|
2017
|
|
|
Eta orduantxe ulertu nuen guztia:
|
berak
nahi zuen nik ez nezala berehala bilduma ikusi, horrexegatik asmatu nuen hitzordu bat bazkaltzeko. Esan nuen plazer handia izango zela niretzat bere bilduma ikustea, baina ezinezkoa zitzaidala hirurak baino lehen egitea, eta hiruretan pozaren pozez agertuko nintzela.
|
|
|
Eta orduan, zer saldu ez genuela... eta zer egin ez genekiela... orduan... amak eta biok pieza bat saldu genuen. Aitak ez zigun egundo baimenik emango, baina
|
berak
ez daki gauzak zein gaizki dauden, ez daki zein zaila den merkatu beltzean jatekorik aurkitzea, eta gerra galdu dugula ere ez daki, Alsazia eta Lorena entregatu behar izan dugula ere ez... Egunkaria irakurtzen diogunean ez diogu holakorik aipatzen, kezkatu ez dadin.
|
|
|
Ez hondatu bere azken ilusioa... Lagun gaitzazu aitari sinestarazten
|
berak
deskribatuko dizkizun lamina guztiek hor jarraitzen dutela... Zerbait sumatuko balu hondoratu egingo litzateke.
|
|
|
Emakumea haserre bizi zegoen, ez horrenbeste,
|
berak
esan bezala, 170 libera gutxiago ordainduko zitzaizkiolako, baizik eta bere senar zenduaren maisu-lana gutxietsi egiten zelako. Astebeteko epean, Deplis jaunak 405 liberara jaitsi zuen bere eskaintza, eta are haserreago agertu zen alarguna.
|
|
|
Alde egiteko gogoa piztu zitzaion, baina ez zuen horretarako adorerik, beldurra sorrarazten baitzioten nagusiaren mehatxuek. Gainera, zelan egin ihes nagusiak
|
berak
baino zaldi hobeagoa izanik. Horrela, ikaraturik begiratzen zuen alde guztietara, hanka biren gainean pausatuta zeuden kurriloak baino ez zekusan han hemen.
|
|
|
Jada ezerk ez du zentzurik hemen. Jada idazteak
|
berak
ere zentzua galdu du, inoiz izan badu behintzat. Hemen nabil idatzi eta idatzi, gau eta egun, eta egia esan ez dakit zertarako.
|
|
|
Berak, aurrerago joan nahi zuen. Moërgell enpresako jabeek ontzi horretan agintzeko botere absolutuak eman zizkioten egun beretik, helburu bakarra baitzuen
|
berak
: Moërgell enpresaren betiereko lidergoa lortzearena, hain zuzen.
|
|
|
Hartarako, Esfinter kontseilari fidelarengana jo zuen. Berarentzako orakulu eta konfidente zen Esfinter jaunari itaunketa egin ondoren,
|
berak
esandakoa teknizismoz jositako antzeko hitz ederrekin errepikatu zuela ohartuta (ez zen losintxatarako garaia), Esfinter bera baino askozaz bizkorrago eta eraginkorrago zen Krutzger, azeri itxurako zuzendariordearengana jo zuen.
|
|
|
Eta Moërgell enpresaren mundua, errauts bihurtzen ari zen momentu berean gauzak nola diren, amets ederren bat egiten ariko zen gure Dubio, zeinetan
|
berak
hainbeste laket zituen errepideetako klubetako dama ederrak erdi biluzik agertuko ziren, seguru aski; azpiko antena piztuta baitzekarren.
|
|
|
Maitasunez
|
berak
.
|
|
|
Eta
|
berak
, sentimenduak adierazteko hizkuntza baten faltan, bere bihotza ematen zion egunero.
|
|
|
Ezagutzen zuen
|
berak
ere maiteminaren kolorea, eta aspaldi zegoen semeari noiz tokatuko zain. Antzeko adinez maitemindu zen bera ere, hamalau urterekin, eta orduan ere mundua marrubi kolorekoa iruditzen zitzaion.
|
|
|
Haur bat izan zen bitartean lan ugari egin behar izan zuen
|
berak
familia aurrera ateratzeko. Eta orain, trukean zerbait espero zuen.
|
|
|
Eta
|
berak
, oraindik ere marrubia eskuan zuela, bere begiradaren hitzak ulertu zituen.
