|
2000
|
|
|
Gu, aurrez, aste horretan bertan hartu gintuen Iruñeko Jolaskide gimnasioan eta urduri somatu genuen," debut" aren zain. Ez da ez ohikoa 45 urteko zakur zaharraren ahotan beldur hitza entzutea, baina bazuela, ez
|
zekiela
gorputzak nola erantzungo zion eta duen maila ez erakusteko kezka zuela aitortu zigun. Baina, horrez gain, bere karreraz mintzatu ginen, pilotaren osasunaz, materialaz, apustuez, afizioaz.
|
|
|
Urte erdi geroago, Gabon egunean, zoragarria zen jostailuaz oraindik ohiturik ez bazeuden ere, kapitainak Morse kodearen bidez Gabon mezu bat igorri nahi izan zion familiari. Telegrafista hori egiteko prest zegoelarik, bat batean ahots bat entzun zen, tokitatik zetorren baina entzungarri zen soinu bat, nondik arraio hel zitekeen inork ere ez
|
zekiela
, zeren kostaldetik oso urrun baitzeuden, Ingalaterra Berriaren parean. Jesukristoren sortzea eta aingeruak artzainei berri onaz egindako iragarpena kontatzen hasi zen.
|
|
|
Eta txarrena zera zen, oilarrak ez
|
zekiela
zer zen okerragoa: goizero lotsarik gabe muturren aurrean agertuko zitzaion dinosauruaren irudia jasatea, ala kanposantuko gurutze zorrotza bihotzean sartu ez izana.
|
|
|
Askotan iruditu zitzaion hango hura Eider zela, eta gero beste hura. Zerbaiten bila?, galdetu zion neskak, eta Txemak keinu bat egin zion ezezkoan, edo ez
|
zekiela
, edo ez ziola galdera ulertu. " Sorry, are you all right?" galdetu zion berriro, Txemaren begi erneekin beldurtuta.
|
|
|
boy scout itxuraz jantzitako gazteek betetzen zuten egongela hura, beste funtziorik ez zuena harrera lekuaren eta logelen arteko hutsunea betetzea baino. Zenbait sofa, telebista bat etengabean Killarneyko irudiak eskaintzen, hamar bat boy scout, eta bera, sofan jarrita, nora begiratu ez
|
zekiela
. Batzuetan zaila egiten zitzaion bere gogoei eustea, esaterako sofatik altxatu eta ume haiei belarrondoko pare bat ez ematea.
|
|
|
Eta osaba Joanikot bere hutsune izugarri harekin bizi zen, nola edo nondik bete ez
|
zekiela
, libertatea gutiziatzen zuenez gero eta giro hertsi hartan ezin hegaldatu zenez gero. Eta bakarrik zegoen.
|
|
|
" Ez, umea nintzen, eta ez naiz oroitzen, baina ni oroitzen ez banaiz ere, san Jose oroituko da, bai, zeruan, eta hori da inportantena". Eta galdetu nionean ea ba ote zekien nondik zetorkion erranari san Joseren aipua, ezetz ihardetsi zidan, deus ere ez
|
zekiela
hari buruz. Ordea, nik banekien.
|
|
|
Zuhaurk ere imajina ditzakezu laudorio haiek, eta, halatan, ez dizkizut orain honat ekarriko, jaun André. Bakarrik erranen dizut ezen, aitaren kortesiazko hitzen ondotik, aita jesuita mintzatu zela koadroaren justifikazino teologikoaren egiteko, eta gero Pedro Huizi bera, zeinak, ene gurasoei eskerrak eman ondoren, erran baitzuen ezen berak ez
|
zekiela
hitz egiten, pinturen eta koloreen bidez ez bazen, eta, beraz, bere hitzak aditu nahi bazituzten, belarria koadrorat hurbiltzea zutela onena, ea zer erraiten zien.
|
|
|
Baina, hura erraiten ari zela, distira berezi bat igarri nien haren begiei, eta mementuan jakin nuen ezen erran zuena baino gehiago
|
zekiela
.
|
|
|
Lan egin beharra Jainkoaren zigorra zela erakutsi ziguten fraideek. Agerian da zeru gaineko bizardunak, gure lehen guraso Adan eta Eba paradisutik ohildu zituenean, ez
|
zekiela
haien ondorengoren batek erredakzio batean beteko zuenik kondena biblikoa. Madarikazioa eztitzera saiatuko zen noski.
