|
2009
|
|
|
Hogeita zortzi urte ditu Antonio gazteak. Ordurako, buru belarri sartua dago bertso
|
munduan
. Bi urte daramatza lanean.
|
|
|
Euskaltzaindiak eta Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioak antolatzen dituzten sari hauek idazle gazteak literatura
|
mundura
erakartzeko asmoz sortuak dira.
|
|
|
Euskaldun zaharrek biziaren hiztegitik abiatuz,
|
munduaz
zeukaten irudi bereziaren berpizten saiatuko naiz. (...) Azkenik, saiatuko naiz biologiaren hiztegitik abiatuz, eta euskalki batzuekin erakusten nola biziaren hiztegia hiztegi orokorraren iturri nagusi bat izan den.
|
|
|
Euskaldun zaharrek dio Txomin Peillenek biziaren hiztegitik abiatuz,
|
munduaz
zeukaten irudi bereziaren berpizten saiatuko naiz. Horretarako, lehenik hiztegi horren lekukotasun zaharrenak bildu eta bilketa II. mendetik, XV. menderarte hedatuko da.
|
|
|
Euskaltzaindiaren ibilbidea urtez luzeetan ahalbidetu duten agintari nahiz gizarte arabarrari; eskerrak zuei, egun honetan Euskaltzaindiari laguntzera etorri zareten guztioi, eta gerorako gonbita: lan egin dezagun guztiok elkarrekin, euskararen eta euskal kulturaren alde, Araban, Euskal Herrian eta
|
mundu
osoan.Bai Batzar Nagusietako lehendakariak, bai eta ahaldun nagusiak ere, Akademiaren lana gorpaipatu dute eta euren instituzioak euskararen alde egiten ari diren lana nabarmendu nahi izan dute, baina baita hiritar guztiena ere. Eskerrak esan du Agirrek euskara ikasi eta irakatsi duten guztiei, eta eskerrak euskara eguneroko tresna bihurtzen duten arabar guztiei.Ekitaldi honetan,
|
|
|
(Irudian: Alfabeto zirilikoa erabiltzen duten
|
munduko
estatuak. Berde ilunez ageri da alfabeto ofizial bakarra denean, eta berde argiz alfabeto ofizialetariko bat denean.
|
|
|
Ez ote dute errusiarrek berek, edo nazioarteko erakundeek bestela, moduren bat alfabeto zirilikoan idatzitako hitzak latindar alfabetora aldatzeko. Horixe da, hain zuzen ere, egin beharreko lehenengo galdera.
|
Munduan
badira beste alfabeto batzuk, horrelako arazorik sortzen ez dutenak. Adibidez, munduan bonba atomiko bidezko erasoa jasan zuen lehen hiria Japoniako bat izan zen.
|
|
|
Munduan badira beste alfabeto batzuk, horrelako arazorik sortzen ez dutenak. Adibidez,
|
munduan
bonba atomiko bidezko erasoa jasan zuen lehen hiria Japoniako bat izan zen. Japonieraz, honela idazten da:
|
|
|
batetik filologo eta hizkuntzalariak, baina bestetik herri aginteak eta, jakina, bien artean gure gizartean hain garrantzitsuak diren masa hedabideak; beste eragile esanguratsu batzuk ere ezin ahaztu: eskola komunitatea eta, honi estuki lotuta, argitalpen
|
mundua
. Eta abar.
|
|
|
Euskaldun zaharrek, biziaren hiztegitik abiatuz,
|
munduaz
zeukaten irudi berezia berpizten saiatu dela aitortzen du Peillenek. Bai, dio, hiztegi horren osagai asko animista giro batean sortuak dira, horregatik lurbiraz eta kosmosaz antzinako artzain eta menditar ikuspegia ematen digute hala nola ura, lurra, sua, haizea eta zurra, baita eguzkia eta ilargia ere.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak lankidetza hitzarmena sinatu dute gaur, ekainaren 23an, Bilbon. Hitzarmen horrek, euskara, euskal kultura eta, oro har,
|
munduko
hizkuntza ondarearen egoera ikertzeko, irakasteko eta zabaltzeko ekimenak gauzatzea du helburu. Biak elkarlanean arituko dira, bereziki euskararen normalizazioari buruzko proiektuak gauzatzeko eta Euskaltzaindiak euskararen arloan ezarritako arauak zabaltzeko.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak elkarri aitortzen diote euskararen eta, oro har,
|
munduko
hizkuntza ondarearen ikerguneak izatea. Horregatik, bi erakundeok lankidetza proiektu zehatzak bideratu eta garatuko dituzte, euskarari, euskal kulturari eta munduko hizkuntza ondareari buruzko irakaskuntza, ikerketa eta pedagogiaren eremuan.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak elkarri aitortzen diote euskararen eta, oro har, munduko hizkuntza ondarearen ikerguneak izatea. Horregatik, bi erakundeok lankidetza proiektu zehatzak bideratu eta garatuko dituzte, euskarari, euskal kulturari eta
|
munduko
hizkuntza ondareari buruzko irakaskuntza, ikerketa eta pedagogiaren eremuan.
