|
2000
|
|
|
Taula gainera iragaiten ginen, baina herriarekin batera kantatzeko asmoz eta gogoz. Erran nahi baita, herritarren artean abestu izan dugula, eta gure kantuak hortik
|
beretik
sortuak izan direla. Guk taldearen xedea kantariak eta entzuleak biltzea izan da funtsean.
|
|
|
Hain ongi egin dituk horiek oro, ezen eta Larrañe herriko auzapeza den Marzelek duela gutti ez baitzuen sinetsi nahi Manexa hintzela.
|
Beretzako
sortzez baino gizon tipitto hori, hi heu ez zian xiberotarra baizik izaiten ahal.
|
|
|
Hika mika batzuen ostean Uxue Ikastolaren baitan zatiketa bat gertatu zen, eta
|
bertatik
sortu zen San Fermin Ikastola. 1970 urteko apirila zen.
|
|
|
Dena zen administrazioaren proiektuak sortzea. Uste dut azken urteotan politika hori aldatzen ari dela, besteak beste administrazioak
|
berak
sortzen dituen muntaien inertziak dirua gastatzeko oso aparato onak direlako, eta sarri askotan operatibitate zalantzazkoa edo errenak behintzat badirelako. Euskalgintza eta kulturgintza aurrera atera nahi bada, herri honen borondatea da artikulatu behar dena, eta ez administrazioaren borondatea bakarrik.
|
|
|
Alabaina, askoz egokituagoa da Estatuaren aniztasun politiko kultural territorialari dagokionean.Zentzu honetan, nahiz eta Autonomia Erkidegoen arloaren gaineko eskuduntzak mugatuak diren eta zenbait gaitan goitik behera Estatuaren araudi eta jarrerek baldintzatuta dauden, zentralista beti; oztopatzaile askotan komunikabide autonomikoekiko; zatikatzaile gehienetan?, aukera errealak dituzte hauek beren inguruetan egiturapropioak eta ezberdinak garatzeko. Hala erakusten du EITBren esperientziak berak, nahiz eta horretarako Estatuak ezarritako lege mugetatik harago joan behar izan duenzenbaitetan, edo horren zirrikituak baliatu, EITB
|
bera
sortu edo bigarren kanala zabaldu zenean bezala. Lurraldetasunaren arlotik ere ETB1en seinalea Iparraldera normaltasunez hedatzea lortu da; ordea, Nafarroako hedapena ez da osoa, ezta ofizialaere.73
|
|
|
Psikoterapia honek, ekarpen psikiko eta gorputzezko batez, lan energetikoa, muskuluen erlajazioa, gorputz adierazpena eta azterketa psikikoa elkarlotzen ditu.Gorputzera, bere energia zirkulazioan, jazarreran eta keinuetara zuzentzen denikuspegi integratzailea da, gorputz
|
hori
bertatik sortutako izaeraren egituraren etasubjektuaren historiaren lekuko denez.
|
|
|
Oinarrian duen pertzepzio lana gogamenaren jarduerada. Baina pertzepzio jardueraren euskarri gisa gorputza ere badago, zeinaketengabe ematen baitu
|
bere baitan
sortzen diren kitzikapen, sentipen etasentimenduen berri. Gure gorputzaren kontzientziatik abiatuz, geure buruariburuzko irudi zein gogoetak sortzeko gaitasuna ere, geure nortasunaren euskarridugu.
|
|
|
Fritz ek Goodman i Gestal Therapy liburuaren bigarren zatia agindu zion, hots, alde teorikoa, ikuspuntu berriaren oinarriak zeuden aldea. Honetarako berak eskuzegindako oharrak pasa zizkion, baina Goodman ek ez zuen transkribaketa soilaegin,
|
berak
sortutakoa ere jarri baitzuen eta eragin hau oso nabaria izan baitzen.
|
|
|
Klein-en fantasiak instrumentalizatzen du lehen mailako bulkaden sinbolizazioa eta gero
|
berak
sortzen ditu pentsamenduaren niaren funtzioak. Lehen mailakodesira eta irrikak eta subjektua kanpo munduarekin harremanetan jartzen dutenniaren funtzioak elkartzen ditu.
|
|
|
Hots, Absolututzat daukaguna bera da erlatiboa(, nork bere herria maite du?); eta haren gure hautapena daerlatiboa(, ez dago, agiri denez, guzizko aukerapenik?). Horrela gizakiak, Absolutuabehar baldin badu,
|
berak
sortu beharra dauka, Absolutua izango duen zerbait berea (pertsonala, ez derrigor esklusiboa). Baina nola sortu?
|
|
|
behe frekuentzia izanez gero, soinu baxuak ditugu; aitzitik, goi frekuentziei soinu zorrotzak dagozkie; frekuentzia entzungarrien multzoa 20 Hz eta 20 kHz artean mugatzen da. Tinbrea, bestalde, soinuen pertsonalitatea da; nota berean finduriko bi musika tresna desberdinek ez dute audio sentsazio
|
bera
sortzen; harmonikoen presentziarekin dago erlazionaturik tinbrea; harmonikoak ondokoak dira: emititzen den oinarrizko frekuentziaren frekuentzia multiploak; soinua osotzen duten frekuentzien espektroa, hots, harmonikoen maila eta anplitudea,, tinbre?
|
|
|
248 Guztiz adierazgarria da, oinarrizko irakaskuntzako. Inspección Especial? delakoa irakasle eskolen berrantolaketari heldu nahi zion dekretu
|
berean
sortua izatea.
