkuntza batzuetan. Hona adibide batzuk:
|
|
|
Izenak aldatu egin dira, eta, horien baitan, aditzetan ere aldaketak egin dira. Binaka jarrita, ahoz eta txandaka, batak esaldiaren hasiera irakurriko du, eta
|
besteak
aditz egokiarekin osatuko.
|
|
|
2 Identifikatu berri dituzun hitzak
|
beste
batzuez ordezkatuz, tristura adierazteko ez ezik, beste hainbat sentimendu adierazteko ere erabil liteke bertso hori: haserrea, ausardia& Seiko taldetan jarrita, taldekide bakoitzak olerkiaren eraldaketa bat egingo du, honako jarraibide hauek baliatuz:
|
|
|
4 Nork bere paperean idatzita duen hitz erlazioari
|
beste
elementu bat gehituko dio: aditz jokatu bat.
|
|
|
Horrela, sentimenduz beteriko testuak zure artelan bilakatu dituzu: batean osatu,
|
bestean
higatu; orain zizelkatu, gero luzatu.
|
|
|
2 Bolumenaz gain, badira hitz horiek indartzeko
|
beste
modu batzuk. Jarraitu, binaka, probak egiten.
|
|
|
Maite nau! Batean zalantza,
|
bestean
ziurtasuna. Hitz berberak, ahoskera ezberdinak.
|
|
|
Hitz berberak, ahoskera ezberdinak. Zer aldatu da batetik
|
bestera
–Idatziz, sarritan, hitzen ondoan ageri diren ikur misteriotsu horiek baino ez:
|
|
|
Baina hik zein engainatu nahi duk & ordea & Hik zer uste duk & hi bakarra haizela espabilatua eta
|
besteok
behatza txupatzen dugula & ai & la ostra & bakea behar diagu, e
|
|
|
JOANA
|
BESTE
PERTSONAIA
|
|
|
Hona hemen taldean irakurtzeko
|
beste
poema bat. Osatu, zentzua eman, eta, eztarria eta gorputza berotuta, ea nola taularatzen duzuen!
|
|
|
2) Guri zera iruditzen zaigu: Gazte talde bat
|
beste
gazte bati irainka ari zaiola, ez duela ondo tratatzen, behin eta berriz tontolapikoa dela eta lagunik ez duela merezi esanez.
|
|
|
Ispiluaren aurrean hitzak osorik eta argi ahoskatzeko trebatu eta trebatu jardun ondoren, dagoeneko ahoko muskuluak garatuta izango dituzu. Orain, hona
|
beste
erronka bat: aho korapiloak azkar azkar eta argi ahoskatuz irakurtzea, ahoa korapilatu gabe.
|
|
|
e) Aho korapilo bat osatutakoan, taldekide guztiek batera esango dute, hitz guztiak argi ahoskatuz eta azkar. Orduan bakarrik joan daiteke hurrengo mezularia
|
beste
aho korapilo baten bila.
|
|
|
f) Aho korapilo berria orrian kopiatu ondoren, eta
|
beste
baten bila joan aurretik, ordura arte kopiatutako guztiak esan dituzte segidan, batean zutik jarrita, bestean etzanda, hurrengoan burumakur eta, azkenik, eserita.
|
|
|
f) Aho korapilo berria orrian kopiatu ondoren, eta beste baten bila joan aurretik, ordura arte kopiatutako guztiak esan dituzte segidan, batean zutik jarrita,
|
bestean
etzanda, hurrengoan burumakur eta, azkenik, eserita.
|
|
|
Ez dakit
|
bestearen
minaz nireaz ez bada. Ikusten dudan bezala diotsut ez eskatu ispiluak bezain leiala izan nadin, ez naiz mugituko
|
|
|
1 Bikotekide batek testua irakurriko du.
|
Besteak
, lagunak idatzitakotik ezberdin ahoskatu dituen hitzak azpimarratuko ditu, eta, albo batean, nola ahoskatu dituen idatziko.
|
|
|
Poemak ezagutu dituzu, batzuk irakurri,
|
beste
batzuk antzeztu& Iritsi da unea, beraz, zure lana ezagutzera emateko. Izan ere, irakasleak honela esan dizue:
|
|
|
" Biharko saioa gure testu poetikoen errezitaldia egiteko erabiliko dugu! Zuetako bakoitzak hautatutako testu bat irakurriko du, eta
|
beste
kide baten irakurketa ebaluatu".
|
|
|
banaka, binaka, taldean. Hautatutako testua
|
beste
kide baten laguntzaz irakurri nahi baduzu, ea norbait konbentzitzen duzun! Bestalde, ez ahaztu autorregulaziojardueran zehaztuta dauden alderdiei erreparatzea, izan ere, gelako kide batek horren arabera ebaluatuko du zure lana.
|
|
|
Galdera horien erantzuna argi duzunean,
|
beste
honi erantzun behar diozu: pilatu ditudan ale horietatik guztietatik, zein dira bildumaren hartzaileari, helburuari eta irudikapenari lotzen zaizkionak?
|
|
|
Gerta liteke oraindaino sortutako aleren batek bildumarako bere horretan balio ez izatea; baina egokitzapen batekin, edo apur bat eraldatuta, zure bildumarako ale dotorea izan daiteke. Beharbada, bildumaren hartzaileak, helburuak eta irudikapenak
|
beste
testu bat sortzea eskatuko dizu. Gerta liteke, halaber, zure testu baten irakurketa adierazkorra sartu nahi izatea bilduman, eta testua binaka edo taldean irakurtzeko izatea aproposa.
