|
2001
|
|
|
" Ba
|
dakigu
bederen trés normal trés normal ez dela posible lehen pertsonan mintzatzea" (E, 111)
|
|
2003
|
|
|
Lehenagoko beste txosten batean, Nazioarteko Laneko Erakundeak landutakoan hain zuzen, 750.000 lagun ageri dira egoera horretan. Euskal Herriari dagokionez,
|
dakigula
bederen, ez dago ikerlan zehatzik. Dena dela, bai enpresaburuak, bai sindikatuak, arazoa existitzen dela ohartuta daude.
|
|
|
Hildo honetatik, Udako V. Euskal Unibertsitatea prestatzen aritu ginenean, zenbait jende hurbildu zen Idazkaritzara eta jendea hemen elkartu ahala osatuz joan zen, ala gaiei zegokienez ala irakasleeei zegokienez, Programaketa. Ez zen egon, beraz, ezertariko hautapenik baizik eta hurbildu ziren guztien onarpen soila; ez eta ere,
|
jakinez gain
bederen, inor baztertzeko gogorik. Guttiengo urri bat kezkaratzen duen euskal kultura ez dago horrelako lujoetarako.
|
|
|
–Ez zuen sekula lerro bat idatzi baina konbentziturik zegoen benetako idazle bat zela, sinetsirik zegoen edo sinetsi egin nahi zuen Romain Gary zela, frantziar idazle ospetsua, best-seller handien egilea, Jean Seberg en senarra, egun batez, bere buruaz asperturik, Emile Ajar idazlearen gezurra edo fantasia asmatu zuena, egundo literaturan egin den adar-jotzerik handiena abian jarri zuena, eta nire ondoan gehiegi nabarmendu gabe urte mordoxka egin badu, horrexegatik izan da, nire iruzurrean ere itsu itsuan sinesten zuelako. Bikoizkeriak, mozorroak eta iruzurrak maite zituen eta hain azken gaitza izan badu horrexegatik izan da, beste baten larruan sartuta zebilelako –esan zuen, eta arnasa hartzeko geratu zelarik, zigarroari atxiki bat eman eta begietara begiratu zidan une batez, jarraitzen nion edo ez neurtzeko seguruenik, edo jarrera abegikorra ote nuen
|
jakiteko
bederen.
|
|
|
Senarra salatzera etorri zen emakumea ere hanka puntetan jarri eta ispiluari begira irudikatu nuen kalera irten aurretik. Gazte izateari uzteko zorian dagoen arren, badaki gazte izaten jarrai dezakeela, abagune
|
jakinetan
bederen. Badaki horretarako aski duela soineko arin bat janztea, exhibitu gabe ere edertasuna agerian utziko diona, edo bere ilaje harro eta naroa bizkarrean behera aske duela kalera irtetea.
|
|
|
Baina nola aitortu, hitzik egiten ez bazuen? Baina izkiriatzen
|
bazekien
bederen. Izan ere, Jainkoak toki batetik kentzen diguna bestetik ematen digu, haren borondatea onartzekotan... hain da, zinez, ona Jainkoa!
|
|
2004
|
|
|
Hala, euskalgintzaren garapena ez litzateke, gisa horretara, botere izaera duen gizarte jardunaren giza jokabidean gorpuztuko, bi idazleok buruan daukaten hizkuntzaren eta kulturaren hala holako kontzeptuaren eraginpean baizik. Ez dago esan beharrik, noski, hala holako kontzeptu horrek indar magikoa izan lukeela bere baitan, gizarte jardun oro, guk
|
dakigularik
bederen, makro eta mikro boterez gurutzatutako existentzia materiala eta sinbolikoa izaten baita azken batean.
