|
2000
|
|
|
Hauek munduko produkzioaren% 8 eta% 4 dute, hurrenez hurren. Hemen, produkzioa balio
|
handiagoa
duten espezietan kontzentratu da, eta merkatu prezio altuagoa izan ohi dute produktuok. Adibidez Norvegia, Erresuma Batua eta Irlanda izokin gehien produzitzen dutenak dira, Frantzia, Italia eta Espainia ortzadar amuarrainagatik direlarik aipagarri.
|
|
|
Garai hartan eta gure mailan, Ordizikoan gazteen arteko txapelketa irabaztea. Hasi berria nintzen eta zenbat eta gazteagoa izan ilusio
|
handiagoa
egiten du txapela jazteak.
|
|
|
Goiz batean egundoko zoritxarra gertatu zaio: amak «zerriek baino tripa
|
handiagoa
duzu eta flakatzen hasi duzu» esan dio. Gainera Pottokok badu letxuga baino freskoagoa den izeba Juanita bat.
|
|
|
Balioztapen hori British Telecomek Airteli buruz egindakoa da, eta horren arabera operatzaile horrek lau bilioi pezetako balioa du. Balio hori are
|
handiagoa
izango litzateke Vodafonek egindako balioztapenaren arabera: 4,4 bilioi pezetakoa.
|
|
|
Idazlearentzat abantaila handia da abiapuntu honetatik ekitea lanari. Subjetibotasun honek idazlearen inplikazio
|
handiagoa
eskatzen badu ere, libreago ere egiten du.
|
|
|
Baina ez zuten kontuan hartzen gelditzen ziren su horietan ere populazioa jaitsi zela, familian senide batzuk hil zirelakotz. Beraz, jaitsiera
|
handiagoa
zen eta hori eskaini dut liburuan. Eta gainera egoera ondorengo belaunaldietan ere islatzen zen.
|
|
|
Horren arrazoietako bat, abiadura beldurgarrian areagotzen ari den herrialde pobreen kanpo zorra da. Herrialde aberatsek ez dituzte garaiz eskuratzen beren kapitalak, eta herrialde pobreak horien interesak ordaintzera beharturik daude urtez urte, geroz eta zor
|
handiagoa
sortuz eta gurpil zoro horretatik inolaz ere atera ezinik.
|
|
|
Garapen bidean dauden herrialde gehienek porrot ekonomikoa bizi dute, beren ahalmenak gainditzen dituzten kopuruak ordaintzera beharturik daude, eta atzeratutako ordainketak ordaindu ahal izateko beste mailegu batzuk kontratatzea beste irtenbiderik ez dute. Horrela, geroz eta zor
|
handiagoa
pilatzen dute, eta eramanezina, ordaintezina eta betirakoa bilakatzen da.
|
|
|
Kanpoko arrazoiei dagokienez, lau aldiz biderkatzen diren interes moten igoera, lehengaien prezioen igoera eta kapitalen kanporatzea aipatu behar dira. Besteak beste, 1973ko eta 1979ko petrolioaren igoerek ere lau eta bi aldiz
|
handiagoa
hurrenez hurren zerikusi handia izan zuten. Horren guztiaren ondorioz, garapen bidean zeuden herrialdeek ez zuten beste irtenbiderik, dena geraraztea edo geroz eta kanpo zor handiagoan sartzea.
|
|
|
Baieztapen hori ez du lerro hauek sinatzen dituenak egiten. Europako Batzordeak duela gutxi biztanleriaren eta enpleguaren inguruan egindako azterketen ondorio da, eta are indar
|
handiagoa
hartzen du NBEk ezagutarazitako datu horien ondoren. Gainera, datuok Eurostatek, estatistikako bulego europarrak, berretsi ditu.
|
|
|
Egun gogoangarri hori heldu bitartean, telebistan dugu aukera bakarra estreinatu zirenean arrakasta polita lortu zuten filmak ikusteko. Ikusle euskaldunen artean gero eta ohitura
|
handiagoa
dago zinea ama hizkuntzan ikusteko.
|
|
|
Bada azken arrazoi bat lagundu duena euskaratutako filmek harrera ona izan dezaten: itzulpenak egiterakoan askoz arreta
|
handiagoa
jartzen da, eta ahozkotasunetik hurbilagoa dagoen hizkera erabiltzen. Edertrack, K2000 eta Irusoin bikoiztetxeetako itzultzaileak eta ETBko euskara sailekoak elkarlanean aritzen dira.
|
|
|
Inork ez du ezustekorik hartu, eta eragin duenak ere bazekien gertatuko zela, seguruenik, iragarri ere hala aurreiragarri zaiolako. Presoen gose greban izango duen eragina ere ez da izango hari oihartzun
|
handiagoa
emateko; nola hartu parte, atzamar artean urtzen ari den prozesu zehazkabetu batean?
|
|
|
Gauzak ez dira beti norberaren gustuko bidetik abiatzen eta Bilbora eman genuen jauzia, G. Aresti euskaltegira alegia. Inoiz baino ilusio
|
handiagoa
, esperientzia aberasgarriak ematen duen bagaje sendoarekin, gauza berriak egiteko asmoz traba eta inmobilismo guztien gainetik, ekinaren ekinez, sarritan hanka sartze itzelekin, baina beti prest gabezi pertsonal eta hutsune kolektiboetatik ikasteko. Eta Teok ematen badaki, neu lekuko; eta kontrakoa diruedien arren, hartzen eta enkajatzen ere bai.