|
|
|
Argitalpenen arloan, elkarlana bultzatuko da, eta baterako argitalpenak sustatuko dira, euskara, euskal kultura eta
|
munduko
hizkuntza ondarearen egoera ikertu, irakatsi eta zabaltzeko arloan.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak beren beregi aitortzen dute Unesco Etxearen barruan lanean ari den
|
Munduko
Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedra. Hala, katedra hori kontuan hartuta, bi erakundeok hainbat egitasmo burutzeko konpromezua hartzen dute.
|
|
|
Euskaldun zaharrek biziaren hiztegitik abiatuz,
|
munduaz
zeukaten irudi berezia berpizten saiatu da egilea. Horretarako, lehenik hiztegi horren lekukotasun zaharrenak bildu ditu eta ondoren, besteak beste, euskarazko literaturan nola ikusi den jendea ikusi du, baita geroago nola biziaren hiztegiak geografiari matematikari, psikologiari, zuzenbideari eta beste jakituriei hitz asko eman dizkien ere.
|
|
|
|
Mundua
, guztioi erakutsia. Itzulpena.
|
|
|
Orain, lerro hauek izan bitez, Zearretaren ohoretan, Euskaltzaindiaren aitormenetan. Jakin beza hiritargoak euskalgintza
|
munduak
eragile garrantzitsu bat galdu duela. Eta horren berri ematea nahiko nuke aitormen honetan.Hasiera hasieratik izan zen nire eskuineko eskua.
|
|
|
Ez dakigu zein den edizio horrek gaur egun izan dezakeen garrantzia edo gaurkotasuna maia hizkuntzen ikerleen artean, ezta ere euskaldunen artean gaur egun horrek piz dezakeen interesa, baina uste sendoa dugu bitxikeria bibliografiko honek argitasun apur bat eskaintzen digula euskalgintzaren urrezko aroko figura handiek (Azkue, Urkixo, Campion, Bonaparte, Abadia, Vinson, Lacombe...) zeukaten
|
mundu
intelektualaz eta kezkez.
|
|
2010
|
|
|
Gaur egungo perspektibatik bitxia da garai hartan euskara aldezteko erabiltzen ziren arrazoia irakurtzea, badu muntarik horrelako ariketak egitea, neurri handi batean guztiz konbentzionalak izan arren (ez da sinestekoa ordurako Mitxelena batek, adibidez, horietan sinesten zuenik) ondo laburbiltzen dutelako orduko giroa eta euskaltzain askoren (Etxaide, adibidez)
|
mundu
ikuskera. Baina bada zerbait aipagarriagoa.
|
|
|
Eta pena da, benetan, euskararen ikerketaren alde hainbat lan egindakoa izanik, hain oharkabean pasatzea. Zeren nahikoa da aipagai dugun liburuari begiratu azkar bat ematea munta eta maila handiko ikerle baten aurrean gaudela ikusteko, haren
|
mundu
intelektuala gurea den mundutxo ia ia beti halabeharrez txiki honetatik aski arrotz eta aski desgaraiko sentitzen badugu ere, Uhlenbecken munduak benetan mundu osoa hartzen zuelako, eta gureak, aldiz, gure etxeko txokoa eta beste lau gauzatxo, eta hortik aurrera ezer gutxi. Baina ekin diezaiogun albiste emate ordenatuago bati.
|
|
|
Eta pena da, benetan, euskararen ikerketaren alde hainbat lan egindakoa izanik, hain oharkabean pasatzea. Zeren nahikoa da aipagai dugun liburuari begiratu azkar bat ematea munta eta maila handiko ikerle baten aurrean gaudela ikusteko, haren mundu intelektuala gurea den mundutxo ia ia beti halabeharrez txiki honetatik aski arrotz eta aski desgaraiko sentitzen badugu ere, Uhlenbecken
|
munduak
benetan mundu osoa hartzen zuelako, eta gureak, aldiz, gure etxeko txokoa eta beste lau gauzatxo, eta hortik aurrera ezer gutxi. Baina ekin diezaiogun albiste emate ordenatuago bati.
