|
2001
|
|
|
Ez nuen edozein neska nahi. Danielaren ahalik eta antzik
|
handiena
zuen emakumea behar nuen mendekua behar bezala betetzeko, eta sartu orduko zilarrezko begiak zituen beltzaranari keinu egin nion gertura zedin. Trago pare bat eta irribarre goxo bat besterik ez genituen behar izan.
|
|
2002
|
|
|
Topaketetan jorratutako eremuetako batek, komunikabideen esparruak, garrantzia
|
handia
du emakumeen egoeran. Alize Rodriguezen hitzetan, «hedabideak boterearen eskutan daude oro har eta, beraz, sistema patriarkala mantentzen laguntzen dute.
|
|
|
Gogo
|
handia
nuen emakume hori interpretatzeko: harengandik hurbil sentitzen nintzen eta bioi eragiten digun mundu bat konpartitzen dugu.
|
|
|
Irudia: Jaci Berkopec Arazo horiek askoz eragin
|
handiagoa
dute emakumeengan gizonengan baino (%90 eta %10 artean), eta ondorio oso larriak dituzte. Gaur egun, informazio neurri gehienek gai honi egiten diote erreferentzia; arazoa deskribatzen da, eta, era berean, trastornoak prebenitzen lagundu nahi da.
|
|
2003
|
|
|
Jakinarazpen hori Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ezgaitasun handiena eragiten duten lau gaitz kronikoetako bat dela jotzen du. Bi adituek nabarmendu zuten kakekek eragin
|
handiagoa
dutela emakumeengan, hiruko proportzioan, eta azpimarratu zuten garrantzitsua dela “inor ez automedikatzea” eta migrainak dituztenak medikuarengana joatea buruko min mota sailka dezan eta behar bezala trata dezan. Ildo horretatik, adierazi zuten pazienteek buruko minak egunean hainbat sendagai hartuz tratatzen dituztenean sortzen den “balizko mendekotasuna” saihestea dela helburua.
|
|
|
Enbrioiak bere lekua galtzen du arraspatu horrekin, eta, ondorioz, desagertu egiten da haurdun geratzeko arriskua. Teknika bereziki egokia da anemiak eragiten dituzten odol-jario
|
handiegiak
dituzten emakumeentzat, baina Estatu Batuetan modu nabarmenean ari dira zabaltzen seme alaba gehiago ez izatea erabakitzen duten exekutiboen artean. “Desabantaila da teknika itzulezina dela, ez baita tronpak lotzea bezalakoa, ongarriztatzearen bidez seme alabak eduki baitaitezke”, nabarmendu du Larracoechea doktoreak.
|
|
|
Espezialisten arabera, antzeko teknikak erabiltzen ari dira dagoeneko erradiologiako beste arlo batzuetan. Lan honen egileek uste dute kontraste bidezko mamografia teknika berri hori erresonantzia magnetikoen alternatiba izango dela interpretatzen zailak diren mamografiak ebaluatzeko, edo bularreko minbizia garatzeko arrisku
|
handia
duten emakumeentzat.
|
|
2004
|
|
|
Horren arabera, heriotza goiztiarra izateko arriskua handiagoa da emakume lodietan pisu arruntekoetan baino. Halaber, azaldu dute, orain arte gomendatutakoa kontuan hartuta, ariketa erregularra ez dela nahikoa gehiegizko pisuari lotutako osasun arazoak eragozteko; izan ere, astean hiru ordu eta erdi baino gutxiagoko ariketak egiten dituzten emakumeak garaiz aurretik hiltzeko arriskuan daude, jarduera fisiko
|
handiagoa
duten emakumeak baino %91 gehiago. Inolako ariketarik egin ez zuten emakume lodiei erreparatzen badiegu, garaiz aurreko heriotza tasa %142ko pisu normala zuten emakumeena baino handiagoa izan zen.
|
|
2005
|
|
|
Emakume gehienak gaizki ordaindutako lanpostuetan zeuden, hala nola, nekazaritzan, industrian espezializatu gabeko lanesku bezala, etxeko zerbitzuan, magisteritzan, etab. Profesio liberalen esparruan, emakumeen presentzia ez zen handiegia. Goranahi
|
handia
zuten emakumeek, aurreiritzi tradizional askori aurre egin behar izaten zieten.