|
|
|
La salud por las plantas medicinales" izeneko lana izan zen. Oraingoan, lan berri honetan, gai berdinera hurbildu da, baina alderdi esoteriko eta erritualari garrantzi
|
handiagoa
emanez. Izan ere, liburuak jasotzen dituen 160 sendabideetatik batzuen eragin positiboa onartzen bada ere, askok eta askok kutsu esoteriko eta erritual nabarmena du.
|
|
|
Horra hor, Roge Blascoren" La casa de la palabra" irratsaioa, zeharka halako aferak ukitzen dituena. Halaxe, dozena bat gizarte talde eta Gobernuz Kanpoko Erakundeen partaidetza dutela, halako kontuak emankizun ezberdinetan banatzea hobetsi dute Radio Euskadin, saio jakin batean baino oihartzun
|
handiagoa
izango dutelakoan.
|
|
|
Gaurko egunean, sarearen bidezko finantza zerbitzuek 374 milioi dolar (60.000tik gora milioi pezeta, 2.400 milioi libera inguru) mugitzen dituzte. 2003 urterako aurreikuspenen arabera, hirukoiztu egingo da erabiltzaileen kopurua (9,4 milioi), eta negozioa, aldi berean, ehun aldiz
|
handiagoa
izango da.
|
|
|
Ildo honetatik, internauten kopurua asko handituko dela iragarri dute, egun 47 milioi badira 2003 urterako 70 milioi izango baitira. Kontsultategi honen arabera, merkataritza elektronikoak Europan 266tik gora bilioi mugituko ditu 2004 urterako, hots, guztizko merkataritzaren %6 Hortaz, datozen lau urteetan, Europan gaurko egunean sei bilioi pezeta mugitzen dituen merkataritza elektronikoaren hazkunde erritmoa %100 baino askoz ere
|
handiagoa
izangoa da urtean.
|
|
|
Abiapuntua dramatikoa eta erromantikoa izanik, nobelan bilakaera bat sumatzen da eta ironiak gero eta toki
|
handiagoa
hartzen du.
|
|
|
Ospetsua egin da liburu honen marrazki bat, non Kixote bere gelan ageri den liburuez inguratua. Meritu
|
handiagoa
du halaber, bere ezker eskuarekin egin zituela jakiteak.
|
|
|
Udaletxetik irten eta metro gutxira dagoen sartu gara, izen euskalduna duen. Kaleko jendeak gaiari buruz hitz egiteko gogo
|
handiagoa
du udal ordezkariek baino. Dendaria, behintzat luzaro aritu da.
|
|
|
Egun haurrek entrenamendu handia dute. Ikastolan ez zaie erakusten" a"," i" puntuarekin," o" borobila... gauzak beste era batera lantzen dira eta irudimen
|
handiagoa
dute. Gainera telebistak eta umearen ulermen ahalmena asko garatu dute
|
|
|
Estatu espainiarreko gainerako lurraldeekin erkatuz, katalanek Euskal Herriko arazoez duten ikuspegi desberdina ere agerian geratu zen Ibarretxeri eskainitako harrera zabalean. Gero eta presio
|
handiagoa
jasaten ari dira Ibarretxeren gobernua eta EAJ, eta ikusi da EHri helarazitako mezuak, presio hori deskargatzeko diren edo EH eta Lizarra Garaziko hezietatik kanpo gehiago mugitzen hasiko diren. Orain artean, ordea, EAJk bide bati ekiten dionean, malgutasunez baina denbora nahiko luzean bide horri atxikitzen diola diosku esperientziak.
|
|
|
Bere ustez," aliantza hau lotzen duen Lizarrako Ituna hautsi egin behar da". Euskal Herritik urruti dagoela ere erakusten du, ordea, hauteskundeak egin daitezen EAEko populazioaren aldarria gero eta
|
handiagoa
dela esaten baitu.
|
|
|
Orain arte SPRIk hainbat agente izan du Europako Ekialdean, bereziki Polonian, Txekiar Errepublikan, Hungarian, Eslovenian eta Errumanian, baina agente hauek ez zuten esklusiban Eusko Jaurlaritzaren menpeko Industria Elkartearentzat lan egiten. Asmoak burura eraman eta Polonian euskal ordezkaritza bat kokatzen bada, askoz ere
|
handiagoa
izango da euskal enpresek berriro ere Europako Ekialdeko merkatu horietan muturra sartzeko izango duten aukera, biztanle kopuru handia kontuan izanik lehen mailako merkatuak izan baitaitezke.
|
|
|
Izan ere, euskara batuaren eta mendebalekoaren erabilera zehaztu eta definitzen hasita, badirudi bigarrenaren alderantz lerratzen dela kontua eguneroko bizitzan, instituzio eta hedabide nazionalen gainetik eguneroko bizitzan maila lokalagoko erakundeen ekimenak udalak, herri taldeak eta abar eragin
|
handiagoa
baitauka.
|
|
|
Argentinan ere bertako talderik garrantzitsuenen aurka jokatzekoak ziren, baina FIFAren era guztietako presioek ez zieten aukerarik eman eta geratzen zen diru apurrarekin jokalariek Kubara itzultzea erabaki zuten, argentinar taldeetatik jasotzen zituzten eskaintzei uko eginez. Dena den, taldearen egoera ekonomikoa eta animikoa gero eta makalagoa izateaz gain kanpotik jasotzen zuten presioa gero eta
|
handiagoa
zen. Mexikora joan ziren, baina dagoeneko hortik aurrera jarraitzea ezinezkoa izango zela ikusten zen.
