2003
|
|
1 Adingabeen epaileek ezar
|
ditzaketen
neurriak, eskubideei eragindako murrizketaren arabera zerrendatuta, jarraikoak dira:
|
|
Kasuan kasuan egokia dena erabakitzea, zehatutako adingabeek aurkeztu ahal dituzten eskaera edo kexei buruz; adingabeek halakoak aurkez ditzakete, hala nola, erregimenaren inguruan, tratamenduaren inguruan edota euren oinarrizko eskubideak uki
|
ditzaketen
inguruabarretatik beste edozeinen inguruan.
|
2004
|
|
Aldaketa horien artean, lehendabizi aipatu behar da, alegatutako egitateak egiazkoak direla ziurtatzeko, legeak izaera irekia duela; izaera ireki horren aurkakoa da, izan ere, frogabideen kopurua mugatu eta itxia izatea. Orobat, esanbidez onartu dira hitzak, soinuak eta irudiak edo datuak, zenbakiak eta eragiketa matematikoak jaso eta erreproduzi
|
ditzaketen
tresnak.
|
|
Prozesu zibilaren ikuspuntutik, agiri publikoek indar nabari eta berezia dute, egitateen gaineko epaiketa eratzean; betidanik izan dute indar hori, eta aurrerantzean ere horrexeri eutsi behar diote. Agiri pribatuek, ordea, ez dute berezko indarrik prozesuko egiazkotasuna oinarritzeko, eta, beraz, agiriok, euren ondorioz kalteak izan
|
ditzaketen
subjektuek horiek egiaztatu ezik, balorazio askearen edo kritika zintzoaren araberako erregelen mende geratu behar dira.
|
|
Aukera horrek kontuan hartu du demanda baino lehen edo prozesuan zehar hartutako kautela neurrien gaineko erabakiek epaian eragin
|
ditzaketen
aurreirizkeriak edo alderdi baten aldeko nahiz aurkako iritziak sortzeko arriskua. Dena den, arrisku hori kautela neurrietatik landa ere badago, aurreirizkeria sor daitekeelako epaiketa baino lehenagoko entzunaldian edo demanda eta erantzuna irakurri ondoren.
|
|
Kode Zibilari dagokionez, nabarmendu behar da, nahiz eta frogabideei buruzko arauak ezabatu, eutsi egin zaiela trafiko juridikoan garrantzia izanmonia gordetzen badute lege honen ma
|
ditzaketen
agiriei buruzko manuei. Manu horiek esanbidez aipatzen dute froga; gainera, manuok bat badatoz eta harnuekin, ulertu behar da manu horiek epaiketaz kanpoko egiazkotasunaz eta eragingarritasunaz dihardutela.
|
|
Edozein prozesu hasi aurretik, berori hasi nahi duenak, edo auzilarietatik edozeinek prozesuan zehar, froga ziurtatzeko neurriak hartzea eska diezaioke auzitegiari. Auzitegiak aseguramendu neurri erabilgarriak hartu ahal izango ditu probidentzia bidez, froga garrantzitsu baten aurkezpena edo proposamena ezinezkoa edo alferrekoa izatea saihets dezaten, betiere objektu materialak edo gauzen egoerak alda edo suntsi
|
ditzaketen
giza jokaeren edota izadiko gertaeren ondorioz.
|
|
Artikulu honen aurreko paragrafoetan xedatutakoa ez da aplikatuko demanda edo epaiketako lehen agerraldiak sor
|
ditzaketen
idazkietatik beste edozein helarazten denean. Halakoetan, prokuradoreak aurkeztu ditu idazki horien kopiak, eta idazkiei batu zaizkien agirien kopiak, eta auzitegiak lege honen 273 eta 274 artikuluetan xedatutakoaren araberako helarazpena egingo du.
|
|
Erregela gisa, aurreko paragrafoetan aipatu neurriak hartuko dira, neurriok uki
|
ditzaketen
pertsonak entzun ondoren. Horretarako, lege honen 734, 735 eta 736 artikuluetan xedatutakoa aplikatuko da.
|
|
3 Aurreko paragrafoetan xedatutakoa gorabehera, titulu honek aipatu prozesuetan zenbait uzi azaltzen badira, eta, aplikatu beharreko legeria zibilaren arabera, uziok alderdiek askatasunez xeda
|
ditzaketen
gaiak ukitzen badituzte, luan ezarritakoaren arabera. orduan, uzi horien inguruan uko egiteko, amore emateko, transakziorako edo atzera egiteko aukera dago, lege honetan I. liburuko I. tituluaren IV. kapitu
|
|
Titulu honek aipatu prozesuetan zenbait uzi azaldu, eta, aplikatu beharreko legeria zibilaren arabera, uziok alderdiek askatasunez xeda
|
ditzaketen
gaiak ukitzen badituzte, ez dira aplikatuko aurreko paragrafoetan jaso berezitasunak.
|
|
Auzitegiak, jarraian, errekurtsorik izango ez duen autoaren bitartez bidezkoa dena ebatziko du, betearazpenean bildutako kopuruak banatzeko ondoreetarako soilik. Hala ere, ez zaie kalterik egingo geroagoko hartzekodunek euron eskubideak behar bezala baliatu eta kasuan kasuko subjektuen aurka egiteko izan
|
ditzaketen
akzioei.
|
|
3 Auzitegiak, alderdi betearazleak hala eskatuta, isun hertsatzaileak ezar diezazkieke administratzailearen ahalmenak egikaritzea eragozten edo oztopatzen duen alderdi exekutatuari edo hirugarrenei, alderdi exekutatuak edo hirugarrenek izan
|
ditzaketen
gainerako erantzukizunak gorabehera.
