|
2000
|
|
|
\ Biolentzia. Agresibitaterako joera berezia dutenengan eragin
|
dezake
zenbait kasutan. Orokorrean agresibitatea apaltzen du gehiago, eragin baino.
|
|
|
Irrati lokalek molde edo izaera desberdinak eduki
|
ditzakete
zenbait faktoreren arabera; horrela, gure herrialdeetan bi faktore nagusi hartu behar ditugu aintzakotzat: hizkuntza (irrati estazio elebakarrak eta elebidunak) eta izaera (komertzial edo pribatuak, munizipal edo publikoak eta libre edo komunitarioak).
|
|
2001
|
|
|
Eta Errealismoaz hitz egin nahi badugu laugarren nobela honek eduki ditzakeen arriskuak aipatzeko da. Izan ere, nobela honetaz 1995eko elkarrizketa batean egileak berak esandakoek nolabaiteko" igurikimen" errealistak sor
|
baititzake
zenbait irakurlerengan7.
|
|
|
Ez dira, haatik, arrotzak bakarrik izan. Hor daude, euskaldunen artean, izenda ez
|
ditzakedan
zenbait, ene ibilera okerren berri ongi zekien Urkixo zena eta, azkenak aurren direla, hainbeste bider esku laguntzailea gorde duen Fausto Arozena.
|
|
|
Besteren mandatuz, Arantzazuko batzar aurretik, harako lanak prestatu genituenok aski moduz eta neurriz mintzatu ginen, batasun bidean jar
|
gintzaketen
zenbait errepide nagusi erakusteko ustetan edo: hori ikusi nahi duenak Aita Villasantek iaz argitara zuen liburuxkan ikus dezake10.
|
|
|
Zure arrazoibide horrek, ordea, eta begira nolako makurkeriak asma
|
litzakeen
zenbait lanbidetan luzaroan aritzeak (teknikoak eta zientifikoak, bidenabar, ez dira gauza bera, zuk besterik uste izan arren: horixe bakarrik behar genuke!), aspaldiko hura dakarkit gogora:
|
|
|
Iraultza kuantikoa sortarazi zuen eragile erabakigarria gorputz berotuen erradiazioa ren neurketa esperimentala izan zen, garai hartako teoriez baliaturik esperimentu haren berri emateko modurik ez baitzegoen. Halaber, gaur egun oinarrizko ideiak alda
|
litzaketen
zenbait esperimentu ulergaitz baditugu, hala nola Greisen Zatsepin Kuzminlimitearen gaineko energia duten izpi kosmikoen aurkikuntza nahiz urrutiko iturri astronomikoetatik jasotako energia altuko fotoien detekzioa, biak gaur eguneko teorien arabera ezinezkoak direlarik. Era horretako esperimentuen azalpena erlatibitatearen teoria orokorraren baitango espazio denbora delakoaren kuantizazioan omen datza, zenbait zientzialariren iritziz, baina grabitazio kuantikoari buruz garatzen ari diren eta garatzear dauden ideiak frogatu ahal izateko esperimentu berriak burutu behar dira.
|
|
2002
|
|
|
500 biztanletik beherako herriak neurketatik kanpo utzi dituzue. Horrek azaldu
|
dezake
zenbait tokitako beherakada edo diren datu bitxiak. Izan ere, herri txiki erdaldunetan euskaldunak %5etik behera direnetan alegia, euskararik ez dela egiten kontatzen duzue, baina 500 biztanletik beherakoak baztertzean gune euskaldunenetako herri oso euskaldunak ere ezabatzen dira.
|
|
|
Poesiak edo antzerkiak ez dute hainbesteko prestigiorik; baina bai nolabaiteko errespetuzko estatus berezia. Gainera, poesia malguagoa da, beste formatuekin ere azaltzen da kalean, harreman zuzenagoak izan
|
ditzazke
zenbaitetan jendearekin, nahiz eta hori ez islatu beti salmentetan. Poesia idazten hasten dena narraziora pasatzen denean, nolabaiteko heldutasun prozesua osatu duela pentsatu ohi da eta ez nago horrekin ados.
|
|
|
Esan behar da ez dugula uste bat bateko irakurketa ozena guztiz baztertubehar denik, baina prestatutako irakurketari askoz etekin gehiago atera dakiokeelaargi daukagu. Ondoren zerrendatuko ditugu gure ustez prestatutako irakurketaozenak eskain
|
liezazkigukeen
zenbait onura:
|
|
|
Fase honetan ez diogu idaztea proposatzen eta gehienetan azpitrebetasunakjorratzen ditugu, edo gero erabil
|
ditzakeen
zenbait adibide eta baliabide eskaini.
|
|
|
Hedabideek kapitalismoaren goraipamena egin eta langile klaseen subordinazioa bermatzen dutela esan ohi dute marxistek; kapitalismoaren dominazioa eta langileriaren menpekotasuna baino ez dute bilatzen hedabideek, horien ustez. Ikus
|
ditzagun
zenbait autoreren iritzia testuinguru honetan:
|
|
|
Baiña, giza-gauzak erorkorrak eta auskorrak diran ezkero, maite ditzagun eta
|
gaitzaten
zenbait gizon billatu bearr. Onginaia ta maitasarrea kenduta, biziak bere atsegin guzia galtzen du ta.
|
|
|
Arauaren arabera, azidulatzailetzat hartzen dira elikagai baten azidotasuna areagotzen duten substantziak; karga eragiletzat hartzen dira elikagai baten bolumena handitzen duten substantziak; estaldura eragiletzat hartzen dira elikagai baten kanpoko gainazalean aplikatzen direnak eta itxura distiratsua ematen diotenak, eta almidoi eraldatutzat, besteak beste, almidoi jangarrien tratamendu kimiko baten edo gehiagoren bidez lortzen diren eta tratamendu fisikoa edo entzimatikoa izan dezaketen substantziak. Errege Dekretu berriak funtzio bikoitza izan
|
dezaketen
zenbait substantzia biltzen ditu: gehigarriaren funtzioa eta funtzio fitosanitarioa.