|
|
|
Ataulf Tarqquus jaunak
|
berak
, Dubiok zuzendari orokorren bulegora jo zuen egunen batean, besteen aurrean lotsagarri utzi zuen. Baina, Dubiok irribarreaz itzuli zizkion irain ordainak.
|
|
|
Dubiok ezin sinetsi zezakeen Ataulf Tarqquusen aurre aurrean zegoenik. Atributurik gabe, ur tanta bi baitziruditen Tarqquusek eta
|
berak
.
|
|
|
Ez dauka zoko idiskoturik Joxeanek Maiterentzat. Eta Maitek
|
berak
ere ez jada Joxeanentzat. Eta bere izatearen zati bat, xarma bat, kendu diola pentsatzen du Maitek larru jotze bakoitzaren ostean.
|
|
|
" Ba nik edertotxo eiot ba lo! Ametsen bat ixengo zan ume..." esan ohi du
|
berak
. Lasaiago gelditzen naiz ni orduan, eta batez ere, lasaiago egiten dut lo.
|
|
|
Harrotasun hori jasanezina zen Katalinentzat,
|
berak
ez zuen nahi horrelako inor senartzat eduki.
|
|
|
Nik uste entzuleak,
|
berak
ere, bere burua nahasten dala pentsatzen" nik egoera horretan zer esango nuke, zer pentsatuko nuke?" orduan, bera hasten da, bere barruan, horrei erantzuna ematen, entzuten dio bertsolariari eta ikusten du bertsolariaren forma hori zenbateraino dan aberatsagoa, zenbateraino dan ederragoa, zenbateraion dan, e, artistikoagoa, eta orduan, nolabait, bertsolariarekin identifikaturik dagoen e... nolabait, entzulea bera ere bertso horiek botatzen ari da bertsolariarekin.
|
|
|
Txapeldun berririk balitz
|
berak
ikusi luke txapelari zer garrantzi ematen dion edo nola hartzen duen horren representatibidadea edo representaderik eza edo, eztakit hori txapeldun berriak ikusi luke baina nere kasuan lasai hartuko nukela, lasai eta lasaitasunez, txapelaren erreleboa."
|
|
|
Eta momentuan nik uste egoeraren irakurketa orokorra eginda baloratzen dugula txapelketaren beharra badaukagula. Badaukala gure kulturak, badaukala bertsolaritzak
|
berak
, Bertsozale Elkarteak, bertsolariek, balantza horretan behar bada egun batean besteak hartuko du pisua, eta baloratuko da ez dela txapelketarik behar. Orain nik uste orokorrean baloratzen dela funtzio garrantzitsu bat betetzen duela txapelketak gaur egungo Euskal Herrian.
|
|
|
Bai azkenean objektuak
|
berak
ez dauka halako baliorik, balioa ez da objektua baizik eta horrek esan nahi duena. Eta gero bestalde, bueno, saria txapela izatearen kuriositatetxo hori.
|
|
|
Entzulea hasten da hasieratik bertsoa entzuten eta ez daki bertsolariak nora daraman. Bertsolariak bai, bertsolariak ba daki entzulea nora daraman eta
|
berak
nora iritxi nahi duen. Hain zuzen, aldez aurretik pentsatu duen puntu hortaraxe.
|
|
|
Nik uste dut aldi berean bertigoak
|
berak
laguntzen diola sorkuntzari. Bertigoak aktibatzen duela, baduela zerbait gure barruan sormena aktibatzen duena.
|
|
|
Gogoratzen naiz batek esan zidala, badakizu zergaitik ez daukazuen musikarik, mugimendurik? Eta
|
berak
, esan zidan:
|
|
|
Nik uste entzuleak
|
berak
ere bere buruan hasten dala pentsatzen nik egoera horretan zer esango nuke, zer pentsatuko nuke, orduan bera hasten da bere barruan horrei erantzuna ematen. Entzuten dio bertsolariari eta ikusten du bertolariaren forma hori zenbateraino dan aberatsago, zenbateraino den ederragoa, zenbateraino den artistikoagoa eta orduan, nolabait bertsolariakin identifikaturik dagoen entzuleak hantxe gozamen hori izaten du ze bertsolariaren hitza ere bere hitz bihurtzen da.