|
|
|
Eta, ezin zuenean, erran komun batekin, edo bururat zetorkion lehen hitzekin jalgitzen zen, airos baino airosago. Eta, nola Mattinek eta biok laket baikenituen apezaren ateraldiak, hala, korapiloak eta trabak berez sortzen ez zirenean, edo
|
berak
sortzen ez, guk asmatzen genituen, ikasgai astun haiek arinago gerta zekizkigun amoreakatik. Anekdota pare bat kontatuko dizut:
|
|
|
Zeren eta jaun Marcelek anitz kanta baitzekizkien buruz, eta bazuen konposizione bat edo bertze
|
berak
sortua eta asmatua, nola Oihenarten poema haren gainean sortu zuena, zeinak baitzioen bere lehen estrofan:
|
|
|
—Zure txakur hori deabruak hartua da, eta deabrua bera da, eta
|
berak
sortu zuen izurria! Eta berak hil du, halaber, Zabaletako jauna!
|
|
|
Biblinleka erabiltzaile, gero eta gehiagotan
|
berak
sortuko du informazio bibliografikoa. j
|
|
|
Lege zibil egokiak dira gizakiek eman eta har dezaketen onik handiena; eurak dira ohituren iturburua, jabetzaren palladiuma, eta bake publiko eta partikular ororen bermea; eurok ere, gobernua
|
bera
sortu ez arren, fermuki sostengatzen dute hura; orobat, boterea mugatu eta aldi berean, berorri begirunea gordetzera behartzen dute, Justizia bera balitz bezala. Norbanako guztiak ukitzen dituzte, horien bizitzaren egitate garrantzitsuetan nahasten dira, noranahi jarraitzen diete haiei:
|
|
2001
|
|
|
Mankomunitatearen hastapenak 70eko hamarkada ilunean bilatu behar dira, hainbat gazte orduko emigrazioaren aurrean herri txikien bizitza eredua aldarrikatzeari ekin ziotenean, bat bateko mugimendu dinamiko indartsu bati hasiera emanez. Hortik aurrera, gero eta baztertuago eta inkomunikatuago zeuden udalerrion ordezkariak batu eta mahai inguru, kultur aste eta abarren laguntzaz arazoak zehaztu, egoera analizatu eta lehen proposamen zehatzak mahai gainean jarri zituzten, Mankomunitatea
|
bera
sortzea (1979an udalen koordinakundea) edota azpiegitura industrialen beharra esaterako. Hortik aurrera hainbat ekimen aurrera atera dute, hala nola, ongizate zerbitzua (1985), udalen kontabilitate zerbitzua (1986), ur lohien estolderi zerbitzua (1988), zerbitzu enpresa baten sorrera (1989), pobrezia egitasmoa (1990), etxebizitza eta garraio zerbitzuak (1993), Bizkaibus linea bertatik igarotzea (1996), enpresa proiektu berrien mintegia (1999) edota bailara osoaren promozio kanpaina bideratzeko oinarriak (2000).
|
|
|
Zaila da antzerki proposamen berritzaileak aurkitzea. Zaila da topatzea euskal antzokietan gogoetarako bidea ematen duten lanak,
|
bertatik
sortutako proposamen estetiko zein dramatikoak. Antzerki amateurra, hau da antzerkiaren harrobia eta ezinbesteko eskola, kobazuloetan dago.
|
|
|
" Akixo" (16mm) eta" El reino de Victor" (35mm) laburretan parte hartutakoa, Goya eta Zinebiko sari nagusiak bereganatu zituen. Bere anaia Juanmarekin ekoiztetxea jarri zuen martxan eta
|
bertatik
sortuko dira" Alas de Mariposa" eta" La madre muerta" film aski ezagunen gidoiak. Ekoizle, zuzendari, gidoilari...
|
|
|
Emazteak adarrak jarri dizkiola jakitun denetik, deliriora eramango duten obserbazio eta antsietateak guztiz ezkutagaitzak suertatuko zaizkio protagonistari. Desiratutako objektuak ihes egiten diola pentsatzeak
|
beragan
sortzen duen urrikaltasun eta ziurtasunik ezaren adierazle ditugu bere buruaz dituen irudi penagarriak. Protagonistak kiratsa besterik ez dio somatzen bere buruari (linimento eta sardin usainaren nahasmendutik eratorria, 86) eta zakur deslai baten modura abandonatzen da etxean (121).
|
|
|
Emazteak adarrak jarri dizkiola jakitun denetik, deliriora eramango duten obserbazio eta antsietatea areagotuz joango zaizkio. Desiratutako objektuak ihes egiten diola pentsatzeak
|
beragan
sortzen duen urrikaltasun eta ziurtasunik ezaren adierazle ditugu, bere buruaz dituen irudi penagarriak. Protagonistak kiratsa besterik ez dio somatzen bere buruari (linimento eta sardinusainaren nahasketatik eratorria) eta zakur deslai baten modura abandonatzen du bere burua (121).
|
|
|
Uraren galera ez da, beraz, klima aldaketen ondorioz bakarrik gertatzen, lursail bat basamortu bihurtzeko erarik zaharrena herrien biziraupenari loturik baitago eta gizakiak
|
berak
sortzen du.
|
|
|
Honelako ondorioak eta beste batzuk aurki eurora egokitu beharrak sortarazten dion kezka, ordainbidetzat Internet erabiltzeak
|
beregan
sortzen duen mesfidantza edo erosketak egiteko denbora tartea murriztuko lioketen zerbitzuengatik ordaintzeko jarrera eskasa, adibidez dira Eroski Taldea Fundazioak, Espainiako Enpresa Institutuaren laguntzaz, osatu duen Kontsumoaren Barometroko ekarpen nagusiak.