|
|
|
Orain arte, produktu hori baztertu egiten zen gazta egiteko prozesuan. Baina duela hilabete batzuk, ikertzaile holandarrek jakin zuten minaren lasaigarri gisa eta agente kimioprebentibo gisa joka
|
zezaketen
zenbait proteina zituela, kontzentrazio oso baxuan bazeuden ere. Granadako taldea proteinak aldatu gabe zatikatzeko metodo eraginkor baten bila dabil.
|
|
|
Errentatzaileak eta errentariak alokairu kontratua buka
|
dezakete
zenbait faktore objektibo gertatzen badira. Adibidez, higiezinaren jabea kontratua bukatutzat emateko moduan dago, maizterrak kasu hauetakoren bat badu:
|
|
|
Bija estraktuarekiko alergia kasu bakan batzuk baino ez dira deskribatu; aitzitik, aspalditik planteatu da hipotesia: beta karotenoak, edo hobeto esanda, hori duten elikagaiek, eragin babeslea izan
|
dezakete
zenbait minbizi motaren aurrean. Klorofilak eta klorofilinak (E eta E) landare fotosintetikoetan dauden pigmentu berdeak dira, alga eta bakterio fotosintetikoak barne.
|
|
|
Ezetz ez nuke esango nik. Azter
|
ditzagun
zenbait datu. Euskal Herriko Unibertsitateko plaza elebidunetan 1.020 irakasle daude egun —irakasle euskaldunak gehiago dira jakina, denek ez dute-eta euskaraz irakasten— ikasturtean 11.576 ikasle matrikulatu ziren euskaraz eskaintzen ziren irakasgaietakoren batean —hemen ere euskaldunak gehiago dira, denek ez dute-eta euskaraz ikastea hautatzen— Irakasle ikasle multzo hau aise erka daiteke inguruko zein etxeko beste unibertsitate batzuekin.
|
|
|
Proiektuaren eskala handiak, horren xehetasun ugari behar baita kontuan eta gogoan hartu, Benthamen jenio berezia agerrarazi zuen. Guztia ikusten duen Ikuskapen Etxea, egiaz gutxik ikusi zuten eraikuntza, harrigarriro ezaguna da halere, eta eragin iraunkorra izan du3 Agian Benthamen sormenaren ondarea antzeman
|
genezake
zenbait asmakuntza modernotan; segurtasun kameretan esaterako, eguneko hogeita lau orduetan zaintza eskaintzen dutenak, halaber hizkuntza laborategian, horietan" elkarrizketa hodien" sistemaren aldaera batek —Benthamek horren bidez lotu nahi zituen zeldak ikuskariaren etxearekin— irakasle bati talde bateko edozein ikasleri entzuteko aukera ematen baitio, edozein unetan eta ika...
|
|
2003
|
|
|
Horietako 20 bat herritan bi zerrenda besterik ez dira izango, bata PPrena eta bestea ohikoa den zerrenda independentea, sarritan ezker abertzaleari lotua. Beraz, zerrenda hauetako batzuk legez kanpo geratuz gero, PP litzakete zerrenda bakarra eta, teorian, boto gutxirekin ere alkatetza atera
|
dezake
zenbait udalerritan.
|
|
|
373+ 64+ 31 ez da 513, irakurle azkarra jabetu denez; kontuan izan
|
beza
zenbaitek ez zutela fitxa behar bezala betetzen eta, edozein kasutan, zenbaki horri antolatzaileak gehitu behar zaizkiola.
|
|
|
Areago, pentsatzen dut euskarari buruzko planteiamendu erradikal batzuk euskararenganako errefuxaketa sor dezake; gutxienez, euskara ideia politikoetatik aparte gorde beharra dagoela esango nuke. Diodan hori Nafarroan frogatu egin da eta horrek sor
|
lezake
zenbait jende euskararen munduan integratu gabe geratzea113.
|
|
|
Erosi nahi den berotegi eredua edo mota aukeratu aurretik, komeni da argi izatea zer material nahi den egiturarako. Hona hemen egitura hori aukeratzen lagun
|
dezaketen
zenbait ohar: –Aluminioa.
|
|
|
Errektoreen batzarrak uste du legeria berriak sortutako itxaropenak “proben erregulazio eskasak” zapuztu dituela, “segurtasun juridikorik eza sortzen baitu”. Gainera, uste du “jakintza arlo berean espezialitate oso desberdinak egoteak eragotzi egin
|
dezakeela
zenbait kasutan unibertsitateek irakasle egokiak aukeratzea”. Era berean, unibertsitate zentroek adierazten dute sistema “oso garestia eta ez eraginkorra” dela eta “erabat neurrigabea” lortu beharreko emaitzari dagokionez.
|
|
|
Aipatu adibidearen inguruan, ezin ahantz daiteke ekitate naturalaren beste printzipio batek ere alabei semeekin batera oinordeko izateko aukera kentzen ziela, baina horrekin ez zitzaien kalterik egiten alabei, oinordeko izateko eskubidearen ordez, legeak ezkonsaria ematen zielako; hori ez zuzena izan beharrean, guztiz naturaltzat hartzen zen, ezkonsari horren bitartez nebei utzitako abantailen modukoak aurkitu ahal zituztelako alabek euren familia berrian. Guk ere antzeko eskubideak ikus
|
ditzakegu
zenbait probintziatan; halakoetan, alabek ezkonsaria jasotzen dute gurasoengandik, eta horrekin, haien ondasunen gaineko eskubideei uko egiten diete, are gehiago, ab intestato oinordeko izateko eskubidea ere galtzen dute, batik bat, nebekin batera agertzen badira, edo eskubide horri uko egin badiote.
