|
2000
|
|
|
Edozein telebistarentzat ideiak alda
|
ditzaketen
frogak aurkeztea egundoko lorpena den arren, gaurkotasun eta ikerketa erreportajeak ez dira lehentasun bat. Kazetari ikerketak telebistan dirua eta denbora eskatzen ditu gainera eta arrakasta, oso gutxitan jo daiteke ziurtzat.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ez daude beste aldera begira; hurbiletik jarraitzen dituzte Interneten bilakaera bezala aurrezten dutenen ohiturak. Ildo honetatik, aurrezki kutxek bilatzen jarraitzen dute eta oraindik ez dute etorkizunean eskain
|
ditzaketen
zerbitzuei buruzko azken hitza esan.
|
|
|
Sarrionandia bere liburuetan jasotzen dituen autoreen pertsonaien eta gaien bidez mintzatzen da, ez da joko erudito alfer bat metaliteratura hori, bere narrazioei sakontasuna, oihartzun eta iradokizunak eransteko polifonia baten erabilera baino. Haren liburuak irakurtzen dituztenek egin
|
ditzaketen
irakurketa maila infinito horietako batzuetan, beste literatur obra horien obraren oihartzunek, mezuaren aldetik nahiz estetikaren aldetik konplexutasun eta matizazio gehiago sumarazteko eta iragartzeko aukera eskaintzen diote autoreari bere lanak moldatzerakoan.
|
|
|
Modu erraz batean esateko, herritarren arteko nazio sentsibilitate desberdinakilustra
|
ditzaketen
multzo diferenteek sare polimorfikoa marrazten dute gure aurrean.Batzuek lurralde historiko bakarra islatzen duen oinarrizko multzoa baino ez duteikusten: foralistak dira horiek.
|
|
|
Nolakoa behar du izan norbanakoaren eta egitura politiko jakin baten artekoloturak? Nortasun agiri ofizialek betetzen duten funtzio soziala hartuko du hizpideLeizaola k, beti ere, atze oihal gisa identitate formalek gizarte mailan sor
|
ditzaketen
gatazkak izango dituelarik. Izan ere, beharrezkoa da kontzeptualki argiketabat egotea:
|
|
|
Era berean, utopia eta politikagintzaren arteko harremanaz zerbait esango dugu, politikagintzaren kontzepzio baten alde eginez, baina utopiaren zeregina inondik ere ukatugabe. Azkenik, aurretik burututako planteamenduen puntu ahulez, mugez eta horiekpraktikan eduki
|
ditzaketen
funtzioaz hitz eginen dugu.
|
|
|
Kategoriasemiotiko guztiek, ordea, ez dute baliagarritasun edo erabilgarritasun bera. Hori delaeta, guztiz erabilgarriak diren mailegatutako kategoria batzuen ondoan, beste batzuenerabilera oso konplexua da, beste batzuek egin
|
ditzaketen
aportazioak eskasak dira, beste batzuk beren jatorrizko formulazioan ere ez dira batere garbiak eta beste mailegubatzuk egiteak ez du berehalako interes praktikorik. Horregatik, ez dugu geure egitenCharles Sanders Peirce-ren teoria osoa.
|
|
|
hizketako irratsaioak dituen irrati mota honetan informazio saio onak egiten dira. Aurrekontu handiak eduki
|
ditzaketen
estazio hauek, etorkizunean kinka larrian egon daitezke, alde batetik, audientzien horma hilobiak agertuko direlako eta, bestetik, plataforma multimediatikoek lehia handia eragingo dutelako hedabide guztien sektorean.
|
|
|
Gaur eguneko abeltzaintzaren ikuspuntutik ez da animalia errentagarria, eta irabazien beharrak bultzatuta, desagertzear dago. Baina montxinak eremu marginalak ezin hobeto aprobetxatzen dituenez, baliagarria da beste arrazek ustia ezin
|
ditzaketen
eremuei etekina ateratzeko.
|
|
|
Hau zabalegia izan daitekeenez, teknologia berriek (batez ere Interneten oinarritutakoek) eta liburutegiek izan
|
ditzaketen
harreman orokorrak besterik ez ditugu aipatuko, aurrerago esan bezala egoera eta errealitate bakoitzak bere egokitzapen berezia behar izaten baitu.
|
|
|
Tenore horretan, legeak, gizakien makurrak aurretiaz ikusteko edo zuzentzeko dira; halako zintzotasuna, halako tolesbakotasuna erakutsi behar dute. Gaitz oro eta norbanakoek gauzatu
|
ditzaketen
abusu oro ere aurreikusi behar direlako ideia aintzat hartu behar bada ezinbestean, galdua da dena. Formalitateak amaigabe ugalduko dira, herritarrei ez zaie emango bestelakorik, babes okerra baizik eta konponketa gaitza baino okerragoa izango da.
|
|
|
Gai garrantzitsuotan gure lege proiektuen oinarri izan diren horiek azaldu beharrean gaude. Berebat, proiektu horiek onura orokor, ohitura publiko, norbanakoen bozkario eta gauza guztien oraingo egoerarekin izan
|
ditzaketen
harremanak agerian utzi beharrekoak dira.
|
|
|
Erromako juriskontsultoak, ezkontzaz mintzo zirela, behin baino gehiagotan nahasi dituzte izadiaren ordena fisikoa, gizaki bizidun orori dagokiona eta zuzenbide naturala, horrek zehatz mehatz arautzen baititu gizakiak. Sustraia du horrek, gizaki aske eta adimendunek euren antzekoekin izan
|
ditzaketen
harremanetan. Hortik jarri da zalantzan ea moralitate arrastorik ote zen ordena natural soilean.
|
|
2001
|
|
|
Esatekoak eta aldarrikatzekoak soberan ditu Selektah Kolektiboak, gure inguru gertuaren aferen karietara aldarrikapenak ahalik eta ozenkien helarazteko bidea aurkitu baitu, errima ausarten baimenaz beti ere. Gorrotoa mikroaren bidez bideratzea erdietsi dute, mezua bitarteko, gizartean topa
|
ditzaketen
arerioak zirikatuz, kontzientziak kolpatuz, ele gogorrak askatuz. Inor ez da salbu.
