|
2000
|
|
|
Hala ere, Laspiurrek egindako lanak ez dira euskarara bakarrik mugatzen, baditu idazten hasi zeneko zenbait bertso eta itzulpen eta Eibarko ikastolaren historia txikia
|
berak
idatzia da. Bestalde, bereziki azpimarragarria da, Imanolek aldizkari eta egunkariekin izandako harreman sendoa.
|
|
|
Bestalde, bereziki azpimarragarria da, Imanolek aldizkari eta egunkariekin izandako harreman sendoa. Besteak beste, «Zeruko Argia»n, «Eibar» aldizkarian, «Kezka» n, «Anaitasuna» n,«... eta Kitto!» n, «Egin»en edota «Euskaldunon Egunkaria»n argitaratuak daude
|
berak
idatzitakoak.
|
|
|
Pliniok berak lotura horren lehen isla utzi zuen
|
bere
idatzietan. Egun Castro kokatzen den lurretan Portus Samanum izeneko asentamenduaren aipamena egiten du eta horren gainean erromatarrek Flaviobriga kolonia sortu zutela azaldu.
|
|
|
Horren aitzinean, Maddalen oldartu eta Francoren makurkeria salatzeko" Begirale" euskal emakume abertzaleen taldea sortu zuen. Bere bizi hondarrean, irakaskuntza alorrean aritu zen, euskara irakasten eta
|
berak
idatzi antzezlanak haurrekin lantzen. Euskal aditzaren inguruko gramatika ere argitaratu zuen.
|
|
|
Bestalde, narratzaileak berak Whisky koloreko gauak liburuari buruzko erreferentzia egiten du ipuin batean. Era honetan, kritikaren aurka eta
|
bere
idazteko moduaren aldeko aldarrikapena egingo du. Gainera, azken ipuinean pertsonaiek izenburuez nahiz idazleaz hitz egingo dute.
|
|
|
Hala ere, bada
|
bere
idazteko moduan azpimarratu beharreko baliabide aberats bat: elkarrizketa biziak.
|
|
|
Hamaika ipuin hauek harikaltzen dituena islaturiko geografia bera da: izan ere, ipuinok espetxe giroan kokaturik daude (are gehiago, espetxean
|
bertan
idatziak). " Hala ere, Gaztelumendiren kasuan, adibidez, ezinezkoa da kartzelaren zertzelada hori ahaztea, egoera hori baita kontakizun guztiz gehienen kokaleku eta motore, baita seguru asko idaztearen akuilu ere." (Jakin 112) Beraz, kartzelak sorturiko sentimendu, bizipen, egoera, hausnarketak,... deskribatzen saiatu da.
|
|
|
Aita Frai Pedro Antonio Añibarroc ifiniac, eta oraino mldera emoten diranac. Cristiñau euscaldunen oneraco, Durango, 1897 Lan hau
|
berak
idatzitako beste liburu honetan argitaratutako zati bat da: Misiolari Euscalduna, Cristau Doctriña ta sermoiac Bizcai errietan iracas ten.
|
|
|
Zientzialari berezia, agian Psikologiaren Historian izan den lehenengokognitibista.
|
Berak
idatzitako Science and Sanity (1934) izeneko liburua Institute ofGenerals Semantics delakoaren barruko korrontearen abiaburua izan zen.
|
|
|
Aipatu ditudan adibide guztiek ez bezala jokatuizan du beti Txillardegik, publiko pribatu langak eta intelektual= neutraltasuna berdinketa apurtuz. Horregatik da unibertsala, are
|
bere
idatzi zabal, sakon eta ezinbestekoen gainetik.
|
|
|
Baina ez zen ingeniaritza lana berarengana hurbilarazi ninduena, euskarari buruzko lana baizik. Orduan hasibainintzen Larresoro Txillardegi, bata zein bestea, erreferentziatzat hartzen, eta behineta berriro irakurri nituen
|
berak
idatzitako artikulu gozatsuak. Eta, zer esanik ez, liburuak.
|
|
|
azalpenetan hasiko, besteren artean gauza eznaizelako?; gainera, aipaturiko beraren liburuaz gain, bera, alde batetik, eta XabierIsasi eta Arantxa Iriarte, bestetik, baliatuak dira teoria horretaz EKBk buruturiko euskararen kaleko erabileraren neurketak aztertzeko3 Ez dut Txillardegiren pentsaerasoziolinguistikoa sistematikoki aztertuko ere; nire egitekoa xumeagoa eta mugatuagoaizango da. BAT Soziolinguistika Aldizkaria n
|
berak
idatzitako sarrerei edota hitzaurreeijarraituz, horietan bere aldetik jaulki dituen ideia nagusietako batzuk jaso eta bildukoditut.
|
|
|
Hala ere, duda batek denbora luzean iraun du: ba al du unitate monetarioak balioegonkorrik paper batean
|
bera
idatzita dagoeneko kasuan ere. Ricardo k baietza emanzuen.
|
|
|
Motxila eginda daukat, paperak ere ondo beteta eta blok txiki bat erostea izan da azkena: momentuz
|
bertan
idatziko ditut sentitzen ditudan guztiak, nahiz eta hona itzultzean ordenagailuan dena garbira pasatu. Beraz, eta pelikuletan gertatzen den bezala, koaderno honi izen bat ipintzea pentsatu dut:
|
|
|
Keinu fermu batez hitz hori
|
bera
idatzi zuen paperean. Nire paperean.
