|
2000
|
|
|
Horrexegatik da baliagarria, nolabait esateko, beste hedabideen ahotsaz jabetzea. Hau esateak, alta, ez du kentzen, John eta Denise Bittner ek (1977) egiten duten bezala, zerbitzu honek eduki
|
dezakeen
arriskuaz ohartaraz dezagun: –In no way whatsover should this be used as a substitute for good investigative journalism?.
|
|
|
erakundeek informazioak igortzen dituzte eta kazetariek, nolabaiteko informazio eskuragarritasun errazak harrapatuta, beren lanari uko egiten diote, edo uko ez bada, alboratuta uzten dute, konturatu gabe; eta ez dezagun ahantz kazetariek berriak bilatu, aurkitu, hautatu eta burutu egin behar dituztela. Carlos Soria-k (1991) honela oharrarazten gaitu iturri honek izan
|
dezakeen
arriskuaz:
|
|
|
Magistratua nahitaez joan balitzaio legegileari, oinarririk okerrena onartuko litzateke eta gure artean berretsiko genuke erreskriptuen legeria. Norbanakoen artean sortu eta sakon eztabaidaturiko gorabeheretan legegileak parte hartzen duenean, beroriek ebazteko, bistan da horrek ez duela auzitegiek eurek izan
|
dezaketen
arriskua bera baino arinagoa. Beldur txikiago erakutsi behar zaio magistratu baten nahiera arautu, lotsakor eta zuhurrari, botere beregain baten nahiera erabatekoari baino.
|
|
2001
|
|
|
Janari lasterrean oinarritutako elikadurak gure osasunerako suposa
|
dezakeen
arriskuaz asko hitz egin da azkenaldian. Juan Bereziartuak ideia hori berretsi digu.
|
|
|
Gorago aipatzen genituen irakurketa" desegokien" atzean, itxurazko formalismo gehiegizko batekin batera, Saizarbitoriaren bigarren nobelari euskal irakurleek hartu zioten kutsu" errealista" aipa dezakegu. Eta Errealismoaz hitz egin nahi badugu laugarren nobela honek eduki
|
ditzakeen
arriskuak aipatzeko da. Izan ere, nobela honetaz 1995eko elkarrizketa batean egileak berak esandakoek nolabaiteko" igurikimen" errealistak sor baititzake zenbait irakurlerengan7.
|
|
|
Elikagaien kontsumoak ondoriozta
|
dezakeen
arriskua ahalik eta txikienera ekartzeko informazio egoki egokia
|
|
|
«Osasuna ere bidaiatzen du» izan zen 2000 urteko kanpainan Osasun eta Kontsumo Ministerioak herrialde «exotikoren» batera doazen bidaiarientzat aurkeztu zuen lema. 2001ean, Nazioarteko Txertaketa Zentroetarako aurre bidaiako kontsultan jarri zen arreta, bidaiariak bere oporrek osasunarentzat izan
|
ditzaketen
arriskuen berri izan zezan. Espainian 46 Nazioarteko Txertaketa Zentro daude, Munduko Osasun Erakundeak onartuak.
|
|
|
Kasu horietan, prebentziorako oinarrizko neurria da agente biologikoak suntsitzeko eta zenbait substantzia kimikok eragindako kutsadura murrizteko ongi egiteko eskatzea. Aipatu beharra dago, gainera, molusku bibalbioek (muskuiluak, txirlak edo berberetxoak) izan
|
dezaketen
arriskua; izan ere, organismo iragazleak direnez, elikatuko diren materia organiko guztiak atxikitzen dituzte ehunetan, eta Escherichia coli eta Salmonella bezalako bakterioak aurki daitezke bertan. Horien oroitzapena ez litzateke oso atsegina izango.
|
|
|
Neurri horiek batez ere produktoreari zuzenduko zaizkio, baina baita banatzaileari eta produktuaren ondoriozko arriskuak saihesteko beharrezkoa den beste edozein pertsonari ere. Aipatutako araudiak, ordea, produktu seguruak bakarrik merkaturatzeko betebehar orokorra ezartzen die ekoizleei, eta kontsumitzaileei izan
|
ditzaketen
arriskuen berri emateko behar diren neurriak hartzeko betebeharra. Produktoreak, beharrezkoa izanez gero, produktua merkatutik kendu du.
|
|
|
Gutun ireki batean, Manfred Schneider Bayerko presidenteak adierazi du gaur egun “ez dagoela frogarik” botikak gaixoen heriotza eragin duela, nahiz eta prestakinaren kontsumitzaileen artean hildakoak daudela onartzen duen. Zuzendariak azpimarratu du ez dela kausazko harremanik probatu eta, gainera, Bayerrek ohartarazi zuela sendagaiaren albo ondorioak eta dosi handi batek izan
|
ditzakeen
arriskuak. Farmakoa Schneiderrek gaineratzen duenez, “administrazio eskudunek ezarritako arau zorrotzen arabera” garatu zen.
|
|
|
Are gehiago, Greenpeacek, sektore askotan erreferentetzat jotzen den erakunde ekologistak, duela gutxi eskatu du ura kloratzea eragozteko edo debekatzeko. Prozesu horrek izan
|
ditzakeen
arriskuak gutxietsi gabe, hala ere, egokiagoa dirudi ahaleginak egitea kutsadurari aurrea hartzeko eta ez pandemia izugarriak eragin dituen higienizazioa mugatzeko. THM eta minbizia Klorazioaren arriskuak THM elkartzearen eta patologia jakin batzuen ondorio dira; horietako asko onkologikoak dira.
|
|
|
Hutsalak izango ditu barne borrokak, alferrik esango dio bere buruari" zoro neurotiko halakoa". Atzera, goizero bezalaxe, etxerako bidea hartuko du; ez lasterka, pausoan pausoan baizik, badakielako ziurtasun osoz dakielako itzalita utzi duen sukaldeko sua itzalita dagoe  la, eta ez dagoela, beraz, etxea kiskaliko den arriskurik; baina, ziurtasun osoek beren baitan gorde
|
ditzaketen
arriskuez jabeturik, gizon hori etxera itzultzen da goizero, eta goizero, eta plazer handiz, sua itzalita utzi duen egiaztatze une paregabea gozatzen du.
|
|
|
Baina, bistan denez, sistema politikoaren eta hedabideen aldez aurreko ekimenak ere parte eta eragina eduki zuten prozesu horretan. Kazetarien informazioak lagundu zuen, lehenik, ETA eta ENAMen irudi zehatz bat sortzen, neurriz gain dimentsionatu zuten herritarrei eta haien eskubideei ekar
|
liezaieketen
arriskua. Bigarrenik, izugarri sendotu eta zabaldu zuen sistema politikoak poliziaren ekimena eta terrorismoaren aurkako gizarte mobilizazioa batera bultzatu beharra azpimarratuz plazaratu zituen diskurtso eta argudioen presentzia publikoa.
|
|
2002
|
|
|
Sildenafiloa ez da afrodisiakoa, zakilean ez ezik beste organo eta errai batzuetan sustantzia lasaigarriak edo baso dilatatzaileak askatzea areagotzen duen botika bat baizik, eta horrenbestez, izan
|
ditzake
arriskuak, konplikazioak eta efektu sekundarioak ere.
|
|
|
planteatzen du. Arriskua, aurrez idatzitako proiektu historiko oro hankaz gora jar
|
dezakeen
arriskua, agertu egiten da denbora linealean. Arriskuarekin, kontingentziarekin, frogatu nahi dena da erabaki (indibidual zein kolektibo) oro etengabe besteekin nahasten dela, eragin erreziprokoak hasierako orientazioa zein helburuak eraldatuz.