|
|
|
Urtero gertatzen denez, arrantzaleak kezkati ateratzen dira itsasora, bolantak eta sare pelagikoak erabiltzen dituzten beste herrialde batzuetako arrantzaleekin izan
|
ditzaketen
liskarren beldur. Nolanahi ere, azkenaldi honetan hainbat itun egin da beste herrialdeetako itsasontziekin, batez ere Frantziakoekin, eta arrantzaleen arteko hainbat istilu lazgarri eragotzi ahal izan da.
|
|
|
Honen jakitun, eta egoerak zuzenean kaltetutakoen artean leku nabarmena duenez, Euskal Editoreen Elkarteak euskal liburugintza arautzeko irizpide nagusiak biltzen dituen txostena osatu zuen iaz, eta hedabideei aurkeztu zien Durangoko Azokan bertan. Gure liburugintzaren etorkizunerako funtsezkoa den txostena, ordea, nahikoa oharkabean igaro zen egun haietako zurrunbiloaren baitan eta, halaber, arreta eskasa izan du arazoaren konponbidean ekarpen beharrezkoak egin
|
ditzaketen
gehienen aldetik.
|
|
|
Hastapenetik hona, zerbitzuak gora egin du, eta unibertsitateko ikasturte hasiera izanik, une honetan eskaera ugari dute. Etxean gela bat eskaintzen dutenak gutxiago dira, ordea, eta Isabel Ferreirak gelak eskaini
|
ditzaketen
euskaldunei dei berezia egiten die. Gela bila datozen ikasleak Nafarroa iparraldetik datoz batez ere, zonalde euskaldunetik.
|
|
|
Ikasketa unibertsitarioak, interneteko atari interaktiboak edo boluntario gisa bete
|
ditzaketen
jarduerak dira horietako batzuk.
|
|
|
Interneten Erabiltzaileen Elkarteak bost puntuko zerrenda eskaini die erabiltzaileei, seme alabek bisita
|
ditzaketen
orriak murriztuko dituen programa erosi aurretik, beren buruari plantea diezaioten.
|
|
|
Metodo industrialekin lehortu eta sufrearen konposatuekin trataturiko frutek ager dezaketen beste eragozpen bat produktu horiexen ondorioz, hain zuzen pertsona sentiberetan eragin
|
ditzaketen
erreakzio alergikoak dira.
|
|
|
Era horretan, gizakiaren osasunean telefonia mugikorreko erradiazio ez ionizatzaileek izan
|
ditzaketen
eraginen inguruko kezkari erantzuna eman eta, bide batez, alor horretan ere segurtasun neurriak ezarri nahi ditu Espainiako Gobernuak.
|
|
|
Eraikinen estalkietan oinarri estazioak eta antenak instalatzea dela eta, auzokideen komunitateetako jabe batzordeetan erabakiak hartzeko erregimena eta igorpen elektromagnetikoek eragin
|
ditzaketen
kalteei buruzko frogarik eza izan dira epaitegiek jorratu dituzten funtsezko gaiak, jabeen komunitateek telefonia mugikorraren oinarri estazioetako elementu komunen instalazioa baimentzeko hartu dituzten erabakien baliogabetasuna aldarrikatzeko unean.
|
|
|
Epaile zenbaitek dioenez, gizakiaren osasunean erradiazioek izan
|
ditzaketen
eragin kaltegarriez zalantza oinarriduna baizik ezin adieraz dezakete.
|
|
|
Egon badira, datuak ikusirik, baina nazioarteko zientzialarien komunitateak ondorioztatu du gizakiaren osasunean eta ingurunean uhin elektromagnetikoek izan
|
ditzaketen
eragin kaltegarriez ebidentzia zientifikorik ez dagoela.
|
|
|
Osasunean izan
|
ditzaketen
eraginei dagokienez, ziurtasunik ez dago.
|
|
|
Diabetikoek har
|
ditzaketen
azukrerik gabeko elikagaietan baliatzen da.
|
|
|
Ez onartu interpretazio bat baino gehiago izan
|
ditzaketen
klausula generikoegiak.
|
|
|
Osasun arazoak sor
|
ditzaketen
elikagaietako mikroorganismoek nola diharduten jakitea, kontsumitzaile garen heinean, lagungarri izango dugu horiek aurreikusteko unean, kasurik gehienetan horrelako arriskuak zeharo ezabatzeko aski izaten baita higiene eta maneiatze neurri soil soilak hartzea.
|
|
|
Eta beste kontu bat. Hemen, nagusiki, Euskaltegiek zentro eta erakunde gisaizan
|
ditzaketen
erantzukizun eta ardurez ari gara. Beste kontu bat izango da (etaukaezineko garrantzia duena) ardura horri aurre egiteak berarekin dakartzanbestelako kezka eta arazoak, antolaketa eta baldintza laboralen aldetik.
|
|
|
Komunikazio egoeraren ezaugarriak identifikatu eta garrantziaz jabetzea.Ikasleek maila honetan ez dute kontuan izaten zein den egoera komunikatiboa, eta, ondorioz, ez dute hizkera egokitzen. Bloke hauen bidez hizkeraformalaren eta informalaren ezaugarriak ezagutu, kontrastatu eta aplikatzeko aukera izango dute, hizkuntza beren inguruan topa
|
ditzaketen
egoeretan nola egokituko luketen hausnartuz. Lehenengo blokearen kasuan, diskurtsoen naturaltasuna eta arintasuna azpimarratzen zaie, eta bigarrenean, zehaztasuna eta hizkuntz formek duten garrantzia.
|
|
|
Goi mailan, jadanik edozein egoeratan xede hizkuntzaz komunikatzen erososentitzen diren ikasleak izango ditugu geure eskoletan. Maila honetan, jatorrizkohiztunaren pareko komunikazio gaitasuna lor dezaten, testuinguru ezberdinetanikasleek izan
|
ditzaketen
hutsuneak antzematen saiatu dugu. Ikasleek berekhutsuneoi errepara diezaieten lagundu diegu, eta horiek gainditzen ahaleginduko gara.