|
|
2006
|
|
|
Hark baino dinamita gehiago zekarren sotoan. Eta hala ere, ez zuenkontrako girorik bildu, nik
|
dakidala
bederen. Sasiak ere begiak baditik bezala, huraere iraganean kokatua zen:
|
|
2007
|
|
|
heien jostaketetan zerbait falta zen, norbait falta zen, eta hori beren buru haurkin eta ezazoletan ezin onhartua zen. Elgar aditurik, deliberatu zuten, gau batez, joaitea herri behereko bordarat,
|
jakiteko
bederen zertan zen beren" pika mokoa". Poliki poliki hurbildu ziren, zelatan gelditu arrabots pikorrik ere ez zenez ozen, ateko gakoa bortxatuz dautzarazi eta daldaran, sartu ziren:
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, gaur egun euskaldun batzuek berba horrekin edozein itsasontzi adierazten dute, berori Queen Elisabeth gurutzontzia, Titanic transatlantikoa, erraldoia, laket yatea, lanerako gabarra zein txipiroiak arrantzatzeko ontzitxo arraunduna izan. Baina, euskara gehiago eta hobeto
|
dakienarentzat
bederen, horrela jokatzea ez da zilegi.
|
|
|
Irakurgai hitzari garaian zenbait adiera ematen zioten arren(, legenda?,, istorio labur?,, nobela luze?...), Toledoren ustez, «Azkuek Lenengo irakurgaia[...] jartzen duenean, «lenengo eleberria» esaten ari da ezbairik gabe»183 Izan ere, legenda laburrak lehenago ere idatzi ziren euskaraz (eta Azkuek bereez gain EuskalErrian argitaratuak ezagutu behar zituen). Lehen aldia zen, ordea, Azkuek
|
zekiela
bederen, luzera horretako fikziozko kontakizun bat, eta liburu formatoan argitaratzen zela. Izatez, Toledok dioenez, Apaolatza, Elizanburu, Duvoisin eta besteen istorioetan, edo euskara ez zen jatorrizko hizkuntza, edo obra amaitu gabeak ziren, edo liburu gisa argitaratu gabeak.
|
|
2009
|
|
|
–Détruir le, je, danslalitterature? (?
|
Badakigu
bederen, trés normal, trésnormal, ezdelaposiblelehenpertsonanidaztea.? (E.99)
|
|
|
Txinak, nik
|
dakidala
bederen, baldintza bakar bat baino ez die ezartzen estatuei inbertsioak gauzatzeko; Taiwan ez dezatela onartu. Adierazgarria da, hemezortzi izatetik bostera pasatu dira uhartea onartzen duten estatu afrikarrak.
|
|
2010
|
|
|
NEKANE. Gauza bat
|
badakigu
bederen. Inguruan bizi da.
|
|
2012
|
|
|
Janak nire aldean, orain arte
|
nekienaz
bederen, ez zuen bihotzeko hotzarekiko izurik: hausnarrean nenbilen, bizitza labur hiltzea segur salmokatuz, Janaz jakina mentalki zerrendatzen, Daniel eta Martiren lekukotasunak sailkatzen, Marieta zein Julietaren gontzetako herdoilak kontsideratzen, eta laster Wiesbadenen ohaturiko Jean Lavigneren ezagutzea irudikatzen.
|
|
2013
|
|
|
Hiltzekotan,
|
badaki
bederen teilatupean hilko dela.
|
|
2015
|
|
|
Didaktisko moralismoak oro bazterturik (Peru Abarcarenean hasi eta Garoa edo Kresalaraino guztiz bizirik dirautenak), lirismo purtzil guztiak gaindituz (Arrese y Beitia-ren prosa poetikoa zeharo kutsatzen duena), Iraolak euskal giro urbano batek eskeintzen dituen hariaz josi zuen bere prosa labur eta zoragarria, hizkuntza kaletartu eta lotsagabe batek ematen zizkion ahalmenak sano profitatuz. Bere ohorerako, ez zuen gainera sekula erdaraz izkribatu, guk
|
dakigunez
bederen.
|
|
2016
|
|
|
Misteriozko argi kutxak interpretazio dibinoak baztertzen zituela zirudien, nahiz eta batzuek konpromisoetan aritzea ohikoa zeukaten eta hura Jainkoak ere hortxe ezarri zuela esan zezaketen. Oraingoz bederen hala ez zen eta Adanek eta Ebak ez zutela han hori ezarri esan zieten, ezta ere beste inork haiek biziriko Edengo egonaldian, Jainkoak halakorik egin ote zuenez ez baitzuten ezer
|
jakin
bederen. Orain, nehork ez zuen dibinokerietan erortzeko nahirik.