|
|
|
Biktimak izango dira bi emakumeok, gizonezko baten biktimak hain zuzen, eta, narratiboki, Floraren kasua suertatzen zaigu nobela honetan garrantzizkoena.Emazteak adarrak jarri dizkiola jakitun denetik, deliriora eramango duten obserbazioa eta antsietatea areagotuz joango zaizkio. Desiratutako objektuak ihes egitendiola pentsatzeak
|
beragan
sortzen duen urrikaltasun eta ziurtasunik ezaren adierazleditugu, bere buruaz dituen irudi penagarriak. Protagonistak kiratsa besterik ez diosumatzen bere buruari (linimentu eta sardin usainaren nahasketatik eratorria) etazakur deslai baten modura abandonatzen du bere burua (121).
|
|
|
Hau da, bigarren ikaskuntza motibazioan hasten da, eta motibazioa da bigarren etapan (hizkuntzaren ikaskuntza) ikaskuntza kostua mantentzen duena. Baina hizkuntzaren ezagutzaren handitzea,
|
bertatik
sortu behar duen lan espezifikoa da. Handitzen bada, motibazioaren nahikotasun maila mantentzen da.
|
|
|
Substanzia baten usainak,
|
berak
sortu ahal dituen seinale primario guztien integrazio zerebralarekiko menpekotasuna dauka.
|
|
|
Substantzia baten usainak,
|
berak
sortu ahal dituen seinale primario guztien integrazio zerebralarekiko menpekotasuna dauka
|
|
|
Bizilaguna zelatatzeari utzi zion. Ez zuen kanpaia jo nahi
|
berak
sortutako emakumea guztiz bukatuta egon arte. Ezkontza gaua bezalakoa izango zen.
|
|
|
Maiz Indiako gizarteak
|
berak
sortzen du familiako giro gaitza. Giro ustel horrek bultzatzen ditu pertsonak gaiztakeriaren bideetan barna.
|
|
|
Bizitzan, eten gabe berrituz doan oihal erraldoi honetan, aurrera begira noan neurrian atzoko arropei, herenegungoei..., txikitakoei agur egin behar izan diet. Agur, nahi gabe, derrigorrez, halabeharrez..., edonoren barnean, bizitzak
|
berak
sorturiko artaziak direlako, azken batean, soineko berri baten patroia egiten laguntzan diguten adiskide etsaiak.
|
|
|
Ni behintzat ezin naiteke zalantzan has Europari buruz, nire sustrai guztiak Europan baititut. Europaren kultura?
|
berak
sortutako nahiz besterengandik hartutako gaiez oratua, gu guztiona da, nirea ez ezik, nahi badugu eta nahi ez badugu.
|
|
|
Mintzaldi honen gaia, orduak hala agintzen eta, estu muga beharra denez gero, ezin begiak noranahi heda. Oihenarten egiazko umeei lotu behar,
|
berak
sortuei alegia, ez auzoan bilduei. Sortu eta utzi zizkigunak, euskaldunen ondasunari bere baitatik erantsi zizkion aleak, urri edo ugari, eder edo kaxkar, gero ikusiko?
|
|
|
Hain argi jabetu zen bere egitekoaz,
|
berak
sortu baitzuen hitz berri hura, neurtitzak, herri bertsoak eta poesia ikasia aurrerantzean elkarrekin nahas ez zitezen.
|
|
|
Zertaz ari garen jakin behar dugu, beraz, aurren aurrenik, eta horretarako, esan bezala, testuak zer dioen behar dugu jakin, bestela esan,
|
bere
sortzetik ahalik eta hurbilen finkatu. Bada horrelakorik franko euskal literaturan.
|
|
|
Halatan, desberdina da Euskal Herrian eta Espainiako estatuaren gainerako lurretan hedabideek euskal gatazkaren aurrean duten eragina. Estatu mailan, erreferentzia politiko sozial nagusietatik eta gizarte ingurutik
|
beretik
sorturiko ikuspegia bat dator modu positiboan hedabideenarekin, eta askoz ere handiagoa da hedabideek jendeak gatazkari buruz dakienaren eta ezagutzen duenaren gainean duen eragina.
|
|
|
Aldi berean, Kanten filosofiaz euskaraz egin diren lanei Kanten pentsamenduaren atal nagusi bat bereziki jorratzen duen azterketa gehitzen zaie. Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, Kanten Kritika k
|
berak
sortu zuela esan daiteke. Liburu honek, honenbestez, epistemologiaren arazo nagusienak jorratuko ditu, eta" ezagutza bere aurren aurreneko ernamuinetatik ateratzen saiatuko den" irakurlea eskatzen du.
|
|
|
Galileo, Torricelli eta Stahl aipatzen ditu Kantek. Hauek ikusi zuten arrazoimenak
|
berak
sortu duena soilik ulertzen duela, eta, ondorioz, arrazoimena bere objektuari aitzinatu behar zaiola judizioaren printzipioekin eta arrazoimenak izadia behartu behar duela bere galderei erantzutera. Ez da, beraz, maisuaren ikasle otzana izango, baizik eta lekukoak galderak erantzutera behartzen dituen epailea.
|
|
|
Orain, maitariaren izana aztertzeko, irudi bat erabiliko dugu: maitatze isuria iturria dela onartuz, baina
|
beragan
sortzen den iturria izanik; ez beste inongo urak bereganatuz. Nolatan da iturri?
|
|
2002
|
|
|
Aralarrek ezker abertzalea dinamitatu nahi izan du. Aralar, Batzarre, Zutik eta ABk osaturiko formazioa Patxi Zabaleta jaunak onartu duenez Batasunari botoak kentzeko eratu da, hori da
|
bere
sortzearen arrazoi bakarra. Oso jarrera eskasa da, Aralarren ideien aurkakoak gara erabat, bere nazio, herri eta ideien aurka gaude.