|
|
|
5 eta 29 urte bitarteko esperientzia duten emakumeek gizonezkoek baino %12 eta %28 gutxiago kobratzen dute; 29 urteko esperientziatik aurrera, berriz, gizonezkoen soldata %73 handiagoa da. Alde handi horren arrazoia da prestakuntza maila
|
handia
duten emakume gutxi daudela 30 urtetik gorako lan merkatuan. Gainera, Oliverren arabera, “lan esperientzia areagotzen denean”, soldata aldea “handitzen da” emakumeak merkatuan duen presentzia “uzteko” joera duelako, batez ere 35 eta 40 urte bitartean.
|
|
2006
|
|
|
Umetokiko edo zerbixeko minbizi zelulek hartzaile kopuru handia dute hormona horientzat. Konbinazio hori arriskutsua izan daiteke minbizia izateko arrisku
|
handia
duten emakumeentzat, edo gaixotasunaren hasierako etapetan.
|
|
|
Erradioterapia tratamenduen ondorioz larruazal alergikoak edo sentikorrak dituzten emakumeentzat %100 kotoia diseinatu da, edo mugikortasun arazoak dituztenentzat, aurrealdeko itxitura duten bularretakoak daude. Etorkizuna lotarako kamiseta berezietatik ere igarotzen da, bular
|
handiak
dituzten emakumeen erosotasunerako pentsatuak. Beste berrikuntzetako bat “egokitutako” eredua izango da, bularrean suminkortasunak dituzten emakumeentzat, normalean adinekoak.
|
|
2007
|
|
|
Pilula itxurako botika horrek estrogenoaren jarduera oztopatzen du. Bularreko minbizirako lehen mailako tratamenduaren ondoren, etapa goiztiarrean, terapia osagarri gisa erabiltzen da, eta, gainera, mota horretako tumoreak garatzeko arrisku
|
handia
duten emakumeei aurrea hartzeko.
|
|
2008
|
|
|
Bakardadeaz hitz egiten dutenean, jatorrizko herrialdeetan dituzten harreman sareez, eta harreman horien estutasunaz ari dira. Herrimina eta jatorrizko herrialdean geratu den familiarekiko kezka
|
handiagoa
dute emakume etorkinek euren seme alabak han utzita etorri direnean. Gainera, egoera irregularrean egoteak familia bizitzan eta norberaren jatorrizko herrialdearekiko deserrotzean ere baditu ondorio latzak.
|
|
|
Datu horiek guztiak gorabehera, lehen mailako arretan ere badira pazienteei kalte egiten dieten alborapenak. Medikuek joera
|
handiagoa
dute emakumeei depresioa diagnostikatzeko gizonei baino, nahiz eta biek sintoma berberak izan. Tratamenduari dagokionez, emakume bati botika psikotropiko bat hartzeko probabilitatea —arima egoera aldatzen duena— handiagoa da.
|
|
|
Espezialistek ebakuntza egitea gomendatzen dute ondoezik sortzen badute (mina, larruazaleko alterazioak edo larruazaleko ekzemak), konplikazioak sortu badituzte edo horiek gertatzeko arriskua dagoela uste bada (flebitisa, barizeetako ultzerak edo barizeen odol-jarioa). Barizeak mundu osoari eragin diezaiokeen arazoa izan arren, eragin
|
handiagoa
dute emakumeen artean, haien fisiologiagatik, bereziki haurdun badaude, eta zenbait biztanleria taldetan, hala nola egunean denbora asko ematen duten profesionalengan. Hori dela eta, hobe da udan eta urtean zehar garatzea.
|
|
2009
|
|
|
Ezusteko horrek ordura arte ez zegoen tentsioa sortuko du gonbidatuengan. Hurrengo egunean etxera bidean dihoala bere antz
|
handia
duen emakume bat ikusiko du. Hunkituta, emakumeari bere apartamenturaino jarraituko dio.