|
|
|
Eta pena da, benetan, euskararen ikerketaren alde hainbat lan egindakoa izanik, hain oharkabean pasatzea. Zeren nahikoa da aipagai dugun liburuari begiratu azkar bat ematea munta eta maila handiko ikerle baten aurrean gaudela ikusteko, haren mundu intelektuala gurea den mundutxo ia ia beti halabeharrez txiki honetatik aski arrotz eta aski desgaraiko sentitzen badugu ere, Uhlenbecken munduak benetan
|
mundu
osoa hartzen zuelako, eta gureak, aldiz, gure etxeko txokoa eta beste lau gauzatxo, eta hortik aurrera ezer gutxi. Baina ekin diezaiogun albiste emate ordenatuago bati.
|
|
|
amak bazekielako eta Jorgek berak txikitatik entzun zuelako euskara Otsagabian. Hortik sortu zitzaion ikastolen
|
munduarekiko
gertutasuna ere. Izan ere, Ikastolen mugimenduaren bultzatzaile handienetarikoa izan da Jorge Cortes Nafarroan, etengabeko lan isila egiten.
|
|
|
Nafarroako Diputazioaren Príncipe de Viana erakundeko Fomento del Vascuence sailean parte zuzena izan zuen, euskararen sustatze lanetan eta erakundearen izena zeraman aldizkariaren euskarazko gehigarrian batik bat. Amadeo Marco, Miguel Javier Urmeneta eta abarren laguntza lortu zuen Euskararen Sail horretatik euskara sustatzen eta zabaltzen joateko Nafarroan, eskola
|
munduan
bereziki.
|
|
|
Theory and Practice of Assistance to Threatened Languages (1991), In Praise of the Beloved Language; The Content of Positive Ethnolinguistic Consciousness (1997) eta DO NOT Leave Your Language Alone: The Hidden Status Agendas Within Corpus Planning in Language Policy (2006). Hainbat hiztun elkarte ahul edo txikiren egoera aztertu du
|
mundu
osoan. Hizkuntza horietako bat euskara izan da:
|
|
|
Ikastaroak eta hitzaldiak eman ditu gurean: Hizkuntza plangintzazko jardunaldian, Euskal
|
Mundu
Biltzarrean, Euskal Eskola Publikoaren lehen kongresuan... Eta euskararen egoerak isla izan du bere hainbat liburutan, bereziki arestian aipatutako Reversing Language Shift... liburuan, non frisierari eta euskarari kapitulu osoa eskainia dien.
|
|
|
Euskaltzaindiak eta Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioak antolatzen dituzten sari hauek idazle gazteak literatura
|
mundura
erakartzeko asmoz sortuak dira.
|
|
|
Sarako Turismo Bulegoak eta Euskal Kultur Erakundeak antolatzen duten biltzarrak autoreei ematen die lehentasuna. Euskal Herriko argitalpen
|
munduak
eta baita mugaz bi aldeetako euskaltzale askok ere Saran dute hitzordua.
|
|
|
Eta, era berean, behin baino gehiagotan esaten zigun: Euskal Herria maite zuela bere herria zelako eta euskaldunen
|
mundua
gero eta sakonago ezagutu, gero eta maiteago izaten zuela. Gizon on, argi, landu eta jakintsu baten guraria izan zen On Jose Migelena eta etengabeko lanaren bidez aurrera eramaten jakin zuena.
|
|
|
Porriñoko granito arrosa ikusgarria da benetan eta atsegina da bera bakarrik dagoenean eta konposizio askotan ere bai. Gernikako arbola zer esanik ez;
|
mundu
osoan bere frutua eman eta zabaltzeko prest izan da beti eta kasu honetan, Arabako hiriburu erdian egoteko pozikan poz izango zen gure zuhaitza. Platanoetaz zer esango dugu ba?
|
|
|
Munduz
|
mundu
|
|
|
|
Munduz
mundu
|
|
|
Liburu hau euskal olerki antologia da eta euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez eginda dago. Andres Urrutia euskaltzainburuak esan duenez, badu Euskaltzaindiak, argitalpen honen bidez, tresna berria, aldizka etortzen zaizkion aditu eta gainontzekoei gure olerkien albiste emateko eta
|
munduan zehar
gure kultura eta hizkuntzak barreiatzeko. Egungo mendeak eta egungo munduak hala eskatzen duela argi dago eta bide horretan jarraitzeko zalantzarik ez du Akademiak.
|
|
|
Andres Urrutia euskaltzainburuak esan duenez, badu Euskaltzaindiak, argitalpen honen bidez, tresna berria, aldizka etortzen zaizkion aditu eta gainontzekoei gure olerkien albiste emateko eta munduan zehar gure kultura eta hizkuntzak barreiatzeko. Egungo mendeak eta egungo
|
munduak
hala eskatzen duela argi dago eta bide horretan jarraitzeko zalantzarik ez du Akademiak. Euskaltzainburuarkin batera, Pablo González de Langarica eta Sebastian Gartzia Trujillo lan honen paratzaileak izan dira, bai eta Bernardo Atxaga eta Blanca Sarasua olerkariak ere.