|
|
|
Hasiera hartan obrak elkarlanean prestatzen ziren, denen artean egiten zen dena. Denetik egitea oso gustukoa banuen ere, pixkanaka aktore lana alboratu eta zuzendu eta idazteari lotu nintzaion, lan aukera
|
handiagoa
nuelako edo.
|
|
|
Azken zortzi urteetan ezker abertzaleak eraginkortasun
|
handiagoa
lortu du eta gatazka deitu izan den hau bere maila politiko estrategikoan jarri du. Mayor Orejak argi esan du hemen dagoen desafiorik handiena politikoa dela; eta hori goreneko mailara eramatea lortu dugu.
|
|
|
Funtzio garrantzitsua betetzen du, izkutuan geratzen den funtzioa. Jendeak pentsatzen duena baino eragin
|
handiagoa
du editoreak azkeneko produktuan.
|
|
|
Pilota eta arraunaren modura, aizkolaritzak oihartzun
|
handiagoa
behar luke telebistan...
|
|
|
Fotokopia batzuetan, nazio independiente guztien zabalerak Alaskarenarekin alderatuak ditu, eta denei bezala, ez baigenekien edo, niri ere 49 estatua zein handia den azaldu dit, bere herrikideek hain atsegin dituzten superlatibo eta konparatiboak erabiliz. Une hartan australiarra ez, Sam Osabaren etsai aljeriarra, sudandarra edo libiarra izatea gustatuko zitzaidakeen," Ene herria
|
handiagoa
duk!" edo botatzeko. Zerrendan Euskal Herririk ez, jakina, ez eta" Basque Country" rik ere.
|
|
|
Urte hauetan zientzia aldetik aurkikuntzak egiteko aurrerapen dezente eman da. Horrek fidagarritasun
|
handiagoa
emango du, ezta?
|
|
|
Gero eta indar
|
handiagoa
ari dira hartzen zientziarekin erlazionatutako museoak Donostian. Kutxaespazioa zabaltzear dago, Aquariuma berritu egin dute...
|
|
|
Ekinaren ekinez sinesgarritasuna eman diete beren rolei, bakoitzak bere estiloa duela. Iñakik bikoizlariek aktore lanetan izan ohi duten zurruntasuna gainditu du, hasieran erregistro mugatua edukitzetik espresibitate
|
handiagoa
lortzera; Anabel berriz, Joseba Salegiren" Ione, igo zerura" filmeko protagonista izan da. Halaxe, bi aktore hauek jendartean duten tiradizoa baliatzeko asmoz," Festaburu" aurkezteko aukeratu dituzte.
|
|
|
Gaur egun, Ondarroako portuak 1999an Aldatutako Plan Berezia du, EAEko Gobernuak behin betikoz onetsia. Plan horrek eta aurrekoak obra garrantzitsuak burutu dituzte, herriaren eta portuaren fisonomia aldaraziz eta funtzionaltasun eta eraginkortasun
|
handiagoa
lortuz. Eskuratu ahal izan dugun udal dokumentazioaren arabera, aldaketa horren helburu nagusiak honakoak izan ziren:
|
|
|
Duela bi urte kantu eskola abiatu zuten. Maria Eugenia Etxarren irakasleak hartu du honen ardura eta eskaera gero eta
|
handiagoa
da
|
|
|
Honenbestez, hegazkinetik, labarretan, zaldiak, traktoreak, ontzixkak, surflariak, eskalatzaileak eta abar ikus daitezke. Halaber, angelu zabaleko optika erabili dute, ziztu bizian hartu irudiek zirrara
|
handiagoa
piztu diezaguten.
|
|
|
Dena den, Kalamudiako kideak dioenez," medikuek oro har ez dute ahalegin berezirik egiten. Instituzioei presio
|
handiagoa
egin litzaieke. Tristea da gaixo batek behar duen botika debekatuta izatea".
|
|
|
Marihuanak gosea eragiten duenez, gizentzeko joera
|
handiagoa
dakar eta berau erretzeak bronkitisa eragin dezake (birika minbizirik, ostera, ez da orain arte frogatu ahal izan). Psikopatologiarik ez da sortzen kontsumo jarraituagatik, baina erabiltzaileak aurretik duen gaixotasuna areagotu dezake.
|
|
|
Berez haxixak marihuanaren THC portzentaje beretsua edo
|
handiagoa
izan ohi du. Beraz, sendagai gisa erabiltzeko bata zein bestea litzateke egokia, hala erabakiz gero.
|
|
|
Klinikoki frogatzeke badago ere, kontsumitzaileak joera
|
handiagoa
izan dezake biriketan bakteriek sortutako infekzioak hartzeko. Erretzen den neurrian, bestelako arazoak ere sor ditzake, baina tabakoak baino neurri txikiagoan.
|
|
|
HALA ERE, abertzale eremuak pairatzen duen eraso politiko eta mediatikoa inoiz baino
|
handiagoa
da, egun inoiz ez bezala, estaltzen gaituzte, ukatzen gaituzte, baztertzen gaituzte. PPk, PSOEren ezinbesteko laguntzarekin, pentsamendu bakarraren filosofia inposatzen du, pentsamendu baztertzailea alegia, zeinean espaniartasunaren defentsan guztiak balio duen; beraz, demokrazia oinarritik hausten dute.