|
|
|
Gertatzen dena da entzulearentzat kontrako prozesua dela. Entzunlea hasten da hasieratik bertsoa entzuten eta ez daki bertsolariak nora daraman, berstolaria bai, bertsolaria badaki entzunlea nora daraman eta
|
berak
nora iritsi nahi duen hain zuzen aldez aurretik pentsatu duen puntu hortaraxe. Atzekoz aurrera egiten dugu beraz.
|
|
|
hitzak
|
berak
garabiltza
|
|
|
Neska honek potruak hizkik? Zirrikitu hortatik egin zuen lehenengo Maialenek baino gero bera jabetu zen, eta hori sekulako meritua zan,
|
berak
jabetu zan, eta oso azkar gainera, egin nahi zuena ez zela hori eta joan zen bere ikuspegi propioa, emakume ikuspegia eta pertsona ikuspegia propioa lantzen. Eta pixkanaka pixkanaka iritsi da ba bueno, hain ikuspegi fina eta afinatua izatera ba beno, gozamen bat dela gaur egun entzutea, ezta?
|
|
|
Eta hor Bertsozale Elkarteak hainbeste urtean egin duen bertsoa sustatzeko lan baten ondorio, herriz herri Euskal Herriko bertso eskoletatik egiten den lanaren ondorio, eta gero komunikabideetan, edo komunikazioan egiten den lanaren ondorio. Baita ere bertsogintzak
|
berak
eskaintzen duenagatik. Jendea hurbiltzen da benetan bertsoak zerbait ematen diolako, zerbait sentitzen duelako, zerbait mugitzen zaiolako, interesatzen zaiolako bertso horiek eta bertsolari horiek entzutea.
|
|
|
Hori da pixka bat beraiengandik jaso genuena. Gogoratzen naiz batek esan zidala," badakizu zergatik ez daukazuen musikarik, mugimendurik?", eta
|
berak
esan zidan," ez duzuelako behar". Eta esan zuen," zuengan hitzak eduki behar du izugarrizko pisua eta indarra, beste hori guztia behar ez izateko, eta hala ere komunikazioa lortzeko".
|
|
|
Gaiak
|
berak
lagundu digu estimulu moduan filma sortzeko prozesuetan. Asko gozatu dugu inprobisatzen, gidoia filma egin ahala idazten, lehenik amaiera pentsatzen bertsolariek egiten duten bezala, bertsoen egitura eta pelikularena alderatzen, isiluneekin eta biluztasunarekin jokatzen, bertigoarekin.
|
|
|
Nagusitasun ikuspegi bat antzematen die Rivasek errealismo magiko eta antzeko etiketei. Errealismo magikoa baino, nahiago duela
|
berak
Max Aub idazlearen definizioa: errealismo transzendentala, alegia, harago joan nahi duena.
|
|
|
MSOk egin beharrekoa ote zen, auskalo bere bizitzako proiektu literario garrantzitsuena izan ote den,
|
berak
nahiago du aurrera begiratu. " Badago beste proiektu bat, nire familiaren historiarekin zerikusia duena, ezin dena gehiago atzeratu:
|
|
|
Hiri Buruzagiarekin zeuden gogoberotuta. Errua Ernest Hemingway idazleak zuen, zehatzago
|
berak
idatzitako The Sun Also Rises izeneko nobelak Fiesta izenez ere ezaguna, zeina 1928 urtean itzuli baitzen alemanera. Breslauer apika ez hainbeste, baina Schwarzenbach, bere biografia eta obra ezagututa, identifikatuta sentitu zen ziur nobelako pertsonaiekin, lost generation delakoa irudikatu zutenak.
|
|
|
Adibidez, 60etan, Rama gerturatu zen esperimentazio linguistikoa lantzen zuten artistengana, Novissimi taldekoen poesia bisualera, bereziki Edoardo Sanguineti idazlearengana. Sanguineti
|
berak
bricolages deituko zituen lanak egin zituen garai hartan, elementu organiko eta inorganiko desberdinen nahasketatik sortzen zirenak.
|
|
|
Preciadok
|
berak
Rama bisitatu zuen erakusketa prestatzeko aitzakian. Baina 2005ean kontzientzia galtzen hasi zen artista, prozesu azkar batean.
|
|
|
Eta bera! Gauez ezkaratzean elkartzeko aukera zutenean ohi zuen bezala,
|
berak
papertxo bat bidali zion, etortzeko esaten ziona. Don Catalinok eskuetatik kendu zion eramateko mandatuetan zerabilen mukizuari.