|
|
|
Eta horrexegatik itzuli naiz kioskora. Han koaderno ezin politagoak ikusi ditut, eta nire barrena askatzeko (zerikusirik ez bulegoko akta, agiri eta fakturekin) eta nire zuloa nola edo hala ixten laguntzeko, azal turkesa duen hauxe hautatu dut, politegia aukeran
|
bertan
idatziko ditudanak kontuan hartuz.
|
|
|
/ irikaren helburua espresio perfeta lortzea da, horregatik ezagutzen ditugu beti testu
|
bera
idazten eta berridazten bizi osoa ematen duten poetak: tornuan daukaten pieza behin eta berriz leuntzen ari diren aprendizak dira, lima eskuan1 Baiki, mekanikak, geometriak ere, horixe baitu helburu:
|
|
|
Biografia" ofiziala" izan arren, datuz beterik dagoenez, baliotsua da Tractatus aren ideia batzuen jatorria ikusteko, baita Wittgensteinen familia ezagutzeko ere. Hala izanik ere, Wittgenstein gaztea besterik ez dugu eta, dirudienez, ez dago asmorik biografiarekin jarraitzeko, Monkek
|
berea
idatzi zuenetik.
|
|
2001
|
|
|
Euskara ikastea oso inportantea izan da, batez ere aitaren obra ezagutzeko eta bere izaera eta ideologia ulertzeko. Kontuan hartuta orain dela gutxi ikasi dudala,
|
bere
idatziak gaztelaniaz irakurtzen nituen, eta itzulita ez dagoena, ez nuen ezta ezagutzen ere. Orain bere obraren irakurketa berri bat egin dut, eta sumatzen ez nituen dimentsio berriak ere aurkitu ditut.
|
|
|
HORI GUTXI BALITZ, zera gaineratu behar zaio; Artium a zabaltzeko urte bete falta denean, oraindik zinegotzi, irakasle, akademiko eta arte kritiko denak horrela definitzen du bere burua ez du definitu, barkatu erredundantzia, zer nolako Museoa izango dugun. Eta Sancristobalekin amaitzeko,
|
berari buruz
idazten amaitzeko esan nahi dut, Artium eko zuzendari izateko berak zuzenean hautatu duenaz hitz egin genezake, Maria Martin madrildarraz, galerista eta PPko goi kargu baten koinata ohiaz, zeinak duela oso gutxi, buru-argitasun une batean postu eder hori utzi baitu bere aitabitxiaren zorionerako.
|
|
|
Ontzeko kobazulo oso hotz eta haizetsu batzuk erabiltzen dira, eta beste leku batzuetan ekoizten saiatu diren arren, ez dute lortu kobazulo berezi hauen baldintzak errepikatzea eta horrelako gaztarik egitea. Espainiako gaztarik zaharrenetakoa da eta erromatarrek jadanik
|
berari buruz
idazten zuten.
|
|
|
Bilbon eta Azkoitian bizi izan zen, baita gortean ere, eta Tolosako alkate eta Arabako diputatu ere izan zen. Duela ehun urte hil zen,
|
bere
idatzi polemikoak eta ipuin erotikoak erre zitzaten agindu ondoren.
|
|
|
Iriartek orijinaltasuna bazuen bere ezaugarri nagusia, Samaniego bestearen gainetik zen, bizitasunean, deskribapenetan eta bertsoa osatzeko orduan. Sinpletasuna bilatzen zuen
|
bere
idatzietan, modu horretan irakurlearengana errazago irits zedin. Izan ere, Samaniegoren fabulak helburu moralizantea, hezitzailea dute.
|
|
|
Baina,, Inkisizioak gogoko ez zuena Samaniegok Frantziatik ekarritako ideia ilustratuak ziren. Azkenean Inkisizioak aske utzi zuen, baina Felix Maria ez zen nonbait lasai geratu eta horregatik agindu zuen, hil baino lehen,
|
bere
idatzi polemikoak desagertarazteko. Testu horiek ondoren izan dituzten irakurle guztien onerako, ez zen bere eskakizunik bete
|
|
|
Jakina denez, Omar Nabarro, Edorta Jimenez idazleak poesian murgildu den bakoitzean erabili izan duen izengoitia da
|
berak
idatzitako" bindikapena"," Egutegi esperimentala"," Gaua zulatzen duten ahausietan" edota" Odoleko eskifaia" bezalako poema liburuak ditugu horren lekuko. Koldo Izagirrek," XX. mendeko poesia kaierak" bildumarako eginiko antologian, Omar Nabarroren hogeita hamar poema eskaintzen dizkigu, Bilbo hiriaren gogortasuna zein bizipoza bere poemen oinarri dauzkan olerkari mundakar honen lanaren ezaugarri gisa.
|
|
|
Lars Von Trier zuzendari aski ezagunaren muntatzailea da Gislason.
|
Berak
idatzi, zuzendu eta muntatutako lan esperimentala da «Point of view». Dogmaren legeak ezarri zituen zuzendaria izan du lagun filmaketan eta elkarrekin lortutako emaitza, bikaina izan da oso.