|
|
|
Bata dela edo
|
bestea
dela, orain duzu unea bilduma behar den bezala osatzeko, testuak egokitzeko edo berriak sortzeko. Ez galdu aukera!
|
|
|
Azken orduko ahaleginak egiten dituenez, ezusteko bat baino gehiago hartu izan du. Bakarkako lanak baino nahiago ditu taldekoak, entretenituta egoten delako eta,
|
besteekin
elkarlanean, nota onarekin gainditzea errazagoa zaiolako.
|
|
|
Miren oso neska langilea da, perfekzionista eta antolatua. Alabaina, isila da, eta, inorekin gatazkarik ez, taldekideen alferkeria eta zabarkeria estaltzen ditu,
|
besteen
lanak bere gain hartuz. Taldean horregatik bakarrik onartzen dutela uste du, eta denek" esklabo" dutela.
|
|
|
Nitaz beldur ote dira? Ikasi behar dut
|
besteak
balioesten eta errespetuz tratatzen.
|
|
|
2 Ondoren, banatu rolak zuen artean: zuetako bat Mikel izango da,
|
beste
bat Eunate, hurrena Miren, laugarrena Urko eta bosgarrena Xabi. Zuetako bakoitzak egokitu zaion gazteak idatzitako testuaren irakurketa adierazkorra egingo du; ahotsa eta keinuak modu egokian erabiliko dituzue.
|
|
|
batetik
|
bestera
dabilen matxinsaltoa bbbbbbboinnnnggg bbboinnnngg, ezin bainaiz geldirik egon.
|
|
|
c) Aditzaren denbora aldatu: lehen horrela jokatu bazuten, orain, edo hemendik aurrera,
|
beste
modu batera jokatuko dutela adieraziz
|
|
|
Aktoreok, pertsonaiak eraikitzeko, nola sentitzen eta bizitzen duten ulertzeko, ondo ezagutu behar ditugu geure burua, bihotza, azala& Gure sentimenduekin konektatzen dugunean soilik konektatzen dugu
|
besteenekin
.
|
|
|
Nik sarritan grabatu izan ditut oharren koadernoko aipuak, testu laburrak, poemak& Testuek
|
beste
dimentsio bat hartzen dute.
|
|
|
Gainera, nire buruari begiratzeko eta entzuteko
|
beste
modu bat ere bada.
|
|
|
egin zuten,
|
beste
batzuek ikastolako ariketa moduan, hiruzpalau emozionatuta& Zenbat gozatu eta ikasi nuen&!
|
|
|
Bat bera ere ez bazaizu gustatzen, moldatu egin ditzakezu hitz bat edo aldatuz, bai eta erabat desberdina den
|
beste
bat proposatu ere.
|
|
|
Niretzat, lotsa ematen didalako
|
besteei
erakusteak. Lagun minari oparituko diot.
|
|
|
1 Entzun jarraian datozen audioak, eta esan honako hitz hauetako zeinekin lotuko zenukeen bakoitza. Beharbada, hor ez dauden
|
beste
hitz batzuk iradokitzen dizkizute. Idatz itzazu.
|
|
|
Loriak udan ihintza bezala maite det dama gazte bat, hari hainbat nahi diotenik ez da munduan
|
beste
bat. Inoiz edo behin pasatzen badet ikusi gabe aste bat, bihotz guztira banatutzen zait halako gauza triste bat.
|
|
|
c) izan ere, maitale bat
|
besteari
muxu ematen ari zaio.
|
|
|
Klimt en Musua koadroari Bilintxen testua dagokiola uste dut, izan ere, maitale bat
|
besteari
muxu ematen ari zaio.
|
|
|
Maitale bat
|
besteari
muxu ematen ari zaio; uste dut
|
|
|
1 Honako bi zutabe hauetako hitzak lotuz, adierazi, ahoz, zerekin erlazionatzen duzuen eta zer esanahi ematen diozuen kolore bakoitzari. Kolore horiek hemen ez dauden
|
beste
elementu batzuekin erlazionatzen badituzue, adierazi zein diren.
|
|
|
1 Bildu sentimendu polit bat sentiarazten dizun argazki, marrazki, film zati edota bideoklip bat. Eta, zergatik ez, ezinegona edo deserosotasuna eragiten dizun
|
beste
bat. Koadroei bezala, zer izenburu jarriko zenieke irudi horiei?
|
|
|
3 Haren ondoan dagoen kideak sentimendu bera adieraziko du, baina
|
beste
keinu batzuk eginez.
|
|
|
5 Ondoan dagoen kideak
|
beste
sentimendu bat hautatuko du, eta berriz hasiko da katea.
|
|
|
Ez zeuden ados eta desadostasun betea adierazi nahi zioten elkarri. Batari iruditzen zitzaion
|
besteak
ez zuela ulertzen, eta alderantziz ere berdin.
|
|
|
Zer egin daiteke horiekin? Honako urrats hauei jarraituz, talde bakoitzak jolas bat prestatuko du
|
beste
talde batentzat. Ekin jolasari!
|
|
|
4 Txukun idatzi taldean sortutako testuak, eta pasatu
|
beste
talde bati.
|
|
|
5 Zuei ere
|
beste
talde batek osatutako testuak iritsiko zaizkizue. Ea irudiak eta testuak egoki lotzen dituzuen!
|
|
|
3 Nazkatuta zeuden lagunaren jarrerarekin;
|
besteez
gaizki esaka zebilen beti.
|
|
|
Zer irudika dezakete batzuek eta
|
besteek
–
|