|
|
|
Asenciok, ordea, ez zekien nolako gogoz zegoen Juantxo. Ezta
|
berak
ere: agian, emaztea joan zitzaiola-eta, aste osoa zaputz ibili zelako izango zen.
|
|
|
Erakargarria zitzaidan, erreka bera baino areago, mintzo zitzaidan neskatoa: Maria Estela, neronen hamahiru urte
|
berak
zituena. Egun berean eta guzti jaio ginen, ia ordu berean, gainera.
|
|
|
Jaso nituen begiak lehengusinagana eta
|
berak
, lotsarren gorrituta ere, begiradari eutsi zion. Teresak barre txikiak egin zituen, zergatik esan gabe.
|
|
|
Alemaniagatiko larrimina herri horrek
|
berak
hil zion amagatiko nahigabeaz nahasirik bizi zuen.
|
|
|
Baina, zertaz zen ziur? Burdinak bete betean jo zuen burezurrean; agian belaunburuak hautsi zizkioteneko burdinak
|
berak
.
|
|
|
Ez, ordea, politikako eta literaturako lankidetzak, hiltzean Joaquínek Nelaren esku utzi baitzuen oraindik argitaratu gabe zuen hainbat eskuizkribu. Horietako batzuk Los Guandos nobela da esanguratsuena Nelak
|
berak
osatu eta argitara emanak.
|
|
|
Ezta gutxiago ere! Itzulpen honek, horregatik, haren borondateari jaramon egin eta nolabaiteko irtenbidea eman behar izan dio eta, konturatuko zinenez, hala egiten saiatu naiz herri hizkeran eman ditudan pasarte ugarietan, herriak
|
berak
, zenbaitetan zuzen egon ez arren, darabiltzan esaera esamoldeak erabili ditudanean.
|
|
|
Idazlearen kolore politikoak gehiegi markatuta irakurri dira idazlanok. Kritikariak
|
berak
ere halako" epojé" literario bat, gutxienez, egitera eraman zituen eta daramatza gaur bertan... eta egilea polemika lanetan sarrarazi zuten eta, agian, sormenerako gaitasunak nahi baino gutxiago jorratzera eraman.
|
|
|
Ekuadorko sukaldaritzan oso ohikoa den platano mota, gordinik jaten den bestea baino handiagoa. Izenak
|
berak
dioenez, oraindik heldu gabe denean prestatzen da, erreta edo frijiturik nahiz egosirik jateko. Heldua denean ere erabiltzen da; kasu horretan," maduro" izenez deitzen zaio.
|
|
|
Bost axola, han, bere emazte eta seme alabekin batera lurperatuta zegoen beltzari eman zion tormentua:
|
berak
hil zituen denak. Gauez handik zebiltzanek esaten zuten lurpetik negar zotinak ateratzen entzuten zirela.
|
|
|
Gerra! Ondotxo zekien
|
berak
zer zen. Bizirik atera zen hartatik, hala esan bazitekeen, frontean hogei hilabete egin ondoren.
|
|
|
Zer egin zezakeen
|
berak
–Hain zegoen gaixo eta hain da zaila haurren bihotzetan ere esnatzen den piztia senaren aurka joatea!
|
|
|
Vélezek, hori bai, aparteko orduak ordaindu zituen. Baina
|
berak
itxura ona emango zuen gringoen aurrean. Galtzada harriztatzeko lan gaia hornitzen zuten kontratisten artean onena zela erakutsiko zien.
|
|
|
Gehiegizkoa zen. Langileak
|
berak
ere, Anselmo ile kizkurrak, gaitzizenez Sapo de la Grecia101 deitzen zionak, urdin petoak zituen ile kizkur beltzak. Eta horixe gertatzen zen bere azazkal nabarrei edota eskuetako eztenari zegokienez ere.
|
|
|
Margoa ere joanda zeukan apal bakarrak luxuzko erakusleihoa baino areago distiratzen zuen: zola erdietako zapatak
|
berak
, beti bakanak, eder ikusten ziren!
|
|
|
Ez zion galdetu Sapo de la Greciari
|
berak
ere argiztapen miragarri hura sumatzen zuen. Nahi ez bazuen ere, aitortu beharrean zen apur bat gaizki zegoela.