|
|
|
Medikuntzara. Etxeko salako pladour arroxakolorean zeuzkan hiztegiak eta entziklopediak eta hiztegi entziklopedikoak begiratu zituen, zer begiratu behar zuen ongi ez
|
zekiela
, arretaz baina trakets, itxaropen eskasez, eta aurkitu zituen argibideek ez zuten argitik deus askorik, eta terminologia arrotza ilustratzeko azaltzen ziren argazkiak ere ez zitzaizkion batere baliagarriak iruditu, batik bat han azaltzen ziren azazkal gehienetan izugarri belztuek suz erreta ba  tzuk, izoztuta beste batzuk, mailuz jota ez gutxi, era askotariko horzkadez desitxuratuta ugari ez zu... Ez?
|
|
|
Mutila baino zaharragoa zen; hori agerikoa zen, eta banekien kezkatuta zegoela. Kemen handikoa zen Edurne, eta beti pentsatu dut ama batek bezala bakarrik
|
zekiela
maitatzen. Horrela portatu zen gurekin, behinik behin.
|
|
|
Anjel? Zer erantzun ez
|
zekiela
gelditu zen Migel. Anjel?
|
|
|
Ahobero halakoa! Gainera, hara non esaten didan hasieratik
|
zekiela
Ruben ez zela homosexuala, baina, hark kluk egin izan balu, bera arduratuko zela marrubizko izozki horretaz. Dâailleurs, Tom atzo ez zen taldekideekin afaltzera joan, eta ni ere ez.
|
|
|
Beldurrak hilik, komunean ezkutatu zen, eta han geratu zen harik eta lapurrek alde egin zutela ziurtatu zuen arte. Orduan niri deitu zidan, kirioak airean zituela, baina batez ere lotsaren lotsaz zer esan, nola esan ez
|
zekiela
. Nire aholkuen kontrara, gertakariak bere alde azaldu nahi hartan eta lana behar bezala egin zuela adieraztearren, nahitara zauri bat eragin zion bere buruari.
|
|
|
Eta une batez malkoei eutsi nahi izan banien ere, berehala negarrez hipaka hasi nintzen. Karmelo hasieran zer egin ez
|
zekiela
geratu zen, baina gero niregana hurbildu, eta besarkatu egin ninduen, maitasuna ez, baina kontsolamendua besterik eskain ez zezakeen besarkada batez (hain zuzen ere nik gutxien behar nuena).
|
|
|
Eta hala ere, hitzak hitz, Xanek Henri auzoan ez zela garbi atera zuen. Edo bazen, guztiarekin, inork ez
|
zekiela
, etxe haietako batean. Bere gogoan gelditu ziren bezalakoxe etxeak:
|
|
|
" Raissaren etxean?", harritu zen Gari;" harekin egon haiz...? Badakik nor den ezta?"; Xanek ez
|
zekiela
eta: " Bonifazioren emaztea duk...
|
|
|
Anartean ahizpa liburu bat zabaldu eta, kanpo argi motelaren pean begiztatzen hasi zen. Xanek, apur bat zer egin ez
|
zekiela
, bere sudurra, gero bere kokotsa igurtzi zituen. Elik zigarro batto eskaini zion; sua emandakoan pixka bat elkarrengana bildu, gero berriz ere bereizi ziren.
|
|
|
Gu hemen ginela behinik behin, afalondoan hortxe, beti dei bat edo bi izaten zituen; beti kanpotik hots egiten zioten. Bistan da, norekin eta zertaz ari zen guk ez genekien fitsik"; Belek Xani begiratu, gero bista jaitsi, begiak bere eskuetan tinkatu zituen; Xanek zerbait esatea espero zukeen; Xan berriz, oraindik Belek nora heldu nahi zuen ez
|
zekiela
zegoen; hartaz, Belek, burua jaso eta: " orduan, Henri ikusiko duzu?", galdetu zion.
|
|
|
Handia, ile beltza, birristi barrasta, brioz, apur bat lardaskan lan egiten zuen. Xanen atzean atea itxi zelarik, Xan une batez hantxe, lur fregatu berria zapaldu nahi gabe, aterkia non utzi, nora jo ez
|
zekiela
gelditu baitzen, emakumeak begiratu egin zion eta, esku seinale bat eginik: " Pasa, pasa", esan zion.
|
|
|
, agian mesfidantzaz begiratu zioten Xani hiru gizasemeek. Xan ordea, zer esan ez
|
zekiela
zegoen. " Haren laguna al haiz?", galdetu zion sudurmakoak.
|
|
|
" Egun on", esan zuen, aztoratuxe, lanari une batez utziz. " Berdin", esan zuen Xanek, bat batean eskuak nora sartu ez
|
zekiela
. Ivan sofan, telebistaren aurrean jarri zen, publizitate spot bati so.
|
|
2001
|
|
|
Neskaren urduritasuna senti nezakeen nire azalean. Neska, aldendu zen mutilarengandik, eta zer esan ez
|
zekiela
geratu zen segundu batzuetan. Azkenik, lotsaren lotsaz aurpegia gorri gorri jarri eta begiak malkoz betetzen zitzaizkion bitartean, oraindik ez zela momentu egokiena esanez, korrika alde egin zuen, mutilak atzetik jarraitu ziolarik.