|
|
|
Garabide erakundeak Hizkuntza eta Herrien arteko IV. Truke Programaren barruan, Hizkuntza gutxituen estandarizazioa, hizkuntza akademien eta corpusaren garapena bultzatzeko asmoz, aurten ere, azaroaren 15etik abenduaren 2ra arte, Soziolinguista jardunaldi batzuk antolatu ditu. ...ak, batez ere, Eskoriatzako HUEZIn antolatu dira, baina Euskal Herriko beste leku batzuetan ere bai (Oñati, Arantzazu, Aretxabaleta, Donostia, Usurbil, Errenteria, Gasteiz, Baiona, Bilbo...), eta bertan, euskaltzain oso eta laguntzaile batzuek hartu dute parte (Patxi Goenagak, Jean Haritxelharrek, Joseba Intxaustik, Xabier Kintanak, Miren Lourdes Oñederrak, Xabier Mendigurenek...) bai eta kultur
|
munduko
beste irakasle eta eragile ezagun batzuek ere. Helburua, euskaldunok, geure hizkuntza berreskuratu, indartu, batu eta normaltzeko, izandako esperientzia eta sorturiko antolakuntzak erakutsi eta azaltzea.
|
|
2011
|
|
|
Bestalde, hauek bezalako galderek liburuan dute erantzuna: Ondo egin al dira gauzak eskola
|
munduan
–Betetzen al da legea?
|
|
|
Euskaltzaindiak eta Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioak antolatzen dituzten sari hauek idazle gazteak literatura
|
mundura
erakartzeko asmoz sortuak dira.
|
|
|
Drogen
|
munduan
|
|
|
Ikastaroak Euskal Herriko Unibertsitateetako eta ikastolen
|
munduko
irakasleek eman dituzte, horietako batzuk euskaltzainak. Ikastaldiez gainera, Euskal Herriko erakunde, ikastegi eta kulturguneetara ere bisitak egin dituzte:
|
|
|
Dialnet,
|
mundu
hispanikoan, sarrera libre eta doanekoa eskaintzen duen atari bibliografiko garrantzitsuenetarikoa da. Bere helburu nagusia, Interneten, gizarte zientzia alorretako literatura zientifikoari ikusgarritasun handiena ematea da.
|
|
|
EITBk eta Euskaltzaindiak 2003an sinatutako akordioaren ondorioz, exonimiaz emandako aholkularitza oparoa nabarmendu zuten Lizundia eta Larrinaga jaunek. Telebistaren Euskara arduradun honek, jarraian, gure komunikabide publikoaren kazetari eta profesional ororentzat,
|
munduan zehar
, Euskal Herritik kanpoko exonimo edo leku izenez emandako aholkularitza kasuistika zehatza eman zuen. Elkarrizketa unean, nazio desberdinetako biltzarkide zenbaitek euskal exonimiaz eta erakunde bion lanez interesa erakutsi zuten.
|
|
|
A maila, 11 eta 14 urte bitarteko gazteentzat; eta B maila, 15 eta 18 urte bitartekoentzat. R.M. Azkue Sariek idazle gazteak literatura
|
mundura
erakartzea dute helburu nagusia. Edizio berrirako lanak aurkezteko epea 2011ko abenduaren 16an amaituko da.
|
|
|
Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia egin zenean, hiru ardatz estrategiko hartu ziren: transmisioa, besteak beste, hezkuntza
|
mundua
eta helduen euskalduntzea?, erabilera eta kalitatea (sorkuntza, kultura, prestigioa). Horiek aurki ditzakegu Euskal Pizkundearen garaian ere:
|
|
|
Diglosia
|
munduko
ia edozein lekutan gertatzen den gauza dela esan du, eta jarraian honako ezaugarriak erantsi zaizkio diglosiari: fenomeno soziala da, iraunkorra, sozio funtzionala, eta ez da gatazka iturria, gatazka beti sortzen da diglosia ahultzen denean; diglosia galtzeak, galtzeko prozesuan gaudenean, orduan sortzen da gatazka.
|
|
2012
|
|
|
Honek egokien iritzitako erabakiak hartuko ditu, askatasunez eta erantzukizunez jokatuz. Hain zuzen, erabakien
|
mundura
garamatzate estrategiek.
|
|
|
Euskaltzaindiak eta Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioak antolatzen dituzten sari hauek idazle gazteak literatura
|
mundura
erakartzeko asmoz sortuak dira. Narrazioa eta olerkia sartzen dira.