|
|
|
Kodetze gaitasun handiagoa, adierazkortasun handiagoa eta besteen ezhitzezko seinaleak deskodetzeko gaitasun
|
handiagoa
dute emakumeek.
|
|
|
Pertsona arteko komunikaziorako gaitasun
|
handiagoa
dute emakumeek. Adierazkorragoak dira eta besteen adierazpenak (hitzezkoak eta ez hitzezkoak) hobetoulertzen dituzte.
|
|
|
“70eko hamarkadan, osasun komunitateak erabaki zuen obulutegietako minbiziari aurrea hartzeko estrategia organo hori ezabatzea zela”, azaldu zuen Parkerrek. “Azterlan horrek erakusten du emakume batek hiltzeko aukera handiagoa duela obarioak kentzen badizkiote, salbu eta familia historiak bularreko minbiziak edo obulutegiak izateko arrisku
|
handia
duten emakume taldeak”, gehitu zuen. Obulutegietako minbizia detektatzen zaila den bitartean eta sarritan hilgarria den bitartean, ez da ohikoenetako bat, ikertzaileak adierazi zuen obulutegiak mantendu zituzten partaideetatik 34 bakarrik hil zirela gaixotasun horretatik jarraipen aldian.
|
|
2010
|
|
|
Film dokumentalean aurrerago ikusiko dugu Sophie Bonnet kazetaria elkarrizketatzen New Yorken fama
|
handia
duen emakume psikiatra bat, The Rose Center eko Jennifer Cameron. Honek egunetik egunera ikusten ditu sortzen buruko eritasun berriak.
|
|
|
Erditzeko arazoak. Zesarea bidezko erditzeak ugariagoak dira gorputz masaren indize gero eta
|
handiagoak
dituzten emakumeen artean. GMI 30 baino txikiagoa duten emakumeen artean zesarea bidezko jaiotzak %30 dira, GMI 30 eta 35 artean duten emakumeen artean %34, eta amaren GMI 35 eta 40 artean dutenen artean, %48 Gainera, zesarearen ondoren, gehiegizko pisua duten emakumeek konplikazio gehiago izaten dituzte, hala nola infekzioak, tronboflebitisa, hemorragiak edo erditu ondoko endometritisa, pisu normala duten beste batzuek baino.
|
|
2011
|
|
|
Erditzea izateko arrisku
|
handiena
duten emakumeek gehiago erreparatu behar diete beren gorputzeko seinaleei
|
|
2012
|
|
|
kontrola, bakartzea, mespretxua, irainak... Mikromatxismo deitutako bortizkeria sotilago horiek antzemateko zailtasun
|
handiak
dituzte emakumeek oraindik». Datuotatik abiatuta, Jaurlaritzak kalkulatu du egun EAEko andreen %1, 2k jasaten dutela indarkeria matxista.
|
|
|
Emakumeetako bat haurrari ahoa estaltzeaz arduratzen da garrasirik egin ez dezan eta gainontzekoek eskuak eta hankak eusten dizkiote kontra egin ez dezan eta mozketa ez oztopatzeko. Orduan, esperientzia
|
handiena
duen emakumeak labana batez mozten dizkio genitalak. Kontrol sozialerako tresna da nolabait, ablazioa egin ez dieten emakume asko baztertuak izaten direlako eta komunitate txikietan, bazterketak ondorio ekonomiko larriak ekar ditzake, ezin dute komunitatearen ondarerik erabili, adibidez.
|
|
|
–Eta arrakasta
|
handia
duzu emakumeekin. Oso erakargarria zara-eta!
|
|
|
Sintoma horiek ohikoagoak dira haurdunaldiaren azken aldian, batez ere, haurdun dagoen emakumea ordu luzez zutik edo jarreraz aldatu gabe egoten denean, eta eguneko azken orduetan edo ohikoa baino egun beroagoetan areagotu daitezke. Edema edo hantura handitu egin daiteke, halaber, likidoei eusteko joera
|
handiagoa
duten emakumeengan, dela giltzurrun edo zirkulazio arazoren batengatik, hala nola barizeengatik. Alarma arrazoiak Haurdunaldiko edemak, nahiz eta gogaikarriak izan, onberak izaten dira ia beti, eta, beraz, ez dira alarma iturri izaten neurriz kanpo agertzen ez diren bitartean eta atsedenaldi jarraituen ondoren desagertzen ez diren bitartean.