|
|
|
Anartzek sumin arrastorik gabe erantzun zion ordea. Ez
|
zekiela
oraindik. Brigada Internazionalistetakoek deitu zain omen zegoen.
|
|
|
Mariarentzat ez ordea. Kopetilun egin zuen Lucasek sukaldeko aterako bidea, harik eta nora zihoan ez
|
zekiela
konturatu zen arte.
|
|
|
Goio han egon zen, gurdiei begira, idiak ardilarrua buruan, aittitte painelua buruan, auzokoak eskuarez edo sardez ekinean. Loak hartu eta amets egin zuen zaku bat ekarri ziotela, giza edo abere gorputz zatitu bat, eta berak ez
|
zekiela
zer egin, eta ezin zuela zakua abandonatu, zakur edo piztiaren batek eramanen zuelakoan. Eta orduan beste zaku bat ekartzen ziotela, eta ez zuela irekitzeko ausardiarik, noren gorpua ote zen beldurrez, eta gero beste bat.
|
|
|
Horren ondotik arrazoiketa morala ez baizik pragmatikoa eginez, agertzen zuen gerran nork irabaziko zuen inork ez
|
zekiela
, ezta Frantzian nork manatuko zuen ere:
|
|
|
Etxeberriko Joxemariri aurpegiko kolorea mudatu zitzaion, ondo ondoan tamaina hartako bonba erori zitzaionean. Larrugorritan, ilea xaboiagatik zuri eta gorputza ikarariagatik are zuriago, daldaraka, zer gertatu zen ez
|
zekiela
gelditu zen. Gorputza garbitzen ari zen Urrabian, biharamunean esposatu behar baitzuen.
|
|
|
Lo ziren anai arrebak ernatu eta sukaldera etorri ziren. Aitak besotan nindukan, bularraren kontra, zer egin ez
|
zekiela
. Nik negar eta negar, bixkiak ere kutsatu eta hirurak batera hasi ginen, zeinek gogorrago.
|
|
|
Orduan erotu zen. Etxean zituen botila guziak hustu zituen, zer egin ez
|
zekiela
. Leihotik atera eta atetik leihora, infernuzko ezinegona bere baitan.
|
|
|
Luxia eta Juana hantxe zeuden, aitzurra eta pala, ostatutik lohia ateratzeko ideian. Keinua egin zioten eskuarekin, baina bera kieto eta mutu gelditu zen, zer erran ez
|
zekiela
. Uraldeko Maritxurekin solasean ari ziren.
|
|
|
orain ez
|
zekiela
zeri heldu
|
|
|
Horixe zen nik ulertzen nuen bakarra, baina hortik aurrera ez nintzen tutik ere ez nuela ulertzen esatera ausartzen; hobeto esanda, bai, bitan ausartu nintzen: lehenean, bideo bati buruzko xehetasun batzuk esplika zitzala eskatu nion saltzaileari, eta laster geratu zen argi berak ere, su artifizialezko lau memelokeria alde batera utzita, ez
|
zekiela
ezer, eta gainera, nahikoa zipotza zenez, niri mehatxua eginda bukatu zuen azalpen saioa; bigarrenean okerragoa izan zen, bigarrenean morroiak informatikaz bazekien, eta lau orduz jardun zuen bere produktu informatikoen xehetasunak, gorabeherak eta inguruabarrak azaltzen, halako sakontasunaz eta egia bilatzeko nahiaz non, une jakin batetik aurrera, denboraren etengabeko isurtzeaz, bizitzaren labu... Bi kasuotan, zipotzarenean bezala filosofoarenean, emaitza praktikoa berdina izan zen:
|
|
2002
|
|
|
Paulyren taldeak Estatu Batuetako taldearen milaka barne dokumentu aztertu zituen, eta demanda judizial baten ondoren eskuratu zituen. Zientzialariek ondorioztatu zuten enpresako zuzendaritzak oso ondo
|
zekiela
iragazkietako zelulosa azetatozko zuntzak arriskutsuak zirela osasunerako. Azken hamarkadetan, Philip Morrisek test ugari egin zituen erretzaile batek zenbat partikula inhalatu zitzakeen zehazteko.
|
|
|
Hortxe zegoen tente, harro, Peioren eskumuturrak lotzen ari. Adiskidea zur eta lur gelditu zen, zer egin ez
|
zekiela
. Joneri, aspaldiko partez alaitu ziren begi beltzetatik malko bakar bat ixuri zitzaion; bakarra eta soberan.