|
|
|
Azken batean, esan nahi dudana da, emakumeok, emakume euskaldunok, behintzat? ez dugula beste sortzaileek izan
|
ditzaketen
baino arazo gehiago, plazaratzeko orduan. Ez dut uste, ezta ere, abantailak ditugunik.
|
|
|
Hala ere, eurodolarrak ez daude amerikar agintari monetarioen kontrolaren menpe. Beraien mugimendua espekulazioaren arau aldatzaileen menpe dago, munduko sistema ekonomikoan izan
|
ditzaketen
ondorioetatik at. Dolarren bikoiztasunak eta giltza moneta gisa erabilitako beste edozein moneta nazional batenak ere kapital espekulatzaile baten masa sorrarazten du; eta horren izaera patologikoa egiaztatua da etengabe, merkatu monetarioetan egiten dituen ondorio desorekatzaileen bitartez.
|
|
|
Gainera, batzuetan usain batzuk bereizten badakigu ere, ez dakigu hauek taldetan nola elkar daitezkeen. Badaude bere sentikortasun handiari esker substantzia ugari usaindu, gogoratu eta bereiz
|
ditzaketen
pertsonak: maisu perfumegileak.
|
|
|
«Osasuna ere bidaiatzen du» izan zen 2000 urteko kanpainan Osasun eta Kontsumo Ministerioak herrialde «exotikoren» batera doazen bidaiarientzat aurkeztu zuen lema. 2001ean, Nazioarteko Txertaketa Zentroetarako aurre bidaiako kontsultan jarri zen arreta, bidaiariak bere oporrek osasunarentzat izan
|
ditzaketen
arriskuen berri izan zezan. Espainian 46 Nazioarteko Txertaketa Zentro daude, Munduko Osasun Erakundeak onartuak.
|
|
|
Neurri horiek batez ere produktoreari zuzenduko zaizkio, baina baita banatzaileari eta produktuaren ondoriozko arriskuak saihesteko beharrezkoa den beste edozein pertsonari ere. Aipatutako araudiak, ordea, produktu seguruak bakarrik merkaturatzeko betebehar orokorra ezartzen die ekoizleei, eta kontsumitzaileei izan
|
ditzaketen
arriskuen berri emateko behar diren neurriak hartzeko betebeharra. Produktoreak, beharrezkoa izanez gero, produktua merkatutik kendu du.
|
|
|
Eskakizunak beste elikagai industria mota batzuen antzekoak dira, eta higiene baldintzei nahiz osasungarritasunaren kontrolari eragiten diete, elikagaiak garbitu, desinfektatu eta manipulatzeko prozesuen bidez. Lokalek eta instalazioek desinfektatu, arratoi garbiketa eta intsektu garbiketa egokiak eta egokiak egin dituzte; material, makina eta gailu eraginkorrak izan dituzte prestatutako produktuak kontserbatzeko tenperaturari, hezetasun erlatiboari eta aire zirkulazio egokiari eusteko, txufa hortxata ez dadin aldatu edo ezaugarri organoleptikoak aldatu. Produktua saltzen duten langileek ere elikagaien manipulatzaileek berezko dituzten betebehar guztiak bete dituzte, hala nola, itxura garbi eta txukuna izatea; ez jatea, edatea, listu egitea, erretzea edo txiklea ez jatea; zauriak hesgailu edo apositu egokiekin estaltzea; eskuak garbitzea beharrezkoa den bakoitzean; eta hortxeletako propietateak era batera edo bestera kutsatu edo alda
|
ditzaketen
neurri guztiak. Hortxata etiketatzeko, elikagaien etiketei buruzko araudi orokorra bete behar da, eta produktuaren izena legez aurreikusitako hortxata motei egokitu behar zaie.
|
|
|
Aurrez prestatutako platerak prestatzean elikagaien infekzioak eta intoxikazioak sor
|
ditzaketen
eta arriskutsutzat jotzen diren elikagaiak manipulatzeko praktikak saihestea edo murriztea zen helburua. Berehalako intoxikazioaren aurrekaria, gizartean benetako alarma eragin zuena, “E. coli” (Escherichia coli O 157 H 7) joan den urteko urrian agertu zen Bartzelonako hainbat ikastetxetako menuetan.
|
|
|
Hala ere, kutsatzaile organiko ugari gehitzen zaizkio. Ibaietako jaiotzetan ura segurua da, baina, bere ibilguan behera egin ahala, animalien gorotzak aurkituko ditu, gaixorik egon daitezkeen edo gaixotasun arriskutsuak izan
|
ditzaketen
animalien hondakin naturalak (tuberkulosia, bruzelosia, ikatza, azaleko infekzioak, amildegiekin edo zorne poltsekin). Kutsadura hori uretan disolbatzen da eta ez da ikusten, baina gaixotasunak eragin ditzake.
|
|
|
Beraz, prozesu kantzerigenoen oinarria DNAren narriadura dela kontuan hartuta, uhin horien izaera ez ionizatzailea dela eta, badirudi ez direla patologia horien eragileak. Hala ere, txostenak dio ezen, lankidetzak ondorio biokimikoak izan baditzake, erradiazioak batera alterazioak sor
|
ditzaketen
substantziak edo fenomenoak sor ditzakeela, banaka sortu ez direnak. Ondorio biokimikoez gain, uhin elektromagnetikoek alderdi biofisiko argiak dituzte, bai eta eragin termikoa zein maiztasunetan inportatzen den ere, eragin ukaezina baitute osasunean.
|
|
|
Oro har, Aspergillus generoko espezie batzuk dira aflatoxina ekoizle bakarrak. Beraz, mikotoxinak eta, zehazki, aflatoxinak sor
|
ditzaketen
lizunak soilik izango dira interesgarriak esne industriarako. Mikotoxinak esnera irits daitezke, animaliaren elikaduragatik edo jeztean.