|
|
2004
|
|
|
Era berean, administrazio demokratiko batek ezin dezake itsuarena egin sinesmen erlijiosoek eragiten dituzten arazoen aurrean. Batzuetan, talka egin
|
dezaketelako
zenbait giza eskubiderekin; eta, orokorrean, sinesmen erlijiosoek pertsona askoren unibertso morala osatzen dutelako eta aginte publikoak gaitasuna izan lukeelako gizarte bizitza antolatzeko herritarren funtsezko balioak bilduz eta euren arteko elkarbizitza bermatuz.
|
|
|
Frogak gauzatuko dira, alderdiak hala eskaturik. Nolanahi ere, auzitegiak ofizioz agin
|
dezake
zenbait froga gauzatzea edo agiriak, irizpenak nahiz bestelako frogabide eta tresnak ekartzea, legeak hori ezartzen badu.
|
|
|
Hizkuntza bat ezin baita izan normala bere erabilera arauak gizartearen balio eta jarraibideetan halakotzat hartuak ez badira. Beraz, euskararen aldeko hautuak mespretxua eta gorrotoa ere eragin
|
ditzake
zenbait erdaldunengan. Horrela gertatu zitzaion, esaterako, Ana Urkizari behin batean euskal hiribururik euskaldunenean:
|
|
|
Azkenjk, gogora
|
ditzagun
zenbait puntu garrantzitsu. Platonek bertutearen etazientziaren batasuna egin nahi izan du, eta Politeian lortu du Hirian bertutea bateratzea.Gainera, Parmenidesen. Bata?, Heraklitoren. Jarioa?
|
|
|
Oinarri objektibo hori Inperatibo Kategorikoaren bitartez formulatukodu Kantek. Harentzat argi zegoen ekintza zuzen batek eginbeharretik abiatu behar zuela, sekula ez joera, sentipen edo ekintza horren balizko ondorioen ebaluaziotik (ikus FilosofiaModemoa). Kantentzat bada hasiera batean ontzat eman
|
dezakegun
zenbait ezaugarri. Harenustez, halere, berez ona den gauza bakarra borondatea da.
|
|
|
Horregatik, kontsumitzaileei gomendatu zien kontratuak dokumentu idatzi baten bidez egitea, kontratatzen eta alokatzen denaren baldintzak eta ezaugarriak zehaztuz, horrela “apartamentuak dituen gabezia guztiak frogatu ahal izango baitira”. Azkenik, gogoratu zuen tresna guztien inbentarioa egin behar dela, jabeak erantzukizunik eska ez
|
dezan
zenbait objektu hondatzen direnean, apartamentua alokatzen dugunean horrela bazeuden.
|
|
|
Produktu batzuen merkaturatzearekin batera egiten diren publizitate kanpainek kalte egin
|
diezaiekete
zenbait ekoizpen sektoreren interesei, oinarri zientifikorik ez duten gertakari edo baieztapenetan oinarritzen badira. Kasu horietan, eskumen desleialeko egintzak izaten dira eta judizialki zuzendu daitezke.
|
|
|
baita horiek organismoan eragiten dituzten kalteak ere. Erradikal askeek LDL kolesterolaren ekintza arriskutsuak areagotzen dituzte, arteriosklerosia sor dezake, arteria paretak; eraldaketa genetikoa eragin
|
dezakete
zenbait zelulatan, haien funtzionaltasuna murriztuz eta mutazio genetikoaren bidez minbizia izateko arriskua handitzea. Nork:
|
|
|
Konplexutasun fisiologikoa Hala ere, zientzialariek azpimarratzen dute konplexutasun fisiologikoa nabarmen handiagoa dela gizakiak harrekin eta landareekin alderatuz gero, ez dela gene kopuruan oinarritzen, nola erabiltzen diren baizik. Azken urteotan jakin da giza gene batek bost, sei edo proteina gehiago sor
|
ditzakeela
zenbait prozesuren bidez. Francis Collins irakasleak, proiektuaren buruetako batek, azaltzen du gizakiak proteina baten baino gehiagoren ekoizpena kodetzeko gai diren geneez baliatzen direla. Gainera, gure organismoan hainbat lan egin ditzaketen proteina konplexuak ditugu.
|
|
2005
|
|
|
Gauza bera erran ote
|
lezakete
zenbaiten fantasma sexualak jasan behar dituzten putek. Frantzian egin ikerketa batek jakin arazten du 4.500 € irabazten dituela oren batez zakur batekin kopulatzen duen putak, hori ere eskatzen baitiete!
|
|
|
Asma ezazue hamasei urteko neska bat erdiminetan, herritik urrun eta azkenean bere haurra, behi eta ardien artean ukaitera bortxatua. Asma
|
ezazue
zenbait hilabete geroago, haurra bizkarrean (astoz erakusten dute margolariek, bainan nondik izanen zuen asto baten erosteko dirua?) ihesi joatera bortxatua, berak ez zekielarik norat.
|
|
|
Orain dela gutxi zendu zen Martin Ugaldek eleberriak idazteaz gain, kazetaritzaren inguruko zenbait artikulu ere idatzi zituen. Biolentziari dagokionez Idazlan politikoak deritzon liburuan (2003) aurkitu
|
ditzakegu
zenbait artikulu. Liburu honen prestatzaile Joan Mari Torrealdai da, euskaldun kazetaria.
|
|
|
Azaldu
|
ditzakegu
zenbait kasu amaiera nola egiten den argitzeko:
|
|
|
Flogopita arroka ultramafikoetan egonkorra da presio baldintza oso altuetaraino eta bere deshidratazioa, gutxi gorabehera, 200 km-ko sakoneran dauden baldintzetan gertatzen dela kalkulatu ahal izan da. Hori horrela balitz, flogopitek ura askatzean bigarren fusio urrats bat gerta liteke, eta horrek azal
|
lezake
zenbait uharte arkutan deskribatu den kate bolkaniko sekundarioaren agerpena.
