|
2007
|
|
|
Informatikaren bidetik, etorkizunean aplikazio interesgarriak izan
|
ditzaketen
erdieroale magnetikoekin ere badiharduzue lanean. Zer ezaugarri dituzte?
|
|
|
Izan ere, ziztatzaile izateaz gain, eltxoak gaixotasunen eroale ere izan daitezke, baina, oro har, uste den baino gutxiago. Gutxi gorabehera mila eltxotik bakarrak daramatza gaixotasunak sor
|
ditzaketen
organismoak. Hala eta guztiz, proportzioa txikia izanda ere, argi dago ziztada kopurua gutxitzeko bidea aurkituz gero, gaixotzeko aukerak ere murriztu egingo direla.
|
|
|
Bestalde, BTI enpresa bioteknologikoak munduan aitzindari diren sistema informatikoak eta teknologikoak aplikatzen ditu inplanteek sor
|
ditzaketen
hezur tentsioak balioztatzeko. Mingainaren bultzadak, murtxikatzeko era desegokiak, tentsioak eta beste zenbait faktorek presioa eragin dute hortz inplanteetan.
|
|
|
Gehienetan, nahikoa da elikagaiak ondo egitea, izan
|
ditzaketen
patogenoak suntsitzeko. Artxibokoa
|
|
|
Fitoesteroletan aberatsa den produktu bat aztertu dugunean esaterako, margarina, ikusi dugu produktu hori bera fitoesterol oxidotan ere aberatsa dela. Beraz, nahiz eta ez dakigun ezer asko horiek eragin
|
ditzaketen
efektu toxikoen inguruan, eta nahiz eta, segur aski, organismoak kolesterol oxidoak baino askoz gutxiago absorbatzen dituen, merezi du kontuan hartzea eta kontrolatzea. Nire ustez, oraindik ere lan handia dago egiteko arlo horretan.
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, immunologia sistema aktibatzea kaltegarria izan daiteke infekzioarentzat. Merck farmazia konpainia handiaren txertoarekin, esaterako, hori gertatu zen, baina, behintzat, saiakuntza hark balio izan du ikusteko zer kalte egin
|
ditzaketen
txertoen saiakuntzek, eta ikasgai batzuk ateratzeko.
|
|
|
Beste helburu batekin egiten hasi bazen ere, zementuaren industria aitzindaria izan zen berrerabiltze horretan. Eta, orain, ahalegin berezia egiten ari dira beste hondakin batzuek zer erabilera izan
|
ditzaketen
jakiteko, berentzat abantailak izateaz gainera ingurumena zaintzen lagunduko luketelako.
|
|
|
Zentral eolikoek, berriz, haizearen energia elektrizitate bihurtzen dute aerosorgailuen bidez. Zentral horien ingurumen eragina, batez ere, dorre eolikoak ekoizteko mineralen erauzketari eta funtzionamenduan okupatzen duten lurzoru zabalari dagokie. Inguruko hegaztietan sor
|
ditzaketen
kalteak ere kontuan izatekoak dira.
|
|
|
Muskuilu hermafroditen ezohiko kopuru hark eta haien gametoen garapenean topatutako asalduek abiarazi zuten DERBIUR proiektua, eta 2008ko abenduan amaituko da. Ikerketa horren helburua da Urdaibain balizko disruptore endokrinorik ba ote den definitzea, eta substantzia horiek molusku bibalbioetan (muskuiluetan, ostretan...) eta arrainetan sor
|
ditzaketen
aldaketak aztertzea.
|
|
|
Proposamen, kode eta txosten horien atzean, urtetako lana dago. Hain zuzen, nanoteknologia garatzen joan den heinean, azterketa gehiago eta sakonagoak egin dituzte nanopartikulek sor
|
ditzaketen
ondorio kaltegarriak aztertzeko. Azken helburua segurtasuna bermatzea da.
|
|
|
Nanopartikulek osasunean eta ingurumenean eragin
|
ditzaketen
kalteak aztertzen ari badira ere, ukaezina da nanoteknologiak onurak ere ekartzea espero dutela, bi arloetan.
|
|
|
Characteristics and trends. pages 17, 2001 Artikulu honetan, sistema barneratuei buruzko analisi bat egiten da: horien ezaugarriak deskribatu, eta gaur egunean nahiz etorkizunean izan
|
ditzaketen
garrantziaz eta aplikagarritasunaz hitz egiten da.