|
|
|
Aurkezpen honen ondoren, lan hark Marzelino Aizpurua
|
berari
sortu zion zirrara agertzea geratzen zitzaion: «Esan ohi da sarritan euskaldunon artean argitaratzen diren liburuetaz kritika guti egiten dela, txalo gehiegi jotzen.
|
|
|
Carla (Erein, 1989) eleberrian Gortari izeneko komiki marrazkilari baten istorioa kontatzen zaigu; krisialdi artistiko eta pertsonala bizi duelarik, errealitatetik bakartzea erabakitzen du, sortzen jarraitu ahal izateko. Pertsonaia nagusiaren gainbehera fisiko zein psikiko gero eta handiagoak, haren izugarrizko bakardadeak,
|
berak
sorturiko pertsonaia batekin identifikatzera eramaten du protagonista, eta, azkenik, Carla izeneko beste pertsonaia batez maitemintzera. Apurka apurka, marrazkilari obsesionatu hori inguratzen duen guztitik bakartzen da ezagutzen duen errealitate bakarrean moldatzeko:
|
|
|
–Hemen, erantzun zuen Pertseok lasai asko, ez lurrean ez airean ezer nabaritzen ez bazen ere, ahotsa aire gardenetik
|
bertatik
sortu balitz bezala?. Ni ez naiz mugitu.
|
|
|
1955ean Bilbon eta bertako agintari frankisteneskariari erantzunez, Estatuaren menpe eta Valladolideko barrutiaren barruanegongo zen Politika, Ekonomia eta Merkataritza Zientzien Fakultatea ireki zen.1968 ikasturtean, Bilboko Unibertsitate Barrutia sortu zen, eremugeografikotzat Bizkaia hartuta. Garai
|
berean
sortu edota garatu ziren, irakaskuntzateknikoari lotuta, goi mailako zenbait eskola, nahiz eta batzuk pribatuak izan.Azken horien adibide dugu Arrasateko Eskola Politeknikoa eta Oñatiko ETEO.Araban, Valladolideko Unibertsitatearen menpe Colegio Universitario Alavesizenekoa sortu zen, beranduago eta zenbait arazorekin EHUn integratu zena.
|
|
|
Une horretatik aurrera, eztabaida publikoak alde batera geratu zireri. Datu batematearren, Jakin aldizkariak bere lehen zenbakia unibertsitateari eskaini baldinbazion, ehun zenbaki eta hogei urte pasatu ziren, 1997an berriro gaia jorratu arte.Santamaria
|
bera
sortu berria zen Euskal Kontseilu Orokorreko Hezkuntza Kontseilari izendatu zuten, baina Unibertsitatea ez zen egon bere gain hartu zitueneskumenen artean. Izan zituen, dena den, bilera bat baino gehiago unibertsitatekoagintariekin.
|
|
|
Geroago, Klaustroaren eskariz Gobernu Batzordeak berak zenbait azterketajuridiko egin ondoren,
|
bertatik
sorturiko batzorde batek aurreproiektu zehatza prestatu zuen. Propuesta de memoria que eleva la Junta de Gobiemo de la Universidaddel Pafs Vasco al Parlamento Vasco sobre el Profesorado Propio, izenburupean; eta batzar batean aztertu eta onartu ondoren, proposamen hori errektoreareneskuetan geratu zen, sei hilabeteko epean Eusko Legebiltzarrera bideratzekoerabakiaz.
|
|
|
Okerbide horren ezaugarri nagusiak honako hauek dira: mimesia (erdal egituren kopia), (2) adibidean ikus daitekeen bezala; itzulpen sekuentziala (atalez atalitzultzea), itzulpen unitatea zein den identifikatu gabe; hipemeologismoa batzuetan (ikertzaileak
|
berak
sorturiko edo ikasiriko zabalkunde urriko neologismoakegunero erabili eta entzunez finkatuta daudela uste duelako) edo mailegu zuzenakbesteetan (lexikografia edo terminografia lanetan kontsulta egiteko aukerarik, astirik edo ohiturarik ez duelako).
|
|
|
Historian zeharhainbat teoria garatu da eta horietako batean edo bestean oinarrituko da irakasleahizkuntza irakasteko. Deskribapen horietatik sortutako teoriak eta horretarakoerabilitako metodologiak eta tresna guztiak, ordea, ez dira modu
|
berean
sortu etaez zaizkio modu berean egokitu hizkuntza ikaskuntzari, nahiz eta guztiak helburuhorrekin erabili izan diren.
|
|
|
Auzi horiek bi multzotan banatu ditugu. Lehen multzoan bildu ditugu gaitasunkomunikatiboaren kontzeptuaren definiziotik beretik eratorritakoak; bigarrenean, hizkuntzen i (ra) kaskutzaren praktikatik
|
bertatik
sortutakoak.
|
|
|
Euskal markoaren hautaketa ez litzateke, halabeharrez, gauregungo autonomia politikoaren ondorioa izango, ikerketa historikoaren behar metodologikoen luzapena baino; azterketa eremu txikien eta gizarte zehatzen analisiabultzatu baitute azken urteetako korronte historiografiko nagusiek40 Urrun gaude, Pere Anguera k salatutako, balkanizazioaren? arriskutik41 Izan ere, historialari katalanararentzat historiografiaren joera gaur egun indarrean dauden autonomien mugekin bat egitea litzateke,
|
bere inguruan
sortutako bibliografia erabiliz eta ikuspegiorokorreko lanak baztertuz. Gure kasuan, eta bereziki Euskal Autonomia Erkidegoaren kasuan, ez dugu lortu oraindik ikuspegi autonomikoa edukitzea; are gutxiago, nazionala izatea.