|
|
1 Epai eta autoek izan
|
ditzaketen
hutsuneak edo akatsak ongi daitezke, auto bidez, ebazpen horiek osorik beteko dira, aurreko artikuluan xedatu epeetzeko nahitaez zuzendu behar badira. Halakoetan, epaiok eta autook ongitutan eta prozedura berdinaren bitartez.
|
|
2) Enbargoan parte hartu dutenen adierazpenak, batez ere enbargatutako gauzen titulartasunaren eta hirugarrenek izan
|
ditzaketen
eskubideen ingurukoak.
|
|
Ondasun edo eskubideen tasazioa egingo da, horiek merkatuan duten balioaren arabera. Ondasun higiezinen kasuan, ez dira aintzat hartuko horiek izan
|
ditzaketen
zama eta kargak; zama eta karga horiei begira, 666 artikuluan xedatutakoaren arabera jardungo da.
|
|
«20 Aurreko paragrafoak ezarri kasuan eta zerbitzu saria ordaintzen ez denetan, kudeaketarako erakundeak nahiz erakundeek, edo, kasuan kasuan, kudeaketarako ordezkaritzak edo elkarteak, auzitegiari eska diezaiokete, haiek izan
|
ditzaketen
akzio zibilak eta penalak gorabehera, kautela neurri egokiak hartzea, Prozedura Zibilaren Legean xedatutakoaren arabera, eta, zehatzago, kasuan kasuko ekipoak, aparatuak eta materialak enbargatzea. Horrela enbargatutako ondasunak erabiliko dira, erreklamatutako ordainsaria eta kasuan kasuko kalte galerak ordaintzeko.»
|
|
1 Zordunak, hirugarren edukitzaileak eta interesdun orok aurkez
|
ditzaketen
erreklamazioetatik, betiere aurreko artikuluetan jasotakoa ez denean, kasuan kasuko epaiketan aztertu eta ebatziko da, kapitulu honetan ezarritako prozedura inoiz eten edo oztopatu gabe. Erreklamazio horien artean daude, halaber, tituluaren deuseztasunari edo zorraren muga eguneratze, egiazkotasun, azkentze eta zenbatekoari buruzkoak.
|
|
Arduraduna eta, horren eskuordetzaren ondorioz, idazkaria, Erregistroko idazkunak ziurta
|
ditzaketen
funtzionario bakarrak dira. Gainera, behartuta daude interesdunei informazioa ematera, Erregistroko publizitatea errazteko.
|
2005
|
|
produktuak etaren arriskuak alde batera utzita. Nolanahi ere, produktu eta zer zerbitzuak ez dira arriskutsuak izango osasunerako eta segurtasunerako, ezta ingurumenerako ere, erabilerako baldintza arruntetan edo aurreikus daitezkeen baldintzetan onartuak dibitzuek sor
|
ditzaketen
arriskuen, horien ondorioen eta saihesteko moduen berri eman behar dute aldez aurretik.
|
|
Ikusten den bezala, etxe komertzial eta ekoizle askok arestian aipaturiko eskubideak urratzen dituzte inolako arazorik gabe. Osasunarentzako arriskutsuak diren produktu eta zerbitzuak kaleratzen dituzte, eta ez dute horiek sor
|
ditzaketen
arriskuen, ondorioen eta saihesteko moduaren berri behar bezala ematen.
|
|
Hala ere, iruditzen zait publizitateak gutxiagotasuneko, mendekotasuneko edo babesgabetasuneko egoeran jartzen gaituela. Are gehiago, kontsumoari buruzko legeriaren helburu nagusietarikoa da kontsumitzaileek bizi
|
ditzaketen
ahultasun, gutxiagotasun eta babesgabetasuneko egoera horiek konpentsatzea. Susmoa daukat publizitateari buruz ari garenean eskubide hori ez dela betetzen.
|
|
Ahultasun horrek gutxiagotasuneko, mendekotasuneko edo babesgabetasuneko egoerak sor ditzake. Kontsumoari buruzko legeriaren helburu nagusietarikoa da kontsumitzaileek bizi
|
ditzaketen
ahultasun egoera horiek konpentsatzea, hainbat neurri hartuz.
|
|
7 Babes juridikorako eta kalteen konponketarako eskubidea: kontsumitzaileek eta erabiltzaileek babes juridiko eraginkorra jasotzeko eskubidea dute, baita ondasunen kontsumoak edo produktu edo zerbitzuen erabilpenek eragin
|
ditzaketen
kalte eta galeren ordainketa jasotzeko eskubidea ere. Oro har, kalte ordain horiek lortzeko Justizi Auzitegietara jo behar da.
|
|
Immatrikulazio bikoitzak ukitutako finken gaineko edozein eskubide erreal inskribaturen titularrak, zuzenean edo aurreko erregelako adostasunik lortu ez duenean, autoa ematea eska diezaioke finka non izan eta toki horretako lehen auzialdiko epaileari; epaileak, interesdunei zitazioa egin ostean eta, betiere, finkaren identitatea frogatu denean, autoa emango du, inskripzio bien bazterrean immatrikulazio bikoitza egon daitekeela adierazten duen oharra egitea aginduz eta, horrez gain, egoki deritzon kauzioa eska dezake, gerta daitezkeen kalteak ziurtatzeko. Autoak ez ditu ukituko interesdunek izan
|
ditzaketen
akzioak ondasun higiezinaren gaineko eskubide hobea adierazteko, eta akzio horiek epaiketa adierazle egokian egikari daitezke.
|
|
Hogeita hamar urtetik beherako antzinatasuna duen kontraesaneko idazkunaren titularra edo horren kausadunak ez badira agertzen espedientean, horiei zitazioa gutxienez hiru aldiz egintsona horiek uko egin dietela espedien eta gero, horietako bat, behintzat, modu pertsonalean?, ulertuko da pertean izan
|
ditzaketen
eskubideei, eta espediente hori ere inskriba daiteke.