|
|
|
«Garunak egunez baino gehiago kontsumitzen du gaueko glukosa, eta horrek esan nahi du lan gehiago egiten duela» Insomnioaren arrazoi identifikagarriak hiru taldetan sailkatzen ditugu. Lehena substantzia kitzikatzaileen kontsumoari dagokio. [café, bebidas de cola o chocolate] baita insomnioa eragin
|
dezaketen
zenbait botika ere, hala nola tiroide guruineko gaixotasunetan erabiltzen direnak. Bigarren taldea ordutegi erritmoaren nahasteei dagokie, hala nola, ibilbide luzeko bidaiak edo lo ordutegia aldatzea, lan eskaera baten ondorioz.
|
|
|
Epaile nazionalek legeak eta haien interpretazioak behar bezala ez ezagutzeak arriskuan jar
|
dezake
zenbait elikagai estatu kide batetik bestera merkaturatzea. Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA, ingelesezko sigletan) produktu jakin baten elikadura kalifikazioari buruz eman ditzakeen irizpenak ez dira lotesleak estatuko epaileentzat; epaile horiek prozesura ekarritako aditu frogatzat hartu dira.
|
|
|
Erakunde berak egindako beste ikerketa baten arabera, Espainiako erretzaile ertaina duela 10 urtetik da, eta 14 zigarro kontsumitzen ditu emakumeen kasuan, eta 19 gizonen kasuan. Hala ere, emakumeak, Camarellesen iritziz, tabakoa uzteko zailtasun gehiago ditu; izan ere, “badaude tratamenduan eragina izan
|
dezaketen
zenbait faktore, hala nola familiako eta laneko presioak edo gizentzeko beldurra”.
|
|
|
Beste ikerketa batzuen arabera, mendekotasun hori substantzien mendekotasunarekin lotu da, eta, halaber, joko patologikoaren prebalentzia handia dago ludopata duten pazienteen gurasoetan. Natureren artikulua sinatzen duen talde alemanak objektibotutako irudiek baieztatu egin
|
lezakete
zenbait garun eskualde daudela, hala nola, amigdala eta aurrealdeko azala, sari sistema bakarraren oinarri neurobiologiko gisa parte hartzen dutenak, estimulu kimiko, ludiko edo beste jarduera autoatsegingarri batzuei erantzuten dietenak.
|
|
|
bertsolariak jasan
|
ditzake
zenbait
|
|
2006
|
|
|
Konkurtso administrazioari eginkizun zeharo esanguratsuak eman zaizkio, eta, horiek kidego organo gisa burutu dira, salbu eta epaileak kideetatik norbaiti banan banango eginkizunak eratxiki dizkionean. Prozeduraren konplexutasuna dela bide beharrezkoa izanez gero, epaileak baimen
|
dezake
zenbait eginkizun laguntzaileei eskuordetzea.
|
|
|
Proteinak ere lagungarriak dira burdina xurgatzeko, beraz, interesgarria da hemo ez den burdina ugari duten plateretan proteinak dituzten animalia jatorriko osagaiak sartzea, hala nola arrautza zuringoa, esnea, haragia edo arraina. Burdin xurgapena murrizten duten substantziak Burdinaren xurgapena oztopa
|
dezaketen
zenbait faktore daude. batez ere hemo burdinaren iodoa, jatorrizko elikagaietan dagoena begetala eta arrautzaren gorringoan.
|
|
|
Oraingoz, “aurrerapen handiak” izan direla esan du; izan ere, 2005ean 41.000 pertsona hil ziren trafiko istripuetan, 2001ekoekin alderatuta. Estatu kideek “salbuespen” batzuk adostu
|
ditzakete
zenbait jarduera profesional “modu eraginkorrean egiteko” eta “zerbitzu publikoekin, segurtasunarekin edo larrialdiekin lotutako jardueren funtzionamendu egokia” ahalbidetzeko, edo zenbait garraio motaren baldintza partikularrak kontuan hartzeko”. Oraingoz, Belgikak, Danimarkak, Frantziak, Herbehereek, Suediak eta Erresuma Batuak bakarrik jakinarazi diote Batzordeari salbuespen batzuk ezarri nahi dituela.
|
|
|
“Arrain urdinaren edo haren olioaren ondoriozko edozein kalte epe luzera baino ez litzateke ikusiko”. Autoreek emaitzetan eragina izan
|
dezaketen
zenbait arazo metodologiko aipatzen dituzte. Adibidez, parte hartzaileei omega gantz azidoen osagarri bat gomendatzen zitzaien azterketetan, kopuru hori aldatu egin zitekeen, besteak beste, arrain gehiago kontsumitzetik hasi eta kapsula, olio edo margarina aberastuen gehigarrietara.
|
|
|
Gainera, emozionalki asaldagarriak diren gertaerak, hala nola istripu bat, eraso bat edo pertsona maite baten heriotza, eguneroko gertaerek baino eragin handiagoarekin inprimatzen dira memorian. Azterlan hori Proceedings of the National Academy of Sciences aldizkariaren azken edizioan argitaratu zen, eta premonizio edo intuizio prozesuak memoria metatzeko prozesuekin erlazionatzen ditu, eta, Kristen Mackiewiczen arabera, ikerlarietako batek dioenez, «ondorio garrantzitsuak izan
|
ditzake
zenbait baldintza psikologikoren tratamenduan, hala nola estres postraumatikoaren edo fobia sozialaren tratamenduan». Artxibo prozesu korapilatsu bat Giza oroimena norberarena bezalako oroitzapenez jabetu daiteke, edo bizi izan diren oroitzapen faltsuak senti ditzake.
|
|
|
• Ikasle etorkinak zailtasunak izan
|
ditzakeen
zenbait arlotan laguntza berezia jasoz, Alemania, Frantzia eta Italian kasu.