|
|
|
Besteak beste, honako auzi hauek erantzuteko ahalegina egin beharra dago: . Aurerapen teknikoa izango ote den
|
berak
sortutako arazoak konponduko dituena?, edo, kutsadura eramangarri bat errespetatuko ote duen?, edo, egitura sozialak eraldatzen dituen arriskua ote den?. Zer esanik ez, hausnarketa horiek ezinegon handiagoa pizten dutela oinarritzat muturreko adibiderik erabiliz gero.
|
|
|
Sistemari bere biziraupenak eskuetatik ihes egin ez diezaion,
|
berak
sortu dituen aukerak kontrolatzea ezinbestekoa zaio. Nortasuna, lehen ez bezala, norbanakoen eskuetan dagoen etengabeko eraikuntza izanik, sistema diferentziatuek euren batasuna bermatua manten dezaten kontrolerako bitarteko berriak sortu beharrean aurkitzen dira.
|
|
|
botere legitimatzaile izango da. Ekonomiak sortutako ondorioak ez ditu aintzat hartzen eta politikak, berriz,
|
berak
sortu ez duenaren ardurak hartzen ditu. Hori da azken luzeko politikaren patu beltza.
|
|
|
Baina sarritan, informazio horretan, garrantzirik ez duten datuak ematen dira, eta publikoak interesez hartuko lituzkeenak tintontzian gordetzen dira. Prentsa bulego instituzionalek erakundeari berari dagokion informazioa eta erakundeak
|
berak
sortzen duena kontrolatzea eta administratzea dute helburu. Batzuetan, prentsa bulegoek, datuak ezkutatzen dituzte; beste batzuetan, ostera, gurata filtratzen dituzte.
|
|
|
Botereak informazioaren munduan bere eskua sartzeko dauzkan ahalbideez berba egingo da hemen. Ahalbide ugari dauzka botereak besteen informazioa interbenitzeko eta
|
berea
sortzeko. Botereak, besteen komunikazioen zaintzaile izateaz gain, bere burua aurkeztu ohi du komunikatzaile gisa, beste guztien gainetik.
|
|
|
Asmo eta ekintzei buruzkoa da, batez ere. Igorleak ukatu egiten du informazio bat,
|
berak
sortua edo berari egotzia. Hona hemen adibide bat:
|
|
|
Erants indarra xahutzen dutela eta nekean ahitzen direla, erants bizitza bestearen apetaren mende daramatela; bitartean dirua babiloniar tapizetan doakie, eginkizunak bertan behera eta ospea kaxkartzen eta zalantzan; ukenduek eta sizioniar oinetako ederrek dagite eta argi berdeko esmeralda handiak urrean kokatzen dira eta purpurazko jantziak etengabe estutzen eta Venusen izerdia edaten dute; gurasoen ekarpen zintzoak diadema, mitra, edo mantu eta alindar eta kiar oihal bihurtzen dira; zamau eta janari bikaineko oturuntzak, jokoak, edontziak gainez, lurrinak, koroak, girlandak prestatzen dira: alferrik, zeren atsegin iturritik
|
bertatik
sortzen baita halako zer garratz bat, loretzan ere nahigabea daragiena, dela kontzientzia alatzen delako, bizitza alferkerian eta handikerian xahutzearren, dela maiteak hitz dudazkoren batzuk jaulki dituelako, irritsak, bihotzean josirik, sua bezala pizten dituenak, dela begiak gehiegi zehartu dituela eta beste bati begiratu diola uste duelako eta aurpegian harenganako irribarre zantzuak ikusten ... Eta gaitz hauek maitasun zintzo eta dohatsuan aurkitzen dira; maitasun dohakabe eta agorrean, berriz, amaigabeak dira, begiak itxita ere ikusteko modukoak; hobe da, beraz, aurretik kargu hartzea, esan dudan moduan, eta lakioan ez jausten saiatzea.
|
|
|
Bere idazkeran nabarmena da brevitas delakoa, hala adierazpenaren nola adierazitakoaren bizkortasun eta trinkotasuna alegia. Bestalde Salustioren lanean batera aurkitzen dira latinaren altxor zaharretik berreskuraturiko hitz eta erabilera sintaktiko arkaikoak eta idazleak
|
berak
sorturiko berba eta joskerak, are grekotik maileguan harturikoak. Gainera monografia denetan aurkitzen diren elementuak dira hitzaurre gisako luzeak, pertsonaien ahoan jarritako hitzaldi eta gutunak, batzuetan are luzeegiak, pertsonaien egiantz psikologiko handiko erretratuak, excursus moduko deskripzio koloretsu eta askotan dramatismoz josiak...
|
|
|
Oxidazio estresak elementu kimiko toxikoak sortzen ditu, eta horiek zelula sentikorrenek dopamina sortzen dute, dopamina sortzen dute eta hiltzera iristen dira, eta garunaren kontrol sistema motorrak behar bezala funtzionatzea eragozten dute. Hala ere, Power laginak dio erasandako zelulek oxidazio estresa desaktibatzen duen entzimak eragiten duela, eta garunaren inguruan dauden beste laguntza zelula batzuek ere entzima antioxidatzaile
|
bera
sortzen dutela. Entzima, beraz, lesioen inguruan kontzentratzen da, Lewiren gorputzak, zeinak gaixotasun horiek eragiten baitituzte eta Parkinson mugikortasunean eragiten baitute; dementzian eta Alzheimerren, berriz, oroimenari eragiten diote.
|
|
|
Gero, zinta isolatzailearekin estaliko da berriro. Beste trikimailu sinple bat, era horretako konponketetarako soilik fabrikatutako mahukatxo bat instalatzea da, eta mahuka zatiak duen efektu
|
bera
sortzen du. Aldea da mahukatxoak torloju batzuk dituela hodiari lotzeko.