|
|
|
Zentzu horretan Lopez Vivancok mila langileko 1,10 lan istripu larriko tasa aipatu zuen, eta Espainiako Estatuan 0,88koa da. Istripuen maiztasuna ere
|
handiagoa
da.
|
|
|
Gipuzkoako lau teknologi guneek (Ceit, Ikerlan, Inasmet eta Teknikerrek) aliantza bat eratu dute urte honen hasieran, datozen urteetako industri garapenerako guztiz funtsezkotzat jotzen diren mikroteknologiako jarduerak bultzatzeko. Elkartasun horri esker ikerkuntza arloko lan eta eginkizun banaketa egin ahal izango da, baliabideen erabileran hobekuntza nabarmena lortuz eta teknika horiek enpresa sektorean hedakuntza
|
handiagoa
izan dezaten ahalbidetuz. Horren guztiaren ondorioz 3.000 milioi pezetatik (120 milioi libera) gorako inbertsioak egingo dira.
|
|
|
Zorionez asko hobetu da azkenaldian. Duela urte gutxi baino askoz ere eskaintza
|
handiagoa
dago. Hori edozein musika motaren zabalpen handiagoan islatzen da.
|
|
|
Kultura musikalean hutsune nabarmena dago. Musikariek eurek hutsune handia daukate, eta are
|
handiagoa
entzuleek. Irratigintza interesgarria falta da Euskal Herrian.
|
|
|
Irratiak, telebistak bezala, negargura ematen du egun. Hala ere, beste nazio edota komunitate batzuk baino hobeto gaude. Euskadi Gazteak esaterako, estatuan dauden irrati gehienek baino kalitate eta erantzukizunaren zentzu
|
handiagoa
dauka. (...) Benetan makal ikusten dut (Iparraldeko musika).
|
|
|
Donapaleuko (Saint Palais) erdialdean hasiko gara. Hau Nafarroa Behereko herririk populatuena dugu eta Erdi Aroan gaur baino garrantzi
|
handiagoa
izan zuen, Nafar Gortearen egoitza izan baitzen. Nafarroako txanpon ofiziala ere bertan ekoizten zen 1351z geroztik.
|
|
|
Herrira jaisten ginenean galdetzen zidaten ea norekin ezkonduko nintzen. Aspaldi ez naiz egon eta seguru euskara ikasteko eta eusteko kontzientzia
|
handiagoa
edukiko dutela orain, baina bertako euskara asko galduko zen eta pena da.
|
|
|
Alegia, horren atzetik hizkuntzak eta kulturak duen karga guztia, ageriaren atzetik dagoen karga kultural eta erreferentziazkoa jasotzea. Zenbat eta hobeki menperatu hizkuntzak, eta zenbat eta kultura
|
handiagoa
eduki, errazago izango duzu.
|
|
|
Gauza da zein hizkuntzaatik zein hizkuntzara itzultzen den. Edozein hizkuntzatik euskarara itzultzen denean, jauzia beti
|
handiagoa
izaten da. Ez da gauza bera portugesetik espainolera itzultzea; errespetu guztiarekin baina oso erraza da, antzekoak direlako.
|
|
|
Sariak eta objektibotasuna uztartzea ezinezkoa da. Zenbat eta sari
|
handiagoa
, orduan eta aukera gehiago interesak kalitate literarioa gailentzeko.
|
|
|
Kataluniako Cabrianes herrian ere badute jarraitzaile sutsu multzoa. Izan ere," Katalunia aldean hemen baino arrakasta
|
handiagoa
dugu, zuzenean behintzat". Han 2.000 lagunekin aretoak bete izan dituzte, sarrera ordainduta.
|
|
|
Hiztun kopuru handia duten hizkuntzetako argitaletxeek izan duten garapena ikusita, argi dago enpresaren kontzeptu estandarrera gero eta lerratuago daudela, ahalik eta gehien saltzea dela helburu bakarra, eta gutxi direla liburu on bat argitaratu edo ziurtasun osoz" best-seller" bat izanen den liburua argitaratzearen artean lehena aukeratuko luketen editoreak. Euskal literaturan argitaletxeak gero eta profesionalago bihurtuagatik, eta derrigorrez merkatu kontzeptuari jartzen zaion arreta ere
|
handiagoa
izan arren, ausartuko nintzateke esatera editoreek" zintzoago" jokatzen dutela, editore bakoitzak bere ikuspegi literario eta gustu propioak izanagatik, ez dela oraino poemario on bat argitaratu gabe geratzen, nahiz eta aurrez dakien argitaratzaileak liburu horrek ez duela dirurik emanen. Eta zintzoago jokatze hori ez dut uste editorearen literatura onarekiko konpromezu suhar bati zor zaionik, baizik eta xinpleki, kontrara jokatuz gero lortuko lukeen etekina ikaragarri handiagoa izango ez litzatekeela jakiteari.
|
|
|
Euskal literaturan argitaletxeak gero eta profesionalago bihurtuagatik, eta derrigorrez merkatu kontzeptuari jartzen zaion arreta ere handiagoa izan arren, ausartuko nintzateke esatera editoreek" zintzoago" jokatzen dutela, editore bakoitzak bere ikuspegi literario eta gustu propioak izanagatik, ez dela oraino poemario on bat argitaratu gabe geratzen, nahiz eta aurrez dakien argitaratzaileak liburu horrek ez duela dirurik emanen. Eta zintzoago jokatze hori ez dut uste editorearen literatura onarekiko konpromezu suhar bati zor zaionik, baizik eta xinpleki, kontrara jokatuz gero lortuko lukeen etekina ikaragarri
|
handiagoa
izango ez litzatekeela jakiteari. Honenbestez, satisfakzio pertsonalaren eta lukro minimoaren artean, lehena hautatzen du editoreak.