|
|
|
Bere biografian kontatzen duenez, euskaldun britainiar hau Hondarribian bizi da gaur egun. Duela hamabi bat urte Stanley argitaletxea sortu eta ingelesezko testu liburuak idazten hasi zen. Horrek, ordea, ez zuen
|
bere
idazteko grina asetzen eta historia nobela batzuk idatzi zituen. " La Conquista del Amazonas"," El estratega Cartagines" eta" Invasion!" eleberriek Mundo Conocido argitaletxe sortu berriaren baitan ikusi zuten argia.
|
|
|
Omar Khayyam, 1050 inguruan Pertsian jaiotako matematikari, astronomo eta poeta, azken berrehun urte hauetan musiko, idazle eta artista plastikoentzat erreferentzia izan da (Txillida, kasu).
|
Berak
idatziak dira" rubaiyat" edo poema sakon bezain zoragarriak ere" rubaia" k lauko esan nahi ei du pertsieraz, bi lerroko ahapaldiari deitzen zaiolarik horrela, pluralean" rubaiyatak" izanik. Nolanahi ere, haietan agertzen zuen pentsamoldea ez zen agintarien gustuko, eta Omar Khayyamen poesia ez zen oso ezaguna izan harik eta 1859 urtean Edward Fitzgeraldek aurkitu eta bertsio aski librean itzuli zituen arte.
|
|
|
|
Bere
idatzietan badira informazio hutsezkoak, gertakizun kulturalen kronikak, batez ere hasieran, baina laster heldu zion ildo sakonagoari, erreseinatik kritika eta gogoetara pasaz. Landutako arloak:
|
|
|
‘Eta hor dituzu
|
berak
idatzi dizkidan gutunak, hamabost urtetan lau. Azkenekoa atzo bertan heldu zen.’
|
|
|
Nik uste dut hori aski dela erakusteko Mogelek Eibar eta Markinan mila zortziehun inguruan eta Axularrek Saran hamazazpigarren mendean ez zutela jende mota
|
berarentzat
idatzi eta batek maila batean eta besteak bestean idatzi zuela.
|
|
|
Edozeinek ikus dezake ez ziola batek baino gehiagok harrera onegirik egingo Arestiri (eta Arestiz ari naizenean, Arestik idatziez ari naiz), agertu berri hartan.
|
Bere gisa
idazten baitzuen orduan ere, halako hasierako manierista kutsu haiek galdu zituen orduko batik bat. Bere gisa hitz neurtuz (gogoan dut oraindik Bladi Oteroren itzulpenak irakurri nituenean hartu nuen zirrara), eta hizkeraz ari naiz bestetaz baino areago, eta are nabarmenago prosaz.
|
|
|
Hortaz, niretzat zalantzarik ez dago cocuyo delakoa, euren hizkera arruntean, konnotazio eta iradokizun sexualez mukuru zamatutako hitz markatua izango dela. Are, txosten hau, premia zela ta, oraintxe
|
bertan
idaztera honetaratua, ez dut egiterik izan, nire hasierako asmoa zen bezala, hango herri literaturaren azterketa. Esan gabe doa ziur nagoela azterketa horrek, inork egingo balu, nire tesiaren aldeko froga ugari eskainiko lituzkeela.
|
|
2002
|
|
|
Honi aurre egiteko, hainbat historiagilek irtenbide posible bat ikusten du: historiagileak
|
berak
idatzi dezala nobela historikoa.
|
|
|
Bien bitartean, «Nafarkaria»n idazten segitzen nuen. Tarte horretan, Eduardo Gil
|
Berak
idatzi zidan gutun bat, «Egunkaria»koek idazteko eskatu eta argitaratzen ez zioten artikulu baten berri emanez. Irakurri nuen, eta kasik bat nentorren artikuluarekin.
|
|
|
Ezin dugu ahaztu teorizatze modu hau oso modernoa dela, desobedientzia zibilaren beraren historian eman den definizioarekin alderatzen badugu. Hau da, desobedientzia zibila definitzeko Antigonarengandik abiatzen bagara, ez zaigu halako baldintzarik agertzen, ezta Thoreauk
|
berak
idatzitakoan ere, bere izkribuetan «desobedientzia zibilaz» mintzo bazen ere. Aipatu ditugun baldintza hauek XX. mendearen erdialdean hasi ziren formulatzen, AEBetan izan zen gatazkaren karietara hain justu, beltzen aldeko eskubideen kanpainetan, Martin Luther King buru zelarik.
|
|
|
Maskarada, Arteszena, Tentazioak... Aitor Mazo eta Lander Iglesiasekin batera Txirene taldea sortu zuen eta
|
berak
idatzitako «Torito bravo» eta «Birus» taularatu zituzten. Gidoilari gisa ibilia da telebistan:
|
|
|
«Jaun eta jabe», «Maite», «Hertzainak»...
|
Berak
idatzitako «Kontenedore baten istorioak» antzezten eta zinemarako gidoi bat idazten dabil.