|
|
|
Ikastolen
|
munduan
sortzaile, bultzatzaile eta irakasle izana. Irakaskuntzan eman du bere bizitza guztia.
|
|
|
Eskerrak adierazteaz gain Akademiari, Udalari, egileei, informazioa eman duten hiritar orori euren poza adierazi, eta egindako lanaren garrantzia azpimarratu dute bi erakundeotako ordezkariek. Hala, euskaltzainburuak goraipatu du toponimia normalizatzeko Euskaltzaindiak egiten duen lana eta Arruebarrenak adierazi du argitalpen honetan batzen direla izen guztiek, eta geroko lanek gure ezagutza aberasteko aterako dituzten beste batzuek ere, Leioak eta leioaztarrek, belaunaldietan, bizi izan duten
|
mundua
ulertzea ahalbidetzen digute. Azken berrogeita hamar urteetan aurreko mila urteetan baino aldaketa gehiago izan dituen mundua hain zuzen ere.
|
|
|
Hala, euskaltzainburuak goraipatu du toponimia normalizatzeko Euskaltzaindiak egiten duen lana eta Arruebarrenak adierazi du argitalpen honetan batzen direla izen guztiek, eta geroko lanek gure ezagutza aberasteko aterako dituzten beste batzuek ere, Leioak eta leioaztarrek, belaunaldietan, bizi izan duten mundua ulertzea ahalbidetzen digute. Azken berrogeita hamar urteetan aurreko mila urteetan baino aldaketa gehiago izan dituen
|
mundua
hain zuzen ere. Leioa eraldatu egin da, baina Leioa da oraindik ere?.
|
|
|
Gizarteko bizitza eta laneko
|
mundua
|
|
|
Eusebio Erkiaga Lekeition (Bizkaia) jaio zen 1912an eta Bilbon hil 1993an. Euskaltzalea eta literaturzalea, bi ezaugarri horiek laburbiltzen dute haren ekarpena euskal kulturaren
|
munduan
. Euskaltzaindiari dagokionez, 1952an izendatu zuten urgazle eta 1963an euskaltzain oso; 1966an erakundearen diruzain izendatu zuten.
|
|
|
|
Munduko
leku izen nagusien euskarazko grafia finkatzen dihardu Euskaltzaindiak. Lehenik, Europako leku izen nagusiak arautu zituen aski xehe (154 araua, 157 araua eta 159 araua).
|
|
|
Gero, ez hain xehe, Europatik gertu dauden lurralde batzuetakoak (Anatolia eta Hego Kaukaso, 162 arauan; Ekialde Hurbila eta Ipar Afrika, 164 arauan). Ondoren,
|
munduko
gainerako lurraldeei heldu zaie txanda. Afrikako leku izenak lehenengo (167 araua eta 168 araua), Ozeania gero (169 araua), eta Amerika orain (170 araua).
|
|
|
|
Munduko
leku izen nagusien euskarazko grafia finkatzen dihardu Euskaltzaindiak. Lehenik, Europako leku izen nagusiak arautu zituen aski xehe (154 araua, 157 araua eta 159 araua).
|
|
|
Gero, Europatik gertu dauden lurralde batzuetakoak (Anatolia eta Hego Kaukaso, 162 arauan; Ekialde Hurbila eta Ipar Afrika, 164 arauan). Ondoren,
|
munduko
gainerako lurraldeei heldu zaie txanda. Afrikako leku izenak lehenengo (167 araua eta 168 araua), Ozeania (169 araua) eta Amerika gero (170 araua), eta Asia orain (171 araua).
|
|
2013
|
|
|
Bi norabidetako azterketa egiteko aukera emango dute Jardunaldian aurkeztuko diren datuek: hezkuntza
|
mundutik
gizarteko beste alorretara, eta gizarte orokorretik hezkuntza mundura. EAEn indarrean diren hizkuntza politikak baloratzeko aukera ere emango dute datuek.
|
|
|
Bi norabidetako azterketa egiteko aukera emango dute Jardunaldian aurkeztuko diren datuek: hezkuntza mundutik gizarteko beste alorretara, eta gizarte orokorretik hezkuntza
|
mundura
. EAEn indarrean diren hizkuntza politikak baloratzeko aukera ere emango dute datuek.
|
|
|
17 urte eta erdiko tarte horretan (dena den, 1997tik 2004ra ez zen eman kanpoko leku izenei buruzko araurik), 27 arautan
|
mundu
osoko milaka leku izen bildu dira, hasi Euskal Herriaren ondo ondoan daudenekin (hala nola Bearnoko Oloroe Donamaria, Aragoiko Salbaterra Ezka edo Errioxako Nafarruri), eta Euskal Herritik ezin urrunago daudenetaraino (hala nola Zeelanda Berriko Hego uhartea, Antartikako Gilen II.aren Lurraldea edo Siberiako Kamtxatka penintsula).