|
|
|
ondorioz, argumentatzeko eta antolatzeko gaitasuna dutenen aldetik baino. Horrek ez du esan nahi, jakina, aldaketa teknikoek gaur arteko bide beretik jarraituko ez dutenik, beste arlo batzuetan bezala, behepolitika teknikoa eta ekonomikoa badagoelako, autoritarioa, horrek ekar
|
ditzakeen
arriskuekin, baina baita aukera guztiekin ere. Hori dela eta, politika arruntari politika erreflexiboak lekua hartu behar dion moduan, beharrezkoa da behepolitika arruntaren ordez, behepolitika erreflexiboa ere bultzatzea.60
|
|
|
Elikagai enpresen ustiatzaileei dagokienez, jarduteko betebeharra ezarri da, produktua erretiratzeaz gain, produktuari buruzko informazioa agintari eskudunei eta kontsumitzaileei emateaz gain, produktuak berreskuratzea ere barne hartzen duena. Gainera, egiten utzi behar dute, eta agintariekin lankidetza aktiboa izan behar dute, hornitzen edo hornitzen duten elikagai batek izan
|
ditzakeen
arriskuak saihestu edo murrizteko. Estatu kideek zaindu egin behar dute betebehar horiek kontrol ofizialen sistema baten bidez betetzen direla.
|
|
|
Bertan, medikuei ohartarazten die «komunikabideek eztabaida horren berri izan dezaketela, hori baita hainbat argitalpenen ardatz nagusia». Txertoen dosietan kontrako erreakziorik hauteman ez dela ziurtatu arren, onartzen du «arrisku teoriko batek eragindako arreta neurriak hartu behar dira», hala nola tiomergatzdun txertoei «ahal den neurrian» uko egitea, zeren eta inoiz ez baita utzi behar haurrei txertoa jartzeari, «txertoaren onurak askoz handiagoak baitira orain txerto guztiak tiomergatzik gabe erabiltzeak ekar
|
ditzakeen
arriskuak baino». Hala ere, eskuragarri egon arren, arrazoi komertzialek biltegiratutako_ stocks_ ak aprobetxatzea eragin dute.
|
|
|
Garbigarri bereziak (lurzorua garbitzeko likido arruntak baino ahaltsuagoak) nahiz potasa edo beste edozein substantzia korrosibo erabiltzen badira, gutxieneko neurri batzuk hartzea komeni da. Garrantzitsuenak babes eskularruak eta betaurrekoak erabiltzea dira; izan ere, eskuetako eta begietako azala dira arrisku gehien duten gorputz atalak, eta produktu horiek eragin dezaketen narritadurak eragin
|
ditzake
arrisku gehien. Elementu horiekin luzaroan lan egin behar bada, gorputz osoa estaltzen duen arropa ere erabili behar da, mahuka luzeak eta gorputzari estutuak, eta, batzuetan, maskarak ere bai, arnasbideak babesteko.
|
|
|
Lehenik eta behin, ezbeharra gertatu baino lehen, hartzailearen (aseguruaz arduratzen den pertsona) betebeharrak aurkeztuko dira. Ondasun higiezinak izan
|
ditzakeen
arrisku eta gorabehera guztiak egiazko deklaratu ditu, enpresak aurkezten digun inprimakiaren bidez. Edozein gorabehera ezkutatzeak, gehi aseguratuak asmo txarra izateak, istripua gertatuz gero kalte ordaina galtzea ekar dezake. Hala ere, ez dago ezbeharretan aditua izan beharrik, eta baliteke bizilagunak bere kabuz tximinia bat jartzeari garrantzirik ez ematea, edo, agian, horren berri ez izatea.
|
|
|
40tik gorako emaitza izanez gero, pazientea neurri kirurgikoetara bideratu behar da; 35 bitartean, berriz, horri lotutako patologien kasuan ere (diabetea, hipertentsioa, artrosia eta loaren apnea, esaterako). Bestalde, nahiz eta teknikak hobetzeak esku hartzeko aukerak handitu dituen, oro har, 60 urtetik gorako pertsonei ez zaie ezer egiten, izan
|
ditzakeen
arrisku eta konplikazioengatik, nahiz eta, oro har, segurtasuna nabarmen handitu den horrelako eragiketetan.
|
|
|
Ondorioz, patogenorik badago, ditugu hil. Horrek esan nahi du elikagaiek izan
|
ditzaketen
arriskuen eragina baloratu dela. Hala, pH-a (azidotasun mailaren adierazle fisikoa) 4,5 baino txikiagoa denean, Clostridium botulinum ek toxina sortzea inhibitzen du, eta enterobakterio askoren hazkundea mugatzen du (Escherichia coli eta Salmonella, besteak beste), baina ez dugu galarazten Listeria monocytogenes ugaltzea.
|
|
|
Eguzkiarekiko alergiaren sintomarik ohikoenak eguzki erredura gehiegizkoak, urtikariak, larruazaleko erupzioak, lesio ekzematosoak eta dermatitis fotoalergikoak dira, zorabioekin lagunduta batzuetan. Edozein erreakzio motaren aurrean espezialistarengana jotzea gomendatzen da, eguzkitan luzaro egon ondoren, eta sendagilearengana jotzea medikamentuek eta erabilitako produktuek izan
|
ditzaketen
arriskuak. Detekzioa eta prebentzioa Erreakzio fotosalergiko bat probokazio proba batekin diagnostikatzen da, hau da, substantzia susmagarria larruazaleko eremu batean aplikatzean.
|
|
|
Hala ere, jarrera aldaketa hori gorabehera, FAOren dokumentuak arroz transgenikoaren protokoloetan aurreikusitako hainbat zuhurtasun jasotzen ditu. Hala, bioteknologiak oro har eta bereziki manipulazio genetikoek ingurumenean sor
|
ditzaketen
arriskuak ebaluatu behar direla azpimarratzen du, eta, aldi berean, azpimarratzen du elikagai horiek giza osasunerako kaltegarriak ez direla egiaztatu behar dela. Bestalde, NBEko agentziak gosearen aurkako borrokak sortuko dituen ingurumen kontraesanak aipatzen ditu.
|
|
|
Duela aste gutxi emandako Auzitegi Gorenaren epai batek enpresa banatzaile bat kondenatzen zuen, hiru urteko mutiko bat ustekabean hiltzeagatik, gozoki bat irentsi ondoren. Hutsegitetik ondoriozta daitekeenez, produktua banatu zuenaz gain, produktua erosi zuenaz ere arduratzen da, ez baita gai osasunerako arrisku larriak ekar
|
ditzakeen
arriskuren bat atzemateko. Epaia erantzukizun partekatuaren adibide garbia da.
|
|
|
FDAko (Sendagaiaren Estatu Batuetako agentzia) aditu batzorde batek zenbait analgesikoren prospektuak aldatzea gomendatu du, izan
|
ditzaketen
arriskuez ohartarazteko. Batzorde horren arabera, AEBetako kontsumitzaileek ez dute behar adina informaziorik aspirinak edo ibuprofenoa, parazetamola edo naproxenoa duten botiken arriskuez.