|
|
Epaitegi eta auzitegi eskudunek har
|
ditzaketen
kautelazko neurriak bazter utzita, ohartarazpen eta isunaren diziplina zehapenak betearazi behar dira administrazio bidea agortu ostean. Atzeratzea, lekualdaketa, eginkizunen etetea zein zerbitzutik banantzea dakarten zehapenak betearazi behar dira, horiek irmoak direnean.
|
|
Legearen 282 artikuluaren ondoreetarako, Erregistratzaileen Elkargo Nazionalak fidantza kolektiboa era dezake erregistratzaile bakoitzak jarri beharreko banakako fidantzaren ordez, eta, horren bitartez, erregistratzaileok kargua egikaren Zuzendaritza Nagusiaren esku.ritzean izan
|
ditzaketen
erantzukizunak bermatuko dira. Fidantza balore publikoekin eratuko da Gordailuen Kutxa Nagusian, Erregistroen eta Notariotza
|
|
Erregistratzaileen Elkargoak herri erakundeei emango dizkie horiek legearen arabera eska
|
ditzaketen
estatistikak.
|
|
Zordunak, hirugarren edukitzaileek zein gainerako interesdunek egin
|
ditzaketen
erreklamazioei dagokienez, Hipoteka Legearen 132 artikuluaren azken bost lerrokadetan xedatutakoa bete behar da, artikulu hori aplikatzeko modukoa den heinean.
|
|
Penintsulatik at dauden Erregistroen titularrek lehiaketetan parte har dezakete telegrama bidez, eta hurrengo hiru egunetan, euren eskaera berretsi behar dute eskaera orri batean; berrespenik izan ezean, telegramek izan
|
ditzaketen
okerrei emandako interpretazioa onartu behar dute.
|
2006
|
|
«3 Konkurtso kasuetan, langileek zor zaizkien alokairuak kobratzeko egikari
|
ditzaketen
exekuzio akzioak Konkurtso Legean ezarritakoaren mende geratzen dira.»
|
|
Autoaren aurka langileek egikari
|
ditzaketen
akzioak, betiere banakako harreman juridikoen gaineko arazoei dagozkienez bakarrik, konkurtso intzidenteari buruzko prozeduraren bidez gauzatuko dira. Emandako epaiaren aurka suplikazio errekurtsoa jarri ahal izango da.
|
|
...izanik, delitua denean edo 620 artikuluaren arabera, eta, azken kasu horretan, ofenditua Kode bereko 173.2 artikuluan aipatu pertsonetatik bat bada, eta atestatua jaso behar duen instrukzio epaitegiari edo epai barruti bereko beste epaitegi bati badagokio hura epaitzea, orduan guardiako epaitegian berehala zitazioa egingo zaie ofendituei eta kaltedunei, salatzaileari, salatuari, eta egitateak azal
|
ditzaketen
lekukoei.
|
|
3 Zitazioak egingo zaizkio Fiskaltzari, salbu eta falta alderdiak hala eskatuta bakarrik pertsegi daitekeenean; kereila jartzaileari edo salatzaileari, halakoa izanez gero; eta salatuari eta egitateak azal
|
ditzaketen
lekukoei eta adituei. Zitazioak egitean, aipatu pertsonei ohartarazpena egingo zaie guardiako epaitegira ez agertzeak dituen ondorioei buruz; horrez gain, komunikatuko zaie epaiketa egin ahal izango dela, eurak agertzen ez badira ere; eta adieraziko zaie, orobat, epaiketara agertu behar direla baliatuko dituzten frogabideekin.
|
|
Irainak edo kalumniak hitzez egin badira, orduan, behin kereila aurkeztuta, instrukzio epaileak aginduko du hitzezko epaiketara agertzeko deialdia egin dakien kereila jartzaileari, kereilapekoari eta egitateak azal
|
ditzaketen
lekukoei; orobat, epaiketa egiteko eguna eta ordua zehaztuko ditu.
|
|
Auzipetuaren zigor aurrekariak auzira ekarriko dira, eta, 1878ko urriaren 2an Zigortuen Erregistro Zentrala sortu aurrekoak izanez gero, horiek ustez bilduta izan
|
ditzaketen
epaitegiei eskatuko zaizkie; ostekoak, aldiz, Grazia eta Justizia Ministerioari bakarrik eskatuko zaizkio.
|
2007
|
|
1 Atzerritarrek doako laguntza juridikorako eskubidea dute, baldin eta Espainian badaude eta baliabide ekonomiko nahikorik ez badute, doako laguntza juridikoaren arautegian ezarritako irizpideen arabera; bada, eskubide hori izango dute hurrengo ondoreak izan
|
ditzaketen
administrazio prozeduretan edo prozedura judizialetan: atzerritarren sarrera ukatzea, atzerritarrak itzularaztea edo atzerritarrak Espainiako lurraldetik kanporatzea.
|
|
1 Lege honen araberako bilerak sustatu eta deitu ahal izango dituzte, soilik, eskubide zibilak oso osoan egikari
|
ditzaketen
pertsonek.
|
|
Betebehar hori bete ezean, epaileak erantzukizunak gorabehera. ohartarazpena egingo die haiei, eurek izan
|
ditzaketen
zigor eta diziplina
|
|
Batzordeak ez badu adostasunik lortzen, hezkuntza administrazioak kasuan kasuko espedientea hastea erabakiko du, batzordeak zein aktatan jaso desadostasunaren arrazoiak eta akta hori ikusi ondoren. Hezkuntza administrazioak espedientea hasiko du, auzipeko alderdiek izan
|
ditzaketen
erantzukizunak zehazteko. Gainera, hezkuntza administrazioak har ditzake, hala denean, tuen behin behineko neurriak. zentroaren ohiko jardunbideak behar di
|
|
Bien bitartean, Gobernuak itunen araubide berezia ezarriko du zentro horientzat; itun horietan ezarriko dira zentroek ikasleengandik jaso
|
ditzaketen
zenbatekoak, diru publikoetatik jasotzen dutenaren osagarri; edonola ere, lege honen laugarren tituluan ezarritakoa bete da.