|
|
|
Oso saio biziak sortu ziren lan bilkuretan, zenbait unetan ere klaustrora eraman behar izan genituen auziak debatea orokortu zedin (ikasleen eskaera onespena, talde arruntetan hartzea, euskalduntze prozesuarekiko eragina...). Hori guztia dela-eta aitor
|
dezakegu
zenbait irakasleren ikuspuntua eraldatu egin zela, benetako maila pedagogiko sendoetaraino itzularaziz. Auzia zertan zetzan:
|
|
|
• Estatu mailako eskola liburutegien ikuspegi gaurkotua ematea eta gurera etorrita Hego Euskal Herriko eskola liburutegiena, kontuan harturik hutsuneak dituzten alderdiak, horien garapen potentziala edota etorkizunean esku hartzeko beharra izan
|
dezaketen
zenbait alderdi.
|
|
2007
|
|
|
Kultura batean bortizkeria justifika
|
dezaketen
zenbait alderdi egoteak ez duesan nahi kultura hori, oso osorik, bortitza denik, kultura horren alderdi jakin horiek kultura bortizkeria islatzen dutela baizik. Kultura bortizkeria ez da zuzenekobortizkeria bezalako ekintza bat, ez eta egiturazko bortizkeria bezalako prozesu batere, denbora pasatu ahala aldatzen ez den zerbait baizik.
|
|
|
Egile gehienek azpimarratzen dute jokabide moralek iraunkortasun apaladutela. Iraunkortasun apal hori dimentsio eta egoera guztietan gertatzen omen da.Dimentsioari dagokionez, pertsona batek errespeta
|
ditzake
zenbait arau, baina ezbeste arau batzuk. Alegia, arauak errespetatzea edo ez errespetatzea kontingenteada.
|
|
|
Alegia, arauak errespetatzea edo ez errespetatzea kontingenteada. Egoerei dagokienez, pertsona batek bete
|
ditzake
zenbait arau lantegian, eskolan, baina ez etxean edo lagun taldean; zenbait pertsonari lagundu, baina ezbeste batzuei. Beraz, ez omen dago jokabide moral egonkorrik, ez eta egoerenarteko egonkortasunik ere.
|
|
|
Aldiz, askoz osasungarriagoa iruditzen zaio tabakoa kentzea, jarduera fisikoa egitea eta arriskuak gutxitzeko dieta egokia egitea. Ardo beltza neurriz kontsumitzeko ohitura sendotuta duten pertsonen kasuan (gehienez ere bi edalontzi egunean), ez dago arriskurik, baldin eta ez badute kontraindikaturik, hala nola gibeleko arazoak dituzten pazienteak, triglizerido altuak dituztenak, gehiegizko pisua dutenak, haurdun daudenak edo egoera berezietan daudenak, hala nola, nahi ez diren interakzioak izan
|
ditzaketen
zenbait sendagai kontsumitu behar dituztenak. Datu horiengatik guztiengatik, a priori, ardoaren gehiegizko kontsumoa saihestu behar da, eta produktu preziagarritzat, onargarritzat eta are objektiboki osasungarritzat hartu behar da, baldin eta kontsumoa arduratsua eta edukia egunean bi edalontzi baino gutxiago badira.
|
|
|
Izan ere, zain gutxiegitasuna bizitza osorako denez, pazienteak ere bizitza osorako tratamendua du. Bilakaera motel batek ez du esan nahi tratamendu okerrik egiten duenik, bilakaera ona oztopa
|
dezaketen
zenbait faktore baitaude. Hori dela eta, lotutako patologiak ondo kontrolatuz gero, errazago orbaintzen dira, eta, aldi berean, ez dira berriz sortzen.
|
|
|
Kostuak eskuragarriagoak izan daitezke, baina, oro har, 110 euro inguru. Kasu horietan, kontuan hartu behar da enpresa espezializatu batek bakarrik egin
|
ditzakeela
zenbait lan, hala nola lurzorua leuntzea. Bestalde, lan honek dagokion asegurutik eratorritako karguak barne hartzea eskatzen du, salbu eta kontratatua gizarte segurantzan autonomo gisa alta emanda badago.
|
|
|
2007ko Zientziaren Urtea dela eta, gazteenek bisita
|
ditzaketen
zenbait proposamen interesgarri
|
|
|
Aditu horiek berek ziurtatzen dute enpresa gehienetan aurrekontu bat dagoela egokien iruditzen zaizkien langileen soldata igoerak ordaintzeko. Erreportaje honetan, soldata igoera lortzen lagun
|
dezaketen
zenbait gako azalduko dira, giza baliabideetako adituen esperientziaren arabera. Denok irabazten dugu Nagusiari saldu behar zaio soldata igoera guztiontzat onuragarria dela dioen ideia.
|
|
|
Anarkistak eta errepublikarrak ia erabat desagerturik, euskal nazionalistak, sozialistak eta komunistak oso ahul, bazirudien oposizio klasiko edo historiko horren papera historiara pasatuko zela eta diktadura aldiz ukiezina bihurtuko zela eta urte askotan iraungo zuela. Horren frogatzat har
|
dezakegu
zenbait ikerketatan azaltzen zaiguna, hau da, barneko oposizioa desagertutzat eman behar zela (Heine 1983). Garaiko protagonista batzuek garbi ikusi zuten une historiko berrian sartuak zirela; horrelaxe, euskal nazionalismoaren esparruan, BBBk 1958ko urtarrilean idatzitako testu autokritiko batean azterketa hau aipatzen zen:
|
|
|
Mugimenduek gizartean presentzia nabarmena lortzen dutenean, euren indarra agerikoa denean, orduan errazago zaie hedabideei informazioa ematea ezkutatzea baino. Egoeraren berritasunak konplizitateak ere sor
|
ditzake
zenbait kazetariren artean, sinpatian oinarritutako harreman zintzoak, gizalegeak agindutako portaerak. Horixe da egoerarik desiragarriena.