|
|
|
Legezko hutsunea gertatzen da autonomia erkidego batzuetan bilketa eta gastronomia tradizio finkatua dagoelako, eta, horren ondorioz, “permisio bidezko instituzionalizazioa” sortu delako, aldi bereko merkataritza, kontrol gutxikoa eta ekonomikoki mendekoa, denboraldiko espezie ugari dituena. Eta osasun eta kontsumo arloan eskumena duten administrazioek espezie ezezagunak edo jangarrien antzekoak jateak ekar
|
ditzakeen
arriskuei buruzko informazio kanpainak prestatzen dituzten arren, egia da kontrol handiagoa falta dela, bereziki bilketa eta zuzeneko salmentako eremuetan, araudi espezifikoa (ez dagoena) ez ezik, higieneko baldintza orokorrak betetzeari dagokionez, kontsumitzailearen esku utzitako produktuen segurtasuna eta osasungarritasuna bermatzeko. Intoxikatu larriren bat agertzea, baita perretxikoak zabarkeriaz hartzearen ondorioz hildakoren bat agertzea ere, hasten den denboraldiko ohiko albisteetako bat da.
|
|
|
Baina NBEk onartzen du “ekoturismoaren printzipioen arabera kontu handiz erabiltzen diren ekosistema batzuek ere degradazio zantzuak dituztela”. Ekoturismoak ekosistema naturaletan izan
|
ditzakeen
arriskuak argitzeko, NBEren txostenak Galapago uharteak hartzen ditu adibidetzat, paradisu natural bat eta dibertsitate biologikoaren puntu neuralgikoa. Izan ere, hegaztien erdiak, landareen %32 eta bertan bizi diren narrastien %90 ez daude munduko beste inon.
|
|
|
2002ko urriaren 8an amaitu zen Diputatuen Kongresuak genetikoki eraldatutako organismoak konfinatuta erabiltzeari, nahita askatzeari eta merkaturatzeari buruzko araubide juridikoa ezartzen duen lege proiektuari zuzenketak aurkezteko emandako epea. Legearen helburua da produktu horiek giza osasunean eta ingurumenean izan
|
ditzaketen
arriskuak prebenitzea.
|
|
|
Izan ere, produktu horiek urteak daramatzate herrialde askotan kontsumitzen. Elikagai transgenikoek izan
|
ditzaketen
arriskuen artean, Erakundeak hiru aipatzen ditu: alergiak sor ditzaketenak; horregatik, saihestu egiten da alergia izan dezaketen elikagaien geneen transferentzia; transferentzia genetikoak, hau da, sartutako genea pertsonaren zeluletara edo digestio traktuan dauden bakterioetara jauzi egiteak; horregatik, OMEk eta FAOk antibiotikoei aurre egiten dieten geneak ez transferitzea sustatu dute.
|
|
|
Haren iritziz, botika horrek “finantziazio selektiboa” izan luke, hau da, gaixo talde jakin batzuentzako diru-laguntza, eta, beraz, gerta litezkeen abusuak saihestuko lirateke. Bestalde, aditu horrek bi azterlan argitaratu zituela nabarmendu zuen, hasiera batean Viagrak bihotzarentzat izan
|
zitzakeen
arriskuak baztertu zituztenak. Saiakuntza horien arabera, sildenafiloak, Viagra gisa merkaturatzen denak, bihotz gutxiegitasuna duten pazienteen gaitasun fisikoa hobetzen du ariketa fisikoa egiteko orduan, eta patologia hori duten pazienteek tratamendua ez uztea errazten du.
|
|
|
Euskal Unibertsitatearen ereduak izan
|
dezakeen
arriskurik nagusiena frantses —Iparraldean— edo gaztelania —Hegoaldean— teknikoa menderatzen ez duten profesionalak ateratzea da. Bere ikasleak euskara tekniko txukun eta akademiko bat erabiliko duten profesionalak izango dira, euskal gizarteak eskatzen duen modura.
|
|
2003
|
|
|
I. ARRATIBEL. Kirola egiteak izan
|
ditzakeen
arrisku horiek guztiak kontuan hartuta ere, beti hobea da egitea, ez egitea baino. Hau da, kirolik ezak, osasun arazo gehiago sortzen ditu kirola praktikatzeak baino.
|
|
|
Bisitan, teknikarien arreta-gune nagusia, eraikinaren ebakuazioa egin behar izatekotan, har litezkeen segurtasun neurrien multzoa eta ikastegiaz kanpoko eta eraikinaren barneko ikasleen osotasun fisikoa auzitan jar
|
lezaketen
arriskua izan zen.
|
|
|
Uztailaren 31n amaituko da EBko estatu kide guztiek beren legediak elikadura osagarrien zuzentarau berrira egokitzeko epea. Data horretatik aurrera, legez baimenduta egongo da merkaturatzea, eta bermatu da kontsumitzaileak beharrezko lege elementuak dituela erosteko eta bere osasunerako izan
|
ditzakeen
arriskuei buruzko erabaki informatua eta kontzientea hartzeko. Hemendik aurrera osagarriak elikagaitzat hartuko dira.
|
|
|
Abuztuaren 1etik aurrera, mota horretako produktuen merkaturatzea legez baimenduta egongo da EBn, baina behin behineko muga batzuk izango ditu baimendutako mantenugaiei dagokienez, oraingoz bitaminak eta mineralak besterik ez baitira. Data horretatik aurrera, bermatu da kontsumitzaileak beharrezko lege elementuak dituela erabaki informatua eta kontzientea hartzeko bere erosketari, kontsumo egokirako ezagutzari eta bere osasunerako izan
|
ditzakeen
arriskuei buruz. Merkataritza egoera baten amaiera.Arteztarauak etengabeko gatazka egoera bat gogorarazten du, mota horretako produktuekiko Batasunaren barruko merkataritzari oztopoak sortzeagatik, eta amaiera ematen dio horri buruzko Europako Erkidegoko oinarrizko araudia hausteagatik hasitako prozedura judizialei.
|
|
|
Cádizen bihar arte egiten diren Kontsumitzaileen Segurtasunari buruzko Nazioarteko Jardunaldiak inauguratu ondoren, Floresek nabarmendu zuen jakinarazpenetan parte hartzen zuten produktu gehienak haurrentzat zirela(% 49,68), eta horietatik% 35,99 jostailuak izan ziren (patineteak, gai puzgarriak, puzzleak, txintxeroak eta mozorroak), eta gainerako% 13,69, berriz, haurrentzako gaiak (txupeteak, mozorroak). Produktu horiek izan
|
ditzaketen
arriskuei dagokienez, Floresek asfixia, zati txikiak askatzea eta elementu kimikoek harrapatzea, ebakitzea, erredurak edo intoxikazioak eragiteko arriskua nabarmendu zuen. Jakinarazpen kopuruari dagokionez, bigarren lekuan daude produktu elektrikoak (%28, 03), besteak beste, luminariak, korronte hartuneko oinarriak, egokigailuak eta luzatzaileak, talka elektrikorako edo suterako arriskua izan dezaketenak.
|
|
|
Kutsatzaileekin gauza bera gertatzen da. Nutrizionistek diotenez, gure ohiko dietan arrain mota bat baino gehiago kontsumitzen bada, merkurio kontzentrazio handiagoak dituzten espezie batzuk etengabe eta bakarrik egoteak ekar
|
dezakeen
arriskua saihesten da.
|
|
|
OMEko adituek GMI txikiagoa iradoki dute asiarrentzat; izan ere, proba batzuen arabera, obesitatearekin zerikusia duten gaixotasunak izateko arriskua (tentsio altua, kolesterol altua eta diabetearen garapena) handitu egiten da GMI 24tik gorakoa bada. Esparru hori murriztuz, medikuek kontuan hartuko dituzte izan
|
ditzaketen
arriskuak, eta pisua murrizteko neurriak hartzeko aholkatu ahal izango diete pazienteei. Obesitatearen eraginez, gorputzak ezin du energia eta gastua orekatu.