|
|
|
Garai hartako feministen kritika izan zuen, berak emakumea ulertzeko zuen erarengatik. Baina ez dut uste
|
berak
idatzitakoengatik izango zenik, baizik eta emakumearen alde sexuala aitortzen zuelako jendaurrean eta telebistako elkarrizketetan. Izan ere, berak mimo handiz zaintzen zituen bere lanetan pertsonaia femeninoak, baina haietan azkenean emakumearen alde mitikoa agertzen zuen:
|
|
|
Errez zale purrukatua da, iñorena irakurtzekoan. Baiña
|
bera
idazten asten danean, luma biurritzen zaio, ta iñork ez dio kolperik konprenditzen".
|
|
|
Hauek ziren, beraren ustez, euskal ikerketa produkzioaren gabezia eta hutsune agerikoenak: Espainian zeuden eztabaida historiografikoetan euskal ekarpenik ez egotea, berrikuntza metodologikoa motel eta, kasu batzuetan, berandu egitea, eta zenbaitgaik (abertzaletasuna, foruzaletasuna) eta garaik (Errepublika, Berrezarkuntza, Gerra Zibila) ikertzaileen interesa kontzentratzen zuten bitartean, beste batzuetanhutsune nabarmenak egotea. Luengo k
|
berak
idatzi zuen 1999an hausnarketa berribat Huarte de San Juan aldizkarian20 Bertan historiografiaren ohiko errepasoaegiteaz gain, hurrengo atalean jorratuko dugun auzi bat lantzen zuen, hots, historianazional eta nazionalistarik eza Euskal Herrian. Huarte de San Juan aldizkariarenzenbaki berean, azken hogei urteetako Nafarroako historiografia aztertu zuten PilarErdozainek eta Fernando Mikelarenak21 Arlo desberdinetako lanik bikainenakaipatzea izanik lanaren muina, esanguratsua da ikustea nola erakusten dituzten, lehen atalean, Nafarroako historiografiari buruz dauden eskola eta taldeak, etabaita erakundeen aldetik duten babes desberdina ere.
|
|
|
1924an Arbeiter Radio Club Deutschland sortu zuten irratizaleek, kultura suspertzeko berrikuntza teknikoen trukea errazteko helburuz. Garai horretan Bertold Brecht idazlea ere konturatu zen irratiaren garrantziaz, eta entzuleen parte hartzea aldarrikatu zuen, entzunaldi pasiboaren aurka,
|
berak
idatzitako irratiari buruzko teorian (Ibidem: 10).
|
|
|
Asia eta Bitiniako familia nagusietako semeek jardun zuten pirrikoan dantzan. Antzerki emankizunetan,
|
berak
idatzitako mimo saio bat antzeztu zuen Dezimo Laberio erromatar zaldunak, eta gero, bostehun sestertzio eta urrezko eraztun bateko ordaina hartu ondoren, orkestraren lekua zeharkatu eta antzeztokitik harmailetara joan zen, zaldunentzat diren hamalau harmailetako batera.
|
|
|
Kanpoan zur guztiek ez dute balio. Profesionalek gomendatutakoak baizik ez dira jarri behar, eraginkortasun frogatukoak, eta UNE 56823 Arauaren jarraibideei jarraitu behar zaie, kanpoko zurez entarimatutako lurzoruei buruzkoa, zeinaren lehen txostena Medinak
|
berak
idatzi baitzuen. Estatuko eta inportazioko pinuak Kanpoko zurkaiztuak bi multzotan banatzen dira.
|
|
|
Geneen identifikazioa Zientzialariek diote bi espezieen arteko antzekotasun genetiko handiak bizkortu egingo duela gaur egun sendaezinak diren gaixotasunetan gizakiarekin zerikusia duten geneen identifikazioa, eta, horri esker, gero gizakiengana eramango diren terapia saguak probatu ahal izango direla. Adituek, orain, bi liburu desberdin konparatu ahal izango dituzte, baina hizkuntza
|
berean
idatziak —A, C, G eta T hizki kimikoak—, eta bestean dauden antzeko zatiak eta esanahia duten hitzak —generoak— bilatu. Geneen identifikazioa da lehen pausoa.
|
|
|
aspirina arrunt batek, errezetarik behar ez duenak, kontraindikazioak ere baditu. Inkesta 1997an egin zen arren, indarrean jarraitzen duela uste da, prospektuak laborategi fabrikatzaileak
|
berak
idatzi eta Espainiako Medikamentu Agentziak onartu zituelako. Hori dela eta, Osasun Ministerioak, Espainiako Medikamentu Agentziaren bitartez, prospektuen irakurgarritasunari buruzko aditu batzorde bat jarri zuen abian iaz.
|
|
|
Haren ordezkoa egiten ari naiz". Gogorazio honen ildotik, berehala ohartuko ginen Kaf  karen gutunak guk uste izango genuenaren kontra ez zirela denak gelako bakardadean idatziak izan, baizik haien artean bazirela lanean
|
bertan
idatzitakoak ere. Eta gutun beraren amaieran:
|
|
|
Zeren itzuli, gehienetan bederen, erdarara itzultzen baita, gaztelaniara, eta idazleak badu orduan arrisku bat ederra: euskaraz idatzi bai, baina aldi
|
berean
idazten duen horrek gaztelaniaz zer soinu izango duen kontuan harturik idaztea euskaraz, berak ere bai baitaki erdaraz, eta etengabe egon baitaiteke irudikatzen lerro horiek erdaraz nola agertuko liratekeen. Besterik litzateke idazleari burutik pasatuko balitzaio testu hori beste norbaitek suedierara, demagun, jarri behar duela, gaztelaniarekin gertatzen ez den bezala suediera [13] ez baitu hain etxeko:
|
|
|
Ez du uste literaturak funtzioa izan behar duenik:
|
berak
idatzi nahi du, kitto.