|
|
|
Hutsalak izango ditu barne borrokak, alferrik esango dio bere buruari" zoro neurotiko halakoa". Atzera, goizero bezalaxe, etxerako bidea hartuko du; ez lasterka, pausoan pausoan baizik, badakielako ziurtasun osoz dakielako itzalita utzi duen sukaldeko sua itzalita dagoe  la, eta ez dagoela, beraz, etxea kiskaliko den arriskurik; baina, ziurtasun osoek beren baitan gorde
|
ditzaketen
arriskuez jabeturik, gizon hori etxera itzultzen da goizero, eta goizero, eta plazer handiz, sua itzalita utzi duen egiaztatze une paregabea gozatzen du.
|
|
|
Baina, aldaketek erakar
|
ditzaketen
onurak gorpuzten diren bitartean, lantua, negar zotina eta betosko iluna nagusi dira oraindik orain. Nazioarteko terrorismoa gero eta gehiago baliatzen ari omen da Internetez bere egitasmoak burutu ahal izateko eta arazo honek ez omen du hasi baino egin.
|
|
|
XX. mendeko zenbait fisikarik beren buruari egin dizkioten galderen artean hauxe dugu: zeintzuk dira, konplexutasun biokimikoa existi dadin, naturaren konstante ezagunek izan
|
ditzaketen
balioak. Kontsidera ditzagun, adibidez, elektroiaren eta protoiaren masen arteko zatidura (b= me/ mp 1/ 1840) eta egitura meheko konstantea, hots, oinarrizko egoerako hidrogeno atomoaren elektroiaren abiaduraren eta argiaren abiaduraren arteko zatidura (a= e2/ 2e0h c, nonedelakoa elektroia ren karga den, h, Planck en konstantea, eta e0, hutseango permitibitatea). ba reagotuz gero ez lirateke egitura molekular ordenatuakegongo eta bizia ez litzateke existituko, elektroiek nukleoaren Coulomb en elkarrekintzaren eraginpeko ongi definituriko posizioak izateko modurik ez bailitzateke egongo.
|
|
|
Agian CIA oker dago bere iragarpenetan, baina globalizazioan EEBBek izan
|
ditzaketen
asmo eta interesei mozorro humanitarioa kendu diegu testu honekin. Dena den, txostenaren arabera, gaurko pentsamolde bakarraren estrategiaren aurki bat nabaria da:
|
|
2002
|
|
|
Ur Apalategi Iridinek 1997an euskaraz plazaratu zuen «Gauak eta hiriak» nobelaren itzulpena da orain Hiru argitaletxeak kaleratu duen «Las relaciones imperfectas». Xabier Makazagak gazteleratua izan den idazlan honen mamia egungo zenbait euskal gaztek izan
|
ditzaketen
sentimendu eta konportaeraren inguruan eraikia dago, umore ukiturik falta ez zaion beraien deskribapen kupidagabea egiten delarik bertan. «Las relaciones imperfectas»en agertzen diren pertsonaiarik garrantzitzuenak hiru gazte horietakoak dira.
|
|
|
Eta zer?», Arantxa Iturbek idatzi eta Mikel Valverdek marraztutako ipuin polita. Neska mutikoek izan
|
ditzaketen
konplexu guztiak uxatu nahian dabilen Elkarlanean argitaletxeko «Eta zer?» bildumak jaso duen kontakizunean, neskato bat larri dabil bere ikasgelako beste edonork baino beldur kopuru gehiago duelako. Izan ere, besteetakoren bat, armiarmekin ikara daiteke, adibidez.
|
|
|
Bion artean egina izan da, taularatzeko orduan nik zuzendu nuen arren. Gaztaro gordinean dauden neska mutilen arreta bilatzeko eskatu zitzaigun, eta hori egiten saiatu ginen, gazte horiek sexuaren inguruan izan
|
ditzaketen
eta zalantzak agerian jarriko zituen gidoia egiten.
|
|
|
S. DE ROZAS. Herritarrek bizitza publikoan parte hartuz ekar
|
ditzaketen
onurak aipatzetik abiatu behar dugu. Beste gauza bat da desobedientzia zibilak bete behar dituen baldintzak delakoa, kasu honetan, desobedientzia definitzea berau baloratzea da-eta.
|
|
|
Beraz, ezkontza bidez osatutako familia bezain babesgarria bada ere, izatezko bikoteen egoera ez da legezko matrimonioaren baliokide edo pareko." Horrela bada, hausturaren ondorioz hartutako neurri ekonomikoek eragin
|
ditzaketen
balizko liskarrak banan banan aztertzen dira, ganantzialen elkartea badenik gogoan izateke.
|
|
|
Beste proba batean, 1,5 mm-ko diametrodun orratza baliatu zuten, bideko adar eta adaxkek motxilan egin
|
ditzaketen
ziztaden antzekoak simulatzeko.
|
|
|
Bilboko Udalak bertako 6 eta 12 urte bitarteko haurrei era guztietako kiroletan hasteko aukera ematen die: labainketa, herri kirolak, tenisa, aerobicka, badmintona, hipika, surfa eta piraguismoa dira bilbotar txikiek praktika
|
ditzaketen
kiroletako batzuk, gurasoek ikastaro horiengatik 30 euro ordainduz gero.
|
|
|
Europar Batasunak arestian arautu du landarezko elikagaiek, segun eta zein urte sasoitan, zenbat nitrato eduki
|
ditzaketen
gehienez ere.
|
|
|
Espainiako Epaitegi Gorenak 1996ko otsailaren 24an emaniko epaiak dioenez, jabekide guztiek egin
|
ditzaketen
lanak dira elementu arkitektonikoen aldaketa eragiten dutenak, pisu barnean egiten baldin badira (paretak altxatu edo aldatzea, ateak ezarri edo kentzea) eta instalazioei eta zerbitzuei dagozkienak, elementu komunak kaltetzen ez badituzte (elektrizitatea, iturgintza, etab).