|
|
|
Haurdun ez geratzeko antisorgailu hormonalak erabiltzea segurua da GIBa duten edo birus hori harrapatzeko arrisku
|
handia
duten emakumeentzat. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) berretsi du hori, hormona antisorgailuak erabiltzearen eta GIBaren bidezko infekzioaren arteko loturen inguruko ebidentziak berrikusi ondoren.
|
|
|
Topaketara 18 herrialdetako 75 ikertzaile inguru joan ziren OMEren gomendioak berrikusteko, azken aurkikuntzen argitan. “Kontsultatutakoek gomendatu zuten GIBa duten edo birus hau harrapatzeko arrisku
|
handia
duten emakumeek antikontzeptibo hormonalak erabiltzea haurdunaldiak prebenitzeko”, adierazi du OMEk. Hala ere, azpimarratu zuten preserbatiboa ere erabili behar dela GIBa ez hartzeko eta kutsatzeko.
|
|
2013
|
|
|
XXI. mendeko langile klaserik hedatuenak beste ezaugarri batzuk ditu. Zerbitzuetako langileek osatzen dute, eta, horretan, itzal
|
handia
dute emakume, gazte eta etorkinek. Jarduera batzuetan, prekarietatea da beste ezaugarrietako bat.
|
|
|
Arrakasta hori iristen da konbinatu egiten direlako screening mamografikoak, ondoretasunez gaixotasuna pairatzeko arrisku
|
handia
duten emakumeen kontrola eta autoazterketa, zeina lehen ez baitzen egiten.
|
|
|
Azken egunetan, amaren gaixotasuna seme edo alaba bati nola transmititzen zaion aztertu da. Lanean, Gaixotasun Tropikalen Ikerketa Sareko zientzialariek, Granadako López Neyra Institutuarekin koordinatuta, adierazi dute, PCR (Polymerase Chain Reaction) izeneko biologia molekularreko teknika bat erabiltzen bada, bere seme alabei parasitoa transmititzeko arrisku
|
handia
duten emakumeak identifika daitezkeela. Gainera, bost urtez, emakume latinoamerikar haurdunei eta infektatuei jarraipena egin zieten, sintomarik ez zuten eta %13, 8k beren seme alabei bizkarroia transmititzen ziela zehaztu zuten.
|
|
|
Bigarren heriotza arrazoia minbizia da (%28, 2), eta hirugarrena, arnas gaixotasunak (%10, 9). Sexuaren arabera, heriotza tasa kardiobaskularrak eragin
|
handiagoa
du emakumeengan gizonezkoetan baino. Heriotzak 275,1 izan ziren 2011n 100.000 emakumeko eta 237,3 100.000 gizoneko urte horretan bertan.
|
|
2014
|
|
|
gizonezkoak eta zuriak dira arrakasta eta errekonozimendua lortu duten musikari gehienak. Dohain artistiko
|
handiak
zituzten emakume beltz asko, ordea, bidean gelditu dira, inposatutako joko arauek baztertuta. Horrekin batera, izar izateko ezinbestekoa den osagaia ikus daiteke Twenty feet from stardom filmean:
|
|
|
Eskala honetan puntuazio altua zuten emakumeek arrisku handia zuten elikaduraren nahastearen sintoma larriak garatzeko. Arrisku
|
handia
duten emakumeei prebentzio programa aplikatzen zaie. Programa horretan azaltzen zaie normala dela neskek pubertaro ondoren pisua irabaztea.
|
|
|
65 urtetik gorakoen artean% 25eko maiztasuna du (Mellinger, Balter eta Uhlenhuth, 1985). Generoari begiratuta, loaren nahasteak maiztasun
|
handiagoa
du emakumeen artean gizonen artean baino (Ohayon, 2002).