|
|
|
Ez zuen, hala ere, blusa ixteko intentziorik azaldu. Julen jokoz kanpo egon zen une batzuez, zer egin ez
|
zekiela
. Azkenean, ezpainak hurbildu zituen bularretakora, eta musu bana eman zion titi bakoitzari.
|
|
|
Julen zer pentsatu ez
|
zekiela
zegoen. Nora zihoan Mirari?
|
|
|
Nora zihoan Mirari? Berak ez zuen bide hura ezagutzen, eta lepoa jokatuko zukeen Mirarik ere ez
|
zekiela
non zebilen. Bide estua zen.
|
|
|
–Ez zakiagu –erantzun zion Imanolek. Haritzek ere eskuak zabaldu zituen, poltsikotik ateraz, berak ere ezer ez
|
zekiela
adierazteko.
|
|
|
Hurbilago egongo zen hogei urtetik hogeita hamarretik baino, baina emakume adinduagoaren rola hartu zuen. Argi zegoen ederki
|
zekiela
zertan ari zen.
|
|
|
–Berez ondo ateratzen zait –hasi zen Julen, supituki gorri gorri eginda, aberia hura justifikatu nahian– Benetan –jarraitu zuen mutilak, batera eta bestera begira, zer egin ez
|
zekiela
.
|
|
|
–Auskalo non dabiltzan besteak –bota zuen Alaznek, mututasun deseroso hura apurtzearren. Azken basoa garbitu ondoren, eskuak sukaldeko trapuarekin lehortu eta lehortu ari zen, bestelako urratsik nola eman ez
|
zekiela
.
|
|
|
Hainbeste itxaron zuen unea izan zitekeen hura, baina Julen hormaren kontra jarri, eta zer esan ez
|
zekiela
geratu zen. " Hik ez pentsatu ezertan", gogoratu zuen gomendatu ziola Alexek.
|
|
|
–Hemendik da –jakinarazi zion Mirarik, besteak, pixka bat aurreratuz eta nora joan ez
|
zekiela
, okerreko bidea hartu zuenean.
|
|
|
Erraza balitz bezala! Ezer ez
|
zekiela
pentsatu zuen; ezjakin osoa zela. Teoria ugari, baina praktikan zero.
|
|
|
Bizkarrari eragin zion ondoren, eta pauso arinean abiatu zen ahizparen bila. Alaznek, unetik unera estuago, zer pentsatu ez
|
zekiela
begiratzen zion Arantxari.
|
|
|
Izan ere aitak osaba bat zuen, Doroteo izenekoa –osaba Doro, etxekoentzat–, Eibarra joan zena, Víctor Sarasqueta S.A. arma fabrikan lan egitera. Nik ez nuen ezagutu, baina badirudi aitaren osaba horrek guztia
|
zekiela
armei buruz –tanke, fusil zein kanoiez– eta, elkartzen ziren bakoitzean, ez zutela beste konturik aipagai, armak gora eta armak behera. Eta biak pozik:
|
|
|
Nora jokatu ez
|
zekiela
heldu zen Ezkurdira. Nolanahi ere, bere kezka eta kontraesanak gorabehera, Manuelen ihesarena berdin berdin  erabakiko zela egin zuen kontu.
|
|
|
Besterik ere bazen, jakina. Julian Trekuren kasuan, esate baterako, ez zuela batere argi, nor zen on eta nor txar bahiketaren auzi hartan; edo bestela esanda, ez
|
zekiela
noraino ziren on eta noraino txar bahitzaileak eta bahitua. Zeren, alde batetik, Rikardoren aitaren zintzotasunari buruz dudarik egiten ez bazuen ere Julianen aita tailer txiki bateko ugazaba zen, bestetik, begi bistakoa baitzen, ETAk halako sinpatia sortzen zuela herriko jende askorengan.
|
|
|
Ni, isilik. Eta bestea, haur kotxetxoari begira, artega, zer gehiago esan ez
|
zekiela
.
|
|
|
Hori, edo zerbait aski antzekoa, irakurri izan dut berriki nonbait. Gure aita zenak ez zuen halako bereizketarik egiten eta hola ikasi ahal izan dut ez
|
zekiela
euskaraz. Ez zen euskalduna.
|
|
|
Baina paper haiek irakurri ahala, nire beldurra izu bilakatzen joan zen. Dokumentu haien arabera, sinatzaileak zin egiten zuen ingelesa ondo
|
zekiela
eta, beraz, han esaten zen guztia ulertzeko gauza zela; aditzera ematen zuen, gainera, bazekiela jaus  gailuz salto egitea kirol arriskutsua zela eta heriotza ere eragin zezakeela, eta, agiriak sinatzeko orduan, bere buruaren jabe zela adierazten zuen; gero, istripurik gertatzekotan, antolatzaileen kontrako inolako neurri judizialik abian jar  tzeko aukerari uko egiten zion; eta, azkenik, ber... " Ez larritu, motel, tramite hutsa baino ez da, legeak hau egitera behartzen gaitu", esan zigun hango arduradunetako batek, baina hitz haiek ez ninduten batere lasaitu.