|
|
|
Elikagai transgenikoek eta hauen ekoizpenak ingurumenean sor
|
ditzaketen
kalteari goazkiola hauek omen dira errealitatean zein entsegu zientifikoetan funts sendoena daukatenak GEO kontrolik gabe hedatzea egozten zaie: landarezko konbentzionalek ez bezalako geneak izaki, horien aurrean abantailak izan eta lehia desorekatuan aritzeko aukera omen dute:
|
|
|
Herrialde guztiek ekoitz
|
ditzaketen
energien erabilera sustatu behar da, bide batez monopolioak suntsitzeko
|
|
|
Gerra gehigarri horrek ez du islatzen Iraken produkzioaren (egunean pare bat milioi upel, hor nonbait) galeragatiko beldurrik, petrolioa ekoizten duten gainerako lurraldeek Saudi Arabiak, zehazkiago, berak bakarrik LPE Elkartearen horniduraren %30 produzitzeaz gainera, petrolio ekoizpena ugaldu eta herrialde inportatzaileen eskakizuna asetzeko eskumen handienekoa baita har
|
ditzaketen
neurrien aurreko ikara baizik.
|
|
|
Horrenbestez, bertan kargaturiko programek egin
|
ditzaketen
eragiketa guztietarako balio dute agenda hauek.
|
|
|
dira. Hasieran hamabiarau jasotzen ziren Itun Ekonomikoaren testuan, baina 1997ko erreformarenondorioz, lau besterik ez dira geratu, nahiz eta oraindik ere nahiko anbiguoak izaneta interpretazioaren arabera esanahi desberdinak izan
|
ditzaketen
:
|
|
|
Azpiegitura planen eragina nozituko duten agenteak zehaztu eta identifikatu behar dira.Horrela, azpiegitura proiektuen garapenean parte hartzen duten edota eraginajasango duten agenteen deskribapen laburra egin daiteke: ...iaren bermea); b) izan daitezkeen erabiltzaileek prezio eta kalitateari buruzko xehetasunak ezagutu nahi dituzte; c) administrazio publikoak aurrekontu eta defizit publikoa du kezka nagusia; d) zergadunek azpiegiturak finantzatzeko izango duten zama fiskala ezagutu nahi dute; eta, azkenik, e) enplegu, ingurumen edota kokapenari loturiko arrazoiak direla medio, azpiegitura proiektuenondorioak jasan
|
ditzaketen
kolektibo eta herriak daude.
|
|
|
Egin beharreko lana handia da, ez bakarrik irakaskuntzari dagokionez, baiziketa, horrez gain, baita argitalpenetan, ikerkuntzan eta gizarteko beste eragilebatzuekin mantendu behar diren harremanetan ere. Unibertsitateen egokitze prozesu horrek ahalegin ekonomiko eta pertsonal handia eskatuko du, baina, zorionez, urtez urte gure ikasleak euskaraz ikas
|
ditzaketen
irakasgaiak gora doaz, eta azken hamarkadako joerak bere horretan segitzen badugu, urte gutxi barruemaitza onak ikusiko ditugu.
|
|
|
Badira, izan, unibertsitate horietan Natur Zientziekin loturaduten irakasleak edo ikertzaileak, baina ia beti beste unibertsitateetakoekin bateraaritzen dira horrelako lanetan. Bestalde, badira unibertsitateetatik kanpora ereNatur Zientzietan ikerketa egiten duten zentroak, Aranzadi Zientzia Elkartea kasu.Mota horretako zentroak ikerketaren atalean aztertuko ditugu, aldizka antola
|
ditzaketen
ikastaroak alde batera utzirik.
|
|
|
Zerbitzu horiek eta unibertsitateko taldeek eska
|
ditzaketen
beharrizan objektiboek (ikasleen egoitza, kultura zerbitzuak, etab.) bat etorri behar duteerabiltzaile kopuru posiblearekin eta haien helburuekin.
|
|
|
Hipotesi horiek egiaztatzeko ala baztertzeko, hizkuntza erabili behar dute. Ikasleek hori guztia egitekomotibazioa behar dute, eta nahi eta nahi ez hizkuntzaren formari erreparatu behardiote egiten dituzten hipotesi desegokien ondorioz sor
|
ditzaketen
erroreei aurreegiteko.
|
|
|
Agintarien erabakiak eta agintari politikoen portaeraetikaren ikuspuntutik justifikatzeko joera oso hedatuta dago. Beraz, ustelkeria, gizarte gatazka edo bestelako problemak adieraz
|
ditzaketen
gaiak aipatzeari edoukitzeari uko egiten zaio, edo, horrelako arazoak izan zirela ukatzea ezinezkoa denean, haien garrantzia zalantzatan jarri edo gutxiagotzen da. Horregatik, gertatzendena gertatzen dela, botere politikoaren irudia errespetatu eta gurtu behar da, etanafarra bada, askoz gehiago, jakina.
|
|
|
Norbanakoak bere esku duen ezagutzaren zati garrantzitsu bat sozialki eraikia den heinean, alegia, norbanakoaren munduaren pertzeptzioa bere ingurukoek eta bere kulturak baldintzatua eraikia den heinean, badirudi bidezkoa litzatekeela, eta beharrezkoa gainera, arreta bereziz begiratzea jatorri desberdineko beste norbanakoek izan dezaketen ezagutzari eta beste horiek esangurak sortzeko erabil
|
ditzaketen
mekanismoei.
|
|
|
Oro har, hedabideek (gure kasu konkretuan eguneroko hedabide idatziek) hizkuntzen arteko talkan har
|
ditzaketen
jarrera desberdinak kontuan izanda, honako balizko tipologia honetaz hitz egin daiteke:
|
|
|
Gidaritza kulturala korporazioen esku dago. Salbuespenak badaude, beti daude; eta oso interesgarriak dira, bertan parte hartzen dutenentzat edo produktu alternatiboak kontsumitu
|
ditzaketen
apurrentzat. Baina mundu erreala beste bat da:
|
|
|
Infobideak, ikuspuntu ekonomikotik begiratuta, ekonomiaren zabalkundea ekar dezakeen abagune moduan ikusten dira, inbertsio ziklo berriak abian jar
|
ditzaketen
gune eragile moduan, ekoizpena eralda dezakeen aparteko aukera moduan. Ikusi da, era berean, zer eragin duten infobideek gizartean bertan eta erabiltzaileengan; horretaz berba gutxixeago egin dela iruditzen zaigu.