|
|
|
Maila handiko liburuak idatziagatik, ez dira behar bezain ezagun eta estimatuak. Javier Mariasek bere azken liburuetako batean ez aurkeztea erabili zuen estrategiatzat eta inoiz baino oihartzun
|
handiagoa
lortu zuen. Komunikabideetan agertu nahi ez izatea estrategia komertzial bat dela leporatuko liokete Marias edo Salingerri, eta gainera, halaxe funtziona lezake haien kasuan.
|
|
|
Hauexek dira intsumisioaren ondorioak. Hala ere, gastu militarra eta armadak burutzen duen' polizia lan mundiala' gero eta
|
handiagoa
da. Hortaz, borroka hasi baino ez dugu egin.
|
|
|
Hiztun kopuru handia duten hizkuntzetako argitaletxeek izan duten garapena ikusita, argi dago enpresaren kontzeptu estandarrera gero eta lerratuago daudela, ahalik eta gehien saltzea dela helburu bakarra, eta gutxi direla liburu on bat argitaratu edo ziurtasun osoz" best-seller" bat izanen den liburua argitaratzearen artean lehena aukeratuko luketen editoreak. Euskal literaturan argitaletxeak gero eta profesionalago bihurtuagatik, eta derrigorrez merkatu kontzeptuari jartzen zaion arreta ere
|
handiagoa
izan arren, ausartuko nintzateke esatera editoreek" zintzoago" jokatzen dutela, editore bakoitzak bere ikuspegi literario eta gustu propioak izanagatik, ez dela oraino poemario on bat argitaratu gabe geratzen, nahiz eta aurrez dakien argitaratzaileak liburu horrek ez duela dirurik emanen. Eta zintzoago jokatze hori ez dut uste editorearen literatura onarekiko konpromezu suhar bati zor zaionik, baizik eta xinpleki, kontrara jokatuz gero lortuko lukeen etekina ikaragarri handiagoa izango ez litzatekeela jakiteari.
|
|
|
Euskal literaturan argitaletxeak gero eta profesionalago bihurtuagatik, eta derrigorrez merkatu kontzeptuari jartzen zaion arreta ere handiagoa izan arren, ausartuko nintzateke esatera editoreek" zintzoago" jokatzen dutela, editore bakoitzak bere ikuspegi literario eta gustu propioak izanagatik, ez dela oraino poemario on bat argitaratu gabe geratzen, nahiz eta aurrez dakien argitaratzaileak liburu horrek ez duela dirurik emanen. Eta zintzoago jokatze hori ez dut uste editorearen literatura onarekiko konpromezu suhar bati zor zaionik, baizik eta xinpleki, kontrara jokatuz gero lortuko lukeen etekina ikaragarri
|
handiagoa
izango ez litzatekeela jakiteari. Honenbestez, satisfakzio pertsonalaren eta lukro minimoaren artean, lehena hautatzen du editoreak.
|
|
|
Maila handiko liburuak idatziagatik, ez dira behar bezain ezagun eta estimatuak. Javier Mariasek bere azken liburuetako batean ez aurkeztea erabili zuen estrategiatzat eta inoiz baino oihartzun
|
handiagoa
lortu zuen. Komunikabideetan agertu nahi ez izatea estrategia komertzial bat dela leporatuko liokete Marias edo Salingerri, eta gainera, halaxe funtziona lezake haien kasuan.
|
|
|
Beraz, hor badago sustrato bat eta hori da informazioaren gizartean ahozkotasunak duen garrantzia. Eta ahozkotasunaren barruan beti izango du inprobisazioak leku
|
handiagoa
idatzizko kulturan baino.
|
|
|
Daukaguna kanpoan erakusteko ahalegin
|
handiagoa
egin behar dugu. Beti etxe barruan mugitzeko joera eta jarrera izan dugu.
|
|
|
Komunikazio horretan ez dago joan etorririk. Elkarbizitzarako, bi hizkuntza ditugunok askoz eskaintza
|
handiagoa
egiten ari gara bakarra duenak baino. Besteak beste, nik ezagutzen dudalako halakok eta halakok egiten duen lana, eta hark ezagutzen ez duelako nirea, baldin eta bere hizkuntzara itzultzen ez badut.
|
|
|
Asuaren esanetan" hor ikusten da gazteenen artean motibazioa lortzea askoz errazagoa dela. Nerabezarora hurbiltzen diren neurrian erdararako joera gero eta
|
handiagoa
da eta zailagoa da eurak motibatzea. Erakargarri egingo zaien zeozer asmatu behar da".
|
|
|
animaliak hil, zati bat saltzeko eta bestea animaliak elikatzeko. Gainera, larrean ibiltzen den behi batek ongi gizentzeko hiru urte behar baditu," haragijale" bihurtutako behiak 20 hilabete besterik ez ditu behar, eta bere esne ekoizpena ere askoz
|
handiagoa
da. Negozio biribila zirudien, baina gertatutakoa ikusita industria osoa hondamendira eraman lezakeen esperimentu arriskutsua suertatu da.