|
|
|
dirua. Egoera hobetzeko egin
|
ditzaketen
lanak administrazioak bere gain har ditzakeen baino garestiagoak dira batzuetan. Aiako Harria parke naturalean, beste diru iturri bat lortu zuten lagungarriak izan zitezkeen hobekuntzak probatzeko:
|
|
|
gainerakoek materia organikoa bereganatu, eta materia organikoz eratutako konposatuak kanporatzen dituzte hondakin gisa. Deskonposatzaileek, aldiz, landareek xurga
|
ditzaketen
ioi ez organikoak kanporatzen dituzte hondakin gisa. Hala, hondakinak uretatik behin betiko kentzeko urratsa ematen dute landareek.
|
|
|
protozooak, bakterioz elikatzen baitira. Gainera, horiek kanporatzen dituzten hondakinak ere landareek erabil
|
ditzaketen
konposatu nitrogenodunak eta fosforodunak dira.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, agerian gelditu da oso zaila dela batzuetan aurreikustea zer ondorio izan
|
ditzaketen
berrikuntzek. Oro har, inkestei erantzun zieten herritarren% 41,5ek uste du zientziak eta teknologiak ekartzen dituzten onurak kalteak baino handiagoak direla.
|
|
|
Metamaterialek izan
|
ditzaketen
aplikazioen artetik, superlente esaten zaiona ari da sortzen interes handiena. Izan ere, lentearen difrakzio mugatik gaindiko bereizmena lor daiteke haren bidez.
|
|
|
Aspaldiko usteak alda
|
ditzaketen
sagukumeak
|
|
|
Eskala horretan, interferentzia txikiena enbarazu handia izan daiteke, eta bibrazioek, erradiazio elektromagnetikoak eta abarrek izugarrizko eragina dute. da horrelako ikerketak egiteko eraikin bat eraiki balitz leku ahalik eta apartekoenean eraikiko luketela, interferentziak sor
|
ditzaketen
iturrietatik ahalik eta urrutien.
|
|
|
Hidrogelek minbiziaren aurkako borrokan ekar
|
ditzaketen
aukerak ez dira hemen amaitzen. Hainbat neurketaren bidez jakin ahal izan da azido folikoz inguratutako materialek minbizi zelularen barnean aurkitzen duten pH-a (5,5) ehun osasuntsuekiko ezberdina dela (7,4).
|
|
|
Erradiazio kosmikoak estaltzen baditu materia ilunak nahiz neutrinoek izan
|
ditzaketen
elkarrekintzak, eta helburua baldin bada elkarrekintzok ikertzea, konponbide bakarra dute zientzialariek: erradiazio kosmikoaren eraginpetik babestea.
|
|
2010
|
|
|
Neiker Tecnaliako Bioteknologia Sailean, berriz, beste bide batzuetatik bideratu dituzte ikerketak. Hazkuntza eta banaketa prozesuak hobetzen saiatu ordez, alga espezieak eta anduiak aukeratzen dihardute, erabilera jakin baterako emaitza onenak eman
|
ditzaketen
horien bila.
|
|
|
Neuroirudigintza teknikak garatu direnetik, dena den, asko ugaritu dira eta egin dute aurrera ikerketek. Azkeneko urteetan plazebo motei, atzean dauden mekanismoei eta izan
|
ditzaketen
aplikazio medikoei buruz egin diren aurkikuntza guztiek sinesgarritasuna eman diote ordura arte umezurtz egon den fenomenoari. Hala dio Maj Britt Niemi Suitzako Teknologia Institutu Federaleko ikertzaileak eta immunitate sistemari buruz aipatutako esperimentuetako egileetako batek Scientific American aldizkarian.
|
|
|
Orain, Gassonek beste pauso bat eman du, eta txipa birus batekin infektatu du; ondorioz, sistema osoa blokeatu egin da. Gassonen esanean, neure inplantea birus informatiko batekin infektatuta, agerian utzi dut zenbateraino ari diren aurreratzen teknologia horiek eta zer arazo ekar
|
ditzaketen
etorkizunean.
|
|
|
Naturaren kontserbazioan ari diren gehienek esaten dute ekosistema hauek oso andeatuta edo antropizatuta daudela. Eta, horrexegatik, bertako espezieek sor
|
ditzaketen
arazoek kezkatuta, ekosistema hauek ezabatzen saiatzen dira, ahal dela leku bakoitzeko jatorrizko ekosistema berreskuratzen.
|
|
|
Edozeinek erabil dezake. Demagun politikari batek eztabaida bat antolatu behar duela nanoteknologiaren aplikazioek izan
|
ditzaketen
onura eta arriskuei buruz. Matrizea oso baliagarria izango zaio eztabaida egituratzeko, interes desberdina duten taldeek (ikertzaileak, industria, osasunean adituak, legegileak, kontsumitzaileak) topo egin dezaten, eta kontu horietaz modu interaktiboan eztabaidatzeko aukera izan dezaten.