|
|
Ez dira onartuko legeen aurkako adirazmoldeak jasotzen dituzten izenak, edo pertsonen oinarrizko eskubideak urra
|
ditzaketen
izenak.
|
|
2 Espainian sartzeko betekizunak betetzen ez dituzten atzerritarrei sarrera ukatuko zaie ebazpen ziodunaren bidez. Atzerritar horiei informazioa emango zaie, ukatzearen aurka jar
|
ditzaketen
errekurtsoen inguruan, errekurtsoak jartzeko duten epearen inguruan eta errekurtsoa jartzeko kontuan hartu behar duten agintariaren inguruan. Halaber, informazioa emango zaie, abokatuaren eta interpretearen laguntzarako duten eskubidearen inguruan; gainera, abokatua ofiziozkoa izan daiteke.
|
|
Atzerritarrek Espainian izan
|
ditzaketen
egoera desberdinak egiaztatu ahal izango dira pasaportearen bidez edo atzerritarraren nortasuna egiaztatzen duen bidaia agiriaren bidez, bisatuaren bidez edo atzerritarraren nortasun txartelaren bidez, kasu bakoitzaren arabera.
|
|
Itunpeko zentroak irakaskuntzako ongintza fundazioekin berdinetsitakotzat hartuko dira, itunpeko zentroei ere erakunde horiei aitortu zaizkien onurak aplikatzeko, fiskalak nahiz bestelakoak. Horrek ez die kalterik egingo itunpeko zentroek euren hezkuntza jardueraren arabera izan
|
ditzaketen
bestelako onurei.
|
|
(§11 22.1) (e) Atzerritarrek doako laguntza juridikorako eskubidea dute, baldin etakoaren arautegian ezarritako irizpideen arabera; bada, eskubide hori izango dute hu Espainian badaude eta baliabide ekonomiko nahikorik ez badute, doako laguntza juridirrengo ondoreak izan
|
ditzaketen
administrazio prozeduretan edo prozedura judizialetan: atzerritarren sarrera ukatzea, atzerritarrak itzularaztea edo atzerritarrak Espainiako lurraldetik kanporatzea.
|
|
soil soilik agintari judizialaridunbidearen inguruan azaldutako auzien gainean, eta zein egoeratan administrazioarekiko auzibideen jurisdikzio arlora, legearen ondoriozko administrazio dagokio alderdien jardunak legearen aurkakoak diren kontrolatzea edo, behin eta berriro gertatu eta larriak diren urratzeen ondorioz, alderdi politikoa desegitea nahiz horren jarduna etetea. Esanguratsu da, berebat, jurisprudentziak argitzea zein egoeratan jo daitekeen arlo zibileko jurisdikziora, alderdi politikoek trafiko juridiko pribatuan izan
|
ditzaketen
uzien gainean edo afiliatuek alderdiaren barne jar prozeduretan izan daitezkeen arazoen gainean. Era berean, gaur egun, Zigor Kodeak eta Prozedura Kriminalaren Legeak argitu dute zigor jurisdikzioaren arloak zein egoeratan desegin edo eten dezakeen alderdi politiko bat, eta zein prozedurari jarraitu behar zaion, erabaki garrantzitsu horrek berme guztiak izan ditzan.
|
|
Beregaineko Langileen edo Autonomoen Araubide Berezian, arauzko epetik kanpo eskatutako alten arauketa berria garatu da. Amaitzeko, gai horiek modu eragingarriagoan eta hobeto kudeatzeko asmoarekin, herritar bakoitzarentzat «Gizarte Segurantzako zenbakia» ezarri da; halaber, identifikazio agiriaren euskarria hobetu da, herritarrek Gizarte Segurantzarekin izan
|
ditzaketen
harremanen ondoreetarako, herritar horiek sistemako edozein araubidetan afiliatuta edota altan egoteagatik, edo sistemako pentsioen zein beste prestazio batzuen onuradun izateagatik.
|
|
Halakoetan, tartekariek bost eguneko epean eman dute laudoa; tartekari batzuk daudenean, batera jardun behar dute. Tartekari horiek hartutako erabakiak izango du alderdiek lor
|
ditzaketen
akordioen eragingarritasun bera.
|
|
Aurrekoa gorabehera, enpresaz gaindiko hitzarmen kolektiboek baldintzak eta prozedurak ezarriko dituzte, euretan jasotako alokairu araubidea ez aplikatzeko, araubide hori aplikatzearen ondorioz egonkortasun ekonomikoan kalteak izan
|
ditzaketen
enpresetan.
|
|
Prestakuntzarako kontratatutako langile minusbaliatuak ez dira zenbatutratuen gehieneko kopurua zehazteko.ko enpresek euren plantillaren arabera egin
|
ditzaketen
prestakuntzarako kon
|
|
1 Hemezortzi urte baino gutxiagoko gazteak lanean hasi aurretik, eta horien lan baldintzen edozein aldarazpen garrantzitsu egin aurretik, enpresaburuak ebaluatu ditu langile horiek bete beharreko lanpostuak, arrisku jakin bat izan dezakeen edozein jardueratan, langile horien segurtasuna eta osasuna arriskuan jar
|
ditzaketen
laneko agente, prozesu edo baldintzen izaera, gradua eta iraupena zehazteko.