|
|
|
Esandako pabilioiaren aurrean zegoen Joselu, Repelagatik Sestaora jaitsita hamar bat minutura oinez, eta bazirudien ez
|
zekiela
barrura egin behar ote zuen ala hantxe, kantoi zikin hartan, beste seinaleren baten zain egon. Buruaren mugimendu instintiboak egiten zituen azaleko ordenarik gabeko norabideetan, eta jantzita zeroan kapela ere kendu egin zuen.
|
|
|
Bihotza beharbada baietz, baina ez
|
zekiela
seguru sentimenduak non sortzen ote diren, bihotzean ala hesteetan. " Hirekin topatzearen perspektibak bigundu zidan gilborra.
|
|
2003
|
|
|
Irakasleak, ordea, berak ezer ez
|
zekiela
, irratian lapurreta bati buruzko zerbait baino ez zuela entzun esanez, zekiena kontatzera bultzatu zuen.
|
|
|
Bibiot mutu geratu zen, nondik jo ez
|
zekiela
. Zer esan nahi zuen" hirurok" horrek?
|
|
|
Ea egia dan! Ainhizek irribarrea behartu zuen bere ezpainetara, zer erantzun ez
|
zekiela
.
|
|
|
Iroletik txizontzia eskuratu eta beste logelara abiatu zen. Isilean ireki zuen atea, zelan aurkituko zuen ez
|
zekiela
. Han zegoen neska berak utzi zuen bezala, lehen bezala jantzita.
|
|
|
Atzerantz saiatu zen, eta emaitza bera. Nora jo ez
|
zekiela
, behea ere ispilu bihurtu zitzaion, eta honen ostean sabaia bera ere bai. Oihu egin nahi izan zuen, laguntza eske, baina ispiluek, elkarri hurbilduz zihoazela, ahotsa itzuli zioten.
|
|
|
Bai, ohartu gara erantzun zion Joxek, haserretu zitekeenentz ere ez
|
zekiela
. Ainhize altxatzen saiatu zen.
|
|
|
Karmelek laguna soinetik hartu, eta astiro eroan zuen, behaztopa ez zedin. Besteak mutu geratu ziren, inork zer esan ez
|
zekiela
. Patxik, botatakoa berari ez zitzaiola heldu ikusirik, zigarroa piztu zuen, hasierako ikara igaro nahian.
|
|
|
Ida, bien bitartean, kaxoiak irekitzen eta ixten hasi zen, zerbaiten bila. Neskatoa, zergatik ez
|
zekiela
, gero eta lasaiago sentitzen zen, gela osoa kutsatzen zuen lurrinak mozkortuta.
|
|
|
Baina honen izua ikaralditxo inozoa zen Patxiren hezurretarainoko lazturaren ondoan. Izan ere, Patxik segundo baten infernuko garrak bere haragi puska belztuak betirako erretzen eta txingartzen ikusi zituen bere aurrean, zelan iritsi zen ez
|
zekiela
, agertu berri zen Unaxen begietan. Oinetatik bururaino harrizko irudi sentitu zen, hilda egotea begi haien aurrean baino samurragoa izango zelakoan.
|
|
|
Alperrik saiatuko zen Joxe Patxiri, kontatu behar ziona ateratzen. Patxik, hasieran txarto ezkutaturiko larritasun batez, sinesmen osoz azkenean, ezer ez
|
zekiela
errepikatuko zion: mutilen bat zegoela Ainhizeren bizitzan, ostiralean taberna baten horditurik zegoela haiei entzun zienez, baina izenik ez beste daturik ez zekiela, eta aurretik komeria gehiago egin bazuen, haren arreta bereganatzearren izan zela.
|
|
|
Patxik, hasieran txarto ezkutaturiko larritasun batez, sinesmen osoz azkenean, ezer ez zekiela errepikatuko zion: mutilen bat zegoela Ainhizeren bizitzan, ostiralean taberna baten horditurik zegoela haiei entzun zienez, baina izenik ez beste daturik ez
|
zekiela
, eta aurretik komeria gehiago egin bazuen, haren arreta bereganatzearren izan zela. Egia esan, Joxek berriro galdetzen bazion, ez zen izango azkenean datu zehatzagoak lortzeko usteaz, bere burua masokismo berezko eta seneko batez oinazean murgilduagotzeko baizik.