|
|
|
Gaixotasuna sortzen duen agente kutsakorra ez da birus edo bakteria bat," prioi" misteriotsu eta heterodoxoa baizik. Honek hiltegietako ohiko desinfekzio metodo guztiak baino indar
|
handiagoa
du eta horregatik, haragi zati batetik bestera igaro daiteke. Gizakiaren organismoan ez du inolako erreakzio inmunologikorik sortzen eta beraz, ezin da odolean antzeman.
|
|
|
Unibertsitate mailan ere gertatzen da antzerakorik. Espainiari buruzko irakasgaiek balio akademiko
|
handiagoa
izan ohi dute Euskal Herriari buruzkoek baino, zergatik. Euskal Herrian bizi garen unetik ez al genuke gure Herriko jakintzetan sakondu behar besteetan egiten dugun legez?
|
|
|
" Lehen errakuntza" ren ondoriozko kaosak munduari zentzurik hartzea galarazten digu; egia deitzen dugun hori, berriz, hipotesirik egokiena besterik ez da. Horregatik, kaosa nagusi den errealitatearen aurrean, poesiak bat bateko ezagutza intuitiboa besterik ez lezake jaso; halere," poesiak psikiatriak baino errealitatearen ezagumen
|
handiagoa
ematen du, nahiz eta informazio gutxiago, esperientzia zientzia baino egiatiagoa delako, imajinazioa zientzia baino ahaltsuagoa delako." (141 or.)
|
|
|
Istorioa aurrera joan ahala, gertatu behar dena berehala igarri egiten da, izan ere, Udazkena eleberrian bezala, ez dago ezustekorik. Hala ere, eleberri honetan inguruneak pertsonaiengan Mintegiren eleberrian baino eragin
|
handiagoa
izango du; zenbait ikutu sozialek zipriztintzen baitute erlatua. Hau da, eleberri honetan garaiko egoerak neurri txiki batean pertsonaien jarrerak eta ekintzak bideratuko ditu:
|
|
|
" Eskualde hori bilakatu da norberaren axioma existentzialak egiaztatzeko inguru egokiena. Naturaleza malkar eta elkor horretan beste nehon baino eskuera
|
handiagoa
du norbere ahalmenak oro, hala nola asmamena, adimena, jakin mina... erabiltzeko." (Habe 295) Horregatik, lurralde horretatik ezin izango du ihes egin eta erabaki bat hartu du. Irakurleoi erabakia zein izango den izenburutik bertatik adierazten zaigunez, idazleak erabakiari berari garrantzia eman baino, nahiago izan du patrimonioa salgai jartzeak pertsonaiari sortarazi dizkion sentimendu, oroitzapen eta gogoetak islatzen saiatzea.
|
|
|
Elementu hauen errepikapena dela-eta, Ortzadarreko elkarrizketariak road movie estiloko bildumak eratu dituela aipatu zuen. Gainera, antza denez, ekintzek baino" garrantzia
|
handiagoa
dute barne gogoeta eta sentimenduak." (Aizu! 228) Garako iruzkingilea ere pertsonaien barne munduari Muguruzak eskaintzen dion arretari buruz mintzo da:
|
|
|
Sakontasun psikologikoa bere obran gero eta
|
handiagoa
den bezala, bere lanean badago gero eta lortuago dagoen beste sakontasun mota bat ere, estilistikoa edo dei dezakeguna. Ipuin hauek mundu literario koherentea eskaintzen digute, eta estilo finkaketa batez horniturik.
|
|
|
Orain, Mujikaren ikuspuntua objetiboagoa da. Bere beste lanetan hurbiltasun
|
handiagoa
ikusten zitzaion. Majikotasuna badago, noski, baina estiloan baino gehiago gaian nabaritzen da.
|
|
|
Aita merkataritzan aritu zen eta Gasteiz eta Burgos izan zituen bizileku. Baina gogoan izan behar dugu, hezkuntzaren aldetik, feudalismo garai hartan familiak eta jatorriak zerikusi
|
handiagoa
zutela jaioterriak baino. Horregatik, bi anaiok Dominikoen ordenan sartzean, Vitoria hautatu zuten deituratzat, jatorriaren lotura jarraitzeko asmoz, noski.
|
|
|
Hizkuntzari buruzkoan, arrazoia ez dago txikiagoa edo
|
handiagoa
izatean. Gu ere munduaren zati bat garenez, naturak eman digun unibertsaltasuna bakoitzak beretik daramagu eta, besteak ukatu gabe, hein batean unibertsalagoak gara gure gizartetik gizarte orekari eutsiz jarraitzen badugu.
|
|
|
Deialdi bikoitzik ez zela inola ere eginen erantzun zuen Lehendakari jaunak, baina Eremu Mistoko programazioetan, euskara gehiago erabiltzeagatik balorazio
|
handiagoa
emanen zela, agindu zuen eta, euskararen aldeko diskriminazioa eginez jokatuko zuela?.
|
|
|
bere ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero ikusiko dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da bere lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak baitira; benetako predikari eta hizlariak, ordea, bere beretik ematen daki eta horrek askoz ere
|
handiagoa
eskatzen du?
|
|
|
FraiBartolomek, batezeresermolarietaidazlezenaldetik, geroagoetaitzal
|
handiagoa
zuen Markinaeta inguruetan; gizonzentzudun, aditueta prestutzat zuten.Honetaz, adibidegisa, Ondarroangertaturikoaaipatukodugu.