|
|
2011
|
|
|
Bereziki, frutek, barazkiek eta zerealek izan
|
ditzaketen
pestiziden arrastoek, haragietan antibiotikoen edo hormonen hondakinek, klonatutako animaliek, eta kutsatzaileek kezkatzen dituzte europarrak. Inkesta egin zen garaian, 2010eko udaberrian, gutxiengo batek esan zuen elikagaiek izan zitzaketen bakterioek kezka sortzen ziotela.
|
|
|
Baina poliki poliki, edozein teknologiarekin gertatzen den bezala, horietako gutxi batzuk gailenduz joaten dira, eta ikerketa mundutik merkaturako jauzia egiten. Eta gaur egun salgai daude gauza benetan harrigarriak egin
|
ditzaketen
inprimagailuak: 0,1 mm-ko bereizmena izan dezakete bertikalean, eta inprimagailu normalek adinakoa XY planoan; pieza oso konplexuak egin ditzakete (erlojuak eta linternak adibidez!), eta, gainera, koloretan...
|
|
|
Estrategia hau 2009ko apirilean argitaratu zuen Kontsumo eta Osasun Ministerioak, Medikamentuen eta Osasun Produktuen Agentzia Espainiarraren laguntzarekin. Sektore guztien arteko lankidetzan oinarritzen den estrategia horren helburu nagusia da medikamentu faltsuak kontsumi
|
ditzaketen
pazienteen osasuna babestea.
|
|
|
Azken urteotan, teknologia biologiko berritzaileen garapena bultzatu da, metalez kutsaturiko lurzoruak merke erremediatu ahal izateko. Esaterako, 80ko hamarkadan lurzoru kutsatuetako metalak erauz
|
ditzaketen
landareak erabiltzeko aukera proposatu zen. Ingurunetik kutsatzaileak kendu edo indargabetzeko landareak erabiltzeari fitorremediatze deritzo.
|
|
2012
|
|
|
Adibideetan ikusi dugun bezala, kontrol biologikorako erabili diren espezie asko inbaditzaile bihurtu dira, eta konpondu nahi zen arazoa baino are kalte handiagoak ekarri dituzte. Alde batetik, nahiko zaila iruditzen zait aurresatea (bat aipatzearren) elefanteek nolako eraginak izan
|
ditzaketen
ekosistema berri bateko landaredian. Eta, bestetik, modu kontrolatuan egitea proposatzen den arren... nola egiten da hori ez dezagun ahaztu milaka kilometro karratuko eremuetan?
|
|
|
Nerea Lertxundi EHUko irakaslea eta neuropsikologoa konposatu organokloratuek haurraren garapen neuropsikologikoan izan
|
ditzaketen
eraginen gainean ari da tesia prestatzen INMA proiektuaren barnean, eta dagoeneko konposatu horien eraginaren ondorioak ikusi ditu: gaur egun dauzkagun kantitateak ez dira izugarriak, hori garbi utzi behar dugu; baina gure emaitzen arabera, eragin negatiboak ikus daitezke haurren garapen kognitibo nahiz psikomotorrean.
|
|
|
Kopuru hori Euskal Herriko espezie guztien ordezkari aproposa izan daitekeela uste dugu, adierazi du Xabier Rubio Aranzadi Zientzia Elkarteko herpetologoak. Ikerketa ekotoxikologikoen lehen emaitzen arabera, fabrikatzaileek aholkatzen dituzten dosiak orain arte ikertutako anfibio espezie europarrek jasan
|
ditzaketen
kontzentrazioen gainetik daude. Ikusi dute, orobat, dosi hilgarrien azpitik dauden kontzentrazioek anfibioen biologiari eta portaerari eragin diezaieketela epe luzera, eta geroko biziraupena baldintzatu.
|
|
|
Gainazalean irudiak proiekta
|
ditzaketen
ukipen lenteak sortu dituzte
|
|
|
Washingtongo Unibertsitateko eta Finlandiako Aalto Unibertsitateko ikertzaile talde batek gainazalean irudiak proiekta
|
ditzaketen
ukipen lenteen prototipoak sortu dituzte. Oraingoz, pixel bakarra du gailuak, baina, ikertzaileek adierazi dutenez, nahikoa da funtzionatzen duela frogatzeko.
|
|
|
Washingtongo Unibertsitateko eta Finlandiako Aalto Unibertsitateko ikertzaile talde batek gainazalean irudiak proiekta
|
ditzaketen
ukipen lenteen prototipoak sortu dituzte. Oraingoz, pixel bakarra du gailuak, baina, ikertzaileek adierazi dutenez, nahikoa da funtzionatzen duela frogatzeko.