|
|
|
Ainhizek begiak ireki zituenerako, lehengo egunean lo egin zuen logela ikusi zuen, ohea prest bien ondoan, hara zelan iritsi ziren esaten ez
|
zekiela
; oinak lipar batez ere ez zituela higitu esango zukeen.
|
|
|
Artean zutunik, elkarren gorputzetan estuturik, Unaxen izterraren presioa nabari zuen bere sexuan, haren gainetik bultzatzeko amorrua nondik zetorkion ez
|
zekiela
. Baina aldakak eragiteari ezin zion utzi, kuleroan hezetasuna gero eta nabariagoa zela, barneko beroak kiskali beharrean.
|
|
|
Listo, horrek ez deutsu gehiago nekerik emongo Ainhizek begietara so egin zion, zer egin behar zuen ez
|
zekiela
.
|
|
|
Ainhize logelan hertsirik, etxe hartan gauza bakarra gelditzen zitzaion eguneko jokaldia amaitzeko. Gainera, zergatik ez
|
zekiela
, holako kontuetan beti aldeko abagunea izaten zuen. Urratsak, ia soinurik atera gabe, zurezko pasabidetik amaren logelaraino heldu ziren.
|
|
|
Babes Zibileko kideek berriro itsasoan sartzeko hasierako ahalegina egin arren, animaliak harrietara itzultzen ziren, eta horrek gauez lanak bertan behera uztera behartu zuen. Gonzalezek onartu zuen ez
|
zekiela
zergatik joan ziren animalia horiek itsaslabarrera hiltzera, baina pentsatu zuen “fuel olioagatik ez dela izan behar”. Gonzálezek gogorarazi zuen “ohikoa” dela kostaldetik hurbil zetazeoak agertzea, baina, behin eta berriz esan zuen, ez hain gertu, eta kopuru horretan.
|
|
|
“Produktu hau legez kanpokoa dela eta saltzea ez dela gomendatu uste dugu” esan zuen atzo Juan del Arcok, Medikamentuaren Informazio Zentroko zuzendariak, Elkargo honetakoa denak. Del Arcok “produktu miragarritzat” hartu zuen Moderalco, baina esan zuen ez
|
zekiela
osagarri horrek agindutako ondorioak ekartzen dituen ala ez. Hala ere, “iruzurra da, toxikoa ez bada ere”.
|
|
|
Orain, Finanzia Banco de Crédito entitateari 1.528,14 euro ordaindu dizkio CCC ikastetxeekin urrutiko ikastaro bat ordaintzeko maileguaren kuotak ez ordaintzeagatik. Ikasleak alegatu zuen CCCrekin irakaskuntza kontratua sinatu zuenean ez
|
zekiela
Finanziarekin egiten zuela. Audientziak dioenez, nahikoa da bi kontratuak, mailegu kontratua eta ikasketa kontratua, “finantzazio esklusiboko aurretiazko akordioa” eskatzen dela egiaztatzeko.
|
|
|
" Gauza da" esan zuen Martinak Mercedes mahaian eseri zenean," beti ibiltzen zirela plazako anaiak joko horrekin gora eta behera, atzera eta aurrera; nola esaten zioten joko horri, Mercedes?" Izena ez
|
zekiela
esan zuen Mercedesek, baina xakearen antzekoa zela; antzekoa baina konplikatuagoa, behin azaldu ziola Mateok. Eta Mateo izena esaten zuenean, soinekotik kanpo hedatuta zituen lore guztiak soinekora biltzen zitzaizkion berriz ere, eta Matiasek ulertu zuen Mateo ez zela Mateo bakarrik, Mateo zela beste gauza asko Mercedesentzat.
|
|
|
Gero kontatu zuten urte batean bidaiarako aurreztuta zeukaten diru guztia gastatu behar izan zutela bidaia egin aurretik, ospitalean. Martinari otu zitzaion" Pablo itsu geratu zen urtea" izan zitekeela urte hori, baina Mercedesek ezetz, umetan geratu zela Pablo itsu, zazpi urterekin edo bederatzi urterekin, ez zegoela ziur, baina zenbaki bakoitia zela, zazpi urte edo bederatzi urte, hori seguru
|
zekiela
. Ados jarri ziren orduan ahizpa biak beste arrazoiren bat egongo zela bai, baina dirurik gabe geratu zirela bidaiarako azkenean.
|
|
|
Kontua da Mercedes eta Martinaren etxetik irten eta bigarren etxean sartu zenean," Ministeriokoa naiz" esan eta andre birrindu batek ezetz erantzun ziola, berak ez
|
zekiela
ezer Museoaz eta koadroaz, semeari itxaron ziola, baina ordu bietan heltzen zela Museotik semea, edo apur bat beranduago, eta goizegi zela oraindik, aterako ziola bitartean gazta apur bat eta pernila, eta edatekoa ere bai, nahi bazuen eta sabel gaiztokoa ez bazen. Matiasek azaldu behar izan zion grabazioa egitera etorri zela bera, ez Museo kontuetara edo koadro kontuetara.