|
|
|
egunsentiko kantutan, zeruertz gorri gardenak beti gorriak, ez urdinak beren dorre, antena, terraza eta guzti, ekarriko dizkiguten etorkizuneko hiri komunistetako emakume guztiak batera bezain ederra. Berari zegokionez, ordea,
|
berak
ez zuen inoiz itsasoa ezagutuko.
|
|
|
San Martínentzat gauza bera dira itzal urdinez eta eguzkiz beterik azaldu zaion tropikoko hiriaren bero zantzua eta ostatu eman dion gizonaren adeitasuna. Mingostasun kutsu bat ere badu,
|
berak
harrera egin baino, berari egin diotelako. Baita mesfidantza gorde bat ere.
|
|
|
Ezin zaio, halere, herrarik gorde ospeak alde batera utzi eta zinez abegikor hartu duenari. Ezin dio eutsi
|
berak
nahiko lukeen adei lege hotz eta ia uzkurrari. San Martín tolesgabea da, xaloa eta ona.
|
|
|
Bien gaztaroak antzekoak izan dira, urte heroiko haietako denenak bezala. Liburu
|
berak
irakurri dituzte, baita bidaia bertsuak egin ere. Espainolek urre zilarrak eramaten zituzten Mexikotik eta Peru Garaitik barna.
|
|
|
Eta ruralaren oinei heldu zien, sorbaldaz erorarazteraino. Egin zituen ahaleginak zutitzen,
|
berak
ere ostikoz jotzeko. Baina ikusi ere egiten al zuen ba...
|
|
|
Negro Manuer ek, gau bat bera ere emazte gainera irrika beroz botatzeari utzi ez zion
|
berak
, bakean utzi zuen hiru hilabete bete zituenez gero.
|
|
|
Erretzen ari ziren, ke apur bat egitearren; güitifea48 sutan baitzen, ke lodia ateraz. Baina keak
|
berak
ere ez zituen lasaitzen.
|
|
|
Ebaki zuen adar luze bat aihotzaz: nigüito adar bat,
|
berak
nahi bezain zuzena. Zuritu zuen eta esku artean laztanduz gozatu zuen.
|
|
|
" Ez: lixiba egitera", zioen
|
berak
.
|
|
|
norberak noiz hil behar duen erabakitzea, alegia. Ez omen dira hain gutxi, baina isiltasun itun bat egina dugu suizidioaren inguruan eta ez da horretaz hitz egiten, ez dira gure hedabideetako minutu eta letretan azaltzen, ezta eufemismo bitartez ere(" gaitz luze baten ondorioz" hori bezala, izendatzeak
|
berak
kutsatzeko arriskua balekar legez!).
|
|
|
Baina berriro diot, hori ez da irtenbidea. Ateak zabalduta ere, denborarekin etorkina bera aldatuko du gizarteak, ez
|
berak
gizartea, eta nekez bihurtuko da ziba berriro piramide (Houellebecqen eleberriek kontrakoa marraztu arren). Gainera, ez dut uste atea irekiko diegunik eta, haiek azpitik eta gainetik pasatzean ere, ez daukagu lan makala gure artean normaltasunez hartzen (etorkinak ez daudenean nahi izaten ditugu, baina gero, iritsi direnean...).
|
|
|
Biba gu eta di capriotarrak. Erdietsi zuen
|
berak
eta baita filmaren zuzendariak ere, Gonzalez Iñarrituk. Iñarritu!, gutarra hau ere, zeren zain daude euskal abizen eta genealogien arakatzaileak zuzendari oscaraniztunaren asabak gureganatzeko?
|
|
|
Bestelako galdakizun administratiborik gabe (galdakizun etikoak aspaldi ito genituen Mediterraneoan, Atlantikoan eta munduan diren itsaso eta ibai guztietan). Turkiara itzuli behar ditu Europak pertsona hauek haietako asko Turkiako Estatuak
|
berak
jazarriak Iraken, Kurdistanen.... Turkia inoiz Europan sartzearen truke, oraingoz goazen errefuxiatuok Europatik ateratzera.
|
|
|
Edo, aste honetan ikusi dut nik, banku batek poema ezagun eta Bardeak baino higatuago bat aukeratzen du haien gizarte ekintza balioesteko: ezinbestekoei, horiei laguntzen die bankuak, besteen alde ari direnei, eta
|
berak
haiei laguntzen dienez, bada...