|
|
2015
|
|
|
Globalizazio prozesu bat gertatu da: zailtasun ekonomiko
|
handiak
dituzten emakume batzuek Europara joatea erabaki dute. Emakume horiek seme alabak, etxeko lanak eta zaindu beharreko senide adinduak dituzte jatorriko herrialdean, eta horiek beste emakume batzuen esku uzten dituzte.
|
|
|
Irudipena bakarrik ote den galdetu diot, ea aurreiritzi bat den eta ez ote den egia gizonezkoek kontrol
|
handia
dutela emakumeengan. –Lehen gehiago zen?, erantzun dit.
|
|
|
7 Oi, ene Jainkoa, bai askatasun
|
handia
duela emakume honek gertakari guztien aurrean! Bat ere ez zaiola gaizki etorriko uste du, ez berari ezta Paulori ere.
|
|
|
Ikerlan honetan, kirol jardunaz harago, datuek hauxe nabarmendu dute: harreman sozialek garrantzia
|
handia
dute emakume pilotarientzat, jardueraren muinean daude, eta, horrek, talde sentimendua eratzen laguntzen du. Horrekin loturik, komunitatearen eraikuntza eta horrekiko atxikimendua ere nabarmendu beharrekoen artean daude.
|
|
|
Philippe Put Lan honen ezaugarri nagusietako bat izan da haurdunaldia baino lehen bihotz arriskuko faktoreen eta haurdunaldiko diabetesaren garapenaren arteko lotura bilatzea. Hori dela eta, ondorio nagusia da haurdun geratu baino lehen emakumeen bihotz arriskuaren profilak lagundu egin dezakeela sendagileei gaixotasuna jasateko joera
|
handiagoa
duten emakumeak identifikatzen. Hala, lehen mailako prebentzio neurriak edo arazoaren kudeaketa goiztiarra ere aplika daitezke.
|
|
|
Karbohidratoak findu gabe kontsumitzea. ‘Ugalkortasunaren dieta’ ren arabera, karga gluzemiko
|
handiena
duten emakumeek %92 probabilitate handiagoa dute obulazio ernalkortasuna izateko. Horregatik, ogi zuria eta pastak saihestea da iradokizuna, baina ogiaren eta pasta integralaren kontsumoa handitzea, baita garagarra, babarrunak, babarrunak, barazkiak eta frutak ere.
|
|
|
Aurrekoak ez bezala, esne galerak jasotzen saiatzen dira, eta horiek bularrean itsasten dira, eta presio arina egiten dute tantarik ez izateko. Silikonaz ere esne biltzaile biltzaile batzuk merkaturatzen dira, galera
|
handiak
dituzten emakumeentzat bereziki pentsatuak, hau da, disko arrunt batekin biltzen zailagoa. Arrazoi ezberdinak direla medio, seme alabak edoskitu ezin dituzten eta arazo hori jasaten duten emakumeentzat, espezialisten aholkua da esne erauzgailu bat erabiltzea edo eskuz egitea (eta ahal bada, haurtxoei ematea).
|
|
2016
|
|
|
Ironia mingarria da: bortxaketaren aurkako zenbait teorialarik ez dute aintzat hartzen arrazakeria baliatu izan dela bortxaketak hauspotzeko, baina, bestalde, duda izpirik gabe argudiatzen dute koloreko gizonek joera
|
handiagoa
dutela emakumeei erasotzeko. Susan Brownmillerrek azterketa benetan miresgarria egin zuen bortxaketen harira, eta, ikerketa horretan, aldarrikatzen du gizon beltzek ezin izan dituztela nagusigo maskulinoaren adierazpen, zilegi?
|
|
|
Gorputzaren pisua. Ginekologia eta Obstetriziako Akademia Estatubatuarrak 2005ean argitaratu zuen azterlan baten arabera, gorputz masaren indizea (GMI) 30 baino
|
handiagoa
duten emakumeek joera handiagoa dute obulazio anizkoitza izateko eta, beraz, bikiak (edo gehiago) sortzeko. GMI kalkulatzeko, gorputz pisua (kilogramotan adierazia) garaieraren karratuarekin (metrotan) zatitzen da.