|
|
|
Izaera.
|
Berarentzat
idaztea jolasa da, ariketa. Bere obsesio txikiak kanporatzeko modu bat.
|
|
|
– Eta egia da? –itaunaren damua aurpegiratu zitzaion berehala, eta eskuaz ezabatu zuen aurrean zuen airearen txatal bat, bere arestiko berbak
|
bertan
idatziak balegoz moduan.
|
|
2003
|
|
|
Baina, nire gustuko, filmak ere ondo daude. Zuzendaria Tolkienen jarraitzailea da eta ongi islatu du
|
berak
idatzitako mundua.
|
|
|
Ahalegin horren ondorioz tradizio diferenteetako morfologia, sintaxi eta lexiko berezitasun askoren berri zuen. Horregaz esan gura da, hitz, atzizki edo morfosintaxi egitura jakin bat darabilenean
|
bere
idatzietan, jakinaren gainean eta ondo oharturik egiten duela, hau edo bestea hautatzen duela; eta ez buruak edo gogoak momentuan eman ahala.
|
|
|
Baina ha ta guzti be, gure idazlea ez genduke sortzailetzat joko. Sorkuntza era askotakoa izan daiteke eta gai baten ganeko gogoeta be hatakotzat hartu daiteke, baina
|
beraren
idatziak, sorkuntza asmoz baino gehiago, osterantzeko zereginetarako pentsatuta idatzi ditu.
|
|
|
Hasierako atal luzea biografia moduko bat da, idazleak liburu honetarako beren
|
beregi
idatzia.
|
|
|
Baina atzenean soinekoa ipini jako asmo soil hari. Don Karmelori eskatu jakon,
|
bere
idatziei osotasuna emoteko biografia antzeko bat idazteko: euskerea bere bizitzan zer izan dan azaltzea.
|
|
|
Begiak testu erdi inguruan mugitzen ziren. Bibiot beste leku batera begiratzen saiatzen zen, zeren inork
|
bere
idatziren bat bera aurrean zela irakurtzen zuenean, nahiko urduri jartzen zen. Gainera, zozokeria hura erakusteari denbora galtzea zeritzon.
|
|
|
Baina ba al du zentzurik euskaraz idatzitako historia lanen inguruan inolako ikerketarik egiteak? Izan ere, halabeharrez hizkuntza
|
berean
idatzita dauden lan sakabanatu eta zerikusi gabeak izan litezke, eta kasu horretan, zergatik kontsideratu multzo eta ikergai?
|
|
|
Teresak hiru eguneroko idazten zituen. Esan daiteke lehena
|
berarentzat
idazten zuela, bere buruaz bakarka hitz egin, intimotasunari leku bat egin edo egunaren buruan bere nitasun hautsiaren zatiak biltzeko. Egunerokoa idazten duen orok daki, ordea, noizbait norbaitek irakurriko diola eta Teresak bigarren bat idazten zuen senarrarentzat (honek, Teresak ez zekiela pentsatuz, irakur zezan) eta hirugarrena maitalearentzat.
|
|
|
1796an," Don Preciso" goitizenarekin, Elementos de la Ciencia contradanzaria plazaratu zuen Madrilen, Frantziatik eta zetozen modak jarraitzen zituzten" currutaco" eta kanpozaleak barregarri utzi, eta dan  tza nazionalen gorazarrea eginez. Zamakolak argi eta garbi erlazionatzen du
|
bere
idatzi guztietan musika izaera nazionalarekin âhau da, Espainiakoarekinâ: " nadie puede arrebatar a Zamà ¡ cola la gloria de ser el primero en España en hablar de âmúsica nacionalistaâ" (J.
|
|
|
lehen euskal gramatika (El imposible vencido, 1729), hiztegi hirueleduna, eta euskara eta foruen apologia mardulak utzi zituen, besteak beste; gainera, euskaraz idatzi zituen testu urrietan literatur eredu bat eskaini zuen.
|
Bere
idatzien itzal ideologiko eta politikoa ez da makalagoa. Bera izan zen probintzia bakoitzaren gainetik euskal identitate komun bat iradoki zuen lehena, eta baita Espainian eta Frantzian zeuden euskal lurralde guztiak batuta estatu independente baten aukera irudikatu zuen aurrenekoa ere; Estatu egitasmo hori ez  zitzaion egingarria ezta komenigarria ere iruditzen, baina bai zilegia.
|
|
|
Lehenengo aldiz" Nación Bascongada" z aritzen bada ere
|
bere
idatzietan, gogoan izan behar dugu ez duela inoiz etorkizunerako egitasmo berri gisa proiektatzen nazio hori: jatorrizko egoera da âjatorrizko erlijioa, hizkuntza, legeak, ohiturakâ beti ere bere horretan gorde eta zaindu nahi duena.