|
|
|
Adituek diotenez, aurrea hartzea da armarik onena; izan ere, infartua gertatu ondoren, maniobra tartea txikiagoa da, eta garrantzitsua da operazioa azkar egitea. Alde horretatik, oso garrantzitsua da “anestesia kontzientearen” teknika berria, gaixoari kontzientzia subliminal nahikoa uzten diona ebakuntzaren unean
|
bertan
sortutako kalteak ebaluatzeko aukera ematen dieten agindu errazak betetzeko. Teknika hori dagoeneko Frantziako hegoaldean eta Italiako iparraldean erabiltzen da, eta «emaitza onak» ditu, E Klinikako Kirurgia baskularrean espezialista den Raúl Muchada doktoreak azaldu duenez.
|
|
|
Baina Alexek ez zion jaramonik egin.
|
Bere buruan
sortzen ari zenari zion jarrita arreta guztia.
|
|
|
Landetxe batean bizi dira. Larrainean bost katu daude, ia aldi
|
berean
sortuak. Hiru amek ematen diete titia bostoi, bereak ez dituztenei ere bai.
|
|
|
Unibertsitate hau sortu zenean, ahal izan zen bezala sortu zen eta irakasle gehienak kanpotik etorri ziren. Horrek ondorio handiak izan ditu ondoko urteetan hizkuntza kontuekin unibertsitatearen barnean, bai baitirudi batzuek ez daramatzatela hemen hogeita hamar urte (unibertsitate hau, adiskide, Euskaltzaindiak Arantzazun bere oinarriak jartzen zituen urte
|
berean
sortu zen, nahiz beste izen batekin), baizik atzo gauean etorriak direla. Ezin esan daiteke beste edozein tokitan arruntzat hartuko litzatekeen moduan gizarteratu direnik.
|
|
|
Oro har, eta lehenengo eta behin esan behar dena da ez dagoela emakume generikorik, gizon generikorik ez dagoen moduan, hau da, ez dago emakume mota bakarra. (...) Gerta daiteke zenbait konstante agertzea eta konstante batzuk izatea emakumeen egoera historikoak
|
berak
sortutakoak. (...) Erreferentetik at dauden [gutxiengoekin] multzoak egiten dira, ereduarekin bat ez datozenak.
|
|
|
2002ko kultur balantzea egiterakoan ipar Euskal Herrira eta hizkuntzara mugatuko naiz. Laburbilduz esan nezake euskara aktualitatearen erdian kokatu dela urte honetan, besteak beste,
|
bere inguruan
sortu diren iniziatibak direla eta. Izan ere, gertakari batzuek agerian utzi dute, nahiz eta euskararen egoera soziolinguistikoa kezkagarria izan, euskara gizarteratzen zein instituzionalizatzen ari dela.
|
|
|
multzo hutsarena. Alegia, EHU ez litzateke euskal irakaslez nahiz ikaslez hustuko, baldin eta euskaraz arituko litzatekeen unibertsitatea —campus berezitu eta autonomo hori—
|
bere baitan
sortuko balitz. Indar dozentea hobeto antolatu ahal izatea lekarke horrek, gainera.
|
|
|
Baldintza juridikoei erreparatuz, oso urrutira joan gabe, Espainiar estatuaren barruan, Katalunian, hain zuzen, badaude unibertsitate katalan elebakarrak, Generalitateak
|
berak
sortuak.
|
|
|
Benthamen aburuz, Panoptikoak hiru erregela bete behar ditu
|
bera
sortu duen helburuari erantzun nahi badio: ekonomiaren erregela, goxotasunaren erregela eta zorroztasunaren erregela.
|
|
2003
|
|
|
ENAren sorrera, Andoain Irurtzun autobiaren proiektua, Lurraldea Alternatiba eta Egunkaria Sortzen proiektua aipatzen dira berean. Epaileak garai
|
berean
sortzen hasi zen «Egunkaria»ri buruzko hainbat kudeaketa finantzaria aipatzen du eta Joseba Jaka eta Joxemi Zumalabe arduradun gisa ezarri.
|
|
|
Horren ondorioz izorrategi.org web gune propioa osatzen ari da.
|
Berea
sortzeaz gain beste web gune batean hartzen du parte. Kickas.org izeneko web gunea foroz osatuta dago eta gaixotasun berbera duten mundu osoko partaideak aritzen dira berriketan, informazio trukaketan, elkar animatzen, gaixotasunaren esperientziak kontatzen.
|
|
|
San Inazio auzotik apur bat gorago Santa Teresa de Jesus ikastetxea dago, enpresak
|
berak
sortutakoa. Jaitsiera hasiz eta San Inazio kaletik, Kaperauaren etxera iritsiko gara.
|
|
|
Alegi modukoak dira, eta haien bidez oso gauza bitxiak jakin ahal izango ditugu, adibidez, baleak hain eztarri arraroa izatearen arrazoia, nolatan irten zion dromedarioari konkorra, errinozeroaren azala zergatik zimurtu zen, lehoinabarrak bere azaleko zetakak nola lortu zituen edota antzinako garaietan bizi zen sudurrik gabeko elefante bati gertatu zitzaizkionak. Rudyard Kiplingen ipuinok egileak
|
berak
sortutako marrazkiz horniturik datoz. Horrez gain, bertso sorta bat agertzen da kontakizun bakoitzaren amaieran.
|
|
|
Bere alde ditu ADNko froga nabariak: ikurriña, berak marraztua (nahiz Bizkaiarentzat asmatua), euskal alderdi zaharren eta indartsuena, E.A.J.,
|
berak
sortua... Haatik jakin behar genuke beste iturririk ere izan duela gure abertzaletasunak, eta hor aipatu nahi ditut bereziki Aita Larramendi, Uztaritzeko Garat anaietako gazteena, Agosti Xaho zuberotarra, Arturo Campion Iruñearra...