|
|
|
38
|
Munduko
estatu izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak
|
|
|
52
|
Munduko
geografiako zenbait izen (mendiak, ibaiak, itsasoak)
|
|
|
70
|
Mundu
zabaleko uharte nagusiak
|
|
|
badira bi arau exonomastikarekin zerikusia dutenak: 47.a (Hizkuntza hilak eta klasikoak), eta 53.a(
|
Munduko
estatuetako hizkuntza ofizialak; dena den, arau honetako edukia 38 araura eraman zen, eguneraturik; beraz, 53 arauko edukia zaharkitua dago), eta gomendio bat, Kosten izenak, 2007an emana.
|
|
|
Eta, leku izenez gainera, hizkuntza izenak (punjabera, kirgizera?) eta herritarren izenak (kabuldar, estatubatuar?) ere arautu dira. Emaitza oparo hori lortuta, Euskaltzaindiak uste du oinarrizko corpus exotoponimiko arautu horrekin burututzat jo daitekeela
|
munduko
leku izenen araugintzaren lan nagusia. Aurrerantzean, uste izatekoa da eguneratzeak baino ez direla.
|
|
|
Euskal literaturari buruz ikerketa asko argitaratu ditu.Hona bere liburuetako batzuk: Antzarra eta ispilua (1992); Antologia de la poesía vasca (1993); Euskal ipuinen antologia bat (1993); Zirkuluaren hutsmina (1993);
|
Munduaren
neurria (1998); Mendebaldea eta narraziogintza (1998); Historia de la literatura vasca (2004); Euskal literaturaren historia (2008). Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordeko kidea da.
|
|
|
Euskal Elizbarrutietako Misioek gonbidaturik, gaur arratsean Bilbon Plaza Barrian 4, 1ºan hitzaldi bat emango du 19,30etan,. Sumak Kawsay, bizia izan dezagun? izenpean, Amerikako indigenen
|
mundu
ikuskeratik bertako espiritu balioak ezagutarazteko.
|
|
|
Sarako Turismo Bulegoak eta Euskal Kultur Erakundeak antolatzen duten biltzarrak autoreei ematen die lehentasuna. Euskal Herriko argitalpen
|
munduak
eta baita mugaz bi aldeetako euskaltzale askok ere Saran dute hitzordua. Aurtengoa 30 edizioa izango da.
|
|
|
Eta behin martxan jarrita, domeinua erabiltzea, ikustea eta indartzea da. eus domeinuari zentzua emateko modua. Hain zuzen, horixe da, nazioarteko aitortzatik harago, euskararen herria
|
munduaren aurrean
ikusgarri bilakatzeko modua.
|
|
|
Eta, horren haritik, erabiltzaile potentzialei buruzko galdera sortu zen gure artean: zenbat lagun dira
|
munduan
mota horretako funtsetan interesatuak. Ikerguneetako profesional gisa, zein da funtsak eskegitzeko erabili behar dugun irizpidea?
|
|
|
Honen barruan, bost hilabete barru, Euskararen Nazioarteko egunean, hemen izango gara Bernart Etxepareren Linguae Vasconum Primitiae,. Euskaldunon hizkuntzaren hasikinak? liburua
|
munduko
hainbat hizkuntzetara itzulirik aurkezteko, mintzaira gehiagotan eskaintzeko euskarazko lehen liburua?.
|
|
|
|
Munduko
leku izen nagusiak arautu ondoren, Euskal Herriaz haraindiko toponimia nagusia amaitzeko, gure planetaz kanpoko lekuen izenei ere, astroen izenei, erreparatu die Euskaltzaindiak. Astronimia toponimiaren atalik ezezagunetakoa da, hain zuzen ere, guregandik urrutien dauden izenez arduratzen baita.
|
|
|
Izaskun Bilbao eurodiputatuaren ekimenez, euskararen
|
munduko
zenbait eragile eta agintarik osatutako ordezkaritza taldea izan zen atzo Europar Parlamentuan. Guztien artean, euskara biziberritzeko eta hizkuntza gutxitu baten hiztun kopurua handitzeko egin den lana aurkeztu zen.
|
|
|
Joxe Austin Arrieta idazle, itzultzaile eta euskaltzain urgazleak Comment traduire Proust? itzulpen jardunaldietan parte hartu du, Parisen,
|
mundu
osoko aditu askorekin batera. Jardunaldiok azaroaren 28 eta 29an egin dira, Société d. Etudes des Pratiques et Théories en Traduction (SEPTET) eta Réseau Asie Imasie (CNRS) erakundeen ekimenez, Marcel Proust-en Du côté de chez Swann en mendeurrenaren kariaz.