|
|
|
Gizarte postindustrialean, ezagutza eta informazioa dira gizartean aldaketak sor
|
ditzaketen
elementu eragileak. Bihar etziko gizartean ezagutzak eta informazioak beteko dute, gizarte industrialean lanak eta kapitalak bete zuten lekua.
|
|
|
Izan ere, asko dira formula baliagarriak, nahiz eta oraindino gutxi diren funtzionatzen duten era horretako benetako hedabideak; agian komunikabideak deitu genieke horiei. Prentsa undergrounda, irrati piratak, kable bidezko telebista komunitarioa, herri edo auzo aldizkariak, plakat edo kartel politikoak, sarea bera... izan daitezke eredu demokratiko indartu
|
ditzaketen
bideak. Teknologia berriek aukera berriak ireki ditzakete estilo horretako komunikabideak ugal daitezen; baina hori, oraindino, ikusteko dago.
|
|
|
Iragarkigintzan parte hartzen duten elementuek sor
|
ditzaketen
irakurketa desberdinen arteko batzuk ikusi gura ditugu; eta, horrela, iragarki autoreen eta kanpaina diseinatzaileen helburu nagusietara hurbildu. Horrekin batera, bestalde, iragarkigileen mezu kodifikatu horiek ikusle hartzaileak zelan ulertzen dituen ezagutu gura dugu.
|
|
|
Bestalde, atzizki gramatikalak oso sakabanatuta daude, multzokatzea ia ezinezkoa da kasu askotan, morfotaktikak zuzenean eragiten die-eta. Esaterako, adberbioek har
|
ditzaketen
deklinabide kasuak ia kasuan kasuan zehaztu behar dira eta, ondorioz, ez dago azpilexiko zabaletan biltzerik. Jarraitze klaseek azpilexikoak biltzen dituztenez, haiek bideratzen dute azpilexikoak batu ahal izatea ala ez.
|
|
|
Aldagaiak, Cx eta Cy izenarekin erabili ohi direnak, zehatz daitezke korrespondentzia bikotean. Aldagaien balioak adierazteko, erregelari dagokion testuingurua zehaztu ondoren, where motako sententzia bat osatzen da, aldagaiak edo bi aldagaiek har
|
ditzaketen
balioekin. Bi aldagai direnean, korrespondentzia bi motakoa izan daiteke:
|
|
|
la n azpilexikoak, bakarrak, adizki jokatuek atzetik har
|
ditzaketen
osagai guztiak biltzen ditu.
|
|
|
Azpilexiko hauetatik sortuko dira egin motako aditzek har
|
ditzaketen
forma posible guztiak.
|
|
|
Abeltzainen sindikatuaren arabera, enpresa horiek irabaziak handitzeko, esnea ekoizten duen sektorea presionatu besterik ez dute egin nahi, “azalera handiek presioa egiten dutela prezioak jaisteko”. Erakundeak gogorarazi zuen abeltzainei ohartarazi dietela zer neurri har
|
ditzaketen
esneki industriek, eta adierazi zuen esnearen prezioak jaistea ez onartzea gomendatu zaiela, “ez dagoelako horretarako arrazoirik”. “Gaur egun, esnearen ekoizpenak ez ditu kontsumo mailak gainditzen, ez eta esne hauts soberakinik ere; beraz, ez dago arrazoirik prezioa murrizteko.
|
|
|
Termo horiek pisu handia har dezaketenez, hedapen larakoak dira horiek finkatzeko aukera egokiena. Hala ere, nahiz eta lokailu horiek 500 kilorainoko pisuak jasan
|
ditzaketen
, haien erresistentzia haien kokapenaren zehaztasunaren araberakoa da. Termo horiek pisu handia izan dezakete, eta horregatik, komeni da hedapen larakoekin finkatzea.
|
|
|
Arauaren arabera, azidulatzailetzat hartzen dira elikagai baten azidotasuna areagotzen duten substantziak; karga eragiletzat hartzen dira elikagai baten bolumena handitzen duten substantziak; estaldura eragiletzat hartzen dira elikagai baten kanpoko gainazalean aplikatzen direnak eta itxura distiratsua ematen diotenak, eta almidoi eraldatuengatik, almidoi jangarrien tratamendu kimiko baten edo gehiagoren bidez lortzen diren substantziak, tratamendu fisikoa edo entzimatikoa izan dezaketenak. Dekretuak zerrenda bat ere badu, bi funtzio izan
|
ditzaketen
substantziekin: gehigarriaren funtzioa eta funtzio fitosanitarioa.
|
|
|
Erreklamazio liburua: Saltokiak behartuak daude bezeroek eska
|
ditzaketen
erreklamazio orriak edukitzera, egoera bidegabe baten aurrean beren haserrea eta kexa adierazteko. Dokumentu horietan azaltzen dira nola bete behar diren eta nori aurkeztu behar zaizkion; normalean, jatorrizkoa administrazioko agintariei eman behar zaie.
|
|
|
Kontsumitzaileentzako babes maila handia bermatu beharrak elikagai baten kaltegarritasuna zehazteko elementu edo irizpide berriak kontuan hartzera eraman du Europako legegilea. Horretarako, kontuan hartu behar dira, elikagai jakin batzuek kontsumitzailearen osasunerako berehalako ondorioak ez ezik, kontsumitzailearentzat eta haren ondorengoentzat epe laburrean eta luzean izan
|
ditzaketen
ondorio kaltegarriak, ondorio toxiko metagarriak eta kontsumitzaile talde jakin batzuek elikagai edo elikagai kategoria batekiko izan dezaketen sentikortasuna ere. Bestalde, eta elikagai batek giza kontsumorako duen gaitasunari dagokionez, kontuan hartuko dira elikagaiak kontsumitzeko produktu gisa duen onargarritasunarekin zerikusia duten alderdiak, bai eta elikagaiak izan dezakeen narriadura, deskonposizioa edo kutsadura ere.