|
|
|
Olazaran 1827an etorri zen Zarauzko Ikastetxera, handik urtebetera hasi zen misiogintzan eta gerrate karlistan, 1838 eta 1839an, misioak eman zituen gutxietakoa izan zen. Askotan aipatuko ditugu aurrerantzean bere sermoiak; asko izenpetu gabeak badira ere, ia segurutzat jo dezakegu
|
berak
idatziak direla.
|
|
|
Misiogintza aprobetxatzen zuen, hain zuzen ere, euskalkien ezaugarriak aztertzeko, eta beste euskal idazleekin harremanak estutzeko (horien artean J.A. Mogelekin). J.M. Zabalak
|
berari buruz
idazten duen aipamen biografiaz  koak frantziskotar ezin hobearen topiko guztiak biltzen ditu: " Fue un Religioso muy ajustado, abstraÃdo del siglo, amante de la serà ¡ fica pobreza, y de la disciplina regular, y director infatigable de conciencias.
|
|
|
Gauza bera zioen sorginei buruz.
|
Bere
idatzietan, izan ere, primeran islatzen da bere garaiko Elizaren kontraesana. Alde batetik, Erdi Aroko eta Barrokoko teologia astuna ezin dute soinetik erantzi:
|
|
|
San Paulok egituratu zuen sendo bekatuaren dotrina.
|
Berak
idatzi zituen, halaber, lehenengo hutsegite zerrendak, estoikoen antzeko zerrenden ildotik. Bestalde, Paulok iradoki bazuen ere, San Agustin da, V. mendearen hasieran," jatorriz  ko bekatua" ren teoria sartzen duena kristautasunean.
|
|
|
Ikerkuntza arrakastatsuak status quo arekin konpromiso sakona aldarrikatzen duen arren, zientziagintzaren bihotza berrikuntzak izaten jarraitzen du. Zientzialaria, ezarritako arauetatik abiatuta, puzzle ebazle gisa jarduteko trebatuta dago, baina bere burua naturak
|
berak
idatzitako arauak baino ezagutzen ez dituen esploratzaile edo asmatzaile gisa jotzen ere irakasten zaio. Emaitza hauxe da:
|
|
|
Atezaintzako gure mutilak ez zuen deus esan. Seguru asko ohar hura Elenak
|
bere aurrean
idatzi eta eskura eman zion. Emakumearen keinuetan igarriko zuen oharrak zioena ez zela gozoa izango.
|
|
|
Steerrek idatzi zuen legez, semeetako bat Agirreren gobernuko enplegatua izana zela. Eta Steerrek
|
berak
idatzi zuen legez, emakume hura, bizi guztiko katolikoa eta herrian karitate ekintzak zuzentzen zituena, bihotzeko sakon sakonean nahikotxoa erreakzionarioa zen.
|
|
|
–Mallonaren beraren kontua izan huen. Zona Nazionalera ihes egin nahi zutenen hori dena
|
berak
idatzi zian, eskuz, beldur itzelaz, lehenengo hamar arrazoiak idatzi zituenetik egun batzuetara, hain zuzen. Gero eskuzko hori makinazkora kopiatu zitean, baina dokumentua sinatu zeneko eguna bere hartan utzita.
|
|
2004
|
|
|
Danimarkara bidali zuten ikastera. Gitarra jotzen zuen taldetxo batean, baina
|
bere
idatzietan aitortu bezala, ez zen oso abila. Laster konturatu zen bere trebetasuna beste zerbaitetan zetzala:
|
|
|
David Barbero kazetari eta idazleak Mexikon estreinatu berri du
|
berak
idatzitako Charlot, en el pais de la libertad antzezlana. Lan horregatik irabazi zuen Rojas Zorrilla Ciudad de Toledo saria.
|
|
|
Erakusketan aurkeztutako artelan guztiak Reine Marie Parisenak (Camille Claudelen iloba) dira eta Gerard Boute izan da komisario lanak egin dituena. Aipatu eskulturez gain, kriptako sarreran, tamaina handian, Camillek
|
berak
idatzitako zenbait eskutitz ikus ditzakegu (frantsesez soilik), eta baita, Dominik Rimbaultek egindako Camille Claudel dokumentala eta artistak berak egindako zenbait margolan ere.
|
|
|
Jason Cowley da kazetako literatur erredakzioburua eta
|
berak
idatzi du lurraren erreformari buruzko dosierraren barruan «Property Scandal» (Jabegoaren Eskandalua) izeneko artikulua. Bere ideia adierazteko, gaztetan oporretara joaten zen Cumbria eskualdean aurkitu du adibidea.
|
|
|
Une hartantxe EBetako lehendakariordea zen Al Gorek presioa eragin zuen akordio hartara iristeko, mugak biziki apaltzea lortutakoan; hori dena,
|
berak
idatzitako liburuetan gai horietaz aspaldiko partez publikatua zuenari kontra eginez.
|
|
|
Azken nahia jaso bada egilespenegintzan aurkeztutako edo idatzitako zedulan, testamentutzat hartuko da zedula horretatik sortutakoa, baldin eta lekuko guztiak ados badaude paper
|
berean
idatzitakoarekin edo egintza hartan aurkeztutakoari buruz, horietako norbaitek xedapenen bat gogoratu ez arren.