|
|
|
Lehen egunean, konpainiaren informazio telefonoak 11.000 kontsulta jaso zituen batez beste; orain, berriz, 300 dei inguru. Kontsumitzaile gehienek produktuari eta osasunerako izan
|
ditzakeen
arriskuei buruz galdetzen dute, eta beste batzuek, berriz, erretiratzeak eragindako loteetako batzuk oraindik badituzten jakiteko interesa dute, enpresaren iturriek adierazi zuten.
|
|
|
“okindegi xeheko produktuak, balio energetiko txikikoak edo azukre erantsirik gabeak”. Gainera, Ferreirak gozagarri hori duten edarien etiketetan giza osasunerako izan
|
ditzakeen
arriskuei buruzko oharrak sartzea proposatzen du. Neurri horiek guztiak gehienez ere 12 hilabetean has daitezke aplikatzen.
|
|
|
Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) nekazaritzako ekoizpenari aplikatutako bioteknologiaren onurak nabarmentzen ditu. Hala ere, erakundeak zalantzan jartzen ditu teknika horren erabilgarritasuna eta horrek ekar
|
ditzakeen
arriskuak.
|
|
|
Etekin handiagoak ekar ditzake gaur egun beren populazioak elikatzeko behar adina elikagai landu ezin diren herrialdeetako bazterreko lurretan. Hala ere, FAOk onartu du kezkatuta dagoela bioteknologiaren alderdi batzuek sor
|
ditzaketen
arriskuengatik. Arrisku horiek bi kategoriatan sailka daitezke:
|
|
|
Espainiako gizarteak informazioa eskatu du, bai elikadura eta dieta krisiengatik, bai elikagai berriak merkaturatzeagatik eta zenbait produktuk izan
|
ditzaketen
arriskuengatik, eta, horren ondorioz, Nutrizio, Elikadura eta Dietetikako Elkarteen Espainiako Federazioa (FESNAD) eratu da. Atzo aurkeztu zen erakunde horren asmoa “elikadurarekin, elikadurarekin eta dietetikarekin lotutako jarduerak sustatzea” da, Luis Serra Majem Elikadura Komunitarioaren Espainiako Elkarteko lehendakariak eta FESNADeko kideak azaldu zuenez.
|
|
|
Oinarri juridikoa, Kaliforniako Legea bera. Lege horren arabera, fabrikatzaileek beren produktuei buruzko informazio faltaren erantzukizuna dute, produktu horiek kontsumitzeak ekar
|
ditzakeen
arriskuak aipatu ezean. Galleten fabrikatzailea ez zen inola ere bat etortzen eskaeran adierazitako irizpidearekin; izan ere, ez dago berariazko araudirik kontsumitzaileei jakinarazteko koipe horiek badirela beren produktuetan.
|
|
|
Abokatuak, azkenean demanda kendu duenak, mundu mailako publizitatea eman dio AFAek pertsonen osasunari buruz ustez dituzten arazoei. Hemendik aurrera, enpresak, abokatuak edo agintari edo elkarte zientifikoek planteatutako arazoari buruz egindako gogoetei erreparatzen badie, aukera du bere produktuek kontsumitzaileei sor
|
diezazkieketen
arriskuez ohartarazteko, edo produktuaren formulazioa aldatzeko. 2006rako trans koipeak edo TFA barne hartzen dituen nutrizio etiketa nahitaez aplikatzeak tarte nahikoa uzten die fabrikatzaileei beren produktuak kontsumitzaileen informazio eskubidera egokitzeko.
|
|
|
Arrisku kimikoak Pentsuak eta patogenoak daramatzaten animaliak kontrolatuta, toxiinfekzioen eragina murriztu daiteke. Oilasko haragiari eragin
|
diezaioketen
arriskuak askotarikoak dira. Azpimarragarrienen artean, giza osasunerako arriskutsuak izan daitezkeelako, aipa daiteke hazkundearen sustatzaile izan daitezkeela, baita antibiotikoak ere.
|
|
|
Ildo horretatik, zinegotziak adierazi du egiaztatuko dela bilgarri, ontzi eta etiketei buruzko informazioa eta materialari buruz saltokietan egiten den publizitatea egiazkoa eta osoa dela eta ez duela akatsik eragingo. Halaber, egiaztatuko da artikulu horiek erabiltzeko arauak behar bezala adierazten direla eta behar ez bezala erabiltzeak osasunean izan
|
ditzakeen
arriskuei buruz ohartarazten dela.
|
|
|
Hala ere, araudi horrek 16 urtetik beheitikoak bakarrik sartzen uzten zituen belzte artifizialeko zentroetara, eta orain 18 urtera arte debeku hori zabaldu egiten da. Zentro horietaz arduratzen ziren pertsonentzat, arauak “izpi ultramoreen esposizioaren arriskuen berri ematea erabiltzaileei” eta “informazio liburuxka bat” eskaintzea besterik ez zien behartzen, UVA izpiek izan
|
zitzaketen
arriskuen berri emanez. Dekretu hori onartu ondoren, Osasun Sailak, 2002ko uztailean, beltzarantzeko zentro horietan lan egiten duten langileek gainditu beharreko ezagutzei buruzko ebazpena eman zuen.
|
|
|
Espainiako erabiltzaileek produktu jakin baten osaerari edo ezaugarriei buruzko “ideia oso zehatza” izateak “ezin du, printzipioz, salgaien zirkulazio librea oztopatu”. Azkenik, hutsegiteak azpimarratzen du kloro aktiboak ekar
|
dezakeen
arriskua “kontsumitzaile batek modu desegokian edo sortu zen helburuaz bestelako helburuetarako erabiltzen duenean sor daitezkeen arriskuen” ondorio dela.
|
|
|
Osasun Ministerioak kalkulatzen dituen lau milioi espainiarretatik askok uste dute negu honetan gripearen zurruntasunak bere kabuz sendatuko direla gaitz horren aurka, laneko kalterik txikienak eragiten baititu. Pneumologoek ez dute aholkatzen jokabide hori, gripajeari ondoeza leporatzeak eta antzeko sintomak dituzten beste gaitz batzuk maskaratzeak ekar
|
ditzakeen
arriskuen aurrean ohartarazten baitute, edo mikroorganismoek antibiotikoen aurrean duten erresistentziaren alde egiten baitute. Automedikazioa hautatu aurretik, espezialista horiek medikuarengana joatea gomendatzen dute, diagnostiko zehatza egiteko.
|
|
|
Azkenik, 18 urtetik beheitiko batek ebakuntza egitea erabakitzen badu, kontsulta batera joan behar du beti, gurasoek lagunduta. Gurasoek baimena eman behar dute eta ebakuntzak sor
|
ditzakeen
arriskuak zehazten dituen dokumentua sinatu behar dute. Pedro Cormenzana Donostiako Poliklinikako zirujau plastikoak azaldu duenez, ebakuntza bat eginez gero, ordu asko eman behar dira pazienteekin hitz egiten eta haien arazoak ebaluatzen, eta ebakuntza egitera bultzatzen duten motibazioak ezagutzen saiatzen da.
|
|
|
Halaber, adierazi dute ezin direla erosi haurrek eskatzen dituzten jostailu guztiak, eta hautaketa bat egin behar dela telebistan eta publizitate katalogoetan agertzen ez diren beste joko batzuk ikusi eta aurkitu ondoren, “publizitate mezuek ez baitute beti balioetan hezten”. Jostailu batek arriskuak baditu, kooperatibek funtzionamendu arauak betetzea gomendatzen dute; izan ere, horrek “arrazoizko arriskuekin bizitzen ikastea dakar, eta segurtasun ohiturak ditu” haurrengan, nahiz eta jostailu kategoria jakin batzuetan jostailuak erabiltzeko kontuan hartu beharreko neurriak eta erabilera desegokiak ekar
|
ditzakeen
arriskuak adierazi behar diren.