|
|
2008
|
|
|
Foru Lurraldeek legearen pareko arauak egin
|
ditzakete
zenbait arlotan, besteak beste, tributuen arloan. Foru arauak Estatuaren legeen parekoak dira eta, horien bidez, zerga eta prozedurak arautzen dira, baita Tributuen Foru Arau Orokorra ere, lurralde erkideko Tributuen Lege Orokorraren parekoa dena.
|
|
|
Frogabideak Zuzenbideak onartutakoak izan daitezke, Kode Zibilean eta Prozedura Zibilaren Legean jaso direla. Tributu bakoitzaren legeak kengarritasunerako betekizun bereziak ezar
|
ditzake
zenbait eragiketetan, hala nola, BEZaren kasuan fakturekin edo PFEZren kasuan autolikidazioekin gertatu bezala.
|
|
|
PMMA aleen tamaina hautatu ostean, ornoetako lesio horiek sendatzen lagun
|
dezaketen
zenbait eragile erradiopaku edo terapeutiko gehitzen dizkiote zementuari, eta, noski, eragile horien gehikuntzak zementuen ezaugarrietan sor ditzakeen efektuak neurtzen dituzte. Batetik, bismuto salizilatoa gehitu dute.
|
|
|
Euskal ikerlariek artazuriketa, txerri hilketa eta eguberri bezperetan egiten ziren konta saioak, edota hirule eta jostunen jardunak aipatu izan dituzte. Barandiaranen, Lafitteren, Azkueren edo Mayi Ariztiaren lanetan aurki
|
ditzakegu
zenbait aipamen. Nolanahi ere, saio edo ipuin konkaketaren giroari baino arreta gehiago ipuinari berari, istorioari eta haietan agertzen diren hizkuntz formei begiratu izan zaie.
|
|
|
Ama hizkuntzaren seme kezkatia?, Punto> y> Hora> de> Euskalherria, 423 zk., (1986). . Nere obraz?, o. cit., 214 or... Oteizak berak adierazi zidan pastoral txikien moduan era
|
nintzakeela
zenbait poema, eta antzezpen gisako bi osatu nituen Pello Zabaletaren laguntzaz?.
|
|
|
Erakunde batek, gizartearen eske eta sostenguz bultzatzen duen lanak, apala izanik ere, irabaz ditzakeen biziraupen eta zabalkundea. Ikus
|
dezagun
zenbait xehetasun berri.
|
|
|
Mugatzaile hurbilon agerrera inguruneak direla ta, gogora
|
dezagun
zenbait kontestutan ziurrago edo erregularrago gertatzen dela, beste batzuetan baino:
|
|
|
Teknizismoak: Burtsa merkatuan egiten diren eta kotizazioaren garapenari eragin
|
diezaioketen
zenbait prozesuri buruzko hitzak edo terminoak dira. Balio, indize edo burtsa sektore bat aztertzeko erabiltzen diren parametroak ere kategoria honetan sartzen dira.
|
|
|
Baina berriki egindako ikerketek frogatu dute, xurgapenaren ondoren, aluminioa ehun guztietan banatzen dela animalietan eta gizakietan, eta bereziki metatzen dela zenbait organotan, hala nola hezurretan. EFSAren arabera, garunera, plazentara eta fetura irits daiteke, eta luzaroan iraun
|
dezake
zenbait organo eta ehunetan, gernuan iraizten ez bada. Hain zuzen ere, ezaugarri metakor hori izan da EFSAko adituen ustez egokiena asteko muga ezartzea, ez egunero.
|
|
|
Oraingoz, zientzialariak haien kronifikazioan eta intsulinaren aplikazioaren hobekuntzetan zentratzen dira. Gaixotasunaren jatorriari buruzko azken ikerketek frogatu
|
lezakete
zenbait ikerketa gaizki bideratu direla. Gakoa zelulan dago, ez hormonan.
|
|
|
Higiezina dagoen egoera fisiko, juridiko, urbanistiko eta erregistralean eskualdatzen da. Bestalde, pisuek konpondu gabe izan
|
ditzakete
zenbait arazo, eta erosleak bere gain hartuko ditu. Hori da, adibidez, duela urte asko paseko pedania batean edo ondoren hirigintzako kalifikazioa aldatuko duen lursail batean eraikitako jabetzaren kasua.
|
|
|
Oraindik planik egin ez baduzue edota dena azken momenturako uzten dutenetarikoak bazarete, zuen oporrak prestatzeko lagungarri izan
|
ditzakezuen
zenbait Internet helbide emango dizkizuet.
|
|
|
Nolanahi dela ere, EAren asmoa da Espainiako Auzitegi Gorenak emandako aginduaren inguruan eztabaida egitea eta legebiltzarkideek haien iritzia plazaratzea. Espainiako Justiziak hartutako erabakia izanik, gaiak irrist egin
|
baitezake
zenbait parlamentariren eskuetan. Anartean, legealdia amaitzen ari da.
|
|
2009
|
|
|
François Fillon da betiere lehen ministroa. Estatuko deszentralizazio politikan aldaketak ekar
|
ditzaketen
zenbait aldaketa egin ditu Hexagonoko buruak. Michelle Alliot Marie (MAM deitua; Ipar Euskal Herriko politikagintzan eragile nabarmena) Barne Arazoetako Ministeriotik Justizia Ministeriora aldatu du presidenteak.
|
|
|
Egunaren lehen eta azken orduak hodeitsuak izango dira, baina eguerdian zerua garbiago egongo da. Berriro ere, arratsaldean baliteke ekaitzak egotea, eta txingorra ekar
|
lezakete
zenbait puntutara. 1 graduko gorakada tenperaturan.