|
|
2013
|
|
|
Substantzia kutsatzaileen artean, elementu metalikoak (itsasadarretan traza edo azpitraza mailan agertzen direnak) bereziki garrantzitsuak dira, iraunkortasunagatik eta bizidunengan izan
|
ditzaketen
eragin toxikoengatik batez ere. ARG.:
|
|
2014
|
|
|
Alabaina, Osasunaren Mundu Erakundeak berak 2013ko uztailean ohartarazi zuenez," nikotina emateko gailu elektronikoen segurtasuna ez dago zientifikoki frogatuta. Erabiltzaileen osasunean izan
|
ditzaketen
arriskua zehaztu gabe dago oraindik. Are gehiago, proba zientifikoek erakutsi dute produktua oso aldakorra dela ematen duen nikotinaren eta beste gai kimikoen kantitatean, eta kontsumitzaileek ez dutela aukerarik jakiteko zehazki zer ematen duen erosi duen produktuak".
|
|
|
astrofisikariek badakite ikusten dutena dagoenaren zati bat baino ez dela. Materiaren egoerekin eta sistemekin antzekoa gertatzen da, eta nik ezagutzen ez ditugun horiek esploratu nahi ditut, zer ezaugarri izan
|
ditzaketen
asmatu eta jakin nola iritsi haiengana.
|
|
|
Hala bada, ikerketa honen emaitzek erakutsi dutenez, gorputzaren tamainarekiko aho zabalera handia izateak ez du zertan mugatu harrapakariaren/ harrapakinaren tamaina eta biomasa erratioaren banaketa. Horren arabera, harrapakariek eskuragarri duten tamaina tarte osoko harrapakinak harrapatzen dituzte, tamaina txikienak barne, eta, handitu ahala, harrapakin handiagoak gehitzen dituzte beren dietara, harrapa
|
ditzaketen
heinean betiere. Hortaz, ikusi da dietaren konposizioan gainjartze maila handia dagoela, baita neurri ezberdineko arrainen artean ere.
|
|
2015
|
|
|
Horren adibide dira ZigBee, Z Wave eta EnOcean. Badaude, bestalde, argindar kableak eta irrati seinaleak, biak, erabil
|
ditzaketen
sistemak; Insteon, adibidez. Eta baita argindar kableak, kableatu propioa, irrati seinaleak, infragorriak eta Ethernet sarea ere erabil ditzakeen batzuk ere; KNX, adibidez.
|
|
|
Gizakiaren aspaldiko lagunak dira pubis zorriak, eta, mundu osoan aurki ditzakegun arren, lotsarazten gaituen gaitza da. Harreman sexualen bidez transmititzen den bizkarroi hori diagnostikatzeak, ordea, aukera ematen du ondorio larriagoak eragin
|
ditzaketen
sexu transmisiozko beste gaixotasun batzuk baztertzeko.
|
|
|
Baina, komunikazio digitalak errazago atzematen eta eteten dira. Hala, hainbat gobernuk murriztu egiten dituzte beren herritarrek erabili edo bisita
|
ditzaketen
zerbitzuak eta webguneak, edo zigortu egiten dute jendea sarean esandakoengatik. Horrez gain, azkenaldian ikusten ari gara gobernuek, segurtasunaren aitzakian, sarea erabiltzen dutela herritarrak espiatzeko, Snowdenen filtrazioek edo Hacking Teamen hackeaketek erakutsi dutenez.
|
|
2017
|
|
|
Egia esan, denek. Ezin ukatuzkoa da webguneek ezin dituztela egin aplikazioek egin
|
ditzaketen
zenbait gauza, eta horregatik izan dute arrakasta, nahiz eta sistema eragile nagusietako bakoitzarentzat bertsio bat egin beharra dagoen. Edonola ere, aplikazioez gainera, webgunea ere egin beharra dago, ordenagailutik sartzen den jendearentzat.
|
|
|
Backgroundean edo atzealdean exekutatzen diren Javascript kode zatiak dira. Egin
|
ditzaketen
gauzetako bat da, adibidez, Interneteko konexioa daukagunean gure webguneak behar dituen datuak jaitsi eta lokalean gordetzea. Horrela, webguneak, Interneteko konexiorik ez duenean ere, izango balu bezala funtziona dezake, hau da, offline ere ibiltzea ahalbidetuko lioke.