|
|
|
Euskalduntasunarekiko leialtasun zerbaitek. Dagoen giro zaintsuan, Â nehork ez du horrelako izendapen batek ekar
|
liezaiokeen
arriskuaren hartzeko gogorik. Noizbait Euskal Herria askatua baldin bada, abertzaleek, etxean azkenean nagusi, jendalde mutu horrekin biziraun dute.
|
|
2004
|
|
|
Bezeroek jasotzen duten informazio eta aholkuei dagokienez, informazio falta da araua. Tatuajea edo piercing a jarri aurretik pazienteari ez zaio galdetzen ea zauriak ixteko arazorik, gaixotasun edo alergiarik ba ote duen, eta tatuaje bat egiteak edo piercing bat jartzeak ekar
|
ditzakeen
arriskuei buruzko oso argibide gutxi ematen da ia zentro guztietan.
|
|
|
Hori ez dio edonork, Rotterdameko Erasmus Unibertsitatean Birologia Institutuko zuzendari den Albert Osterhaus doktoreak baizik. Madrilen egin berri den Europako II. Birologia Kongresuan gripearen birusak, aldaera eta mutazio ugarien eraginez ekar
|
ditzakeen
arriskuez ohartarazi gintuen. " Kontua da, munduan ez dagoela herrialde bat bakarra ere, gripearen hurrengo eraso masiboari aurre egiteko prest", dio Osterhausek.
|
|
|
UVA izpiak hartzeak osasunarentzat izan
|
ditzakeen
arriskuak eta brontzeatze saioan hasi aurretik hartu beharreko neurriak jasotzen dituen agiria (nahitaez entregatu beharrekoa, arautegiaren arabera) lau establezimendutatik batean bakarrik entregatzen zaio erabiltzaileari.
|
|
|
Parke eolikoa lehorrarekin lotzeko, hariak itsas hondoan lurperatzen dira, aingura, arrantza sare eta gainerakoek eragin
|
ditzaketen
arriskuetatik babesteko.
|
|
|
Zirkulazio eta garraioari buruzko informazioa ematea, eskaintzen dizkiguten etekinen ikuspegitik baina, hori bai, okerreko erabilerak komunitateari eragin
|
diezazkiokeen
arrisku eta istripuak ahantzi gabe.
|
|
|
Azken finean, prozesuhorrek zuzendaritzaren eta langileen arteko urruntasuna dakar. Arizmendiarrietarenustez, «komunitateak izan
|
dezakeen
arriskurik larriena oinarria eta burua elkarrengandik banatzea da» (Udaondo et al., 2000). Egoera kaltegarri hori ekiditeko, gureautoreak, kritika/ autokritika erabiltzea gomendatzen du:
|
|
|
Duela hilabete batzuk, Ikasleen Gaietarako Unibertsitate Sareko (Runae) dokumentu batek, Errektoreen Biltzarreko Batzar Nagusiak (CREU) onartutakoak, jarrera hori jasotzen zuen. Era berean, Unibertsitateko Koordinazio Kontseiluan, errektoreek beren ikuspuntuak adierazi zituzten, eta eredu horrek ikaslearentzat eta unibertsitate sistemarentzat berarentzat izan
|
zitzakeen
arriskuak azaldu zituzten. Dekretu horrek dio batxiler tituluak unibertsitatean sartzeko eskubidea ematen duela, baina gehitu du erakunde bakoitzak “prozedura” gehigarriak ezar ditzakeela ikasleak hautatzeko.
|
|
|
Litxarreriak merkaturatzeko, haurren profilari egokitutako kontrola eta legeria behar dira, haien hartzaile nagusiak baitira, eta haien zaurgarritasuna gainerako kontsumitzaileena baino askoz handiagoa baita. Gozoki batzuk saltzea debekatzeko Europako Batzordeak hartu duen azken erabakiak kontuan hartu du gozoki horiek haurrentzat izan
|
dezaketen
arriskua, eta eztabaida sortu du produktu horien inguruan, multinazionalentzat oso merkatu" gozoan".
|
|
|
Europako agintarien eta Atlantikoaren beste aldeko beste Estatu batzuen (AEB eta Venezuela) azken jarduketek, zenbait gozoki debekatzea ekarri dutenek, agerian uzten dute, kasu batzuetan debekatutako substantziak izateaz edo behar bezala etiketatuta ez egoteaz gain, «ilegaltasun» falta dutela, haurrentzako segurtasun faltagatik. Kasu horietan, elikagaien segurtasunari eta kontsumoari buruzko arauen interpretazio zabalak golosina baten debekua ekar dezake, izan
|
dezakeen
arriskuagatik, nahiz eta lehenago merkaturatu ahal izan. Produktu horien askotariko barietate eta aurkezpenek, produktu horiek diseinatu, argitaratu eta merkaturatzearen arduradunen irudimen irekiarekin bat etorriz, agerian uzten dute arau bat mugatuta dagoela, eta, denboraren poderioz, desfasean dagoela haurrek merkatuan eskura jartzen denarekin.
|
|
|
Agian, elikagaien segurtasunari buruzko araudi orokorra eta kontsumitzailearen eskubideak arautzen dituzten arauak modu estentsiboan interpretatuz gero, ikusiko dugu alderdi horiek guztiak betetzeko ardura zuzenean fabrikatzaileari dagokiola. Fabrikatzaile horrek kontrolatu egin behar du bere produktuak izan
|
dezakeen
arriskua, merkaturatu aurretik, eta kontsumitzaileari, eta, hala badagokio, azken hartzaileari, produktuek izan ditzaketen arriskuen berri eman. Era berean, adingabeen gurasoek, tutoreek eta hezitzaileek beren ardurapeko lurzatia dute.
|
|
|
Agian, elikagaien segurtasunari buruzko araudi orokorra eta kontsumitzailearen eskubideak arautzen dituzten arauak modu estentsiboan interpretatuz gero, ikusiko dugu alderdi horiek guztiak betetzeko ardura zuzenean fabrikatzaileari dagokiola. Fabrikatzaile horrek kontrolatu egin behar du bere produktuak izan dezakeen arriskua, merkaturatu aurretik, eta kontsumitzaileari, eta, hala badagokio, azken hartzaileari, produktuek izan
|
ditzaketen
arriskuen berri eman. Era berean, adingabeen gurasoek, tutoreek eta hezitzaileek beren ardurapeko lurzatia dute.
|
|
|
Eta horrela, Argentinan, adibidez, Internet bidez, dietetika dendetan edo gimnasioetan bertan eros daitezke, Latinoamerikako beste herrialde batzuetan, Nikaraguan esaterako, eta horiek debekatzeko AEBetako irtenbidea hautatu da. Gure herrialdean, kirol kolektiboek, hala nola Espainiako Saskibaloi Federazioak, ikusi dute federatuei substantzia horrek izan
|
ditzakeen
arriskuen berri eman behar zaiela, bai eta substantzia hori duten produktu merkaturatuen zerrenda ere; izan ere, adierazi dutenez, ez da erraza haien presentzia atzematea erabilitako izen komertzialaren bidez. Legezko egoera erregularizatzen den bitartean, kontsumitzaile arduratsu bati geratzen zaion irtenbide bakarra da produktuek izan ditzaketen arriskuen berri ondo ematea. Administrazioaren ardura da gai horien erabilerari buruzko informaziorik egokiena ematea, giza osasunerako arrisku egoera antzematen duen kasurako.