|
|
2017
|
|
|
Enplegatuak zein langabeak, ikasketadunak zein ikasketagabeak. Ikastaroetan sortzen den giroa nabarmendu du, gainera, bereziki elkarren artean adin tarte
|
handia
duten emakumeak biltzen dituzten ikastaroetakoa. " Denentzat izaten da esperientzia aberasgarria, baina batez ere gazteenek nabarmendu izan digute hori".
|
|
|
Gertatutakoa ongi dago ikusteko zein hauskorra den emakumeen arrauna eta zaindu egin behar dela. Hiru lagunek uztea eragin
|
handia
du emakume traineru batean, eta mutiletan ez, behetik harrobi handia dagoelako; emakumeetan berriro hori ez gertatzeko, lanean jarraitu behar da.
|
|
|
Erregimen patriarkalena da azken hori, eta emakumeak desfamiliarizatzeko ahalmen txikiena duena. Horrek erakusten du, halaber, kapitalismo globalak eta demokraziaren pribatizazioak askoz eragin
|
handiagoa
dutela emakumeengan gizonengan baino, ez soilik Europan, baizik eta mundu osoan (Orozco, 2015; Federici, 2013).
|
|
|
Irudian ikus daitekeenez eta arestian aipatu denez, kolore arrosaren agerpenari dagokionez, 1980ko hamarkadako egoera eta liburu saridunetakoa nahiko antzekoa da eta 2013 urtekoa, aldiz, nahiko parekidea da, hala ere, hiru multzoetan kolore arrosak presentzia
|
handiagoa
du emakumeetan gizonetan baino.
|
|
2018
|
|
|
Badaki biharko eguna berezia izanen dela, eta argi du gogoratu egin behar dela urte beltz horietan herrian jazotakoa. Larragako oroimen historikoa berreskuratzen ari dira, Nietoren esanetan, oroimen historikoak zor
|
handia
baitu emakumeekin.
|
|
|
hortik dator kirolari lotutako zortzi emakumeren presentzia. Niretzat pribilegioa izan da protagonismoa partekatzea hain estimu
|
handian
ditudan emakumeekin. Batez ere Made Urietarekin izan dut harremanik handiena, baina besteak gertutik jarraitu ditut:
|
|
|
Testamentu horretan aurkitzen dugu egileak asmo hori ez bazuen ereIruñeko hiriaren eta inguruen aurreneko gida. ...eta), hiriko Corderia kalean, Heras kalean (Estafeta kaleko beste tarte bat), Santa Zezilia (baseliza hori 10 mendez egon zen Nabarreria, Curia, Mañueta eta Galdaragile kaleen bidegurutzean) aurreko kalean, baratze bat zuen Arancedi aldean, etab. Laurogei urte geroago, 1364 urtean, bere testamentua idatzi zuen Flandina Crozat emakume okzitaniarrak, batez bestekoak baino askoz ere botere ekonomiko
|
handiagoa
zuen emakume horrek. Bi aldiz ezkondu zen, bietan itunduta B.
|
|
2019
|
|
|
–Oso ondo gogoratzen naiz nolako plazer arrotz eta debekatua sentitzen nuen, eta nola harritzen nintzen zurrusta ateratzen zelako ni zutik nengoela ere?. Haren iritziz, haurren jantzien moldeak munta
|
handia
du emakumearen psikologian, oro har. –Niretzat, amorragarria zen galtzak jaitsi eta makurtu behar izatea aurrealdea ez zikintzeko, eta, gainera, ipurmasailak bistan geratzea jantziaren atzeko partea jaso behar zelako; horra hor pudorea zergatik dagokion atzekoari hainbat emakumerentzat, eta ez aurrekoari.
|
|
2020
|
|
|
Hemen azaldutako guztiak Euskal Herriko desdemokratizazioa dakar, geroz eta baliabide publiko gutxiago erabiltzen baitira publikoaren eta, zehazki, emakumeen ongizaterako; hortaz, kapitala dutenek bakarrik lortu ahal izango dute ongizate sistematikoa, ongizate erregimen liberaletan gertatzen den moduan, eta kapitalik (bere forma ezberdinetan) ez dutenak pobreziara, bazterketara edo prekarioen klase sozial handi horren parte izatera igaroko dira, edo igaro dira jada. Horrek erakusten du, halaber, kapitalismo globalak eta demokraziaren pribatizazioak askoz eragin
|
handiagoa
dutela emakumeengan gizonengan baino, ez soilik Europan, baizik eta mundu osoan (Orozco, 2014). Zergatik?