|
|
|
Egia da, bai, XIX. mendeko beste zientzilari askoren antzera, arrazaren kontzeptua erabili zuela, oinarrizko elementutzat zuela, baina hori egitean Eu ropako joerak jaso besterik ez zuen egin. Euskal Herrian bertan, Kanpionek ere arraza erabiltzen zuen barra barra
|
bere
idatzietan. Baita J.M. Barandiaran antropologoak ere «euskal gizakia» deitu ohi zaionaren jatorriaz jardutean, zei naren eboluzio abiapuntua 7.000 urte inguruan finkatzen baitu (277).
|
|
|
Gerraostean, Euzko Go goa aldizkariko zuzendariak, «Etxetxo» ezizenez izenpetzen duen Jokin Zai tegik, lehen zenbakian Sabino Aranaren izena ezartzen du Euskal Pizkunde aren ardatz gisa Guatemalan: «Arana Goiri k
|
beraren
idatziz, esanez ta eriotzez abertzaletasuna ereiñik zun Euzkadi osoan. Euzkadi dugu euskota rren aberria.
|
|
|
Horrenosagaiak, ordea, harritzeko moduko sinpleak dira: zinta koadrotxodun bat, koadrotxotanidazteko eta
|
bertan
idatzitakoa irakurtzeko mekanismo bana eta egoera(, logiko?) multzomugatu bat. Ondoren agindu sinpleak ematen dira, bonako honen modukoak:
|
|
|
Kartoizko fitxa txiki horiek noizbait ikusiko zeniluen;
|
bertan
idazteko toki giffxi izaten da etaaskotan ez dira oso egokiak tesiu baien edukiari buruz esan nahi dena adierazieko. Esan bezala, oharrak eta fitxak erabat gauza pertsunalak dira, eta kartoizko irudi klasiko hori ez zaiguiruditzen egokiena denik Fifxen neurtu, beraz.
|
|
|
4) Lan horiek aurrera eramateko, Jagon Saillekoak ordaintzeko, eta abar, dirua behar da. Biltzar Nagusiak
|
berak
idatziko du diru eskabide bat, erruz inprimatu eta zabaltzeko, euskeraren alde egiaz lanegiteko behar den diru hori eskatuz. Diru eske hau agirian egingo da, prentsan eta irratian, Gobernutik has eta jende xehearenganaino johanik.
|
|
|
Ez zen ba orduantxe zorabiatuko Mireia, ezta? Ez zen, bada,
|
berari
idazten ariko suak guztia hartu zuenean?
|
|
|
Haietako gehienek zuten zerikusia, era batean edo bestean, superbonbaren garapenean. Einsteinek teoriak eta Roosevelti
|
berari
idatzitako gutunak jarri zituen, von Neumannek aholkuak Manhattan Proiektuan bertan, Gödelek ere... Baina berdin zen.
|
|
|
Gizarte honetako beste biktima bat, Erdozaintzik
|
bere
idatzietan ahazten ez duena, langileria da. Gazte garaiko olerkietan laborariez mintzo zen batik bat, poetak miresten dituen laborari noble eta trebeez, lurrarekin harremanean eta lurrari loturik bizi direnak.
|
|
2005
|
|
|
Udazkenean, hementxe
|
bertan
idatzitakoaren harira etorri zitzaidan lagun bat baino gehiago, lerrotxo horietan jarritakoarekin adostasuna azalduz eta bere eskuetan zegoena egiteko asmo zintzoz, emakumeoi kantu zaharretan ere zirrikitu bat zulatu nahian. Baina esperantzari irekitako leihoa berehala itxi zitzaidan, tra (d) izioaren desilusio usain ustelak eraginda.
|
|
|
Hori da Abertzaleen Batasuneko militante multzo batek defenditzen duena: Andde Sainte Marie ABko zuzendaritzako kidea da molde horretakoa eta
|
berak
idatzitako artikuluan zuriaren aldeko apustu militantea egiten du.
|
|
|
Izena bere egileak eman dio, Frits Bolkestein EBeko Barne Merkatuko komisario ohiak
|
berak
idatzi baitu artezaraua. Bolkestein artezaraua 2004ko urtarrilean aurkeztu zen eta zerbitzuen liberalizazioaren barruko proiektu bat da; EBko BPGren %70 barne hartzen du eta berari esker, estatu bateko enpresak beste estatu bateko langileak kontratatu ahal izango ditu langilearen jatorrizko estatuaren legedia aplikatuz.
|
|
|
Uda gehiena Bilbon eman ostean, ARGIArako hirugarren postal hau
|
bertatik
idaztea baino ezer hoberik ez zait otu. Bada oporretan ahal bezain urrun joan zale denik, bada etxeko zuloa planetako edozein toki baino hobea dela uste duenik baina, bada," oporretan" lan egiten duenik ere.