|
|
|
Eta horrela, Argentinan, adibidez, Internet bidez, dietetika dendetan edo gimnasioetan bertan eros daitezke, Latinoamerikako beste herrialde batzuetan, Nikaraguan esaterako, eta horiek debekatzeko AEBetako irtenbidea hautatu da. ...ioak, ikusi dute federatuei substantzia horrek izan ditzakeen arriskuen berri eman behar zaiela, bai eta substantzia hori duten produktu merkaturatuen zerrenda ere; izan ere, adierazi dutenez, ez da erraza haien presentzia atzematea erabilitako izen komertzialaren bidez. Legezko egoera erregularizatzen den bitartean, kontsumitzaile arduratsu bati geratzen zaion irtenbide bakarra da produktuek izan
|
ditzaketen
arriskuen berri ondo ematea. Administrazioaren ardura da gai horien erabilerari buruzko informaziorik egokiena ematea, giza osasunerako arrisku egoera antzematen duen kasurako.
|
|
|
Horretarako, kontrol, hertsapen eta legegintza neurri egokienak hartuko ditu, bereziki produktu horiek iruzur eginez saltzen direnean, haien osaera zehaztu gabe, eta arrisku handiko pertsonei. Polemikaren jatorria Efedra kontsumitzeak ekar
|
ditzakeen
arriskuak, hala nola ustez argaltzeko belarra eta salmenta libreko belarra herrialde batzuetan, efedrina duten gehigarri dietetikoen aurkako borroka legalaren atzean daude. Efedrina landare horretatik ateratzen da.
|
|
|
Trends in Ecology and Evolución aldizkarian, 2001eko maiatzean, Metcalfe eta Monaghan ikertzaileek adierazi zuten hainbat erakundetan ikusi zutela konpentsazio hazkunde bizkorra, nutrizio gabeziako eta hazkunde txikiko garai baten ondoren gertatzen dena eta berehalako ondorio positiboak dituena, «kostu sorta harrigarri bati lotuta dagoela, eta, askotan, kostu horiek ez direla nabarmenak izaten helduaroan denbora asko igaro arte». Bestalde, Atul Singhail eta Alan Lucasek iradoki dute hazkunde azeleratuaren hipotesi horrek eta haren kostuek azal
|
dezaketela
arrisku kardiobaskularraren sorburu goiztiarrak. «Haurtzaroan nutrizio murrizketaren alde egiten ez badugu ere, gehiago ikertu litzateke ildo horretatik», diote.
|
|
|
Gainera, eragotzi egiten du substantzia arriskutsu horiek Estatuan sartzea, inportatzeko baimen esplizitua eman ezean. Klaus Töpfer Nazio Batuen Ingurumen Programako (NBIP) zuzendari exekutiboak adierazi du hitzarmen honek plagizidek eragin
|
ditzaketen
arriskuetatik gizakiak babesteko ildo bat jarriko duela. Bestalde, Jacques Diouf Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeko (FAO) zuzendari nagusiak azpimarratu duenez, “produktu kimikoak behar beharrezkoak dira baldin eta mundu osoan 800 milioi pertsona goseti elikatzeko elikagaiak ekoizteko gero eta eskaera handiagoari erantzun nahi badiogu.” Gainera, “mendebaldeko basamortuko otarrainen izurritea galaraztea.
|
|
|
Honako hauek sartu dira hitzarmenean: ...idoa, monokrotofoak, DNOCa eta bere gatzak, hauts lehorreko plagizida arriskutsuen formulazioak %7ko edo gehiagoko benomiloarekin, karbofuranoa %10eko edo gehiagoko kopuruarekin, %15eko edo gehiagoko tiramama, amianto aktetiltetiltetanita, amianto trolioia, amantoa Informazio praktikoa Nazioarteko itun horren arabera, estatu alderdiek elkarri ohartarazi behar diote produktu horiekin zerikusia izan
|
dezaketen
arriskuez; hala, herrialde batek osasun edo ingurumen arrazoiengatik edozein substantzia kimiko debekatu edo murrizteko neurriak hartzen baditu, gainerako herrialdeei informazioa eman behar zaie. Era berean, herrialde batek produktu kimiko bat edo plagizida bat debekatu edo mugatzen badu estatuan, baina esportatzeko baimena ematen badu, inportatzaileari ohar bat eman behar dio produktu kimikoari eta haren garraioari buruzko informazio praktiko eta zehatzarekin.
|
|
|
Izan ere, azaltzen dituzten datu kliniko ofizialen arabera, Frantziako jaiotzen %1i eragiten dio. Omisioa —juristatzat jotzen du— ez dago zuzenbide frantsesaren babespean, eta, beste ordenamendu juridiko batzuek bezala, informazio egiazkoa, eraginkorra eta nahikoa eskatzen du hura kontsumitzeak ekar
|
ditzakeen
arriskuei buruz. Zientziaren ikuspegitik, Medikuntzako Akademia Nazionalak bat egin du salatzaileen irizpidearekin, uste baitu noizbehinkako kontsumoak ere eragina izan dezakeela jaioberriaren nerbio sistema zentralean.
|
|
|
Unicef en arabera, garapen bidean dauden herrialdeetako guraso askok uste dute oraindik oso gazte desposatuak izango direla beren alabak, eta, horregatik, etorkizunean senarrak izango direla, ikasi beharrean. Beste batzuek, aldiz, herrialde pobre eta bortitzetako urruneko eskualdeetan eskolara joatean aurki
|
ditzaketen
arriskuetatik babestu nahi dituzte. Itxaropen neurriak Nolanahi ere, Bellamyk onartu zuen zenbait herrialde hezkuntza ekitatea hobetzeko neurriak ezartzen tematu direla, eta horrek NBEren nazioarteko agentzia bultzatu du.
|
|
|
Aitzitik, zuhaitz horiek sortzen dituzten arriskuak “labore transgenikoek aurkeztutakoak baino larriagoak dira”, dio. Praktika horrek ekar
|
ditzakeen
arriskuak gorabehera, basoko zientzialariak “oso lanpetuta daude geneekin jolasten, zuhaitzak “hobetzeko”, baina, berez, “zuhaitz horien ezaugarri batzuk aldatu egiten dituzte, ikerketa finantzatzen dutenen interesei zerbitzu hobea emateko, zur negozioen edo bestelako negozio inplikatuen errentagarritasuna hobetzeko modu gisa”, salatu du WRMk. “Genetikoki eraldatutako zuhaitzak:
|
|
2005
|
|
|
Amildegian jausteak izan
|
ditzake
arriskuak, arrisku psikologikoa adibidez. Eta arrisku hori izugarria da.
|
|
|
produktuak etaren arriskuak alde batera utzita. Nolanahi ere, produktu eta zer zerbitzuak ez dira arriskutsuak izango osasunerako eta segurtasunerako, ezta ingurumenerako ere, erabilerako baldintza arruntetan edo aurreikus daitezkeen baldintzetan onartuak dibitzuek sor
|
ditzaketen
arriskuen, horien ondorioen eta saihesteko moduen berri eman behar dute aldez aurretik.
|
|
|
Ikusten den bezala, etxe komertzial eta ekoizle askok arestian aipaturiko eskubideak urratzen dituzte inolako arazorik gabe. Osasunarentzako arriskutsuak diren produktu eta zerbitzuak kaleratzen dituzte, eta ez dute horiek sor
|
ditzaketen
arriskuen, ondorioen eta saihesteko moduaren berri behar bezala ematen.