|
|
|
Egituraketa politiko administratibo bereizgarririk ez duen Ipar EuskalHerrian, euskal nortasunak esangura etnikoa du gehienbat, bereziki hizkuntza etajatorriari lotua. Euskal Autonomia Erkidegoan, bertan bere burua Euskadi edo PaisVasco izendatzen duen egitura politiko administratiboa dagoelarik, euskal nortasuneanaskoz pisu
|
handiagoa
bide du politikaren eta, oro har, eremu publikoaren bitartekotzak.Antzeko zerbait aurki dezakegu Nafarroa Garaian ere: egitura politiko administratibopropioa, kasu honetan euskaltasunetik at edo are euskaltasunaren aurka eraikitzendena, horrek, itxura denez?
|
|
|
itxuratu ahal izateko, bertoko informazioa emateabehar beharrezkoa da. Hau gabe ez luketelako interes
|
handiagoa
erakutsiko Sud Ouesterosteko, estatu mailako Liberation edo Le Figaro bezalakoak irakurtzeko baino.
|
|
|
El Diario V&scorekin batera, artikulu, argazki eta iragarkien elkartrukatzerako sareaz gain, egunkari bakoitzak bestearen banaketa sareari probetxua atera diezaioke hedapen eremuaren zati batean, hala nola, Sud Ouestek Gipuzkoako herrialdean (Donostia) eta El Diario Vascok Ipar Euskal Herrianeta Landes en. Elkarlan hau udan da erabilgarriena, orduan baita
|
handiagoa
pertsonenmugaz gaindiko mugimendua (kontsumo arrunta, turismoa...). El Diario Vascoren etaSud Ouesten mugaz gaindiko harremana instituzio mugimendu zabalago batean sartzenda, lurralde erkidegoak eta estatu mailako antzezle politikoak inplikatzen dituena.Honen emaitza ikusgarriena Commission Arc Atlantiqueren sorrera izan zen, 1989an; erakunde honek hogeita hamabi eskualde biltzen ditu, hauen artean Akitania Euskadiardatza.
|
|
|
Frantziako eskualdeetako bigarren hauteskundeek, 1992ko martxoan, garrantzi berria hartu zuten, Europak eta eredu federalistek gero eta gehiago markatzenduten paisaia politikoan, subiranotasunaren printzipioan oinarrituta. Hain zuzen, estatufrantsesak, Errepublikaren eskualdeko administrazioari dagokion orientazioari buruzko1992ko otsailaren 6ko legearen bitartez, tokiko eta eskualdeko taldeei eta beraienelkarteei askatasun
|
handiagoa
onartu berri zien, kanpoko elkarteekiko akordioakegiteko.
|
|
|
Hala ere, euskararen proportzioa txikiegia iruditzen zaie euskaldunei, aspalditikeuskararen zabaltze
|
handiagoa
eskatzen baitiote France 3ri28 SIVUk (SyndicatIntercommunal a Vocation Unique, hots, Bokazio Bakarreko Herriarteko Sindikatua), euskal kulturaren defentsariak, sentimendu bera du. Lehen urtean, 100.000 libera emanzizkion France 3 Euskal Herriri (France 3rekin hitzartutako aurrekontuaz gain, etaBiarritz Angelu Baiona barrutiaren 600.000 liberez gain), egunero minutu eta erdizeuskaraz mintzatzeko baldintzapean.
|
|
|
Anglet FMk, aldiz, RTL2ko musika saioan harpidetu behar izan du, aurrera segitu ahal izateko. Noski, euskalirratiez gain, beste irrati soziatibo batzuek ere denborari, diru faltari, lehiari, eta baitaberrerosketei ere aurre egin diete, irrati hauek adibidez; Baionako Radio BonneHumeur (%1, 7ko audientzia) 40 urte baino gehiagoko entzuleriari zuzendua eta, beraz, Nostalgieren estatu mailako sare musikalaren ordutegia erabiltzen duena; MaulekoRadio Mendililia, gero eta entzuleria
|
handiagoa
duena? %1, 3, edo Radio BonneNouvelle irrati erlijiosoa.
|
|
|
Hala ere, La Semaine du Pays Basqueren estiloa, bere homologoa den LaSemaine du Rousillonena bezala, Frantziako Kataluniar Herrian? are polemiko eta kritikoagoa da (gehiengoaren iritzia errespetatuz) eta leku
|
handiagoa
uzten die, tribuna libreei?, herritar irakurleei etagaurkotasuna egiten dutenei. Egunkari honek. Euskal Herri?
|
|
|
GARAk, Baionan delegazioa eduki arren, oso informazio gutxi eskaintzen die, ordea, Iparraldeko biztanleei beren inguru hurbilaz: bere artikuluen %2, 6 baino ez (geroago ikusiko dugu, ordea, Ipar Euskal Herrian gertatu baina eragina Hegoaldean erebaduten gertakariek presentzia
|
handiagoa
dutela egunkari honetan). Gainerako egunkarientzat, Ipar Euskal Herria ez da erreferentzia eremua.
|
|
|
Nafarroak Ipar Euskal Herriaren kasuaren antzeko joera erakusten du, nahiz etaegunkari abertzaleetan lurralde kontinentalak baino agerpen
|
handiagoa
duen. Hala ere, oraindik urrun geratzen da populazioaren pisuagatik legokiokeen agerpenetik (EuskalHerri osoko %18).