|
|
Edozein kasutan ere, enpresaburuak informatuko ditu gazte horiek eta kontratuan parte hartu duten gazte horien gurasoak edo tutoreak, beraiek izan
|
ditzaketen
arriskuen eta euren segurtasuna eta osasuna babesteko hartutako neurri guztien gainean, martxoaren 24ko 1/ 1995 Legegintzazko Errege dekretuak onetsitako Langileen Estatutuari buruzko Legearen 7 artikuluko b) letrak xedatutakoarekin bat etorriz.
|
|
Langileek izan
|
ditzaketen
arrisku motak.
|
|
a) Enpresan lana planifikatzea eta antolatzea, eta teknologia berriak sartzea, halakoek langileen segurtasunean eta osasunean izan
|
ditzaketen
ondorioen inguruan, ekipamenduak aukeratzeagatik, lan baldintzak zehaztu zein egokitzeagatik eta inguruneak lanean duen eraginagatik.
|
|
3 Prebentziorako eskuordeei aplikatuko zaie Langileen Estatutuaren 65 artikuluko 2 idatz zatian xedatutakoa, enpresan euren jardunaren ondorioz eskura izan
|
ditzaketen
informazioen inguruan izan beharreko lanbide isilpekoari dagokionez.
|
|
1 250 langile baino gehiago dituzten enpresetan edo, hala denean, lantokietan, langile horien kontratu mota edozein dela, enpresa batzordeetan edotietarako, enpresan edo lantokian sindi administrazio publikoetan ezarritako ordezkaritza organoetan sindikatuak izan eta sindikatu horietan afiliatutako langileek era
|
ditzaketen
sindikatu atalen ordezkari izango dira, ondore guzkatu horien afiliatuek euren artean hautatutako sindikatu eskuordeak.
|
|
Aurreko bi paragrafoetan ezarritakoak ez die kalterik egingo artikulu honetan eta hurrengoetan xedatutakoaren arabera enpresaburuek duten betebeharrari, kasuan kasuko araubidean euren langileen alta eskatzeko, ezta enpresaburuek izan
|
ditzaketen
erantzukizunei ere.
|
|
Lege honen 34 artikuluko 7 idatz zatian xedatutakoa aplikatuko zaio bigarren lerrokadan ezarritakoari. Era berean, artikulu honetan ezarritako murrizketa eta bermeen gehigarri direnak ezar ditzake Gobernuak, gaueko lana jarduera batzuetan egiteko edo gaueko lana egiten duten langile kategoria batzuei begira, jarduera edo kategoria horiek langileen osasun eta segurtasunarentzat izan
|
ditzaketen
arriskuen arabera.
|
|
Lan arriskuak prebenitzeko arautegia osatzen dute lege honek, lege hau garatu edo osatzen duten xedapenek eta lan esparruan prebentzio neurriak hartzarmen bidezkoak izan arren.tzeko aginduak jaso dituzten arauek edo esparru horretan halako neurriak sor
|
ditzaketen
arauek, horiek lege zein hi
|
|
3 Aurreko idatz zatietako ondoreek ez diete kalterik egingo interesdunek izan
|
ditzaketen
eskubideei, zuzenbidearen araberako ordainsariak, kalte ordainak eta erantzukizunak eskatzeko. Halaber, kontuan hartuko da erregelamendu honen 57 artikuluko 2 idatz zatian xedatutakoa.
|
|
Enpresaburuak prebentzio jardueraren segimendua modu iraunkorrean gauzatuko du, saihestu ez diren arriskuak identifikatu, ebaluatu eta kontrolatzeko jarduerak eta babes mailak hobetzeko. Orobat, enpresaburuak behar besteko aginduak eman ditzake, aurreko paragrafoan aipatu prebentzio neurriak bat etor daitezen lana egiteko inguruabarrek izan
|
ditzaketen
aldarazpenekin.
|
|
Prebentzio neurriak eragingarriak izan daitezen, aurreikusi dira langileek izan
|
ditzaketen
distrakzioak eta egin ditzaketen zuhurtziagabekeria ez ausartegiak. Neurri horiek hartzeko, kontuan hartuko dira prebentzio neurri batzuek eragin ditzaketen arrisku gehigarriak; halako neurriak soil soilik har daitezke, arrisku horiek askozaz arinagoak direnean kontrolatu nahi direnak baino, eta aukera ziurragorik ez dagoenean.
|
|
Prebentzio neurriak eragingarriak izan daitezen, aurreikusi dira langileek izan ditzaketen distrakzioak eta egin
|
ditzaketen
zuhurtziagabekeria ez ausartegiak. Neurri horiek hartzeko, kontuan hartuko dira prebentzio neurri batzuek eragin ditzaketen arrisku gehigarriak; halako neurriak soil soilik har daitezke, arrisku horiek askozaz arinagoak direnean kontrolatu nahi direnak baino, eta aukera ziurragorik ez dagoenean.
|
|
Prebentzio neurriak eragingarriak izan daitezen, aurreikusi dira langileek izan ditzaketen distrakzioak eta egin ditzaketen zuhurtziagabekeria ez ausartegiak. Neurri horiek hartzeko, kontuan hartuko dira prebentzio neurri batzuek eragin
|
ditzaketen
arrisku gehigarriak; halako neurriak soil soilik har daitezke, arrisku horiek askozaz arinagoak direnean kontrolatu nahi direnak baino, eta aukera ziurragorik ez dagoenean.
|
|
Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bateginaren 73 artikuluak aipatu lan istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek kudeaketa egiten dute. Kudeaketa horretatik etorri soberakinen gaindikinarekin Prebentzio eta Birgaikuntza Funtsa eratzen da, eta holamendu bidez zehaztutako zenbatekorren baliabideak erabiliko dira, erregean, Gizarte Segurantzaren lan istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek prebentzio zerbitzu gisa gauza
|
ditzaketen
jardueretan, lege honen 32 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
Europar Batasunean, nekazaritza politikako eraldaketak oinarri duen pentsamoldean, garrantzi handiko aldaketak gertatzen ari dira. Oinarrizko erronka ustiategien eragingarritasuna handitzea da, nekazariek eta abeltzainek izan
|
ditzaketen
errenta galerak konpentsatzeko.