|
|
|
Hemen BERRIA n aste honetan bertan irakurri ahal izan dugu gutun bat, herritar batek Irunen udaltzainekin eta ertzainekin izandako abenturez,
|
berak
euskaraz egin ziezaioten nola egoskortu zen, telefonoaren beste aldean zeukan funtzionarioaren hizkuntz askatasuna errespetatu gabe, temoso euskaraz, eta harritu ez ezik ernegatu egin zen deia moztu ziotelako! Seguru telefonoa eskegi eta espainol cervantestarrez komentatu ziola gertatutakoa bere bikoteari.
|
|
|
Botoen bidez hautatutakoek egiten dituzte legeak, bai, eta beraz gehiengoaren iritziaren emaitza behar lukete, baina guztiok dakigu hainbat gaitan herritarren iritziak ez duela
|
berak
hautatutakoarenarekin bat egiten. Edo hautetsiak aldatu egiten ditu iritziak beti ere ondasun gorengo baten izenean, eta horretan aspaldian Espainian alderdi sozialistak hainbat adibide eskaini ditu, errepublikartasunetik hasi eta Yolanda Barcinaren gaitzespeneraino.
|
|
|
Jakina, bizitzaren hainbat alor arautu eta haietan sortzen diren arazoak ebazteko darabilgun sistema bat ere bada, eta gutxi asko ibili badabil, baina bere ibilbideak gizarteak
|
berak
ezarria duen balio sistemari erantzuten dio eta beraz jabego pribatua, familia eta halakoak ditu iturburu
|
|
|
justizia eskatzen du jendeak, baina nahi duena mendekua da. Eta hain zuzen ere Justiziak emandako ebazpena ez du onartzen, ez du justutzat hartzen,
|
berak
eskatzen duena betetzen ez bada.
|
|
|
borrokak, eta horren ondorio juridiko penalak. Azkeneko liskarrak espetxera eraman dezake gaztea, lehendik ere badituelako zigor batzuk, eta gau batean motiborik gabe batek muturrekoa eman zion eta
|
berak
erantzun eta handik kolpeak, mediku parteak, epaitegiak... Ez zait inporta, artikulu honi dagokionez, berak borrokan izan zuen kontatzen didan bezala izan zen, edo handiagoa, inporta didana da nik komentatu nionean bere burua kontrolatu behar zuela, dauzkan aurrekariekin eta zigorrekin ezin zuela hala ibili, bere aitaren komentarioa izan zela aurrean baitzen niri galdetzea ea zer egin behar zuen bada," kolpeak jasotzen jarraitu?".
|
|
|
Azkeneko liskarrak espetxera eraman dezake gaztea, lehendik ere badituelako zigor batzuk, eta gau batean motiborik gabe batek muturrekoa eman zion eta berak erantzun eta handik kolpeak, mediku parteak, epaitegiak... Ez zait inporta, artikulu honi dagokionez,
|
berak
borrokan izan zuen kontatzen didan bezala izan zen, edo handiagoa, inporta didana da nik komentatu nionean bere burua kontrolatu behar zuela, dauzkan aurrekariekin eta zigorrekin ezin zuela hala ibili, bere aitaren komentarioa izan zela aurrean baitzen niri galdetzea ea zer egin behar zuen bada," kolpeak jasotzen jarraitu?". Erantzun egin zuela, erantzun egin behar ziola erasoari, berak edo nik egingo genukeen bezala.
|
|
|
Ez zait inporta, artikulu honi dagokionez, berak borrokan izan zuen kontatzen didan bezala izan zen, edo handiagoa, inporta didana da nik komentatu nionean bere burua kontrolatu behar zuela, dauzkan aurrekariekin eta zigorrekin ezin zuela hala ibili, bere aitaren komentarioa izan zela aurrean baitzen niri galdetzea ea zer egin behar zuen bada," kolpeak jasotzen jarraitu?". Erantzun egin zuela, erantzun egin behar ziola erasoari,
|
berak
edo nik egingo genukeen bezala. Haserre baitzegoen aita, normala denez, semeak oso garesti ordainduko duelako emandako muturrekoa, eta kontrarioak merke.