|
|
|
Geroak esan begi". Geroko horretan, Erkiagak zabal jokatu dau, bere euskalkian itxiegi egon barik; baina bere bizkaiera maitea erabili izan dau, gehien baten,
|
bere
sortze lanetan, gure euskalki honen onerako. Gogoangarriak dira hemen Lino Akesoloren berbok, Erkiagaren Jaioko dira nobeleari egindako sarrera luze ederrean:
|
|
|
logela txukun txukun, pletinan J.C. Perez-en zinta" Hau berua" abestian, airean lurrin gozoa... Egokia zeritzon
|
berak
sortutako giroari. Eta hola iritzi zion Unaxek ere, antza, hitzei astirik eman gabe berriro besoetan hartu eta bero musukatu baitzuen.
|
|
|
Jesu Kristo
|
bera
sortu aitzin, haren herritarren eta arbasoen fedea hizlari batzuek, hots profetek, gogoan har, profeta, hitzak, hitzegile?
|
|
|
Hitzaldi sistemaren mugaz jabeturik, lanen argitalpena kezka handia izan da. Horren lekuko dugu 1990an kaleratutako Historia eta Gizarte zientzien urtekariaren hirugarren tomoa eta urte
|
berean
sortutako Uztaroaldizkariaren erredakzio batzordean historiak duen ordezkaritza. Produkzio idatzia bultzatzeko ezintasuna da, dena den, talde horren hutsune nabarmenena:
|
|
|
Harrezkero, albistegietan ez zen ingurumenari buruzko bestelakogairik landu albistegietan. Egia da, sortutako kalteak ikaragarriak izan zirela, bainaune
|
berean
sor zitezkeen ingurumenari buruzko gai guztien itzala ere izan zen.
|
|
|
Noiz eta nola ez da gure kontua. Herritik sortutako gure moduko kultur ekintza serio batek, uste dugu behar duela leku bat,
|
berak
sortzen dituen erakundeetan128.
|
|
|
Baionako Bigarren Euskal Astea hurrengo urtean egin zen. Astelehenean, Jean Haritschelharren ongietorriaren ondoren, Xarritton aritu zen euskal kulturaren egituren berritzeari buruz eta
|
berari
sortutako zalantzen inguruan. Haren atzetik Juan San Martinek hitz egin zuen,. Gaur eguneko euskal literatura?
|
|
|
ikasturtean, eremu geografikotzat Bizkaia hartzen zuelarik, Bilboko Unibertsitate Barrutia eratu zen. Garai
|
berean
sortu edota garatu ziren beste lurraldeetan irakaskuntza teknikoari lotuta zeuden Goi Mailako zenbait eskola, nahiz eta batzuk pribatuak izan. Azken horien adibide dugu Arrasateko Eskola Politeknikoa eta Oñatiko ETEO.
|
|
|
Beheko taula ikusten badugu, baietz pentsa dezakegu. Taulan ikusten ditugu Espainiako balio nagusiak, eta, adibidez, ENDESAren akzioak erosiz gero, urtean jasotzen dugun dibidendua ordaintzen dugun prezioaren %6, 2koa izango litzateke, eta enpresaren irabaziak zortzi urtean konstante irauten badu (handitu edo txikitu gabe), enpresak
|
berak
sortuko du egun ordaintzen dugun dirua. Datuak ikusita, bakoitzak jakingo du zer erabaki hartu.
|
|
|
Sagu mutanteetan, azido kainiko izeneko substantzia batek oso antzera jokatzen du, eta zientzialariek erabili egin zuten kalamuaren osagai kimikoek prozesua eten edo neuronak nolabait babestu ote zitzaketen ikusteko. Konturatu ziren, saguen garunean behintzat, neuronen azaleko hartzaile giltzarriek, zeinak, normalean, kalamuaren antzeko osagai kimikoekin kontaktuan egoteari erantzuten baitiote, baina gorputzak
|
berak
sortutakoak, badirudi azidoak eragindako eraso horien kontrako babesa ematen zutela. Hala ere, giza garunak hartzaile berak dituen bitartean, oraindik ez dago ebidentziarik epilepsia erasoak antzeko terapia batekin saihets daitezkeela.
|
|
|
Ez dago beste horrelakorik Espainian” esan zuten atzo Aránzazu Vallejok eta Miguel Urbiola Eusko Jaurlaritzako kontseilari eta zuzendari nagusiak, hurrenez hurren. Mila ale argitaratu dira, baina beste edizio bat aurreikusita dago, Ingurumen Ministerioak
|
berak
sortu duen interesagatik, gai horren inguruko lehen bilduma baita, Vallejo eta Urbiola jaunen arabera. Autoreak dio bere lana baliagarria dela, ez bakarrik Errioxarako, baita edozein lurraldetarako ere, erakusten baitu nola birpopulatu behar den lurzorua, teknika egokiak klima, lurra, malda eta, batez ere, horretara bultzatzen baitu.
|
|
|
" Itotzen gaituen zibilizazio honen aurkako defentsa bakarra gezurra da", esaten omen zuen, esate baterako. Garbi omen dago Traven bera dagoela nahasketa horien iturburuan, berak pilatu zizkiela ondotik etorriko ziren biografoei arazo eta behaztopak, eta
|
berak
sortu zuela berariaz misterioa. Michael L. Bauman ikertzaileak, esate baterako, idazlearen ideario anarkistan oinarritzen omen du jarrera hori; aginte mota guztien kontrako gorrotoan, burokraziarekiko mespretxuan, estatuarekiko mesfidantzan.