|
|
|
Txertoa garatzeko prozesuak kontrol zorrotzak gainditzen dituela eta, beraz, segurua izango dela nabarmendu du. Hala ere, onartu du ondorioak izan
|
ditzakeela
zenbait kasutan, hala nola, sukarra, oinazea, goragalea eta zorabioak. Baina ondorio larriagoak eta arraroagoak ere agertu daitezkeela gaineratu du.
|
|
|
(OFF) Euliak Gaizkiarekin lotzen baldin baditugu, geure heriotza eta izugarrikeria erakusten digutelako da segur aski: bizimodu arrunta eraman
|
dezakete
zenbait hanka moztu ondoren ere; burua moztuta, estali eta arrautzak errun ditzakete, eta batetik bestera ibil daitezke hanka bi eta izter bakarrarekin ere. /// Jaiotzen diren lau haurretatik hiruk euli bat dute lehen adiskide.
|
|
|
Ezin dugu ahaztu emozioek gureharremanetan eragiteko duten gaitasuna ikaragarria dela. Geure buruari galde
|
geniezaioke
zenbaitetan ikusi dugun geure burua besteari barkamena eskatuz kontrolikgabe erantzun dugunean, edota zenbaitetan kutsatu garen bestearen sentimenduarekin, edota zenbaitetan saiatu garen gure erantzun emozional bat justifikatukoduten argumentuak bilatzen, guk geuk ere ez dakigunean zergatik sentitzen dugunsentitzen duguna. Egoera zehatz batean sortzen den emozioa ulertzeko zailtasunabi arrazoietan oinarritzen da:
|
|
|
Lesio traumatikoak, hala nola zapalketa edo erredura larriak, botiken gaindosia edo gehiegizko muskulu jarduera, dela ariketa fisiko gogorragatik, dela krisi epileptiko luzeengatik. Horiek dira, besteak beste, pazientearen bizitza arriskuan jar
|
dezaketen
zenbait arrazoi.
|
|
|
gustua indartsuagoa, gozoa edo gazia, gustu neutroagoa dutenena baino. Berriki egindako ikerketa batek erakutsi duenez, elikagaietako sentsazio freskagarria genetikarekin zerikusia izan
|
dezaketen
zenbait faktore sentsorial independenteren konbinazioaren emaitza da. Dastamena, genetika kontua Mundu osoan buru diren institutu nagusiek garunean garatzen diren sentsazioei buruz egindako ikerketen arabera, gustuaren atzean genetika ezkuta liteke.
|
|
|
Hala ere, emakume askok pairatzen dute isilik. Jatorria guztiz argi ez dagoen arren, badira hura jasatera eraman
|
dezaketen
zenbait arrazoi. Ama bihurtzeko shocka, besteekiko harreman aldaketa (ama edo bikotekidea), laguntza faltaren sentimendua, erditze zaila, haurtzaroko esperientziak, dieta irregularra edo depresioaren aurrekariak dira faktore aipatuenetako batzuk.
|
|
|
Zure diruak orain" gehiago balio du", produktu gehiago erosi edo kalitate hobeko produktuak eros baititzakete. Batez ere, etekinak lor
|
ditzakete
zenbait sektoretan ondasunak erosi nahi badituzte, hala nola higiezinen sektorean edo automobilgintzan. Etxebizitzen prezioak nabarmen jaitsi dira zenbait eremutan, hala nola kostako herrietan, non bigarren etxebizitzak ugaritu egiten baitira – nahiz eta erosle askok oraindik ere prezioak behera egin arte itxaroten duten, eta beste hainbeste autoetan, non beherapenak etengabeak baitira.
|
|
|
Begetarianismoa eta minbizia Zuntza, karbohidrato konplexuak edo gantz poliasegabeak bezalako mantenugai gehiago kontsumitzeak osasunari dakarzkion onurez gain, interesgarria da dieta begetariano horrek berezko dituen elikagaiez gozatzeak dakartzan onurak ikustea; alegia, kaloria, purina, animalia proteina eta azukre findu gutxiago kontsumitzea, kolesterola eta gantz saturatu gutxi hartzea, guztizko koipe gutxiago eta sodio gutxi kontsumitzea. Azterlan batzuen arabera, landare kopuru handiak lagundu
|
dezake
zenbait minbizi motari aurrea hartzen. Orain arte egindako ikerketen arabera, dieta begetarianoen zenbait faktorek eragina izan dezakete minbizia izateko arriskuan:
|
|
|
semeari buru garapenerako egokia den mailarekin erantzutea, interesatzen zaizkion ekintza edo objektuei buruz hitz egitea edo hitza erabiltzea bere keinuei erantzuteko. Halaber, gurasoei gomendatzen zaie oraindik hitz egiten ez duten haurrei keinu bidez erantzun
|
diezaietela
zenbait hitz giltzarri, hitz horiek egin aurretik eta hasi baino segundo batzuk lehenago egingo diren ekintzak zehatz mehatz azaltzea, espazioa esploratzera motibatzea, arrakastaren aurrean zoriontzea eta haur txikien eta jaioberrien arteko topaketak antolatzea, beren gizarte harremanak has ditzaten. Hiru urteko adina funtsezkoa da haurren trebetasun sozialak garatzen hasteko.
|
|
|
Adibidez, landa lan batzuen arabera, Maroko eta Itsaso Gorria dira aerosorgailuak jartzeko lekurik onenak. Era berean, instalazio horiek balio
|
lezakete
zenbait araztegi abian jartzeko, giza kontsumorako ura hornitu eta basamortuko eremu horietan laboreak sortzeko. Imagen:
|
|
|
Ogasunak esan du beherapenak eta are salbuespenak ekar
|
ditzakeela
zenbait automobilentzat.