|
|
|
Ari gara, ari gara pixkana, zertxobait jakiten. Emakumea ere bai, ari da Euskal Herriaz zerbait ikasten, garai hartan eta Espainiaren barruan sarturiko gida batean ikas litekeen neurrian, gezurrak eta egiak bereizten
|
jakinez gero
bederen. Zer daki lehendik?
|
|
|
Alfonsok desagerrarazi egin nahi zutela ikusten zuen. Non zen
|
jakiteko
bederen, nork erreklama zezakeen. Emazteak!
|
|
|
Gertakarien pisuak hartu zituen luzaz hurbilekoak eta urrunagokoak ere. Biktimen familiak elkartu ziren hilketa horren zergatiak
|
jakiteko
bederen. Aljeriak erhirik ez baitzuen mugitzen, frantses gobernuari laguntza eskatu zioten.
|
|
2017
|
|
|
Gehienak hainbeste ohituak dira mundu berri huntako usain artifizial guziei. Eta gehienetan ba ote
|
dakite
bederen mundu naturala ere badela, abereen hatsa ala langileen izerdia bezalakoak egiazko mundu huntakoak direla?
|
|
2018
|
|
|
Dela Zu izeneko poeman: «Biziak
|
badaki
bederen nik nola zaitudan maitatu/ Nerea inoiz izango ez zaren lilia, otoi ez beldurtu/ Hemen daukazu bihotz bat dena ubeldu ta zahartu/ nahiago dut hau dena isildu, eta ez zu zauritu». Gona arina bihurtzen dena beste batean:
|
|
|
–Oraindik ez dut ongi ulertzen nora iritsi nahi duzun, Stevens jauna. Ni bezalako bat esan duzu, baina, nik
|
dakidala
bederen, etxezaina naiz, eta zure aita, maiordomo laguntzailea.
|
|
|
Defendatzeko aukerarik ez nuenez, Pillarditek zer
|
zekien
bederen jakin nahirik, zakar galdetu nion:
|
|
|
Biziak
|
badaki
bederen nik nola zaitudan maitatu Nerea inoiz izango ez zaren lilia, otoi ez beldurtu Hemen daukazu bihotz bat dena ubeldu ta zahartu Nahiago dut hau dena isildu, eta ez zu zauritu
|
|
2020
|
|
|
Esan niezaiokeen kabroi haren lehen asmoa lau haizeetara krimen perfektua egin zuela adieraztea izan zela. Eta horrekin pozik ez, inork ez baitzuen bere izena jakingo, eta krimen haren egiletza errugabe bati egoztea erabaki zuela, gaixo hark erailea nor zen
|
jakiteko
bederen. Guztia ego kontu handi bat baino ez zela, kabroi hark zirkuluaren laukitzea lortu nahi zuela.
|
|
2021
|
|
|
Ba al
|
dakizu
bederen Ruiz jauna non bizi den egun. Hâkimek galdetu egin zion esku ahurrak ia elkarturik.
|
|
|
Arratsalde batean, erditze goiztiarraren abisu faltsu batetik itzulian, Dato kalean zebilen, bere baitan bildua, eta minutu batzuk geroago Alaba Jeneralaren kaleko 2 atariaren aurrean ikusi zuen bere burua. Ez zuen gogoratzen harantz abiatu zenik, lehen memoria lapsusa zuen, berak
|
zekiela
bederen, eta kezkatu egin zen.
|
|
|
Antxoni, dirudienez, 1992ko bigarren dokumentuari ez zioten erantzunik eman, denbora luzez. Badirudi ez zuela Erakunde barnean inongo eztabaida lerro berririk zabaldu, jakin
|
dakigunez
bederen.
|
|
2022
|
|
|
Ba ote
|
zakiten
bederen zergatik ziren gerlan. Urruneko jauretxeko zenbaiteko handi mandi batek, botere gosez, piztua?
|
|
|
ez betiko, guk
|
dakigula
bederen.
|
|
|
Beldurrak. Baina kasik erran niro errexago zela,
|
baginakien
bederen etsaia zein zen: indioa edo sobietarra.
|