|
|
|
Bigarren helburua da kontsumitzaileak zerbait erosterakoan izan
|
dezakeen
arrisku pertzepzioa gutxitzea. Ekoizle eta marketing adituek badakite, erosketa prozesuak sortzen dituen arriskuak gutxitzeko, kontsumitzaileak erabiltzen dituen estrategien artean daudela marka ezagunez fidatzea eta berme politikak ziurtatzen dituzten produktuak erostea, eta, ondorioz, etxe komertzialek ahalegin izugarriak egiten dituzte markak ezagutarazten eta berme politikak iragartzen (Fagorrek 5 urteko bermea ematen du, eta etxe askok dirua bueltatzeko politikak iragartzen dituzte).
|
|
|
Bigarrena, antzeko gogorkeria egoeretan gertatzen da: zenbait hiztunek bizirik irauten badute ere, haien hizkuntza erabiltzeak ekar
|
diezaiekeen
arriskua dela eta, ama hizkuntza erabiltzeari uzten diote. Behetik gorako hizkuntz heriotza gertatzen da hizkuntza bat goi mailako hizkuntzaren erabileretarako edo erritualetarako bakarrik erabiltzen denean; hauxe da, hain zuzen, latinaren kasua.
|
|
|
Soriako Entzutegiak “funtsezko eta ezinbesteko akatsa” dela dio bezeroari gordailu kontratua sinatzea aurkezteak, “benetan sinatzen zuena arrisku handiko ezohiko finantza kontratu bat zenean”, non ez baitzen argi esaten gordailuan utzitako dirua galtzeko aukera. Epaiketa zibilean, Santanderko langile bat deklaratu behar izan zuen, eta hark ziurtatu zuen kaltetuari ez zitzaiola informazio liburuxka bat eman, poltsaren bilakaeran izan
|
zitzakeen
arriskuen berri emateko. Audientziak, ondorio guztietarako, baliorik gabe uzten du kontratu hau, ez baititu errespetatu “zerbitzuen argitasun, sinpletasun, fede on eta oreka eskakizunak”, Kontsumitzaileak eta Erabiltzaileak Babesteko Lege Orokorrak ezartzen duen bezala.
|
|
|
Zergatik? Izan ere, marka zuriez edo tokiko kontsumoko produktuez ari garenean, banatzaileek zeregin bat izango dute arriskuaren errealitatea eta horrek ekar
|
dezakeen
arriskua egiaztatzean. Pertsona edo talde txiki batek ebaluatu behar du arriskua.
|
|
|
2004 urtearen amaieran, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzaren (EFSA, ingelesezko sigletan) Arrisku Biologikoei buruzko Batzorde Zientifikoaren EEB/ EETari buruzko Aditu Zientifikoen Lantaldeak ahuntz esnearen eta haren ondoriozko produktuen segurtasunari buruzko adierazpen bat argitaratu zuen, eritasun horrek izan
|
ditzakeen
arriskuei buruzkoa. Adierazpen horren arrazoia ahuntz batean BSE infekzio kasu bat hautematea zen.
|
|
|
Ahuntza Frantzian jaio zen 2000 urtean, eta Frantzian ere hil zen, 2002an. Orain, EFSAren Arrisku Biologikoen Batzorde Zientifikoak (BIOHAZ) ahuntz haragiaren kontsumoarekin zerikusia izan
|
dezaketen
arriskuak ebaluatzeko planak eguneratzen lagundu du, Erreferentziazko Laborategi Komunitarioak (CRL) susmoak berretsi ondoren. Batzordeak berak berretsi du badirela informazio hutsune garrantzitsu batzuk, une honetan ahuntz haragiaren kontsumoarekin zerikusia duten BSEren arriskuak zenbatzeko aukerarik ematen ez dutenak, eta adierazi du oraindik ez dela aztertu kasuaren garrantzia.
|
|
|
Lan-taldeak “Abeltzaintzako Praktika Egokien Gida” prestatzen du. Gida horretan, kontsumitzaileak babesteko jarraibide zehatzak jasotzen dira, animalia jatorriko azken produktuen osasun kalitatea alda
|
dezaketen
arriskuetatik babesteko, eta dokumentu markoa ere bai, elikagaien osasun segurtasunaren arloan albaitaritza zerbitzuek elikadura katean duten zereginari buruz.
|
|
|
Bizitza aseguru bati esker, aseguratuek egonkortasun ekonomikoa izan dezakete behin behineko ezbeharren bat gertatuz gero. Desoreka ekonomikoak sor
|
ditzaketen
arriskuen aurrean, batez ere familientzat, indibiduoek duten aurreikuspen beharrari erantzuten dio produktu honek. Horrelako aseguru bat kontratatu nahi bada, aseguru konpainiak osasun galdetegi bat eta, hala badagokio, azterketa mediko bat egingo dizkio aseguratuari.
|
|
|
Obesitateari lotutako kostu ekonomikoa 117.000 milioi dolarrekoa izan zen (157.000 milioi tabakoaren kasuan, 1999an). Egoitza judizialean oso gai konplexuak argitu dira, hala nola kontsumitzailearen osasunerako zenbait elikagai mota jateak ekar
|
dezakeen
arriskuaz ohartarazteko beharra edo ez; publizitateko eta sustapeneko kanpainek kontsumitzaileek produktuak aukeratzean dituzten ondorioak; eta kontsumitzailearen erantzukizunaren mugak, kontsumitzen dituen produktuei buruz izan behar lituzkeen ezagutzak kontuan hartuta. Alde horretatik, eta erreklamazioaren oinarri nagusia kontsumitzailearen oinarrizko eskubide batzuk urratzea denez, gureen oso antzekoak, kasu horietarako ematen diren ondorio judizialei adi egotea ez litzateke alferrikakoa izango gure epaitegietan estatubatuarren antzeko gaiak planteatzea, nahiz eta erreferentziako operadore ekonomikoentzat ondorio ekonomiko txikiagoak izan.
|
|
|
Orain, nazioarteko konferentzia batean, Poluitzaile Organiko Iraunkorrei buruzko Stockholmeko Nazioarteko Hitzarmena osatzen duten estatuek pixkanaka lau produktu kimiko ezabatzea proposatu dute. Adituen iritziz, gobernuek beren ekarpena egin behar dute, bizitza luzeko produktu kimiko toxikoek eta pestizidek ingurumenean eta osasunean izan
|
ditzaketen
arriskuak azkar murrizteko. Erronka nagusiak Stockholmeko Hitzarmenak lau produktu kimiko arriskutsu ezabatzea bultzatzen du.
|
|
|
Auzitegi alemaniarrak egin zituen galderen artean, Justizia Auzitegiaren epaian argitu zen produktu bat irensteko modua garrantzitsua ote den sendagai edo elikagai gisa kalifikatzeko. ...tasuneko araudiaren arabera produktu bat sendagai edo elikagai gisa kalifikatu behar den zehazteko, agintari nazional eskudunek kasuz kasu erabaki behar dute, produktuaren ezaugarri guztiak kontuan hartuta, hala nola osaera, propietate farmakologikoak —ezagutza zientifikoen egungo egoeran zehaztu baitaitezke—, erabiltzeko modua, produktuaren hedapenaren hedadura eta kontsumitzaileek izan
|
ditzaketen
arriskuak. Ildo horretatik, ondorio hau atera du:
|
|
|
Ezaugarri horiek estatu kideetako agintariei antzeman behar zaizkie, produktu horren propietate potentzialak kontuan hartuta, eta, sendagaiaren Europar Batasuneko araudiaren arabera, gizakiari eman dakioke diagnostiko mediko bat egiteko edo haren funtzio fisiologikoak berrezarri, zuzendu edo aldatzeko. Produktua sendagai gisa kalifikatzeko, kalifikazioan kontuan hartu beharreko irizpide autonomotzat hartzen da produktu bat erabiltzeak osasunerako ekar
|
dezakeen
arriskua. Elikagai berriei aplikatu beharreko legea Alemaniako epaimahaiak erantzun nahi zuen alderdi eztabaidagarrienetako bat elikagai eta osagai berriei buruzko 258/ 97 Erregelamenduari eman beharreko interpretazioaren ingurukoa zen.