|
|
|
Azpimarratu nahi dugu, lan ordainduan eta ez ordainduan bezala, emakumeek botere edo kapitalen bat handitzen dutenean besteren bat galtzen dutela, gizarteak duen egitura (eta joera, praktika, habitus eta marko diskurtsibo ia oro) patriarkala dela-eta. Gogoan izan soldata
|
handiagoa
duten emakumeek (bikote heterosexualetan) lan ez ordaindu gehiago egiten dutela, nomaltasun patriarkalak gizonei ematen baitie soldata handiagoa eta, beraz, lan merkatutik at, berbideratzen, dira merkatuan, desbideraturikoak?, eta arlo komunikatiboan ere berdina gertatzen da, hau da, mahairen batean emakumeak gehiengoa izan badira, orduan, elkarrizketatu eta gonbidatuen artean (nahiz eta ia beti gizonak izan) dudarik gabe dira denak gizonak.
|
|
|
«Umeek amarengandik mikrobiota bat jasotzen dute, eta horrek txantxarra sor dezake; haurdunen ahoa asko zaindu behar da. Amak txantxarra eragiten duten bakterioak kutsa diezazkioke haurrari eta, beraz, txantxarra izateko arrisku
|
handia
duen emakumea baldin bada, jakin behar du nola saihestu».
|
|
|
Adinari eta sexuari dagokienean, aipatzekoa da pobrezia larriak eragin
|
handiagoa
duela emakumeengan eta 16 urtetik beherakoengan. Emakumeei erreparatuta, kopuru hori %12ra iristen da gizonezkoen %10, 8ren parean.
|
|
2021
|
|
|
Lehen lehenik Amaiarekin mintzatu zen ortzirale gauean berarekin egonen zen ala ez jakiteko. Lan
|
handia
zuen emakumeak eta larunbatean lana zuen. Edonola ere, biharamunean, ortzirale arratsalderako geratu ziren.
|
|
|
Neurri horien berri eman dute kongresuan ere. Bularreko minbizia garatzeko arrisku
|
handiagoa
duten emakumeei mamografiak egitea lehenetsi dutela esan dute. Koloneko minbiziari dagokionez, gutunak eta testak bidaltzeari ekin diote.
|
|
|
Ahots tonu hura, ñabardura hura, partez harrituta, partez estu, ez zen ohikoa nireak baino
|
handiagoak
zituen emakume haren kasuan, eta hori, sinestadazue, asko esatea da.
|
|
|
Autoestimua inguru sozialean sostengatzen denez, gorputzen iruditegi homofoboak nabarmenago eragiten dietelako. Bere esperientziaren arabera, gizon trans heterosexualek emakumeekin erlazio afektibo sexual asegarriak izateko aukera
|
handiagoa
dute emakume trans heterosexualek gizonekin baino. Ondorioz, gizon transek ebakuntza egiteko aukera dute, baina jakinda bestela ere bizitza eta sexualitate gutxi asko bizigarria izateko aukera izango dutela (oraindik hamaika mugekin, noski); emakume transek, berriz, horren ezinetik abiatuta hartu behar izaten dute erabakia.
|
|
|
Ondorioz, esan genezake erotismoak indar
|
handia
duela emakume garaikideen poesian, eta baliteke bere indar transgresoreagatik eta sortzen duen asalduragatik izatea hain omnipresentea. Miren Agur Meabek diskrezioaren hesiaren deseraikuntzan, maitasunaren eta erotismoaren adierazpen molde ezberdinak landu ditu:
|
|
|
Beste alde batetik, asoziazioa aurkitu da endometriosiaren eta hilekoarekin erlazionatutako zenbait ezaugarriren artean. Hain zuzen ere, eritasunaren intzidentzia altuagoa ikusi da menarkia (lehen hileko) goiztiarra, hileko arteko ziklo laburragoak eta hilekoaren fluxu eta iraupen
|
handiagoa
duten emakumeen artean (9, 10). Horrek guztiak iradokitzen du hilekoarekiko esposizio luzeagoak endometriosia pairatzeko arriskua areagotzen duela (11).