|
|
|
Mugimendu honek, ezker abertzaleak preseski, Hegoaldeko lurraldeen arteko zatiketa izan du hain zuzen ere eredu politiko hori errefusatzeko arrazoi nagusienetakoa. Bestalde, mugimendu honek Nafarroan izan duen presentzia, nabarmen
|
handiagoa
izan da EAJk izan duena baino.
|
|
|
Bestetik, Euskal Herria eta Espainia bi arlotan agertzen dira nabarmen lotuta: politikan eta kiroletan. Bi gai hauetan, herrialde bien arteko lotura gainerako gaietanbaino
|
handiagoa
da. Beste gai batzuen inguruan, (euskara, jakina?, kultura edotagizartea bera), ordea, errealitate biak ez dira nahasten.
|
|
|
Gauza bera gertatzen da kirol gaietan: egunkari erregionalistentzat eta DEIArentzat herrialdetasuna bultzatzeko aukera da bereziki, beste bi egunkari abertzaleetanoreka
|
handiagoa
dagoelarik, eta baita Euskal Herriaren osotasuna azpimarratzeko joeraere.
|
|
|
Ikus dezakegunez, euskarazko eta gaztelaniazko kanalen arteko aldea ez damugatzen bertoko produkzioaren presentziara, eta ekoizpen espainolen presentzian ereerrepikatzen da. Euskarazko kanalak igortzen dituen emanaldietatik %4 diraEspainiako ekoizpenak; gaztelaniazko kanalean produkzio espainolaren presentzia laualdiz
|
handiagoa
da, ordea. Proportzioei begiratuta ere, ETB1en Espainiako ekoizpenen proportzioa kanpoko ekoizpenen artean %14koa da (4/ 29), ETB2n %24koa denbitartean (17/ 70).
|
|
|
ETB2ren kasuan, gaztelaniazko kanala izanik, publiko potentzial
|
handiagoa
duhelburu, eta programazio konbentzionalagoa eskaintzen du. Emanaldien %48 Fikzioaeta %20 Informaziozko saioak dira.
|
|
|
Azken honi dagokionez, ETBren bi kanaletan informazio saioei emaniko denbora tartea erabat ezberdina da, lehenago ere azpimarratu dugunez. Euskarazkoan, informazioak prime time tartearen %13, 1 betetzen dueta ETB2ren kasuan, aldiz, %42, 1 Beraz, hiru aldiz pisu
|
handiagoa
dute albistegiekgaztelaniazko emisioan ETB1en baino.
|
|
|
Albisteetako gertaerek eragina duten eremuari begiratuz gero, kanal bien artekozenbait ezberdintasun erakusten digute datuek: batetik, gaztelaniazko albistegietaneuskarazkoetan baino presentzia
|
handiagoa
dute eragina herrialde oso batean dutengertaerek (geroago ikusiko dugunez, hau kirolei buruzko albiste kopuru ezberdinarekinloturik dago). Bestetik, euskarazko albistegietan Euskal Herri osoan eragina dutengertaerei buruzko albisteek agerpen handiagoa dute gaztelaniazkoetan baino, aldenabarmenez gainera.
|
|
|
batetik, gaztelaniazko albistegietaneuskarazkoetan baino presentzia handiagoa dute eragina herrialde oso batean dutengertaerek (geroago ikusiko dugunez, hau kirolei buruzko albiste kopuru ezberdinarekinloturik dago). Bestetik, euskarazko albistegietan Euskal Herri osoan eragina dutengertaerei buruzko albisteek agerpen
|
handiagoa
dute gaztelaniazkoetan baino, aldenabarmenez gainera.
|
|
|
Azken baieztapenaren ildotik, azpimarragarria da, halaber, Nafarroaren kasua: herrialde honetan gertatzen den gauza gutxi aipatzen dute ETBko albistegi orokorrek.Ipar Euskal Herriko herrialdeek baino agerpen
|
handiagoa
badu ere, Nafarroak Hegoaldeko gainerako herrialdeekin alderatuta oso presentzia urria duela nabaria da. Ondorioz, ETBko albistegiek beren berriez erakusten duten Euskal Herria, eguraldi mapek besteladioten arren, neurri handi batean Euskal Autonomia Erkidegora mugatuta dagoela esandezakegu.
|
|
|
Ezberdintasunak daude, ordea, Espainian gertatzen direnalbisteen inguruan: gaztelaniazko albistegiak euskarazkoak baino joera
|
handiagoa
duEspainiako gertaeren berri emateko. Aldea ez da handiegia, baina joera bat erakustendu (esanguratsua, bestalde, bi albistegien artean ia erabateko parekotasuna egon litzatekeela kontuan hartuta, bata bestearen itzulpen izaki).
|
|
|
Kirolaren kasuan, bestalde, hauxe ikusten da: Espainiarekin soilik (beraz, Euskal Herriarekin ez) zerikusia duten albisteen kopurua
|
handiagoa
da gai honeninguruan gainerakoetan baino. Hartara, honako ondorio hau atera dezakegu:
|
|
|
kontuan hartuta bere erakunde politiko propioak dituela (Euskal Autonomia Erkidegoaren parekoak, Foru Hobekuntzatik datozenak), ia ez da agertzen herrialde horri soilik dagokion politika albisterik, Euskal Autonomia Erkidegoari soilikdagozkionak %39 izanik. Gizarte gaietan, ordea, Nafarroak badu presentzia aipagarria: Bizkaiaren pare, eta Arabak baino
|
handiagoa
.
|