|
|
|
Hain da nabarmena kontu hori, duela urte batzuk gaztelania ikasten ari zen lagun batek Barojaren liburuetariko bat luzatu zidan, goitik hasita beheraino" zuzenketaz" beterik, berari irakasten zioten sintaxia, aditzaren" denborak" eta abarri jarraiki," gutxiegi" bat jarriko ziolako On Piori. Edo duela hilabete batzuk, gure lur honek emaniko artista ospetsu baten erakusketa ikustera joan, eta bere obraren inguruan
|
berak
idatzitako gogoeta labur batzuk irakurtzeak eragin zidan etsipena ere buruan geratu zait: euskal arima, ingurua, espazioa eta naturarekin duen pentsamendua berbez adierazi nahian idatzitakoa gazteleraz, noski, euskaraz ez zekien eta nabarmen zen" euskal egituraz" sortua bere barnean.
|
|
|
Lasaitzeaz batera aspaldiko partez loa bere inguruan ebilela igarri eban, begiak berez berez ixtera behartzen ebala, betazalak berunezkoak eta era berean luma lakoxeak balira moduan. Loarinean bere begi aurre aurrean ikusi ebazan eskutitzaren hizkiak eta hainbat izenbururi edukina emon eutsen bere eskuz idatzitako hizkiak, berbak, esaldiak, danak batera ikusi ebazan ikusi be, eta halako baten konturatu zan, bai, hizki guztiek esku
|
berak
idatzitakoak emoten ebela, ezaugarri berberak eukiezela, batzuk eta besteak nork idatzi ezin bereiztu eitekeala.
|
|
|
Bestetan, berriz," Paddyk" berak beste pertsonaia batzuen gorabeherak kontatzen dizkigu, oraingo honetan narratzaile homodiegetikoa dugula. Bigarren bilduman ez dira falta narratzaile honen paperaz egiten dituen aipuak ezta
|
bere
idazteko moduaz eta, jeneralean, literaturaz ere. Bada horretan guztian meta literaturarako joera.
|
|
|
Landu zituen gaiak, elokuentzia, soziologia, sindikalismoa eta euskaldunen arazoak izan ziren besteak beste. Sermoilari eta hizlari apartekoa izan omen zen, eta hori
|
beraren
idatzietan ere ezagun da. I. Mundu Gerratean parte hartu zuenez, handik bertatik bidali zituen kronikak Eskualdunara.
|
|
|
Hala nola Jondoni Paulo: " Jainkoak ez digu eman beldurti egiten gaituen izpiritua, bai ordea, indarra eta maitasuna ematen eta gure buruaren jabe egiten gaituen izpiritua." (Tm 1,7) Kasik gauza
|
bera
idazten die Erromako giristinoei: " Ez duzue esklabo egiten zaituzten izpiritua ukan, berriz beldurrean bizitzeko.
|
|
|
Nahiz Intxauzpe xiberotarra gustatzen zaidan, bikario nagusigotik Xiberoko herri ttipi batetara igorri baitzuen egunetik biharrera, hemen sartu orduko, Jauffret apezpikuak, garbitzale ohidura bera badu, sexua hunkitzen delarik. Axularren Gero arrapublikatu zuen 1864an," edizione berria, garbitua"
|
berak
idazten duen bezala. Hala nola Axularren putaseme p... seme bilakatzen den.
|
|
|
Horrelakoek ez zituzten harritzen garai haietako jendeak, gu, Oxobiren ipuietako belea edo axeria mintzo ikusteak baino gehiago. Gero dira izan, gauza hori hitzez hitz hartu duten jendeak, baizik eta Biblia Jainkoaren beraren hitza dela, Jainkoak Bibliako idazleen eskua harturik bere esku barnean,
|
berak
idatzi balu bezala!
|
|
|
Biblia hebrearrentzat zela soilki? Ez ote zien Jondoni Paulok
|
berak
idatzia Erromako girixtinoei (10,12): " Ez da diferentziarik judu eta greziarren artean." Edo Kolozokoei (3,11):
|
|
|
Auzitegiak nahiz auzitegiek adostasunez finkatutako egunean egingo dira idatzizko ariketak agiriaren gain; agiri hori isilpekoa izango da, eta auzitegiak edo, hala denean, auzitegiek ariketa egiteko finkatzen duten egunean
|
bertan
idatziko da.
|
|
|
2 Urbinoko dialektoari buruz Notes on the dialect of Urbino, the nasal sounds argitaratu zuen Bonapartek Londresen 1888an. A Urbino oda ere urte
|
berean
idatzi zuen. Ikus nire Bibliografia Bonapartiana, 321, 319 fitxak.
|
|
|
Parisko kargu politikoak lanik gabe uzten zuen egunetan linguistikako ikerketak egiten ari izan zen. Esate baterako,
|
berak
idatzitako papertxo baten
|
|
|
Euskal Herrian dagoen pentsalari onenetakoa den Joxe Azurmendiri 2005eko urtarrilean egin nion elkarrizketaren bidez saiatuko naiz Euskal Herria eta biolentziak honekiko duen lotura aztertzen. Horretarako elkarrizketatuak
|
berak
idatzitako liburu batean oinarritu naiz, Demokratak eta biolentoak (1997) izeneko entsegua hain zuzen. Nire ustez, interes globaleko gaia da, batez ere Euskal Herrian bizi dugun gatazka egoera sustraitik oratzen duen autoreetako bat dugulako Azurmendi.
|