|
|
|
Haurdunaldi aurretik GMI
|
handia
zuten emakumeengan pisu igoerak haien depresio sintomak areagotu zituen denboran zehar.
|
|
2022
|
|
|
Angeles Mastretta, Begi
|
handiak
dituzten emakumeak
|
|
|
Denboraren erabilerak, bateragarritasunaren sakrifizioa eta zereginen banaketa orekatu ahal izateak dakarren kostuan sakontzen du. “Espainian lana eta familia uztartu ez izanak kostu
|
handia
du emakumeentzat. Adiskidetzea doan ateratzen zaie administrazio publikoei”, dio Laura Baena elkarteko lehendakariak jakinarazpen batean.
|
|
|
Gizonetan testosterona eta estrogenoak ez ezik, emakumeetan progesterona ere murrizten dira. Aldizkarian argitaratutako ikerketa Journal of Developmental Origins of Health and Disease azaltzen duenez, kortisol maila
|
handia
duten emakumeek kortisola sortzeko unean haur gehiago erditu ohi dituzte. Ez dakigu zergatik, horri buruzko hipotesiak baino ez daude, baina zenbait ikerketak ziurtatzen dute zoritxarreko egoeren ondoren (adibidez, Kennedy presidentearen hilketa, irailaren 11ko eraso terroristak edo Diana printzesaren heriotza) nesken jaiotza areagotu egin zela. El kortisol a neur daiteke baten bidez listu analisia edo odolekoa.
|
|
|
Ni berri bat jaio zen. Lehen mesfidantza
|
handiagoa
nuen emakumeenganako. Ez ditut ezagutzen, baina nire konplizeak dira.
|
|
|
Lodifobiak eragin
|
handiagoa
du emakumeengan. Lodifobiak genero guztiei eragiten die. Hala ere, gaiari buruz berba egiteko, beharrezkoa da espazio ez mistoak sortzea, emakumeoi modu desberdin batean eragiten digu eta.
|
|
2023
|
|
|
Estres
|
handia
duten emakumeek sarritan ez dute behar bezala jaten, alkohola edo drogak kontsumitzen dituzte, ez dute behar beste lorik egiten, ariketa fisikorik ez dute egiten.
|
|
|
Zer egiten da kasu horietan? “Errekurrentzia tasa
|
handia
duten emakumeen aurrean, ohikoa da tratamendu antifungikoa agintzea, modu profilaktikoan, urtean behin baino gehiagotan. Hala ere, gaixotasuna oso ohikoa denean, zer Cándida mota den begiratzen dugu, batzuetan oso ohikoak ez diren onddoekin topo egiten dugulako eta agian ez baitute berdin erantzungo tratamenduarekin”, dio María Jesús Cancelok.
|
|
|
Alegia, bazegoen diskurtso kultural oso bat emakume beltz, marroi eta asiar kolonizatuek unibertso kolonialaren barrenean zuten posizioa argitara ekartzen zuena. Gizarte viktoriarraren begietan," Ekialdeko emakumeak, emakumeak eta ekialdetarrak ziren heinean, besteak baino bi aldiz beherago zeuden". 9 Hala eta guztiz ere, Hego Asiara eta Ekialde Hurbilera bidaiatzen zuten emakume zuriek interes
|
handia
zuten emakume haiek bisitatzeko; eta, aberatsen etxe edo jauregietako emakume gelei zenana esaten zitzaienez," zenana bisitak" esaten zitzaien halaber bisita haiei.
|
|
|
Medikuaren parteak bi zauritu larri aipatu ditu, azalpen zaileko gertaera baten ondorioz: alde batetik, buruan traumatismo
|
handia
duen emakume bat artatzen ari dira, eta bestetik, bere bulegoko leihotik erabat biluzik salto egin duen gizon bat (Lan sailburua, zehazki).
|