|
|
|
Eta Matiasek aspalditik zekizkien beste zati batzuk ez zituen Romanek kontatu. Bazirudien zatika
|
zekiela
mundu guztiak kontu hura, eta bazirudien, modu berean, zati batzuk faltsuak zirela, edo ez zirela bene benetakoak behintzat.
|
|
|
Autobusa hartu behar zuen Matiasek, hiritik hamazazpi kilometrora baitzegoen Idus. Hasi zen estaziotik ibiltzen, eta ematen zuen jaio aurretik
|
zekiela
non hartu behar zuen autobusa. Inpresio hori eman nahi zuen.
|
|
|
Horregatik galdetu zion, halako batean, Anari ere. Anak ezetz erantzun zion, ez
|
zekiela
nor zen, baina bazegoela Idusen Matheus Maio kalea.
|
|
|
Eta kontatzen zioten Frantziako Iraultza izan zenean sagar erreak banatzen zituztela kaletik, eta zirku handi bat jarri zutela Pariseko plaza batean, eta abionetak ibili zirela eta ekilibristak abioneten gainean. Umeak esaten zien ez
|
zekiela
zer den ekilibrista bat eta ez zekiela zer den sagar erre bat.
|
|
|
Eta kontatzen zioten Frantziako Iraultza izan zenean sagar erreak banatzen zituztela kaletik, eta zirku handi bat jarri zutela Pariseko plaza batean, eta abionetak ibili zirela eta ekilibristak abioneten gainean. Umeak esaten zien ez zekiela zer den ekilibrista bat eta ez
|
zekiela
zer den sagar erre bat.
|
|
|
Eta erlauntza galtzen zutenak ezin ziren belardietara sartu, belarra erretzen zutelako pauso bakoitzean. Silvestreri entzunda
|
zekiela
berak.
|
|
|
Esan daiteke lehena berarentzat idazten zuela, bere buruaz bakarka hitz egin, intimotasunari leku bat egin edo egunaren buruan bere nitasun hautsiaren zatiak biltzeko. Egunerokoa idazten duen orok daki, ordea, noizbait norbaitek irakurriko diola eta Teresak bigarren bat idazten zuen senarrarentzat (honek, Teresak ez
|
zekiela
pentsatuz, irakur zezan) eta hirugarrena maitalearentzat. Zein da hiruretatik eguneroko intimoena?
|
|
|
Egia da, ordea, 1913 arte inork ez
|
zekiela
bere prosaren kalitateagatik ‘Proventzako poeta’ deitzen ziotenaren azkenaren berri. Touchagueseko herritarrek oxigeno faltagatik hil zela esaten zuten, Everest igotzen ari zela, eta Cornu irakaslea ere uste horren alde agertzen da arestian aipatu dugun" Albert Mezigueren bidaiak eta abenturak" liburuari egindako hitzaurrean.
|
|
|
Eta atxilotzen dutelarik, bere maitale koitaduaren izena errepikatzen dik behin eta berriz. Ez zakiat enteratu haizen baina maitale hori hi haiz –esan zuen pitin bat abaildurik, eta bere eskuineko eskua arabeskoak eginez zerutik jaisten ikusi nuen, tiroak jotako hegaztia bezala, espiralean, eta non pausatu ez
|
zekiela
geratu zitzaion, zintzilik, hilik eta zurbil. Nire izena idazlearen hilketan nahasirik zegoela jakinik ere, erabat lasai, ia umoreko sentitzen nintzen, sekretu baten jabe den haurraren pare.
|
|
|
Gero, ezer ez. Eta, zer egin ez
|
zekiela
, ohera itzuli zen berriro, eta halaxe egon zen, katu kuttunari inoiz baino lotuago eta besarkatuago, dar dar batean, lehen argia leihoko zirrituetatik sartu zen arte.
|
|
|
Orain biek alde egin zioten eskuetatik, bizitzatik. Eta haiek gabe ez
|
zekiela
bizitzen ohartu zen.
|
|
|
Otsa  bide guztia Parisetik eta Bordeletik etorri poliziaz setiatua zen. Polizia, Txokoren etxean ere sartu zen bortizki, eta aitak, kuraia anitzekin, ihardetsi zien semea oporretara joana zela, ez
|
zekiela
zuzen nora, baina behin aipatu ziola Nepal herrialdea, eta agian han zegoela trekking egiten. Poliziaren trunkilo hotz planta begiztatzean, aita alemanen denboraz oroitu zen eta polizia horrenganako herraz hantu zen, bere baitan aitortuz hondarrean, semea sustatzen zuela.