|
|
|
Hilabete barru lau urte beteko dira ETAk behin betiko su etena eman zuela, armak utzi zituela, eta ez da sinestekoa horren ondorioak epaitegi eta espetxeetan konpontzen ibiltzea. ETAk
|
berak
eta armak uztearen pausoa eman zutenek bazekiten eta barneratua zuten noski erabakia hartuagatik are hartzeagatik ere ordainaraziko zietela. Eta ez dira asko kopuruz, nahiz eta zenbait mediotan hau barne oihartzun handia izan, baina hala ere...
|
|
|
Gutxitan azaltzen da hemendik nagusiaren andrea. Baina gaur etorri da, eta nagusiarekin hitz egin eta gero,
|
berak
, lore sorta hau oparitu dit, eta eskerrik asko guztiagatik esan dit. Eta nik" Milesker zuri ere, Andrea, bihotzez, milesker zuri ere" erantzun diot, eta uste dut benetan esan diodala.
|
|
|
" Egun on". Ez dugu besterik esan behar, nik badakit zer ipini behar diodan, kafea eta kroasana plantxan, eta
|
berak
badaki zenbat ordaindu behar duen, bi euro eta hamar. Zertarako gehiago esan?
|
|
|
Niri paradojikoa iruditu zait negozioa hobeto doenean, plantilla murriztea, baina nagusiak ondo azaldu dit, eta ulertu diodala uste dut. nizueke kontatu, baina
|
berak
ondo azaldu dit. Asko daki ekonomiaz.
|
|
|
Aspaldi. Arazoa da
|
berak
jakin ere ez dakiela. Eta ez du jakingo, jada beranduegi da...
|
|
|
Jende arruntak, Central Stationeko sarrera erraldoian hara hona ibiltzen den harexek
|
berak
, ez du kritika literariorik irakurtzen, ez lehen ez orain. Benetako krimen bat, berriz, denik eta publizitate kanpainarik onena da, eta denbora gutxian" Honeymoon in cellar" agortu egin zen.
|
|
|
Jakina, haietako asko ez, halere, Ferreirarena, kasu benetako istoriotzat saltzen ziren, hala nola, Billy The Kid edo Jessie James haragizko pertsonaiek ustez egindakoak, alegia. Formatuak
|
berak
errealitatea eta fikzioa nahasten zituen, gaur egun ere gertatzen den bezala. Ezjakintasunaren bidetik etorritako arrazoinamendutzat har liteke, agian inozokeriak eragindakoa, hala nola ume batek ipuinetako sorgin eta mamutzarrengan sinisten duenaren pareko.
|
|
|
Gauean, ordura arte kolaboratzaile loriatsua izandakoari traizioa eginez, egunkari horrexek
|
berak
eman zuen atxiloketaren esklusiba, azalera erakarrita eta gerra baten hasierari ematen zaion garrantziaz. Barruko orrialdeetan errelatoaren pasarte esanguratsu batzuk aurkitu zituzten irakurleek, errelato osoa abuztutik argitaratuta zegoelako albistearekin batera, osorik irakurri nahi bazuten.
|
|
|
Atxiloan Ferreirak baieztatu egin zuen
|
berak
idatzitakoa zela errelatoa, hilketa akusazioa behin eta berriro ukatu zuen arren. Izan ere, deskribaturiko gertaera eta pertsonaia guztiak asmatuak omen ziren, irudimenetik sortuak.
|
|
|
Izan ere, deskribaturiko gertaera eta pertsonaia guztiak asmatuak omen ziren, irudimenetik sortuak. Ezin izan zuen azaldu, ordea, zergatik agertu zen gorpu momifikatu hura Madison kaleko soto hartako hormaren atzean, hain zuen,
|
berak
deskribatu bezala bezalaxe.
|
|
|
Bere aurrean leiho bat, sei laukitan banandua, eta tartean mahai bat; bertara polizia burua eserita. Haur baten lotsaz, burumakur, Ferreirak esan zuen istorioa ametsetan etorri zitzaiola, ametsetan ezkontza soinekoz jantzitako andre bat agertu zitzaiola,
|
berak
erakutsi ziola dena...
|
|
|
Konplizitatearen hipotesia aztertu zuten orduan, agian Ferreirak
|
berak
ez, beste batek beraren laguntzaz egin zuela, alegia. Kristopher Pointekin tematu ziren lehendabizi, Willian Fallsekin gero, baina bide itsuak izan ziren guztiak.