|
|
a) Babesgabetasunaren debeku absolutua, hau da, alderdiek aukera izan behar dute euren jarrerak prozesu osoan defendatzeko, eta horien defentsa kasuan kasuko kontraesanaren eta alderdien arteko kontrajartzearen bidez sustatu behar da. Horretarako, lehenengo eta behin, eskubideak edo interesak ukituta izan
|
ditzaketen
demandatu edo laguntzaile guztiak behar den moduan epatu behar dituzte. Horrek konstituzio jurisprudentzia ugari eragin du, batez ere, jakinarazpenei dagokienez, etab. (KAE hauek:
|
|
Eskubidearen titulartasunari dagokionez, bilerak eskubide zibilak oso osoan egikari
|
ditzaketen
pertsonek sustatu eta deitu ahal izango dituzte soil soilik. Konstituzioan eskubide horren egikaritzak aurretiazko baimenik ez duela behar ezarri denez (21.1 art.), Konstituzio Auzitegiak argi eta garbi esan du Konstituzioaren aurkakoa dela atzerritarrei naziokoen araubidea ez den beste bat ezartzea eta horiei bide publikoetan bilerak egiteko aurretiazko baimena eskatzea (uztailaren 7ko 115/ 1987 KAE).
|
|
Autonomia erkidegoen ahalmen eta botere horiek ez ditu Konstituzioak zuzenean esleitzen. Horren ordez, Konstituzioak autonomia erkidegoek euren gain har
|
ditzaketen
eskumenen esparrua eta mugak ezartzen ditu. Batez ere, autonomia erkidegoetako autonomia estatutuetan ezarri ohi da zein diren autonomia erkidegoek euren gain hartutako eskumenak Konstituzioan ezarritako esparruaren barruan, betiere, aipatu autonomia erkidegoen artean printzipio hauek errespetatuta:
|
|
Dena den, kontuan izan behar da eskubide horiek zabaltze indarra dutela, horien mugen interpretazioa modu murriztailean egin behar dela beti (odiosa sunt restringenda) (maiatzaren 23ko 66/ 1985 KAE, urtarrilaren 13ko 3/ 1997 KAE, etab.), eta murrizketa hori behar den moduan justifikatu behar dela proportzionaltasun printzipioarekin bat etorriz; hau da, aztertu egin behar da mugak xede legitimo bat duen, xede horretarako egokia eta proportziozkoa den, beharrezkoa den eta legezkoa den (martxoaren 28ko 55/ 1996 KAE eta abenduaren 16ko 207/ 1996 KAE). Modu horretan, Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentzia eta Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren jurisprudentzia bat datoz askotan oinarrizko eskubideek izan
|
ditzaketen
mugei dagokienez; izan ere, eskubideak legez onartu behar dira, horien beharrizana gizarte demokratikoaren ikuspegitik neurtu behar da, gizartearen oinarrizko balioak edo printzipioak errespetatu behar dira, aplikazio prozedurak botere judizial independente eta inpartzialak kontrolatu behar ditu, aurretik ezarritako prozedura erabili behar da, eta eskubide eta askatasunen murrizketak inoiz ez dir...
|
|
atzerritarrek aipatu legeak aitortutako eskubideak espainiarren baldintza berberetan egikaritzen dituzte. Beraz, tratu desberdintasuna salbuespena izango da, eta Legean bertan ezarri behar da; izatez, legearen atal handi batean zehaztu dira eskubide batzuk egikaritzean atzerritarrek izan
|
ditzaketen
berezitasunak.
|
|
Horren bidez, progresiboa non amaitu eta konfiskatzailea non hasten den zehatz mugatzeko zailtasuna aipatzen da, eta, beraz, progresibitatearen muga irekita utzi da. Praktikan, Espainiako tributu legeriak une jakin batean izan zituen mugak onargarriak eta ez konfiskatzaileak zirela ezarri du, esaterako, zerga oinarriaren %46ko gehieneko tasa Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kuota osorako, eta %70ekoa, zerga horren kuota osorako, Ondarearen gaineko Zergarenarekin batera, autonomia erkidegoetako legeek ezar
|
ditzaketen
errekarguak ahaztu gabe? (uztailaren 20ko 27/ 1981 KAE eta urriaren 4ko 150/ 1990 KAE).
|
|
Epaileak edo auzitegiak prozedura berezi horren araberako izapidetza izan ezin duten demandak erabat baztertu ditzake, eta kasu horretan demanda egileari akzioa prozesuko beste bide bat, kasuarekin bat datorrena, erabiliz susta dezakeela adieraziko dio. Demanda jartzeko egintza berean, demandatzaileak aurkaratutako egintzaren ondoreak etetea eska dezake hautagaiek hauteskunde prozesuan parte hartzea eragozten duten ustezko lesioak badira, negoziazio kolektiboan sindikatu eginkizuna gauzatzeari, plantillak berregituratzeari edo langileen interes orokorra ukitu eta konpondu ezin diren kalteak eragin
|
ditzaketen
garrantzi handiko arazoei dagokienez. Horretarako, demanda aurkeztu eta hurrengo egunean, organo judizialak alderdiak eta Fiskaltza deituko ditu, horiei entzuteko, eta ahoz emandako autoaren bidez erabakiko du etetea bidezkoa den edo ez.