|
|
|
Preseski, poliziak etxera lehiatu eta bere bulego zikinean Kerguelen komisarioa bakarrik geratzen zenean, Eusko Armadak ehun elkartasun mutu sareaz pentsatzen jartzen zen. Atentatu batetarik landa arrastatzeak obratzen zituenean, sagu gotor bakar bat harrapatzen zuenen demagun ontsa kontent zen, komandoetako gainerako jendez zinez deus ez
|
zekiela
. Azpiegitura indartsua, zatikatua eta sekretua zeukan Armadak.
|
|
|
Batek eta bik pixa egin zuten gainean; beste pare bat bizkarrezurretik etenda lurrera erori ziren; eta norbaitek hesteak bota zituen, sumendi baten biolentziaz. Sendagile alternatiboak berriz, txantxa bat onartzen ez
|
zekiela
erakutsiz, guztiokin haserretu zen, eta esan zion surrealista broma zaleari begizkoa egingo ziola, eta ibiltzeko kontuz. Bakea jarri nahi izan nuen; esan nion medikuari ez ginela ari bere bizkarretik barrez, bere buruarekin baizik (edo justu alderantzizkoa, ez dut gogoan), baina jaun naturopata ez zegoen barkazioetarako.
|
|
|
Erantzun argia zen hura, eta denei hala iruditu zitzaigun. Pentsamendutan jardun genuen hainbat segundoz, eta izuz beterik ohartu ginen inork ez
|
zekiela
non zeuden begiraleak, ezta ba ote zuten laguntza posturik  edo salbamendu txaluparik edo helikopterorik. Ezjakintasun hura neurri batean normala zen, batek ez baitu sekula interesik jartzen ustez behar izango ez duenaren berri jakiten.
|
|
|
Ama alabak haserre ibiliak zirela eta orain damutu egiten zela Jaione hain estu hartu izanaz. Ez
|
zekiela
non zegoen, ez zekiela non egon zitekeen. Noizik eta behin bere senar ohiarekin, Damian Arruti izeneko alproja batekin, afaltzeko ohitura zeukala, hori baietz, baina ez zuela uste kalamitate haren etxera itzuliko zenik ostera bizitzera.
|
|
|
Ama alabak haserre ibiliak zirela eta orain damutu egiten zela Jaione hain estu hartu izanaz. Ez zekiela non zegoen, ez
|
zekiela
non egon zitekeen. Noizik eta behin bere senar ohiarekin, Damian Arruti izeneko alproja batekin, afaltzeko ohitura zeukala, hori baietz, baina ez zuela uste kalamitate haren etxera itzuliko zenik ostera bizitzera.
|
|
|
Argazkiaren atzeko aldean mozorroturik ageri ziren gainerakoak nortzuk ziren galdetutakoan, berak ez
|
zekiela
ezer erantzun zuen. Baina hanka sartzea, argazkia non zegoen aterata galdetu zitzaionean egin omen zuen.
|
|
|
Baina hanka sartzea, argazkia non zegoen aterata galdetu zitzaionean egin omen zuen. Ez
|
zekiela
erantzun baitzuen. Oxford Klubean, esan ei zion orduan Urrutikoetxea tenienteak eta handik aurrera argitu omen zen argitu beharrekoa:
|
|
|
Hori ez zela horrela. Ederki
|
zekiela
berak. Eta, ez naiz harritzen, erantzun zion Damianek, horixe duzu lanbidea, trenak eta kamioiak zamatzen ibiltzea, Irungo zuen enpresa pirata horretan.
|
|
|
Horietatik denetatik lau kopoi eta bost kaliz Bilbon berreskuratu omen ziren. Forma sagaratuekin –halaxe zioen dokumentuak– zer jazo zen ez
|
zekiela
zioen abadeak.
|
|
2004
|
|
|
Errain gaixoa kuletoa baino gorriago, zer esan ez
|
zekiela
...
|
|
|
Ezespena eskatu ondoren, hori helaraziko zaie prozesuko gainerako alderdiei, hiru eguneko epe erkidean, horiek adieraz dezaten, dela proposatutako ezespen arrazoiaren inguruan euren atxikimendua edo aurka jartzea, dela une horretan beste ezespen arrazoiren bat jakitea. Epe horretan ezespena proposatu ez duen alderdiak ezin izango du hori geroago proposatu, salbu eta behar bezala egiaztatzen duenean alderdiak une horretan ez
|
zekiela
ezespen arrazoi berria.
|
|
|
Garrantzizko bakarra zen aldizkari haiek guztiak irakurrita ere ez zuela lortu argazkiko ofiziala nor zen jakitea. Okerrena, orain ez
|
zekiela
ikerketari segida nola eman. Begirada haserretua bota zion aldizkari pilari.
|