|
|
|
Erregistro mota horiek sortzen dituzten arazo nagusiak haien eraketaren filosofiatik bertatik eratortzen dira; hala, kasu batzuetan, fitxategiak Aldizkari Ofizialetako datuetatik hartzen dira, eta horiek datu okerrak argitara ditzakete; beste batzuetan, zorra banku zirkuitutik kanpo ordain daiteke (adibidez, letra zuzenean libratzaileari ordaintzen zaionean), edo gerta daiteke, zorra osorik ordaindu arren, erregistroan agertzen jarraitzea, nahiz eta zero pezetako zorra («zero saldoa») izan. Baina okerrena da berankorren erregistroen kudeatzaileetako inork ez duela bere gain hartzen artxibo horiek izan
|
ditzaketen
akats edo akatsen erantzukizunik. Sartzea erraza da, ez hainbeste ateratzea Hartzekodunaren hitza nahikoa da, besterik gabe, subjektu baten datuak sartzeko, aldeen iritzia kontrastatu gabe, eta eragindako pertsonari edozein eragozpen aukera ukatuz.
|
|
|
Hala ere, aseguru jakin bat eskuratzeko eta ordaintzeko arrazoia ezbehar oso zehatz batzuk estali nahi izatea da. Adibidez, etxebizitzaren sutea, garbigailuaren edo hodien ur ihesa eta bizilagunek eragin
|
ditzaketen
ezbeharrak konpontzea. Kontua da aseguratuak segurtasuna behar duela, ezbehar jakin batzuen aurrean, normalean aurrez kolpatuta, ez duela dirurik ordaindu.
|
|
|
Gizonek izan
|
ditzaketen
ernalezintasun arazoak azkar, merke eta modu pribatuan hautematen dituzte.
|
|
|
Semen espermatozoideen kontzentrazioa ezagutzeko aukera ematen duten lehen testak, FertilMARQ eta VasMARQ, dagoeneko merkaturatzen dira Espainian. Proba horiek, atzo laborategietako ordezkari batek azaldu zuenez, gizonek izan
|
ditzaketen
ernalezintasun arazoak azkar, merke eta modu pribatuan atzematen laguntzen dute. Basektomia egin zaien gizonei ere aukera ematen die zehazteko noiz izan dezaketen sexu harremanak oztoporik gabe.
|
|
|
Eta azterketa gehienak garraiobide horretan oinarritzen diren arren, gaixotasun hori autoko edo autobuseko bidaiarietan ere gertatzen da, denbora luzean ibilgetuta egoten baitira leku murriztuetan eta mugitzerik ez dagoenean. Espainiako konpainiek ez dakite, hala ere, bidaiariek ez dutela sindrome hori jasan, eta, hegaldian zehar, beren sintomei aurre egiteko egin
|
ditzaketen
ariketen berri ematen diete bidaiariei. Konpainia batzuek aholku orri bat dute ontziko aldizkarian, bidaiariari laguntzeko, eta informazio bideoak ere ematen dituzte kabinan.
|
|
|
Era berean, SEMek (tratamendu estetikoetan diharduten 600 medikuk osatzen dute), kirurgia handiko ebakuntza kirurgikorik egin gabe eta anestesia orokorra behar izan gabe, edertasun zentroek eta ile apaindegiek egun duten “intrusismoa” salatu zuen. Ildo horretatik, Lourdes Martín doktoreak adierazi zuen establezimendu horiek, askotan, mediku ekintzatzat har daitezkeen tratamenduak eskaintzen dizkietela bezeroei, eta jarduera kosmetiko hutsetatik haratago doazela, hala nola zimurren infiltrazioak eta mikropigmentazioak edo tatuajeak, eta ohartarazi zuen albo ondorioak izan
|
ditzaketen
esku hartzeak direla. Dermopigmentazioa Martinek ohartarazi du ez dela ahaztu behar, adibidez, dermopigmentazioaren kasuan, batez ere ezpainen ertzean, bekainen lerroetan edo mastektomizatutako bular aureolan tatuaje txikiak egiteko erabiltzen baita, erdiko dermisera sartzen diren pigmentu eta orratzak erabiltzen direla.
|
|
|
Azken horien gainean, elikadurak garrantzi berezia du, aldaketa horiei aurre egiteko elikagai eskakizunak oso handiak baitira eta beharrezkoa baita energia eta mantenugai ekarpen egokia ziurtatzea. Gainera, garrantzitsua da osasun arazoak edo asaldurak sor
|
ditzaketen
nutrizio gabeziak saihestea. Nutrizio defizit adierazgarriagoak Elikatze eta desorekatze premia handien ondorioz sortzen dira:
|
|
|
Azukre sinpleak dira, hesteek azkar xurgatzen dituztenak eta konplexuak, baina erraz digeritzen direnak. Oso erabilgarria da ariketa fisikoa egitean hartzea, nahiz eta batzuetan hipogluzemiak eragin
|
ditzaketen
(odolean azukre edo glukosa maila apalak), odolak luzaroan irauten badu; izan ere, intsulina mailak izugarri handitzen dira (hormona horren ondorioz, karbohidratoak zeluletan sartzen dira energia iturri gisa erabili ahal izateko, eta horrek odoleko glukosa maila murrizten du). IG ertain edo txikiko azukreak (69 baino gutxiago):
|
|
|
«Jendeak ur osasungaitza erabiltzen du edateko, janaria prestatzeko, garbitzeko eta baita beharrak betetzeko ere, eta horrek kutsatzeko eta larruazaleko gaixotasunak eta gaixotasun gastrointestinalak transmititzeko gune handiak sortzen ditu», adierazi du Fundazioak. Hala ere, familia kaltetuenak ez dira ur poluitua kontsumitzeagatik gaixotasunak jasan
|
ditzaketen
bakarrak; hirietako talde jakin batzuei eta landa eremuetako biztanleei ere eragiten die, eta kalkulatzen da hamar milioi putzuk artseniko indize handiak dituztela. Gaixotasun kardiobaskularrak, larruazaleko minbizia, birikak, giltzurruna eta maskuria eragiten dituen pozoi horrek eragina du Bangladeshen dauden 68.000 herrixketan.