|
|
|
Gizarteko bizitza eta laneko
|
mundua
|
|
2014
|
|
|
deitura edo abizenak (Agirre, Etxebarria,...); ponte izenak (Eneko, Leire, Miren,...); leku izenak, eta honetan era askotakoak: probintziak, eskualdeak, herriak, mendiak, ibaiak; eta exonimia, hots, Euskal Herritik kanpoko leku izenak, eta honetan kontinenteak, estatuak,
|
munduko
hiriburuak, hiriak, herriak...
|
|
|
Azkue Sarien helburu nagusia idazle gazteak literatura
|
mundura
erakartzea da. Aurtengo epaimahaikoak hauek izan dira:
|
|
|
1957an Teologia ikasketak amaitu zituen Gasteizen eta Atxondo araneko Arrazolara joan zen, abade. Bertan, 1959ko ekainaren 21ean berak eman zuen Euskal Herrian eta
|
munduan
izan zen lehen meza euskaraz. 2002an, elizaren sarreran, harri bat jarri zen, ekintza horren oroigarri.
|
|
|
Horiek horrela, Euskaltzaindiaren Euskararen Herri Hizkeren Atlasak, besteak beste, baserri eta itsas
|
munduko
ohituretan, lanbide zaharretan, jaietan, antzinako sinesmenetan, lagunarteko eta familiarteko harremanetan, emakumearen egoeran, ume jolasetan eta abarretan ageri diren hitzak aztertzen ditu.
|
|
|
Rikardo Lamadridek ere elkarlanaren garrantzia azpimarratu, eta hitzarmenaren hiru ildo nagusiak zehaztu ditu: batetik,, euskara bera gizartera ateratzeko balio duela; bestetik, euskara eta Lanbide Heziketa batzeak esan nahi duela gizarteak baduela aukera euskaraz eman eta jasotzeko; eta hirugarrenik, Lanbide Heziketaren bidez, enpresa
|
mundura
hel gaitezke eta enpresa txikiak zein handiak euskaratzen lagundu?.
|
|
|
Gure gizarte honetan esan du, euskara aurrerabidea da, gure bizitzaren ezaugarria da. Erakundeekin, eragileekin, gizartea osaten duten pertsona guztiekin lan egin nahi du Euskaltzaindiak, Andres Urrutiaren esanetan, euskararen
|
mundua
egunero posible egiten duen jendearekin egon nahi baitugu.
|
|
|
–Guk zuei baino, zuek egiten diozue ohore Euskaltzaindiari eta euskal gizarte osoari?. Euskararen giltza sendo, irmo eta
|
mundura
zabalik eguneroko bizitzan datzala esan du euskaltzainburuak. Hori dela-eta, bai gaur omendutakoei, bai beren senide eta lagunei ere, gonbita argia egin die:
|
|
|
Hurrenkera kronologikoan ordenatu ditugu. Txomin Agirre bizkaitarra(), lehen euskal eleberrigilea, izan zen ziur aski EUSKAL ETXEAri eduki sendo bat ematean lehenengoa, bereziki Garoa eleberriaren bidez. Pierre Lhande zuberotarrak() irudi horri forma modernoago bat eman zion, bai bere eleberrien zein idazlan dibulgatiboen bidez, bereziki frantsesezko
|
munduan
eta mundu zabalean hedatuz. Jose Migel Barandiaran gipuzkoarrak() ikerketa sistematikoak eta sakonak egin zituen gai horien inguruan eta inork baino hedapen eta harrera zabalagoa izan zuen 1970etatik aurrera.
|
|
|
Hurrenkera kronologikoan ordenatu ditugu. Txomin Agirre bizkaitarra(), lehen euskal eleberrigilea, izan zen ziur aski EUSKAL ETXEAri eduki sendo bat ematean lehenengoa, bereziki Garoa eleberriaren bidez. Pierre Lhande zuberotarrak() irudi horri forma modernoago bat eman zion, bai bere eleberrien zein idazlan dibulgatiboen bidez, bereziki frantsesezko munduan eta
|
mundu
zabalean hedatuz. Jose Migel Barandiaran gipuzkoarrak() ikerketa sistematikoak eta sakonak egin zituen gai horien inguruan eta inork baino hedapen eta harrera zabalagoa izan zuen 1970etatik aurrera.