|
|
|
Kasu honetan, Alemaniako agintariek, kasuren batean, eta zenbait produktu merkaturatzeari uko egiteko, herritarren nutrizio premia falta alegatu zuten, nahiz eta beste estatu kide batean legez fabrikatu eta merkaturatu. Justizia Auzitegiak zehaztu du, testuinguru horretan, estatu kide bateko populazioaren nutrizio premiaren irizpidea garrantzitsua izan daitekeela, estatu horrek zehatz mehatz aztertzen duenean elikagaiei mantenugaiak gehitzeak osasun publikorako izan
|
dezakeen
arriskua. Hala ere, uste du behar hori ez izateak berez ezin duela justifikatu, EE Itunaren arabera, beste estatu kide batzuetan legez fabrikatutako eta/ edo merkaturatutako elikagaiak merkaturatzeko erabateko debekua.
|
|
|
Hori dela eta, epaiak ondorioztatzen du kasuan kasuko estatu kideko biztanleen nutrizio premia ez dagoela egiaztatze hutsa ez dela nahikoa arrisku hori dagoela frogatzeko, eta ez lukeela justifikatuko, berez, beste estatu kide batean legez fabrikatutako edo merkaturatutako elikagaiak edo elikadura osagarriak merkaturatzeko erabateko debekua. Horrek ez du esan nahi estatu kide batek, elikagai edo elikagai osagarri jakin batzuek osasunerako ekar
|
ditzaketen
arriskuak ebaluatzen dituenean, kontuan hartu behar duenik kasuan kasuko estatu kideko populazioaren nutrizio premia, eta, gainera, hori, besteak beste, giza osasunerako arrisku baten adierazle izan daitekeela. Bibliografía Justizia Auzitegiaren (Lehen Salaren) 2005eko ekainaren 9ko 311/ 03, C 211/ 03, C 299/ 03 eta C 316/ 03 auzi metatuetan emandako 318/ 03 epaia, OberwaltgsgerfüRdas en 234 artikuluaren arabera planteatutako judizio aurreko erabaki eskaera bana xede dutenak.
|
|
|
Sukaldearen diseinu higienikoa Garbiketa da sukaldeko higiene neurri nagusietako bat Baina noiz jotzen da diseinu bat higienikotzat? Sukaldearen ondorengo kudeaketa autokontrolean oinarritzen denean gertatzen da hori, kontsumitzen dituenaren osasunari eragin
|
diezaioketen
arriskuak saihesteko. Ezaugarri hori, loturaren itxura abstraktua izan arren, alderdi jakin askok eragiten dute, eta sukaldea higienikotzat hartzeko aukera ematen du.
|
|
|
Batzuetan, arauak ezarritako legezko kontrola baino zerbait gehiago behar izaten da, eta kontsumitzaileari behar bezala informatu behar zaio elikagai jakin batzuk jateak ekar
|
ditzakeen
arriskuei buruz, ez bakarrik agintari eskudunek, baita arraina edo hortik eratorritako produktuak merkaturatzen dituenak ere azken kontsumitzaileari. Orain, Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziak (AESA) etxean kontsumitzeko manipulazio jarraibide sinple batzuk eskaini ditu, anisakirik ez izateko.
|
|
|
hirigintzakoa eta dagozkion ordenantzak. ...edo kalteren bat dagoela esan ahal izateko, benetako inmisioa eman da, hau da, “injerentziak ondoko finkan sartzea edo inbasioa eragitea, finka horretan jabeak egindako jarduerak eragitea, edo dagokion eskubidea erabiltzearen ondorioz hori egiteko ahalmena duenak, eta ondoko finkan kaltea eragitea, Zaragoza 07 Horregatik guztiagatik, kaltetutako jabeak eskubidea du eragindako kaltea edo izan
|
dezakeen
arriskua bertan behera uzteko, eta eragindako kaltearen ordaina jasoko du beti.
|
|
|
Hegaztien gripearen birusa urtebete eta erdi zabaldu ondoren, andui horrek izan
|
dezakeen
arriskua eta gizakiei kutsatzeko arriskua ikusi dira. Egun hauetan agertzen den informazio guztia gorabehera, garrantzitsua da nabarmentzea ez dagoela birusaren transmisio ezagunik elikaduran.
|
|
|
Arraina jatea ona bada dementzia saihesteko, alkohola neurriz edatea ere ona da. Rotterdameko ikerketa horretako ikertzaileek ikusi zuten arraina erregulartasunez jaten zuten gizabanakoak narriadura kognitibotik babesten zirela, eta, gainera, edozein edari alkoholiko neurriz kontsumitzeak are gehiago indartu
|
dezakeela
arrisku profil baxua. Egunean, batez beste, hodi batetik hirura bitartean, dementzia mota ororen arriskua %42 murriztu daiteke, eta dementzia baskularrarena %70 Rotterdameko Erasmus Unibertsitateko zientzialariek 8.000 gaixo aztertu zituzten.
|
|
|
Izan ere, Erkidegoko epaileek oso argi dute: pertsonen osasunerako arriskuen existentziari edo norainokoari buruzko zalantzak daudenean, erakundeek babes neurriak har
|
ditzakete
arrisku horien errealitatea eta larritasuna guztiz frogatu arte itxaron gabe. Hala ere, kontua ez dago hain argi nazioartean, non MMAren apelazio organoa bat etorri baita Ipar Amerikako jarrerarekin, zuhurtzia printzipioaren aurkakoa, eta nazioarteko merkataritza askerako balazta dela eta EBren aitzakia dela neurri protekzionistak hartzeko.
|
|
2006
|
|
|
Etorkintza lan egiten duen erakundea da, Bizkaian gehienbat. Aspaldi daukate ikastetxeetarako programa bat, drogak erabiltzeak ekar
|
ditzakeen
arriskuak murrizte aldera. " Ez dugu esaten drogak hartu behar ez direnik, eta ez dugu legezko eta legez kanpoko drogen arteko bereizketarik egiten", azaldu digu Espallargasek.
|
|
|
Herri horretako errekak udan izaten duen uretan, ahateak ere erabat busti nahi badu makurtu egin behar izaten du, pentsa zer arrisku! Bi edo hiru aita/ ama berehala joan ziren erreka ikuskatzera eta beren haurra izan
|
zitzakeen
arriskuetatik salbatzera.
|
|
|
Hala ere, horiek suntsitzea dekreta daiteke behar besteko laginak utzita, baldin eta beharrezkoa edo komenigarria bada kendutako efektuen berezko izaerarengatik edo horien biltegiratzeak edo jagoletzak eragin
|
dezakeen
arriskuarengatik, arrisku hori benetakoa izan nahiz ustezkoa dela; betiere, aurretiaz entzunaldia egingo zaio Fiskaltzari etapikoen kasuan, instrukzio epaileak, au jabeari, ezaguna izanez gero, edo suntsitu nahi diren efektuak zeinen esku aurkitu eta pertsona horri. Droga toxikoen, sorgorgarrien edo gai psikotrorretiaz Fiskaltza eta alderdiak entzunda, horiek berehala suntsitzeko agindua emango du, eta gai horien behar bestekoren zaintzapean geratuko da. laginak gordeko ditu, geroagoko egiaztapenak edo ikerketak bermatzeko.
|