|
|
|
Ohikoa da hainbat aldaketa egotea, gizaki guztion material genetikoa ez baita guztiz berdina; gainera, aldaketa gehienek ez dute oztopatzen genearen funtzioa. Baina gaixoaren eta haren gurasoen exoma konparatuta, ondoriozta daiteke zein aldaketa jaso dituen gurasoengandik eta zein diren berriak, eta haietatik zeinek izan
|
ditzaketen
eragin kaltegarriak genearen funtzioan.
|
|
|
Oraindik ere lan handia geratzen da egiteko giza jarduerak hautemateko sistemetan, baina merezi duelakoan gaude, ekar
|
ditzaketen
onurak handiak izan bailitezke. Pertsonen bizi kalitatean hobekuntza nabarmenak lortzeko bide baten aurrean egon gintezke, eta hori aprobetxatu beharrean gaude.
|
|
2018
|
|
|
Beste alde batetik, inoiz defekturik izan ez dela baieztatzeak ere informazio asko ematen digu unibertso gaztearen inguruan, defektuak badirela iragartzen duten eredu guztiak baztertu baikenituzke. Zalantza izpirik gabe, defektuen fisika eta haiek eragin
|
ditzaketen
fenomenoak ulertzeak asko lagun dezake unibertsoaren garapenari lotutako eredurik egokiena eraikitzen.
|
|
|
Edonola ere, tesiaren helburu nagusia izan da CMBan sokek sor
|
ditzaketen
anisotropiak ahalik eta zehaztasun handienarekin lortzea. Horretarako, xehetasunez aztertu dira soken mugimenduek eragiten dituzten perturbazioak, haiek sortzen baitute kalkulatu nahi dugun aztarna astronomikoa.
|
|
|
Era berean, zeluletako ROS iturri nagusia mitokondria da, mitokondrietako arnas kateak, hain zuzen ere. Arnas kate horietatik hurbil mitokondrietako DNA badago, ROS horiek DNAn eragin
|
ditzaketen
kalteak askoz ere bortitzagoak dira beste biomolekuletan eragin ditzaketenak baino. Eta DNAn gertatzen diren kalte horiek mutazioak dira askotan.
|
|
2019
|
|
|
Irudi hauetan, LIGOren uhin grabitazionalen bi detektagailuak ikus daitezke; 4 km-ko luzerako besoak dituzte. Bi kopia berdin eraiki ziren, bata Luisianan eta bestea Washingtonen, tokiko efektuek sor
|
ditzaketen
sasiseinaleak baztertzeko. ARG.:
|
|
2020
|
|
|
Mikroplastikoek epitelioan bertan geruza bat sortzen dute, eta elikagaiak ez dira ondo asimilatzen. Uste dut, oraingoz, ez gaudela gizakiontzat larriak diren kontzentrazioetan, baina ez dakigu zer ondorio izan
|
ditzaketen
epe luzean. Eragina izateko aukera erreala da.
|
|
|
Oro har, kutsatzaile jakin batek izan dezakeen kontzentrazio altuak baino kezka handiagoa sortzen du kutsatzaileen edo kutsatzaile nahasteen eraginpean modu kroniko batean egoteak. Gizakietan egindako ikerketen datuak ezin dira beti beste izaki bizidunetara estrapolatu, eta ikerketa ekotoxikologiko gehiagoren premia dago, botikek naturan zer kalte eragin
|
ditzaketen
aztertzeko [2,3].
|
|
|
Ikerketa gutxi egin dira medikamentuen hondakinek gizakiongan sor
|
ditzaketen
kalteen inguruan. Kutsatze bideak, batez ere, ur, barazki, tuberkulu, haragi, arrain eta esnekien kontsumoarekin erlazionatuta daude.
|
|
|
Hain tamaina txikia dutenez, airean egon daitezkeen nanoegiturak giza gorputzean sartu (birikien edo azalaren bidez, batez ere) edota ingurumenean heda daitezke (lurzoru edo uraren bitartez, bereziki). Hori dela eta, ikerkuntza asko egiten ari da gai honen inguruan, gizaki, animali eta landareengan nanomaterialek epe labur eta luzera izan
|
ditzaketen
eraginak aurreikusi eta ulertzeko asmoz. Aipagarria da, halaber, hainbat ikerketa zentrok eta erakundek Europako Batzordeak, esaterako lantalde bereziak dituztela nanoteknologiaren arriskuak ikertu eta, segurtasuna ziurtatzeko, horri buruzko lege egokiak ezartzeko.
|
|
|
Horrenbestez, zaila izango da eraginari buruzko datu errealak izatea. Elkarteen ohartarazpenek balio dezatela arreta jarri eta neurriak hartzeko, LGTBIQ kolektiboko pertsonek jasan
|
ditzaketen
ondorio kaltegarriak leuntzeko helburuz.
|