|
|
|
Baldintza berrien helburua da txanpiñoien kalitate ezaugarriak definitzea, egokitu eta ontziratu ondoren. Salmenta baldintzak ezin hobeak izan daitezen, araua merkaturatzearen fase osoan aplikatu da; distantzia luzeko garraioa, iraupen jakin bateko biltegiratzea, eta haren bilakaera biologikoari eraginez aldaketak eragin
|
ditzaketen
produktuekin egindako manipulazioak, hain galkorrak ez direnak. 2003ko urtarrilaren 1etik aurrera, merkaturatzen diren txanpiñoiek osorik eta osasuntsu egon behar dute.
|
|
|
Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Erakundeak (OCU) atzo jakinarazi zuen Auzitegi Nazionaleko epai baten arabera, estatu espainolean gai horri buruz egin izan diren kalteak direla-eta, estatu espainolak kalte ordaina eman dio multijabetza erregimenaren bidez (ondasun higiezin turistikoen txandakako aprobetxamendua). OCUk ohartarazi zuen, halaber, Espainiako kontsumitzaileek jasan
|
ditzaketen
«kalteak» ere aipatu zituen; izan ere, zuzentarau hori estatuko legerian ez da ezarri, eta bi urtean kontsumo ondasun guztien bermeak ezartzen ditu, Espainian indarrean dauden sei hilabeteen ordez. José María Múgica OCEko zuzendari nagusiak atzo adierazi zuenez, erakunde horrek Espainiako Estatuaren aurka «zigor historiko» bat lortu du «zazpi kontsumitzaile horiei eragindako kalteen erantzukizuna dela eta».
|
|
|
Egun batean Eguzkitik datorren energia Lurrera garraiatzeko sistema bihur daitezkeen mikrouhinek eragin
|
ditzaketen
ondorioak esperimentatzen hasi da Aebetako Espazio Agentzia (NASA). NASAko Ames zentroko zientzialariek, Moffett Fielden (Kalifornia), alpaparekin esperimentuak hasi dituzte, eta ohiko laboreak eta erradiazio elektromagnetikoak dituzten beste batzuk alderatzen dituzte mikrouhin labean.
|
|
|
Onena kotoizko braga batekin kontaktuan egotea da, bulban arazorik ez izateko», azaldu du. Konpresek ere alergiak sor ditzakete; horregatik, ginekologo askok merkeenak gomendatzen dituzte, edo, gutxienez, perfumeak, plastikozko zerrendak edo azkura edo min larriagoak eragin
|
ditzaketen
desodoranteak baztertzen dituztenak. «Nik ez dut irizpiderik merkeenak gomendatzeko, baina egia da onenak direla errazenak, zelulosa guztiak direnak.
|
|
|
Horregatik, keinada luzea denean, hodi fluoreszentea aldatzea komeni da, energia gastu handiagoa saihesteko. Hodietako orbanak Hodi fluoreszenteek izan
|
ditzaketen
beste anomalia batzuk orbanak agertzea edo muturrak belztea dira, zahartze prozesuaren beraren ondorioz. Beste batzuetan, eraztun antzeko batzuk ikusten dira alde batean edo bietan lanpararen higaduraren edo abio desegokiaren ondorioz.
|
|
|
Testuinguru horretan, udalek, autonomiek edo azken urteetan sortu diren sozietate instrumentalen amalgamak beren kontuen araberako orekara moldatuko ez balira, zero defizitaren kalkulu osoa gal liteke. Hori dela eta, onartutako dekretuak zehatz mehatz arautzen ditu tokiko korporazioek egin
|
ditzaketen
zorraren jaulkipenak eta defizitetan izan daitezkeen baldintzak. Zehazki, bi eredu daude:
|
|
|
Bereizita edo nahasita, elikagaien hondatze prozesuak inhibitu, atzeratu edo geldiaraz
|
ditzaketen
substantziak dira.
|
|
|
Eta hipertentsio arteriala izanez gero, medikuak bakarrik kontsumitu behar da. Ahozko aurkezpen moduak eta posologia: Infusioa, desegostea, tindatzea, xarabeak eta estraktu lehorrak eta jariakorrak.Arantza albarra duten errezeten adibide batzuk: – Taupadak areagotu
|
ditzaketen
kezka, urduritasun edo desanimo iraunkorrei aurre egiteko.Zati berdinetan konbinatuko ditugu 10 g arantza albar, hobetana, pasionaria (pasiflora), ezkia eta anis izartua, nahasketa taza bidez egindako koilara urratu baten proportzioan, eta aran lehorra gehituko zaio.Bota belarra irakindako uretan, utzi ondo tapatuta infusioa 15 bat minutuz eta gero iragazi.Hilean 3 katilu hartzea komeni da. Denbora hori igaro ondoren takikardiak desagertu egin ziren eta pultsazioek ohiko erritmoa berreskuratu zuten.
|
|
|
Ondorioz, patogenorik badago, ditugu hil. Horrek esan nahi du elikagaiek izan
|
ditzaketen
arriskuen eragina baloratu dela. Hala, pH-a (azidotasun mailaren adierazle fisikoa) 4,5 baino txikiagoa denean, Clostridium botulinum ek toxina sortzea inhibitzen du, eta enterobakterio askoren hazkundea mugatzen du (Escherichia coli eta Salmonella, besteak beste), baina ez dugu galarazten Listeria monocytogenes ugaltzea.
|
|
|
Eguzkiarekiko alergiaren sintomarik ohikoenak eguzki erredura gehiegizkoak, urtikariak, larruazaleko erupzioak, lesio ekzematosoak eta dermatitis fotoalergikoak dira, zorabioekin lagunduta batzuetan. Edozein erreakzio motaren aurrean espezialistarengana jotzea gomendatzen da, eguzkitan luzaro egon ondoren, eta sendagilearengana jotzea medikamentuek eta erabilitako produktuek izan
|
ditzaketen
arriskuak. Detekzioa eta prebentzioa Erreakzio fotosalergiko bat probokazio proba batekin diagnostikatzen da, hau da, substantzia susmagarria larruazaleko eremu batean aplikatzean.
|