|
|
|
Amaren esneak haurraren garunaren eta ikusmenaren garapena hobetzen du, eta beherakoa eta otitisa, gernu infekzioak eta infekzio prozesu larriak izateko arriskua murrizten du bizitzako lehen urtean. Bularra hartzen ez badu, besteak beste, diabetea eta artereoesklerosia, arteria hipertentsioa, minbizia edo obesitatea izateko arriskua dago, eta Hernándezek adierazi zuen, besteak beste, amak ere izan
|
ditzakeela
zenbait arrisku, hala nola, bularreko minbizia izatea edo zahartzaroan hezurren hauskortasuna areagotzea. Ama batzuek beren seme alabak ez maitatzeko dituzten arrazoiei dagokienez, doktoreak adierazi zuen osasun klaseak “abandonatu eta interesik ez duela”, bai eta industriak “presioa” egiten duela ere, eta, ondorioz, edoskitzea ezesten dela.
|
|
|
Googlen “osasuna” hitza idazten badugu, 100 milioi esteka baino gehiago lortuko ditugu. Hala ere, informazio gehiegi izateak eta hori kudeatzeko irizpiderik ez izateak antsietatea eta kezka eragin
|
ditzake
zenbait pertsonaren artean. Balizko sintoma batzuetan oinarritutako diagnostiko prozedura gisa erabiltzen dute sarea.
|
|
|
Norbaitek han erortzen utzi duela ematen du, nahi gabe bezala, behin eta berriro errepikatuz jendeak barneratuko duenaren itxaropenaz. Tamalez halako esaldiak irakur eta entzun
|
ditzakegu
zenbait komunikabidetan.
|
|
|
27 eserleku lor ditzake EAJk, baina hori lortzeko ahalik eta distantzia gehien atera dio Bizkaian PSEri. Sozialistek gutxiengo gehiengoa lortu
|
dezakete
zenbait baldintza betetzen badira: PP espero dena baino gehiago jaistea; hautesleria mugiaraztea badago poltsa bat sozialisten aldekoa izan daitekeena, batez ere hiri ertainetan; eta hirugarrenik, Araban sozialisten eta EAJren arteko aldea handitzea.
|
|
|
Edozein aukera politiko zein ideologikorekin bat etor daitekeen herri ezaugarria da. Euskara aitzakiatzat jarrita, euskal gobernu sozialistaren aurka joateko tentazioa izan
|
dezake
zenbait euskaltzalek orain. Hutsegite larria izango litzateke berriro.
|
|
|
Bere larruan nozitu zuen Auschwitz-ek eragin ohi zuen dardara hautsia, eta hortik atera zuen konklusio interesgarririk: emaiezu posizio pribilegiatua esklabotza egoeran dauden zenbaitzuei, ziurtatu
|
iezaiezu
zenbait erraztasun eta bizirauteko probabilitatea, eta trukean lagunei traizionatzea lortuko duzu. Hots, kaltetuen arteko elkartasuna txikitzea erdietsiko duzu.
|
|
2010
|
|
|
Horren adibideak palatraka ekar nitzake hona baina ez zaitut aspertuko kontu horiekin. Euskaraz aditz laguntzaileak anbiguetate arazoak sor
|
ditzake
zenbait testuingurutan, esaterako iraganaldiko menpeko esaldietan. Har dezagun adibide sinple bat:
|
|
|
Ez zait iruditzen. Garai batean eman zitzaion balio sinbolikoa eta gotorleku izaera hori galdu du akaso, eta horrek nolabaiteko efektu psikologikoa izan
|
lezake
zenbaitengan. Baina gaur egun, Leitza bezalako herri batean, hizkuntzari dagokionez ez zait iruditzen baserriari funtzio edo egiteko berezirik eman dakiokeenik.
|
|
|
Hocevarek 1975ean argitaratu zuen artikuluan azaltzen duenez, hizkuntza gutxitu bat eta hizkuntza nagusi bat lurralde eta gizarte berean erroturik daudenean, ezaugarri linguistikoa dituzten produktu eta zerbitzuetarako –prentsa, liburuak,, irakaskuntza,... – bi merkatu desberdin sortzen dira. rio nagusia da ingurune linguistikoak garrantzia eduki
|
dezakeela
zenbait lanpostu betetzen dituzten langileen produktibitate mailan, langilearen hizkuntz gaitasunaren arabera. Langileak bere satisfazioa handitzen du bere hizkuntzaren erabilera bermatzen dion ingurunean1 Aurrekoaren ondorioz egileak frogatutzat ematen du hizkuntza bateko elebakarrek beste hizkuntzako elebidunek baino soldata txikiagoak, berdinak edota handiagoak eduki ditzaketela, horretarako enplegatzaileen jarrerak zer ikustekorik eduki behar izan gabe.
|
|
|
M horien barruko angelua beheraino iristen da, gainontzeko marren oinarriraino alegia. . Testu gutxi batzuetan salbu (eta horiek dira balekotzat jo
|
ditzakegun
zenbait), Veleiako M guztien angelua gorago dago. M mota horiek oso gutxi izan ziren antzinatean; nire ikerketen arabera Kartagon, eta bizantziar arotik aurrera, hau da K.o. VI. mendetik aurrera?
|
|
|
garapena, hazkuntza eta mantentzea. Hala ere, hasierako elikagai gordinen konposizio kimikoan badaude ere, sukaldaritza prozesuek haien kontzentrazioak asko murriztu
|
ditzakete
zenbait arrazoirengatik: egosketa denbora luzeegia, egosketa tenperatura altuegia, oxidazioak?
|
|
|
Datu positiboa da ez dela aurkitu osasunarentzat arriskutsuenak diren elikadura transmisioko patogenoen arrastorik, hala nola salmonella edo Listeria monocytogenes, listeriosiaren eragilea; infekzio hori ez da oso ohikoa, baina larria da. Esne beroaren laginen %2an bakarrik detektatu da Escherichia coli bakterioa, digestio arazoak sor
|
ditzaketen
zenbait azpimota dituena. Bi praktika txar Soberan dagoen esnea ez gehiegi berotzea eta ontziak maizago desinfektatzeak mikrobioak murriztea ekarriko luke.
|