|
|
|
Eduardo Apodaka eta Xabier Aierdi: Hizkuntza praktikak hiri
|
mundu
eta mundu hirietan
|
|
|
Eduardo Apodaka eta Xabier Aierdi: Hizkuntza praktikak hiri mundu eta
|
mundu
hirietan
|
|
|
Videgainek zehaztu duenez, Euskera agerkaria azken urte hauetan berriztatua izan da,
|
munduan gaindi
obratzen diren beste agerkarien artean bere maila ezagutua izan dadin, egiten diren ebaluaketen iragazkietatik iganik. Euskera agerkaria paperean ez ezik web sarean ere agertzen da eta B maila ez baita guti erdietsi du CRIC deitzen ebaluaketan.
|
|
2015
|
|
|
Jakina denez, Arrazolan izan zen Euskal Herrian
|
munduan
egin zen lehen meza euskaraz. –Kristau Dotrinaz batera euskeraz alfabetatzen eta euskal kontzientzia sortzen ahalegindu nintzan?, idatzi zuen Retolazak berak.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra Euskal Herrian, Gabriel Aresti, Leopoldo María Panero eta erleak, besteak beste, esku artera ekarriko dizkigu Erlea.
|
|
|
–Iparraldeko egileak eta euskara mota bat erabiltzen duten autoreak hona ekartzea oso inportantea da eta horien testigantzek zentzu berezi bat hartu dute kasu honetan?. Izan ere, Erlea 8ren gaietako bat Bigarren
|
Mundu
Gerra Euskal Herrian da. Lekukotasun horiei esker, besteak beste, nazismoaren konplexutasuna Ipar Euskal Herrian aztertzen da, eta sakontasuna ematen zaio aldizkariaren edukiari.
|
|
|
Jauna dut argi:
|
mundu
berri, Eliza berri/ Jean Hiriart Urruty (1977)
|
|
|
Fedea gidari:
|
mundu
berri, Eliza berri/ Jean Hiriart Urruty (1981)
|
|
|
Artzain solas:
|
mundu
berri, Eliza berri/ Jean Hiriart Urruty (1984)
|
|
|
Aitaren etxerat
|
mundu
berri, Eliza berri/ Jean Hiriart Urruty 1992
|
|
|
Euskal Kultura Gaur. Liburuaren
|
mundua
, Jakin, 1997.
|
|
|
Bi urteko soldadugoa (1933) egin zuen Parisen, erizain titulua erdietsiz eta antzerki talde batean parte hartuz. Irri eta nigar komedia orduan idatzi zuen.Aurrera egin zuen Landartek eta kontatu zuen Larzabal Bigarren
|
Mundu
Gerrara joan zela. Alemaniako mugan naziek preso hartu zuten, eta kontzentrazio esparrutan kasik hil zorian zegoela, Gurutze Gorriko kideek librarazi zuten.
|
|
|
Hauek dira bere helburu nagusiak: aldizkari espezializatuetan argitaratzen diren artikulurik onenak aztertu eta hautatzea; goi mailako argitalpenak sustatze aldera, irizpide objektiboak
|
mundu
osoko argitaletxeen esku uztea; eta, horren guztiaren ondorioz, Web of Science plataforma, espezializatutako erakundeen lanaren isla bihurtzea.
|
|
|
Mikel Zalbidek ikuspegi globaletik heldu dio gaiari. Bere esanean, ez gara
|
munduan
bakarrak, ahulduriko egoera horretan gaudenak eta, hizkuntza bizirik gordeko badugu, konponbideren bat asmatu, zehaztu, adostu eta aplikatu behar dugunak?.
|
|
|
Euskara plazan da, auzoko eta
|
munduko
plazan, eta hori aldarrikatuko dute ekitaldiak berak eta egunerako prestatu duten mezuak. Bernart Etxepare eta Koldo Mitxelena izango dira ekitaldiko bi erreferentziak.
|
|
|
Guztion esku dago bai, Bernat Etxeparek duela hainbat mende esandako hura eguneroko bizitzan errealitate bihurtzea. Euskara dantzan, plazan eta
|
munduan
are presenteago bilakaraztea, hain zuzen.
|
|
2016
|
|
|
Eta, horiekin batera osatu dira: aro geologikoak (antzinaro, Erdi Aro arautuei eneolito, pleistozeno, Solutre aldi modukoak gehituz),
|
munduko
diru zaharrak (napoleon, sestertzio, sueldo...) eta egungoak (dram. Armeniakoa?, kuna. Kroaziakoa?, nafka. Eritreakoa?,?), arrazak (artzain txakur eta pottoka jasoekin batera, chihuahua, Enkarterriko billano, labrador, merino, pertxeroi modukoak), jaien izenak (magdalenak, sanjoanak, santomasak?), karten izenak (belot, bridge eta ipurdi zikin, besteak beste), kasuen izenak (destinatibo, leku geni...
|