|
|
|
Elkarbizitza linguistikoaren izenean aldizkariak eta egunkariak agertzen hasi ziren; alderdi eta talde bakoitzak bere
|
berea
sortzeari ekin zion. Euskal Herriak prentsa berriaren beharra zeukan, eta gogo hori asetzen saiatu zen; hizkuntza beharrak elebitasunak bideratuko zituelakoan, Euskal Herriak eltze berean nahastu zituen hizkun  tza desberdinak, zopa onik ez.
|
|
|
Josu Landak, bere aldetik, elkarrizketa batean onartu zuen" Del Olmo epaileak esaten dituenekin bat zetorren jendea bazen orain hamar urte. Baina gehienek aldatu egin dute iritzia", gero gehitzeko," Egunkaria k zituen ildo, eduki eta planteamendu
|
beretik
sortu litzateke berria" (Egune ro, ma rtxoak 16). Zenbait egun beranduago, ideia bera garatu zuen artikulu batean(" Oinaze gehigarriak").
|
|
|
Eta maitea bertan behera utzi edota arriskuan egonik ez laguntzeari buruz, inor ez da horren koldarra Maitasunak berak ausardian jainkozko bihurtuko ez duena izaera ausartenaren pareko izan arte. Eta erabat Homerok zioena, b jainkoak zenbait heroirengan" sartzen zuen kemena", horixe bera ematen die Maitasunak maitaleei
|
beregandik
sortua.
|
|
|
Unibertso osoan gizakiari eskaintzen zaizkion gauzetan, bera barne, ez dago bat bera ere, haren helburua izan daitekeenik. Beraren baitan, pozaren ordez, heriotza eta miserien hazia du; inguruan, unibertso osoan ibilita ere, ez du deus kausituko, helburua izan dakiokeenik, ez espirituarentzat, ezta bihotzarentzat ere; areago, hura inguratzen duten gauza guztiak xede horren zerbitzupean jarrita ere, bera da gauza horien jomuga;
|
berarentzat
sortu ditu horiek Jainkoak; zeru lurrek gordetzen duten guztia gizakiaren premietara zuzenduta dago, bertan ezereztu behar direla premia horiek desagertzen direnean. Nabaria da mundu honetako gauzak gure ulermenaren eta bihotzaren duin ez direla.
|
|
|
Ezin esan zizkiola, baina harritu egingo litzatekeela erabilitako emakumeen zerrenda osatzen zutenen izenekin. Eta noiztik, gainera, gehitu zuen Urrutikoetxeak, laurogeita zazpigarren urtetik baitzegoen eratuta Oxford Kluba, Donostiako lehengo alkateak
|
berak
sortu zuenetik.
|
|
2004
|
|
|
" Bateria y Contrabajo". Bilbaina Jazz Club a ere
|
berak
sortu zuen beste zale batzuekin. Baina ezagutu zutenek, ingurukoak jazzaz blaitu nahian gogoratzen dute batez ere.
|
|
|
Ez da Monglaverena euskal letretan dugun faltsifikazio kasu bakarra. Hortxe ditugu, esate baterako, Xahoren Anibalen kantua, Arakistainen Alosko kantua, Hiribarrenen Heren suge eta Beltzuntzeren kantua, Michelen Abarkaren kantua, edota Otaegiren Beotibarko kantua, guztiak Macpherson eskoziarraren eraginpean,
|
berak
sorturiko Ossian bardoaren Fingal lanaren bidetik.
|
|
|
Kotxean, pasaeran noala, konturatu izan naiz «kontxo, hori ordenatuta dago». Gizakiak ukitu gabeko paisaiak dira, naturak
|
berak
sortutako ordena. Hori da bilatzen dudana.
|
|
|
" Ni ez naiz lider izateko jaio, proiektu hau bost pertsonek osatzen dugu, eta beraz, mahai borobil bat egituratu dut", onartu du Serranok. Kantautore sentitzen da,
|
berak
sortutako hitzak musikaz jantzi eta interpretatzen dituelako. Bestalde, bere kantak autore askorenak bilakatzen direla uste du, hasierako jantzia gitarraz, bateriaz, teklatuaz eta baxuaz bordatu eta josten baita.
|
|
|
Oroimenik eskasena, ordea, zera da:
|
bere
sortzea ekarri zuen Foru Hobekuntza oraindik ere herritarrek erreferendumez bozkatu gabeko bakarra dela Espainiako estatuan.
|
|
|
Itzulpenak
|
berak
sortzen dituen gorabeherez gain, jatorrizko testuak berak ere ez die bidea samurtu Maskaradakoei. Hidalgoren testua paperen irakurria izateko sortua da eta, hortaz, antzerkiaren arauetara egokitzeak buruhauste bat baino gehiago eragin ditu lantaldean »oraindik ere ia arnasarik gabe uzten ditu aktoreak tarte batzuetan».
|
|
|
Uste dut egungo euskal idazleak bizi duen problematika berria dela eta egoera berri horren kontzientzia hartzear gaudela: zorionez sortzea lortu den industriatxo kultural erlatiboki autonomoak
|
bere baitan
sortzen ditu honezkero alienazio mota berriak »bereziki ekonomikoak», ez dago literatur esparrutik kanpo bilatu beharrik egungo idazlearen" etsaia". Garai batean Eliza zen idazlearen askatasuna mehatxatzen zuena, gero politikari profesionalak bihurtu ziren bere ahotsaz profitatu nahi izan zutenak.
|
|
|
Gaur egun hainbat programa informatiko daude euskara bakarka ikasteko, horietako batzuk HABEk
|
berak
sortuak. Hala dira, esaterako, AEK k darabiltzan Boga eta Hezinet.
|
|
|
Aholku edo ohartarazpena agintaritza edo antzeko zerbaiten pareko den neurrian, horrelakoak jasotzean oso litekeena da bestea mendeko edo desegoki sentitzea,
|
berak
sortu lukeen pentsamendua eragiten ez duelako.
|