|
|
Ikus dezagun adibide bat: EKren 149.1.18 artikuluaren arabera, estatuaren eskumen esklusibokoak dira administrazio publikoen(...) funtzionarioen estatutuari buruzko oinarriak, kontuan hartuta oinarriok beti bermatuko dutela herritar guztiek tratu bera izatea administrazio horietan, autonomia erkidegoek, beren eskumenak direla bide, funtzionarioei buruz eman
|
ditzaketen
arauei kalterik egin gabe. Edonola ere, arau horiek estatuko legegintzaren oinarrietara egokitu dira.
|
|
Finantzaketa pribatuari dagokionez, baliabide hauek onartzen dira: a) afiliatuen, kideen eta jarraitzaileen kuotak eta ekarpenak; b) alderdiko jardueren emaitzak eta alderdiko ondarearen etekinak, sustapen jardueretatik lortutako onurak eta euren xede zehatzeri lotuta eman
|
ditzaketen
zerbitzuetatik lor daitezkeenak, kasu hauetan, jasotako ondare eskualdaketa 300 eurokoa edo handiagoa denean, funts horien eskualdatzailea identifikatu egin behar da?; c) dirutan edo gauzatan egindako dohaintza pribatuak. Kasu horretan, dohaintzak helburu zehatz batera bideratu gabeak dira, izendunak, dirutan edo gauzatan egindakoak, Espainiako edo atzerriko pertsona fisiko edo juridikoengandik datozenak, inoiz ez atzerriko gobernuenak, erakundeenak edo enpresa publikoenak edo horiekin zuzenean lortutako enpresenak?.
|
|
Lege horrek behin behineko Gobernuaren estatutu juridikoaren printzipioetako bat garatzen zuen eta, ikusi dugunez, Konstituzioaren aurrekoa zen, baina 2 xedapen iragankorrak konstituzio indarraldia aitortzen zion Gorte konstituziogileek iraun bitartean eta horiek legea beren beregi indargabetzen ez zuten bitartean. ...geei edo agintarien xedapenei jarkitzera edo horiek ez betetzera bultzatzea, Indar Armatuen Institutuen arteko edo horien eta organismo zibilen arteko diziplinarik ezara bultzatzea, ordena publikoa nahas dezaketen albisteak zabaltzea, erlijio, politika edo gizarte arrazoiengatik pertsonen edo jabetzen aurkako indarkeria egintzak egitea edo horiek egitera bultzatzea, Estatuaren erakundeak gutxietsi
|
ditzaketen
ekintzak edo adierazpenak, monarkiaren apologia, suzko armak edo lehergailuak modu ez zilegian edukitzea, justifikazio nahiko ez duten industriak edo eginkizunak bukatzea, aldez aurretik iragarri ez diren edo lan arrazoiekin zerikusirik ez duten grebak, tartekaritza edo adiskidetze prozedurapean jartzen ez direnak, gauzen prezioa justifikaziorik gabe aldatzea, eta funtzionarioen arretarik eza edo...
|
2008
|
|
Obligaziodunen biltzar orokorrerako deialdia behar bezala eginez gero, uste da biltzar horrek ahalmena duela zenbait erabaki hartzeko, baldin eta erabaki horren bidez, obligaziodunek sozietate jaulkitzaileari begira izan
|
ditzaketen
legebidezko interesak defendatzen badira, baita sozietate horren adostasunarekin, berme ezarriak aldarazteko, komisarioa kargutik kendu edo izendatzeko, bidezkoa izanez gero, kasuan kasuko judizio akzioak egikaritzeko ere, edota obligaziodun guztien interesak defendatzeagatik sorturiko gastuak onesteko.
|
|
Balantze eta ondare garbiaren aldaketak erakusteko orri laburtuak egin
|
ditzaketen
sozietateek oroitidazkitik ken ditzakete erregelamendu bidez zehaztutako aipamenak. Edozein kasutan ere, aurreko artikuluaren lehenengo, bigarren, hirugarren, bederatzigarren eta hamargarren adierazpenek zehaztutako informazioa eman behar da.
|
|
2 Lehenespen eskubidea borondatezko inter vivos egintzen bidez eskualda daiteke lege honen edo, hala denean, sozietate estatutuen arabera sozietate partaidetzak modu askean eskura
|
ditzaketen
pertsonen mesedetan. Estatutuek, berebat, aukera jaso dezakete eskubide hori beste pertsona batzuei eskualdatzeko, eta eskualdaketa horiei guztiei aplikatuko zaizkie sozietate partaidetzen inter vivos eskualdaketaren kasuan ezartzen diren baldintzak; beharrezkoa izanez gero, sistema horretarako ezartzen diren epeak alda daitezke.
|
|
Ildo bertsutik, Merkataritzako Erregistro Nagusian ere hainbat aldarazpen egin dira hurrengo gaietan: publizitatea gauzatzeko moduan, informatikaren aplikazioan edota Erregistro horretako datuak uki
|
ditzaketen
lege substantiboak argitaratzearen ondorioetan.
|
|
a) Eskubide nahiz eginbehar ekonomikoak erakar
|
ditzaketen
egintza, agiri zein espedienteen gaineko aurretiazko kontu hartzailetza. Lehen fase honetan, gastuaren proposamena aztertzen da, hots, gastua eskuestea ekarriko duen espedientea.
|
|
1) ahalmen legegilerik gabeko foru erakundeek tributuak sor ditzakete; 2) esangura materialean, lege erreserbaren printzipioa aplikatu behar da esangura hertsiko ahalmen legegilerik egon ez arren, arau juridikoak, eta, beraz, tributuak? sor
|
ditzaketen
biltzar legegileak daudenean.