|
|
|
Nonbait, egia juridikoak ezin izan zuen aintzat hartu amets baten bidez hildako batek egindako salaketa eta txosten ofizialerako hipotesia asmatu behar izan zuen: Ferreirak, nonbait, norbaiti entzun behar izan zion Smithek
|
berak
noizbait kontatutako istorioa, ahoz aho zabaldua, ziur aski taberna zuloetako mozkorraldietan.
|
|
|
Eta emaztearekin hitz egiten saiatu al zara? Agian
|
berak
jakingo du non dagoen zure kalea.
|
|
|
Berdin dio, ordea, eta goizero irekitzen du negozioa, erretiratzeko adina aspaldi iragan zuen arren. Xelebrea da Martin auzoan, eta den denek agurtzen dute berarekin topo egitean;
|
berak
, leunki jasotzen du kapela burua alde batera makurtuta Martxelok keinua errepikatu zuen. Nik txikitatik ezagutzen dut...
|
|
|
Bada, dendara sartu nintzen norbaiti saldu ote zizkion beldur, haserre ere bai, nik ondo ordaintzeko prest bainengoen, esana nion... Bada, sartu eta kasko prusiarrez galdetu nion, baina
|
berak
ez ulertuarena eginez zer nahi nuen galdetu zidan. Galdera berritu nionenean, salakotak zirela esan zidan, ez kasko prusiarrak, eta ez zeudela salgai.
|
|
|
Kanpotik etorritako bisita bati erakutsi behar zion hiria Martxelok. Lagunak tren geltokian hartutako planoa kontsultatu nahi zuen temati, eta
|
berak
tematiago egiten zion errieta hain mesfidatia izateagatik; baina egia zen, bestalde, kale zein plazetan barrena Martxelo ez zela inora iristeko gauza. Lagunak kargu hartzen zion:
|
|
|
" Gezurra dirudik hi hemengoa izateak!". Halako batean laguna ari zitzaion Martxelori harrera egiten geltokian, eta
|
berak
zeukan planoa esku artean: " Baina, Martxelo, zertarako behar duk plano hori ni hirekin egonda?".
|
|
|
Bigarrenez atera zen Martxelo komisariatik, baina oraingoan ez hiria ez komisaria bera, ezer ez zen lehen bezalakoa. Malusako kaleetatik zehar hasi zen alderrai, txoko guztietara begira, zehaztasun ñimiñoenei ere erreparatzen, ea
|
berak
ezagutzen zuen munduaren aztarnaren bat oraindik aurkitzen ote zuen, zeri heldu erokeriak harrapatu baino lehen: erakinak, kaleak, ibilgailuak, dendak, jendea, paperontziak, espaloietako lauzak... den dena ezberdina zen, ordea.
|
|
|
Tamalez, ez zekien haren izena. Baina gero pentsatu zuen ziurrenera
|
berak
ere aldatuta izango zuela. Badaezpada, saiatu egin zen:
|
|
|
Baina desengainua hartu zuen Martxelok: " zukua" esan behar zuen enpatia bereganatua izan balu, amaren errealitatea bestelakoa zela ohartu, hain zuzen ere, amaren ikuspuntutik logikoena edalontzi barruan zukua zegoela esatea baitzen;" galletak" esan zuen, ordea, oraindik ere bere errealitatea guztien errealitatea zela pentsatzen zuelako,
|
berak
zekiena amak ere bazekiela, alegia.
|
|
|
Hurrengo bi hilabetean hainbatetan saiatu zen; beti ere, alferrik. Etsi zuenean, Unaik
|
berak
eman zion ezustekoa, egongelako paretan plastidekorraz marra batzuk egiten topatu zuenean.
|
|
|
Hura gehiegi izan zen Martxelorentzat. Besteari gordetzen zion tonu zakarraz egin zion demanda gazteari,
|
berak
ere irakurri nahi zuela eta itxoiteko. Kikildurik joan zen gizajoa.
|
|
|
Martxelo zuzen abiatu da etxera. Gogoz kontra bada ere,
|
berak
baino ez ditu zuzendariaren aholkuak zorrotz bete. Nahiago luke taldetxo horietakoren batean muturra sartu Floren mutil hartaz gehiago jakiteko, ea nor zen.
|