|
|
TLOren 16 artikuluaren idazkeraren hedadurari buruz, zenbait autorek joera ezkorra agertu izan dute: batetik, kalifikazio arau hori interpretazioari buruzko kapituluan sartu izana kritikatu dute; bestetik, arauketa hori alferrekoa dela baieztatu dute, dagoeneko Zuzenbide pribatuan zehatz mehatz araututa baitago erakunde hori; atzenean, Administrazioak artikulu horren abusuzko erabilpena egin dezakeela aipatu dute, zergadunek zergak aurrezteko izan
|
ditzaketen
aukerak zapuzteko. Gero azalduko dugun moduan, zenbait kasutan tributu legeak berak eskaintzen ditu aukera bat baino gehiago helburu berbera lortzeko, eta, horietarik bat aukeratzean, ez da simulaziorik gauzatzen.
|
|
Ekonomi Itunaren azken aldarazpenaz geroztik, araugintza ahalmen autonomo eta osoa duten zergen artean, honako hauek ditugu: ...rrentaren gaineko Zerga, Ondarearen gaineko Zerga, Sozietateen gaineko Zerga, Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga, Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zerga eta toki mailako tributuak (Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zergaren kasuan, lurralde erkidearen arauketaren arabera eraentzen dira sozietate eragiketak, kanbio letrak, horiek ordez
|
ditzaketen
agiriak, eta ordaintze eginkizuna dutenak). Araugintza ahalmen autonomo baina mugatua duten tributuak Jokoaren gaineko Tasa fiskala eta Ez Egoiliarren Errentaren gaineko Zerga (establezimendu iraunkorraren bitartez jardunez gero) izango lirateke.
|
2009
|
|
Horrenbestez, zamatzaileak bere gain eta galorde hartu ditu garraio bitartean gaiek izan
|
ditzaketen
kalte eta narriadurak, horiek ezinbestearen, ezustearen edo gauzen izaera zein berezko akatsen ondoriozkoak badira.
|
|
Pasiboak: aurreko gertaeren ondorioz sortutako egungo betebeharrak, baldin eta horien azkentzeak ekar badezake etekin ekonomikoak sorraraz
|
ditzaketen
baliabideak urritzea. Ondore horietarako, ulertzen da hornidurak ere pasiboan sartzen direla.
|
|
Derrigorreko porturatzearen gastuak ontzi ustiatzailearen eta pleit emailearen kontura geratzen dira, baina horiek ez dute erantzukizunik zamatzaileek porturatzearen ondorioz izan
|
ditzaketen
galeren gain, porturatze hori legebidezkoa izan bada.
|
2011
|
|
Lur batean urak biltzeko defentsa obrak badaude, edo, uren ibilbidea aldatzeagatik, obra horiek berriro eraiki behar badira, lurraren jabea behartuta dago beharrezkoak diren konponketak edo eraikinak berak egitera, edo, bestela, kalteak izan dituzten edo begi bistan kalteak izan
|
ditzaketen
lurren jabeek konponketa edo eraikinok egin ditzaten ahalbidetzera, horrekin berari kalterik eragiten ez bazaio.
|
2012
|
|
1 Norbaitzuek, lehergailuak, gai sukoi, hortzigakarri, toxiko edo itogarriak, edo kalte handiak sor
|
ditzaketen
beste gai, aparatu edo trikimailuetatik edozein fabrikatu, manipulatu, garraiatu, eduki edo merkaturatzean, ezarritako segurtasun arauak urratzen badituzte, pertsonen bizitza, osotasun fisikoa edo osasuna, edota ingurumena, arrisku zehatzean jarriz, orduan, halakoei sei hilabetetik hiru urte arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaie eta hamabi hilabetetik hogeita lau arteko isuna, eta enplegu edo ... Zigor berberak ezarriko zaizkio, ozonoa suntsitzen duten substantziak legez kanpo sortu, inportatu, esportatu, komertzializatu edo erabiltzen dituenari.
|
|
4 6 hilabetetik urtebete arteko espetxealdi zigorra, 6 hilabetetik 12 arteko isun zigorra eta enplegu edo kargu publiko, lanbide edo ogibiderako desgaikuntza berezia, hiru urtetik sei artekoa ezarriko zaie, kalte handiak sor
|
ditzaketen
fabrika, lantegi, garraiobide, biltegi eta lehergailuen inguruko bestelako establezimenduen erantzuleei, ondorengo jokabide bat edo batzuk egiten badituzte:
|
|
Norbaitek, behar bezalako baimenik izan gabe, osasunerako gai kaltegarriak edo kalte handiak sor
|
ditzaketen
produktu kimikoak egiten edo saltzen baditu, horiez hornitzen badu, edo horiekin merkataritzan aritzen bada, orduan, pertsona horri sei hilabetetik hiru urte arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaio eta sei hilabetetik hamabi arteko isuna, bai eta lanbide edo industriarako desgaikuntza berezia ere, sei hilabetetik bi urte artekoa.
|
|
2 Aurreko idatz zatian adierazitako zigorrak ezarriko zaizkio edozein erlijiotako arduradunari, aurreko zenbakietan azaltzen diren jokabideetatik bat egiten badu, jokabide horiek pertsonen egoeran edo ordena zibilean ondoreak sor
|
ditzaketen
egintza edo agiriei buruzkoak izanda.
|
|
3 Lehen eskuko informazioa erabilita, tratuak egiten dituenei edo eskaintza, eskaria edo balore edo finantza tresnen prezioaren gainean zantzu iruzurtiak eman
|
ditzaketen
eragiketak egiteko agindua ematen dutenei, edota informazio berbera erabilita, bere kabuz edo beste batzuekin batera, aipatu balore edo tresnen merkatuan kokatze gailen bat ziurtatzen dutenei, horien prezioa ezohiko mailan edo maila artifizialetan ezartzeko xedearekin.
|
|
alabek zigortuarekiko izan
|
ditzaketen
eskubideek. Epaile edo auzitegiak zigor hori erabaki dezake zigortuaren ardurapean dauden adingabe edo ezgai guztiei edo horietako bati begira, kasuan kasuko inguruabarrak kontuan hartuta.
|